De Nederlandse Opera
in het komende seizoen
VIRGINIA
Koude oor los in de mode
Uitgaan in Haarlem
sööaM1
Agenda voor
Haarlem
Een Eeuw geleden
Zwitser Krannhals benoemd tot eerste dirigent
rHoe is het ontstaand
noresstr.15
3
De kwestie met de
Utrechtse Opera
SINDS
DE "ECHTE" VIRGINIA
EN
'N TRIOMF VAN SMAAK!
TOEKOMST
Nederland lost
Belgische lening af
Hongaarse kinderen
naar Nederland
Omscholing van
aspirant-emigranten
Prof. Fernand Dehousse
sprak voor Europese
federalisten
Stichting 1940-'45
heeft nog 11 millioen
nodig
HAARDEN en KACHELS
Uit de Opregte Haarlemsche
Courant van 27 Augustus 1853
VRIJDAG 28 AUGUSTUS 195 3
OP EEN PERSCONFERENTIE in „Het Oude Koningshuis" te Sassenheim heeft de
directeur van de Nederlandse Opera, de heer Abr. van der Vies, gisteren de plannen
voor het komende seizoen bekend gemaakt. Hij deelde als belangrijkste nieuwtje mede,
dat als eerste dirigent de Zwitser Alexander Krannhals benoemd is, zodat de Opera nu
weer over een vaste dirigent zal beschikken. Evenwel is ook Josef Krips weer geënga
geerd voor enige maanden en tevens zullen Erich Walter en Cor Olthuis als dirigenten
optreden.
ADVERTENTIE
Alexander Krannhals, die nu 44 jaar is,
was leerling van Weingartner, alvorens hij
in Luzern zijn operacarrière begon, die hij
vooral als muzikaal leider van het Stads
theater te Basel ontwikkeld heeft. Hij
heeft onder meer de première van Suter-
meister's „Raskolnikoff" in de Duitse taal
gedirigeerd en ook van Menotti's „Consul"
de eerste opvoering in Europa geleid.
Alexander Krannhals kreeg gelegenheid
om zijn inzichten betreffende zijn taak aan
het Amsterdamse Opera-instituut kenbaar
te maken. Wat hij vertelde van zijn plan
nen om met het beschikbare materiaal
waarover hij zich zeer lovend uitliet
een goed ensemble te vormen, maakte een
sympathieke indruk. Wij helpen hem
wensen, dat de Nederlandse Opera zich
met krachten tot een goed geheel zal ont
wikkelen.
Solisten en regisseurs
De solistische bezetting is in grote trek
ken gebleven zoals zij was. De bas Guus
Hoekman heeft een vast engagement ge
kregen, Scipio Colombo maakt ook weer
deel uit van het gezelschap en Jos. Burck-
sen en Gerard Groot, die een jaar in het
buitenland gezongen hebben, zijn nu ook
weer van de partij.
Over de kwestie van het ballet kan nog
niets definitiefs worden meegedeeld.
Als regisseurs zullen onder andere hun
medewerking verlenen: Herbert Maisch uit
Keulen, Georg Hartmann, Johan de Mees
ter en Abraham van der Vies. Als assistent
regisseur blijft optreden Walter Pöll.
Het répertoire
Het répertoire zal worden uitgebreid met
„De Verkochte Bruid" van Smetana, welk
werk in Nederlandse vertaling zal worden
gegeven. Verder staan op de rol Rossini's
„Barbiere di Seviglia" en Mozart's „Die
Zauberflöte". Bovendien gaat in November
de uitgestelde première van Debussy's
„Pelléas et Mélisande", onder leiding van
Charles Bruck.
Het nieuwe seizoen zal op 8 September
te Amsterdam worden geopend met Verdi's
„Un Ballo in Maschera", onder muzikale
leiding van Josef Krips. Dit werk is ook
gekozen voor de uitvoering op 15 Septem
ber in Den Haag, ter gelegenheid van de
opening der Staten-Generaal. In September
zal Krips voorts enige reprises geven van
Beethoven's „Fidelio", waarvan de hoofd
rol om beurten zal worden vervuld door
Gré Brouwenstein en Maria d'Ailly,
deze laatste als gast.
Bovendien zal Krips nog enkele opvoe
ringen van Mozart's „Le Nozze di Figaro"
leiden, waarin de bariton Bruscantini komt
gasteren.
„Der Freischütz" en „Lohengrin" zullen
in de loop van het seizoen uitgevoerd wor
den, onder leiding van Erich Walter.
Krannhals zal reeds in September debu
teren met „Aïda" en in October brengt hij
„De Verkochte Bruid". Zijn derde werk
zal, in December, de Barbier zijn.
Directeur Abr. van der Vies gaf nog een
uiteenzetting van de verwarrende kwesties,
ontstaan naar aanleiding van de gepro
jecteerde Carmen-opvoering van de
Utrechtse Opera. Zijn betoog kwam hierop
neer, dat de Nederlandse Opera de Utrecht
se niets in de weg legt.
Hij verklaarde, dat men te Utrecht al
in April wist bij het opvragen van ma
teriaal voor Carmen in Parijs dat toe
stemming nodig was van de Nederlandse
Opera die een contract bezat aangaande
de rechte.',,In diezelfde maand hebben wij
aldus de heer Van der Vies, „de Utrechtse
Opera nog toestemming gegeven voor uit
voeringen van Carmen, behalve in plaat
sen waar de Nederlandse Opera optreedt,
dus bijvoorbeeld in Utrecht". Nochtans had
men, zoals wij reeds meldden, Zaterdag
de U.O. op speciaal verzoek toestemniing
verleend tot de opvoering van Carmen in
Utrecht op 1 September.
Parijse staking dupeerde Utrecht
In antwoord op deze verklaring van de
heer Van der Vies heeft de directeur van
de Utrechtse Opera, de heer Birnie, mee
gedeeld dat de uitgever van Carmen,
Choudens te Parijs, exclusiviteit voor de
ADVERTENTIE
opvoeringsrechten aan een operagezelschap
verleent steeds slechts voor de periode van
een jaar. Toen in April bleek dat de Ne
derlandse Opera alleen toe wilde staan, dat
de Utrechtse Opera „Carmen" zou brengen
in plaatsen waar de Nederlandse Opera
tot nu toe nog niet is opgetreden heeft de
heer Birnie de Parijse uitgever gevraagd of
zij per 1 September een jaarcontract voor
het gehele land voor dit werk kon sluiten.
Op 31 Augustus 1953 loopt namelijk het
jaarlijkse contract van de Nederlandse
Opera af.
Op 9 Juli deelde de uitgever aan zijn
vertegenwoordiger te Amsterdam mede,
dat deze voor het aanstaande seizoen een
contract met de Utrechtse Opera mocht
sluiten, zodat deze laatste met de voor
bereidingen van Carmen een aanvang
maakte. Door stakingen in Parijs is dit
contract echter nooit getekend omdat er
geen telegrafische, telefonische of post
verbinding meer mogelijk was. Op de dag,
dat van opheffing der Utrechtse Opera in
de pers werd gesproken, heeft de Neder
landse Opera toch van de uitgever een
exclusief contract gekregen, omdat deze
uitgever meende, dat de Utrechtse Opera
niet meer bestond, aldus de heer Birnie.
Telegram aan minister
Inmiddels heeft de stichting „Kunst
kring De Stem" te Utrecht gisteren de mi
nister van Onderwijs, Kunsten en Weten
schappen geseind, dat ingevolge het niet
verlenen van de opvoeringsrechten voor
Carmenopvoeringen der Utrechtse Opera,
de vier voorstellingen welke de Stichting
in September aan haar vierduizend leden
wilde aanbieden, geen doorgang kunnen
vinden. Daar haar leden hierdoor ten zeer
ste gedupeerd zijn, verzoekt zij de mi
nister ten spoedigste te willen interve
nieren.
PRIJSVERLAGING
TRIUMPH
In dit woord, dat thans uitsluitend
aanduidt: de tijd die na het heden komt,
de periode die nog voor ons ligt, kan
men nog gemakkelijk de oorspronkelijke
betekenis herkennen. Toe-komst is na
tuurlijk: het naar iemand toekomen, de
nadering, de aankomst, de komst. Zo
sprak men van de toekomst Christi, in
de zin van: de komst van Christus. In
woorden als: komst, nadering zit echter
al een element dat wijst naar de tijd die
nog vóór ons ligt. Dezelfde ontwikke
ling heeft het Duitse woord Zukunft
doorgemaakt, dat ook aanvankelijk: aan
komst, gebeurtenis betekende. In de
achttiende eeuw betekende Zukunft al:
toekomst en dat heeft op de betekenis
ontwikkeling van ons woord toekomst
zeker invloed uitgeoefend.
In 1949 heeft België aan Nederland een
lening van 1909 millioen Belgische francs
verstrekt. Deze lening zou tussen 1956 en
1981 worden afgelost. De Nederlandse
regering heeft thans besloten deze lening
vóór 1 Juli 1954 af te lossen.
De minister van Justitie heeft gunstig
beschikt op een verzoek van de stichting
„Hulpactie voor Hongarij^", te Amster
dam, een aantal Hongaarse kinderen uit
de vluchtelingenkampen in Oostenrijk en
Duitsland naar Nederland te doen komen
voor een tijd van drie maanden.
BARTEtJORlS'STRAAT 20 TEL. 13439
ROSLEPEREN JASSEN ƒ155.—
VRIJDAG 28 AUGUSTUS
Concertgebouw: Zomerconcert H.O.V., 8
uur. Palace en Rembrandt: „Ivanhoe", 14
'jaar, 7 en 9.15 uur. Luxor: „Manderson
mysterie", 14 jaar, op het toneel Montagne,
jongleur en equilibrist, 7 en 9.15 uur. Lido:
„Because you 're mine", alle leeft., 7 en 9.15
uur. City: „De kleine wereld van Don Ca-
millo", alle leeft., 7 en 9.15 uur. Frans Hals:
„Zoek de zon op", 14 jaar. 7 en 9.15 uur.
Spaarne: „Geschonden glorie", 14 jaar, 7 en
9.15 uur. Minerva: „Jong, knap en rijk", alle
leeft., 8.15 uur.
ZATERDAG 29 AUGUSTUS
Openluchttheater: Voorstelling door de
Plankeniers, 8 uur. Palace en Rembrandt:
„Ivanhoe", 14 jaar, 2, 4.15, 7 en 9.15 uur.
Lido.„Because you 're mine", alle leeft.,
2, 4.15, 7 en 9.15 uur. Nachtvoorstelling: „Rue
Madeleine 13", 18 jaar. 11.30 uur. Luxor:
„Manderson mysterie", 14 jaar, op het toneel
Montagne, jongleur en equilibrist, 2, 4.15 ,7
en 9.15 uur. City: „De kleine wereld van
Don Camillo", alle leefld.. 2.15, 4.30. 7 en 9.15
uur. Frans Hals: „Zoek de zon op", 14 jaar,
2.30, 7 en 9.15 uur. Minerva: „Jong, knap en
rijk", alle leeftijd., 2.30, 7 en 9.15 u. Spaarne:
.Geschonden glorie", 14 jaar, 2.30, 7 en 9.15 u.
De Franse mode-ontwerper Christian Dior is met vacantie. In
zijn riante witte villa aan de Middellandse Zee rust hij uit van
zijn „shock"-look, die een complete koude oorlog onder de
mode-ontwerpers in Engeland, Italië en Frankrijk heeft ontke
tend. Rustig wacht „Didi" zoals hij door zijn mannequins
wordt genoemd af of zijn lijn, ondanks het vrouwelijke
tegengesputter, dat hij echter op waarde heeft leren schatten,
toen hij zijn new-look uitbracht zal worden aanvaard. Worden
de rokken korter, 40 cm. van de grond? Dior zegt „ja". Hij be
weerde zelfs, dat hij de kleding van de nog langgerokte
bezoeksters van zijn eerste show, tijdens welke hij de „shock"-
look lanceerde, ouderwets vond. Ook Fath, die de korte rok
precies 24 uur eerder uitbracht dan zijn grote collega, denkt
er zo over. De meeste andere ontwerpers staan echter afwijzend
tegenover de nieuwe lijn. „Nee", zegt verontwaardigd de Engelse
ontwerper Norman Hartnell, die werkt voor de Engelse Konink
lijke Familie. „Nooit", roepen de Italiaanse ontwerpers en -sters,
die zich in de strijd dicht aanéén schaarden, en zelfs naijver en
vetes, die in de Italiaanse modewereld bestonden, ervoor
vergaten.
Didi wacht echter af, en voor hem is het geen open vraag, of
zijn nieuwe lijn zal worden gevolgd: hij is er zeker van
De bovenste foto's tonen de modellen, ontworpen door couturiers,
die vasthielden aan de oude lijn. Onder: Diors shock-look.
Boven links: een ruime, geheel met de hand vervaardigde spor
tieve mantel van Pierre Balmain. Hij gebruikte voor deze jas
gestreepte tioeed in bruin en beige, die hij in afgepaste blokken
aan elkaar liet naaien. Smalle astrakan banden geven een slank
makend effect. De rok is verre van kort.
Madeleine de Rauch noemde haar creatie (midden) ..Jaffa".
Bloese, rok en shawl hebben dezelfde kleur, n.l. zandkleurig-
goud. doch zijn van verschillende stoffen vervaardigd. Rok en
shawl zijn geknipt uit een ruwe wollen stof. De bloese is van
het fijnere cashmere. De rok is vooral in de taille zeer wijd.
Hoed. handschoenen en schoenen (zgn. flats) zijn zwart. Ook
Madeleine de Rauch prefereert de „lange" rok.
De jonge ontwerper HiLbert de Givenchy kwam met een zeer
geslaagde collectie, geïnspireerd op het Verre Oosten. Deze ont
werper, die zelf zijn stoffen ontwerpt, koos voor deze avondjapon
(rechts) een zware zijde, waarop gouden boeddha's op een crème
fond.
Onder links: Een mantel in de nieuwe lijn.
Midden: korte avondjapon, zeer eenvoudig model, strak getail
leerd, met een plotseling, boven de knie, uitspringend klokrokje.
Twee zwartfluwelen chrysanten aan beide zijden van het hoofd
aangebracht, dienen als avondkapje.
Rechts: een jurkje met de korte rok van lichtblauwe taffeta.
In Kerk-Avezaath bij Tiel hj^eft de re
geringscommissaris voor de emigratie, mr,
ir. B. W. Haveman, een omscholingscen
trum voor aspirant-emigranten geopend.
Deze werken bij de boeren in de omgeving
om zich te bekwamen in het boerenvak.
Na de dagtaak keren zij terug naar het
scholingscentrum, waar ze theoretisch wor
den geschoold. Wie wil slagen moet reeds
hier het bewijs leveren, uit het goede hout
te zijn gesneden.
Er zijn in ons land elf van zulke scho
lingscentra en in anderhalf jaar tijd zijn
er al 300 mensen tot landbouwer omge
schoold.
In zijn openingswoord sprak mr. Have
man van een „laboratoriumproef". Deze is
mogelijk door samenwerking van de emi-
gratiedienst en het Bureau Oogstvoorzie-
ning. Slaagt de proef dan wordt over
wogen ook voor niet-landbouwers deze
scholingsmogelijkheid te openen.
TONEEL
Zaterdag 29 Augustus, 20 uur, Openlucht
theater: Het gezelschap „De Plankeniers"
uit Naarden geeft een voorstelling van
„De gordel van Hippolita", een door mr. H.
M. Planten bewerkt stuk van Julian Thom
son. (Tevens herdenking van het vijfjarig
bestaan van het openluchttheater).
Zondag 30 Augustus, 20 uur, Openlucht
theater. Tweede voorstelling van „De gor
del van Hippolita" door „De Plankeniers".
Zondag 30 Augustus, 19 uur, Stadsschouw
burg. Voorstelling van „De nacht van de
16e Januari", ter gelegenheid van het ge
westelijk zomerfeest van de Nederlandse
Amateur Unie.
MUZIEK
Vrijdag 28 Augustus, 20 uur, Concertgebouw.
De H.O.V. geeft het derde zomerconcert
onder leiding van Marinus Adam met als
'soliste Toos Onderdenwijngaard (piano).
Het programma luidt: ouverture Euryanthe
Voor de Europese federalisten uit acht
verschillende landen, die in Hilversum
bijeen zijn, heeft Donderdag gesproken de
Belgische senator Fernand Dehousse, hoog
leraar aan de universiteit te Luik en ver
tegenwoordiger van België in de assem-
blée van de Kolen- en Staalgemeenschap
en de assemblée acl hoc, die het plan voor
de Europese politieke gemeenschap heeft
uitgewerkt. Prof. Dehousse is een van de
belangrijkste rapporteurs over dit plan
aan de constitutionele commissie en de
assemblée ad hoe.
Omdat het plan voor de assemblée, dat
117 artikelen omvat, te uitvoerig was om'
in détails te bespreken, bepaalde prof.
Dehousse zich er toe, de denkbeelden uit
een te zetten, die ten grondslag liggen
aan het plan. Het zal voor alles nodig
zijn, zo zeide hij, een Europees parlement
te verkiezen op basis van algemeen stem
recht voor mannen en vrouwen in de zes
betrokken landen. In het parlement zal
men twee kamers onderscheiden: de
volksvertegenwoordiging, welke direct
door de kiezers in de zes landen wordt ge
kozen; en de senaat, waarin de betrokken
landen zijn vertegenwoordigd door afge
vaardigden, die door de nationale parle
menten zijn aangewezen. In de uitvoe
rende macht van de Europese politieke
gemeenschap moet men ook een onder
scheid maken tussen het feitelijke bestuur
van de Europese gemeenschap, de uitvoe
rende Europese Raad en de raad van na
tionale ministers, welks leden speciaal
zijn belast met de vertegenwoordiging van
de deelnemende staten en het waken voor
de belangen van hun land.
Prof. Dehousse gaf voorts een uiteen
zetting van de verschillende taken, welke
aan de politieke gemeenschap zullen wor
den toevertrouwd, waaronder vooral de
aandacht verdient de schepping van een
gemeenschappelijke markt in de zes lan
den. „Het plan van de assemblée ad hoe
schept de mogelijkheid van spoedige ver
wezenlijking van de Europese eenheid.
Aller steun is daarover onmisbaar", zo
besloot prof. Dehousse.
In de komende zes jaren zal de Stichting
1940-'45 door middel van inzamelingen nog
ongeveer elf millioen gulden moeten in
zamelen. Dit wordt medegedeeld in het
jaarverslag over 1952 van de stichting.
Het aantal door de stichting financieel
verzorgde pensioengerechtigde gezinnen
liep gedurende het verslagjaar op van 4706
tot 4918. Gebleken is, dat op basis van de
thans aanvaarde redelijke financiële nor
men de totale verplichtingen het stichtings
vermogen belangrijk te boven gaan. Per
1 Januari 1953 bedroeg het geschatte te
kort 8.250.900. Het tekort zal door in
zamelingsacties moeten worden gedekt. Wil
de stichting hierin slagen in zes jaren, dan
zal bruto nog ongeveer elf millioen gulden
worden ingezameld-
De 75.000ste belangstellende voor
„Berg en Bos in droomlicht" te Apeldoorn,
mej. D. Mulder uit Leiden, die niet haar
verloofde een bezoek aan dit park bracht,
ontving een bijzonder geschenk: twee
kaartjes voor een retourvlucht Rotterdam-
Brussel per hélicoptère.
C. M. von Weber; pianoconcert R. Schu-
man; Symphonie nummer 4 P. Tschai-
kowsky.
Dinsdag 1 September, 20 uur, Grote Kerk.
Orgelbespeling door de stadsorganist
George Robert. Deze speelt ook Donder
dagmiddag 3 September om 15 uur op het
orgel.
Vrijdag 4 September, 20 uur, Concertge
bouw. Vierde Zomerconcert van de H.O.V.
onder leiding van Marinus Adam met als
solist de pianist Henk van Eeuwijk. Het
programma luidt: Ouverture Entführing
aus dem Serail Mozart; derde pianocon
cert L. von Beethoven; Schéhérazade N.
Rimsky Korsakoff.
DIVERSEN
Dagelijks Stadhuis. Don en Ly Vermeire's
marionettentheater geeft kindervoorstel
lingen om 14.30, 15.30 en 16.30 uur en een
gevarieerd programma met de geschiedenis
van de vos om 19.30, 20.30 en 21.30 uur.
TENTOONSTELLINGEN
Vishal, Grote Markt: Aquariumtentoonstel
ling van de vereniging ..Parens", Grote
verscheidenheid van tropische en andere
vissen en reptielen. Dagelijks geopend van
1018 en 1921 uur, tot 31 Augustus.
Kunsthandel Leffelaar, Wagenweg: Expositie
van schilderijen, aquarellen, tekeningen en
grafieken van Haarlemse schilders uit
eigen bezit. Tot 15 September, op werk
dagen van 1015 uur.
Frans Halsmuseum: Groepportretten van
Frans Hals in nieuwe formatie en aan
winsten uit de Recuperatie van kunst
bezit. Dagelijks geopend van 10—17 en des
Zondags van 1317 uur.
Vleeshal, Grote Markt: „Des duivels pren
tenboek". Eerste expositie in Nederland
van speelkaarten uit vijf eeuwen, collec
tie uit Bielefeld en particuliere verzame
lingen. Dagelijks van 10—17 uur, op Dins
dag, Donderdag en Zaterdag bovendien
van 19—22 uur, tot 6 September.
Tevlers Museum: Etsen van Rembrandt,
tekeningen van Rafael, Michelangelo, Lor-
rain, Watteau en anderen uit eigen bezit.
Geopend op werkdagen behalve Maandag
van 1117 uur, benevens de eerste Zon
dag van elke maand van 13—17 uur.
Huis Van Looy: Drie generaties voor de lens,
Foto's van 18401914 uit de verzameling
Grégoire van het prentenkabinet der
Leidse Universiteit. Geopend op werkda
gen van 10—12.30 en van 13.30—17 uur, op
Zondagen van 1417 uur.
De Stompetoren, Spaarnwoude: Geopend op
Donderdag, Zaterdag en Zondag van 14-17
uur. Verder op aanvraag. Men wende zich
tot mr. H. K. de Raaf te Heemstede, tele
foon 38199.
ADVERTENTIE
Diverse le klas merken.
Beckers. Etna, Inventa, Jaarsma
Vroling Hete lucht kachels.
Betaling desgewenst in overleg.
.16548
HAARLEM. De in October 1852 aan
gehoudene onderkassier van de Stadj
Bank van Leening, onder verdenking van
een bedrag van duizend gulden verduis
terd te hebben, heeft een brief aan den
Gemeenteraad gerigt. Daarin verklaart hij.
door eene hulpvaardige hand tot de ont
dekking te zijn gekomen dat in het kas
boek eene verkeerde optelling is gedaan,
waardoor het verschil van duizend gulden
is opgehelderd.
Commissarissen van de Bank, hierom
trent gehoord, hebben als hun vermoeden
uitgesproken, dat na de door hun college
verrigte telling, eene verandering in de
cijfers van het kasboek heeft plaats ge
had. Zij merken op dat het den adressant,
vóór zijne aanhouding, aan geene ge
legenheid heeft ontbroken tot natelling
van het bedoelde kasboek.
