Uitgaan in Haarlem
Louis Jouvet in „Het uur voor middernacht"
Een Eeuw Geleden
Agenda voor
Haarlem
REEDS VOOR f114.-
BRIXON COSTUUM
AKKERTJE
FRANK BUCHMAN: „Democratie
moet levende werkelijkheid worden"
Rheumatiek-scheuteri
Uitdrukkingsmacht van de mimiek
maakt de filmacteur
Spanning en gevoel
FERD. HOLZHAUS
Film
^Hoe is het ontstaan?
3
Koningin Juliana naar
„De Kersentuin"
Paratyphus in
Rilland-Bath
Uit de Opregte Haarlemsche
Courant van 4 Junij 1853
Afschaffing Omzet
belasting gevraagd
Zes cent vergoeding voor
ingeleverde grensmarken
WATJE KOU
V
Stoffelijk overschot van
Nijinski naar Parijs
Nijmeegse kolenhandelaar
in beroep voor het hof
EEN NIEUWE STAATSMANSWIJSHEID
Wat hebben de volken nodig?
VRIJDAG 5 JUNI 1953
Het is al weer geruime tijd geleden, dat ik naar aanleiding van een door de Haarlemse
Kunst Gemeenschap georganiseerde -filmavond schreef over Louis Jouvet. De grote
Franse karakterspeler was bij die gelegenheid te zien in een creatie van allure name
lijk, die van de handige, ja zo op het eerste gezicht gewetenloze dokter Knock. Toch
heeft Jouvet zijn filmroem niet op de eerste plaats aan die rol te danken. Wellicht de
meesten onder ons zullen hem kennen als de inspecteur van politie uit de film Quai
des Orfèvres (De politie volgt het spoor) die dateert uit 1047, een meesterwerk der
Franse filmkunst om de wijze waarop zij de spanning als grote dramatische factor
hanteert en Jouvet de kans geeft zijn uitzonderlijke talenten ten toon te stellen. Inder-'
daad is hier Jouvet op zijn best. Overheersend in verschijning, sober van plastiek
viaar met een mimiek, die niets te raden overlaat speelt hij de hardnekkig verder-
zoekende politieman, die de misdaad op het spoor is en niet rust voor hij het kluwen
van leugen en misleiding heeft ontward. Eenzelfde rol vervult hij in de film „Entre
onze heures et minuit", die onder de Nederlandse titel „Het uur voor middernacht" van
heden af in Cinema Palace te Haarlem te zien is. En opnieuw uit men zijn bewonde
ring voor een der grootste acteurs van het witte doek, een man om wie men naar een
film gaat omdat de film, waarin hij speelt, goed is. Jouvet is een dier weinigen, die
de man, zelfs al heeft hij weinig talent, wel dwingen tot de uitdrukkingskunst in
beelden op een niveau, dat hij anders welhaast niet zou hebben bereikt. Een film
waarin Louis Jouvet de hoofdrol speelt, raakt u. Ook: „Het uur voor middernacht".
Dat klinkt allemaal heel prijzend maar
toch zal het nodig zijn mij nader te
verklaren. Ik geloof dan dat de uitzonder
lijkheid van Jouvet's verschijning een
filmregisseur inspireren, die zijn bij
zondere geaardheid voor de film schuilt in
de expressieve macht van zijn mimiek. Wat
de plastiek is voor het toneel is de mimiek
voor de film. De ruimte van het toneel
moet beheerst worden door het gebaar. De
begrenzing van het beeldvlak moet be
heerst worden door de mimiek. Ik houd mij
in deze aan een uitspraak van René Cle
ment bij de Nederlandse première van zijn
film „Verboden spel" gedaan, namelijk dat
de filmacteur vooral sprekende ogen in
casu een sprekend gelaat moet hebben.
Louis Jouvet is van deze uitspraak de be
vestiging. Natuurlijk beperkt de film zich
niet alleen tot het gelaat. Ik wil ook niet
beweren, dat op bepaalde momenten an
dere dan physionomische expressies geen
grotere dramatische zeggingskracht heb
ben, maar de ganse filmgeschiedenis staat
u ten dienste om te achterhalen hoeveel
het menselijk gelaat zegt in de film, die
niet voor niets de close-up heeft ontdekt.
Een bewijs in het negatieve vormen de
het slachtoffer inneemt? Zo komt de dode
tot leven en gaat op zoek naar zijn moorde
naar. Ik wil u de ontknoping niet onthul
len. Genoeg zij, dat het aan verrassingen
niet ontbreekt, noch aan spanning, noch
ook aan gevoel. Dat is het geheim van de
Franse filmkunst: het gevoel te verwerken
in de meest gecompliceerde situaties. Ook
al zijn die situaties wel eens verwarrend,
omdat de détails proporties aannemen, die
een duidelijk overzicht in de weg staan.
Men ziet in de film een zeer sympathieke
rol van Madeleine Robinson, die Jouvet
niet beter partij kon geven dan zij het hier
doet.
De histoire d'amour in „Het uur voor
middernacht" verwerkt, is van wel bijzon
der gaaf karakter met een frappant slot.
Allemaal redenen om u tot een bezoek aan
deze film te bewegen. En de opvattingen
aan het begin van mijn artikel neerge
schreven, op hun juistheid te toetsen.
P. W. FRANSE.
Madeleine Robinson en Louis Jouvet in
„Het uur voor middernacht".
Koningin Juliana zal op Dinsdag 9 Juni
de openbare voorstelling bijwonen van „De
Kersentuin" van Tsjechof, die de Haagse
Comedie in de Koninklijke Schouwburg ter
gelegenheid van de opening van het vijfde
congres van het Internationaal Theater
instituut gepft. Deze avond zal tevens het
besluit vormen van een lange succesrijke
serie (bijna 75) opvoeringen van dit door
Peter Scharoff geregisseerde werk.
In Rilland-Bath zijn verschillende ge
vallen van paratyphus geconstateerd.
Naar het ANP van de zijde van de Inspec
tie voor de Volksgezondheid verneemt is
er geen gevaar voor het overige deel van
de bevolking. De gevallen zijn namelijk
niet het gevolg van infectie door waterlei
ding of riolering, die mogelijk door de
ramp zou kunnen zijn ontstaan. De patiën
ten zijn in het ziekenhuis te Goes opge
nomen.
ADVERTENTIE
GROTE SORTERING
Herenpantalons va. ƒ15.90
SPECIALE AANBIEDING
Kamgaren met Nijlon ƒ26.25
IJzersterk, prima afwerking
Gen. Cron.jéstr. 73 Tel. 17370 - Haarl.
HAARLEM- De hoofdbuis voor dc
overbrenging van duinwater naar Amster
dam, die van het stoomwerktuig Leyduin
tot aan de Willemspoort in de hoofdstad
loopt, is thans geheel voltooid. Zij heeft
eene lengte van 23.000 ellen. Het water
zoude nu binnen Amsterdam afgeleverd
kunnen worden, indien de concessie, door
het gemeentebestuur aan de Duinwater-
Maatschappij verleend, niet eene ongeluk
kige bepaling inhield, waardoor geene
vergunning kon worden verleend, in den
vorigen zomer reeds buizen binnen de
stadsgronden te leggen.
VRIJDAG 5 JUNI
City: „Golden girl", alle leeft., 7 en 9.15
uur. Spaarnc: „Het duivelseiland", 14 jaar,
7 en 9.15 uur. Frans Hals: „Malou van Mont-
martre", 18 jaar, 7 en 9.15 uur. Minerva:
„De man in het grijs", 18 jaar, 8.15 uur.
Rembrandt: „Schoonheidsspecialist", 18 jaar,
7 en 9.15 uur. Palace: „Het uur voor mid
dernacht", 18 jaar, 7 en 9.15 uur. Luxor:
„Orkaan", 18 jaar, 7 en 9.15 uur. Lido:
„Liefde van een frontsoldaat", 18 jaar, 7 en
9.15 uur.
ZATERDAG 6 Juni
City: „Golden girl", alle leeft., 2.15, 4.30, 7
en 9.15 uur. Spaarne: „Het duivels eiland",
14 jaar, 2.30, 7 en 9.15 uur. Frans Hals:
„Malou van Montmartre", 18 jaar, 2.30, 7 en
9.15 uur. Minerva: „De man in het grijs", 18
jaar, 2.30, 7 en 9.15 uur. Rembrandt: „Schoon
heidsspecialist", 18 jaar, 2. 4.15, 7 en 9.15 uur.
Palace: Ochtendvoorstellingen „Kroning
van koningin Elizabeth", alle leeft., 10, 11
en 12 uur. „Het uur voor middernacht", 18
jaar, 2, 4.15, 7 en 9.15 uur. Luxor: Ochtend
voorstellingen „Kroning koningin Eliza
beth" en „Het koninklijk bezoek aan Noor
wegen en Denemarken". 10.30, 11.30 en 12.30
uur. „Orkaan", 18 jaar, 2, 4.15, 7 en 9.15 uur.
Lido: „Liefde van een frontsoldaat", 18 jaar,
2. 4.15, 7 en 9.15 uur.
glamour-films, waarmee de Amerikanen
een tijd lang de markt hebben overstroomd.
Hoeveel zogenaamde knappe, maar vol
komen nietszeggende gezichten moesten we
toen verwerken. En wat is er van blijven
hangen in onze herinnering? Maar een man
als Jouvet heugt men zich. En men heugt
zich zijn stem, zijn fantastische spraak-
techniek, zijn sprekende mond in letter
lijke maar ook in figuurlijke zin. Zijn
ganse physionomie staat u scherp voor de
geest. Een markante scherp getekende kop,
die uitbeeldde wat er in de mens omging,
die zonder woorden alles kon zeggen, die
de beeldentaal welke de film is, met zijn
ver-beelding alleen verrijkte, omdat hij
zo goed begreep welke functie hij had
te vervullen. Hij maakte zich eraan onder
geschikt. Hij was zelf het beeld, taal van
beelden, zodat hij de film soms leek te
overheersen. Een man als hij moest wel
een filmacteur bij uitstek zijn, zelfs al
speelde hij voornamelijk voor de film om
er, zoals hij zelf zei, wat
bij te verdienen. Het to
neel had zijn hart. Dat hij
nochtans de film met hart
en ziel diende stempelt hem
tot een wel heel karakter
vol man, die wat hij ondernam gewetens
vol volbracht, een waarachtig kunstenaar,
die zijn talenten niet verloochenen kon.
Ik ben een groot bewonderaar van Louis
Jouvet. In bewondering schuilt soms over
drijving. En toch: noem ze eens op zoals
hij. De film „Het uur voor middernacht" is
geen meesterwerk, geen meesterlijke film
regisseur heeft er aan gewerkt.Maar de man
die de film maakt en u de naam van de
regisseur Henry Becoin doet vergeten, is
Louis Jouvet. Weer ziet ge een politic
inspecteur van hem, een taaie vasthouden
de rakker, wiens vernuftig brein alle pro
blemen doorgrondt. Dat gaat niet zon
der gevaar voor eigen leven. Bezig aan
een moordzaak wordt hij gewikkeld in een
andere. De vermoorde vertoont een spre
kende gelijkenis met de inspecteur. Wat
zit er anders op dan dat hij de plaats van
Het Nederlands Verbond van Midden
standsverenigingen heeft in een motie uit
drukking gegeven aan zijn ernstige teleur
stelling over het ontbreken van een rege
ling in het wetsontwerp Vestigingswet be
drijven, welke toepassing van het behoefte
element mogelijk zou maken. In de motie
wordt eveneens teleurstelling uitgesproken
over het feit, dat in afwijking van het
voorontwerp, het bij de Tweede Kamer
ingediende wetsontwerp Bedrijf svergun-
ningwet niet op het middenstamdisbedrijf
van toepassing is. Het verbond dringt er
bij de regering en de leden van de Tweede
Kamer op aan de toepassing van het be
hoefte-element in de Vestigingswet Be
drijven op te nemen en eveneens toepas
sing van de Bedrijfsvergunningenwet voor
het middenstandsbedrijf mogelijk te ma
ken.
In een andere motie spreekt het verbond
zich uit voor algehele afschaffing van de
Omzetbelasting.
De minister van Financiën heeft be
sloten voor de na de oorlog ingeleverde
Duitse rijksmarken totaal 60 a 70 mil-
lioen een vergoeding te geven van 5 a
6 cent per rijksmark. In 1945 en daarna
kwamen uit Duitsland allerlei mensen
terug, die bij de grens hun meegebrachte
rijksmarken moesten inleveren. Bij Ko
ninklijk Besluit werden deze rijksmarken
waardeloos verklaard. In bepaalde geval
len heeft dit tot onbillijkheid geleid. Voor
hen, die door de bezetter gedwongen wer
den in Duitsland te werken en binnen een
redelijke termijn de bewijzen konden over
leggen, dat zij politiek betrouwbaar waren,
werd voor het bedrag dat zij uit het inko
men na September 1944 i-edelijkerwijs ge
acht werden te hebben kunnen besparen,
een vergoeding van 26V2 cent vastgesteld.
Dit betrof uiteraard slechts een gedeelte
van de ingeleverde rijksmarken.
Thans is een regeling ontworpen, maar
zekerheid dat deze vergoeding aan ieder
een zal worden uitgekeerd is er nog niet.
Ook »is men het nog niet eens over de
vraag welke instantie met de uitbetaling
zal worden belast.
-\
Er bestaat een welhaast oneindig
aantal woorden om het begrip: stomp,
draai om de oren, weer te geven. Ik
geef hier een kleine opsomming die de
lezer ongetwijfeld nog met een aantal
krachttermen kan aanvullen. Men zegt:
opstopper, opduvel, opzaniker, oplawaai
oplababber, opdoffer, mep, klap, tik,
fleer, labberdoedas, kink, watjekou en
zovoorts. In labberdoedas ziet men wel
een verbastering van „habe du das" en
men denkt dan aan het 17de-eeuwse
kluchtspel, waarin talloze keren als
komische figuur een „Duitse Mof" op
trad. In watjekou wil men dan het En
gelse „what you call" herkennen, een
onderstelling die enige grond vindt in
de vorm: watjekal, die Pieter Langen-
dijk in een van zijn kluchten gebruikt.
Men moet dan denken aan een zin als:
dat is „wat je noemt" een flinke klap.
Het stoffelijk overschot van de beroem
de Russische balletdanser Vaslav Nijinsky,
die in 1950 te Londen overleed en aldaar
werd begraven, zal in Juni naar Parijs
worden overgebracht en op het kerkhof
van Montmartre worden bijgezet.
ADVERTENTIE
kunt U in 't bezit komen van een
Alleenverkoop
voor Haarlem en omstreken
Gen. Cronjéstraat 4044 -
Haarlem-Noord
Tel. 15438
ADVERTENTIE
kunnen U opeens beletten te werken.
7 Is altijd makkelijk
bij U te hebben
die heipen direct!
Voor het Arnhemse gerechtshof heeft in
hoger beroep terechtgestaan de 42-jarige
Nijmeegse kolenhandelaar C. P. van D..
Deze is op 28 October 1952 door de Arn
hemse rechtbank veroordeeld tot twaalf
maanden gevangenisstraf, waarvan twee
maanden voorwaardelijk met een proeftijd
van drie jaar. De procureur-generaal van
het hof eiste bevestiging van dit vonnis.
Van D. zou ambtenaren van de P.G.E.M.
te Nijmegen er toe hebben bewogen, ge
heel of gedeeltelijk gefingeerde hoeveel
heden kolen te boeken, waardoor de P.G.
E.M. aan verdachte meer betaalde, dan
waarop deze recht had. De ambtenaren
zouden hiervoor van tijd tot tijd geldsbe
dragen van verdachte hebben ontvangen.
Uit het getuigenverhoor kwamen geen
nieuwe gezichtspunten naar voren. De ver
dediger van de kolenhandelaar legde er de
nadruk op, dat zijn cliënt niet het initiatiei
tot de frauduleuze handelingen nam. Plei
ter meende, dat verdachte reeds een zwaar
der straf ondergaat dan hem gerechtelijk
kan worden opgelegd: zijn bedrijf, dat hij
had opgebouwd tot een der belangrijkste in
den lande, is inmiddels geliquideerd. Uit
spraak over veertien dagen.
TONEEL EN DANS
Zaterdag 6 Juni, Bloemcndaals Openlucht
theater, 20 uur: Opening van het zomer
seizoen door het Nederlands Volkstoneel
met een opvoering van „Het Huis der
Saltimbanks" van Luisa Treves, schrijf
ster van „De ring en de kelim" en „De
brief van Don Juan".
Zondag 7 Juni, Stadsschouwburg, 14 uur:
Leerlingenuitvoering door de Kennemer
Dansstudio onder leiding van Jan-Leo
Zielstra, Gloria en Michael Tschernoff.
Onder meer worden uitgevoerd het ballet
„Sylvia" op muziek van Léon Delibes en
een Chopin-suite. Begeleiding door de
pianist Leen Krammer.
Zondag 7 Juni, Bloemendaals Openlucht
theater, 20 uur: Herhaling van de opvoe
ring van „Het Huis Saltimbanks" van
Luisa Treves door het Nederlands Volks
toneel onder regie van Ben Groeneveld.
Dinsdag 9 Juni, Minerva-Theater. 20.15 uur:
Ten bate van het Rode Kruis vertoont het
kleinkunstensemble „Arabesque' be
staande uit Hetty Blok, Cruys Voorbcrgli
en de pianist Cor Leniaire het program-
De nieuwe aanwinst van het Frans Hals
museum: een landschap door Jacob Salo-
monsz van Ruysdael, geschonken ter gele
genheid van het onlangs gevierde jubileum.
Door aankoop is de verzameling verder
uitgebreid met een Visstilleven door Pieter
de Putter (Den Haag 1600Beverwijk
1659), dat reeds geruime tijd als bruikleen
aanwezig ivas.
ma van internationale
snotneus tot neon".
chansons „Van
MUZIEK
Vrijdag 5 Juni, Concertgebouw, 19.30 uur:
Leerlingen van de zangpaedagoge Coby
Riemersma geven een uitvoering in de
tuinzaal.
Vrijdag 5 Juni, Brinkmann, 19.30 uur: Uit
voering in de Kroonzaal door leerlingen
van Aad en Jan Plas (viool en piano). Het
programma wordt besloten met het Piano
concert in A van Kart Ditters von Dit-
tersdorf.
Zaterdag 6 Juni, Begijnhofkapel, 19.30 uur:
Voordrachtoefening door leerlingen van
Pie van der GlasBoosman en Chris van
der Glas (viool en piano).
Zondag 7 Juni, Tey'.ers Museum, 15 uur:
Orgelbespeling door Egbert Vos. die wer
ken van Pachelbel, Buxtehude, Bach,
Wesley en Hendriks vertolkt.
Zondag 7 Juni, Huize Ilesmerg, 20 uur.
Recital door de Amerikaanse pianiste,
Mary Bishop, die werken van Brahms,
Chopin, Debussy. Gershwin, Ravel, Albe-
niz en de Falla ten gehore brengt (Lank-
horstlaan 99).
Maandag 8 Juni, Protestantenbond, Heem
stede. 20 uur: Orgelconcei't door Louk
Nelissen met medewerking van Didi San
ders (mezzo-sopraan). Er staan onder meer
werken van Sweelinck, Purcell, Bach,
Wolf en Langlais op het programma.
(Postlaan).
Maandag 8 Juni, Concertgebouw, 20.15 uur:
Uitvoering van het oratorium „De Schep
ping" van Haydn door het Koor Katho
liek Haarlem onder leiding van Albert de
Klerk. Medewerking verlenen de H.O.V.
en de solisten Heieen Verkley, Henk
Meyer en David Hollestelle. Generale
repetitie: Zaterdag 6 Juni, 19.30' uur.
Orgelconcerten in de Grote Kerk: Dinsdag
9 Juni, 20 uur door George Robert, idem
Donderdag 11 Juni om 15 uur. Beiaard
bespeling op Dinsdag 9 Juni van 20.30
21.30 uur door Maurice Lannoy uit Parijs.
TENTOONSTELLINGEN
Huis Van Looy: Werken van Henriëtte
ReuchlinLucardie. geopend op werk
dagen van 1012.30 en van 13.3017 uur,
des Zondags van 1417 uur. De expositie
duurt tot 22 Juni.
Gebouw H. K. B. Sporttentoonstelling, dage
lijks geopend van 12—17 en van 19—22.30
uur, tot 13 Juni (Tempeliersstraat).
DIVERSEN
Zondag 7 Juni, Rembrandt-Theater, 11 uur:
Wederom een extra-vertoning van de film
„Eroïca" over leven en werken van de
componist Ludwig van Beethoven,
ondag 7 Juni, Lido-Theater, 11 uur: Her
haling van de Italiaanse zangfilm „Ave
Maria" met medewerking van de ver
maarde tenor Benjamino Gigli.
Taandag 8 Juni. Sportpark Heemstede, 20
uur: Circus Franz Althoff met Romeinse
wagenrennen en tal van internationale
attracties. Verdere avondvoorstellingen op
Dinsdag 9, Woensdag 10 en Donderdag 11
Juni. Matinées: Dinsdag. Woensdag en
Donderdag, steeds om 14.30 uur.
Radiorede van dr. F. N. D. Buchman
op zijn 75ste verjaardag
4 Juni 1953
„De mensen zijn het niet met elkaar eens. Het is ook zo moei
lijk voor ze om tot een zelfde mening te komen. Ze hebben hun
eigen ideeën en zijn er licht toe geneigd die aan anderen op te
dringen. Willen wij gaan denken aan< een nieuwe staatsmans
wijsheid, die een eind maakt aan verwarring, dan vereist dat
een beslissing van historische betekenis.
Wat ons ontbreekt is een machtig positief program, waarvoor
alle mensen en alle volken gewonnen kunnen worden. Wij pro
duceren een massa conferenties en plannen, die de oplossing
van onze problemen geen stap naderbij brengen. Mensen in
leidende posities doen het maar al te graag op hun eigen zelf
zuchtige manier. Ze zeggen, dat het in het belang van het land
is, maar meestal is het in hun eigen belang. Daarom missen zij,
zoals men dat noemt, de bus.
Maar in de wereld is een nieuwe st'aatsmanswijsheid aan het
opkomen. De conferenties, die deze nieuwe positieve kracht
verbreiden, brengen de oplossing voor onze problemen.
De vorige maand heeft, in het hart van het door twisten ver
scheurde Afrika, een Morele Herbewapeningsconferentie voor
alle rassen plaats gehad. Sir Gilbert Rennie, de Gouverneur van
Noord-Rhodesië, zei in zijn openingsrede: „Wij willen door deze
bijeenkomst een gemeenschappelijk doel vinden, waar wij allen
zonder achterdocht, zonder angst en zonder verbittering naar
toe kunnen werken. Morele Herbewapening is op verandering
gebaseerd. Onze eigen verandering is de eerste stap naar betere
verhoudingen. Ik hoop en bid, dat deze bijeenkomst ons zal hel
pen deze verandering te bewerkstelligen." Een Afrikaander, af
stammeling van een der oudste voortrekkerfamilies, reageerde
aldus op de toespraak van de Gouverneur: „Ik zou wel willen,
dat iedere politicus in elk land uw woorden had kunnen horen,
want u vertegenwoordigt een nieuwe staatsmanswijsheid". De
Onder-Staatssecretaris voor de Inheemsen vatte zijn indrukken
als volgt samen: „Ik kwam hier sceptisch. Ik ga overtuigd heen.
Voor iemand die deze Afrikanen goed kent is het duidelijk, dat
zij veranderd zijn. Met recht kunnen zij nu vragen: „Toon ons
veranderde Europeanen".
In Januari van dit jaar is een dergelijke bijeenkomst, waar 34
landen vertegenwoordigd waren, in de hoofdstad van India ge
houden. Een lid van de ministerraad van India vatte de resul
taten als volgt samen: „Een nieuw hoofdstuk in de eeuwenoude
geschiedenis van Delhi is begonnen".
Ik ben juist terug van een verblijf van zeven maanden in het
Oosten. Een groep van 200 mannen en vrouwfin uit 25 landen
reisde met mij mee. We hebben onze idee aan Ceylon, India en
Pakistan gebracht. Men heeft ons met veel onderscheiding ont
vangen in Egypte, in Iran, en in Turkije. Eén ding staat vast.
Al die landen vertonen dezelfde gunstige reactie op Morele
Herbewapening. Zoals een van hun staatslieden verklaarde: „De
toekomst is aan Morele Herbewapening. Zij is voorbestemd de
mensheid te redden'.
Het was Jinnah, de grondlegger van Pakistan, die mij uitno
digde naar zijn land te komen. „Ik moet u in Pakistan hebben.
U kent de oplossing voor de haat die er in de wereld is. Eerlijk
schuld bekennen, dat is de gouden sleutel." Dat zei Jinnah.
Maar wie zal deze sleutel in het slot der geschiedenis steken
en de deuren van de toekomst ontsluiten om alle mensen overal
vrede te doen genieten op deze aarde?
Kashmir, land van schoonheid en bekoring, kent de oude
waarheid van simpele eerlijkheid en als het die waarheid op
nationale schaal toepast, zal het de wereld de oplossing laten
zien. Sheikh Abdullah, de minister-president, zei tegen mij:
„Het zal veel geduld vragen, maar u heeft de oplossing voor
India en voor Pakistan."
Overal in die landen is de pers werkelijk de heraut van een
nieuwe wereldorde geweest. Het door Jinnah gestichte dagblad
„Dawn" bracht deze kop: „Een nieuwe basis voor samenwerking
- Morele Herbewapening de oplossing voor de wereldproble
men". Het blad gaf berichten over de nieuwe eenheid, die Pa
kistanis en Indiërs door Morele Herbewapening vinden.
Een van de grootste dagbladen-concerns in India, „The
Express", publiceerde samen met „The Hindustan Times", waar
van Gandhi's zoon, Devadas Gandhi, hoofdredacteur is, het vol
gende woord van mij aan het volk van India: „De mensen
hongeren naar brood, naar vrede en naar de hoop op een nieuwe
wereldorde. In het licht van een door God geleide eenheid zullen
alle problemen worden opgelost. Handen zullen werk vinden,
magen voedsel en lege harten een ideologie, die waarlijk bevre
digt. Dat is het, wat Morele Herbewapening bereiken wil".
De hoofdredacteur van het grote Indiase dagblad „The Hindu"
was zo onder de indruk van al wat hij gehoord en gezien had,
dat hij een bijlage van tien pagina's aan Morele Herbewapening
wijdde en die over heel het land distribueerde. Deze bijlage is
aan de 3000 hoofdredacteuren en dagbladuitgevers in de Ver
enigde Staten gezonden door een comité onder voorzitterschap
van Admiraal Byrd. Van dit comité maakten tevens deel uit de
voorzitter van de Senaatscommissie voor arbeidszaken, de vice-
president van het Hearts-dagbladconcern en de" vice-president
van het dagelijks bestuur der C.I.O.
Laatstgenoemde, bij wiens verbond vijf en een half millioen
leden zijn aangesloten, geeft deze nieuwe staatsmanswijsheid
aan de Amerikaanse arbeiderswereld door. Hij zegt: „Ik heb het
besluit genomen, van nu af aan naar de vier morele maatstaven
van absolute eerlijkheid, absolute reinheid, absolute onzelf
zuchtigheid en absolute liefde en onder Gods leiding te leven.
Plij heeft in zijn gezin een nieuwe eenheid gevonden. Hij voert
zijn onderhandelingen nu op de basis van wat juist is en niet
wie gelijk heeft. Dit zijn zijn nieuwe gedachten voor de Ameri
kaanse arbeidersbeweging:
Eenheid binnen eigen muren en daardoor nationale eenheid
bereiken.
Met de werkgevers te komen tot zo'n plan van samenwerking,
dat de massa in democratie zal gaan geloven.
Met de vereende krachten van werknemers en werkgevers
de regering steunen bij het voeren van die buitenlandse politiek,
waardoor alle volken gewonnen zullen worden.
Ik denk aan Japan. Daar zeggen ze: „We hebben een nieuwe
grondwet. Dat is iets als een lege mand. Wat leggen wij er in?
We hebben een ideologie nodig, waardoor de democratie levende
werkelijkheid kan worden." Driehonderd vooraanstaande per
soonlijkheden van het nieuwe Japan zijn tot Morele Herbewa
pening gekomen om in deze ideologie te worden getraind. Ze
zijn reeds begonnen haar op nationale schaal toe te passen.
In de loop van mijn leven heb ik twee ontdekkingen van grote
historische betekenis meegemaakt. Ten eerste de ontdekking
van het atoom als bron van onmetelijke krachten. Daarmede
is het atoom-tijdperk ingeluid. De andere ontdekking is die van
de mens als bron van onmetelijke krachten en de vrijmaking
van die krachten. Daarmede is het ideologische tijdperk inge
luid. Hier ligt de sleutel tot de gebeurtenissen om ons heen.
Terwijl de staatslieden plannen maken voor legers en confe
renties en allianties, weten de ontbindende krachten een haven
arbeider, een ambtenaar, een geleerde, een soldaat, een onder
wijzer voor zich te winnen. Zij mobiliseren de grieven, de ver
bittering, het gerechtvaardigd verlangen naar een betere wereld
in de harten van deze mensen. Ze sturen hen erop uit om met
inzet van hun gehele persoon, de wereld met hun ideeën te
veroveren. En zodoende zijn er, terwijl de regeringen op ver
hoogde productie aandringen, opzettelijke productie-verminde
ringen in het bedrijfsleven. Terwijl de staatslieden een nieuwe
conferentie bijeenroepen, worden hoogst belangrijke geheimen
verraden. Terwijl iedereen om eenheid tussen de volken roept,
groeit voortdurend de tweedracht in de volken. Waar ligt de op
lossing? In staatsmanswijsheid, die de gewone man in beweging
weet te brengen met een nieuwe visie, met een gevoel van ka
meraadschap en met een plan om de wereld te herbouwen.
In 1938 kreeg ik, toen ik in de bossen van Freudenstadt wan
delde, deze eenvoudige gedachte: „Er zal over de gehele wereld
een machtige beweging van Gods Levende Geest komen. Zij
zal bekend staan als Morele en Geestelijke Herbewapening". Dat
zaad heeft nu onder de leiders van de wereld wortel geschoten.
Soms raken wij in de verzoeking ons af te vragen: zou er
geen andere weg zijn? Iedereen in ieder land schijnt zijn eigen
oplossing te hebben, gebaseerd op persoonlijk en nationaal
voordeel. Maar het geheim ligt hierin: „Niet mijn weg, maar
Gods weg. Niet mijn wil, maar Gods wil".
Het middel tegen verwardheid is: God tot het beslissend gezag
maken. Niet alleen maar met onze mond „Ja" zeggen, maar ook
met de daadwerkelijke gehoorzaamheid van ons leven. Dat
maakt u natuurlijk, dat maakt reëel. U hoeft nooit te proberen
u wijzer of beter voor te doen dan u werkelijk bent. Naar zo
iemand zoeken de mensen, zo iemand willen zij volgen.
Verwardheid vloeit voort uit het compromis in ons leven.
Klaarheid komt van verandering, de morele verandering, die
de duisterste motieven in helder licht zet en die verborgen
krachten vrij maakt. Als wij ons eigen volk maar eens zó kon
den zien als anderen ons zien, dan zouden we zelf willen ver
anderen.
Uit de bron van absolute morele maatstaven ontspringt ge-
inspireerde staatsmanswijsheid. Wij praten over vrede en een
heid. maar vergeten, dat iemand met wrok in het eigen ha-'
nooit genezing kan brengen voor de haat tussen de volken. We
critiseren koppigheid in anderen, maar zien niet de eigenzinnig
heid, die onze kinderen maar al te goed van ons kennen. We
spreken over Goddelijke leiding, maar vergeten, dat het de
reinen van hart zijn, die God zullen zien. Het zijn niet zij die
praten, maar zij die luisteren, die leiding ontvangen. De sleutel
tot nieuwe staatsmanswijsheid zijn nieuwe staatslieden.
Vandaag ben ik 75 jaar geworden. In vele landen heb ik veel
ervaren. Altijd gaat het weer om de morele grondwaarheid, om
absolute eerlijkheid, absolute reinheid, absolute onzelfzuchtig
heid en absolute liefde, om de leiding van God en de algehele
overgave aan Zijn Wil. Zonder die ervaring hebben we niets
Met die ervaring hebben we alles. Een nieuwe wereld, opge
bouwd uit nieuwe mensen. Dat is onze enige hoop. Daarvan is
overvloedig bewijs. Morele Herbewapening is het ABC van do
oplossing.
