Dienst Volkshuisvesting beëindigde
woningonderzoek in Santpoort-Zuid
.Clowntje Riek
...daar mogen U en
trots op zijn
Een aarzelende
liefde
Huizen zonder gas en water, mèt bedsteden
Dertigtal huizen primair bestemd voor
afbraak bij doorvoering saneringsplan
Lisse
Zandvoort
Bloemendaal
Haarlemmermeer
Heemstede
<^Brieven aan
de redactie
Feuilleton
ZATERDAG 2 JANUARI 1954
HAARLEMS DAGBLAD OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT
W oonbezetting daalde
van 4.31 tot 3.83
Opbrengst toneelavond
voor de stille armen
Druk bezochte Nieuwjaars
receptie in Zandvoort
Dr. A. Melchior houdt
lezing over Tangajika
Besloten samenkomst van
het Humanistisch verbond
Schaa tsen rijde n
Nederlanders trainden
in Hamar
door Dorothy Quentin
ERBARMELIJKE WONINGTOESTANDEN in Santpoort-Zuid - ook wel Sant
poort Station geheten zijn aan het licht gekomen, nu de Velsense dienst voor
de volkshuisvesting, die in 1950 tot taak kreeg het inrichten en het bijhouden
van een woningkartotheek en het verschaffen van gegevens ten behoeve van het
gemeentelijk beleid inzake de volkshuisvesting, het onderzoek voor dit deel van
de gemeente Velsen heeft beëindigd. Het verslag van dit onderzoek geeft een
beeld van de 932 woningen in Santpoort-Zuid en voorts van de slechte woon
toestanden in sommige buurten. Eenendertig woningen komen primair in aan
merking voor afbraak bij eventuele saneringsplannen en krotopruiming en van
ruim honderdentien woningen zijn klachten over verstoppingen van rioleringen,
ventilatie, toestanden van vloeren en deuren, buiten het huis gelegen privaten
en meer van dien aard bekend geworden. Het werk van de Dienst voor Volks
huisvesting in Santpoort is vlot verlopen en achtereenvolgens zullen nu nog
worden onderzocht: Santpoort-Noord, Driehuis, Velsen-Noord, Velsen-Zuid,
Nieuw IJ muiden, Oud IJmuiden en de poldergebieden.
Voor het inrichten van de woningkarto
theek werd een woningkaart ontworpen en
zoals we vorig jaar al in een speciaal
opbouwnummer vertelden werd deze
zodanig ingericht, dat alle gegevens snel
langs mechanische weg verkregen konden
worden. In September 1951 konden de
woningkaarten gedrukt worden en werd
een begin gemaakt net het op kaart
brengen van de woningen, die na 1945 zijn
gereed gekomen. Zodra deze woningen op
de woningkaart waren verwerkt, werd de
mogelijkheid geopend om het college van
B. en W. van Velsen maandelijks met meer
gedétailleerde gegevens op de hoogte te
houden van de ontwikkeling van de wo
ningbouw en de woningmarkt, zonodig ver
gezeld van de grafische voorstelling.
Na de voorbereidingen werd op 15 Juni
1953 een aanvang gemaakt met de registra
tie van oude woningen. Er werden drie
personen als tellers in dienst genomen. Ge
wapend met meetlint en invulformulier
trokken zij Santpoort Zuid binnen, ook wel
Santpoort Station geheten, om te beginnen
met het verzamelen van, gegevens.
De weloverwogen voorbereiding en het
enthousiasme van deze drie mensen, die
na maandenlange werkloosheid, weer aan
de slag konden gaan. hebben er in belang
rijke mate toe bijgedragen dat alles vlot is
verlopen.
Woonbe zetting gedoeld
Het onderzoek omvat de buurten Neet
hof tussen de Duinweg en de spoorlijn, het
,,Philipspark" tussen de Wüstelaan en de
spoorlijn, de „Eltabuurt" tussen du Wüste
laan en de J. Gijzenvaart en de „J. Gijzen-
vaartbuurt" tussen die vaart en de Duin
weg.
In totaal stonden hier in deze buurt op
1 October 1953 932 woningen, 5 woonge
bouwen van bijzondere aard, twee hotels
en een pakhuis. In de bewoonde woningen
zijn geteld 3553 personen, wat op een ge
middelde van 3.83 per woning duidt. (On
derscheidenlijk Elta 3.83; Philipspark 3.67:
J. Gijzenvaart 4.00; Neethof 3.61). De ge
middelde woonbezetting is sedert 31 Mei
1947 gedaald van 4.31 tot 3.83. mede ver
oorzaakt door de afname van het aantal
samenwoningen.
Wanneer we de opbouw van Santpoort
Zuid bezien, dan wordt deze gekenmerkt
door de oude kern van voor 1900 (21 in
Elta, 3 in het Philipspark, 36 in J. Gijzen
vaart en 12 in Neethof), de stichting van de
arbeiderswoningen in de Elta en de Neethof
na de eerste wereldoorlog, de hausse in de
bouw van middenstandswoningen geduren
de de jaren 1929 tot en met 1939, de villa-
bouw in de Neethof na de tweede wereld
oorlog. Het aantal woningen dat tussen
1900 en 1919 in Santpoort Zuid is gebouwd,
bedraagt 165.
Het ééngezinshuis overheerst in sterke
mate in Santpoort Zuid. Negentig procent
van de woningvoorraad bestaat namelijk
uit ééngezinshuizen. Drieëntachtig procent
van het woningbezit is in handen van par
ticulieren en 43 procent van het totaal
aantal particuliere woningen wordt be
woond door de eigenaar. Santpoort Zuid
bestaat voornamelijk uit vrijstaande wo
ningen en blokjes van twee of drie wo
ningen. Naar de classificatie inhoud hebben
66 woningen in de Eltabuurt een inhoud
van minder dan 165 m3 en 30 in de J. Gij-
zenvaartbuurt en 4 in de Neethof. Zevenën-
veertig procent van het aantal wonineen
heeft een inhoud van 315 tot 434 m3. Het
aantal arbeiderswoningen bedraagt 24 pro
cent, middenstandswoningen 47 procent en
welgesteldenwoningen 29 procent.
Onder- en overbezetting
Duidelijk blijkt, dat een vergelijking tus
sen enige tabellen de algemene indruk
geeft, dat de grote woningen in Santpoort
Zuid een onderbezetting vertonen. Omge
keerd komt het voor, dat de kleine wo
ningen dikwijls een overbezetting vertonen.
Er is behoefte aan woningen, die geschikt
zijn voor twee tot en met vijf personen.
Het type woning met drie slaapkamer-
vertrekken overheerst (647). Daarna volgt
het type met vier slaapkamers (85).
Zevenenvetrtig woningen hebben geen
slaapvertrekken. De bewoners slapen op
zolder.
In de gemeente Velsen komen woningen
met vijf vertrekken het meest voor. In
Santpoort Zuid heeft 74 procent meer dan
vijf vertrekken. (283 met zes vertrekken,
waarvan 142 in de J. Gijzenvaartbuurt; 270
met zeven vertrekken, waarvan 130 in die
buurt). Zes woningen in Santpoort Zuid
hebben elf of meer vertrekken. Veertien
woningen hebben twee vertrekken, waar
van 9 in de Eltabuurt en vijf in de J. Gij-
zenvaartbuurt.
Tal van bedsteden
Bedsteden komen in Santpoort Zuid echt
nog voor. Zesendertig woningen bevatten
nog bedsteden: elf woningen in de Elta
buurt met een bedstede en 11 in de Jan
Gijzenvaartbuurt. Er zijn zelfs nog drie
woningen in de Neethof met elk drie bed
steden.
De tellers hebben het aantal badruimten
ook opgenomen. Zesenzestig procent van
het aantal woningen beschikt over een bad-
ruimte. Zonder badruimte zijn 116 wo
ningen in de Eltabuurt, 6 in het Philips
park, 111 in de Jan Gijzenvaartbuurt en 83
in de Neethof. Slechts 7 woningen in de
Eltabuurt hebben een badkamer of douche
ruimte.
Drieënnegentig procent van het aantal
woningen bezit een watercloset. Vijf
envijftig van deze w.c.'s in de Elta
buurt hebben onvoldoende ruimte. Ze
hebben een oppervlakte, die minder is
dan 0.9 vierkante meter. Voorts be
schikt Santpoort Zuid over 36 privaten
met voldoende ruimte en 32 met onvol
doende ruimte en één boeren-privaat.
Zesenzestig toiletten zijn bereikbaar
van de keuken uit. Vijftien toiletten
liggen buitenshuis. De aanwezigheid
van een privaat in de këtiken is uit
hygiënisch oogpunt bekeken, niet aan
te bevelen.
Brandveiligheid
Omtrent de brandveiligheid vertelt het
verslag, dat vijftien woningen in de Elta
buurt en zeventien in de Jan Gijzenvaart
buurt geen brandveilige delen bevatten.
Van achtentwintig van deze huizen is de
vluchtweg minder zeker. In de Neethof zijn
130 woningen gedeeltelijk brandveilig, in
de Jan Gijzenvaartbuurt 116. Alleen zes
woningen in de J. Gijzenvaartbuurt heb
ben nog lozing van de afvalstoffen op open
Niet aangesloten op het electriciteitsnet
zijn vijf woningen in de Jan Gijzen-
buurt en twee in de Neethof. Zes woningen
in de eerste buurt hebben geen aansluiting
op de gasleiding en in de Neethof zestien.
Tweeëntwintig woningen in Santpoort-
Zuid zijn niet aangesloten op de water
leiding.
Huishouaingen
In Santpoort-Zuid zijn er van de 1182
huishoudingen een begrip dat ruimer
moet worden opgevat dan „gezin" 199
van één persoon. Hiervan bobben vier
endertig een gehele woning ter beschik
king, terwijl 165 bij andere huishoudingen
inwonen. Het betreft vaak oude vaders,
moeders of schoonmoeders.
In de gemeente Velsen bleek op 31 Mei
1947 45 van het totaal aantal huishou
dingen te bestaan uit twee en drie per
sonen. In Santpoort-Zuid is dit percentage
nu 50
Voor de huishoudingen van vier en vijf per
sonen bedraagt 't percentage 25 Het aan
tal kinderloze huishoudingen van de 1182
is 275 groot. Hiervan zijn 52 huishoudingen
waar de leeftijd van de vrouw tussen de 16
en 39 jaar ligt. Het aantal onvolledige huis
houdingen (man met kind of vrouw me1
kind) is vastgesteld op 74, het aantal pseu-
do-huishoudingen op 68. Vijfentachtig
procent van het totaal aantal huishou
dingen met kinderen heeft 1 tot en met 3
kinderen. Het aantal mannen in Santpoort-
Zuid is 727, het aantal vrouwen 719, der
halve een gering mannen-overschot.
Sedert 31 Mei 1947 is het aantal samen
woningen gedaald van 129 tot 88.
Huizen voor de afbraak
Het verslag komt tot de gevolgtrekking,
dat de volgende percelen .bij eventuele
saneringsplannen en krotopruiming pri
mair in aanmerking komen voor afbraak.
De reden hiervan is: algehele onbewoon
baarheid.
In de Eltabuurt: Platvoetstraat 7", 9",
11*, 13*, 17*, 19*, 21*; Uitendaalstraat 16,
19, 20, 24, 26, 28, 30, 32*, 34*; Wüstelaan
12. 14. 16.
In de Jan Gijzenvaartbuurt: Bloemen-
daalsestraatweg 92. 94, 157*, 159*, 161*,
163*, 165*, 167*, 169*; Van Dalenlaan 26 A.
In de Neethof; Middenduinerweg 82, 85,
(De met gemerkte woningen zijn al
eigendom van de gemeente Velsen).
doktersdiensten
De medische dienst wordt waargenomen
door dr. F. J. L. M. Haase, Heereweg,
telefoon 3685.
De toneelavond, die de Zandvoortse toneel
vereniging „Wim Hildering" op Maandag 21
December ten bate van het Zandvoortse
comité: Voor de stille armen in theater
Monopole verzorgde, heeft een netto bedrag
opgeleverd van f 185.22. Het comité maakt
bekend, dat de totaal opbrengst tot nu toe
f674,72 bedraagt.
Aangezien nog steeds gaven binnenkomen,
zullen nog meer gezinnen kunnen worden
geholpen. De bijdragen kunnen nog steeds
worden afgedragen aan de heer S. Slagveld.
Koninginneweg 26, postrekening No. 499496.
Burgemeester mr. H. M. van Fenema en
zijn echtgenote hielden op Nieuwjaarsdag in
de raadzaal van het raadhuis in Zandvoort
een nieuwjaars-receptie, waarvoor grote be
langstelling bestond. Wethouders, gemeente
secretaris, hoofden van takken van dienst,
raadsleden, het vrijwel voltallige politie
corps, geestelijken en doktoren, verenigings
besturen, gemeentepersoneel en vele parti
culieren kwamen Zandvoorts eerste burgers
hun gelukwensen aanbieden.
Het consulaat Zandvoort van de Neder
landse reisvereniging heeft dr. a. Melchior
uit Haarlem bereid gevonden, op Dinsdag 5
Januari in hotel Keur een lezing met film
voorstelling te komen houden over Tangan-
jika en over het leven van de aldaar wonen
de negerstammen.
In de reeks van samenkomsten welke de
gemeenschap Zandvoort van het Humanis
tisch verbond in dit winterseizoen houdt,
volgt op Vrijdag 8 Januari in hotel Keur de
eerste besloten samenkomst. De heer S. Duin-
ker, oud-gezagvoerder, die de oorlogstijd
doorbracht in Jananse gevangenschaD. zal
een inleiding houden over: „Het humanisme
en de haat". Dit onderwerp zal daarna ter
discussie worden gesteld.
Daar mag worden aangenomen dat ook
onder niet-leden belangstelling zal bestaan
voor dit soort avonden, wijst de gemeenschao
Zandvoort van het Humanistisch verbond
eroo, dat introductie mogelijk is via een der
bestuursleden.
zondagsdienst
De artsendienst van de doktoren in Bloe-
mendaal-dorp wordt van hedenmiddag twee
uur tot Maandagmorgen acht uur waargeno
men door de arts J. H. M. Egberts. Zuider
Stationsweg 12, Bloemendaal. telef. 22261;
die van de Overveense huisartsen tot Zon
dagavond elf uur door de arts P. A. M. Krii-
ger Militairenweg 18. Overveen. telef. 24480.
In hetzelfde tijdvak is de dienstdoende
wijkverpleegster zuster J. J. M. de Brm'o,
Platanen'ann 10. Bloemendaal, telefoon 25769,
b. g. g. 10920.
De Zondags-, avond- en nachtdienst van de
anotheken voor Overveen, Bloemendaal en
Santpoort wordt van hedenavond z*>s uur tot
Zaterdag 9 Januari in spoedgevallen ver
zorgd door de E'swout apotheek, (drs. A. P.
W. v. d. Ham), B'o^mendaalsewee 341. Over
veen. telefoon l«76n en dn Santnoortse
apotheek, (drs. K. Zijp), Blnemendnalse-
straatweg Santpoort-station, telefoon
K 2560 8249.
zondagsdienst doktoren
Hoofddorp: dokter Bult.
Badhoevedorp: dokter Bolt.
Nieuw Vennen: dokter Nugteren.
Zwanenburg-Halfweg: dokter Rijnders.
doktersdiensten
De doktersdiensten voor Zondag 3 Januari
worden te Heemstede waargenomen door dr.
J. J. van Luin, Bronsteeweg 76, tel. 34445 en
dr. K L. Kout, Herenweg 197, tel. 26224.
Wijkverpleegster: zr. i^n den Hoek, Laan
van Rozenburg 33, tel. 27805.
TJeemsteedse Apotheek, Binnenweg 93, tel.
38197; Aerdenhout Apotheek, Zandvoortse-
laan 164, tel. 26772.
Aan het College van Rijksbemiddelaars
is door de bedrijfsunie en de werkcommissie
voor de distillateursbedrijven voorgesteld
aan de geschoolde werknemers toe te ken
nen een loonsverhoging van gemiddeld der
tien percent inclusief de normale loonronde
van vijf percent, en aan de ongeschoolde
werknemers een loonsverhoging van gemid
deld acht percent inclusief de normale
'oonfonde van v'jf percent.
1
Ja, ivat moesten ze nu doen?
Rick was ook al wakker geworden van hun gefluister. Ze vertelden hem, wat ze
hadden gehoord, en toen kwam hij er ook gauw bij.
„Als daar buiten een mens of een dier rond onze hut loopt, dan kan dat in ieder geval
niet veel goeds betekenen!", vond Rick.
„Nee, maar wat moeien we eraan doen?", vroeg Bunkie.
„We hebben hier wel 'n paar stevige stokken in de hut", zei Oepoetie. ,,Als we er
alle drie een van nemen, zijn we tenminste gewapend!"
Dat was eigenlijk nog niet zo'n slecht idee. Ze voelden-in het donker rond, tot ze de
stokken hadden gevonden, toen namen ze er ieder een in de hand..
„Wat nou?", zei Bunkie. Zullen we ons lampje aansteken? Het is hier zo donker".
„Nee, geen licht aansteken!", waarschuwde Rick. „Dan kunnen we niets zien, als we
buiten komen!"
„Wou je dan naar buiten gaan?", vroeg Bunkie.
„Ja, we moeten toch kijken, wie daar is?", zei Rick. „Of ben je bang?"
„Bang? Ik niet!", zei Bunkie dapper.
En om dat te bewijzen, was hij de eerste, die met de knuppel stevig in zijn hand buiten
de hut keek.
Een ontploffing, ontstaan door onvoorzichtigheid bij het vullen van ballonnetjes, heeft
op Oudejaarsavond het gezin Schouten in de Maziestraat te 's-Gravenhage, dakloos
gemaakt. Hoe dakloos blijkt wel uit deze foto.
(Verkort weergegeven)
Markt en ambacht. Het treft mij, dat
voor de aanleg van een plantsoentje zoveel
pennen in beweging komen, (zelfs de
mijne) en dat hier aan een groot deel van
een krantenpagina besteed wordt. Ik meen,
dat wel 98 procent der Haarlemmers met
mij even rustig zullen slapen mèt dan wel
zonder plantsoen. Wij nemen het wel zoals
het uitvalt.
Wat mij echter steeds opvalt, vooral bij
het bezichtigen van onze gebouwen, is bij
vele en ontwikkelde mensen de grote be
wondering voor mooie oude gebouwen,
pleinen, binnenstadjes enzovoorts, en
vooral de bij de bouwwerken toegepaste
ambachtskunst, zoals sierwerk in hout,
steen, ijzer, natuursteen en dergelijke. Als
dit alles: stijl, bouwwijze, bewerking, dan
toch zo enorm mooi is, waarom wordt het
dan nu niet meer toegepast? Dat nu gerie
felijker en comfortabeler huizen worden
gebouwd, met vermijding van sloppen en
gebogen grachten is natuurlijk logisch,
maar ik doel op de sierwerken. Of zijn deze
alleen mooi omdat alles zo oud is?
Thans geen ornamentjes meer, geen ge
bogen lijstwerk, mooi bewerkte kanteeltjes,
koppen, spuwertjes, cordonlijsten, geen ge
hakt of gesneden hout of natuursteen meer,
althans zo weinig mogelijk. Ook fors
smeedwerk is thans uit den boze. Dit heet
nu ouderwets, lelijk, uit de tijd, niet pas
send. Er wordt naar gestreefd de gebouwen,
vooral grotere, zoals kerken en rusthuizen,
zo strak of wel zo kaal mogelijk te houden,
zonder opschik in de vlakken, waarbij een
tonige bouwmaterialen als beton, tegels,
kunststeen, vaak als imitatie trachten te
schijnen wat ze niet zijn.
Misschien zijn er nog weinig vakbekwame
ambachtslieden, die het werk kunnen
maken zoals in oude gebouwen is aange
bracht, maar er bestaat toch ook geen kans
om voor dergelijk werk de goede routine
te krijgen. De vraag hiernaar beslist hierin.
Bi.i enkele schrijvers rond „het Marktplant-
soen" tref ik deze tweeledige smaak aan:
„het mooie oude" dat zij zelf echter nu niet
meer voorstaan. Hetgeen een grotere tegen
strijdigheid is, dan een plantsoentje op een
histoi'ische plaats.
EEN AMBACHTSMAN
Ontgroening. Nu onder meer het Sant-
pcorterplein de weg op gegaan is van ver
scheidene stadsgedeelten het Verwulft
en de Wilhelminastraat hun monumentale
bomen missen, kwistig gehakt wordt aan
Schotersingel en Keizerstraat en binnen
kort geen boom van enige allure Haarlem
nog siert, krijgen wij als compensatie een
bloementuin op die Grote Markt, zulks op
voorstel van B. en W.
Is er behoefte aan iets dergelijks en
vraagt de Markt om een dusdanige aan
kleding? Het antwoord is: neen. Wil men
toch iets hebben, plaats dan enige flinke
zuilvormige bomen met een stijlvol karak
ter, die de lijnen der gebouwen accen
tuëren, een zekere intimiteit geven en voor
naam aandoen, tevens op waardige wijze
de majesteit van dit stadsgedeelte beves
tigen en tot nog meer uitdrukking brengen.
Er zijn soorten die zich daarvoor lenen.
De zoet-aandoende aankleding om de
muziektent het vorig jaar tijdens de
Flora was een dissonant in de stemming,
die St. Bavo, Stadhuis en Vleeshal bij ons
oproepen.
Verantwoord geplant in de juiste soorten
geven de bedoelde bomen een cachet, dat
allicht zowel de gewone burger als ook de
meer aesthetisch aangelegden zou bevredi
gen. Maar geen bloemenheuvel met enige
honderden geraniums.
A. H. F. VAN DER COLK
ADVERTENTIE
NYLONS
Op Nieuwjaarsdag zijn de leden van de
kernploeg van de KNSB voor de eerste maal
aangetreden voor een onderlinge wedstrijd.
Het was de bedoeling van coach Klaas
Schenk en van trainer dr. Carlier om de
vorm van de rijders aan een proef te onder
werpen.
Tevens kon men dan nagaan, welke rijders
eventueel in aanmerking komen voor de
ploeg, die ons land op 8 en 9 Januari in Oslo
tegen Noorwegen zal vertegenwoordigen.
Deze eerste proefwedstrijd mag zeker ge
slaagd heten, vooral indien men bedenkt,
dat de omstandigheden ver van gunstig
warén. Het was nogal mistig weer, het kwik
stond 11 graden beneden het vriespunt en
het ijs was bepaald niet glad, hetgeen de
tijden ongunstig heeft beïnvloed.
Gerard Maarse werd eerste op de 500 me
ter met 44.4 sec., vóór Wim van der Voort,
die er 0.2 sec. langer over deed. Kokkie van
der Eist en Kees Broekman reden beiden
een goede korte afstand en hun tijden zijn
ongetwijfeld voldoende te achten. Anton
Huiskes had een off-day, hetgeen zowel op
de korte afstand als op de 5000 meter dui
delijk in de matige tijden tot uitdrukking
kwam. On de 500 meter noteerde hij 47,8 sec.
en bezette daarmede de tiende plaats en op
de 5000 meter moest hij in Wim de Graaff,
Henk Schuier, Nico Olst.hoorn en zelfs de
sprmter Gerard Maarse zijn meerderen er
kennen.
Wim van der Voort deed het op de 5000
meter kalm aan en noteerde een tijd van
9 min 6.2 sec. Kees Broekman won over
tuigd deze afstand in de tijd van
8 min. 35.6 sec., bijna een halve minuut
sneller dan Anton Huiskes, terwijl de laat
ste notabene als vierde op de wereldrang
lijst van dit nummer staat.
Zowel on de 500 als on do 5000 meter reden
enkele led^n van de NVBHS-groep mee. Zo
noteerde Dijkstra 48,9 sec. op de 500 meter
r-n Herman Buyen op de 5000 meter 9 min.
21,1 sec.
De uitslagen luidden:
500 meter: 1. Gerard Maarse 44.4 sec.; 2.
Wim van der Voort 44,6; 3. Kokkie van der
Eist 45 sec:; 4. Kees Broekman 45.3; 5. Henk
Schuier 47; 6. Tinus Rozendaal 47.1; 7. en 8.
Wim de Graaf en Egbert van 't Oever, bei
den 47.2; 9. Nico O'tshoorn 47.' sec.: 10. Anton
Huiskes 47,8; 11. Wervers 48.3: 12. Dijkstra
48,9; 13. Bruine de Bruin 49,3; 14. Adriaan
Doets 49,4.
5000 meter: 1. Broekman 8 min. 35,6 min.;
2. De Graaff 8.50,1; 3. Schuier 8.58,4; 4. Olst-
hoorn 8.59.1; 5. Maarse 9.02.0; 6. Huiskes
9.02,5; 7. Van der Voort 9.06.2; 8. Rozendaal
9.10,2; 9. Van 't Oever 9.12.0; 10. Van der
El<2 9.13,4; 11. Buyen 9.21,1; 12. Doets 9.27.4;
13. Wervers 9.33,5 (gevallen); 14. Bruine de
Bruin 9,33,8.
32)
Hij gaf zijn stem een vollere klank:
„I take thee at thy word;
Call me but love, and I'll be new baptiz'd;
Henceforth 1 never will be Romeo".
(Ik houd u aan uw woord.
Noem mij uw liefste, opnieuw laat ik
mij dopen;
Voortaan wil ik nooit Romeo meer zijn.
(Burgersdijk)
„Allemensen, ik word er koud van", zei
een Amerikaans meisje, dat viak bij Gavin
stond, zachtjes.
Rosemary's inzet, haar instinctief terug
wijken naar een deur, die er niet was,
was zo natuurlijk, zo wars van alle ge
maaktheid, dat het publiek totaal vergat
waar het was.
De woorden kwamen nu vloeiend en
vlot, ze welden in hen op met een ver
rassend gemak. Va' was een en al enthou
siasme over Rosemary's levensechte Julia!
Hij vuurde haar verder aan tot groots
/S
acteren.
O gentle Romeo,
If thou dost love, pronounce it faith
fully:
Or, if thou think'st I am too
quickly won,
I'll frown, and be perverse, and
say thee nay
So thou wilt woo
O, dierbre Romeo, bemint gij mij,
Zeg 't eerlijk, trouw, of, als ge
denkt, dat ik
Te snel mij winnen liet, wil ik verstoord
En stuursch zien, „neen" u zeggen,
als ge aldus
Mij winnen wilt....)
Verscholen onder de lieflijke woorden
van het toneelspel speelde Rosemary een
minnespel met Valentine Herrick: zij was
in woord en gebaar één er al liefde, één
en al overgave. En tevens daagde zij
Gavin uit.
Val zag slechts dat ze prachtig spel te
zien gaf, een sublieme vertolking, die niet
in de verste verte leek op een toneel
school-versie van Julia.
En toen dan ook de scène teneinde liep
met Rosemary's woorden:
„And all my fortunes at thy
feet I'll lay,
And follow thee, my lord throughout
the world"
('k Leg al mijn heil dan in uw hand,
en volg
U, als miin gade en heer, de
wereld door.
(Burgersdijk)
stak hij zijn handen naar haar uit en hielp
haar het vervallen terras af.
Een klaterend applaus steeg op, vol
enthousiasme.
„Ik zou hier wel de hele nacht kunnen
staan", verzuchtte iemand.
„Ik zou graag zien dat ze doorgingen en
het hele stuk speelden!"
Mijn dank, liefje je was geweldig!",
zei Val thans met zijn normale stem tot
Rosemary.
Met haar handen nog steeds in de zijne
keek ze naar hem op. En plotseling werd
ze overweldigd door een gevoel van bittere
wanhoop.
„Je gelooft dus dat ik kan acteren?"
zei ze met een vreemde stem. Op de plaats
waar ze stonden kon niemana hen horen,
tenzij zij hun stemmen speciaal op hei'
groepje toeschouwers richtten.
„Natuurlijk kun je acteren". Herrick
keek haar onderzoekend aan. „Dwaas kind
je laat me nu toch niet in de steek?"
„Nee, hoor, zeker niet". Met een ab
rupte beweging trok ze haar handen uit de
zijne en in haar lachje was een diepe te
leurstelling. „Maar is 't niet een strop
voor me dat we niet altijd in een omge
ving als deze spelen?"
„Waarom? Ik heb veel liever de planken
van een goed toneel onder mijn voeten.
De acoustiek is buiten vaak verraderlijk",
antwoordde Val, terwijl ze naar beneden
liepen in de richting van het enthousiaste
publiek.
„Omdat ze hier niet kunnen zien dat
Julia kreupel is!" fluisterde Rosemary fel
en vol verwijt, omdat Val zo blind scheen
te zijn.
Ze rende plotseling van hem weg. Ga
vin, June, Pierre en de anderen, die zich
om Val heendrongen om hem uitbundig
te feliciteren, keken even verbaasd op.
Toen ze in haar hut, in het donker, dit
alles overdacht, bloosde ze omdat ze zo
dwaas was uitgevallen Ze was waarschijn
lijk over haar zenuwen geweest door alle
spanning, misschien had ze ook wel een
beetje te veel gedronken. Of misschien
was ze wel te snel tot de werkelijkheid
teruggekeerd door dat enthousiaste ap
plaus van die Amerikanen. Val en Gavin
waren in ieder geval erg aardig en begrij
pend geweest. Ze hadden haar emoties op
gevangen, tot dat ze wat gekalmeerd was,
en ze hadden haar gedwongen over koetjes
en kalfjes te praten totdat ze weer de oude
was geworden.
Haar stemming was als bij toverslag
veranderd, toen ze weer bij de auto's ston
den.
Het was misschien wel omdat ze zich
een beetje schaamden over hun uitbundige
reacties, over de romantische ban waarin
zij geraakt waren door het maanlicht, de
oude ruïnes en de suggestieve kracht van
het spel van Val en Rosemafy dat de Ame
rikanen nu uitbundig en praatgraag wer
den. Ze drongen er sterk op aan dat hun
gasten mee zouden gaan op een tocht langs
alle nachtclubs in de omgeving.
En Val had er naderhand op gestaan
met haar te dansen. Toeri Rosemary een
of ander excuus mompelde, had Val haar
met zijn doordringende blik gedwongen op
te staan en toen ze buiten op het terras
op de overvolle dansvloer dansten, had Val
haar met oprechte nieuwsgierigheid ge
vraagd: „Wat is dat toch voor een com
plex, Rosemary, over ie been? Je danst
uitstekend".
„Ik sta niet stevig", had ze geantwoord,
met een lach in haar ogen, omdat ze in
Val's armen kon dansen. Ze zou zelfs
de hele nacht doorgedanst hebben als hij
het haar gevraagd had
En alhoewel hij niets gezegd of gedaan
had, dat Cornelia, niet gehoord of gezien
mocht hebben, wist ze dat zijn belangstel
ling voor haar groter was geworden Nu
besefte hij tenminste dat ze een jonge
vrouw was, levend, vol beloften als ac
trice
„Bijna niemand staat stevig op z'n be
nen, lieve kind!", had Val lachend geant
woord en ze begreep dat hij in een goede
stemming was, omdat hun Romeo en
Julia-scène geen mislukking was gewor
den. Hij amuseerde zich kostelijk, 't Was
een zeer bijzondere avond geweest!
HOOFDSTUK XIV
Op de Stille Oceaan ontdekte Rosemary
twee dingen: de bekoring van de zee en
het feit dat ze een geweten bezat.
De ontdekking van haar geweten had
haar het meest verrast Daar ze groot ge
bracht was met de liefdevolle, eenvoudige
hartelijkheid van haar moder, die nooit
't vertrouwen in de toekomst verloor, had
ze in haar leven nog nooit ernstig met zich
zelf hoeven te vechten. Ze was ambitieus
geweest; niet om een gemakkelijk succes
of een groot inkomen te bereiken, maar
ze had steeds de vurige wens gekoesterd
eens een groot actrice te worden. Dat ze
twee jaren lang naar de Toneelschool wes
gegaan, terwijl ze toch ook had kunnen
werken om haar moeder met een deel van
haar salaris te helpen, had haar wel eens
aan het denken gebracht, maar ze had nu
eenmaal een vaste en diepe overtuiging
gehad van haar roeping. Ze was er steeds
heilig van overtuigd geweest, dat ze haar
moeder over enkele jaren ruimschoots
schadeloos zou kunnen stellen voor al het
geen deze voor haar uitgegeven had. Toen
was dat ongeluk gekomen, waardoor het
leek alsof haar zelfvertrouwen zou ver
dwijnen. Maar ze voelde nog steeds dat ze
een waarlijk groot toneelspeelster zou kun
nen worden
Val en Gavin wisten dat ook en bij
iedere repetitie van „De Lachende Vrouw"
welk stuk ze nu dagelijks doornamen
grifte zich de ironie van het ongeluk die
per in haar gedachten, zodat ze het zo nu
en dan zelfs betreurde, dat Gavin haar
naar de wereld van het toneel had terug
gevoerd. Ze liet echter niets merken en
deed haar werk met grote opgewektheid
en enthousiasme.
Ze kon Frik spelenmisschien zou
er zo nu en dan nog wei eens een rol voor
haar zijn, een rol voor een manke actrice.
Schoonheid en kreupelheid!
(Wordt vervolgd).
