Doden van Oude Tonge rusten
in hun dierbaar polderland
Haarlem kan Oude Tonge helpen bij
op gang brengen van jeugdwerk
Wenen tracht munt te slaan
uit Sovjet-koerswijziging
Sobere, indrukwekkende plechtigheid
Wederopbouw op gang
JUUENNESOEP
„Zij leven in Christus"
Hulde aan Haarlem
Kort nieuws
Demonstratie van verenigingen uit
geadopteerde gemeente overwogen
Vrietideïijke Russen in Oostenrijk
Blindencollecte
te Bloemendaal
Kerkelijk Nieuws
VRIJDAG 13 NOVEMBER 1953
HONIC'S
SOEP
VERfMCElUSOEP
KALFSSOEP
VOORTREFFELIJKE SOEP
VOOR 35 CENT.
/AVER OUDE TONGE blies gisteren een milde Zuid-Wester. Hij kwam
van over de Krammerdijk, streek over de herfstige verlatenheid van Ouwe-
land- en Herepolder, passeerde dan de Spuidijk, waarlangs in een smalle strook
zwarte aarde de doden rusten, slachtoffers van die andere Zuid-Wester, die in
die helse nacht van 31 Januari op 1 Februari het leven van drieduizend Oude
Tongenaren zo wreed had verstoord. Maar velen in de zwaarst-getroffen ge
meente van Zuid-Holland, die gisteren haar doden herdacht, moeten de ellende
en de wanhoop na dat afschuwelijke ontwaken weer glashelder voor ogen heb
ben gestaan toen zij onder het gebeier van de klokken van de twee dorpskerken
tussen de vertrouwde huizen van de smalle Molendijk naar het massagraf aan de
Spuidijk schreden. Tussen de huizen door ontwaarde men links van die veilige
Molendijk de nog omgewoelde grond, waar eens de huizen van de Juliana- en
de Stationsstraat, de Jozephsdreef en de Capellerweg stonden: het eerste massa-
Sraf van honderden onder een dek van stro, puin en wrakhout,
ude Tonge onderbrak gisteren voor een uur het wederopbouw werk. De
schilders en vloerenleggers in de grijze Hervormde Kerk zetten hun gereedschap
en hun steigers opzij om plaats te maken voor de duizenden die gekomen waren
om hun dierbaren te gedenken: verwanten en vrienden uit het gehele land had
den, achthonderd in getal, de lange reis naar Oude Tonge gemaakt en de
dorpsbewoners zelf, voor zover zij de kerk niet meer in konden, luisterden voor
hun huizen naar het gesprokene, dat door middel van luidsprekers overal te
horen was. Wie niet op kleine kinderen behoefde te passen schaarde zich na
de korte herdenking in de stoet die naar het massagraf trok.
Natuurlijk was er ook de Haarlemse
deputatie: burgemeester Creme'rs, de wet
houders Angenent, Bakker en Happé, mr.
Phaff, vele leden van de gemeenteraad,
het adoptie-comité, hoofdcommissaris Fon-
tijne, de .mannen van de Haarlemse Poli-
tiekapel met hun gastdirigent Jos. de
Klerk. En mevrouw J. Ducro-Kruyer, ont
werpster van het monument op het massa
graf, dat werd onthuld.
Om twee uur stonden di'ieduizend men
sen tussen de witte wanden van de nog
naar verse verf geurende dorpskerk.
Tussen de steigers zat er een jonge man
op de orgelbank en preludeerde op be
kende gezangen als „Ach, blijf met Uw
genade" en „Ga niet alleen door het le
ven".
Kransen werden binnengedragen, men
schikte nog wat dichter bijeen, daarna
arriveerde de vertegenwoordiger van het
provinciaal bestuur, Commissaris der Ko
ningin mr. L. A. Kesper.
Als eerste sprak pastoor P. de Groot. De
troost die hij de nabestaanden wilde mee
geven was gelegen in het woord: „Betreur
de treurenden, maar niet de doden, want
zij leven in Christus en het sterven is een
gewin". Want uiteindelijk betekent het
sterven een verhoring van het gebed. „Be
vrijd ons van de boze". Het moet ons een
troost zijn onze dierbaren daar te weten
waar de stormen hen niet meer deren
kunnen en waar wij hen zullen weerzien,
volmaakter en reiner, aldus pastoor De
Groot.
De Nederlands Hervormde predikant,
ds. J. C. Wolters, herinnerde aan het
woord: „Wie gelooft in Mij zal leven, al
is hif"obk 'gestorven". Het .is. nu het mo
ment om in te keren tot ons zélf en in te
zien, dat God het is, die het al regeert. God
heeft gesproken: aan ons om te komen tot
verootmoediging en bekering. Ook in het
gedenkteken dat wij straks onthullen heeft
God ons iets te zeggen, aldus ds. Wolters,
die in dat verband herinnerde aan de ge
denkstenen die Jozua na aankomst van de
Joden in Israel oprichtte voor Gods trouw
en goedertierenheid. Ds. Wolters dacht,
ook aan het graf in de hof van Jozef van
Arimathea, waarvan de steen was afge
wenteld opdat het woord was bewaarheid
van Degeen die gezegd had: „Ik ben de
Opstanding en het Leven. Wie in mij ge
looft zal niet sterven in der eeuwigheid".
Na deze korte toespraken formeerden
allen zich tot de twee kilometer lange
stille stoet door de straten, waa.r overal de
vlaggen halfstok hingen van de huizen,
waarin slechts de zuigelingen en kleuters
waren achter gebleven.
Aangekomen op de begraafplaats aan de
Spuidijk, waar aan het einde van het graf
der driehonderd slachtoffers van de wa
tersnood zich een groot wit kruis verhief
tegen de eindeloze achtergrond van het
grijze polderland, schaarden allen zich
rond het nog verhulde beeld van de voor
het wilde water vluchtende vrouw.
Aan de voet van het mpnument herin
nerde mr. L. A. Kesper, de Commissaris der
Koningin in Zuidholland, aan de eenheid,
die Nederland en het buitenland in een
diep en breed medeleven met de bevolking
in de getroffen gebieden had betoond, een
treffend en welsprekend bewijs hoe men
begreep wat gebeurd was.
Mr. Kesper bracht vooi'ts weer in ge
dachten, dat Oude Tonge in Zuidholland in
materieel opzicht en in verliezen in men
senlevens het meest geleden heeft. Met
grote erkentelijkheid gewaagde de Com
missaris der Koningin ervan „dat Haarlem
voor Oude Tonge onschatbaar veel goeds
heeft gedaan."
„Ik weet hoe de bevolking dat op prijs
stelt; ook het provinciaal bestuur heeft de
Haarlemse activiteit met grote waardering
gadegeslagen. Het monument karakteri
seert de edele gevoelens in de hulpver
lening aan Oude Tonge. De krans van het
provinciaal bestuur wil een bewijs zijn, dat
wij de rouw van Oude Tonge delen, maar
ook dat wij de dankbaarheid van Oude
Tonge delen voor de generositeit van Haar
lem, dat niet alleen de levenden heeft
willen helpen, maar ook de doden heeft
willen eren," zo besloot mr. Kesper.
In de openheid van Flakkee verhief zich
toen het aloude „O Heer die daar des
hemels tenten spreidt." Commissaris Kes
per trok het doek weg van het monument.
Aan de voet van Janneke Ducro's schep
ping, zacht beschenen door de herfstzon,
werden de kransen gelegd, door mr. Kes
per namens de provincie, door burgemees
ter Cremers namens het Haarlemse ge
meentebestuur, door de heren Borghouts en
mr. Ekering namens het adoptiecomité,
door nabestaanden, tenslotte door Oude
Tonge's grijze burgemeester A. D. van Dijk,
die de dank van zijn gemeentenaren onder
woorden bracht voor de materiële en gees
telijke hulp, die door Haarlem was geboden.
Voor Oude Tonge was het een zware dag,
zei hij, want men realiseerde zich weer de
schrikkelijke gevolgen van de ramp.
Het monument aanvaardde hij gaarne en
burgemeester Van Dijk gaf de verzekering
dat er tot in lengte van dagen goed voor de
dodenakker zou worden gezorgd.
En zich tot zijn eigen dorpsgenoten wen
dende, had deze zwaar-bezochte burger
vader, dat eenvoudige woord: „Zij rusten
in vrede."
Het was even heel stil, toen zette de
Haarlemse politiekapel het „Wilt heden nu
treden" in.
De stoet maakte een omgang langs de
graven en bereikte over het smalle „doden-
pad", waarover in de Februari-dagen de
stoffelijke overschotten van zovele onge-
lukkigen naar hun laatste rustplaats waren
gebracht, weer het rouwende dorp.
De sobere, maar indrukwekkende plech
tigheid had juist een uur geduurd.
ADVERTENTIE
ADVERTENTIE
SHAWLS
HANDSCHOENEN
De 23-jarige Canadese violiste Betly-Jean
Hagen uk Tottenham (Toronto), heeft de
hoogste Britse onderscheiding voor viool
spel voor personen onder de dertig jaar
gewonnen.
Een Franse maatschappij zal in Woens-
drecht een laboreerwerkplaats als onderdeel
van een in Frankrijk gevestigde munitie
fabriek vestigen.
De dorpskerk van Oude Tonge bleek te klein om alle belangstellenden te kunnen bevatten.
De taak van het Haarlemse adoptiecomité tieweken die eerst 35 jongens en toen 35
Morgen zullen in het gehele land straat-
collectes worden gehouden voor het Ne
derlands Oorlogsgraven Comitéde
jaarlijkse Klaproosdag
voor Oude Tonge is nog niet ten einde.
Beter gezegd: de Haarlemse burgerij kan
nog veel voor Oude Tonge doen.
Want het is tenslotte zo, dat de adoptie
nooit een zaak van materiële hulp alleen
is geweest. Juist de morele steun wordt in
Oude Tonge zo op prijs gesteld, zoals wij
gisteren hebben kunnen ervaren toen wij
onder meer een gesprek hadden met de
heer Ph. Stijnis, die probeert het jeugd
werk in de rampgemeente weer op gang te
brengen.
De heer Stijnis is in dienst van de pro
vinciale stichting voor Maatschappelijk
Werk. Hij kwam in April en beheerde aan
vankelijk de door Haarlem ingerichte can-
tine, waar „Tante Stien" mevrouw Van
der Steijlen-Dejeu van Haarlems U.V.V.
in de keuken haar scepter zwaaide.
Toen de Japanse, Amerikaanse, Duitse,
Oostenrijkse, Engelse en Armeense meisjes
die er werkten, afzwaaiden omdat de can-
tine niet meer nodig was voor allereerste
vrijwilligershulp de arbeiders van de
aannemersbedrijven werden weer op nor
male wijze van maaltijden en onderdak
voorzien werd zij ingericht tot jeugd
huis, maar dat zal niet lang meer duren,
want dan wordt er een kleuterschool van
gemaakt.
Het jeugdwerk komt clan niet op straat,
maar zal gehuisvest worden in een Finse
barak, welke door de Coördinatie-hulp
commissie werd geschonken.
Uit Haarlem kreeg men een groot aantal
gezelschapsspelen en ook kon er een kleine
bibliotheek worden samengesteld, waarvan
vooral op Zondagmiddag een druk gebruik
wordt gemaakt.
Intussen was het vóór de ramp met het
verenigingsleven in Oude Tonge maar zo
zo en waar er na de eerste Februari zoveel
opnieuw moest worden opgebouwd, was
het nogal voor de hand liggend, dat ook
gepoogd zou worden het jeugdwerk nieuw
leven in te blazen.
Stichting O. en O.
Welgeteld kwam men tot negentien ver
enigingen die althans op papier zich
met cultureel en jeugdwerk bezig hielden,
in feite waren er twaalf „slapend".
Nu heeft men de stichting „Ontwikke
ling en Ontspanning" opgericht, die co-
ordinerend en vooral stimulerend op de
andere verenigingen moet werken. Het be-
stxmr van de stichting is zo breed mogelijk
samengesteld en zoekt nu naar een weg,
die voor alle richtingen aanvaardbaar zal
zijn ten bate van de anders aan de straat
overgeleverde jeugd.
Een jeugd waarmee best wat te beginnen
valt, gezien de uitstekend geslaagde vacan-
meisjes uit het getroffen dorp in een kamp
in de Ardennen hebben doorgebracht. ..Het
was een tof stel", zegt de heer Stijnis geest
driftig.
En hij vertelt nog een ander staaltje van
de wil van Oude Tonge om op verenigir.gs-
gebied wat meer te presteren dan vroeger
wel het geval is geweest.
Zo heeft men het plan geopperd om
Haarlem te gaan danken voor wat het ge
daan heeft door in Haarlem een uitvoering
te geven door de voornaamste verenigingen
in Oude Tonge.
De gymnastiekvereniging „Oefening
kweekt kracht" maakt het goed; verder
heeft men een mondorgelclub „De Zonne
kloppers", een toneelvereniging „Margriet",
een zangvereniging „Wat lieflijk is en wel
luidt", een voetbalvereniging „Don Bosco"
en de muziekvereniging „Vooruit".
Er zijn toen waarschuwende stemmen
opgegaan die zeiden dat ze in Haarlem wel
wat beters gewend waren, maar wij den
ken zo, dat de Haarlemmers de diepere
betekenis van dit voortgezette contact met
Oude Tonge zullen weten te waarderen.
Dc Stichting „Ontwikkeling en Ontspan
ning" heeft voorts een winterprogramma
samengesteld en de inschrijving op dam-,
schaak- en korfbalclub geopend.
Voorts heeft men het Haarlemse adoptie
comité gevraagd om te helpen bij de in
richting van het clubhuis, waarvoor aller
eerst ongeveer tweeduizend gulden nodig
zal zijn.
Toch hebben wij de indruk gekregen,
dat men het in Oude Tonge op prijs zou
stellen indien Haarlem niet alleen finan
cieel, maar vooral ook moreel zou helpen.
Wij doen daarom hier de suggestie. Zou
het niet mogelijk zijn.dat een of meer Haar
lemse verenigingen contact gaan opnemen
met hun zusters in Oude Tonge, de gym
nastiekverenigingen met „Oefening kweekt
kracht", de muziekgezelschappen met
„Vooruit" en „Wat lieflijk is", de toneel
verenigingen met „Margriet". Men zou uit
wisselingen tot stand kunnen brengen,
wederzijdse ervaringen kunnen meedelen,
hetgeen vooral van belang is omdat er in
Oude Tonge op vele gebieden een schreeu
wend tekort aan leidinggevende krachten
is.
Op die wijze zou ook de Haarlemse bur
gerij een directer contact met het geadop
teerde Oude Tonge krijgen dan thans het
geval is. In Oude Tonge zal men dat bij
zonder weten te waarderen.
En het zal het pionierswerk van de heer
Stijnis vergemakkelijken.
Oude Tonge's gemeentesecretaris J. van
Oostenbrugge bleek voorzichtig opti
mistisch over de wederopbouw van zijn
gemeente.
Veertien woningen die voor de ramp in
aanbouw waren komen binnenkort
klaar, evenals 24 door Zioeden geschon
ken luoningen. Voorts zal binnenkort
de gunning plaats hebben van 165 ge
meentewoningen.
De toestand in de landbouiv tiaart nog
zorg. De kleine boeren leven van dc
hulpverlening, de grote van hun eigen
middelen. Weliswaar is de wintertarwe
voor het volgend jaar ingezaaid, maar
als er niet spoedig regen komt zal het
gewas verzitten, vooral bij de boeren
die geploegd hebben.
De landarbeiders echter profiteren van
het herstelwerk. Zij zijn de hele winter
van een goed loon verzekerd, want zo
lang zal er ami de dijken nog wel te
werken vallen.
Er zijn nu nog ongeveer 230 geëvacueer-
den, omdat een aantal grote gezinnen
nog niet gehuisvest kon worden. Dat
zal binnenkort wel veranderen als de
eerste nieuwe woningen gereed geko-
(Van onze correspondent te Wenen)
Dat er achter het IJzeren Gordijn iets
aan het veranderen is, blijkt uit het jong
ste besluit van Moskou, dat de Russische
markt opeens met 12000 gebruiksartikelen
moet worden voorzien terwijl op het
zelfde ogenblik de vazalstaten verklaren,
dat zij „de mens" in de arbeider hebben
ontdekt en eveneens precies 12000 nieuwe
gebruiksartikelen voor de werkende be
volking ter beschikking zullen stellen.
Men kan er over discussiëren of dit be
sluit op enigerlei wijze samenhangt met
de onlusten in Berlijn en Cottbus of met
de moeilijkheden in Tsjechoslowakije en
Hongarije, waar vooral de boeren passief
verzet plegen, maar een ding is zeker:
sinds de döod van Stalin is men er achter
gekomen dat er in de communistische pa
radijzen toch zo'n 12000 artikelen, die het
leven vergemakkelijken of veraangena
men, hebben ontbroken. Wij in het Westen
kunnen ons verheugen voor de arrne be
volkingen achter het IJzeren Gordijn, maar
nog meer voelen we ons gerustgesteld,
omdat dit nieuwe productieplan bewijst
dat men in de Sovjet-Unie de eenzijdige
zware- en wapenindustrie wenst in te per
ken en derhalve geen directe oorlog vreest
of uitbroedt.
Vriendelijke Russen
Ook bepaalde landen in het Westen
kunnen van deze Russische zwenking pro
fiteren, bijvoorbeeld Oostenrijk waar de
controle aan de zónegrens werd opgeheven
en waar de Russische wachthuisjes nu
leeg staan. De Russen hebben zich zo
vriendschappelijk teruggetrokken dat som
mige Oostenrijkei-s zelfs de nodige voor
zichtigheid uit het oog hebben verloren.
Nog een half jaar geleden werd er door
Russische soldaten een klopjacht gemaakt
op twee Amerikaanse studenten, die een
Russische kazerne wilden fotograferen
en nu gaan zelfs officieren van het Rode
leger in de houding staan en zetten een
vriendelijk gezicht als men hen wil ver
eeuwigen!
Toen kort geleden de Geallieerde raad
in Wenen een beslissing zou gaan nemen
of buitenlandse journalisten zich in geheel
Oostenrijk vrij zouden kunnen bewegen,
deelde een Russische correspondent zijn
Amerikaanse collega's van te voren mee
dat de Russen het verzoek zouden inwilli
gen, waarop de Amerikanen dadelijk naar
hun gezant liepen om hem te verzoeken,
de Russen ten minste op dit punt niet in
de steek te laten. Sindsdien racen Ameri
kanen ongehinderd rond in de Russische
zóne. Soms kunnen de Russen nog wel
eens lastig zijn, maar over het algemeen
gedragen zij zich fatsoenlijk en laten zelfs
een vriendelijk gezicht zien.
Vier ministers aan het woord
De verhouding tot de Sovjet-Unie vormt
op het ogenblik het grote vraagstuk, waar
mee de Oostenrijkse regering zich bezig
houdt. Dat blijkt wel uit het feit, dat vier
ministers zich daarover hebben uitgespro
ken, hetzij in een redevoering, hetzij in
een krantenartikel. Als eerste noemen wij
de minister van Handel en Nijverheid, dr.
Illig, die kortgeleden een warm pleidooi
hield voor de vrije handel. Daarbij liet hij
duidelijk uitkomen, dat hij de Ameri
kaanse hulp wel degelijk weet te waar
deren, maar hij hoopt toch dat deze wel
daden niet de vorm zouden aannemen van
protectionisme of embargo. Oostenrijk is
namelijk op economisch gebied weer zo
krachtig en zelfbewust geworden, dat het
de Amerikaanse steun toch niet wenst te
zien als een beperking van zijn vrije han
del. En overgaande op het actuele thema,
verklaarde deze minister dat Oostenrijk,
op grond van zijn geografische ligging, in
de eerste plaats is aangewezen op handel
met het Oosten. Deze verklaring werd door
de Sovjet-Unie en de communistische pers
met grote instemming ter kennis genomen.
Ook dr. Gruber, de minister van Bui
tenlandse Zaken, heeft zich in die zin uit
gesproken en wel in een krantenartikel.
Wie de vroegere houding van dr. Gruber
kent, moet zich eigenlijk verwonderen over
dit artikel waarin Amerika en de Ameri
kaanse hulp voor Oostenrijk met geen
woord wordt vermeld, ofschoon iedereen
weet dat Gruber voorheen de grote ver
dediger is geweest van de Amerikaanse
belangen en van de pi'o-Amerikaanse
koers. Het gevolg was natuurlijk dat dr.
Gruber dadelijk werd beschouwd als de
voorstander van een meer pro-Russische
koers.
Dat de minister van Financiën, prof.
Kamitz, Amerika niet aanviel was wel te
verwachten, omdat hij pas kort geleden
uit de V. S. is gekomen en daar met de
Wereldbank een gunstige overeenkomst
heeft gesloten. Daarover maakt men deze
minister dan ook geen verwijt. Vooral in
de volkspartij schijnt echter een bepaalde
stroming steeds sterker te worden, die zelfs
meer dan vriendelijk wil zijn tegenover de
Russen. Bij die stroming zou ook dr. Gru
ber van Buitenlandse Zaken zich hebben
aangesloten.
Kanselier Raali tussen twee vuren
Temidden van deze stromingen zien we
nu de uiterlijk stroeve en zwijgzame kan
selier Raab, die in tegenstelling met
zijn voorganger Figl ontegenzeggelijk
op een zekere ontspanning ten opzichte
van de Russen heeft aangestuurd en die
nu het midden moet weten te houden
tussen opportunistische vriendelijkheid en
diplomatieke gereserveerdheid. De commu
nisten hebben in hem een soort handlan
ger gezien, toen hij kort geleden geen be
zwaren opperde tegen een reis naar Mos
kou. Maar twee weken later zag hij zich
toch gedwongen te verklaren dat hij
voorlopig nog niet aan zo'n uitstapje dacht
en er pas aan zal beginnen, als alle Oos
tenrijkse krijgsgevangenen en gedetineer
den uit de Sovjet-Unie naar huis zullen
zijn teruggekeerd.
Wie Raab kent, weet dat zijn zogenaam
de Russische koers uitsluitend opportunis
tisch is. Hij poogt namelijk uit de ogen
blikkelijke vriendschappelijke houding
van Moskou zoveel mogelijk voordeel voor
Oostenrijk te behalen, maar hij wil dit
zeker niet bereiken ten koste van de Ame
rikaanse vriendschap en hulp. Hij door
schouwt namelijk de tactiek van de Russen
volkomen, die immers jarenlang obstructie
tegen Oostenrijk voerden en zich nu na
acht jaar opeens willen voordoen als de
weldoeners met gunsten en concessies, die
de andere Westerse mogendheden al lang
hebben gegeven.
Zo lang de Sovjet-Unie niet meer doet
en alleen maar een vriendelijk gezicht
trekt, zo lang zal kanselier Raab zich niet
aan een Russisch experiment wagen en
het is te hopen dat zijn partij er ook zo
over denkt.
ADVERTENTIE
WINTERJASSEN-
TWEEDJASSEN
68.— tot 225.—
48.— tot 138.—
Gen. Cronjéstr. 40-44, Hrl.
Tel. 15438
In Bloemendaal zal de jaarlijkse blinden
collecte worden gehouden van 16 tot en
met 21 November. De actie is voor Bloe
mendaal niet nieuw. De stichting Christe
lijke Blindenhulp „De fakkels bijeen", die
haar organiseert, is alom bekend. In de
stichting zijn de grote blindeninstituten en
werkinrichtingen verenigd.
Voor medewerking als collectant kan
men zich melden bij de leden van het
plaatselijk comité: mei L. J. van der Werff,
Kleverlaan 55, tel. 24765 te Bloemendaal;
mevrouw Marrée, J. Mauritsplein 22, tel.
24190 te O verveen; mevrouw Blanken
berg, Asterlaan 27, tel. 27242 te Aerden-
hout.
Geref. gemeenten
Beroepen te Vlaardingen A. van Stuy-
venberg te Nunspeet.
Voor de bijeenkomst die was belegd in de Ned. Herv. Kerk was zoveel belangstelling dat honderden geen plaats meer
in de kerk konden bemachtigen en buiten het kerkgebouw de dienst moesten volgen.
