Onverwijlde bespreking tussen de hoogste leiders der grote mogendheden gewenst V.S. vóór terugtrekking der Britse troepen uit Suez-zóne Frankrijk moet partij zijn bij „ontmoeting met Moskou" Weerbericht OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT Hoogste niveau Garry Davis kreeg een week hechtenis Churchill bracht het Lagerhuis tot enthousiasme Waarschuwing aan Egypte, vermaning aan Amerika en aansporing tot Frankrijk Repliek van Naguib Britse militaire bases in Egypte Twee steden in Texas door wervelstorm geteisterd Het woord is aan... Foster Dulles in Cairo: Egyptisch ultimatum aan Engeland: „Arabisch commando" in omstreden gebied Weeldetarief wordt Donderdag afgeschaft Informeel en geheim Winston in topvorm Auto met 10 Nederlanders stortte in ravijn bij Solo Russische ambassade in Djakarta? Parijs commentaar op Churchills rede Mgr. D. Huurdeman aangereden 67e JAARGANG No 257 Hoofdkantoor Grc^s Houtstraat 93, Haarlem. Telefoon 15295 izes lijnen) Directie, Hoofd redactie, Redactie en Administratie. Bijkantoor in Haarlem-Noord, Soendaplein 37, Tel. 12230. Drukkerij Zuider Buitenspaarne 12, Tel. 15295. Directeur Hoofdredacteur: Robert Peereboom DINSDAG 12 MEI 1953 Haarlems Dagblad 297e JAARGANG No 104 Uitgave Grafische Bedrijven Damiate N.V. Verschijnt dagelijks beh. op Zon-en Feestdagen. Abonnement per week 47 cent, per kwartaal 6.10, franco per post 6.60. Postgiro 273107. Advertentietarieven op aanvraag verkrijgbaar. Directie: P. W. Peereboom en A. D. Huijsman CHURCHILL wil met Moskou gaan pra ten op „het hoogste niveau". Dat betekent, zoals de term min of meer aangeeft, dat de hoogstgeplaatsten in de politieke leiding der grootste staten aan de bespreking zou den deelnemen. Hij wil geen uitgebreide delegaties met veel deskundigen zien op treden en evenmin een grote agenda met vele punten opmaken. Zijn plan is, te be ginnen met een oriënterend gesprek achter gesloten deuren. Laat men eerst gezamen lijk het terrein maar eens verkennen en zien of men elkaar in hoofdzaken begrijpt. De Sovjet-Unie heeft zegt Churchill in een welwillende diplomatieke stijl, die in koude oorlogsjaren schier afgedankt scheen te zijn „recht op de verzekering, dat voorzover menselijk beleid het vermag de verschrikkelijke gebeurtenissen van Hit ler's invasie nimmer zullen worden her haald." Dit is ongetwijfeld de goede toon tegenover mensen, die in de vrees verkeren dat zij door het Westen zullen worden aan gevallen. Churchill heeft eraan toegevoegd, dat wellicht bij zo'n eerste bespreking geen concrete overeenkomst zou worden bereikt, maar dat men "misschien zou gaan voelen dat iets beters gedaan kan worden dan het mensenras in stukken te scheuren. Het Lagerhuis heeft deze verklaring met gejuich begroet. Ditmaal kwam de bijval vooral van de zijde der oppositie, van Labour dus. Churchill's eigen partij toonde zich minder hoopvol. In Washington heeft men zijn voorstel koel ontvangen; men vindt daar blijkbaar dat de Russen hun vredelievende woorden eerst maar eens door daden kracht bij moeten zetten ten aanzien van Koreaanse vrede en een vre desverdrag betreffende Oostenrijk eer men met hen wil gaan praten. Moskou daarentegen heeft de woorden van de Britse premier met ingenomenheid begroet. Dat was in beide gevallen wel te voorzien en het herinnert eraan dat onlangs van oppositie-zijde Churchill werd aangeraden: ga dan eerst maar eens alleen met de Rus sen praten. Onmogelijk lijkt dat niet. De Britse machtspositie in de wereld is sinds de tweede wereldoorlog zeer verzwakt maar toch niet zozeer, dat het voor een Britse premier onuitvoerbaar zou zijn met de Sovjet-regering te gaan praten zonder de bijval van Washington. Hetgeen Churchill voorgesteld heeft is overigens kenmerkend voor het Engelse diplomatieke beleid, dat moeilijke onder handelingen gaarne begint met oriënteren de besprekingen en dat daar vaa£ succes mee heeft bereikt. Eerst moeten de betrok ken personen elkaar maar eens ontmoeten, zonder uitgewerkte plannen en voorstellen, en ontdekken op welke punten zij elkaar verstaan en het gemakkelijk eens kunnen worden. De moeilijke tegenstellingen wor den voorlopig omzeild. Op de basis van de eerste overeenstemming, die in elk geval een mate van wederzijds vertrouwen en van wederzijdse voldoening heeft gescha pen, poogt men dan verder te werken. Het grote voordeel van dit soort beleid is zeker, dat het met de menselijke natuur rekening houdt. Het rekent meer met le vende mensen dan met staten of regerin gen'. En inderdaad heeft men met levende mensen te maken. In het Russische geval geldt daarbij bovendien, dat een nieuw be wind is opgetreden en dat men met name de nieuwe Russische minister-president, Malenkov, volstrekt niet kent. Hij en de anderen niemand in het Westen weet nauwkeurig, in hoeverre hij nu eigenlijk „de nieuwe Stalin" is, maar dat zou men dan ook wel ontwaren hebben boven dien een meer vredelievende houding je gens het Westen aangenomen dan Stalin's bewind placht te tonen. Dus is er waarlijk wel aanleiding om zich, zelfs op het hoog ste niveau dat zo schrikkelijk hoog is, te gaan oriënteren. Als Washington de vrees uit dat de Russen zo'n bespreking alleen als een aanleiding voor nieuwe propaganda te baat zouden nemen, zal men in Londen wel zeggen: laten wij dat er maar op wa gen; waarom zouden wij daar nou zo be ducht voor zijn? Er staat trouwens tegen over dat het nemen van zulk een initiatief als Churchill heeft voorgesteld op de Wes telijke volken een zeer goede indruk zou maken. Zeer velen verbazen er zich onge twijfeld over, dat het nog niet genomen is. Er zijn dus twee kanten aan het propagan da-argument en dat blijkt ook wel uit het feit, dat juist de Labour-oppositie in het Lagerhuis het voorstel van de Britse pre mier zo geestdriftig heeft toegejuicht. Het gerucht dat Winston Churchill bin nenkort zou aftreden, dat een tijdlang zo hardnekkig in Engeland de ronde heeft ge daan, is nu overgenomen door de luid ruchtige Amerikaanse journalist Drew Pearson, die beweert zich te kunnen be roepen op rapporten van de Amerikaanse ambassade te Londen en als Churchill's op volger niet Anthony Eden maar de minister van Financiën Richard Butler noemt. De rede die Churchill gisteren gehouden heeft, die vrijwel het gehele terrein van de bui tenlandse politiek betrof en waarin hij zich opnieuw in zeer persoonlijke trant deed gelden, duidde er evenwel volstrekt niet op. R. P. „Wereldburger no. 1", Garry Davis, is in Londen veroordeeld tot een week hechtenis wegens rondzwerven in het Koninklijk park. slapen in de openlucht en slecht ge drag!" Hij vertelde de rechter dat hij nog precies een halve penny bezat, toen hij Zaterdag werd gearresteerd omdat hij voor Bucking ham Palace onder een tribune voor de Kroningsoptocht gekampeerd had. Davis, die Zaterdag uit een Londens ziekenhuis ontslagen was (waar hij ter observatie was opgenomen na zijn poging om een verzoek schrift aan Koningin Elizabeth te overhan digen) verklaarde voorts, dat hij naar En geland gekomen was, omdat hij daar een rolletje in een toneelstuk gekregen had. Dat engagement duurde echter slechts een week HET HOGE COMMISSARIAAT VOOR VLUCHTELINGEN STRAATSBURG (Reuter). Een func tionaris van de Raad van Europa heeft het bericht tegengesproken, dat Prins Bern- hard deze week zou worden aangezocht voor de functie van hoge commissaris voor vluchtelingen van de Raad. LONDEN, 11 Mei (Reuter, United Press) Sir Winston Churchill, de Britse premier, heeft in het Lagerhuis een uiteenzetting van de Engelse buitenlandse politiek ge geven als inleiding tot een Kamerdebat daarover. Stormachtige toejuichingen waren zijn deel, ook van de oppositie, toen hij verklaarde dat een onverwijlde conferentie tussen de hoogste leiders der grote mogendheden moest worden gehouden, ter ver betering der betrekkingen en voor de verzekering van vrede, veiligheid en welvaart van alle volken gedurende tenminste een hele generatie. Verder uitte hij een krachtige waarschuwing aan Egypte, inhoudende dat de Engelsen in de Kanaalzone zich zullen verdedigen tegen eventuele aanvallen. Hij vermaande Amerika tot geduld en welwillendheid bij de onderhandelingen in Korea en spoorde Frankrijk aan, zelf doelmatiger maatregelen te nemen om Indochina te redden, inplaats van de opmars der Vietminh te wijten aan de Sovjet-Unie. Waarnemers prijzen Churchills rede als die van „een wijs man", gekenmerkt door grote ervaring. De regeling van een paar belangrijke problemen, zoals de wapenstilstand in Korea en de beëindiging van de militaire bezetting van Oostenrijk, zou misschien de weg bereiden voor verbetering van de be trekkingen in de komende paar jaar, aldus Churchill, die eraan toevoegde: „Op de conferentie dienen zo weinig mo gelijk landen door zo weinig mogelijk per sonen vertegenwoordigd te worden. De be sprekingen dienen bovendien in sterke mate informeel te zijn en in nog sterker mate geheim. De Westelijke mogendheden dienen echter ook hun defensie-inspanning tot de uiterste grens van hun vermogen voort te zetten. Churchill waarschuwde Egypte ervoor dat het Britse leger in de Suezkanaalzöne zich zou verdedigen tegen aanvallen van „saboteurs en Egyptische militairen",, doch sprak de hoop uit dat de onderhandelingen met Egypte zullen worden hervat. Churchill verzekerde, dat hoewel Groot- Brittannië er sterk naar verlangde tot een vreedzame schikking met de Sovjet-Unie te komen, het besloten is „op geen enkele wijze tekort te schieten in onze verplich tingen waartoe wij ons jegens West-Duits- land hebben verbonden". Groot-Brittannië zal buiten de Europese federale verbanden blijven, maar het hoopt dat een Europese verdedigingsgemeenschap binnenkort werkelijkheid zal worden. Churchill zeide dat het een misvatting is te menen, dat niets met de Sovjet-Unie geregeld kan worden, tenzij of voordat men het over alles eens is. Het sluiten van een wapenstilstand in Korea en overeenstem ming over een Oostenrijks vredesverdrag zouden kunnen leiden tot een verbetering in de betrekkingen in de komende jaren, die op zichzelf nieuwe vooruitzichten zou kunnen openen voor de veiligheid en de welvaart van alle volken. De Sovjet-Unie heeft volgens Churchill recht op de verzekering dat, voorzover menselijke schikkingen het vermogen, de verschrikkelijke gebeurtenissen van de in val van Hitier nooit zullen worden her haald. Het kan wel zijn dat er geen concrete overeenkomst wordt bereikt. Maar mis schien zou men gaan voelen dat er iets beters gedaan kan worden dan „het men senras in stukken te scheuren". Het Lager huis begroette deze passage met gejuich. Naar A.F.P. uit Moskou meldt, hebben aldaar de verklaringen van de Britse pre mier, in het bijzonder die over een confe rentie op „het hoogste niveau", een goede indruk gemaakt op de publieke opinie. Ook in regeringskringen te Bonn zijn Churchill's verklaringen mgt voldoening ontvangen. Onze Londense correspondent seint ons de volgende kanttekeningen over de Lagerhuiszitting van gisteren: „Men voelde weer dat Churchill, on danks zijn jaren en ondanks Engelands verzwakte positie, nog altijd de hoofd rolspeler is op het wereldtoneel. Het is steeds een evenement om Churchill's optreden bij gelegenheden als deze gade te slaan. Soms gaat het hem moeilijk af, stottert hij en vergist hij zich vaak. Dan zegt men meewarend „dat hij oud wordt". Maar gisteren was hij in top vorm. Hij sprak helder en opgewekt, zonder een zweem van aarzeling, zon der verbetenheid ook. Hij was slechts sarcastisch toen hij, op Naguib doelen de, sprak over „die officier van het Egyptische leger" en deed het huis schaterlachen toen hij niet op de naam van koning Abdullah kon komen, zich omwendde naar zijn collega's en met luide stem vroeg: „Hoe heet die oude kerel ook weer?" Churchill's grote élan is stellig niet vreemd aan zijn overtui ging dat hij de climax van zijn loop baan gaat naderen, want als de grote bekroning van zijn werk beschouwt Churchill het ogenblik dat hij met de hoogste Sovjet-leiders een gesprek zal kunnen voeren om de vrede tussen Oost en West te verzekeren. Onze correspondent in Londen seint: Het merkwaardige is, dat Churchill's rede beter is ontvangen door de oppositie, voor wie het belangrijkste was dat de pre mier zeide de Russen aan hun woord te willen houden, dan door zijn eigen partij genoten, die argwanend blijven staan te genover de Sovjet-motieven. Churchill wilde van die argwaan in zijn rede van gisteren geen blijk geven. Na het gebaar van Malenkov wilde Churchill kennelijk een even vredelievend gebaar maken, dat geen enkel risico met zich meebrengt, want aan het slot van zijn rede wekte Churchill op tot eenheid en waakzaamheid. CAIRO (Reuter). Generaal Naguib, de Egyptische premier, heeft Dinsdagoch tend vroeg naar aanleiding van Churchill's verklaringen in het Britse Lagerhuis een verklaring uitgegeven, waarin hij Enge land „een aanvaller en niet een verdediger van de vrije wereld" noemde. Naguib verklaarde, dat de militaire bases in de Kanaalzone met haar bezetting van 80.000 man Britse troepen nu „belegerd" werden. De verdediging van het Midden-Oosten is in hoofdzaak een Arabische aangelegen heid, zo zei hij. De bases in de Kanaalzone zijn waardeloos zonder medewerking van Egypte en Engeland kan Egyptenaren niet tot medewerking dwingen, zolang het een „aanvaller" blijft. Generaal Naguib herinnerde er aan, dat de bases werden gebouwd door Egyptische arbeidskrachten, in de tweede wereldoor log werden verdedigd door Egyptenaren en dat zij werden bevoorraad met Egyptische levensmiddelen. „Churchill zei, dat Engeland de belangen van de vrije wereld verdedigt", aldus de Egyptische premier, „doch ik vraag hem: maakt de verdediging van de vrije wereld de slavernij van een geheel volk en aggres- sie tegen de vrijheid van dat volk nood zakelijk?" Naguib voegde hieraan toe, dat Chur chill niet meer, zoals vroeger, een „corrupt koningschap kan gebruiken als werktuig voor ontslag en samenstelling van Egyp tische regeringen naar de grillen van de imperialisten." De steden Waco en San Angelo, in het Westen van de Amerikaanse staat Texas, zijn door een wervelstorm getroffen. Men heeft tot nu toe 75 lijken geborgen. Er zijn ruim vijfhonderd gewonden. In Waco zijn 67 personen gedood en meer dan vierhon derd gewond. Het aantal slachtoffers in San Angelo bedraagt tot nu toe acht doden en ruim honderd gewonden. De wervelstorm, die gepaard ging met een verblindende regenstorm, trok twee maal over Waco. Een gebouw van zes verdiepingen is daar als een kaartenhuis ingestort, waardoor acht personen om het leven kwamen. In de zakenwijk van Waco is de staat van beleg afgekondigd. Het Rode Kruis en de militaire genees kundigen hebben, in allerijl bloedplasma naar Waco gezonden. Politie en nationale garde (een soort burgerwacht) hebben alle beschikbare mannen opgeroepen voor hulp- verleningswerk. Honderden redders werken als razenden om de tonnen puin, waaronder de opge- slotenen zijn bedolven, te verwijderen. Dokters kruipen door nauwe, in het puin gemaakte gangen, om te pogen de half- bedolven slachtoffers morfine-injecties toe te dienen. Erasmus: Het is de grootste dwaasheid, din gen te leren, die men later weer moet vergeten. Tivee doden en twee ernstig gewonden DJAKARTA (Aneta). Een auto, waar in zich een gezelschap van 10 Nederlanders bevond, is tussen Bojolali en Solo in een ravijn gestort. Hierbij kwamen 2 personen om het leven, 2 werden zwaar en 2 licht gewond. Zij hadden de auto gehuurd voor een tocht van Semarang naar Solo. Behalve de 10 Nederlanders bevond zich nog een Chinese chauffeur in de wagen. De doden zijn mevrouw Belling en de heer Jac. Wa- lonker, de zwaargewonden mejuffrouw Tan en mejuffrouw Moreau. Twee kinde ren van mevrouw Belling werden licht ge wond. Het Nederlandse commissariaat in Semarang heeft Maandag een ambtenaar naar Solo gezonden om ter plaatse een on derzoek in te stellen. De Sovjet-Russische regering heeft aan de huisvestings-organisatie in Djakarta 40 huizen voor personeel van de ambassade gevraagd. Dit verzoek werd begin Mei in gediend en is te beschouwen als voorberei dende stap voor de vestiging van een am bassade in Indonesië. Ten aanzien van de opening van een In donesische ambassade in Moskou is nog geen besluit genomen. De Masjumi blijft volgens politieke waarnemers van mening dat, zolang de Indonesische veiligheid nog niet voldoende is verzekerd, deze partij zich niet kan verenigen met de uitwisse ling van diplomatieke vertegenwoordigers met de Sovjet-Unie. De Amerikaanse minister van Buiten landse Zaken, John Foster Dulles, heeft premier Naguib van Egypte een vriend- schapsboodschap van generaal Eisenhower overhandigd. Hij bood hem tevens een re volver aan met ingegrifte handtekening van de president. Dulles gaf na het onderhoud een verkla ring uit, waarin hij zei, dat de V.S. een Onze correspondent in Parijs seint dat bepaalde aan Frankrijk gewijde passages in Churchill's rede aldaar een nogal pijn lijke indruk gemaakt hebben en zeker tot een diplomatieke verkoeling geleid zouden hebben indien een ander dan Sir Winston Churchill ze had uitgesproken. Van hem kan men hier wel wat verdragen, omdat zijn vriendschappelijke gevoelens jegens Frankrijk niet in twijfel worden getrok ken. Zo snel vorderen de werkzaamheden aan de nieuwbouw in Amsterdam-West, dat deze molen binnenkort geheel ingebouwd zal zijn. Een fraaie luchtfoto van het nieuwe stadsdeel, dat hier aan da Haarlemmerweg verrijst. (Luchtfoto K.L.M.). Dat de Britse premier zich adviezen ver oorloofde betreffende de dienstplicht en de strategie in Indochina, adviezen, die in de mond van een buitenlandse regeringschef ten minste weinig protocolair moesten klin ken, wil men hem hier dus wel vergeven. Een punt, dat men echter beslist gauw opgehelderd zou willen zien, is of in Chur chill's geest ook Frankrijk van de partij zou mogen zijn indien het tot een ontmoe ting met Moskou zou komen. Churchill sprak namelijk van een conferentie tussen zo weinig mogelijk deelnemers. Betekent dit dat de Fransen aan de deur zouden moeten blijven staan?Dat zou wel in aperte strijd zijn met alle vriendelijkheden, die tussen Londen en Parijs de laatste maan den zijn gewisseld om over de „entente cordiale" maar helemaal te zwijgen. Men vraagt zich hier ook af, hoe een con ferentie der grote drie een wereldprobleem zou kunnen aansnijden zonder de aan wezigheid van enig land van het Europese continent dat continent, waarmee Chur chill wel intieme banden onderhouden wil, maar nooit een fusie wil aangaan. Afgezien van deze duisterheden be schouwt men hier Churchill's stellingname als een moedige daad, die getuigt van het "verlangen Engelands onafhankelijkheid tegenover Amerika te onderstrepen, een verlangen waaraan overigens wel teleur stelling ten grondslag zal liggen. In zover kan men zeker ook zeggen dat Engeland zich nu voorbereidt om Europa wat dichter te naderen en misschien is dat nog wel het meest verheugende aspect van deze rede, zo meent Parijs. In het Staatsblad van heden is opgenomen de wet van 9 Me! 1953, houdende afschaf fing van het Omzetbelastingtarief van der tig procent. Tevens is in dit Staatsblad een Ko ninklijk Besluit opgenomen waarin bepaald wordt, dat deze wet in werking treedt met ingang van 14 Mei. Mgr. D. Huurdeman, vicaris-generaal van het R.K. bisdom Utrecht, heeft bij een ongeval een hersenschudding opgelopen. De 75-jarige vicaris-generaal werd aange reden door een onbekend gebleven fietser en tegen het wegdek gesmakt. Hij is in het St. Antoniusziekenhuis te Utrecht op genomen. „terugtrekking in phasen" van de Britse troepen in de Suez-kanaalzóne voorstaan. Deze terugtrekking zou zodanig moeten worden uitgevoerd, dat de basis in goede orde zou blijven en „onmiddellijk ten be hoeve van de vrije wereld zou kunnen wor den gebruikt ingeval van vijandelijkheden." Het geschil over de Britse basis zou in overeenstemming met Egypte's volledige souvereiniteit moeten worden opgelost. Naguib had Dulles het Arabische plan voor de verdediging van het midden-Oos ten met Westelijke bijstand uiteengezet, welk plan voorziet in de vorming van een Arabisch commando met hoofdkwartier in de Suez-kanaalzóne. Het zou zijn opgesteld door president Tsjamoen van Libanon en Prins Faisal, zoon van koning Ibn Saoed en de minister van Buitenlandse Zaken van Saoedi-Arabië. Naar verluidt is dit plan voor een Arabisch commando Egyptes „laatste vreedzame voorstel" om evacuatie der kanaalzone te bereiken, alvorens tot geweld een toevlucht gezocht zou worden. Dit commando, gebaseerd op het collec tieve veiligheidsverdrag van de Arabische liga, is door de acht leden van de Liga ge ratificeerd. Het plan, dat voorziet in Weste lijke economische en militaire hulp, zal binnenkort worden besproken op een bij eenkomst van stafchefs der Arabische legers te Cairo. Dulles zeide na zijn onderhoud met Na guib tot verslaggevers die hem vroegen, of de V.S. iets zouden doen om de verslech tering van de Brits-Egyptische betrekkin gen te verhinderen: „Wij komen om te be studeren en niet om te onderhandelen". Dulles zal vandaag zijn overleg met de Egyptische regering voorzetten en morgen naar Israel vertrekken. De Israëlische politie heeft Zvi Arieh Breitstein, hoofdredacteur van het commu nistische blad „Kolhaam", gearresteerd. Breitstein wordt van opruiing beschuldigd. De Israëlische communistische partij, al dus Reuter, is een campagne tegen Dulles, die morgen in het land wordt verwacht, begonnen. Er zijn vlugschriften gevonden met de gezegden: „Dulles, ga weg", en „Dulles, hou je handen thuis". Breitstein is later onder borgtocht vrijgelaten. Een aantal jongelieden, die er van ver dacht worden de pamfletten verspreid te hebben, is eveneens gearresteerd. KOUD WEER Verwachting, medegedeeld door het K.N.M.I. in De Bilt, geldig van Dins dagavond tot Woensdagavond, opge maakt om 10 uur: Half tot zwaar bewolkt met plaatselijk enige regen, voornamelijk in het Oos ten van het land. Matige tot vrij krach tige wind tussen Noord en West. Over dag dezelfde temperaturen als van daag of iets lagere. 13 Mei Zon op 4.50 uur. onder 20.24 uur. Maan op 4.19 uur onder 21.32 uur (Nieuwe maani Hoog en laag water in IJmuiden Dinsdag 13 Mei Hoog water: 2.38 en 15.04 uur. Laag water: 10.35 en 23.04 uur. Woensdag 13 Mei Hoog water: 3.24 en 15.51 uur. Laag water: 11.26 en 23.52 uur. XKXKXQlXOCOXOOQCOQOQCOCCCXXCCOOG">DCOJC^*QpCyXXy?OOQO(>

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1953 | | pagina 1