Fantasierijke kronkels van Salome
C.H.U. is voor gebonden
vrijheid bij loonvorming
Uitgaan ir
Haarlem
Agenda voor
Haarlem
AKKERTJE
Een Eeuw Geleden
Ds. Zandt ontdekt
„Roomse propaganda"
op bankbiljet
Vox 1/TEXT,EL
De heer Weiter wil „de weg
terug naar de vrijheid"
Het acteertalent van
Rita Hayworth
PU"" yp
^Hoe is het ontstaan?^
Twee biochemici delen
Nobelprijs geneeskunde
Film, die er grandioos naast zit
VRIJDAG 23 OCTOBER 1953
3
FALCON
REGENJASSEN
Doe mee en verdien
TWEEDE KAMER
Uit de Opregte Haarlemsche
Courant van 22 October 1853
Dit woord:
GINNEGAPPEN
ROXY bewijst mij iedere dag opnieuw dat alleen de
beste kwaliteit bevrediging blijft schenken. ROXY is
de lekkerste en geurigste Amerikaan en heerlijk
zacht voor de keel. Geen wonder dat iedereen zegt"
colletie
(Van onze parlementaire redacteur)
In de Donderdagmiddag voortgezette
vergadering van de Tweede Kamer zette
de heer Gortzak (C.P.N.) zijn Woens
dagavond afgebroken rede voort. Zijns
inziens is er een ontspanning in de inter
nationale toestand en daarom bevreemdde
het hem dat nu slechts om de veertien
degen in plaats van elke week, een deel
van de parate troepen het weekend naar
huis mag. Is het zo eveneens met het
kabinet en met het ministerie van Oorlog,
vroeg de heer Gortzak; vertoeft minister
Staf ook om de veertien dagen tijdens het
weekeind op zijn departement? Overigens
is duidelijk gebleken bij de overstromings
ramp, dat de militairen in geval van nood
onmiddellijk op hun post kunnen zijn.
Daarom noemde hij de verandering in de
verlofregeling onverklaarbaar en verzocht
hij, haar ongedaan te maken. Hij wilde
voorts weten, wanneer precies de eerste
helft van de lichting 1952 zal afzwaaien.
Vervolgens sprak hij over onze betrekkin
gen met Indonesië. Hij noemde het ver
keerd, dat de regering tegen de belangen
en de wil van het Indonesische volk in
Nieuw Guinea zowel koloniaal als strate
gisch wil behouden.
Wat de binnenlandse aangelegenheden
betreft, stond een billijker regeling der in
komsten- en loonbelasting voor de gehuw
de vrouw op het verlanglijstje van deze
afgevaardigde, die meende, dat iemand met
een inkomen van 100.000 en meer reeds
in de zeer zware belasting moet vallen,
zodat de grens van 135.000 naar dat be
drag verlegd zou dienen te worden. Meer
belastingverlichting voor de middengx'oepen
achtte de heer Gortzak gewenst, die verder
over „onbehoorlijke grote winsten en
reserves van de grote ondernemers" sprak.
Hij meende dat uitbreiding van de betrek
kingen met Sovjet-Rusland, de volksdemo-
cratische republieken en China ons wel
vaartspeil zeer ten goede zou komen.
Van de motie-Romme wilde hij niets
weten. Hij hoopte dat de regering de motie
zou afwijzen en de P. v. d. A. niet opnieuw
onder het juk van Romme zou bukken.
Tot besluit deed de heer Gortzak een
beroep op de werkelijkheidszin van mr.
Burger (P. v. d. A.), thans in te zien,
dat socialisten en communisten moeten
samengaan ten einde „een onoverwinnelijk
blok tegen de reactie" te vormen.
Voor het eerst had de Troonrede aldus
ADVERTENTIE
11000.-
Nlu'6Munche". TngoUudt uXsi
is dit goed.'
de heer We Iter (K.N.P.) een nieuw ge
luid doen horen, als reactie op vele klach
ten over de zware druk der belastingen.
Deze concessie moest de regering wel doen,
anders had zij zelfmoord gepleegd. Wat de
motie-Romme aangaat, vroeg deze afge
vaardigde zich af, of men daarmede niet
het voornemen der regering zou doorkrui
sen. Het zou beter en meer in overeen
stemming met het parlementair gebruik
geweest zijn af te wachten, waarmee de
regering straks zal komen. In elk geval
wenste de heer Welter, die eigenlijk de
regering nog argumenten aan de' hand
deed ter bestrijding van de motie-Romme,
het antwoord van de regering af te
wachten.
Ofschoon de heer Weiter de voorgestelde
belastingverlagingen kon toejuichen, was
hij daardoor geenszins voldaan. Voor de
P. v. d. A. geldt, dat het hier het enige be
treft, waartoe zij bereid is aan de andere
partijen in het kabinet tegemoet te komen.
Welnu, zo zei de heer Welter, die partij, die
zich niet (meer) op de weg naar de vrij
heid, maar op de weg tenjg naar de vrij
heid bevindt, is slechts een blok aan het
been van de andere partijen.
In de ongebreidelde geestdrift voor de
Europese gemeenschap zag hij een gevaar.
Geen te grote geleidelijkheid bij het tot
ontwikkeling brengen van Nieuw Guinea,
steun voor de middengroepen, verminde
ring van het aantal ambtenaren en de in
stelling van een bezuinigingscommissie
waren enige andere punten op het verlang
lijstje van de heer Weiter.
De heer Reuter (C.P.N.) was van
mening, dat er bij de berekening van de
prijsindex, nodig voor vaststelling van het
percentage der loonsverhoging, veel on
duidelijkheid was gerezen. Maar volgens
deze afgevaardigde was dit nodig geweest
om troebel water te maken „opdat de
werkgevers er beter in konden vissen." Met
zijn politieke vrienden stond hij achter de
eis van 8'/< procent verhoging.
De heer Van Vliet (KVP) betoogde
hierna dat de particuliere gepensionneer-
den en de kleine zelfstandigen onvoldoende
compensatie voor de huurverhoging zullen
krijgen. De laatste groep dient verhoging
van de kinderbijslag te krijgen en aan de
eerste groep zullen de gemeenten de hel
pende hand moeten bieden door huurtoe-
slagen of door bemiddeling bij het verkrij
gen van 'n kleinere woning, met vergoeding
van verhuiskosten.
De heer Bommer (P. v. d. A.) drong
er op aan, dat na de huurverhoging nu ook
het nodige voor onderhoud van woningen
zal worden gedaan. Een huurbelasting om
in de nieuwe bouw bij te dragen, noemde
hij gewenst-
In de avonduren bleek de heer Kikkert
(C.H.) wel voor vrijere loonvorming te
voelen, maar hij wilde toch tot op zekere
hoogte de overheid een woordje laten mee
spreken.
D s. Zandt (St. Geref.) bereed enige
van zijn stokpaardjes en hij bezorgde zijn
gehoor een vrolijk ogenblik, toen hij zelfs
in het nieuwe bankbiljet van 25 „een
brokje Roomse propaganda" had ontdekt.
Daarop staat namelijk een afbeelding van
de Bisschop van Tours. Verder had de heer
Zandt er vier kruisen op ontdekt. Hij
meende dat men beter Calvijn, Hus of Jan
de Bakker een plaats op het bankbiljet had
kunnen geven.
Natuurlijk ging men in de Kamer voor
zover men er over beschikte deze bank
biljetten bekijken. Aan de ministerstafel
bleek minister Van Thiel zich in het bezit
van zulk een „bewijsstuk" van de door ds.
Zandt becritiseerde propaganda te bevin
den, dat daarna ijverig werd bestudeerd.
Ds. Zandt ging intussen onverdroten
voort en zei onder meer, dat in de nieuwe
APPRET
VEREDELDE TEXTHjlSTllFSEU,
foetal
Nr l
VRIJDAG 23 OCTOBER
Concertgebouw: Noordhollands Philharmo-
nisch Orkest, 8 uur. Lange Veerstraat 16:
„Leef zonder angst", door B. v. d. Meer;
Stichting Psycho-Synthese. 8 uur. Roxy:
„Actie in de stille Zuidzee", 14 jaar, 7 en
9.15 uur. Minerva: „Telefoon van een onbe
kende", 14 jaar, 8.15 uur. Lido: „Dageraad
der vrijheid", 14 jaar, 7 en 9.15 uur. City:
„Francis bij de Cadetten", alle leeft.. 7 en
9.15 uur. Frans Hals: „Geheime opdracht 14
jaar 7 en 9.15 uur. Rembrandt „Tanzende
Sterne", alle leeft., 7 en 9.15 uur. Palace:
„De gouden poort", 18 jaar, 7 en 9.15 uur.
Luxor: „De terugkeer van Don Camillo
alle leeft., 7 en 9.15 uur.
ZATERDAG 24 OCTOBER
Stadsschouwburg: „Circus Knie". De To
neelvereniging, 8 uur. Grote Houtstraat 11.'.
Tenstoonstelling J. Q. v. Regteren Altena,
10—12.30, 2—5 uur. Roxy: „Actie in de stille
Zuidzee", 14 jaar, 2.30, 7 en 9.15 uur. Miner
va: „Telefoon van een onbekende 14 jaar,
2.30, 7 en 9.15 uur. Lido: „Dageraad der vrij
heid", 14 jaar. 2, 4.15, 7 en 9.15 uur „Casbah
18 jaar, 23.30 uur. City: „Francis bij de Ca
detten", alle leeft., 2.15, 4.30, 7 en 9.15 uur.
Frans Hals: „Geheime opdracht 14 jaar,
2.30. 7 en 9.15 uur. Rembrandt: „Tanzende
Sterne", alle leeft.. 2, 4.15, 7 en 9.15 uur.
Palace: „De gouden poort18 jaar, 2, 4.15,
7 en 9 15 uur. Luxor: „De terugkeer van Don
Camillo", alle leeft., 2, 4.15, 7 en 9.15 uur.
Sinds de Amerikaanse filmproducenten ontdekt hebben, dat het. Boek der Boeken
hun toch eigenlijk boeiende stof kan leveren voor de film, hebben zij er zich met grote
ijver op geworpen. „David en Bathseba" was het eerste specimen van hun plotselinge
belangstelling voor de Bijbel en wie de film gezien heeft voelde, dat er aan die heilige
interessen een luchtje zat. Zeker: profanaties waren er niet bij. Men zorgde er wel
voor zich strikt te houden aan de historische gebeurtenissen en vooral het religieuze
karakter geen geweld aan te doen. Het lotgeval van David en Bathseba. de genegen
heid, welke zij voor elkander koesterden was rijk aan dramatische actie, die een
grootse schildering mogelijk maakte. Maar. ze xvas even rijk aan pikante erotiek.
En de film kon men dan ook gerust waarmerken als een romantische beklemtoning
van juist dat laatste. Er zat een verhaaltje in, dat het zou doen. (Ik wil maar niet
spreken van een poging om de Bijbel voor het moderne publiek aantrekkelijk te
maken, zijnde dat voor liet meest gelezen boek ter wereld overbodig.)
Ongeveer hetzelfde verdachte verschijnsel treft men ook aan bij de verfilming van
een ander Bijbels figuur en haar wederwaardigheden: Salome. De dochter van Hero
des, die volgens de historische beschrijving het hoofd van Johannes de Doper kreeg
als prijs voor haar dans, leek de Amerikaanse filmmakers een geschikte figuur voor
een nieuwe film. En om deze dame een nog aantrekkelijker voorkomen te. geven
kozen zij ons aller Rita Hayworth als haar vertolkster, menend dat met Rita het pleit
gewonnen en het succes verzekerd was. Want de mensen, die tegen Bijbelse voor
stellingen bezwaar zouden maken, moesten immers voor de voorstellingen van Rita
zo zijn gewonnen.
Nu is dat geloof ik de grootste fout, die
de heren filmproducenten hebben kunnen
begaan. Dat zij de stof volkomen onder
schatten moet men hun maar niet kwalijk
nemen. Ze wisten waarschijnlijk niet beter.
Dat regisseur William Dieterle er ook al
geen spaan van terecht bracht, zullen we
hem eveneens niet euvel duiden. Hij kón
waarschijnlijk niet beter. Maar dat Rita
Hayworth de vertolkster werd van Salome,
kijk, dat is werkelijk belachelijk. Op de
eerste plaats kan zij niet acteren. Dat is
nog niet zo verschrikkelijk, wanneer er
maar een regisseur staat, die acteert, een
man, die van de beelden, die hij van Rita
Hayworth „schiet" net zoveel gebruikt als
hij nodig heeft en met die beelden het spel
speelt, dat men film maken noemt. Daar
voor is begaafdheid vereist, een begaafd
heid welke William Dieterle niet bezat,
maar die Orson Welles in zijn tijd wel
aan de dag legde, toen hij met Rita Hay
worth verscheen in de film „The Lady of
Shanhai", een film, die hij zelf regisseerde.
Rita Hayworth schoot dus kennelijk te
kort in haar rol van Salome. Haar uit
drukkingsloze gezicht is een volslagen
masker. Men leest er niets op. Men ziet er
niets op. Men wordt er stupide van. De
enige reden waarom zij verkozen werd als
Salome kan gelegen zijn in het feit, dat
Salome danst. Rita Hayworth danst ook.
Ik kan echter van dat dansen helemaal
niet onder de indruk komen. Het vermoe
den is gewettigd, dat men heeft gespecu
leerd op de magische werking, die er blijtk-
baar van Rita op het bio-
A scooppubliek wordt veron-
I Klim dersteld uit te gaan en het
I I li III I bijkomstige, maar voor de
y producenten, niet toevallige
feit,dat de dan-s in „Salome"
de dans der zeven sluiers, is. Welke geacht
wordt u tot in het merg te bekoren. De
rest doet blijkbaar niet ter zake.
Nu is die rest heel belangrijk. Zo be
langrijk, dat de scenario-schrijvers met de
handen in het haar gezeten hebben, omdat
zij er geen raad mee wisten. Zij wilden
per se een liefdesaffaire in hun film. Zij
wilden Salome als een lieflijke bloem in
hun film doen bloeien. Zij mocht niet zo
boosaardig zijn, dat zij het hoofd van Jo
hannes de Doper vroeg als prijs voor haar
dans. Maar hoe dat te rijmen met de voor
stelling die wij in de Schrift van Salome
krijgen? Liep men niet het gevaar de bron
te vergiftigen waaruit men zelf putte. De
scenarioschrijvers waren echter vinding
rijk. Snel een Romeins officier ingevoerd.
Gauw hem in contact gebracht met Salome.
TONEEL EN DANS
Vrijdag 23 October, Stadsschouwburg, 20 uur:
Voor Geloof en Wetenschap speelt de
Toneelvereniging onder regie van Mar-
celle Tassencourt „De Hof der Olijven"
naar de „Dialogues des Carmelites" van
George Bernanos, met Els Bouwman in de
rol van Blanche de la Force.
Zaterdag 24 October, Stadsschouwburg, 20
uur: „Circus Knie" van Carl Zuckmayer
wordt opgevoerd door de Toneelvereni
ging onder regie van Hans Tiemeyer, die
zelf een der hoofdrollen vervult. Verder
werken mede: Aaf Bouber, Ar.nie de
Lange, Johan Elsensohn, Hans van Meer-
ten en vele anderen.
Zondag 25 October, Stadsschouwburg, 20
uur: De Toneelvereniging voert onder
regie van A. Defresne het spel „Wat is de
waarheid?" van Luigi Pirandello op in een
décor van Weynand Grijzen. Voornaamste
medewerkers: Marie Hamel, Ben Groenier,
Fera. Sterneberg en Gerard Schild.
Dinsdag 27 October, Stadsschouwburg, 14
uur: Matinée voor de Nederlandse ver-
ADVERTENTIE
loonsverhogingen het gevaar schuilt, dat
men op dezelfde weg belandt als Frankrijk.
Ondervoorzitter Schilthuis, die mr.
Kortenhorst verving, deelde mede, dat de
regering ruim tijd krijgt ter voorbereiding
van haar antwoord. De ministers komen
Dinsdag aan het woord.
eniging van huisvrouwen. Op het program
ma staat „Daar moet je een vrouw voor
zijn" van Terence Dudley onder regie
van Jan Teulings door het Vrije Toneel
met Sara Heyblom, Nell Koppen, Hen-
ny Orri, Wim van den Brink en Eric van
Ingen.
Woensdag 28 October, Stadsschouwburg, 14
uur: De toneelgroep De Witte Vogel uit
Den Haag geeft een voorstelling onder
auspiciën van de Commissie voor de cul
turele vorming van de schoolgaande jeugd.
Vertoond wordt het historische spel „Goe-
janverwellesluis" van Rolf Petersen onder
leiding van de schrijver.
Woensdag 28 October, Frans Halsmuseum,
20 uur: Optreden van Raden Mas Pakun,
Raden Suhendro Sorosuwarno, Lalu Us-
man en het Nederlands gamelangezelschap
„Babar layar" onder auspiciën van de
Volksuniversiteit en de Stichting voor de
culturele samenwerking. Javaanse muziek
en dans.
MUZIEK
Vrijdag 23 October, Concertgebouw, 20 uur:
Eerste V-concert door het Noordhollands
Philharmonisch Orkest onder leiding van
Toon Verhey. Het programma vermeldt de
Prélude a 1' après-midi d' un faune van
Debussy, de Symphonie Espagnole van
Lalo (met de violist Julian Olevsky als
solist) en na de pauze de Oxford-Sym-
phonie van Haydn.
Zaterdag 24 October, Treslong, Hillegom, 20
uur: Afscheidsconcert door Jo Vincent, die
met begeleiding door het Zuidhollands
Orkest een cantate van K. Ph. Bach,
twee liederen van Mahler en aria's van
Handel en Purcell ten gehore brengt.
Verder worden onder leiding van Chris
Burger de ouverture „De Barbier van
Scvilla" van Rossini, de eerste Arlésienne-
suite van Bizet en de Vierde of Italiaanse
symphonie van Mendelssohn gespeeld.
Zondag 25 October, Concertgebouw, 20 uur:
„Carnaval in Spanje" door het orkest van
Malando, het Majoco Trio. Carlo Mell,
Los 3 Petrellis, de zanger Frans Wanders
en de conférencier Paul Ostra.
De jongelui krijgen elkaar lief. Keizer
Tiberius verbant Salome uit Rome. Salome
terug naar huis. De officier mee. De offi
cier heeft gediend in Gallilea en kent
Johannes de Doper. Hij is zijn vriend, hij
gelooft in rechtvaardigheid en naastenlief
de, hij hangt zijn geloof aan de goden aan
de wilgen. In het geheim. Niemand weet
het. Maar Johannes predikt opstand tegen
Herodes, die in zonde leeft. En Herodes'
vrouw zoekt Johannes te doden. Herodes
zelf durft het niet. Hij werpt de profeet in
de kerker. De officier wil hem daaruit be
vrijden. Salome ziet in, dat-Johannes een
heilig man is. Ze danst voor Herodes om
Johannes' vrijheid te vragen. De koning
begrijpt dat verkeerd. Voor de dans ten
einde is draagt een dienaar het hoofd van
Johannes binnen. Gruwend went Salome
zich af. Vlucht met de officier. Aan het slot
ziet men de gelieven aan de voeten van
Jezus, luisterend naar de Bergrede.
Dat is in het kort de fantasierijke draai,
die de scenarioschrijvers aan Herodes'
dochter hebben gegeven. En eerlijk gezegd,
het zou nóg te verdragen zijn, als er een
film uit was gekomen waar tenminste pit
in zat. Een film als een waarheid, een be
lijdenis. Er zijn pogingen in die richting,
maar ze mislukken grandioos. Want als de
aandacht zich concentreert op de verhou
dingen waarin men tijdens de Romeinse
bezetting van Gallilea leefde en men pro
beert te laten zien hoe het Joodse volk
verlangde naar de Messias, gaat men de
figuur van Johannes vertekenen door hem
lot een oproerkraaier te maken, louter en
alleen, omdat hij zo het best in de intrigue
past. Zijn geestelijke zending wordt in een-
zoetelijke en wee-makende sfeer getrok
ken, welke er allerminst bij thuishoort. Hij
is een weke fanaticus, gelijk men ze soms
op de heiligenprentjes tegenkomt: geen
waarlijk gedrevene. Regisseur Dieterle is
er meesterlijk in geslaagd dat precies te
vermijden. En omdat hij voorts alle aan
dacht moet besteden aan Rita Hayworth
en de onbelangrijke passen, die ze zet, gooit
hij er met de arme pet tegenaan, maar
slaagt er niet in ons er ook maar één ogen
blik in te doen geloven.
De enige, die werkelijk de illusie opwekt
te zijn wat hij voorstelt is Charles Laugh-
ton. De episodes waarin hij optreedt (als
Herodes) zijn de weinige, die de film nog
cachet geven. Voor het overige kan
men maar het beste vergeten, dat er een-
film is gemaakt over het leven van Salome.
Enfin, dat doet ge toch wel.
P. W. FRANSE.
Dinsdag 27 October, Concertgebouw, 20 uur:
Tweede D-concert door het Noordhollands
Philharmonisch Orkest onder leiding van
Toon Verhey met een Tsjaikofsky-program-
ma. Uitgevoerd worden het Vioolconcert
en de Zesde Symphonie (Pathétique).
Solist is de violist Ricardo Odnoposoff.
Woensdag 28 October, Concertgebouw, 15
uur: Gemeentelijke orgelbespeling door
George Robert, die behalve vier delen uit
de Suite des Morceaux van Tournemire
werken van César Franck, Dupont, De
Pauw en Jos Jongen, vertolkt.
Woensdag 28 October, Concertgebouw, 20
uur: Uitvoering door Haarlems Christelijk
Mannenkoor onder leiding van Bernard
Verboom. Gezongen worden werken van
Schubert, Kees Kef en Johan Wagenaar.
Medewerking verlenen de ensembles „Vrij
en Blij" en „Mandolinata" onder leiding
van Wessel Dekker met zang door Bert
van 't Hoff.
DIVERSEN
Vrijdag 23 October, De Leeuwerik. 20 uur:
Feestavond van de afdeling Haarlem van
de Wereldfederalisten-Beweging Neder
land. Muziek door het ensemble „Melo-
philia" onder leiding van Rie Schouten,
vertoning van films en toespraak door de
heer H. J. Nannen uit Den Haag.
Zaterdag 24 October, gebouw St. Bavo, 20
uur: Het Fries toneelgezelschap Barend
van der Veen uit Huizum speelt twee
twee-acters voor het Frysk Selskip ,,Gys-
bert Japicx". Na afloop bal met muziek
door The Jolly Jokers.
Zaterdag 24 October. Rembrandt Theater,
9.30 uur: Bijeenkomst voor leerlingen van
middelbare en Ulo-scholen, waar films
over de Verenigde Naties worden vertoond.
Tevoren spreekt de V.N.-deskundige mr.
J. M. A. Moltzer.
Zaterdag 24 October, Lido-Theater. 23.30 uur:
Tijdens een nachtvoorstelling wordt de
film „De Casbah" met Peter Lorre ver
toond. Zondagochtend 11 uur: „De witte
klippen van Dover" met Irene Dunne.
Zondagochtend 25 October. Frans Hals, 11
uur: Bijzóndere voorstelling van de film
„Bali, het eiland der domonen". Cultureel
programma.
Maandag 26 October, Stadsschouwburg, 20
uur: Eerste van drie voorstellingen door
de geheelonthouders-toneelvereniging
Nieuw Leven. Opgevoerd wordt „Aan de
oever van een snelle vliet" door Esther
MacCracken onder regie van Wil Sillevis.
Herhalingen op 27 en 28 October.
Maandag 26 October, O.R.G.-centrum, 20 uur:
Eerste van acht lezingen door ds. A. R. de
Jong over „Het oer-Christendom naar
zijn innerlijk wezen" Westerhoutpark 1 A).
Dinsdag 27 October, De Leeuwerik, 20 uur:
Vertoning van de kleurenfilm „Afrika's
pracht" over de Belgische Congo door de
heer Lode van Gent voor de afdeling
Haarlem van de vereniging „Oost en
West".
Woensdag 28 October. R.K. Leeszaal, 20 uur:
De dichter-criticus Gabriël Smit spreekt in
het gebouw aan de Nieuwe Gracht over
„De moderne katholieke roman".
Woensdag 28 October, O.R.G.-centrum, 20
uur: Begin van uit drie voordrachten be
staande cursus over „De ontwikkeling van
de mens" door de arts A. G. Degenaar uit
Hilversum. Eerste onderwerp: De ontwik
keling van het kind tot mens.
Donderdag 29 October, Dreefziclit, 20 uur:
Bonte avond van de muziekvereniging
van de Gemeentereiniging. Onder meer
optreden van de boere'nkapel „De Hooi-
bouwers", van de imitator-sneltekenaar
Maurits Delmonte en van Frans Pennarts,
begeleid door Eddy Goode.
Donderdag 29 October, Stadsschouwburg, 20
uur: De letterlievende vereniging „J. J.
Cremer" speelt onder regie van Henk
Bakker het blijspel „Gouden Regen"
(Laburnum Grove) van J. B. Priestley.
VOLKSUNIVERSITEIT
Alle bijeenkomsten van de afdeling Haar
lem worden gehouden in het Frans Hals
museum (ingang Klein Heiligland) en
beginnen om 20 uur.
Vrijoiag 23 October: Eerste in een serie van
drie voordrachten door dr. A. F. J. Por
tiekje over „Aandriften, driftaanleg, ge-
woontev.orming en intelligente aanpassing
bii dieren". In samenwerking met de Na
tuurhistorische Vereniging.
Maandag 26 October: Cursus „De mens tegen
over leven en dood" door prof. dr. V. J.
Koningsberger. Eerste voordracht: Biolo
gisch bezien (met lichtbeelden). Hoog
leraar aan de Rijksuniversiteit te Utrecht.
Dinsdag 27 October: Eerste van twee voor
drachten door D. van der Mculen over
Arabië (met lichtbeelden). Behandeld
wordt: de historische en geestelijke achter
grond.
Vrijdag 30 October: Vervolg van ae cursus
door dr. A. F. J. Portielje in samenwer
king met de Natuurhistorische Vereniging
(zie 23 October).
Donderdag 29 October, Minerva-Theater:
Tweede in een serie lezingen door de heer
W. A. Nell, assistent aan het Paedagogisch
Instituut der Rijksuniversiteit te Utrecht,
over „Karakters en conflicten".
TENTOONSTELLINGEN
Boekhandel v.h. Mul Stap: Tentoonstel
ling van schilderijen, pastels enzovoorts
van Tine Honig. Geopend op werkdagen
van 918 uur, des Maandags alleen van
Johan Elsensohn in „Circus Knie" van
Zuckmayer, met Annie de Lange en (op de
achtergrond) Cor Witschge. Voor nadere
bijzonderheden: zie Zaterdag onder
„Toneel".
1318 uur. Van 15 October tot 1 Novem
ber, Grote Houtstraat 63.
lluis Van Looy: Van 10 October tot 1 No
vember jaarlijkse tentoonstelling van alle
werken van Jacobus van Looy, die de ge
meente Haarlem in bruikleen heeft. Da
gelijks van 1012.30, van 13.3017 uur en
des Zondags van 1417 uur.
Teylers Museum: Etsen van Rembrandt
uit eigen bezit. Verder tekeningen van
Rafaël, Michelangelo, Lorrain en Watteau.
Op werkdagen van 1117 (behalve Maan
dag) en de eerste Zondag van elke maand
van 1317 uur.
Frans Halsmuseum: Groepsportretten van
Frans Hals en permanente expositie van
nieuwe aanwinsten. Dagelijks geopend van
1016 uur, des Zondags van 1316 uur.
Schotersingel 117 a: Palestina-diorama's
(Bijbelse voorstellingen). Dagelijks ge
opend van 1417 uur.
Kunsthandel Leffelaar, Wagenweg: Schilde
rijen en tekeningen van Paul Citroen. Ge
opend tot 18 November op werkdagen van
1017 uur.
Arbeid Adelt: Van 17 October tot 1 Novem
ber exposeert mej. J. Q. van Regteren
Altena werk van haar atelier, bestaande
uit kussens, lampekappen, theewarmers,
kassen enzovoorts. Grote Houtstraat 119,
op werkdagen van 1012.30 en van 1417
uur.
De Kerkuil: Tentoonstelling van stoffen,
gebruiksaardewerk en tapijten van 17
October tot 1 November in het atelier
voor moderne intérïeurverzorging. Nieuwe
Gracht 23.
Toonzaal Boskamp: Expositie van nieuwe
meubelen, tapijten en stoffen, benevens
werken van de beeldhouwer W. Comman
deur, de gehele volgende week op werk
dagen van 1017 uur.
ADVERTENTIE
door welke oorzaak ook Tr'
PARIJS. De ambtenaar der censuur
heeft de opvoering geweigerd van een
tooneelstuk in 5 bedrijven van den heer
A. Dumas, getiteld: „De jeugd van Lode-
wijk XIV". De heer Dumas heeft daarop
een brief geschreven aan den bestuurder
van den schouwburg, waarin hij zegt dat
de onkosten voor kleederen, decoratieën
en tooneelmatige toestellen geenszins voor
niet zijn gemaakt en hij, Dumas, zich ver
bindt, om binnen vijf dagen een geheel
nieuw tooneelstuk te leveren, mede in vijf
bedrijven, getiteld: „De jeugd van Lodè-
wijk XV", waarvoor alles, hetwelk in ge
reedheid is gebracht voor het verbodene
stuk. gebruikt zal kunnen worden.
De bestuurder van den schouwburg
heeft deze aanbieding aangenomen.
Ginnegappen, dat wil zeggen: min of
meer onhebbelijk of ongemanierd giche-
len, is een samenvoeging van twee
werkwoorden: ginniken en gabben. Het
eerste vindt men ook in de vormen
grinniken en hinniken. Gabben is min
der bekend, maar de Noordhollandse
spreektaal heeft een familielid bewaard.
Daarin is: gebbetje voor: grapje nog
algemeen bekend. Gabben is dan ook:
spottend lachen, grappen maken, hoon-
lachen. In vroeger tijd zei men dus:
ginnegabben. Pas later werd de uit
spraak en de schrijfwijze met dubbele
y^p algemeen.
De Nobelprijs voor de geneeskunde, ter
waarde van 170.000 Zweedse kronen,
wordt dit jaar verdeeld tussen een Ameri
kaanse en een Britse geleerde, voor hun
verdiensten bij hun onderzoekingen op het
gebied der biochemie.
De prijswinnaars zijn de 54-jarige dr.
F. Lippman, professor in de biochemie aan
de „Harvard Medical School" in de Ver
enigde Staten, en de 53-jarige dr. H. A.
Krebs, professor in de biochemie aan de
universiteit te Sheffield; Engeland.
Beide professoren zijn in Duitsland ge
boren. Professor Krebs begaf zich in 1933
als Joods vluchteling naar Engeland. Pro
fessor Lippman is in 1939 uit zijn geboor
teland naar de Verenigde Staten gevlucht,
om de zuiveringen van het naziregiem te
ontlopen.
ADVERTENTIE
