Uurdienst Amsterdam-Rotterdam via Gouda
zal verbinding via Haarlem ontlasten
Lettergreep raadsel
Zie Boven
Zuid-Afrika
De N.S. in de komende winter
Belangrijke wijzigingen voor de Maasstad
Overleg in Stichting van
de Arbeid hervat
Heelal ontvangen op kippengaas
J
Werkgelegenheid en handhaving
van koopkracht primair
De bevoegdheden der
Tweede Kamer
ONZE PUZZLE
12
Meer treinen tussen
Rotterdam en Den Haag
Meer Dieseltreinen
De Iooncompensatie
Duitse autosmokkelaars
berecht
2 Januari: Zondag!
Naar België
Radioverslag van
's Prinsen jachtpartij
in Afrika
Districtscommissaris Gouds
Borgstellingsfonds in arrest
Effecten- en
Geldmarkt
Engelse litteratuur
Weinig veranderingen bij
Naco en Maar sen en Kroon
ZATERDAG 19 SEPTEMBER 1953
A
4
De winterdienstregeling; 1953-'54 van de Nederlandsche Spoorwegen, die op Zondag
4 October a.s. wordt ingevoerd, brengt voor de stad Rotterdam de sluiting van het
Maasstation, de opening van een nieuw station Rotterdam-Noord en een wijziging
van de stationsnamen Rotterdam Delftse Poort in Rotterdam Centraal Station en
Rotterdam Feyenoord in Rotterdam-Zuid. De nieuwe spoorbaan van Nieuwerkerk
naar Rotterdam-Noord, die sinds 17 Mei j.I. reeds door een aantal treinen wordt
bereden, zal van 4 October af volledig in gebruik zijn voor al het treinverkeer uit
en in de richting Gouda. Op de plaats van de voormalige halte Hillegersberg is een
nieuw station gebouwd, dat de naam Rotterdam-Noord zal dragen. Aan dit station
zullen stoppen: alle D-treinen naar en van Hoek van Holland, de lange-afstands-
treinen naar en van het Oosten en Noorden, de exprestreinen naar en van Rotterdam
aismede de op de overige exprestreinen naar en van Den Haag te Gouda aansluitende
pendeltreinen GoudaRotterdam v.v., en de treinen van de nieuwe uurdienst
RotterdamAmsterdam v.v. via Gouda en Woerden.
Ter ontlasting van het verkeer op de
„oude lijn" AmsterdamHaarlemDen
Haag—Rotterdam zijn enkele maatregelen
genomen, waarvan die tot instelling van
een uurdienst over de „nieuwe lijn" Am
sterdam - Woerden - Gouda - Rotterdam
wel de belangrijkste is. Langs deze route
zal men in 62 minuten van Amsterdam
CS naar Rotterdam CS kunnen reizen en
in 64 minuten in tegengestelde richting. On
derweg wordt gestopt te Rotterdam-Noord,
Gouda, Woerden, Amsterdam-Amstel en
Amsterdam MP. In totaal rijden er op
werkdagen tussen 7 en 22 uur 16 treinen in
beide richtingen over de „nieuwe lijn".
De nieuwe reisgelegenheid is in het bij
zonder aantrekkelijk voor de bewoners van
Rotterdam-Noord, bestemd voor Amster
dam-Zuid en Oost en omgekeerd. Zij be
spaart hun \'eel tijd in vergelijking met
de reis via Delft en Haarlem en is boven
dien belangrijk goedkoper.
Te Rotterdam DP zullen de treinen rich
ting Gouda vertrekken van het nieuwe
hoge (toekomstige zesde) perron, dat 4
October dus in dienst komt. Dit perron is
door een luchtbrug verbonden met de
oude perrons.
De tweede maatregel ter ontlasting van
het verkeer op de oude lijn betreft een
opvoering van de frequentie van de
treindienst Rotterdam (Hofplein)Den
Haag (HS). Dit is mogelijk, nu de trein
dienst Den Haag HSWassenaar-Scheve-
ningen v.v. zal worden gestaakt, waardoor
materieel vrijkomt.
Er komt een 20 minuten-dienst, vertrek
kend van Rotterdam Hofplein zowel als
van Den Haag HS om 10, 30 en 50 minuten
na het hele uur.
Het resultaat hiervan is, dat zowel het
verkeer in de relatie RotterdamDen
Haag als dat naar en van de belangrijke
nieuwe bouwcentra Schiebroek en Wilgen-
plas beter worden bediend.
Op de spitsuren worden op de Hofplein-
lijn nog treinen toegevoegd, zodat dan een
tien-minutendienst zal worden gereden.
Door de voorteaande aflevering van
Diesel-electrische één- en tweerijtuigtrein-
stellen is het mogelijk de treindienst op de
baanvakken LeeuwardenStaveren en
LeeuwardenHarlingen van 4 October af
geheel met dit moderne materieel uit te
voeren. Daar komt dan nog een niet on
aanzienlijke opvoering van de frequentie
bij. Ook de dienst LeeuwardenGroningen
wordt belangrijk verbeterd. Op één stoom
trein in beide richtingen na zullen alle
treinen tussen beide hoofdsteden Diesel-
electrisch worden gereden. Indien de af
levering van de DE-treinstellen volgens
plan blijft verlopen, kan Groningen er op
rekenen, dat nog tijdens de aanstaande
winterdienstregeling deze moderne treinen
de stoomtreinen op de baanvakken Gro
ningenRoodeschool, GroningenDelfzijl
en GroningenNieuwe Schans zullen ver
vangen.
Ook in Noordholland doet de DE-tractie
op groter schaal dan tot nog toe haar in
trede. In de relatie AmsterdamEnkhui
zen zal de stoomtrein geheel verdwijnen.
Tussen Alkmaar en Den Helder zal nog
slechts op Vrijdag en Zaterdag één stoom
trein in beide richtingen rijden, voor het
overige wordt de gehele dienst met DE-
treinstellen uitgevoerd.
De winterdienstregeling brengt voorts
een aantal wijzigingen van over het alge
meen bescheiden betekenis op tal van lij
nen in het gehele land.
In het Westen is gestreefd naar ver
betering in de relatie UtrechtHaarlem.
In de Stichting van de Arbeid is Vrijdag
het overleg tussen wexkgevers en de
werknemers over de gedeeltelijke Ioon
compensatie met betrekking tot de ko
mende huurverhoging en de opheffing van
de consumptiebeperking hervat. Uit het
ontbreken van enig communiqué is wel
af te leiden, dat nog geen overeenstem
ming bereikt is. De werknemersorganisa
ties zouden vasthouden aan hun eis van
8V2 pet. loonsverhoging voor alle werk
nemers; de werkgevers zouden differen
tiatie in dit percentage wensen.
De Tweede Strafkamer te Aken heeft
aan tien van de veertien Duitsers, die in
het begin van dit jaar gestolen auto's naar
Nederland smokkelden, straffen opgelegd
welke variëren van tweeëneenhalf jaar tot
een maand gevangenisstraf.
De andere verdachten kwamen er met
lichtere straffen af. Van de vijf bij deze
zaak betrokken vrouwen werden er vier
vrijgesproken. De vijfde kreeg een maand
gevangenisstraf.
De president van de strafkamer en de
officier van justitie verklaarden voor de
uitspraak, dat de steeds vaker voorko
mende autodiefstallen streng gestraft zul
len worden. Nog slechts kort geleden
moest de Akense justitie een hele serie
autodiefstallen behandelen. In laatstbe
doelde gevallen waren echter de auto's
niet naar het buitenland gesmokkeld.
Het resultaat van dit streven is een aan
tal nieuwe aansluitingen te Amsterdam
CS tussen de treinen richting Haarlem en
de treinen richting Utrecht.
Het feit, dat Nieuwjaarsdag 1 Januari
1954 op een Vrijdag valt, heeft ongetwij
feld tot gevolg, dat op Zaterdag 2 Januari
daaraanvolgend het bedrijfsleven zal blij
ven stilliggen. Daar vervoer van enige
omvang op die dag dus niet te verwachten
is, zullen de treinen rijden als op Zondag.
Alle treinen NederlandParijs v.v. zul
len te Brussel de „Jonction", de Noord-
Zuid-verbinding, gaan berijden. Dit be
tekent, dat deze treinen zullen stoppen te
Brussel-Noord, Centraal en Zuid. De reis-
duur RoosendaalBrussel Zuid wordt hier
door enigszins verlengd.
De treinen 35/34 Den HaagBrussel
LuxemburgBasel v.v. zullen slechts tus
sen Basel en Brussel-Noord rijden.
De aansluiting voor Nederland op een van
deze treinen is echter verzekerd door de
geïntensiveerde Diesel-electrische dienst
Roosendaal-Antwerpen C en de electrische
dienst Antwerpen CBrussel. De Belgische
Spoorwegen en de N.S. zullen samen een
zeer frequente dienst met DÉ-treinstel-
len tussen Roozendaal en Antwerpen u
gaan onderhouden. Thans rijden in deze
relatie in totaal 14 treinen, namelijk 5 D-
treinen en 9 locale treinen, waarvan 4
DE en 5 met stoom. Van 4 October af
gaan er 20 treinen rijden, namelijk 4 DE-
treinen en 16 locale treinen, waarvan niet
minder dan 14 DE en 2 met stoom.
Op Zondag 4 October zal het station
Laan van N.O. Indië te Den Haag worden
geopend voor het vervoer van op rijwiel
abonnementskaarten bevrachtte, gewone
rijwielen naar en van alle stations met
uitzondering van die, welke gelegen zijn
aan de lijn Rotterdam HofpleinDen Haag
Hollandsche Spoor.
Van de reiziger wordt evenwel verlangd,
dat hij op het station Laan van N.O. Indië
zelf voor het laden of lossen van zijn rij
wiel in of uit de betrokken trein zorgt.
Indien hij bij aankomst van de trein op
dit station niet aanwezig is, gaat zijn rij
wiel door naar Den Haag HS of Leiden.
De radio-reporter Alfred van Sprang,
die voor de NCRV in de laatste weken
enkele reportages heeft verzorgd uit Nai
robi in Kenya, is vandaar naar Aruska in
Tanganyika gevlogen waar hij een verslag
zal geven van de jachtpax-tij van Prins
Bei-nhard.
De Prins is inmiddels in Tanganyika
aangekomen en de NCRV hoopt in een
uitzending op 30 September de „band" te
zenden, waarop de reportage van deze
jacht wordt vastgelegd.
Wegens tekort van 300.
Bij een door de overheid gehouden con
trole in de boeken van het Borgstellings
fonds voor Gouda en omstreken miste
men een bedrag van f 300, op grond waar
van de disti'ictscommissaris van dit fonds
in Gouda, de 58-jai-ige M. W. G. M. van
L. in verzekerde bewaring is gesteld. Er
wordt een accountantsonderzoek in de
boeken van het fonds verricht.
Van L. is tevens penningmeester van de
„Stichting gedupeerden Oudewaterse-
bank". Een commissie uit deze stichting
zal Maandagavond een vergadering be
leggen om de arrestatie van L. en de con
sequenties daarvan voor genoemde stich
ting te bespreken.
Men kan zeggen dat Ga
lilei, toen hij in 1609 de
eerste telescoop ter we
reld inwijdde, de ster
renkunde het- tiveede ge
zicht gaf. Tot dat jaar
was alles wat astrono
men ons omtrent de
sterren hadden geleerd
gebaseerd geweest op
waarnemingen met het
blote oog. En in beginsel
is er weinig verschil
tussen Galilei's primi
tieve instrument (dat
het tussen haakjes zwaar
zou afleggen tegen een
doodgeivoon toneelkij
kertje uit onze dagen!)
en de vijf-meter-spiegel-
telescoop van Mount
Palomar, die sterren
stelsels tot op twee mil
liard lichtjaren afstand
zichtbaar maakt.
Maar sinds enkele jaren
hebben wij er een derde
gezicht bij gekregen: het
radio-oog. Het kan zowel
overdag als 's nachts
dienst doen en kijkt
niet alleen door aardse
wolken heen maar door
boort ook de donkere
wolken in de Melkweg
die men reeds met het
blote oog kan ontdekken
als zwarte plekken in
deze vage lichtbaan.
Want ook dat zijn wol
ken en geen leegten, zo
als een oppervlakkige
beschouwer misschien
zou menen.
Dat „alziende" oog heet
in de vaktaal een radio
telescoop. Het is, zoals
wij in de vorige „Zie
Boven" vertelden, een
instrument waarmee
men de straling opvangt
en meet die wordt uit
gezonden door de water
stof-atomen in het heel
al. Die straling heeft een
golflengte van ruim 21
centimeter.
Ons land bezit reeds
zo'n radio-sterrenkijker
te Kootwijk. Werkspoor
heeft echter een veel
grotere in aanbouw,
waarvan de „spiegel"
een middellijn krijgt van
25 meter. Zij zal (on
danks het verzet in de
gemeenteraad van Dwin-
gelo) waarschijnlijk wel
op de Kralose heide in
Drente komen te staan.
Hoe dit instrument er
precies uit zal zien is nog
onbekend; wij kennen
echter wel de radioteles
coop van Kootwijk -
oorspronkelijk een oude
Duitse radar-spiegel -
en die was bespannen
met..kippengaas!
Vangt men daarmee dan
zulke radio-straling uit
het heelal op? Jawel.
Men gebruikt namelijk
- deze vergelijking is
van professor Oort -
voor het zeven van aar
dappels een grotere zeef
dan voor graan.
Het licht heeft een zeer
korte golflengte (enkele
tienduizendste millieme-
ters) en vraagt dus een
teer glad gepolijste spie-
jel om het zuiver op te
vangen. De waterstof
straling uit het heelal
stelt met haar veel gro
tere golflengte lang niet
zulke hoge eisen: kip
pengaas is als „zeef"
fijn genoeg voor deze
aardappels".
Als wij dit beeld vast
houden wordt ons ook
duidelijk hoe het komt
dat ons radio-oog (de
astronomen blijven hard
nekkig vasthouden aan
de optische termen, hoe
wel er geen werkelijk
„zien" bij te pas komt)-
ook door de donkere
wolken in het Melkweg-
gebied dringt. Die wol
ken bestaan namelijk uit
zeer kleine stofdeeltjes.
Laat ons voor het gemak
zeggen stukjes ijzer of
steen of ijs van 1 milli
meter dikte. Maar hoe
klein ook, licht dringt
daar niet doorheen: de
golflengte van het licht
is nog vele malen klei
ner dan een millimeter.
De radiostraling van het
waterstof-atoom (golf
lengte 21 cm!) ziet in
deze kleine stofdeeltjes
echter geen obstakel en
zij dringt er dus wel
door. Zo belandt zij on
der andere op de aarde.
En daardoor „ziet" onze
radiotelescoop objecteii
die voor een gewone kij
ker verborgen blijven.
Reeds in de loop der laat
ste jaren is door radio-
astronomisch onderzoek
komen vast te staan dat
ons Melkwegstelsel de
zelfde spiraal-structuur
heeft als de „spiraalne
vels" die wij elders zien.
De gewone kijker had
dit nooit kunnen waar
maken.
G. v. W.
De London Screevers", de „straatartisten" van Londen, gaan een „echte" tentoon
stelling houden. Een jury zal de werken beoordelen en de beste bekronen. De schilde
rijtjes zullen worden opgehangen op de Nationale Handwerk- en Hobbies-tentoon-
stelling, die wordt gehouden in Central Hall te Londen.
De Amsterdamse beurs heeft deze week
eigenlijk geen goede gelegenheid gehad
om te i-eageren op het financieel banket
dat de i-egering elk jaar voor de bevolking
aanricht. De scherpe koersdaling op de
New Yorkse beurs welke er aan vooraf
ging heeft ook hier een zodanige indruk
gemaakt dat de staatsbegroting enigszins
op de achtergrond raakte en eerst toen
New York weer wat hogere koersen zond,
heeft men zich op de beurs i-ekenschap
gegeven van de nieuwe lijn, welke de re
gering zowel in financieel als in fiscaal
opzicht wil volgen.
Over het algemeen kan men zeggen dat
de begroting voor 1954 goed is ontvangen.
Wat ook niet kan verwonderen, omdat
zij een niet ongeslaagde poging is om, zo
als de Fi'ansen zeggen, heel de wei-eld en
zijn grootmoeder te bevredigen.
De lang verdrukte middenklasse der in
komens krijgt een behoorlijke verlichting
van druk, de huiseigenaars kunnen zich
blij maken met een huurverhoging, welke
niet wordt afgeroomd, de effectenhandel
wordt van de speculatie-winstbelasting be
vrijd, de vervroegde afschrijvingen woi'den
verlengd, de grens voor de investeringsaf
trek verlaagd en last not least zal, als de
regering haar zin krijgt, op 1 Januari a.s.
een algemene loons- en salarisverhoging
ingaan, welke uiteraard door de vergroting
van de consumptiemogelijkheid ook aan de
nexbngdoenden weer ten goede komt.
Wij geloven niet mis te tasten wanneer
we zeggen, dat de Nederlandse bevolking
zich in het algemeen over het tekort op de
staatsbegroting geen zoi-gen maakt. Ook al
niet omdat in vorige jaren is gebleken dat
er in een begroting doorgaans nogal wat
„elastiek" zit en geraamde tekorten ten
slotte vaak in overschotten verkeerden.
Maar ook al is de begroting voor 1954 min
der „ï-ekkelijk" dan haar voorgangsters,
zo kan men zich troosten met het feit dat
(Van onze parlementaire redacteur)
Bij de aanvaarding van het voorzitter
schap der Tweede Kamer heeft mr. Kor-
tenhorst opnieuw bewezen hoezeer ons
parlement in hem een woordvoerder bezit,
die de kunst machtig is om in fraaie vorm,
zinvolle gedachten te formuleren. Deze
keer sprak hij in het bijzonder over de
zelfstandige positie van de T\Veede Kamer.
En dan vooral in verband met de nieuwere
ontwikkeling op internationaal gebied,
waaixloor de Staten-Generaal, zonder dat
de Grondwet zich daartegen in enig op
zicht verzet, buiten de grenzen treden van
hun oorspronkelijk nationaal beperkt ge
bied. Zij aanvaarden immers de opdracht
leden aan te wijzen in boven-nationale
parlementaire vergaderingen, met een aan
tal beduchte -bevoegdheden toegerust. Spe
ciaal heeft men hier te denken aan reeds
bestaande Europese parlementen en ver
der nog tot stand te brengen Europese
vergaderingen. Bovendien is er daarnaast
de deelneming van Kamerleden aan het
internationaal volkerenverkeer als leden
van Nederlandse regeringsafvaardigingen,
bijvoorbeeld op de algemene vergadering
van de UNO. Even stond mr. Kortenhorst
stil bij de problemen, die zich voor de
volksvei'tegenwoordigers-lederi van zulke
delegaties kunnen voordoen in verband
met het feit, dat tenslotte de regexdng de
instructie voor zulke delegatie vaststelt.
Via het toenemend contact van de Kamer
met het buiten and, zowel met parlementen
in den vreemde als met buitenlandse di
plomaten ten onzent, kwam de voorzitter
terecht bij de noodzakelijk geworden uit
breiding van het Kamergebouw. In dit
verband gewaagde hij van de door de Ka
mer reeds goedgekeurde plannen tot een
uitbreiding naar de zijde van de Hofweg,
waardoor onder meer een mede voor gas
ten van onze afgevaardigden bestemd
restaurant in het gebouw tot stand zal
kunnen komen. Applaus begoette deze
toespraak.
De Tweede Kamer zal op 20 October een
begin maken met de algemene beschou
wingen over de begroting en de belasting-
ontwerpen. Op 14 October zal het wets
ontwerp inzake de Watersnood aan de
orde komen.
In onderstaand lettei-grepenraadsel moet in elk genummerd vakje een woord komen
te staan en wel zodanig, dat steeds twee opeenvolgende vakjes, achter elkaar gelezen,
een woord vormen volgens onderstaande omschrijving:
29
1
2-~f
2
2 6
3
12
2.3
24"
25
h
5
6
21
Zo
'9
r&
11
O
9
8
17
1Z
16
1b
15
11
1+
2
3
4
5+ 6
6+ 7
7+ 8
8+ 9
9 10
10 11
11 12
12 13
13 14
14 15
15 16
16+17
17 18
18 19
19 20
20 21
21+22
22+23
23+24
24+25
25 26
26 27
27+28
28+ 1
Met teer bestrijken
Soort hert
Geliefd
Zich vertonend in ware gestalte
meestal de duivel)
Gerechtelijk ondei-zoek op stoffe
lijk overschot
Toneel
Naaistersbenodigdheden
hersenwerk
Bekende
Plaats in Gelderland
Slinger
Opgraven van erts
Marskramer
Periode
Tunnel in ertslaag
Beroepsmisdadiger
Rallye
Larve van kniptor
Conifeer
Hierboven groeien geen bomen
meer
Douane
Verkorte adresaanduiding
Borstbeeld
Wederom, achterstevoren
Deel van een vis
Ontdekken, bij toeval verkrijgen
Hoofdstad van Colorado
Grote afstand.
Om mee te dingen naar de geldprijzen ad
7.50, 5.en f 2.50, moeten uw oplos
singen, voorzien van de aanduiding „Op
lossing puzzle" (op enveloppe of adreszijde
briefkaart) uiterlijk Woensdag te 17 uur
ontvangen zijn aan een van onze kantoren
te Haarlem: Grote Houtstraat 93 en Soen-
daplein 37; of IJmuiden: Kennemerlaan
no 186. Men sluite geen mededelingen bij.
De prijswinnaars
waren:
van het anagram
2.
L. van Prooijen, Middenweg 93,
Haarlem-Noord
H. FloorPrins, Jac. v. Ruys-
daellaan 32, Heemstede
J. Koppen,
Haarlem
Hoofmanstraat 54,
ƒ7,50
5,—
2,50
OPLOSSING VORIGE PUZZLE:
De gevraagd zegswijze is: „Een veeg uit
de pan".
De zoekwoorden waren: Engerling, erger
nis, neusdoek, voertuig, espenblad, etens
tijd, galwesp, uitlaat, Ierland, tekenbord,
deurknop, eigenaar, postbode, aardewerk,
nadorst.
voor 1954 de laatste helft van de vergoe
ding voor de watersnoodschade tot een be
drag van f 400 millioen moet worden op
gebracht, terwijl gehoopt wordt dat ook de
defensie-uitgaven allengs wat zullen kun
nen worden verminderd.
Afgezien hiervan staat het thans zo dat
de Overheid in veel sterkere mate dan
voorheen met haar financieel beleid in
vloed oefent op de economische ontwikke
ling en tot op zekere hoogte daarvoor ver
antwoordelijk wordt gesteld gelijk dit ook
in de Verenigde Staten in sterke mate het
geval is.
Uit het feit dat de regering ondanks een
tekor-t van f 400 millioen op de Gewone
Dienst en de Buitengewone Dienst I met
een belastingverlaging durft komen, die
1' 175 millioen meer vraagt dan aanvanke
lijk de bedoeling was, zou men kunnen af
leiden dat zij een absoluut begrotingseven
wicht niet meer primair acht, maar aller-
eei-st bedacht is op handhaving en verrui
ming van de werkgelegenheid en de ar-
beidsvrede in de bedrijven. Dit zijn onge
twijfeld belangrijke factoren, hoewel, wan
neer mocht worden teruggekeerd tot een
z.g. deficittenpolitiek, de economische orde
opnieuw zou woi-den verstoord omdat on
gedekte begrotingstekorten tenslotte de
koopkracht van 't geld moeten verzwakken
en ons in de vicieuse cirkel van de inflatie
zouden terugbrengen.
Na de aanmerkelijke vex-stex-king van de
monetaii-e positie is men voor „een beetje
inflatie" niet zo heel bang en kan er thans
iets meer worden gewaagd in de hoop dat
de verlaging van de belastingdruk voor
het bedrijfsleven een stimulans zal zijn
voor nieuwe ontplooiing van de activiteit.
In de Vei-enigde Staten volgt men de
zelfde weg. Eisenhower kan niet anders
na de toezeggingen welke de Republi
keinse Partij heeft gedaan en de scherpe
critiek welke nu reeds door Truman en
Stevenson op zijn beleid en de gevolgen
daarvan voor de Amerikaanse economie
worden uitgeoefend. Zo bezien bestaat er
geen reden om vooreerst in de Verenigde
Staten een scherpe economische terugslag
te vrezen. Ook daar trotseert men een
groot begrotingstekort om de koopkracht
op peil te houden.
Intussen valt uit de begroting te lezen
dat de regering toch niet geheel zonder
zorg is. Met name de kaspositie van het
rijk, welke thans uitermate gunstig is, kan
binnenkoi't door de gietexe uitgaven en
het uitblijven van fiscale meevallers wor
den bedreigd. Voor 1953 is het geraamde
tekort weliswaar van f 700 millioen tot
f 350 a f 450 millioen verminderd, maar
voor 1954 raamt de minister een tekort
van f 800 a f 1100 millioen, dat dan nog
met f 250 millioen zal stijgen als de nog
in discussie zijnde regelingen worden aan
vaard, terwijl voorts ook de met „tegen-
waardegelden" te financieren uitgaven de
kaspositie van het rijk ongunstig zullen be-
invloeden. Het was aanvankelijk de be
doeling dat de gelden van deze tegenwaar
derekening, afkomstig uit de Marshall
hulp, voor aflossing van schuld zouden
worden gebruikt. De Amerikaanse rege
ring wenst een deel ei'van voor consump
tieve doeleinden te doen besteden en in de
naaste toekomst zal de regering dus een
beroep moeten doen op de besparingen
van de bevolking, teneinde haar uitgaven
te kunnen financieren. Voor een bedxeg
van f 800 millioen zal dit mogelijk zijn
door gebruik te maken van wat de grote
institutionele beleggers jaarlijks moeten
investeren, de rest zal uit particuliere be
sparingen moeten komen. Op grond van
het bedrag dat in 1952 aan de regering is
ter beschikking gesteld, maakt de regering
zich hierover blijkbaar geen grote zorgen,
maar wanneer de centrale overheid en de
lagere publiekrechtelijke lichamen zo grote
bedragen nodig zullen hebben, rijst de
vraag of er dan nog voldoende middelen
zullen ovei'blijven voor de financiering van
het bedrijfsleven, dat thans in veel min
der sterke mate dan de laatste jaren tot
zelffinanciering in staat is.
Zoals de situatie thans is, lijkt het er
nog niet op dat in de rentestand een ver
andering zal optreden, maar op langere
termijn gezien, zal zeer waarschijnlijk met
een opwaartse druk op de rentestand moe
ten worden rekening gehouden. Op de
obligatiemarkt is dit nog niet merkbaar,
maar dat hier thans nagenoeg het hoogste
punt is bereikt, mag toch wel worden aan
genomen.
Peter Abrahams: Return to
Goli Faber and Faber, London.
Goli is de naam die de Zuidafrikaanse
inlandse bevolking gebx-uikt voor de stad
Johannesburg, en Peter Abrahams, een
Zuidafrikaanse neger die naar Engeland
geëmigreerd is, vertelt in dit boek over een
bezoek van zes weken dat hij er vorig jaar
gebracht heeft, in opdracht van het Lon-
dense Zondagsblad de Observer. Het
karakter van het blad en dat van Abra
hams maken dat er een uiterst gematigde,
bijna milde toon heerst in. het relaas, iets
wat geenszins vanzelf spreekt als men in
aanmerking neemt wat er te vertellen valt.
Het is tegenwoordig algemeen bekend
dat de Zuidafi-ikaanse regering een soort
wanhoopspolitiek voert om te voorkomen
dat de zwarte bevolking in haar gebied de
individuële gelijkheid cn daarmee het col
lectieve overwicht vex-werft, en dat zij ver
der de Indische mindex-heid ook in haar
rechten besnoeit. Veel van de scherpe aan
merkingen, die daar uit Europa op komen
zijn al te makkelijk herkenbaar als afkom
stig uit streken, waar zich het probleem
niet voordoet, maar het is niettemin duide
lijk dat noch de morele noch de machts
positie van de Zuidafrikaanse blanken bij
zonder solide is.
Het is verbazend zo weinig als men in
Zuid-Afrika schijnt te beseffen dat de poli.
tiek, die op het ogenblik gevoerd wordt tot
een daverende explosie moet leiden als
tenminste wat wij van het verloop van
zaken in de rest van Afrika zien, niet op
volledig gezichtsbedrog berust. Een citaat,
dat Abrahams ontleent aan een rapport van
het South African Institute of Race Rela
tions, geeft daar een kras voorbeeld van.
Het rapport behandelt de levensomstan
digheden van de neger-arbeider, en komt
tot de conclusie dat de lonen te laag zijn
om zelfs maar voor een minimaal gezond
bestaan te voldoen; maar dan staat er aan
het slot van het rapport: „Het Instituut
kan niet voorspellen wat in het Zuid-
Afrika van 2052 of 2552 de ideale oplossing
zal blijken. Bij de huidige ontwikkeling in
de wereld is het denkbaar dat er in het
jaar 2052 een dominerende Blanke minder
heid te zien zal zijn, die op tolerante
manier de macht uitoefent over een grote
passieve Zwarte meerderheid." Zich voor
een dergelijke veronderstelling op de
„huidige ontwikkeling in de wereld" te be
roepen is inderdaad fantastisch. Abrahams
erkent oveidgens dat het Instituut zelf be
minnelijk genoeg is; het beveelt een aantal
hervormingen aan, „die noch de tegen
woordige noch enige toekomstige Blanke
Zuidafrikaanse regering ooit uit zou
voeren."
Het x-eisverslag van Abrahams is, zoals
gezegd, heel gematigd van toon; behalve
door de natuur van de auteur komt dat
waarschijnlijk ook door zijn overtuiging,
dat. de toekomst van Zuid-Afrika al onher
roepelijk vaststaat. Hij schrijft niet zozeer
om tot een revolutie op te roepen, als om
te laten zien dat er inderdaad alle reden
voor vreugde is, wanneer zij eenmaal be
gint. De beste delen van zijn boek zijn ook
niet de politieke betogen, die trouwens
grotendeels niet anders zijn dan summiere
historische samenvattingen, maar de per
soonlijke notities. Abrahams is bijzonder
.goedgeefs _met personalia; wij horen al
dadelijk dat zijn vrouw Dusty heet, zijn
zoontje Aren en zijn dochtertje Biddy
maar over deze laatste twee wordt verder
alleen nog gesproken als over „onze bar
baren". Deze soort huiselijkheden zouden
bij een vanouds geciviliseerde Europeaan
waarschijnlijk nogal pijnlijk zijn om te
lezen; bij Abrahams staan ze er zo goedig
en naïef dat men ieder protest inslikt. Zijn
onbedorvenheid en warmte zijn de beste
dingen die men overhoudt uit zijn boek, dat
van de onthullingen en de inzichten niet
lang zou kunnen leven.
Er is bijvoorbeeld in het eerste hoofdstuk
een merkwaardig verslag van een gesprek
met een Zuid-Afrikaan die in hetzelfde
vliegtuig reisde. Hij was vertast te horen
dat Abrahams, die met een geheel Engels
accent spreekt, van Zuidafrikaanse af
komst was. Toen hij het wist, ried hij hem
af om naar Zuid-Afrika te gaan: „Waarom
gaat u terug? U weet hoe het er is." De
verhouding bleef niettemin vrij goed tot
aan de tussenlanding op het vliegveld' van
Nairobi, de hoofdstad van Kenya, waar
Abrahams het van vroeger vertrouwde in
stituut vond van de gescheiden W.C.'s voor
de verschillende rassen; toen hij uit de
W.C. kwam zaten alle Europeanen bijeen
„en wierpen schuldbewuste blikken in mijn
richting." Hij at zijn lunch aan een tafel
alleen, en toen hij bij het instappen nog
iets zei tegen zijn voormalige gesprekge-
ncot, kreeg hij alleen een gepijnigde blik
terug.
Op de terugweg naar Engeland bracht
hij een bezoek van wat langere duur aan
Nairobi, en in zijn verslag daarvan komt
een portret voor van Jomo Kenyatta dat
wel geschikt is om tegenover het beeld ge
steld te worden van de man, die verant
woordelijk is voor het bloedige bedrijf van
de „Mau-Mau": „....terwijl wij praatten
kwam er een verdrietigheid in zijn stem en
de nogal arrogante zelfverzekerdheid gleed
van hem af en openbaarde een wanhopig
eenzaam mens. Deze man had persoonlijke
vrijheid en de warmte van goede kame
raadschap gekend; hij had gestudeerd aan
de Universiteit van LondenEn nu was
hij een eenzame man, met haast geen boe
ken en zonder iemand waarmee hij op het
oude universitaiie niveau kon praten."
Het is, wat nu nog Zuid-Afrika zelf be
treft, merkwaardig om Abrahams te horen
verzekeren dat hij de Nationalisten, die hij
natuurlijk als zijn eerste politieke tegen
standers beschouwt, toch beter zetten kan
dan de Engels-sprekende bevolking; omdat
hij ze politiek alleen eerlijker, niet in het
minst slechter acht dan de laatste groep,
maar vooral omdat hij ze een recht toekent
op de Zuidafrikaanse grond, krachtens hun
geschiedenis. Het blijkt wel dat het' hem
aan generositeit niet ontbreekt, en hij is
ook al .helemaal tevreden met Londen om
dat hij er geen last heeft van een echte
kleurscheiding, alleen van vooroordeel. Een
huiselijk zacht mens in de ruwe politiek,
waar hij eigenlijk veel te gelukkig voor is:
de verbitterden zullen nog wel anders
schrijven. s. M.
In de dienstregeling van de Nacolijnen
van en naar Haarlem komt met de winter-
dienst weinig of geen verandering.
De onderlinge rijtijden tussen Haarlem
en Krommenie in de lijn van Haarlem
naar Purmerend en Edam worden aange
past aan het gangbare oponthoud bij hel
pontveer Buitenhuizen.
In de dienstregeling van de lijner. yafi
Maarse en Kroon op Haarlem knrni ,-eeÊ
verandering.
