„Ik heb je lief, Valérie"
Agenda voor
Haarlem
Sinterklaas was dit jaar
bijzonder kooplustig
VRIJ NEDERLAND
Een Eeuw Geleden
Golden Fiction
Grotere omzetten
Begunstiging
door het weer
Diefstal bankbiljetten
in enkele uren opgelost
Schuman pleit
voor Europa
Toe is het ontstaan?
Mensen en boeken
Verlenging van het
Atlantisch verdrag?
Blijspel van Achard
met Ko van Dijk
Als u vandaag...
Minder faillissementen
dan vorig jaar
Onder ons
gezegd:
toch maar liever
Veertien dagen voor
diefstal van gevonden
spoorkaartje
Groningens centrum
wordt verbouwd
Ed. Hoornik redacteur
van „De Gids"
A. M. de Jongstraat
-\
Cambodjaanse minister
afgetreden
Motorschip „Eendracht"
strandde op Turkse kust
Dit woord: AJAKKES
J
U:t de Opregte Haarlemsche
Courant van 8 December 1853
DINSDAG 8 DECEMBER 1953
„Nous irons a Valparaiso.van Mar
cel Achard de Franse auteur, die alleen
reeds om zijn weemoedig bekoorlijke
Jean de la lube" onze duurzame genegen
heid verdient is in de vertaling van
Frouke de Waard onder de inderdaad zeer
toepasselijke titel „Ik heb je lief, Valérie"
door het Rotterdams Toneel ondeij regie
van Ko van Dijk tot vertoning gebracht.
Het stuk werd in 1948 geschreven en stond
reeds geruime tijd op het répertoire, doch
pas Zondag had de première in de Maas
stad plaats. De eerste persbeoordelingen
waren over het algemeen niet zo gunstig,
om het zacht uit te drukken. Maar nu ik
gisteravond de opvoering in de Haarlemse
Schouwburg heb gezien, moet ik verklaren
van die reacties niet veel te begrijpen.
Niemand zal ook maar een ogenblik in
ernst willen beweren, dat dit een volmaakt
geslaagd blijspel is, doch men kan er veel
en hartelijk bij lachen en zich (waarom
niet?) laten vertederen door een vleugje
poëzie.
Drie van de vier bedrijven spelen zich
volgens een reeds dikwijls met succes be
proefd recept in de rechtszaal af. Een
koopvaardij-officier en zijn jonge geliefde
worden verdacht van moord op de echt
genote van eerstgenoemde. Door de ge
beurtenissen in de proloog weet men, dat
zij onschuldig zijn. Het wordt niet hele
maal duidelijk, of Achard met deze luid
ruchtige zitting een parodie op de behan
deling van de zogenaamde „crimes pas-
sionnéls" in Frankrijk heeft willen le
veren. In ieder geval is het een nogal
buitenissige procedure met een zeer voor
ingenomen officier van Justitie, waarbij
de beschuldigden zich te pas en te onpas
met de verklaringen der getuigen be
moeien, voor zover zij zich niet onledig
houden met twisten of minnekozen. Maar
wat doet dat ertoe? Niemand twijfelt im
mers aan de afloop. De verdedigers be
hoeven dan ook nauwelijks op te treden,
want in laatste instantie is het immers de
liefde zelf, die hier terecht staat. En deze
is zo zuiver, dat men haar niet anders dan
onschuldig kan noemen, ondanks alle let
ters van de wet en maatschappelijke con
venties.
Alleen met de figuur van de eerste
vrouw heeft Achard niet goed raad gewe
ten. Het was misschien beter geweest als
men haar helemaal niet te zien had gekre
gen. Zoals Georgette Reyewski haar voor
ons deed leven, begrijpt men niet hoe de
knappe stuurman het achttien jaar met
haar heeft uitgehouden, zelfs al weet men
dat hij „in iedere haven zijn liefje had"
voor hij de enige ware ontmoette. Ko van
Dijk en Andrea Domburg waren de tortel
duiven in de verdachtenbank, met harten
zo vol van geluk, dat er geen plaats is voor
kwade gevoelens. Zoals men die twee daai
zag zitten, behoefde het werkelijk geen
nader betoog dat zij die hele rechtspraak
niet au sérieux namen, want er straalde
een weliswaar geenszins heilige, maar
daarom niet minder heerlijke onschuld
van dit tweetal uit.
Vooral de rollen der getuigen boden kos
telijke gelegenheden tot komische typerin
gen, waarvan achtereenvolgens Lucas
Wensing, Eli Blom, Ad Noyons, Nell Knoop
en Leo de Hartogh een dankbaar gebruik
maakten, al ging er door hun breedsprakig
heid soms meer tijd verloren dan drama
tisch verantwoord was, waarvoor men
uiteraard de schrijver verantwoordelijk
moet stellen. Ko van Dijk had als regisseur
deze zitting heel slagvaardig in scène gezet
met een scherp oog voor het kluchtige dé
tail en voor de Franse inslag, die hij in zijn
eigen creatie trouwens nog poogde te ver
sterken door een zangerig zinsaccent. Min
der gelukkig was het soms de gang van
zaken onnodig remmende ingrijpen van
de advocaten, van wie vooral Wim Hoddes
nogal traag zijn reacties lanceerde. Ellen
de Thouars trad weinig op de voorgrond.
Daartegenover stond een wat al te fel pa
thetische officier van Max Croiset, wiens
ADVERT EN TIE
de administratie verwittigt, ont
vangt u de nog die, jaar ver
schijnende nummers van
HET WEEKBLAD
gratis, indien u zich aanmeldt
voor een kwartaal- of jaarabon
nement met ingang van 1 Ja
nuari 1954. De prijs is laag
(ƒ3,30 per kw.; ƒ13.20 per jaan
van dit weekblad, dat hoog
wordt gewaardeerd om
zijn eerlijke voorlichting
zijn vrije meningsuiting
zijn verantwoorde ontspanning.
U behoeft slechis een briefkaart
te sturen, even op te bellen of
uw opdracht te vermelden op
het girostrookje en u ontvangt
reeds het nummer van deze
week.
Adres: Raamgracht 4, Amster
dam-C. Tel 32600 Postgiro 135176
DINSDAG 8 DECEMBER
Stadsschouwburg: Spaanse dansavond, Su-
rana Audeous en José Udaeta, 8 uur. Miner-
va-theater: Noordhollands Philharmonisch
Orkest, 7.45 uur. City: „De halfbloed", 14
jaar, 7 en 9.15 uur. Frans Hals: Deze week
gesloten. Roxy: „De zonen van de Muske
tiers", 14 jaar, 8 uur. Rembrandt: „Rasho-
mon", 18 jaar, 7 en 9.15 uur. Palace: „Be
taalde liefde", 18 jaar, 7 eli 9.15 uur. Luxor:
Moulin Rouge", 18 jaar, 6.45 en 9.15 uur.
Lido: „Abbott en Costello ontmoeten Cap
tain Kidd", alle leeft.. 7 en 9.15 uur.
WOENSDAG 9 DECEMBER
•Kapel Minahassastraat: Stichting „Petra";
spreker P. D. Bardelmeyer, 8 uur. City: „De
halfbloed", 14 jaar, 2.15, 7 en 9.15 uur. Frans
Hals: Deze week gesloten. Roxy: „De zonen
van de Musketiers", 14 jaar, 2.30 en 8 uur.
Rembrandt: „Rashomon", 18 jaar, 2, 4.15, 7
en 915 uur. Palace: „Betaalde liefde", 18
jaar, 2, 4.15, 7 en 9.15 u,ur. Luxor: „Moulin
Rouge", 18 jaar, 2. 6.45, en 9.15 uur. Lido:
„Abbott en Costello" ontmoeten Captain
Kidd", alle leeft., 2, 4.15, 7 en 9.15 uur.
Minerva: „Alexander's Ragtime Band", 14
jaar, 2.30 en 8.15 uur.
snerpend stemgeluid zijn houding onge
loofwaardiger maakte dan de bedoeling
was.
Apart moet melding worden gemaakt
van de kostelijk laconieke wijze, waarop
Johan Fiolet de president van de rechtbank
een rol van misschien nog geen pagina
tekst tot een opvallend monument van
wijze, menselijke rust in het tumult wist
te maken. Coba Kelling was een bedrijvige
tante in het eerste bedrijf en Steye van
Brandenberg slaagde erin de broer-met
complexen zo geloofwaardig te houden als
de nogal schematisch-geforceerde situaties
vereisten. Zodat ik, samenvattend, kan
herhalen: een acceptabele voorstelling van
een plezierig stuk. DAVID KONING
Het aantal in Nederland uitgesproken
faillissementen in November 1953 bedraagt
109 (138), namelijk in Nocmdholland (zon
der Amsterdam) 15 (17), Amsterdam 15
(22)., Zuidholland (zonder Den Haag en
Rotterdam) 12 (13), Den Haag 10 (16),
Rotterdiam. 5 (12), Utrecht 4 (9), Gelder
land 12 (15), Noord-Brabant 15 (14),
Limburg 7 (7), Zeeland 1 (2), Friesland 3
(5), Groningen 4 (2), Drente 2 (2) en
Overijsel 6 (2).
Het totaal aantal uitgesproken faillisse
menten van 1 Januari 1953 tot en met 30
November 1953 bedraagt 148b (1723). De
tussen geplaatste cijfers zijn die van de
zelfde periode van 1952.
ADVERTENTIE
Een gulden genieting voor 80 ct.
De politierechter te Amsterdam heeft bij
verstek de Amsterdammei: J. V. veroor
deeld tot veertien dagen gevangenisstraf
wegens diefstal van een gevonden spoor
kaartje. Op 30 Augustus had de verdachte
in de hal van het Centraal Station te Am
sterdam een retourbiljet AmsterdamDen
Haag gevonden. Hij wilde het kaartje door
een vriend bij het loket laten inwisselen.
De lokettist was echter reeds door de ver
liezer van de vermissing op de hoogte ge
steld. De vinder en zijn vriend werden aan
gehouden. De politierechter veroordeelde
de vriend wegens heling tot drie dagen
hechtenis.
Hoofdwacht staat
het verkeer in de weg
In de gemeenteraad van Groningen heeft
burgemeester Tuin medegedeeld, dat het
wederopbouwplan van Groningen door
minister Witte is goedgekeurd met uitzon
dering van de luchtbrug tussen het oude
en het nieuw te bouwen gemeentehuis en
het afbreken van de Hoofdwacht, het ern
stig beschadigde renaissancegebouwtje aan
de voet van de Martinitoren.
Op aanraden van minister Witte heeft
het gemeentebestuur overleg gepleegd met
de minister van Onderwijs, Kunsten en
Wetenschappen. Deze staat niet op het
standpunt dat een bovengrondse verbin
ding tussen het oude en het nieuwe stad
huis moet wórden afgewezen, al kan hij de
voorgestelde vormgeving moeilijk aan
vaarden.
Ook ten aanzien van de Hoofdwacht
bleek minister Cals begrip te hebben voor
de motieven die hebben geleid tot de con
clusie van B. en W. van Groningen, dat
terwille van het verkeer de Hoofdwacht
zal moeten verdwijnen. De minister heeft
zich echter afgevraagd of met volledige in
achtneming van de verkeersbelangen toch
niet een oplossing zou zijn te vinden, zodat
de typisch Groningse Hoofdwacht zou
kunnen worden her-bouwd.
B. en W. zijn. van oordeel dat verwacht
mag worden, dat in 1954 met de uitvoering
van '-iet stadhuisplan zal kunnen worden
begonnen. Er is naar hun mening een re
delijke grond voor het vertrouwen dat het
alsnog te plegen overleg tot een bevredi
gend resultaat zal leiden.
De dichter Ed. Hoornik is toegetreden
tot de redactie van De Gids, het oudste
letterkundige tijdschrift van Nederland,
dat sinds 1950 in Utrecht werd gepubli
ceerd (door W. de Haan N.V.) maar met
ingang van Januari 1954 weer zal worden
opgenomen in het fonds van de Amster
damse uitgeverij P. N. van Kempen en Zn.,
waar het al eerder, meer dan een eeuw
lang, gastvrijheid heeft genoten. De redac
tie wordt verder gevormd door Anton van
Duinkerken, prof. dr. B. A. van Groningen,
Emmy van Lokhorst, prof. mr. A. N. Mo
lenaar en Bert Voeten. Redacteur-secre
taris is prof. dr. E. J. Dijksterhuis. Als
vaste chroniquers van Nederlandse poëzie
en proza zullen optreden Hendrik de Vries
en Alfred Kossmann. Kronieken over Fran
se, Engelse, Amerikaanse en Duitse litte
ratuur worden verzorgd door Pierre H.
Dubois, G. Sötemann, Adriaan van dei-
Veen en Ch. Wentinck. In de nieuwe jaar
gang zal het dagboek van Jan Slauerhoff
worden gepubliceerd.
Maandag is in de nieuwe Tuinstad-Slo-
termeer te Amsterdam-West in een der
straten het bord aangebracht met de naam
van de in de laatste wereldoorlog gefusil
leerde schrijver A. M. de Jong.
Haarlems winkeliers halen na Sinterklaas even diep adem en zetten zich dan weer in
postuur achter de toonbanken en bij de vitrines om kalm en hoffelijk de drukte voor
de komende Kerstdagen onder ogen tc zien. Maar in die korte tijd om op adem te
kunnen komen kunnen zij dit jaar voldaan om zich heen zien: de grote kindervriend
was zeer kooplustig en in de meeste zaken waren de omzetten groter dan het vorige
jaar. Vooral in de binnenstad hecht men grote betekenis aan het weer dat dit jaar
uitzonderingsgewijs velen zelfs verlokte tot een kuiertje langs de pralende étalages.
Wanneer echter tengevolge van het weer een stroom van kooplustigen naar de bin
nenstad is gekomen en daar zijn geld heeft besteed, dan zou de weerslag daarvan te
merken moeten zijn geweest in de buurtzaken, welke buiten het centrum liggen.
Deze is in sommige gevallen wel gebleken, maar zeker geen regel geweest. Integen
deel, óók meer aan de buitenkant van de stad zijn goede zaken gedaan.
Er is dus in het algemeen meer besteed
dan het vorig jaar en van een verplaatsing
van de vraag van buiten naar de binnen
stad die dus builen het centrum gevoeld
zou moeten zijn is niet overtuigend ge
bleken. Kan het zeer gunstige weer dan
toch nog een oorzaak geweest zijn van de
grotere omzetten? In dit opzicht verdient
de mening die wij in een groot warenhuis
opvingen, vermelding: de mensen hebben
(vooral vergeleken bij het vorig jaar) nog
nauwelijks kosten aan brandstoffen gehad,
zodat zij meer konden uitgeven. Dat de
hogere omzetten in ieder geval verband
houden met het gunstige weer, staat wel
vast.
De warenhuizen, de boekhandel en de
speelgoedzaken beleven thans de „ruil-
dagen", de gebruikelijke nasleep van het
verrassingselement op strooiavond: de ge
heimhouding tussen de gevers onderling is
zo perfect, dat er doub'ures worden ge
maakt. Dat kan uiteraard vooral gebeuren
met artikelen, waarop van de zijde der
winkeliers speciaal de aandacht is geves
tigd of, bijvoorbeeld in de boekhandel, met
best-sellers. Men rekent er in de winkels
altijd maar op. Doublures komen ieder
jaar veelvuldig voor.
Banketbakkers schatten hun omzetten
ruim dertig percent hoger dan het vorig
jaar en dat weegt ruimschoots op tegen de
eveneens grotere kosten, die in hun bedrijf
noodzakelijk waren (extra personeel en
speciale verpakkingen). Vooral in de bin
nenstad is zeer veel afgenomen, zo zelfs
dat daar wel gemeend werd dat andere
bakkerijen daar wellicht onder geleden
zouden hebben. In buurtzaken was een
dergelijke beïnvloeding van de kopers-
stroom door het weer wel gevreesd, en er
werd zelfs mee gerekend, maar mocht deze
invloed zich inderdaad hebben doen gei
den, dan is zij toch wel beperkt geweest.
Ook de omzetten van grote bakkerij bedrij
ven waren veel hoger dan het vorig jaar.
„Wij hebben de laatste maanden reeds ge
leidelijk de vraag naar banket zien stijgen
en het begin van deze maand vormde daar
natuurlijk een hoogtepunt in", zo zei een
woordvoerder van een dergelijk bedrijf,
„we hebben trouwens min of meer even
redig daaraan het broodverbruik iets zien
afnemen." Banket, speculaas, suikergoed
en marsepein- en chocoladewerk hand
haafden hun begerenswaardigheid, maar
taai-taai daalt nog steeds in de gratie.Vindt
men het te taai worden?
Boeken
In de boekhandel is het zeer druk ge
weest, maar de belangstelling van het
nubliek bleef beperkt tot de bekende,goed
kope succeswerken en de pocket- en an
dere series. „Litteratuur is er eigenlijk
nauwelijks gekocht, onze voorlichting was
nauwelijks nodig, de mensen wisten het al
en stevenden onmiddellijk naar de Simon
Carmiggeltjes, de Annie Schmidtjes en de
Kannetjes" (zoals exemplaren van een
boekje van Wim Kan omschreven werden).
„Allemaal heel aardig werk, maar je zou
als boekhandelaar toch liever een ruimer
belangstelling zien," zo hoorden wij in een
van deze zaken. „Hoe enorm de belang
stelling was blijkt overigens wel uit het
feit dat wij van goedkope werkjes er zó
veel verkochten, dat onze omzet nog groter
was dan anders."
In de warenhuizen zijn zeer goede zaken
gedaan: dichte drommen kooers en kijkers
die later als kopers zouden terugkeren
PNOMPENH A.F.P.) De Cambod
jaanse minister van Buitenlandse Zaken,
Hak Mongsjeng, heeft Maandag zijn ont
slag ingediend, na teruggekeerd te zijn uit
Parijs, waar hij zijn land op de jongste
vergadering van de hoge raad der Franse
Unie vertegenwoordigde.
Premier Sjan Nak verklaarde tegenover
een correspondent van A.F.P.dat de af
tredende minister had erkend op de con
ferentie zijn instructies te hebben over
treden, die verband hielden met afschaf
fing van de financiële en douane-unie
tussen Cambodja, Laos, Vietnam en Frank
rijk.
liet bestuur van de Nederlandse Radio
Unie heeft de heer D. Repko, directeur van
de A.V.R.O., benoemd tot commissaris voor
personele en sociale zaken der N.R.U. De
heer Repko volgt drs. G. J. Ligthart van de
V.P.R.O. op, die dit commissariaat tijdelijk
vervulde sinds het heengaan als technisch
commissairs van de heer W. Vogt.
Bijhet Na tonale Monument, op de Dam te Amsterdam had Maandag de jaarlijkse
kranslegging plaats door de 7 December-Divisie. De krans werd gelegd door van
links naar rechts: generaal-majoor b.d. E. Engl.es, soldaat B. Dijk en generaal-majoor
b.d. H. J. J. W. Dürst Britt.
maakten werken onder hoogspanning
noodzakelijk.
In het algemèen is opgevallen dat het
publiek meer aandacht en ook eventueel
meer geld over had voor betere kwalitei
ten hetgeen ook in de specifieke manu
facturenzaken is gebleken. Vooral de grote
warenhuizen hebben ook van de avond-
„ont"-sluiting in de laatste week vóór Sin
terklaas volop geprofiteerd.
De tabakshandelaren hebben eveneens
de indruk dat er in hun zaken meer besteed
is dan het vorig jaar. Vooral de grotere
hoeveelheden in één verpakking vonden
heel vlot aftrek. (Vandaar misschien de
opmerking van één hunner: „we hebben
meer verkocht en het toch minder druk
gehad"?) Overigens was ook in deze bran
che door het mooie weer een middelpunt
zoekende kracht gevreesd, die de uit het
centrum gelegen zaken zou schaden. Er
zijn inderdaad zaken die dit gemerkt heb
ben, maar het was ook alweer zeker geen
regel.
De algemene indruk is in ieder geval
gunstig. Met alle respect voor zijn koop
kracht zien de winkeliers hem gaan, de
goede oude heilige. Hij bezorgt niet alleen
brave en stoute kinderen vaak verrassin
gen, maar ook vaak de middenstand. En
nu zijn wervelend habijt en de barokkon
krul van zijn staf om de hoek verdwenen
zijn, verschijnt het sparregroen in de étala
ges. Nieuwe verwachtingen maken plaats
voor de oude, die in de Sinterklaasdrukte
veelal zijn overtroffen.
Een twintigjarige bediende van de af
deling verificatie van de N.V. Grafische
Inrichting Joh. Enschedé en Zonen te
Haarlem is Vrijdag door de Haarlemse
politie aangehouden onder verdenking elf
bankbiljetten van honderd gulden te heb
ben verduisterd.
Het meisje, dat waarschijnlijk in een
opwelling heeft gehandeld en zich de ge
volgen van haar daad niet heeft gereali
seerd, zou de biljetten hebben ontvreemd
uit een door haar te controleren bundeltje
biljetten uit een nog niet in circulatie ge
brachte serie. Nu is de werkwijze van de
afdeling controle van de firma Enschedé
zo, dat dergelijke diefstallen op korte ter
mijn altijd achterhaald worden.
In dit geval kon de verdachte in
enkele uren door de bedriifspolitie in sa
menwerking met de Haarlemse recherche
worden gevonden.
Het meisje, dat kort tevoren door een
val een hersenschudding had opgelopen,
heeft de biljetten aan een echtpaar gege
ven, dat op zijn beurt een vijfjarig meisje
met een exemplaar naar een bakker stuur
de om te wisselen. De bakker, die het bil
jet uiteraard niet kende en zich bovendien
erover verwonderde dat het kind, dat uit
een min-vermogend milieu komt, met zo'n
sroo' bedrag aankwam, heeft toen aan de
politie gevraagd of die het biljet ook kende.
Zo kwam de zaak uit; het vinden van de
verdachte die in Amsterdam woont
was toen nog een kwestie van tijd.
Het meisje is inmiddels door de Officier
op vrije voeten gesteld.
LUXEMBURG (A.N.P.) „Europa heeft
geen tijd te verliezen. Om Europa te redden
zal er snel gehandeld moeten worden, want
wij verkeren in een gevaarlijke positie tus
sen twee wereldmachten, waarvan de een
naar expansie en ideologische verovering
streeft, terwijl de ander de leiding heeft
verworven bij de verdediging van de vrij
heid," aldus heeft de voormalige Franse
minister van Buitenlandse Zaken. Robert
Schuman gisteravond in een rede te Luxem
burg verklaard. Onder zijn toehoorders be
vonden zich de leden van de ministerraad
der Europese Kolen- en Staalgemeenschap,
die hier vergadert en die van het Hoge Ge
zagsorgaan.
Hij verklaarde dat, om normaal te kun
nen leven en ons normaal te kunnen ont
wikkelen, wij ons nu moeten ontdoen van
de economische barrières, die tijdelijk hun
nut kunnen hebben gehad, maar nu ver
ouderd zijn en alleen moeilijkheden en
werkloosheid veroorzaken. Onder die bar
rières rekende hij ook wat hij noemde:
„Het protectionisme van de vakverenigin
gen", dat de vrije verplaatsing van arbei
ders verhindert. Wij willen geen „uitvoer
van werkloosheid" zoals sommigen het
noemen, zei hij, maar wij willen dat het
mogelijk wordt om arbeidskrachten, die op
de ene plaats overbodig zijn, op de andere
plaats^ nuttig te gebruiken.
De tegenstanders van Europese integratie
wees Schuman er op, dat de souvereiniteit
van de afzonderlijke landen, geen gevaar
loopt. „Verenigen betekent niet samensmel
ten," zei hij. Het Europese streven is ge
richt niet op het vormen van een natie,
maar op een samenstel van naties, op ge
meenschappelijke actie van souvereine
staten, die elk hun eigen meester zullen
blijven en hun eigen verantwoordelijkheid
zullen behouden.
Het 2613 ton metende motorschip „Een
dracht" van de rederij „James Smith en
Zoonen" te Rotterdam, dat op weg was met
een lading erts en stukgoed van Tekirdag
naar Ismit (bij Istanboel) is Zaterdag bij
Ismit aan de grond gelopen tijdens mist.
Aanvankelijk kon de sleepboot, die assi
stentie wilde gaan verlenen, door cle mist
met uitvaren, doch naderhand is het de
sleepboot gelukt de „Eendracht" te be
reiken..
De mensen hebben kennelijk steeds
behoefte aan krachttermen, aan woor
den waardoor zij aan sterke gevoelens
uiting kunnen geven. Wij spreken dan
van vloeken, dat eigenlijk: jammeren
betekent. Maar omdat vloeken onbe
hoorlijk is en wij toch lucht willen
geven aan het gevoel van schrik, pijn,
weerzin, woede dat ons bevangt, wor
den de vloeken verbasterd. Zo gebruikte
men vroeger het woord Gans voor Gods:
Gans doot, Gans lijden is eigenlijk: bij
de dood, bij het lijden van God (Chris
tus). Zulk een basterdvloek is ook:
ajakkes, waarmee men zijn afkeer wil
uitdrukken. In de vorm van ajasses is de
afkomst: ah, Jezus al duidelijker zicht-
oaar. Juist daarom is de vorm ajasses tot
ajakkes vervormd. Er is een zinloos
woord ontstaan, dat niet meer als vloek
kan worden veroordeeld, maar waarvan
y^le gevoelswaarde is gebleven.
Nu al die boeken, al die nieuwe boeken,
bij tientallen en bij honderden over de ge
hele wereld worden uitgestrooid; nu ik
verbijsterd de uitstalkasten der boekhan
delaren, de bonte pocketkleurenvelden der
kiosken, de catalogi bekijk: hoe is het alle
maal een beetje bij te houden voor wie, in
vier talen dan nog wel, met viermaal zo'n
brede stroom, althans van iets wil kennis
nemen dat meedrijft in die papieren ri
vier?. nu stel ik mij zelf wel de vraag,
of het nog kan.
Niet dat bijhouden van de „letterkunde"
lofwaardig is. Het is evenmin nuttig als
mogelijk. Wie nog zoveel meesterwerken
dier wereldletterkunde ongelezen liet ais
ik behoeft zich ëiaenliik om al het nieuwe
niet te bekommeren. Ik heb iuist voor de
eerste maal „Oorlog en Vrede" van Tolstoï
gelezen. Nu begrijp ik des te duidelijker
dat ik daarvoor duizend „nieuwe" of „nieu
were" boeken ongelezen laten mag. Maar
het wonderlijke bij mij is, dat hoe volwas-
sener en dus: hoe minder onwijs ik word,
de litteratuur steeds meer litteratuur wordt
en steeds minder met het boeiende, be
klemmende leven krijgt uit te staan.
Jarenlang ben ik een groot en verwoed
lezer geweest. In de gymnasiumtijd mis
schien wel het ongeordendst, 't meest en het
geestdriftigst. In de studententijd ook nog
in hoge mate, maar toen begon het leven
toch al beslag te leggen op de geest en de
tijd. Nu is, zuiver litterair gezien, wel een
dieptepunt bereikt: de erkenning mag wor
den neergeschreven dat de mensen in de
wereld om mij heen en de gebeurtenissen
in deze wereld nu en vroeger mij on
eindig me"r boeien dan het „verhaal", hoe
schoon ook gedaan. Wie de letterkunde
niet aanwendt voor een (overigens niet
onbegrijpelijke) vlucht uit de alledaagse
werkelijkheid, die ziet juist in de werke
lijkheid stof tot lezen en overdenken ge
noeg en dikwijls is het de vraag of wat de
wereld en de mensheid op haar dagelijkse
gang overkomt niet meer, veel meer, de
kennisneming waard is dan bijna alle boe
ken uit de stroom.
Het is voor wie veel en veelziidig gelezen
heeft een moeilijke erkenning, te zeggen
dat de verslagen van wat er, elke dag weer.
in het land en in cle wei-eld geschiedt hem
meer boeien dan de zielëcönflièten, de ver
rukkingen. de ervaringen der figuren die
de litteratuur vullen.
Dien in mijn hart hoon ik, dat ik in deze
ervaring slechts een minimale groep ver
tegenwoordig.
Want de liefde voor de litteratuur heeft
mii zolang beheerst dat ik mij ?cb=am voor
het begin van ontrouw aan mijzelf.
ELIAS.
Uit Parijs verluidt dat president Eisen
hower en premier Churchill Maandag een
Frans verzoek bestudeerden, waarin ge
vraagd wordt om steun voor een verlen
ging van de tijdsduur van het Atlantisch
pact tot 50 jaar in plaats van 20 jaar.
De Franse minister van Buitenlandse
Zaken Georges Bidault heeft dit verzoek
Zondag gedaan tijdens de besprekingen
over de Europese Verdedigingsgemeen
schap.
Bidault heeft Churchill en Eisenhower
medegedeeeld. dat hij het voorstel de vol
gende week zou indienen bij de Atlantische
raad in Parijs.
Gewoonlijk welingelichte bronnen te
Bonn zeiden dat de conferentie van de
Grote Vier waarschijnlijk gehouden zal
worden in het geallieerde contrölegebouw
in de Amerikaanse sector te Berlijn, daar
dit de enige plaats voor een conferentie
zou zijn, die zowel voor de Sovjet-Unie als
voor het Westen aanvaardbaar is.
Het Oost-Duitse nationale front, waarbij
alle politieke partijen en massa-organisa
ties zijn aangesloten heeft Maandag een
beroep op zijn „voorlichtingsafdelingen"
gedaan om te verzekeren, dat „de stem
van het Duitse volk" wordt gehoord op de
voorgestelde vier-mogendhedenbespreking
te Berlijn.
Volgens het blad van het Amerikaanse
hoge commissariaat in Duitsland, „Neue
Zeitung', zijn de communisten van plan
massa-demonstraties in Oost-Berlijn en
protestacties van werklozen in West-Ber-
lijn te organiseren.
PARIJS. De bekommering over den
Turksch-Russischen oorlog is verminderd,
nu het winter-getijde de krijgsverrigtin-
gen belemmert en de luchtgesteldheid vele
ziekten onder de wederzijdsche troepen
heeft doen uitbreken. De Turken zouden
hunne troepen uit Kallfat hebben terug
getrokken, nadat de soldaten hadden ge
mor'". over hunne onvoldoende bekleeding.
De Turksche staatsman Namik Bassa is
alhier aangekomen om eene geldleening
te sluiten. Hij spreekt cle Fransche taal
met de meeste gemakkelijkheid en is door
de kapitalisten met veel onderscheiding
bejegend. 7,ij leggen echter weinig gezind
heid aan den dag Turkije tegemoet te
komen.
Het is alhier bekend geworden, dat de
zeer aanzienlijke geldsommen, welke voor
den Keizer van Rusland in de Engelsche
Bank berustten, daaruit geligt zijn en over
Rotterdam naar Petersburg zijn ver
scheept.
