Wijde rok met zakken
Het oude handwerk bestaat nog
Japan heeft zendelingen nodig
Practijken van sommige tandheel
kundige instituten gelaakt
Cantharellen
zoeken
Twee kostelijke hand
leidingen bij het koken
ZATERDAG 26 SEPTEMBER 1953
HAARLEMS DAGBLAD OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT
Wat men
doen kan
met
IN EEN KOPERGIETERIJ
Nieuwe uitgaven
DIT MAKEN WE ZELF
KERKELIJK LEVEN
Het is geen toeval
„Meedenken en
meedoen van
gemeentenaren"
Betaling
abonnementsgeld
per giro
<V
oor
de'V
rouw
Zowel langwerpige als vierkante sjaaltjes bieden als „blikvanger" talloze mogelijk
heden, waarvan hierboven enkele voorbeelden.
Ook u kent ze ongetwijfeld, de grote,
imposante koperen kronen uit vroeger
eeuwen. De koperen kronen met de bran
dende, druipende kaarsen, die menig in
térieur van grootse en veelal historische
gebouwen beheersen.
En wij denken dan bijvoorbeeld aan
de kostbare, eeuwenoude kroon in het
Louvre te Parijs, het oude koninklijk
paleis van Frans I uit de zestiende
eeuw. De kunst van dit stoere handwerk
straalt ons even licht en helder tegen
als de verlichting zelf en niet zonder
spijt voelen we de werkelijkheid tot ons
doordringen: de tijd, waarin dergelijk
onvergankelijk handwerk werd gemaakt,
is voorbij
O ja, ook tegenwoordig zijn de kope
ren kronen weer gevraagd. Wij vinden
ze zelfs mooi, dat we ze niet alleen wil
len gebruiken ter opluistering van im
posante bouwwerken zoals kerken en
paleizen, neen, wij willen ze zelfs in cns
eigen huis hebben! Al zijn ze dan ook
van .veel kleinere omvang. Steeds meer
gaan fabrikanten zich toeleggen op de
vervaardiging van dergelijke luchters.
En natuurlijk is het een goed teken, dat
wij langzaam aan kunnen breken met
de traditionele lampekamp in onze huis
kamer en dat wij steeds meer persoon
lijke sfeer in ons intérieur willen schep
pen.
Maar deze koperen kronen en kan
delaars zijn en blijven fabriekswerk
en zij zullen dan ook zeker de eeuwen
niet trotseren.
Waarom wij ons nu zo druk maken
om iets, dat onherroepelijk voorbij is?
Wel, om de eenvoudige reden, dat wij
deze week tot de ontdekking kwamen,
dat ook dit handwerk toch nog niet
helemaal verloren is! Dat er ook thans
nog in Nederland een kopergieterij is,
waar de typische „oud-hollandse" ko
peren voorwerpen met de hand worden
gemaakt.
Dit is geen panter-bontmantel, doch een
knappe imitatie van tweed. Parijse
creatie voor de komende winter.
En als u het niet gelooft, moet u
maar eens een kijkje gaan nemen in een
van de vele nauwe achterstraten, die
onze eigen stad rijk is, in de Lange Mar-
garethastraat, om precies te zijn.
U zult dan met eigen ogen kunnen
zien, hoe hier ieder stukje oud koper
van een fietslamp tot aan een gordijn
roe toe zorgvuldig wordt bewaard om
in een primitieve smeltkroes boven een
eigengebouwd oventje bij een tempera
tuur van 1000° C. te worden gesmolten.
En hoe van deze gloeiende massa ko
peren bollen en gebogen armen worden
gegoten; onderdelen, waarvan zowel de
vorm als het daarop uitgewerkte motief
gelijk zijn aan de karakteristieke, an
tieke kronen uit de zeventiende eeuw.
Alle modellen en onderdelen worden
eerst van hout vervaardig. Deze figuren
worden dan in een mengsel van Brus
sels aarde met een speciaal soort vet
afgedrukt en hierin wordt later dan het
vloeibare koper gegoten.
Juist op het moment, dat wij de afge
legen werkplaats betreden, worden
ronde, koperen bollen uit het bed met
Brussels aarde tevoorschijn geharkt.
Van het begin tot het eind is het hier
allemaal handwerk, geen machine komt
er in deze oud-hollandse kopergieterij
aan te pas.
„Wanneer we met dit bedrijf begon
nen zijn?" herhaalt de directeur van
het primitieve bedrijf onze vraag. „Tja,
dat zou ik u tot mijn spijt werkelijk
niet kunnen zeggen. Het is een bedrijf,
dat van vader op zoon is overgegaan
en dat hier in Haarlem sinds mensen
heugenis al bestaat. Het is ons vaste
voornemen om dit handwerkbedrijf, dat
voor zover wij kunnen nagaan enig in
de wereld is, in stand te houden zodat
ook ons nageslacht zal kunnen blijven
genieten van de kunst van dit waarach
tige, onverwoestbare handwerk".
Als de losse koperen onderdelen van
een nieuwe kroon „gaar" zijn geworden,
worden ze eerst met de hand bijge
schaafd en bijgevijld. Daarna volgt het
oppoetsen: tegen een snel draaiende
ronde schijf, bestaande uit tegen elkaar
gestikte batiklappen, worden de koperen
voorwerpen stuk voor stuk zorgvuldig
geschuurd. Tot slot komt dan het po
lijsten van de glimmende massieve ko
peren stukken.
Het zijn allemaal werkjes, die de
grootste nauwkeurigheid vereisen en die
allemaal op dezelfde manier worden
verricht als honderden jaren geleden.
Niets is aan de oorspronkelijke werk
wijze veranderd en de resultaten zijn
dan ook in geen enkel opzicht te onder
scheiden van de echt antieke kronen.
Gaat u maar eens een kijkje nemen
in de Grote Kerk op de Grote Markt.
Misschien hebt u altijd wel gedacht, dat
de indrukwekkende kroon, die daar
hangt, stamt uit de zestiende of zeven
tiende eeuw. Maar ook dit werk is af
komstig van de thans bestaande gieterij
in de Lange Margarethastraat!
„Als de kroon op ons werk beschou
wen wij op het ongenblik de pas ge
reed gekomen 27-armige kroon, die be
stemd is voor de Nederlandse Austin
Feiars Kerk in Londen, die het volgend
jaar Mei klaar zal zijn; de kerk, waar
van Prinses Irene onlangs de eerste
steen heeft gelegd", klinkt het niet zon
der trots uit de mond van een der em
ployes.
En dan schiet ons toch weer even de
antieke kroon in het Louvre te binnen.
Hoe zal die nieuwe Nederlandse kerk
die volgend jaar in T.onden zal worden
ingewijd, er over drie honderd jaar
uitzien? Misschien is ook dat gebouv
dan wel een bezienswaardigheid ge
worden. En als curiositeit zal men de
antieke Oudhollandse koperen kroon be
wonderen, een Haarlems werkstuk in'
de twintigste eeuw, dat onvergankelijk
is gebleken!
J. S.
Het is nu weer de tijd voor de can
tharellen, of wel hanekammen. De pad
destoel bij uitnemendheid om door
leken gezocht te worden (en gegeten),
zonder kans op vergiftiging. De cantha
rel die de kleur heeft van een donkere
eidooier groeit meestal bij wat lager
hout (naald- en loofbomen). Vergissing
met andere soorten is vrijwel uitgeslo
ten. De valse cantharel die er veel op
lijkt is gelukkig ook eetbaar. Een be
langrijk kenmerk is, dat de onderkant
oestaat uit plaatjes, terwijl de hoed
bekervormig is (de kleintjes hebben
nog een bolle hoed). Men moet er al
leen wel rekening mee houden, dat niet-
gave exemplaren minder geschikt zijn.
Pluk dus alleen gave cantharellen.
De cantharellen kunnen zowel ge
kookt als gebakken worden en dan in
allerlei gerechtjes verwerkt.
Laat ze nooit een nacht rauw staan
maar bereid ze zo spoedig mogelijk.
Cantharellen koken.
Snijd de grote exemplaren klein, laat
de kleintjes heel en haal de onderste
stukjes van de steel er af. Was ze flink
en kook ze gaar in weinig water met
een snuifje zout (±10 min.) Deze ge
kookte cantharellen kunnen dan ge
bruikt worden als vulsel in tomaten
soep, tomatensaus en andere sausen en
soepen.
Gebakken cantharellen.
500 gr. cantharellen, 1 uitje, 40 gr.
boter of margarine, zout, gehakte peter
selie, %dl. kookroom, bloem.
Was de paddestoelen zeer zorgvuldig
en snijd ze zo nodig klein. Smoor ze
samen met de gesnipperde ui gaar in
de boter (15 a 20 min.) Voeg iets zout
Deze winterjurk met wijde rok werd in
Parijs voor de aanstaande winter
ontworpen.
toe. Werk de paddestoelen af met de
room en de gehakte peterselie, bind het
vocht eventueel met bloem. Men kan
ook een paar eetlepels witte wijn toe
voegen. Dien ze op met geroosterd
brood, droge rijst of macaroni als warm
schoteltje bij de broodmaaltijd.
Cantharellen la Vaudoise.
500 gr. cantharellen, 1 ui, 40 gr. bo
ter, iets zout, wat peper, 2 a 3 losge
klopte eieren, gehakte peterselie.
Fruit de gesnipperde ui lichtbruin in
de boter. Voeg de gewassen en gesneden
cantharellen toe en laat ze zachtjes gaar
smoren (15 min.). Klop de eieren los
met iets peper en zout, voeg ze bij de
cantharellen en laat ze zachtjes stollen.
Geef de cantharellen bij een salade of
bij een broodmaaltijd. Bestrooi ze voor
het opdoen met de gehakte peterselie.
WEET U WEL DAT.
.uw lakschoenen veel te lijden heb
ben van plotselinge grote temperatuur
verschillen? Bij grote overgang van kou
naar warmte gaat het lak namelijk
barsten. Vertroetel uw lakschoentjes
dus m.?ar een beetje en zet ze niet in
een vochtige of te koude kast!
Bont op de wintermantel is altijd
modieus. Wit angorabont op zwarte wol
is bizonder in trek voor het komende
winterseizoen.
Op het gebied van de toebereiding der
dagelijkse en speciale gerechten kemen
twee nieuwe boeken tot ons, een uit Zwe
den en een uit Zwitserland. Het Scandi
navische, geschreven door Edith Eeke-
gaardh en Gun Lindeen, uitgegeven bij
Donker in Rotterdam, brengt een keur
van verrassende Zweedse vondsten op het
--^gebied .van de kpokkun^t, -waarin de ge-
hele Zweedse variatie-cyclus ie herwerkt
en die onze huiSvröuwén nieuwe ideeën
aan de hand kan doen om een weldadige
afwisseling in haar menu te bereiken.
Het Zwitserse boek, oorspronkelijk van
Erna Nietlispach, voor Nederland bewerkt
door M. J. Krabbe, uitgegeven door Kos
mos, Amsterdam, geeft feestelijke menu's,
koud buffet, tafelverzorging bij speciale
gelegenheden en tal van kleurenfoto's, die
de hongerigen zullen doen watertanden en
de keukenprinses (of -koningin) zullen
inspireren tot weidse schotels en waarlijk
kunstzinnige „stoverijen".
elkaar, keren ze om en persen ze plat.
Daarna worden ze tussen de naden ge
stikt. Voor de maat die wij op deze
tekening gebruikt hebben (46) hebben
we 2.20 stof nodig, van 140 cm. breed.
De zesbaanse rok knipt altijd vrij on
voordelig zo als u ziet, daarom beloof
ik u voor de volgende maal het patroon
van het aardige mouwloze vest, dat u
op dit plaatje ziet.
Dit vest kunt u dan maken uit de
resten van de rok, en u hebt weer een
aardig pakje voor de komende herfst.
S.
De vorige maal gaven wij u het mo
del en patroon van een nauwe rok en
om nu iedereen tevreden te stellen, deze
maal een wijde rok. Niet iedereen kan
een nauwe rok dragen en bovendien is
het voor diegenen onder ons die vaak
fietsen prettiger een wijdere rok te
dragen.
Het patroon dat we op de tekening
zien, is deze keer niet voor één bepaal
de maat gemaakt, maar ieder kan zelf
de maten nemen, en dan de tekening
op ware grootte uitwerken. We hebben
nodig taillewijdte, heupwijdte en de
roklengte. We maken nu eerst één
patroon en knippen dit 3 dubbel uit.
Nu gaan we alle delen op de stof leg
gen, zoals de tekening dit aangeeft.
Zorgt u ervoor dat de middellijn van
ieder deel recht op de draadrichting
komt te liggen?
Als we alles zo geknipt hebben, zijn
er dus 6 baantjes, 3 voor het voorpand
en 3 voor het achterpand. Nu nog even
een patroontje maken voor de zakken
We knippen hiervoor 4 gelijke delen,
één ervan is op de tekening aangegeven.
We stikken deze stukjes 2 aan 2 aan
Drie jaar geleden deed de Japanse zen
deling Kagawa een oproep tot de Wereld
kerk uitgaan, waarin hij er op wees, dat in
Japan zeker een duizendtal zendelingen
nodig is om er de Kerk haar dienende taak
te kunnen doen verrichten. Uit het onder
staande blijkt, dat de zending daar nog
steeds op slechts uitermate beperkte schaal
plaats vindt.
We danken deze gegevens aan de kort
geleden uit Japan teruggekeerde Duitse
zendeling Paul Gerhardt Möll-er, die over
zijn indrukken heeft geschreven in het
blad „Kirche und Mann".
Het eerste gedeelte hiervan handelt over
de grote problemen, waarmee het Japanse
volk heeft te worstelen. Het moeilijkste
hiervan is dat der overbevolking. Het land
telt 84 millioen inwoners, terwijl ieder jaar
een millioen kinderen worden geboren. Het
sterf te-cijfer bedraagt <4 millioen per jaar.
De gezondheidstoestand is allertreurigst.
Men neemt zelfs aan, dat van iedere twee
Japanners er één tuberculose heeft. Over
het geheel genomen kan worden gezegd,
dat veel armoede wordt aangetroffen.
Een probleem op zichzelf wordt gevormd
door de vele prostituée's. Gaven de sta
tistieken in 1927 aan, dat het land er
178.000 telde, thans vindt men er niet min
der dan 600.000!
De oorlog heeft hieraan veel schuld. Het
komt vaak voor, dat boeren, die in finan
ciële moeilijke omstandigheden verkeren,
menen dat de enige weg die bestaat om
hieruit te komen, is, dat zij hun dochter in
de steden verkopen als prostituée.
Gelukkig worden ook nog andere wegen
bewandeld om aan de armoede zoveel mo
gelijk een einde te maken: de landbouw
wordt gemoderniseerd, terwijl om de volks
gezondheid op een enigszins redelijk peil
te brengen, deze zoveel mogelijk wordt
gecontroleerd. Ook wordt veel aandacht
besteed aan de bouw van sanatoria en zie
kenhuizen.
Plaats der christenen
Hierbij spelen de kerken slechts een be
scheiden rol. Dit wil evenwel niet zeggen,
ADVERTENTIE
dat U een superbon vindt in het U be
kende pakje Keg's koffie A.
Op elke 100 pakjes bevindt zich een ruim
aantal voorzien van 10 punten. Punten
zijn verpakt niet alleen in Keg's koffie,
doch ook in Keg's thee, verpakte levens
middelen, custard, pudding.
Voor slechts 80 punten
stelt U zich in het bezit
van een zware badhand
doek, 70 punten halflinnen
theedoek, 50 punten witte
handdoek, 20 punten heren-
of dameszakdock, 60 pun
ten bedrukt postpapier. In
elk pakje koffie A een
bon a 2V2 punc; in thee
Boudoireen bon 1
punt.
dat zij geen open oog hebben voor de pro
blemen. Zij zouden, ware dit wèl het ge
val, hun taak in de wereld ook wel schro
melijk verwaarlozen.
De kerken recruteren haar meeste leden
uit de middenstand. Er komen er weinig
uit de intellectuele klasse, terwijl slechts
2% tot de boerenstand behoort. Het com
munisme heeft niet veel vat op de chris
tenen. Zij hebben in het verleden ervaren
waartoe een religiositeit, die niet werkelijk
rekening houdt met de God van de Bijbel,
leidt en zij zijn bevreesd, dat het volk op
nieuw prijs zal worden gegeven aan de
god-loosheid.
Het is een goed ding, dat in het alge
meen gezegd kan worden, dat de christen
in Japan vanaf de plaats die hij inneemt,
zich van vele niet-gelovigen onderscheidt,
doordat hij bereid is verantwoordelijkheid
te dragen en beslissingen te nemen. Dit
laatste spreekt temeer wanneer men weet,
dat elke Japanner in het algemeen zich
probeert te onttrekken aan iedere beslis
sing.
De naaste
Verheugend is het, dat de Japanse chris
ten in het dagelijkse leven veel aandacht
heeft voor z'n medemens. De naaste is voor
hem een opdracht, die God hem gegeven
heeft, gelijk het Evangelie iedere ge
lovige de taak oplegt om de naaste lief
te hebben gelijk zichzelf. Het directe ge
volg hiervan is, dat een groot aantal wer
ken der liefdadigheid ontstaan, als blin
dentehuizen, ziekenhuizen, weeshuizen en
tehuizen voor ouden van dagen. Binnen
kort zal het eerste Diaconessen huis worden
geopend, waarin enkele Duitse zusters zul
len gaan werken.
Kleine aantallen
Het aantal gelovigen in het land is niet
groot. Er zijn slechts ongeveer 300.090
Protestanten en 175.000 R.K. christenen.
Met deze kleine aantallen staat de Japanse
Kerk numeriek op de laatste plaats temid
den van de Oost-Aziatische christenheid.
De meeste gemeenten vindt men in de
grote steden, er zijn tienduizenden dorpen
waar niet alleen geen gemeente, maar zelfs
geen enkele christen te vinden is. Onder de
stadsmensen, die niet meer gevangen zijn
in de oude Japanse bindingen is het ge
makkelijker evangeliseren dan onder de
bewoners van het platteland, waar de tra
dities sterker voortleven.
Bij dit alles staat vast, dat de Kerk niet
sterk genoeg is om de christelijke bood
schap ook in de dorpen uit te dragen. Het
is dus niet te verwonderen, dat Kagawa z'n
oproep heeft doen uitgaan. Zoals uit het
bovenstaande blijkt is deze nog steeds
noodzakelijk.
Niet onvermeld mag blijven, dat hij van
mening is, dat er „werkelijke zendelingen"
moeten komen. Hiermee bedoelde hij, dat
er geen Amerikaanse of Europese predi
kanten moeten komen, „maar getuigen van
Christus, die de sterke gebondenheid aan
de instellingen van de kerken in hun eigen
land achter zich hebben gelaten en die niet
in de eerste plaats professor in de theologie
willen zijn. Nodig zijn mensen die temid
den van de boeren en de mijnwerkers wil
len leven en hun de blijde boodschap van
Jezus Christus willen brengen."
De Nederlandse Maatschappij tot Bevor
dering der Tandheelkunde heeft uiting ge
geven aan haar ernstige bedenkingen tegen
de practijken van sommige tandheelkun
dige instituten in den lande.
Nu er op korte termijn van regerings
wege geen optreden tegen deze instituten
te verwachten is, meent de maatschappij,
dat zij tegen de volgens haar voor de
volksgezondheid schadelijke practijken van
deze instellingen moet ageren. Zij voert
aan dat de instituten, waar het om gaat,
hoofdzakelijk streven naar de verwezen
lijking van zakelijke doeleinden. Hun
activiteiten zijn gericht op het behalen van
winst. Gaandeweg heeft echter bij het
publiek de verkeerde mening postgevat, dat
deze instituten in het belang zouden zijn
van de volksgezondheid. De behandeling
door de instituten, aldus de maatschappij,
is er echter een van een zeer uitgesproken
eenzijdigheid en gericht op de vervanging
van het natuurlijk gebit door een kunt-
gebit. Het belang van de patiënt daaren
tegen vereist dat het natuurlijk gebit zo
lang mogelijk behouden blijft.
Een ander groot bezwaar is de toepassing
van de narcose bij het trekken van tan
den en kiezen op verzoek van de patiënt,
in plaats van op medische indicatie.
De maatschappij verklaart, dat door de
instituten de zogenaamde „Evipan-slaap"
slechts toegepast wordt met het doel het
financiële belang van deze inrichtingen te
dienen, zonder dat de medische noodzaak
daarvan in individuele gevallen is aange
toond.
Vandaar dat de maatshappij ernstig
waarschuwt tegen de practijken van de
instituten, die in hun ijver om pijnloos te
trekken wel wat erg ver zijn gegaan en
daarbij een minder gewenste vorm van
narcotiseren als reclame gebruiken om
patiënten te lokken.
De maatshappij meent verder, dat de
arts of tandai-ts, die zich in loondienst ver
bindt aan een inrichting, die door luid
ruchtige reclames de aandacht van het
publiek tracht te trekken, niet behoort tot
de bonafide beroepsgenoten. Verbintenissen
van artsen of tandartsen, waarbij de
ethische regels van het beroep worden
overtreden, zijn in strijd met de tandheel
kundige belangen van het publiek.
De maatschappij noemt speciaal een in
stituut te Rotterdam, dat met de „Evipan-
slaap grote campagnes voert in België".
Pseudo-verpleegsters gaan bij de bevolking
langs om te horen of er gebit-klachten
zijn. Zij zeggen dat zij „uit naam van de
volksgezondheid" komen. Later komt er
nog een „inspecteur" en dan worden de
patiënten met bussen vol naar Rotterdam
gereden om behandeld te worden. Dit alles
heeft reeds geleid tot een verwijdering
tussen de Nederlandse en Belgische tand
artsen, naar aanleiding van vele klachten
over bloedingen en verzweringen, die door
de Belgische tandartsen nabehandeld
moesten worden. Vooral ook komen de be
handelde Belgen bij hun eigen tandartsen,
als blijkt dat het reeds op de dag van de
trekking geplaatste gebit te wijd wordt.
Een kaak gaat namelijk na het trekken in
krimpen. Het instituut vertelt de patiënten
echter, dat men met het zogenaamde Ame
rikaanse plastic-gebit voor altijd van alles
af is. Met deze gebitten wordt geadverteerd
alsof het een nieuwe vinding is en dat is
niet zo. Mede met het oog op deze activi
teiten in het buitenland, dringt de Neder
landse Maatschappij tot Bevordering der
Tandheelkunde met klem aan op een wet
telijke regeling op. korte termijn, waardoor
aan de geschetste practijken een einde ge
maakt kan worden.
ADVERTENTIE
Verkooplokaa! NOTARISHUIS
Dir. W. N. WQLTERINK
Bilderdijkstraat bij de Zijlweg
Haarlem - Tel. (K 2500) 11928
INBOEDELVEILING 13/14 OCT. 1955
Inzendingen van huisraad worden dagelijks
aangenomen. Eigen afhaaldienst
De studiedagen van het Instituut voor
Bestuurswetenschappen, die Donderdag,
Vrijdag en vandaag in het conferentieoord
der Woodbrookers te Bentveld zijn gehou
den, zijn vanochtend besloten met een in
leiding door de heer H. Molendijk, burge
meester van Amersfoort, over: „Wat kun
nen wij in de gemeente doen om de bur
gers te brengen tot mede-denken en mede
doen?".
Er is naar zijn mening in de tegenwoor
dige tijd onvoldoende verbondenheid tus
sen bestuurders en bestuurden. De enkeling
voelt zich te weinig en soms geheel niet
verantwoordelijk voor de gemeenschap
waarin hij leeft. De heer Molendijk vroeg
zich af hoe men de belangstelling en het
verantwoordelijkheidsgevoel van de mede
burgers kan wekken en versterken en hoe
men hen na gedane beroepsarbeid ergens
kan inschakelen.
U kunt het Uzelf gemakkelijk maken
door het abonnementsgeld voor het
volgende kwartaal te voldoen op onze
postgirorekening no. 273107 ten name
van Haarlems Dagblad, U bespaart
daarmee incassokosten en vermijdt
geloop aan de deur.
Het te gireren bedrag is f 6.10, post-
abonnés f6.60.
U kunt het ons gemakkelijk maken
door Uw giro-opdracht te verzenden
vóór het eind van de maand. Wij be
hoeven dan geen kwitanties uit te
zenden.
Voor automatische girobetalingen
(het allergemakkelijkste) zijn formu
lieren op aanvraag gaarne ter be
schikking.
DE ADMINISTRATIE.
