IN DE WERELDPOLITIEK
Joegoslavië als een experiment
Agenda voor
Haarlem
Meer dan een half millioen
passagiers kwamen en gingen
Kraai in huis
iSrf7NT|Es
Een Eeuw Geleden
Schiphol in 1953
Gemiddeld 700 landingen
en opstijgingen per week
„De Schelde" voltooit
modernisering
Prins op jubileum
van J agers vereniging
Kruiser „De Ruyter"
gaat Oceaanreis
maken
Hoe is het ontstaan?^
Dreigende staking in
kunstmestbedrijven
HAARMODE 1954
MOLENDIJK'S KAPSALON
P. de Boer procedeert
tegen mr. F. Hollander
Regiment Limburgse
Jagers 140 jaar
„Kungsholm" was technisch
succes cn financiële strop
Voorzitter Koninklijk
onderscheiden
Witte pokken breiden
zich uit in Den Haag
Den Haag verkoopt
132 eigengebouwde huizen
„Maystar" gestrand;
brand in de lading
Apotheek van sanatorium
uitgebrand
Gevaarlijk beroep
Dit woord: SCHURK
Bemiddeling in geschil
A.N.W.B.-Noordwijk
Uit dc Opregte Haarlemsche
Courant van 12 Januarij 1854
DINSDAG 12 JANUARI 1954
Voor het eerst in de geschiedenis van
Schiphol heeft het passagiersaantal het half
millioen overschreden, zo wordt vermeld
in het jaaroverzicht over 1953 van de
Luchthaven Schiphol, dat is uitgebracht
door de gemeentelijke luchthavendirectie.
In 1938 werden 112.546 personen vervoerd,
in 1953: 565.000. Ten opzichte van 1952 is
dit een stijging van 16 procent. Ook het
goederenvervoer is in 1953 over de gehele
linie gestegen. De stijging van het postver
voer bedraagt bijna 4 procent, dat van de
goederen 9 procent en dat van de bagage
bijna 13 procent. Ten opzichte van het
laatste normale vooroorlogse jaar 1938 is
bet passagiersvervoer vervijfvoudigd, het
postvervoer verviervoudigd, het goederen
zowel als het bagagevervocr verzevenvou-
digd. Het gemiddeld aantal passagiersbe
wegingen bedroeg in het afgelopen jaar
1550 per dag. Het aantal vluchten in het
handelsverkeer is gestegen van 29.252 in
1952 tot 31.184 in 1953.
De regelmatige diensten volgens dienst
regeling werden onderhouden door de
K.L.M. en elf buitenlandse maatschappijen.
Ongeveer 50 keer per dag vertrok er in de
zomerdienst een vliegtuig op een geregelde
internationale dienst en 50 vliegtuigen uit
het buitenland kwamen op vaste lijndien
sten binnen per dag, zodat het gemiddeld
aantal landingen en opstijgingen van ver
keersvliegtuigen in regelmatig lijn verkeer
ongeveer 700 per week bedroeg.
Het aandeel van de K.L.M. in het aantal
vluchten in het handelsverkeer was ruim
60 procent en de rest werd door de elf
buitenlandse maatschappijen opgebracht.
„Hieruit blijkt, dat de vreemde handelsvlag
op Schiphol sterk vertegenwoordigd is en
dat Nederland ook in het buitenland wat te
bieden heeft," aldus het jaarverslag.
Vaste, rechtstreekse lijndiensten verbon
den Schiphol met veertig steden in Europa,
zes steden in Noord-Amerika, elf steden in
de Antillen en Midden- en Zuid-Amerika,
zeven steden in Afrika en zeventien in het
Nabije-, Midden- en Werre Oosten en
Australië.
Het „luchtvaartstadje" Schiphol wordt
thans bevolkt door circa 10.000 werkers,
verdeeld over ongeveer negentig van de
meest uiteenlopende vestigingen van gro
tere en kleinere bedrijven, van grote in
stellingen tot kleine winkels. Alleen de
K.L.M. heeft al ongeveer zesduizend per
sonen op Schiphol in haar dienst. In de
Fokkerfabrieken op Schiphol zijn ruim 1900
personen werkzaam.
Vijf millioenste bezoeker
Het aantal betalende bezoekers, dat in
1952 het aantal van 831.139 bereikte, steeg
in 1953 tot 895.845. Op 8 Mei 1953 ontving
de luchthaven de vijf millioenste betalende
bezoeker na de oorlog. In het verslag wordt
voorts melding gemaakt van het feit dat
Schiphol dichter bij Rotterdam en Utrecht
is gebracht door de belangrijke verbeterin
gen in het wegennet. Als de voltooiing van
de rijksweg UtrechtAmsterdam ver
moedelijk in Januari 1954 een feit zal
zi.in geworden, zal Schiphol een goede ver
binding hebben met het groeiende Sticht.
Een zogenaamde „wilde" staking is gis
termorgen uitgebroken bij d!e eerste Ne-
dierlandse Coöperatieve Kunstmestfabriek
te Vlaardingen. Tegen 4 uur in de middag
werd de staking na een bespreking tussen
de directie met de vertegenwoordigers van
de vakverenigingenvoorlopig opgeheven.
Vandaag wordt tussen de Stichting van de
Arbeid en het College van RijksbemicMe-
laars een bespreking gehouden, waarna
het personeel van de eerste Nederlandse
Coöperatieve Kunstmestfabriek te Vlaar
dingen en van de „Albatros" te Pennis en
te Kraiingseveer vanavond in het Groot
handelsgebouw in Rotterdam in vergade
ring bijeen zal komen.
Mocht des ochtends geen overeenstem
ming zijn bereikt, dan is een staking,waar
hij 1300 t«t 1500 personen zouden zijn be
trokken, niet denkbeeldig. Het conflict zou
in hoofdzaak gaan over de beloning van de
continu-arbeiders, wier werktijden van 48
tot 42 uur per week zijn teruggebracht en
van de semi-continu-arbeiders, wier werk
tijden daalden van 48 tot 46 uur per week.
ADVERTENTIE
TERUG UIT PARIJS met
Santpoorterplein 1, Haarlem, Tel. 19706
Buslijn 3 en 4.
>DOOCOOOOOCCX)OOOOOOOÜOOOOOOCOOOOOOOOÜOOOOOOOOCXXXXDOOOOOOC
DINSDAG 12 JANUARI
Ripperdaslraat 13: „Doel en wezen der
Vrijmetselarij", 8 uur. Nassauplein 8: „Het
menselijk streven en zijn vervulling", 8 uur.
Hotel „De Leeuwerik": Demonstratie pa
troontekenen, 4 en 8 uur. Rembrandt: „Re
becca", 18 jaar, 6.45 en 9.15 uur. City: „Gele
terreur", 18 jaar, 7 en 9.15 uur. Palace:
..Verboden verhaal 18 jaar, 7 en 9.15 uur.
Lido: „Salomo", 18 jaar, 7 en 9.15 uur. Frans
Hals: „Woestijnratten". 14 jaar, 8 uur. Roxy:
„Zo jongzo slecht?", 18 jaar, 8 uur.
Luxor: „Het loon van de angst", 18 jaar 6.45
en 9.15 uur.
WOENSDAG 13 JANUARI
Cultura: Ned. Ver. van Spiritisten „Har-
monia"; bijeenkomst, 8 u. Kapel Minahassa-
straat: Stichting „Petra", spr. H. v. d.
Brink, 8 uur. Hotel „De Leeuwerik". De
monstratie patroontekenen, 10, 2, 4 en 8 uur.
Rembrandt: „Rebecca", 18 jaar, 1.45, 4.15,
6.45 en 9.15 uur. City: „Gele terreur", 18
jaar, 2.15, 7 en 9.15 uur. Palace: „Verboden
verhaal", 18 jaar, 2, 4.15, 7 en 9.15 uur. Lido:
„Salomé", 18 jaar, 2, 4.15, 7 en 9.15 uur.
Frans Hals: „Woestijnratten", 14 jaar, 2.30,
7 en 9.15 uur. Roxy: „Klokslag 12", 14 jaar,
2.30 uur. „Zo jong.... zo slecht?", 18 jaar,
3 uur. Luxor: Het loon van de angst" 18
jaar, 2, 6.45 en 9.15 uur.
Tevens zal het Noordelijk begin van deze
weg een goede verbinding Amsterdam
Schiphol tot stand brengen, en wel voor
Amsterdam-Oost en een deel van Amster-
dar-Zuid via de provinciale weg over
Ouderkerk en Amstelveen naar Schiphol.
Van de belangrijke uitbreidingen en
nieuwe bouwwerken, die in 1954 gereed
komen of zullen worden begonnen, worden
in het jaarverslag genoemd de verlenging
van een van de landings- en startbanen,
de bouw van een boxengarage voor de
stalling van auto's van luchtreizigers, de
vergroting van de gashouder tot driedui
zend kubieke meter, uitbreiding van de
capaciteit voor een noodverlichting, de
nieuwe invliégloods voor de Fokkerfabrie
ken, een nieuw gebouw voor de civiele
dienst van de K.L.M. alsmede de plannen
voor een nieuwe hangar, die nog groter zal
v/orden dan de in 1952 in gebruik genomen
hangar nr. 9 „Kingsford Smith".
Voor het gerechtshof te Leeuwarden
zullen op 27 Januari de pleidooien worden
gehouden in de civiele zaak, die de heer
P. de Boer, voorzitter van de Bond van
Mobilisatie-invaliden en hun nabestaan
den en van de stichting „De Nederlandse
Soldaat" te Drachten aanhangig heeft ge
maakt tegen mr. F. Hollander, destijds
officier van justitie te Leeuwarden, thans
officier van justitie te Amsterdam. De
heer de Boer heeft mr. Hollander beschul
digd van het plegen van een onrechtma
tige daad. Deze beschuldiging houdt ver
band met de arrestatie van de heer en
mevrouw De Boer, enkele jaren geleden,
wegens onregelmatigheden, die bij het
beheer van de bondsgelden zouden zijn ge
constateerd. De heer De Boer werd later
vrijgesproken.
Onder de titel „Rumoer om P. de Boer"
is een brochure verschenen van de hand
van de heer P. de Boer. In deze brochure
geeft de heer De Boer een overzicht van
zijn standpunt aan de hand van het ge
beurde sinds zijn arrestatie.
Op 6 Januari, tien minuten voor de landing
op Sander, New-Foundlajid, schonk in het
K.L.M.-toestel „Jan van Riebeeckme
vrouw Johannes-van Gelderen het leven
aan een dochter. Moeder en kind werden
opgenomen in een ziekenhuis en verkeren
in goede gezondheid.
Te Venlo is Zaterdag het 140-jarig be
staan van de Limburgse Jagers gevierd, het
oudste stamonderdeel van het 2de regiment
infanterie. Na een kerkelijke herdenking in
de R.K. kerk en in de Ned. Herv. kerk
heeft in een stromende regen het jubi
lerende regiment een mars door de stad
gemaakt en gedéfileerd.
In de cantine van de Frederik Hendrik
kazerne werd vervolgens een receptie ge
houden. Namens een comité uit de Venlose
burgerij bood de heer P. A. Schrijnen een
edelhert aan dat in de gelederen van de
Limburgse Jagers zal worden ingelijfd en
door de manschappen bij bepaalde gelegen
heden zal worden meegevoerd. De aanbie
ding geschiedde symbolisch door middel
van een harnachement, daar het- dier zelf
nog niet beschikbaar was.
Namens het Oranjecomité werd een ets
van het stadhuis en namens de officieren
een wandbord aangeboden.
In het City-theater werd vervolgens een
herdenkingsbijeenkomst gehouden. Mr. ir.
F. Houben, Commissaris der Koningin in
de provincie Limburg, sprak over de be
tekenis, die het tweede regiment infanterie
voor Limburg heeft gehad en over de roem
rijke tradities van het corps.
De N.V. Koninklijke Maatschappij „De
Schelde" te Vlissingen, dat een oppervlakte
beslaat van 45 hectare en aan circa 4500
man werk verschaft, zal dit jaar het na
oorlogse moderniseringsprogram van de
afdeling Scheepsboow voltooien. En de in
terne administratie is gereorganiseerd en
verbeterd.
Technisch is de aflevering, verleden
jaar, van de „Kungsholm", het vlagge-
schip van 22.000 ton der Zweden-Amerika
lijn, voor „De Schelde" een groot succes
geweest. Financieel is de „Kungsholm"
echter een tegenvaller geworden. Ver
schillende onvoorziene omstandigheden
hebben ertoe geleid, met name de ver
traging in de aanvoer van scheepsstaal,
waardoor kostbare maatregelen nodig
waren om aan de gecontracteerde verplich
tingen te voldoen. Een andere omstandig
heid, die het resultaat nadelig heeft be-
invloed, was het Koreaanse conflict en de
daarmee gepaard gaande stijging van lo
nen en materialen, die de kostprijsbereke
ning in de war stuurde. De „Kungsholm"
heeft daardoor mede een ongunstig effect
gehad on het bedrijfsresultaat van 1953.
„De Schelde" zal in 1954 niet minder
dan zes schepen afleveren.
Drie zijn er voor eigen land en drie voor
export bestemd. Opdrachtgevers zijn het
Nederlandse ministerie van Marine, dat
twee onderzeebootjagers krijgt afgeleverd,
de N.V. Ph. S. van Ommeren te Rotter
dam, voor wie een tankschip van 20.000
ton bestemd is en de Russische „Trans-
mashimport" te Moskou, in welker op
dracht gebouwd worden 3 diesel-electrisch
gedreven vrachtboten van 6500 ton elk.
Volop werk is er in de afdelingen voor
de bouw van machines, ketels, motoren,
waaronder veel voor het buitenland be
stemd is. „De Schelde" maakt haar eigen
scheepsmachines, een situatie die zo ge
groeid is deels als gevolg van de ietwat
gedecentraliseerde ligging van het bedrijf.
De waarde der nieuwe opdrachten voor
machine- en ketelbouw kan geschat wor-
In de Jura heeft men momenteel ernstig
te kampen met gebrek aan water. De
sneeuw, die voor kookdoeleinden wordt
gebruikt, smelt door de hevige koude niet.
Met een reusachtig vat gaat deze boer uit
Val de Travers (Zwitserland) elke dag
naar een bron, hakt daar een gat in het ijs
en is uren bezig met het vullen van zijn
reservoir.
Z. K. H. Prins Bern-hard heeft gister
middag aan mr. A, Hit burgh Prins, raads
heer bij het hof te Leeuwarden, de ver
sierselen uitgereikt, verbonden aan de on
derscheiding van officier van Oranje Nas
sau. Mr. Hilbingh ontving deze onderschei
ding, omdat hij dertig'jaar lang, eerst als
juridisch adviseur, later als voorzitter, de
Koninklijke Nederlandse Jagersvereniging,
waarvan Prins Bernhard beschermheer is,
met raad en daad terzijde heeft gestaan.
Deze organisatie, die thans 8500 leden telt,
bestond gisteren vijftig jaar.
Zeer vele leden waren naar Amsterdam
gekomen om de leden van het hoofdbe
stuur te feliciteren. De receptie werd ge
houden in de trofeeënzaal van de Amstel-
brouwerij. Frins Bernhard was vergezeld
door ziin adjudant, majoor C. G. Geert-
sema. De minister van Landbouw, S. L.
Mansholt, hield een rede, waarin hij sprak
over de komende Jachtwet. „Langzamer
hand is de jacht van louter vermaak ge
komen in een periode, waarin jagen wordt
gezien in het kader van andere belangen",
zo zeide de minister. „Op dit ogenblik zijn
wij als overheid bezig met de invoering
van een nieuwe Jachtwet. De organisatie,
die thans jubileert, is voor ons vain de
grootste betekenis. Zonder- deze organisa
tie, met wie wij overleg kunnen plegen,
kunnen wij niet oatgene bereiken, wat wij
ons voor ogen hebben gesteld: de harmo
nie tussen al die aspecten, dre van bete
kenis ziin voor de jacht". Minister Mans-
holt uitte ziin bijzondere damk aan- de
voorzitter van het hoofdbestuur der ver
eniging, mr. A. Hilbingh Prins, die veel
heeft bijgedragen bij de samenstelling van
een definitief ontwerp voor de nieuwe
Jachtwet.
Geneeskundige Inspectie voor de
De nieuwe kruiser „De Ruyter" zal op
18 Januari uit Vlissingen vertrekken voor
zijn eerste grote reis over de Atlantische
Oceaan. De oorlogsbodem gaat eerst naar
Oslo en vandaar naar Canadese en Ameri
kaanse havens.
De bevelhebber der zeestrijdkrachten en
chef van de Marinestaf, vice-admiraal A.
de Boov, zal de reis tot Oslo meemaken en
vandaar per vliegtuig van de Marine
luchtvaartdienst naar Nederland terug
keren.
De gemeenteraad van Den Haag heeft
met 27 tegen 17 stemmen het voorstel aan
vaard om gronden in erfpacht uit te geven
aan de Eerste Nederlandse Verzekering
Maatschappij en tevens aan deze maat
schappij 132 op deze terreinen in aanbouw
zijnde middenstandshuizen en drie garages
aan de Meppelweg te verkopen voor
f 145.514. De gemeente zal de huizen voor
de verzekeringsmaatschappij doen afbou
wen voor de prijs van f 1.663.229. Het risico
wegens stijging van lonen, sociale lasten
en materiaalprijzen komt ten laste van de
N.V.
De P.v.d.A. cn de C.P.N.-fractie ver
klaarden zich tegen het voorstel, omdat zij
van mening waren, dat de gemeente de
bouw en exploitatie van deze woningen,
waaraan zij is begonnen, in eigen hand
moet houden.
De Nederlandse kustvaarder „Maystar"
is ten Noorden van Bergen aan de West
kust van Noorwegen aan de grond gelopen.
Volgens een bericht van het Noorse pers
bureau N.T.B. staat de lading van het schip
in brand. De situatie is echter niet gevaar
lijk. Een bergingsschip, dat in de nabijheid
ligt. heeft nog geen assistentie behoeven te
verlenen.
Men zal vandaag trachten de Maystar
vlot te krijgen en naar Bergen te slepen.
Maandagmiddag is brand uitgebroken in
de apotheek van het sanatorium „Beatrix-
oord" te Appelscha. De brandweer van het
sanatorium en die van Appelscha konden
het vuur na een uur meester worden. Al
leen de apotheek brandde uit. Uit voorzorg
werd een aantal vrouwelijke patiënten uit
in de nabijheid van de apotheek liggende
barakken naar andere delen van het sa
natorium overgebracht.
De brand is vermoedelijk ontstaan door
dat in de apotheek aetherdampen hebben
vlamgevat.
De
den op 18 a 20 millioen gulden. Het vlieg- Volksgezondheid deelt mede dat in Den
tuigbedrijf in Dordrecht is voor de eerst
komende jaren volledig bezet onder meer
met de bouw van Hunter-toestellen, in
samenwerking met Fokker en Aviolanda.
SUZANNE DEVOYOD OVERLEDEN
De Franse toneelspeelster Suzanne De-
vovod is Maandag te Parijs overleden. Zij
werd in 1907 opgenomen in de Comédie
Frangaise en nam deel aan talrijke tour-
nées door Europa.
Haag het aantal gevallen van witte pokken
gisteren nog is uitgebreid. Er worden veer
tien patiënten verpleegd in het ziekenhuis
aan de Zuidwal. Bovendien zijn daar thans
zes personen in observatie opgenomen.
Als voorzorgsmaatregel heeft de inspec
tie voor de Volksgezondheid besloten, het
sanatorium aan de Stevinstraat te Scheve-
nir.gen te ontruimen om er de observatie-
gevallen op te nemen. De patiënten zullen
in het ziekenhuis aan de Zuidwal verpleegd
blijven.
fJXXXXOOOOOOOOOOCCOODOCOOCOOOOCOOOCCOOOOOOOOOOOOOOOOOOOa
CAGLIARI (United Press). Men kan
niet altijd ongestraft injectienaalden in
het lichaam van een Sardijns politieman
steken. Dit heeft dr. Plinio Mulargia
uit Cagliari (Italië) op treurige wijze
moeten ervaren.
Toen de arts een injectie-naald diep in
het vlees van een 24-jarige carabinieri
dreef, maakte deze een luchtsprong van
pijn. Zodra hij weer op zjjn voeten was
neergekomen, trok hij zijn pistool en
schoot de medicus dood. Toen hij tot
het besef van zijn daad was gekomen,
arresteerde de impulsieve politieman
zichzelf en gaf zich aan bij zijn chef.
Een bewoner van de Gevers Deijnoot-
weg in Den Haag liet zijn twee poedels uit,
maar hield de dieren niet aan de lijn, zoals
politieverordening voorschrijft. De honden
liepen de rijweg over en werden door een
autobus overreden. Tegen de eigenaar is
proces-verbaal opgemaakt.
De aandacht is weer eens gevestigd op dat merkwaardige politieke over
gangsverschijnsel, dat Joegoslavië heet. Thans niet door een ophefmakende
rede van Tito of een nieuwe ontwikkeling in de kwestie-Triëst, doch door
een publicatie van het officiële Joegoslavische persbureau Tanjoeg, die
een verrassend licht werpt op de binnenlandse dilemma's in dit commu
nistisch geregeerde land. Plet is een communiqué van het bestuur der Joe
goslavische communistische partij, waarin niemand minder dan vice-pre
mier Djilas scherp terechtgewezen wordt naar aanleiding van artikelen,
die deze prominente communistische theoreticus heeft geschreven in „Bor-
ba", het orgaan van de partij. Enkele van deze artikelen hebben al eerder
in het buitenland verbazing gewekt, omdat zij getuigden van een kentering
in de dogmatische opvattingen van het communisme in Joegoslavië. De
artikelen van Djilas waren in zeker opzicht progressief. Zij gaven de lijnen
aan, waarlangs het communisme als nationaal regeringssysteem zich zou
moeten ontwikkelen tot een „gezuiverde" democratische staatsvorm, die
gemakkelijker samenwerking met „oud-democratische" landen in het Wes
ten zou garanderen.
De praktijk van het communisme in
Joegoslavië is sinds de breuk van Tito met
Moskou een leerzaam verschijnsel geweest.
Men spreekt algemeen van de „breuk van
Tito met Moskou", doch men zou de ont
wikkeling in Joegoslavië zuiverder ken
schetsen door te spreken van de „breuk
van Joegoslavië met de Sovjet-Unie." Het
is immers duidelijk gebleken, dat Tito bij
zijn politiek van toenadering tot het Westen
en zijn gelijktijdig verzet tegen de dictatuur
van Moskou een in brede kringen der Joe
goslavische samenleving tot uiting gekomen
drijfkracht heeft onderkend, die hij tot de
zijne maakte en waarvan hij de doeleinden
verwezenlijkte. De verandering, die in Joe
goslavië heeft plaatsgegrepen, zou men het
eerste ontbindingsverschijnsel der ver
ouderde Stalinistische machtsstructuur
kunnen noemen. Stalin was nog niet dood,
doch zijn greep op de draden der Sovjet
machine was verslapt op het moment, dat
Tito de stap in Westelijke richting waagde.
De wraak bleef uit, de représailles waren
zwak, de bestraffing van de afvallige is
nooit volvoerd. Joegoslavië heeft getoond,
het ogenblik van zijn losmaking goed te
hebben gekozen. Na de dood van Stalin
kwam uit Moskou het teken, dal de feiten
werden aanvaard en dat de stap van Tito
stilzwijgend zou worden erkend als defi
nitief.
Wanneer men deze twee verschijnselen
Joegoslaviës keus en de aanvaarding er
van door de na-Stalinistische machthebbers
met elkander in verband brengt, dringt
zich de vraag op, in hoeverre een derge
lijke ontwikkeling in de gedachtengang van
Malenkov c.s. moet hebben gelegen. Het
lijkt alsof zij deze gebeurtenis hebben voor
zien en haar als normaal beschouwen in
het kader van de nieuwe politiek, die na
Stalin de overwinning heeft behaald tegen
de thanj geliquideerde pogingen van Beria
in. Wanneer men in Moskou heeft voorzien
dat een land als Joegoslavië, waarvan de
volksaard zich nooit heeft kunnen schikken
ia welke buitenlandse dictatuur ook, zich
zou losmaken uit de knellende banden met
het Kremlin en zijn vrijheid zou hernemen,
dan heeft men daarbij ongetwijfeld reke
ning gehouden met de mogelijkheid ener
Joegoslavische revolutie, die op haar beurt
twee mogelijkheden inhield: De omverwer
ping van Tito's bewind door een groep
Moskou-gezinden en dus een herstel van de
oude toestand, öf de contra-revolutie tegen
het communisme en optreden van een
Moskou-vijandig, Westelijk-democratisch
bewind, Het zal wellicht ook voor de Rus
sische heren een verrassing zijn geweest te
merken, dat Tito de schok doorstond en
zowel het ene als het andere voorkwam,
waarmede er aan het feit, dat Joegoslavië
communistisch geregeerd werd, niets ver
anderde. doch waarbij slechts de buiten
landse politiek der Joegoslavische regering
wijziging onderging. Die politiek liquideer
de de eenzijdige verhouding met de Sov
jet-Unie, doch ging slechts onder voorbe
houd aan de Westelijke kant onderhande
len, met behoud van het communistisch
regiem, en onder weigering om verward te
raken in de Westelijke bondgenootschappen.
Joegoslavië heeft weliswaar om econo
mische redenen talrijke buigingen naar de
Westelijke zijde gemaakt, doch in de prak
tijk zoals bijvoorbeeld in de UNO is
er van een meezeilen in de Westelijke wind
geen sprake geweest. Er was zelfs niet zel
den een zekere solidariteit te bespeuren in
de Joegoslavische politiek met de andere
communistische landen, wanneer het ging
om principiële verschillen in opvatting
tussen Oost en West.
Maar ondanks dit alles bleven de gevol
gen voor Joegoslavische binnenlandse
situaties niet uit. Los van Moskou komen
de, was de communistische partij in Tito's
land verplicht zelf de partijlijnen uit te
stippelen, zelf de politieke theorie te be
denken en de politieke praktijk te ver
wezenlijken. De uiterlijke methoden ver
anderden aanvankelijk weinig, doch in
wezen bevrijdden de Joegoslavsche com
munisten zich, door van Moskou weg te
lopen, tegelijk van een massa ballast, die
dan ook spoedig overboord werd geworpen.
Er werd een eind gemaakt aan zuiver Rus
sische instituten als collectivisering, Sta-
chanov-arbeid, concentratiekampen, disci
plinaire partijbestraffingen en openbare
zelfbeschu ld igingsb ij eenkomsten. De theo
retici der. Joegoslavische communistische
partij haalden diep adem en begonnen te
denken. Zij behoefden niet langer hun Wes
telijke inslag te verdoezelen of te verdrin
gen, stoorden zich niet meer aan „binden
de" uitspraken van Stalin en ontwierpen zo
langzamerhand, stuk bij stuk, een nieuwe
„communistische" leer der praktijk, enkel
bestemd voor Joegoslavië, een nationaal-
communisme dat zich in vrijheid ontwik
kelde en niet door Russische N.K.V.D.-
agenten werd weggebrand,
Djilas is nu een van de theoretici, die
zich in de vingers heeft gesneden. Hij is
blijkbaar te ver gegaan in zijn ijver om het
„nieuwe Joegoslavische communisme" te
prediken als een gezuiverde democratie. Hij
is te zeer afgedwaald naar de Westelijke
zijde en heeft zich daarmee de onmin zijner
medebestuurderen in de partij op de hals
gehaald. Het merkwaardige is, dat deze
Djilas daarmee niet van het platform is
verdwenen. Hij is nog in volle glorie vice-
premier, en hij zal het waarschijnlijk blij
ven ook, vermits het in het nieuwe Joego
slavië wonderlijk genoeg geoorloofd is, af
wijkende meningen zelfs over het commu
nisme te hebben. Hij heeft enkel beloofd,
voorlopig niets meer te schrijven en zich te
bezinnen.
Als dit de ontwikkeling is in een commu
nistisch geregeerd land, zodra het onder de
knoet van een Stalin uit geraakt, is er voor
de satellieten van Moskou nog hoop. Maar
dat is niet het belangrijkste. Er is zelfs nog
hoop voor Moskou zelf, waar men immers
na de dood van Stalin ook druk bezig is
nieuwe theorieën te beproeven om de prak
tijk van het Stalinistisch communisme aan
de veranderde wereldomstandigheden aan
te passen. Men zal in het Kremlin wellicht
met grote interesse naar Tito en zijn be
levenissen kijken, omdat Joegoslavië een
experiment zou kunnen zijn, dat de ont
wikkelingen in de Sovjet-Unie zelf tot
voorafbeelding dient.
Niets op deze wereld, ook het Sovjet
communisme niet, is statisch en onver
anderlijk. Onder invloed van de linkse evo-
en revoluties heeft ook de Westelijke
democratie de laatste decennia veranderin
gen ondergaan, die een man van 1800
zo hij nog eens een kijkje zou kunnen
nemen dadelijk opnieuw zouden doen
overlijden van verrassing.
Joegoslavië is thans het raakpunt van
Oost en West, voorzover het de theorieën
der ideologieën betreft. Een coördinatie
van de politieke stellingen van beide zijden
zou op den duur voor geen van de beide
zijden onvoordelig zijn. Wie spreekt er van
principes? Wanneer het er om gaat, de oor
log" te vermijden en de volken een veilig
bestaan te verzekeren, zal er een zekere
samenwerking op eenzelfde plan moeilijk
kunnen worden gemist. Natuurlijk gaat het
niet om principes. Tito heeft geen enkel
principe opgeofferd, het Westen evenmin,
en toch wordt er op verschillende terreinen
van economie, politiek en cultuur hartelijk
samengewerkt.
Wat tien jaar geleden onmogelijk leek,
dient zich thans aan als een mogelijkheid
die ernstige aandacht waard is. Het element
van verandering en ontwikkeling speelt ook
in de wereldpolitiek een grote rol.
Vandaar, dat men er steeds weer facet
ten in ontdekt, die nieuwe hoop geven.
J. L.
Wij beginnen met het werkwoord
schurken, dat een versterking is van
schuren. Het betekent dus: krachtige
wrijvende bewegingen maken. In het
bijzonder wordt het gebruikt van men
sen, die zich in hun kleren en van die
ren, die tegen een boom of paal hun
huid wrijven. Zo'n paal, waarvoor men
vroeger bij voorkeur een walviskaak
gebruikte, heet dan ook: een schurk.
Iemand die last van ongedierte heeft en
zich dus veelvuldig schurkt, kan men
ook een sc-hurk noemen en de betekenis
overgang naar: boef is dan heel begrij
pelijk. Iets dergelijks vinden wij bij het
woord bengel, oorspronkelijk: knuppel,
klepel, blok aan de poot of de hals van
een dier en vandaar: deugniet, lummel.
^En met vlegel is het precies hetzelfde.
Het dier deelt al lang het leven van de
mensen. Er is zo gezegd sinds jaar en dag
een levendige wederzijdse belangstelling.
Of we nu kijken op de litteratuurlijst van
acht of van tachtig jaar geleden, we vin
den deze belangstelling steeds in meer of
mindere mate weerlegd. Toch bestaat er
verschil in de aard van de interesse voor
het dier, vroeger en nu. Het valt ons op
als we een willekeurige boekhandel bin
nenstappen. Naast de werken, die cncyclo-
paedisch de dierenwereld ontleden in soor
ten en rassen, vinden we meer en meer de
plezierige filosofie over zijn gedragingen.
Het is een teken, dat wijst op de zich ver
scherpende aandacht voor het wezen, dat
een onmisbare gezelligheid met zich mee
brengt.
We denken hierbij natuurlijk allereerst
aan de hond en de kat. Zij dwingen ons
aandacht af, of we willen of niet. Zij be
trekken ons voortdurend in hun spel, en
vragen van ons een houding tegenover het
dier in het algemeen. Een simpel voorbeeld
is, dat wij hen als huisgenoten hebben ge
wend aan vaste etenstijden, die het best in
ons dagprogram passen. Wanneer we hen
eenmaal vergeten reageren zij prompt. De
kat strijkt ons zo lang langs de benen tot
dat we over haar vallen, de hond verspert
de weg door demonstratief voor ons te
gaan zitten, met een alleszeggende blik.
Het is aan ons hun vragen te beantwoor
den, als simpelste vorm van belangstel
ling. Het is ook aan ons hen te volgen als
zij door het huis sjouwen, en hen te bekij
ken als zij liggen te slapen voor onze voe
ten, tot hun en ons plezier. Als wij oog en
hart hebben voor onze dierlijke huisgeno
ten, dan ondervinden we nu, in de winter
maanden meer dan in ieder ander seizoen
welk een belangrijke plaats zij in ons hui
selijk leven bezetten. Voor enkele guldens
of niets.
Over enkele maanden vliegen wij er
weer uit. Het is dan niet onmogelijk, dat
we aan de voet van een boom een jonge
kraai zien rondhippen. Velen van ons gaan
hem voorbij zonder te beseffen, dat zij een
bron van nieuw plezier argeloos in de steek
laten.
Want een kraai is een dier, waaraan wij
zeker evenveel plezier kunnen beleven als
aan hond en kat.
Hij komt als huisgenoot betrekkelijk
weinig voor. In de winkel is hij niet te
koop. Maar indien deze mogelijkheid be
stond, dan nog zou men zich tien maal be
denken. Hij schikt zich nu eenmaal niet
gemakkelijk in de omgang met mensen.
Van manieren heeft hij minder kaas ge
geten dan onze viervoeters. En eigenschap
pen om zich aan te passen heeft hij spaar
zaam meegekregen. Hoe verstandig en slim
hij ook mag zijn, hij is bijvoorbeeld niet
„zindelijk" te krijgen. Iets wat misschien
wel het meest tegen hem pleit. Wij vinden
hem een lastig schepsel, dat maar leven
en sterven moet in eigen kring. En we ver
geten de genoegelijke kant van zijn aan
wezigheid, waar we wellicht nog eens op
terugkomen.
Vindt ge in het voorjaar een jonge kraai
onder een boom, ge kunt er van verzekerd
zijn, dat hij uit het nest viel. Dat betekent
zijn einde. Mits gij verhoedt, dat hij voor
niets uit het ei gekropen is. Ge zult uw
hele leven met genoegen onthouden,, dat
ge eens een kraai als huisgenoot had.
J. V.
ADVERTENTIE
Enkele leden van Provinciale Staten van
Zuidholland hebben aan Gedeputeerde
Staten gevraagd of in het onlangs ontstane
conflict tussen B. en W. van Noordwijk en
de A.N.W.B. over het kamperen Gedepu
teerde Staten in het belang van het sociaal
toerisme niet zouden kunnen bemiddelen.
Het college heeft geantwoord dat zij geen
bevoegdheid hebben tussenbeide te komen,
komen.
Wel hebben Gedeputeerde Staten van een
kiacht van de A.N.W.B. reeds gepoogd hun
invloed aan te wenden, teneinde deze naar
hun mening weinig bevredigende zaak tot
een oplossing te brengen, maar tot dusverre
is dit zonder resultaat gebleven.
Hoewel aan Gedeputeerde Stalen is ge
bleken, dat de gemeenteraad van Noord-
wijk zich in grote meerderheid achter het
beleid van burgemeester en wethouders
van Noordwijk heeft geschaard, zijn Gede
puteerde Staten niettemin voornemens, met
het oog op het nieuwe seizoen nogmaals
pogingen in het werk te stellen de onaange
name verhouding tussen Noordwijk en de
A.N.W.B. te vcx'beteren.
HAARLEM. Door het verdwijnen van
het ijs in een gedeelte van het Sparen
bezuiden de stad is men opmerkzaam ge
maakt op eene breuk in de pijpleiding,
door dewelke hit duinwater van Levduin
naar Amsterdam wordt vervoerd. Om de
plaats, waar het gebrek aanwezig is. te
kunnen bereiken, zal men waarschijnlij'
oen gedeelte van het Sparen moeten af
dammen. Het wordt zeer belangrijk ge
acht. dat men het onheil door het af
nemen van het ijs bijtijds heeft ontdekt,
daar anders groote hoeveelheden duin
water verloren zouden zijn gegaan.
