WYBERT
JAN VAN DER PIGGE
Geschiedenis van het onderwijs
in Heemstede
-m
Kort en bondigj
BïoemendaaI
Voorkom
heesheid!
Lou Bandy in zijn
nieuwste rol
Columbia House wordt
Gramophone House
Rookartikelen
Amsterdamse Beurs
9
Over plakroede en haneboeken
Nieuwe uitgave van oudheidkundige vereniging
Dertig gulden per jaar
Burgerlijke Stand
van Haarlem
Sociëteit voor bejaarden
wordt heropend
Huis-aan-huis-collecte voor
rheumatiekbestrijding
Bioscoopbond en
Amerikaanse filmmaat
schappijen
Uitgeversbond vreest
dat boeken duurder
zullen worden
„Fiat" bracht onderzeeboot
binnen
Zaak tegen Bloemendaalse
agent opnieuw uitgesteld
Aankomst verhuiswagen
oorzaak van brand
Inbraak in de
Heussensstraat
Uitspraken Haarlemse
rechtbank
Eervol ontslag aan
staatssecretaris
Geen ertsen voor Luik
over Rotterdam?
DONDERDAG 1 OCTOBER 19 53
HAARLEMS DAGBLAD - OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT
De Oudheidkundige Vereniging „Oud
Heemstede-Bennebroek" verrast haar leden
van tijd tot tijd met een smaakvol uitge
voerd boekwerkje, waarvan de inhoud tel
kens betrekking heeft op een onderwerp
uit de historie van Heemstede. In de laatste
uitgave behandelde de heer G. van Duinen
het Wees- en Armhuis te Heemstede in de
periode van 1796 tot 1861 en in het nieuwe
boekje, dat de leden binnenkort zal worden
toegezonden, vertelt dezelfde auteur enige
interessante bijzonderheden over het Heem-
steedse Onderwijs uit de zeventiende en
achttiende eeuw. Een onderwerp, dat de
schrijver als oud-leraar kennelijk dermate
heeft geïnteresseerd, dat hij reeds een ver
volg op deze uitgave in het vooruitzicht
stelde.
Het doorlezen van dit boekje maakt het
overigens volkomen begrijpelijk, dat de
heer Van Duinen zich met belangstellend
genoegen in de archieven heeft verdiept,
die op het onderwijs betrekking hebben,
want hij trof er ongetwijfeld bijzonder cu
rieuze feiten aan.
In de tijd dat er van Normaalschool nog
geen sprake was, werden aan de school
meesters uiteraard belangrijk minder hoge
eisen gesteld dan tegenwoordig. Meestal
was het voldoende wanneer zij slechts de
elementaire beginselen der lees-, schrijf-
en rekenkunst machtig waren, waar-door
het eigenlijke onderwijs verder geheel aan
het persoonlijk inzicht van de betreffende
functionaris werd overgelaten. Leerplicht
bestond in die dagen evenmin, zodat iedere
school als een particuliere onderneming
kon worden beschouwd,.waarvan de eige
naar slechts gebonden was aan de instruc
ties, die door de Heren van Heemstede (de
bewoners van Het Oude Slot) werden ver
strekt. Vandaar dat een schoolmeester dik
wijls door middel van een uithangbord de
aandacht op zijn ,,zaak'' wilde vestigen,
waarbij hij zich dan bijvoorbeeld bediende
van de volgende tekst:
„Hier onderwijst men de Jeught,
Geneest zeere Hoofden
En maackt men Zuurkool in."
Hetgeen bewijst, dat het ambacht van
Schoolmeester, door het uitoefenen van
verschillende nevenberoepen, een vrij lu
cratief bestaan moet hebben opgeleverd.
Zo was de Heemsteedse schoolmeester in de
zeventiende eeuw tevens „Voorsinger ende
Coster", hetgeen hem ook weer verschil
lende emolumenten verschafte. Wel bezorg
de dit alles hem een langdurige dagtaak,
want naast het onderwijs was hij ook belast
met het onderhoud van kerk en graven en
het luiden der klok. Deze taak werd in de
instructie van 17 Juni 1662, uitgegeven
door Ambachtsheer Gerardt Pauw, als volgt
omschreven:
„Sal mede op de graven soo in de kereke
als opt kerekhoff goede toesicht nemen
ende deselve moogen openen in Conformite
vande oi'donnantie daarop gemaeckt ofte
noghte maecken behalve op Sonnendagen
ofte wanneer gepredickt sal worden als
naer tweede ofte gedane predicatie ten
eijndé de ïngesétenen int hooren van Gods
Heijlige Woort met geen stanck en werden
ontvangen".
Het salaris als schoolmeester bedroeg in
1622 dertig guldenper jaar, waarnaast
het kosterschap twaalf gulden opleverde en
het schoonhouden der kerk nog eens zes
gulden. Verder ontving hij voor elk kind,
dat alleen leerde lezen ,zes stuivers per
kwartaal en voor de kinderen die ook leer
den schrijven, tien stuivers. Daarnaast ver
meldt het boekje nog een vijftiental andere
bezigheden, die de meester gezamenlijk aan
een behoorlijk inkomen hielpen, zoals het
opwinden van het torenuurwerk, het schie
ten van kraaien en vangen van bunzings,
het openhouden van de gracht, enz.; al ge
biedt de eerlijkheid hieraan toe te voegen,
dat deze opsomming betrekking had op een
schoolmeester van Dwingelo. Doch de gang
van zaken zal voor Heemstede wel onge
veer hetzelfde zijn geweest.
Uitvoerig gaat de schrijver verder in op
ADVERTENTIE
De keus viel op Jan.
Een leuk kinderledikantje in de maat
110—55 met textiel gespoten embleem,
afgezet met z.alm of bleu. Prijs 35.75.
VOOR DE BABy
Anegang 46 - Haarlem
HAARLEM, 30 September 1953
ONDERTROUWD: 30 Sept., M. H. Groen
en P. Klaarhamer; B. A. Blom en J. E. Luij-
ten; F. H. Kroon en J. E. A. Maazen; J. M.
Gilein en M. J. Loogman; A. C. van der Mark
en D. Kamphuis; P. J. Nolet en G. E. Heijer-
man; W. L. van der Weide en A. P. van
Dansik; J. 'J. Koning en C. M. Timmerman;
W. J. Kool en E. Steinmeier; J. Helmus en
C. J. van der Kooi; Jkhr H. Teding van
Berkhout en I. van Kooten; N. J. de Vries
en L. M. Verver; C. S. Dijt en G. A. van
Leeuwen; G. Oostrom en W. Hensen: A. Bos
en J. M. Blok; J. Betgem en S. Chr. Treffers;
G. J. van der Veen en P. C. van Breda; J.
M. de Vries en E. de Jongh.
GEHUWD: 30 Sept.. P. Nieuwland en J. A.
Koning: J. van der Groef en W. Heiligers;
A Ronde en J. J. Kemme; Th. van der Hoorn
en A.'H. Waasdorp; Chr. J. W. Fehres en G.
Jegla; H. G. Le Noble en Th. M. Kockel-
koren; Th. Jonker en C. A. Koek; J. A. van
der Putten en A. L. Bakker; J. Straatman
en J. C. Zwerus; C. Baggerman en C. C. Th.
Faase; J. Jansen en J. A. M. Rijkes; W. A.
Molenbeek en E. den Ouden; J. Vijzelaar en
Th. E. M. Heeres; G. J. van Omme en H. H.
Groeneveld; .T. Hendriks en T. Schol; A.
Jansen en Chr. R. van Veen.
BEVALLEN van een zoon: 28 Sept., G. W.
S. M. NoyaVisser; 29 Sept., J. Schoor!
Florisson; M. Dekker—van Leerdam; C. M.
J. Bestenbrcur—Witteman; 30 Sept., C. de
Vries—van Ee.
OVERLEDEN: 27 Sept., B. J. Chr. Dekker,
74 j., Hagestraat; 28 Sept., H. J. Chr. Hoek,
T2 j., Merkmanstraat Chr. M.Krouwels
Traksel. 102 j., Karei van Manderstraat; 29
Sept., G. J. Kuijper, 73 j., Gasthuislaan.
de in die dagen gevolgde onderwijsmetho
des en de uitermate primitieve inrichting
der scholen. Een der in het boekje opgeno
men gravures geeft een fraai en interessant
beeld van het Wilhelminaplein omstreeks
het jaar 1750, waarop behalve het kerkje
en het Rechthuis (het tegenwoordige hotel
„Het Wapen van Heemstede"), ook het
schoolgebouw aan de Voorweg duidelijk te
onderscheiden valt. Klassikaal onderwijs
was nog volkomen onbekend en de leer
lingen werd de kunst van het lezen en
schrijven stuk voor stuk bijgebracht. Dit
boezemt de moderne lezer toch wel enig
ontzag in voor een schoolmeester uit de
zeventiende eeuw, vooral als men weet dat
klassen met 60 leerlingen volkomen nor
maal werden beschouwd. In Noord-Brabant
moet er zelfs een school zijn geweest, waar
de meester in zijn eentje maar liefst 345
leerlingen voor zijn rekening nam. Geen
wonder dat plak en roede graag gehan
teerde attributen waren, al werd hem dan
ook bij de tuchtiging enige beperking opge
legd door de bepaling, dat de kinderen
niet zo hard geslagen mochten worden,
„datse bloeden of leden breken".
Een apart hoofdstuk is ook gewijd aan de
leermiddelen, de zogenaamde Haneboeken,
die waarschijnlijk reeds voor het jaar 1600
werden gebruikt en waarvan de inhoud ons
nu nog slechts een spottende en medelij
dende glimlach afdwingt. Maar hoe het ook
zij, ondanks dit uiterst primitieve onderwijs
heeft ons land toch mannen als Hugo de
Groot, Johan de Wit en Anton van Leeu
wenhoek voortgebracht en door dit smaak
vol uitgegeven boekje van de heer Van
Duinen kan onze bewondering voor hen nog
slechts toenemen. Ongetwijfeld zullen de
leden van „Oud Heemstede-Bennebroek" er
straks dan ook met genoegen van kennis
nemen.
J. v. D.
De Unie van Vrouwelijke Vrijwilligers
(U.V.V.-Haarlem, Heemstede en Bloemen-
claal), heropent Dinsdag 6 October 's mid
dags om half twee haar Sociëteit voor
Ouden van Dagen, welke de komende
winter nog in het Protestants Jeugdhuis
aan de Haven te Heemstede gevestigd zal
zijn. Zoals bekend, zal men voor het vol
gend jaar naar een andere lokaliteit moe
ten omzien.
De sociëteit is tweemaal per week ge
opend voor mannen en vrouwen van zes
tig jaar en ouder en wel Dinsdag- en Don
derdagmiddag van twee tot vijf uur. De
contributie is weer bijzonder laag gehou
den, namelijk twintig cent per maand, ter
wijl verder koffie en thee zal worden ge
serveerd respectievelijk voor slechts zes en
vijf cent per kop. De sociëteit is toeganke
lijk voor personen van alle gezindten. Het
is de bedoeling van het U.V.V. de ouden
van dagen een gezellige omgeving te bie
den, waar zii rustig kunnen breien of zien
met kaartspel verpozen, zodat er voor een
goed verwarmde localiteit en een prettige
sfeer zal worden gezorgd. Zij die met deze
sociëteit willen kennismaken, worden tot
één gratis middagbezoek in de gelegenheid
gesteld.
Het is te verwachten, dat de Heemsteed
se Sociëteit voor Ouden van Dagen, waar
voor de dames van het U.V.V. zich geregeld
zoveel moeite getroosten, ook dit jaar weer
een druk bezoek zal mogen ondervinden.
ONDERLINGE TUINLIEDEN VERENIGING
De Onderling Tuinlieden Vereniging „Aer-
denhout en omstreken" hield Woensdagavond
haar maandelijkse vergadering in het Volks
koffiehuis aan de Heemsteedse Dreef, waar
van Let zaaltje ditmaal door de vele inzen
dingen bloemen en fruit, een buitengewoon
fleurige aanblik opleverde- Deze inzendingen
bestonden uit een grote verscheidenheid
dahlia's, anjers, sierkalebassen, gladiolen enz.
waarvan de gebruikelijke bespreking het
grootste gedeelte van de avond in beslag ge
nomen heeft.
De voorzitter de heer W. van Zadel, die tij
dens het korte welkomstwoord zijn vreugde
over de grote belangstelling bij de leden
?eeds te kennen had gegeven, deed aan het
slot van de vergadering nog enige mede
delingen. Zo maakte hij bekend dat Zaterdag
3 October een excursie naar de terreinen
van de Amsterdamse Waterleiding wordt on
dernomen, terwijl voor Zaterdag 21 Novem
ber een feestavond in restaurant „Boeken
rode" op het programma staat. De verzorging
hiervan is toevertrouwd aan het gezelschap
van Harry Meyer. Ten slotte kon hij nog
bekend maken dat de Bond van Tuinbouw
Studieclubs voor Vrijdag 19 Februari een
huisbroei-tentoonstelling organiseert, welke
in het Ned. Hervormd Wijkgebouw aan de
Ged. Oude Gracht te Haarlem gehouden zal
worden.
De Nederlandse vereniging tot rheumatiek
bestrijding een ziekte, waarvan op elke vijf
Nederlanders één man of vrouw het slacht
offer is is een nog jonge vereniging, die
van 19 tot en met 25 October de eerste col
lecte gaat houden.
In Bloemendaal heeft zich een comité van
aanbeveling en een uitvoerend comité ge
vormd, dat de collecte die huis aan huis
gehouden zal worden wil voorbereiden.
In het comité van aanb veling hebben zitting
genomen jhr. mr. C. J. A. den Tex, burge
meester van Bloemendaal; H. J. K. Kolstee,
rheumatoloog; mej. dr. M. E. Nolte, wethou
der van Bloemendaal; mevrouw prof. mr. G.
H. J. van der Molen, mevrouw H. Hijszeler
Posthumus, mevrouw B. C. van GelukVan
Doorn, alsmede de artsen P. van Aalst, C. G.
J. Bos en H. D. G. A. Immink.
Bij het uitvoerend comité kan men zich als
collecTant(trice) opgeven en het comité ver
trouwt, dat vele ingezetenen aan deze oproep
gehoor zullen geven. Daartoe zijn de adressen
achter de namen vermeld.
Te Bloemendaal: de dames A. C. den Tex
baronesse Bentinck, Potgieterweg 3; J. M.
ImminkVan der Schalk, Bloemendaalseweg
126; G. Hulsebosch-^Diesbergen, Iepenlaan 72;
RuysMittelmeyer; H. Y. N. W. Vliegen
Speerstra: te O verveen: de dames H. M- Gijs-
berti HodenpijlBuhrman, Ter Hofstedeweg
9; H. CreutzbergDe Blécourt. Bloemendaal
seweg 225; L. Bijvoet—Bos, .Tulianalaan 7; te
Aerdenhout: de dames M. FabiusVan der
Mersch, Tramweg 7; IJ. M. G. KoningHoek,
Tramweg 3; en de heer P. J. Kapleyn, Grens-
laan 5; te Santpoort: mevrouw A. van Wesem,
Pinellaan 6; en te Vogelenzang: mevrouw
VoorthuyzenBarnaart, Huize „Vogelenzang"
en de heer P. J. Gerbrands, hoofd R.K. school,
Vogelcnzangscweg 91 a.
In de jaren 19301935 werden rheuma en de
rheumapatiënt verwaarloosd, maar in de ja
ren daarna is de belangstelling voor het
rheumavraagstuk steeds toegenomen, niet al
leen in de kringen der mediei. maar ook in
ADVERTENTIE
Zij, die veel
moeten spreken, le
raren, zangers, enz.
waarderen de be
proefde werking van
Wybert en de aan
gename frisse smaak.
De filialen zes in getal van Ameri
kaanse filmmaatschappijen hebben het lid
maatschap van de Nederlandsche Bioscoop
bond per 1 Januari in beginsel opgezegd.
De mogelijkheid tot bespreking van zekere
voorwaarden na het vervullen waarvap
hun besluit zou kunnen worden herroepen
is echter open gelaten. De vier overige
Amerikaanse maatschappijen hebben haar
films verkocht aan zelfstandige Neder
landse ondernemingen en zijn dus contrac
tueel tot levering gebonden. Reeds gerui
me tijd waren onderhandelingen gaande
tussen het hoofdbestuur van de Nederland
sche Bioscoopbond en de genoemde maat
schappijen over herziening van de leve
ringsvoorwaarden. De Amerikaanse onder
nemingen verlangden een algemene ver
hoging van het filmhuurniveau. Bij de
Nederlandsche Bioscoopbond bestond be
reidheid om, zodra de deviezenvoorschrif-
ten dit zouden toelaten, een systeem te
ontwikkelen waarbij de films naar haar
waarde zouden kunnen worden gehono
reerd, maar dat achten de Amerikanen niet
voldoende. Aangezien de zes filialen niet
het risico wensen te lopen van het ver
strijken van de statutaire opzeggingster
mijn hebben zij zich genoodzaakt gezien
hun lidmaatschap op te zeggen.
Bij de terugkeer van liet hospitaalkerk
schip ..De Hoop" heeft Ome Jan van Zut-
phen zich Woensdag ie IJmuiden aan boord
begeven en is mee opgevaren naar Amster
dam om eens nader kennis te maken met
de instelling waarvoor hij zo hard gewerkt
heeft. Tijdens de tocht naar Amsterdam
nam de populaire krasse Ome Jan voor
korte tijd het stuurrad in handen.
De Nederlandse Uitgeversbond heeft
gisteren in Den Haag zijn 167ste algemene
vergadering gehouden. De openingsrede
van de voorzitter, de heer E. Lefebvre, was
gewijd aan de toestand van de uitgeverij in
het algemeen. Spreker wekte de uitgevers
op tot activiteit om de lust tot het kopen
van boeken aan te wakkeren, waartoe de
medewerking van de boekhandel nodig is.
Het prijspeil van het Nederlandse boek,
aldus de heer Lefebvre, staat in nauwe re
latie tot de kooplust van het publiek. On
verbrekelijk verbonden aan de bepaling
van de verkoopprijs zijn evenwel twee
factoren: materialen en lonen. De berich
ten over de nieuwe loonronde op 1 Janauri
1954 geven dan ook reden tot zorg. Het
kan niet anders, of een algemene loons
verhoging schroeft het algemene prijspeil
omhoog. Dit zal men verdisconteerd vin
den in de prijzen van zetten, drukken,
papier, clichés en binden. Verhoging van
de boekprijzen kan derhalve niet uitblij
ven. De voor de bedrijven aangekondigde
verlaging van de vennootschapsbelasting
zo al een noodzakelijke, zij het te ge
ringe, verruiming biedende voor het par
ticulier initiatief zal niet opwegen tegen
de reeds genoemde kostprijsverhogende
factoren, aldus spreker, die het onvermij
delijk achtte, dat de uitgever nu voor de
keuze wordt geplaatst van bepaalde uit
gaven af te zien of deze duurder dan voor
heen op de markt te brengen.
De heer Lefebvre ging verder in op de
vraag, wanneer nu eindelijk het boek van
omzetbelasting zal worden vrijgesteld. Er
is daarover een request aan de leden van
de Tweede Kamer gezonden, mede onder
tekend door wetenschappelijke instellingen
en tal van verenigingen van kunstenaars
en op het gebied van het onderwijs.
In een met passend feestelijk vertoon
omkranste plechtigheid heeft de heer L.
J. Wasch in de afgelopen nacht hotel Lion
d'Or overgedragen aan de nieuwe eige
naar de heer Lou Bandy. Aan belangstel
ling voor deze overdracht ontbrak het niet
want zowel de heer Wasch als ook uiter
aard de heer Bandy hebben zich in de
loop der jaren een uitgebreide vrienden
kring verworven, die bij dit evenement
aanwezig wilde zijn.
Uit die vriendenkring traden dan ook
vele sprekers naar voren om, toen klokke
twaalf, het middernachtelijk uur van de
overdracht, naderde, het hunne aan de
gaande en komende man te zeggen. De
heer Wasch zelf nam niet zonder ontroe
ring afscheid van zijn gastenkring en toen
de twaalfde slag weerklonken was, nam
Lou Bandy het woord om zijn nieuwste rol
in te luiden. Die nieuwe rol houdt overi
gens niet in, dat hij het artistenleven vaar
wel gaat zeggen, maar hij zei wel nadruk
kelijk, dat het niet in zijn bedoeling ligt
dat nu onder eigen dak voort te zetten. In
tegendeel, hij sprak alle geruchten tegen
als zou hij van zins zijn van Lion d'Or een
„tent" te maken. Het moet maar een even
rustig hotel blijven als het altijd geweest
is, vond hij en hij deed uitgesproken zijn
best om er een zeer ernstige redevoering
van te maken. Maar toch, het bloed kruipt
waar het niet gaan kan en een paar jolige
conférence-grapjes konden er nog best af.
Aan de andere kant is Bandy echter in het
hötelvak geboren en getogen en hij leek
zich best thuis te voelen in zijn nieuwe
bedoening, waar hij met trots zijn gasten
rondleidde, een trots die zijn hoogtepunt
bereikte wanneer de rondleiding bij het
nieuwe reuzenfornuis arriveerde, waarvoor
men bij de plaatsing en passant een paar
binnenmuren had moeten openbreken.
Ruim drie jaar geleden betrok de N.V.
Bovema de bekende „Zwitserse" villa „In
terlaken" aan de Bronsteeweg 49 te Heem
stede. Naar de door deze firma gefabri
ceerde en in de handel gebrachte gramo-
foonplaten werd het huis toen „Columbia
House" genoemd.
Niemand, waarschijnlijk ook Bovema's
energieke directeur, de heer G. M. Oord Jr.
niet, kon. in die dagen vermoeden, dat deze
platenfirma in korte tijd zo belangrijk zou
worden. Andere grote platenfirma's in En
geland en Amerika kregen namelijk be
langstelling voor de efficiënte en vakkun
dige wijze, waarop de Bovema de fabricage
en distributie bleek te behartigen en zoch
ten nader contact. Dit had tot resultaat,
dat thans ook de wereldberoemde merken
His Master's Voice en Capitol hun Neder
landse belangen aan de heer Oord toever
trouwden.
Zo werd behalve een grote uitbreiding
van de staf en ander personeel een naams
verandering voor het gebouw, waar dit
alles is ondergebracht, noodzakelijk. „Gra
mophone House" is nu de toepasselijke
naam van de villa.
Uiteraard houdt de activiteit van
de aan de Binnenweg gevestigde fabriek
met deze groei gelijke tred. Dit temeer,
daar het maken van onnamen met Neder
landse artisten een snel toenemende export
naar België, Duitsland. Indonesië en Wèst-
Indië ten gevolge heeft. Oo'k déze Heem
steedse industrie verrijkt dus 's lands de
viezenpot.
De Nederlandse kustvaarder ..Fiat"
heeft gisteren de Finse onderzeeboot
..Saukko" in de Noordzee opgepikt en naar
Rotterdam gesleept. De Duitse sleepboot
„Stein", die met de duikboot op weg was
naar Antwerpen, had zijn sleep 's nachts
verloren. De duikboot is bestemd voor de
sloop.
ADVERTENTIE
Wij geven U een betrouwbaar .advies bij
de keuze van Uw
ADVERTENTIE
Bezoek onze toonkamer, waar wij U
een uitgebreide collectie offreren in:
P ij p e n
Wereldmerken:
DUNHILL
PARKER
COMOY
CHACOM
Aanstekers:
RONSON
PARKER
COLIBRI
NOBLESSE
en vele andere ACCESSOIRES
Vakkundige bediening.
Volle garantie en service.
GROTE HOUTSTR. 81 - HAARLEM
PHILIPS - ERRES - FRIDOR
BRAUN - GRAETZ - S.N.R.
Betaling in overleg.
GED. OUDE GRACHT 52 t.o. de kerk
De Haarlemse rechtbank heeft besloten
de zaak tegen de Bloemendaalse agent
van politie T. W. nog geen uitspraak te
doen. De verdachte had zich te verant
woorden wegens het mishandelen van een
student tegen wie hij proces-verbaal voor
verkeersovertreding wilde opmaken .en we
gens het plegen van meineed in een open
bare zitting van het Centrale Beroep van
het Ambtenarengerecht te Amsterdam. De
eis luidde op 9 Juli en bij de tweede be
handeling van de zaak op 18 September
een gevangenisstraf voor de tijd van zes
maanden.
De rechtbank zal de zaak op 14 October
om kwart over negen heropenen voor het
alsnog horen van een der getuigen, een
Haarlemse politieagent.
Opnieuw is in een automatiek aan de Spek-
straat te Haarlem, het vet in de frituurpan
door oververhitting gaan branden. De ver
hitting geschiedt door een electrisch element
in de olie of het vet te leggen, waardoor dit
in korte tijd een temperatuur van 500 graden
krijgt. De stroom moet dan onmiddellijk wor
den uitgeschakeld, omdat anders de olie of
het vet door oververhitting gaat branden.
Omstreeks negen uur heeft een knecht, die
pas drie dagen in dienst is, wel de electrische
stroom ingeschakeld, doch vergeten deze weer
uit te schakelen, aangezien op dat moment
de verhuiswagen met zijn echtgenote en in
boedel arriveerde. Toen hij zijn verzuim be
merkte, was het al te laat en was het vet
reeds gaan branden. De brandweer heeft met
een schuimblusser het brandende vet geblust.
De winkel liep geen schade op.
Dinsdagnacht heeft men ingebroken in een
huis aan de Heussensstraat te Haarlem. Men
is binnengekomen in de keuken, gelegen aan
de achterzijde van het huis, via een zij
raampje van deze keuken, dat op een kier
stond en aan de binnenzijde was vastgebon
den met een koord. Dit koord heeft men
doorgesneden, maar omdat de verbindingsdeur
van de keuken met de gang aan de gangzijde
met een knio was gesloten, kon men langs
deze weg het huis niet verder binnendringen.
Vervolgens heeft men via een tuimelraampje
de spanjoletsluiting van de tuindeuren open
gemaakt, waarna men zich toegang tot het
benedengedeelte van het huis hoeft verschaft.
De in de suitekamer aanwezige kasten, dressoir
theemeubel, boekenkast en bureau zijn alle
doorzocht. Vermist wordt een gouden dames
horloge. dat in een la van het dressoir lag,
alsmede ongeveer 30.die in een porte
feuille zaten, die eveneens in deze la lag.
De Haarlemse rechtbank heeft vanmorgen
uitspraak gedaan in een aantal zaken, waar
van de behandeling veertien dagen geleden
plaats vond.
De zes-en-veertig jarige vertegenwoordiger
N. R. uit Weesp, die een veertig-jarige in
woonster uit Koog aan de Zaan door het op
dissen van allerlei gefantaseerde verhalen had
bewogen tot afgifte van ongeveer achtduizend
gulden, werd veroordeeld tot een gevangenis
straf voor de tijd van twaalf maanden, waar
van zes maanden voorwaardelijk, met een
proeftijd van drie jaar. De eis luidde een jaar
gevangenisstraf met aftrek van het voorarrest.
De vi.if-en-veertig jarige schoenmaker G. F.
L. uit Hoofddorp, tegen wie wegens valsheid
in geschrifte een gevangenisstraf van acht
maanden geëist was. werd conform de eis
veroordeeld. Deze verdachte had in een spaar
bankboekje, waarop een saldo van tien gul
den stond het getal veranderd in 1410.—
en haalde vervolgens diverse bedragen tot een
totaal van 1400.af.
3-3Nederl.'47
A.K.U
Unilever
Philips Gloeil.
Kon. Petroleum
A'dam Rubber
Holl. Amer. Lijn
N., Scheepv. Unie
H.V.A
Deli Mij
Amsterd. Bank
Ned. Handel Mij.
Rotterd. Bank
Twentsche Bank
Anaconda Copper
Bethlehem Steel
Republic Steel
Shell Union
Tidewater
U. S. Steel
Slotkoers Openings
gisteren koersen
983/i«
983/io
172
171%
200%
202
172%
172
315%
314
95%
93%
132%
132
127%
127%
108%
108
97
97
170 Vs
170%
155
155%
166%
166%
163%
163%
30ls/w
30%
46%
46
43%
43%
70%
70%
203/ie
20
34%
34%
Zaterdag 3 October a.s. zal de nieuwe electrische centrale aan de Hemweg te Amster
dam worden geopend. Gezicht op de eerste turbogenerator met een capaciteit van
50.000 kilowatt.
die van de overheid en van de rheumapatiën-
ten zelf. Ook het sociale aspect is groter dan
men verwachten zou, omdat het verlies aan
arbeidsproductiviteit door deze ziekte groter
wordt geac' t dan bij welke ziekte ook.
Voor ons land mag worden gezegd dat de
belangstelling voor de rheumatiekbéstrijdir g
en het rheumavraagstuk in het algemeen is
gewekt door toedoen van dr. P. Muntendam,
de staatssecretaris van Volksgezondheid en
door wijlen prof. dr. W. A. Kuenen en dr.
J. van Breemen.
Bij Koninklijk Besluit is aan dr. P. Mun
tendam met ingang van 1 October 1953 op
de meest eervolle wijze ontslag verleend
als staatssecretaris van Volksgezondheid,
onder dankbetuiging voor de vele en ge
wichtige diensten, den lande bewezen.
BINNENLAND
Woensdag heeft de „Ir. Damme", de
K.L.M.-liftmaster die aan de Christchurch
Race deelneemt, een derde proefvlucht van
enige uren gemaakt. In het paviljoen op
Schiphol is een stand ingericht met een
landkaart, waarop het verloop van de race
za! worden bijgehouden. Een grote DC-6
motor van het zelfde type als de vier mo
toren van de „Ir. Damme" is onbemanteld
in een hoek opgesteld. Op een tafel liggen
documenten, tijdschriften, médailles en
vliegtuigmodellen, die betrekking hebben
op andere historische vluchten, zoals die van
de „Uiver" (Melbourne 1934), „Pelikaan'
'Kerstvlucht 1933) en de „Snip" (West-
Indië vlucht 1935).
De Nederlandse kunstenaar Machiel
Brandenburg, die in Kaapstad woont, heeft
de opdracht ontvangen van Prinses Wilhel-
mina een typische Zuid-Afrikaan in natio
naal costuum te schilderen.
De K.N.A.C. wijst het motorisch ver
keer nog eens met nadruk op de wettelijke
verplichting bij dichte mist ook overdag van
de koplichten gebruik te maken. Bij mist
's nachts rijde men met gedempt licht, over
dag met groot licht. Het blijft de K.N.A.C.
een raadsel waarom deze eenvoudige maat
regel, die niets kost, nog in zovele gevallen
wordt genegeerd.
Met het X.L.M.-vliegtuig „Delft uit
Djakarta is Woensdagmiddag in Nederland
teruggekeerd de eerste luitenant J. Rups,
die als oorlogscorrespondent 15 maanden op
Korea heeft doorgebracht.
Na een ambtsperiode van 33 jaar heeft
mr. A. H. L. M. van der Marck tijdens een
buitengewone zitting van de gemeenteraad
afscheid genomen als gemeentesecretaris
van 's Hertogenbosch. Tot zijn opvolger
benoemde de raad de heer M. Quint, referen
daris ter secretarie van Den Bosch.
De nestor van het corps consulaire in
ons land, de heer A. Ariens Kanpers te Am
sterdam, die reeds 46 jaar de belangen van
de Zuid-Amerikaanse republiek Bolivia be
hartigt, vierde Woensdag zijn tachtigste
verjaardag.
De nationale herdenking van alle oor
logsslachtoffers, gevallen in Nederland, in
de kampen en in Indonesië, zal dit jaar
worden gehouden op 26 December.
De krijgsraad in Den Haag heeft de
24-jarige soldaat K. F. veroordeeld tot 6
maanden gevangenisstraf, waarvan 3 voor
waardelijk. F. had als schrijver op een
bureau in Duitsland van de „Northern Army
Group" een valse pas geschreven voor een
15-jarig Duits meisje, dat hij naar Neder
land wilde meenemen. De 21-jarige soldaat
A. B., die het formulier voor de pas had
weggenomen, kreeg 2 maanden, waarvan 6
weken voorwaardelijk.
Een vijfentwintigjarige dame, die op de
Kleine Houtweg fietste, kreeg een van de
stokken, waarmee enkele jongens naar
kastanjebomen gooiden, tegen haar hoofd,
waardoor een bloedende wond ontstond. Na
dat een arts de wond had gehecht, kon de
fietsster haar tocht vervolgen.
Vandaag, 1 October, is mejuffrouw
Kuintje Meyer vijentwintig jaar als hulp in
de huishouding in dienst bij mevrouw A. B.
H. Posthumus Meyjes Muller, Anna van Bu-
renlaan 36, te Haarlem. Zij ontving ter ge
legenheid van dit zilveren jubileum de
bronzen médaille van de huisorde van Oranje
Nassau.
Aan de Technische Hogeschool te Delft
slaagden voor het propaedeutisch examen
bouwkundig ingenieur mej. A. K. Gomperts
te Bentveld en de heer A. Stoop te Bloemen
daal; voor het propaedeutisch examen voor
elect'rotechnisch ingenieur de heren D. B.
Bus te Heemstede en P. B. van der Esch te
Spaarndam; voor het propaedeutisch
examen voor mijningenieur de heer B. A.
Maat te Haarlem.
Met ingang van 1 October is benoemd
tot luitenant-generaal waarnemer chef van
de Luchtmachtstaf, de generaal-majoor
waarnemer A. Baret'ta, thans plaatsvervan
gend chef Luchtmachtstaf. Tot generaal-
majoor, plaatsvervangend chef Luchtmacht
staf, is benoemd de commodore vlieger J.
H. van Giessen, thans sous-chef Luchtmachi-
staf. Voorts is de commandant van de tac-
vlieger waarnemer J. L. Zeegers, benoemd
tische luchtstrijdkrachten, de commodore
tot generaal-majoor vlieger waarnemer.
De internationale pluimvee- en pels-
dierententoonstelling van Ornithophilia
wordt op 6. 7 en 8 November in de jaar
beursgebouwen te Utrecht gehouden. Zij zal
tevens de tweede tentoonstelling zijn van
jonge dieren, die door deze vereniging wordt
georganiseerd.
Prof.' dr. ir. F. Ph. A. Tellcgen heeft
het ambt van bijzonder hoogleraar in de
Thomistische Wijsbegeerte aan de Technische
Hogeschool te Delft aanvaard met een rede
over: „Aard en zin van de technische bedrij
vigheid".
Negen maanden gevangenisstraf is ge-
elrt tegen een inwoonster van Piershil. wie
ten laste was gelegd dat zij haar auto in
brand had gestoken om de verzekeringssom
in handen te krijgen. Zij stond voor het
gerechtshof in Den Haag terecht, nadat de
rechtbank haar had vrijgesproken.
Prof. dr. A. L. Hulst heeft afscheid ge
nomen als directeur van het Stads- en
Academisch Ziekenhuis te Utrecht. Het be
stuur bood hem een gouden herinnerings
penning aan.
Een zeer heldere vuurbal zweefde op
Maandagavond 28 September omstreeks
halftwaalf boven Nederland en verdween
in Westelijke richting. De sterrewacht Son-
nenborgh te Utrecht stelt toezending van
nadere gegevens omtrent schijnbare hoogte,
helderheid, kleur, richting en tijdsduur van
het verschijnsel zeer op prijs.
Het Humanistisch Thuisfront heeft in
Amersfoort een nieuw militair tehuis, het
„Adlerhuis" geopend in aanwezigheid van
de Commissaris der Koningin in de provin
cie Utrecht, de burgemeester van Amers
foort en tal van andere burgerlijke en mili
taire autoriteiten. Het Tweede kamerlid de
heer E. Vermeer hield de openingsrede.
HAARLEM EN OMGEVING
De afdeling Heemstede van de Katho
lieke Middenstands Bond organiseert voor
d leden een klaverjas-avond, welke Dinsdag
6 October in het parochiehuis „Anno Santo"
aan de Achterweg gegeven wordt.
Over het onderwerp „Wereldarmoede en
Gods rijkdom" komt morgen. Vrijdagavond
prof. K. Dijk uit Amsterdam in de Gerefor
meerde kerk van Bennebvoek spreken. Het
kerkkoor verleent medewerking.
BRUSSEL, (ANP) Gisteren zijn te
Brussel besprekingen gevoerd tussen de
staalfirma Ougree-Marihaye en de Ant
werpse verlader der Zweedse ertsen. Naar
„De Nieuwe Gids" verneemt zou men tot
een accoord zijn gekomen en zullen de
verzënders, de overlader en de binnen
scheepvaart de thans geldende tarieven
verlagen.
Naar het blad schrijft, bedraagt het Bel
gische binnenvaarttarief voor het vervoer
van Zweedse ertsen op het ogenblik frs. 32
per ton. Het Rotterdamse tarief zou frs. 29
bedragen. Volgens „De Nieuwe Gids"
hebben de arbeiders van Ougree-Marihaye
openlijk het voornemen van de directie
via Rotterdam in te voeren, afgekeurd.
De arbeiders zien hierin een bedreiging
van hun levenspeil en de Belgische eco
nomie.
