h¥L
Lamgelegde binnenvaart
derft een ton per dag
Fa. B. ENGELENBERG
RHEUMIN AJ,
„Over vijf of zes jaar gunstig
economisch en politiek klimaat"
PANDA EN DE KALKERKAR
Wereldnieuws
„Alles potdicht" meldt IJsberichtendienst
De radio geeft Vrijdag
BRILLEN voor
Geduld met Indonesië
^L^ocli ió liet zo
2
officiële verkoop sikkens lakken
Vorst legt Zeeuwse
fruithandel lam
Deviezenreserve
is iets gedaald
De „Sibajak" brengt 1020
emigranten naar
Australië
KEIP
Kerkelijk Nieuws
Noord-Brabantse boeren
laken schadevergoeding
Indonesische lof voor
militaire missie
Faroeks muntenver
zameling wordt geveild
Gunstige verwachtingen
van de heer E. L. van Rooy
Geleidende
metalen
DONDERDAG 4 FEBRUARI 1954
(Van een verslaggever)
IN HET HOUTEN KANTOORTJE van
de havenmeester groept een half dozijn
mannen om een loeiende potkachel, hoekige
zwijgzame kerels in dikke lagen wol en
leer. Af en toe slentert er een naar het
raam aan de waterkdnt om een mistroos
tige blik op de ijswoestijn buiten te wer
pen. Dan voegt hij zich hoofdschuddend
weer bij de anderen, die sprakeloos en
gemelijk voor zich uitstarende verweerde
handen doelloos in de broekzakken.
Het is een stille trieste groep, zoals men
er ,van daag-den-dag honderden kan vinden
langs onze verstarde 'waterwegen: „uitge-
vroren" schippers, die met schuit en lading
verrast zijn door Koning Winter en nu hun
dagen in ledigheid slijten in de kroegen en
logementen aan de kaden. Voor velen van
hen. de kleine zelfstandigen vooral, is dit
oponthoud een geduchte tegenvaller, want
als er niet constant gevaren wordt levert
het schippersvak nauwelijks een boterham
op. Daarbij komt dan nog het gevaar voor
ijsschade aan hun schepen, die vaak onvol
doende of in het geheel niet verzekerd zijn-
Geen wonder dus, dat de schippers
's morgens al heel vroeg samendrommen in
de havenkantoren en waterstaatsbureaux
om zo vlug mogelijk het laatste nieuws
over de ijsgang te horen.
Dat nieuws wordt hun verschaft door de
IJsberichtendienst van de Waterstaat, die
in werking treedt zodra de eerste nacht
vorsten optreden en waarbij meer dan'300
„ijswaarnemers" over het gehele land zijn
ingeschakeld. Ieder van deze waarnemers
heeft een bepaald rayon, waarin hij elke
middag om drie uur de toestand en hoe
danigheid van ijsgang en vaarwater con
troleert. Die gegevens worden zo snel mo
gelijk opgezonden naar 'n zestigtal centraal-
posten. waar zij verzameld en aan elkaar
getoetst worden. De aldus verkregen
cistrictsrapporten worden vervolgens in
code telefonisch doorgegeven aan de „Di
rectie Algemene Dienst" in Den Haag, die
alle inlichtingen verwerkt en coördineert
op schematische landkaarten, de zogenaam
de „ijskaartjes", waaruit met een oogopslag
valt af te lezen, of en in hoeverre de
scheepvaart op de verschillende binnen
wateren nog mogelijk is.
De nog bevaarbare rivieren en kanalen
worden op die kaarten met blauwe inkt
ingetekend, de gestremde of moeilijk te
bevaren routes met paarsrode lijnen. Een
codewoord geeft bij elk der vaarwegen
bovendien vijf nadere bijzonderheden, na
melijk:
1. de scheepslypen waarmee nog ge
varen kan worden;
2. de omvang van de scheepvaart;
3. de manier waarop gevaren wordt
(b.v. op eigen kracht, in een ijsvrije geul.
achter ijsbrekers o.d.
4. de aard van de ijsbezetting (zwaar
of licht drijfijs, vast ijs, ijsdammen of
kruiend ijs);
5. de verwachting voor de volgende
24 uur.
Het samenstellen van die dagelijkse ijs-
kaartjes uit duizenden ontvangen gegevens
is uiteraard een tijdrovende en gecompli
ceerde arbeid, die echter zo goed georgani
seerd is, dat de kaarten nog met de nacht-
posttreinen verzonden kunnen worden. Zij
worden dan 's ochtends vroeg door de be
langhebbenden te weten de havenkan
toren en locale waterstaatsdiensten, rede
rijen, verzekeringsmaatschappijen eri be
drijven met een eigen vrachtvloot ont
vangen.
ADVERTENTIE
Hoélstraat 39 - Haarlem Tel. 13232 r
SPECIALE VERFSCHEMA'S
voor elke Industrie
HILVERSUM I, 402 M.
7.00 Nieuws. 7.13 Platen. 8.00 Nieuws. 8.18
Platen. 8.45 Voor de 'huisvrouw. 9.00 Gym
nastiek. 9.10 Platen. 9.35 Schoolradio. 10.00
Kinderen en mensen. 10.05 Morgenwijding.
10.20 Voor de kleuters. 10.40 Vocaal dubbel-
kwartet. 11.00 Feuilleton. 11.20 Platen. 11.35
Platen. 11.35 Orgel en zang. 12.00 Promenade
orkest, 12.30 WeerbericLht. 12.38 Sport. 12.48
Platen. 13.00 Nieuws. 13.20 Amusementsmu
ziek. 14.00 Kookpraatje. 14.20 Instrumentaal
kwintet. 14.55 Voordracht met muziek. 15.15
Pianoduo. 15.30 Musette-orkest. 16.00 Platen.
36.30 Muziekcauserie. 17.10 Voor de jeugd.
17.40 Platen. 18.00 Nieuws. 18.15 Verzoek
programma. 18.45 De Haverkist. 19.00 Voor de
kinderen. 19.10 Gemengd koor. 19.30 Men
sen en conflicten. 20.00 Nieuws. 20.05 Boek
bespreking. 20.15 Studentenliederen. 20.30
Benelux. 20.40 De vrouwenemancipatie. 21.00
Voor de jeugd. 21.35 Amusementsmuziek.
22.00 Buitenlands weekoverzicht. 22.15 Dans
muziek. 22.40 Vandaag. 22.45 Avondwijding.
23.00 Nieuws. 23.1524.00 Omroeporkest.
HILVERSUM II, 298 M.
7.00 Nieuws. 7.10 Platen. 7.15 Gymnastiek.
7.30 Platen. 7.33 Gewijde muziek. 7.45 Woord
voor de dag. 8.00 Nieuws. 8.15 Platen. Tot
uw dienst. 8.35 Platen. 9.00 Voor de zieken.
9.30 Voor de huisvrouw. 9.35 Platen. 10.30
Morgendienst. 11.00 Orgel en sopraan. 11.30
Platen. 12.10 Zang, piano en voordracht.
12.30 Weerbericht. 12.33 Vocaal ensemble.
12.59 Klokgelui. 13,00 Nieuws. 13.15 Metro-
pole-orkest. 14.00 Met oog en oor de wereld
door. 14.30 Omroeporkest. 15.15 Voordracht.
15.35 Mozartvleugel en viool. 16.00"Wenken
voor de tuin. 16.15 Fluit, clavecimbel en
viola da gamba. 16,40 Platen. 17.15 Suri
naamse volksmuziek. 17.45 Fryslan Boppe?
18.00 Platen. 18.15 Muziekcorps. 18.40 Platen.
18.45 Muziek voor blazers. 19.00 Nieuws, en
weerbericht. 19.10 Verklaring en toelichting.
19.30 Platen. 20.00 Radiokrant. 20.20 Zar und
Zimmermann, opera. 22.25 Langs wegen van
kunst en schoonheid. '.'.2.45 Overdenking. 23.00
Nieuws en S.O.S.-berichten. 23.1524.00
Platen.
TELEVISIE (A.V.R.O.)
20.15 Televizier. 20.35 Makc-up-demonstra-
tie. 20.55 'n Amerikaanse in Parijs. 21.20
21.45 De gelukkige huichelaar, TV-spel.
BRUSSEL, 324 M.
11.45 Zang en piano. 11.55 Platen. 12.00
Omroeporkest. 12.30 Weerbericht. 12.34 Pla
ten. 13.00 Nieuws. 13.15 Orgelconcert. 14.00
Schoolradio. 15.00 Voor de jeugd. 15.30 Pla
ten. 16.05 Orkestconcert. 17.00 Nieuws. 17.10
Gevarieerde muziek. 18.00 Vlaamse muziek.
18.30 Voor de soldaten. 19.00 Nieuws. 19.40
Platen. 19.50 Causerie. 20.05 Hoorspel met
muziek. 22.00 Nieuws. 22.15 Intern. Radio
Universiteit. 22.30 Platen. 22.50-23.00 Nieuws.
BBC
22.00—22.30 Nieuws. Hoe de weekbladen
het zien. Nieuwe films. (Op 224 m.).
De waarde van het dienstbetoon der bin
nenvaart bedraagt meer dan honderddui
zend gulden per dag en dus is het van groot
belang voor onze economie, dat de schepen
ook in strenge winters kunnen blijven va
ren totdat de laatste waterweg het afge
zegd heeft. Dat is de taak en de betekenis
van de jjskaarten van Waterstaat, die zo
nodig nog worden aangevuld met speciale
ijsberichten via de radio, een service, die
ons land al vele millioenen guldens en ar
beidsuren aan „vorstverlet" bespaard
heeft en ook in de afgelopen weken op
nieuw haar onmisbaarheid bewijzen kon.
Helaas vertonen haar ijskaarten de laatste
dagen vrijwel geen andere kleur meer dan
het hatelijke rood der totale onbevaarbaar
heid.
Maar ook deze ijstijd kan niet eeuwig
duren en de blauwe inkt staat al klaar.
Zodra ergens de greep van de winter ver
slapt, zal Waterstaat paraat zijn om de
schippers in dat gebied veilig naar hun be
stemming te loodsen. Laten wij hopen, dat
het spoedig zover is!
ADVERTENTIE
20 «abl,
65 cent
De aanhoudende vorst heeft de handel
op de Zeeuwse fruitveilingen vrijwel lam
gelegd. De handel heeft wel belangstelling
voor fruit, maar het is haast onmogelijk
het te verzenden. In Kapelle-Biezelinge,
waar wekelijks nog een grote aanvoer van
fruit is, zal deze week niet worden ge
veild.
Meer dan 90 percent van de Zeeuwse
fruitvoorraad is opgeslagen in de koelhui
zen, zodat de voi-st hierop geen invloed
heeft. De peren zij thans vrijwel geruimd,
met uitzondering van wat stoofperen
waarvan de voorraad echter gering is.
Aangezien door de vorst de aanvoer varn
groenten zeer gering is geworden, ver
wacht men een grote vraag naar de restan
ten stoofperen.
Een hete vloot van Rijnaken, geladen met steenkool uit het Roergebied, heeft be
schutting gezocht in een klein haventje in de buurt van Andernach, nu vrijwel de
gehele Rijnvaart door de vorst is uitgeschakeld.
Uit de weekstaat van de Nederlandsche
Bank per 1 Februari blijkt de bankbiljet-
tencirc-ulatie met circa f 87 millioen is ge
stegen tot f 3.263.4 millioen. Aangeno
men mag worden, dat vooral de handels
banken in de geldbehoefte hebben voorzien.
Zij zagen hun tegoed althans met f 104
millioen achteruitlopen tot f 393 millioen.
Het rijk daarentegen zag zijn tegoed met
f 20 millioen stijgen to f 894 millioen.
In de goudvoorraad is geen verandering
gekomen. Deze bedraagt f 2.981,5 millioen.
De netto deviezenreserve daarentegen
geeft een lichte achteruitgang te zien, na
melijk van f 1.366,5 millioen tot f 1.358
millioen. Goud en deviezen tezamen zijn
dus met eenzelfde bedrag verminderd en
belopen thans f 4.339,5 millioen.
Een record aantal emigranten is Dins
dagmiddag uit Rotterdam naar Australië
vertrokken. Niet minder dan 1020 passa
giers heeft het m.s. „Sibajak" aan boord
en onder hen bevinden zich 363 kinderen
beneden 12 jaar, van wie er 86 nog niet
ouder dan twee jaar zijn. Er reizen dertig
gezinnen mee van Nederlandse oud-mili
tairen, die in de tweede wereldoorlog aan
de zijde van de geallieerden hebben mee
gestreden en daarom voor hun emigratie
subsidie van de Australische legering ont
vangen en bij aankomst in Australië ook
verder geholpen worden.
Slechts 214 passagiers worden bij aan
komst in het nieuwe vaderland in een
kamp opgenomen. De anderen hebben al
len reeds een onderdak.
De reis gaat via het Suezkamaal naar Fre-
mantle, Melbourne en Sidney Op 3 Maart
wordt de „Sibajak" te Fremamtle verwacht.
Via Djakarta, waar passagiers uit Indone
sië aan boord zullen komen, maakt het
schip de terugreis naar Rotterdam.
ADVERTENTIE
VERAF EN
GR. HOUTSTR. NAAST LUXOR
Geref. kerken
Bedankt voor Zuid-Beijerland
Minnema te Monnikendam.
Ds. L. W. ERDMAN
M. T.
Zondag 7 Februari viert ds. L. W. Erd-
man, emeritus predikant van IJmuiden,
thans wonende te 's-Gravenhage, zijn gou
den ambtsjubileum als predikant in de
Ned. Herv. Kerk.
Zijn eerste gemeente was Spijkenisse. In
1908 verwisselde hij deze gemeente met
die van Brielle, vanwaar hij 6 Mei 1917
naar IJmuiden vertrok. Deze zijn derde
en laatste gemeente diende ds. Erdman
tot 1 Mei 1943. toen hem op 65-jarige leef
tijd emeritaat werd verleend. Na zijn eme
ritaat moest hij in de oorlogsjaren uit
IJmuiden evaeuëren. Hij verbleef toen van
Mei 1943 tot November 1945 te Lochem,
waar hij werd benoemd tot hulpprediker
voor de geestelijke verzorging in drie nood
ziekenhuizen en in een verzorgingshuis
voor geëvacueerde ouden van dagen. Na
October 1946 was ds. Erdman nog enige
jaren te Haarlem werkzaam als hulppre
diker.
In IJmuiden was hij vele jaren voorzit
ter van het bestuur van de Hervormde
scholen en van de Vereniging „Het Witte
Kruis" van de afdeling Velsen.
De Noord-Brabantse Maatschappij van
Landbouw heeft in Breda onder leiding van
haar voorzitter, de heer G. G. de Waard,
vergaderd. Deze zei in zijn inleidend woord,
dat de door de watersnood getroffen landr-
bouwers in het gebied der maatschappij
zeer ontstemd zijn over het feit, dat in de
agrarische sector zo goed als geen defini
tieve normen voor schadevergoeding be
kend zijn. Voorzover die wel bekend zijn,
is men daar bovendien zeer geheimzinnig
mee. Men vraagt zich af, of zich bij de af
wikkeling van de watersnoodschade, het
drama wederom gaat voltrekken, dat men
bij de afwikkeling der oorlogsschade kent.
Dit zal volgens spreker ebhtcr door de ge
organiseerde landbouw niet worden getole
reerd. „Wij wensen te weten, waar wij aan
toe zijn", aldus spreker, „vooral met het
oog op het komende voorjaar, wanneer
grote kapitalen moeten worden geïnves
teerd."
In een gezamenlijk communiqué van
de Marvo, de Leger voor lich t i ngsd i ens t en
do Lu-chtimachtvoorliohtingsdienst wordt
medegedeeld, dar het Hoge Commissariaat
van de Republiek Indonesia in opdracht
van de Indonesische regering bijzondere
waardering en oprechte dank heeft be
tuigd aan de Nederlandse regering voor
het werk, dat de Nederlandse militaire
missie in Indonesië heeft verricht.
Geconstateerd wordt, dat de missie met
ernst en opofferingen gedurende een pe
riode van drie jaar het hare heeft bijge
dragen tot de opbouw en het perfectionne-
ren van de Indonesische strijdkrachten.
Wedorzijds begrip heeft gedurende deze
jaren kunnen groeien tot goede samenwer
king, waardoor zeer bevredigende resulta-
taten zijn bereikt.
ADV ERTEN'I IE
Er zijn unieke Nederlandse
exemplaren bij
Twee Nederlanders, de heren J. Schul-
man uit Amsterdam en H. K. Berghuys
uit Deventer, zullen de veiling van ex-
koning Faroeks kunstschatten te Cairo,
welke ï'uim twee weken zal duren, bijwo
nen. Dan komen de door de Egyptische re
gering geconfisceerde 8500 gouden, 160 pla
tina, circa 100.000 zilveren munten alsmede
het oude bankpapier uit Faroeks privé-
verzameling onder de hamer. Er zijn on
geveer 800 oude Nederlandse munten bij,
waaronder een serie kostbare vierkante
noodmunten, geslagen in cle belegerde
steden tijdens de tachtigjarige oorlog uit
goud of zilver, dat door de burgers was in
geleverd, onder meer uit Amsterdam, Bre
da, Haarlem, Deventer, Groningen, Leiden,
Maastricht en Zierikzee. Bij de munten
bevinden zich ook unieke gouden en zil
veren proefslagen uit het Koninkrijk der
Nederlanden, de gouden 2,5 gulden uit 1840
en uit 1898, voorts gouden kwartjes, dub
beltjes en stuivers, geslagen als proef in
enkele exemplaren op last van de koning
en bewaard door 's rijks muntmeester. Ook
de gouden proefducaat van Lodewijk Na
poleon, gesigneerd door de graveur Geor
ges, is een uiterst zeldzame munt. Behalve
deze Nederlands en Nederlands-Indische
munten, wordt oud bankpapier uit ons land
en het voormalig Nederlands-Indië geveild,
onder meer papiergeld uit 1810, uitgege
ven tijdens de Engelse bezetting.
Direct of langs velerlei omzwervingen
zijn deze munten in Faroeks privé-verza-
meling beland.
Ook wordt een viertal Romeinse gouden
bai-en geveild uit de tweede en derde eeuw
na Christus. Zij hebben een waarde van
10 tot 20.000 gulden per stuk.
De. commentaren van Nederlanders, die
uit Indonesië zijn teruggekeerd, luiden
vaak nogal pessimistisch en daarom was
de uiteenzetting zo opmerkelijkdie giste
ren door een in R.otterdam gedebarkeerde
Nederlander over de situatie in Indonesië
werd gegeven.
Het is de heer E. L. van Rooy, die 25
jaar een zeer belangrijke post in Indonesië
heeft, bezet, die weliswaar drie jaar voor
dc pensioengerechtigde leeftijd ontslag
nam, maar die toch een gunstig gehad
over de toekomst wilde laten horen, een
optimistisch geluid over het land zelf. als-
mede over de moeilijkheden voor Neder
landse iverkers. Hij was in Indonesië ad
junct-direct ei Lr van de Gouvernements-
Landbouwbedrijven, thans Pusat Perke-
bunan Negara geheten.
De heer Van Rooy, die een groot aandeel
heeft gehad in de na-oorlogse weder
opbouw van de op Noord-Sumatra gelegen
gouvernements-landbouwondernemingen.
keert voorgoed naar Nederland terug. Hij
bleef op zijn post toen na de souvereini-
teitsoverdracht de gouvernements-land-
bouwbedrijven in handen van het Indone
sische gouvernement overgingen. Hij leidde
als adjunct-directeur deze bedrijven ver
der, maar, zoals gezegd, noopten de om
standigheden moeilijke arbeidsverhou
dingen en het wegvallen van de steun van
deskundige werkkrachten, hem het
bijltje erbij neer te leggen. Toch kwam
hier niet terug een man die in alle opzich
ten zijn mening baseerde op het voortijdig
afsluiten van een belangrijke carrière.
De heer Van Rooy was van mening dat
op het ogenblik aan de gouvernements
landbouwbedrijven grote schade wordt
aangericht. De onplezierige verhoudingen
met de vakverenigingen maken, dat de ad-
maar men zit in Indonesië nog steeds met
een benoemd parlement, waarmede het
moeilijk regeren is. Bovendien kost het
aantrekken van buitenlandse deskundigen
deviezen en in dit opzicht is de positie van
Indonesië niet gunstig, ondanks het feit
dat deze deskundigen slechts twee percent
van het deviezenbedrag kosten.
Lichtpunten
Toch zijn er, ondanks het feit dat bij
voorbeeld de prestaties van de arbeiders
op de ondernemingen zijn teruggelopen tot
60 a 70 percent ten opzichte van die van
vóór de oorlog, wel lichtpunten aan te wij
zen. In de rubber en de palmolie is de
productie de laatste jaren bevredigend ge
weest. De winning van hars en terpentijn
heeft de helft van de voor-oorlogse weer
bereikt en voor het eerst na de oorlog is
het afgelopen jaar weer uitvoer naar
Australië geschied. Afnemers uit Zuid-
Afrika zijn weer verschenen. Op verschei
dene ondernemingen kon door efficiëncy
een behoorlijk resultaat worden bereikt. De
dertien Noord-Sumatraanse ondernemin
gen, waarover de heer' Van Rooy als ad
junct-directeur de leiding had, konden in
1952 nog een winst maken van 60 millioen
gulden; in 1953 een voorlopig geschatte
winst van 40 tot 45 millioen gulden. De
steeds verdergaande eisen van de vakver
enigingen maken de kostprijs echter hoog.
Een stijging van de wereldmarktprijzen,
vooral van rubber, zou al een grote ver
betering kunnen brengen. Vooral echter
het steeds afnemende aantal deskundige
medewerkers heeft de heer Van Rooy ge
noopt heen te gaan omdat hij het niet ver
antwoord achtte zijn handtekening onder
een begroting van 180 millioen te zetten,
zoals hij dat uitdrukte.
Ongetwijfeld zijn de verbeteringen in de
sociale positie van de ondernemingsarbei
der een vooruitgang. Komt men tot ver
hoogde arbeidsprestaties, een betere devie-
zenpositie, ook door een vermeerderde uit
voer met hogere wereldmarktprijzen, het
ministrateurs teveel tijd moeten besteden opnieuw aantrekken van deskundigen en
aan al die beslommeringen, waardoor er
voor een goed beheer van de onderne
mingen te weinig tijd overschiet. Daarbij
komt, dat de verrichte arbeid belangrijk
'minder is dan vóór de oorlog. De kostpriis
stijgt daardoor belangrijk en de lagere
prijzen op de wereldmarkt, vooral van rub
ber, hebben ertoe meegewerkt dat vele
fasen van onderhoud niet op die wijze ge
beuren, die noodzakelijk is. Dit minder
goede onderhoud is iets dat zich op den
duur, na enkele jaren, zal wreken. De on
rustige politieke constellatie heeft mede
gebracht dat deskundige Nederlandse
krachten na hun verlof geen toestemming
tot terugkeer kregen en dus voor de be
drijven verloren waren. De immigratie
politiek is van dien aard, dat het moeilijk
js Indonesië binnen te komen en de nieuwe
transferregeling werkt er niet toe mee
deskundige arbeidskrachten aan te trekken.
Bij de regering en de heer Van Rooy
denkt hierbij aan figuren als de vice-pre
sident Mohammed Hatta en de Masjoemi-
leider Natsir is wel degelijk begrip voor
de moeilijkheden, die deze politiek met zich
meebrengt voor de landbouwbedrijven,
23. Hoog suisde Panda over de omheining
van de racebaan heen, recht op het balcon
van een restaurant af, waar enkele lieden
het uitgilden, toen zij Panda op zich af
zagen vliegen. „O wee, dat loopt ver
keerd!", dacht Panda, angstig het stuur
omknellend. Maar het volgende ogenblik
landde hij veilig op het balcon en schoot
meteen door de opens aande deur het res
taurant binnen. Hij flitste onder een tafel
door, tot grote ontsteltenis van degene, die
daar zat te eten, reed een gro'e vaas in
scherven en kon nog ternauwernood een
kellner ontwijken. Om hem heen brak een
groot spektakel los; schorre kreten ver
mengden zich met het gerinkel van bre
kend glaswerk. De schokkende ervaring,
dat zij zelfs hier boven niet veilig waren
voor het verkeer, deed de verwilderde be
zoekers op de tafels en in de gordijnen
klimmen. Maar Panda kreeg slechts een
zeer vluchtige indruk van de verwarring,
die hij veroorzaakte. Voort joeg het Kal-
kerkarretjeen waar het zijn spoor had
gezet, stond geen heel glas meer.
een rustige politieke sfeerdan verwacht de
heer Van Rooy nog veel goedvan Indo
nesië ook voor wat betreft de kansen van
Nederlanders om zich daar een werkkring
te veroveren. De heer Van Rooy zeide
ervan overtuigd te zijn dat Nederlanders
de voorkeur zullen behouden. Men kent
ons en vertrouwt ons. De brede massu
werkt het liefst met ons omdat men weet
wat men aan ons heeft. Zonder zich aan
voorspellingen te wagen was de heer Van
Rooy van mening dat over vijf of zes jaar
een heel rvat gunstiger politiek en econo
misch klimaat zal zijn ontslaan, waarin
Nederlandse deskundigen nogheel wat
belangrijk werk kunnen verrichten.
Gevecht. Een reuzeninktvis heeft nabij
Busselton in West-Australië een zwem
mer gegrepen en hem in een hol op
ongeveer zeven meter onder de zee
spiegel getrokken. De zwemmer, Ken
Aitken te Busselton, was met een on
derwater-geweer op jacht naar vissen,
toen de inktvis hem aanviel. Een grijp
arm ontrukte hein het geweer en een
andere sloeg zich om Aitkens linker
arm. Aitken verdedigde zich met een
mes tegen de inktvis en slaagde er in
de grijparm die zich inmiddels om zijn
lichaam had geslagen af te snijden. Met
de grijparm nog om zijn lichaam kwam
de naar adem snakkende Aitken weer
boven water. Later dook Aitken weer
naar het hol om zijn geweer even te
halen.
Arrestatie. De Franse autoriteiten in Ma
rokko hebben de arrestatie bekend ge
maakt van 40 personen, die er van'ver-
dacht worden, de hand te hebben ge
had in een bomontploffing te Casablan
ca op Kerstnacht, die 21 mensen het
leven kostte, en in het opblazen van
een sneltrein in November van het
vorig jaar. Verder zouden verzets-
centra te Casablanca, Rabat en Sale on
schadelijk gemaakt zijn.
Hulp. Een man bij Aken, die hulpgeroep
uit het kanaal in de nabijheid hoorde,
aarzelde niet en sprong in het water om
een volkomen uitgeputte vrouw aan
land te brengen. Het bleek zijn eigen
vrouw te zijn.
Lasten. De Oost-Duitse volkskamer heeft
een wetsontwerp goedgekeurd, volgens
hetwelk de staat hypotheken en andere
financiële lasten overneemt als het
land, waarop zij drukken, gevoegd
wordt bij een collectieve boerderij.'De
lasten moeten echter ontstaan zijn voor
negen Mei 1945, het einde van de oor
log. Mocht een boer na zijn toetreding
de collectieve boerderij verlaten, dan
komen de lasten weer op zijn schou
ders.
Houding. Het semi-officiële Joegoslavische
persbureau „Joegopress" heeft ver
klaard, dat Joegoslavië's houding tegen
over het Atlantisch pact geen verband
houdt met het vraagstuk der Joegosla-
vische-ltaliaanse betrekkingen. „Zelfs
al veranderen de omstandigheden ten
aanzien van dit vraagstuk, dan is er
voor Joegoslavië geen reden tot ver
andering van zijn standpunt tegenover
het Atlantisch pact", aldus „Joego
press".
Werkloosheid. Het centrale comité van het
Oostenrijkse algemene vakverbond zou
heden de sociale toestand, voortvloeiend
uit de voortdurende stijging van de
werkloosheid, bespreken. Er zijn op het
ogenblik meer dan 300.000 werklozen in
Oostenrijk op een bevolking van 7 mil
lioen zielen van wie slechts 2 millioen
loontrekkend zijn.
Aanpassing. President Eisenhower heeft
verklaard van mening te zijn, dat de
Amerikaanse economie een periode van
aanpassing doormaakt. Een dergelijke
aanpassing is volgens de president een
normaal verschijnsel na een periode
van grote verdedigingsinspanningen.
De president gaf als zijn mening te
kennen, dat de welvaart van een land
bepaald wordt door de toestand, waar
in zijn bevolking verkeert, en niet "door
de toestand van enkele maatschappijen.
Zege. Bij een Woensdag gehouden tussen
tijdse verkiezing te Ilford. heeft de con
servatieve candidaat T. L. Iremonger,
een neef van de Britse minister van
Buitenlandse Zaken, Eden, de over
winning behaald. Hij kreeg 8.427 stem
men meer dan de Labour-candidaat.
Bij de algemene verkiezingen van 1951
was de conservatieve meerderheid
10.040 stemmen.
Geloof. „De Amerikaanse regering gelooft
vurig in de vreedzame oplossing van
internationale geschillen en in het
recht van volken om vrij te zijn", al-
dus president Eisenhower in een bood
schap aan uitgewekenen uit Midden- en
Oost-Europa, die op een bijeenkomst
hulde hebben gebracht aan wijlen pre
sident Woodrow Wilson, die na de eer
ste wereldoorlog de voorvechter was
van het zelfbeschikkingsrecht der vol
ken, „waardoor kleine landen na deze
oorlog hun onafhankelijkheid wisten
te verwerven".
Lente. Generaal Vo Nguyen Giap, opper
bevelhebber van de Vietminh-strijd-
krachten, heeft op alle opstandelingen
in Indochina een beroep gedaan om van
„deze lente een overwinningslente" te
maken. Hij verklaarde, dat verleden
jaar in totaal 90.000 leden van de strijd
krachten der Franse unie buiten ge
vecht waren gesteld. In de toekomst zal
dit aantal nog veel groter zijn, zo
voegde hij hieraan toe.
DE vorige maal hebben we er op gewe
zen dat electriciteit eigenlijk be
schouwd moet worden als een stof, die uit
deeltjes bestaat die we in ruwe trekken
als electronen hebben gekenschetst. Zoals
losse zandkorrels in een buis in beweging
raken zodra we de buis schuin naar be
neden houden, waardoor de korrels zich
naar het benedeneinde van de buis spoeden
en er als het ware een zandstroom ontstaat,
zo bewegen ook de electrische
deeltjes zich van een punt van
hoger potentiaal naar een
punt van lager potentiaal en
deze beweging van de electri-
citeitsdeeltjcs heet eveneens
„stroom".
Nu vrijwel ieder huis op het
electriciteitsnet is aangesloten
en een wirwar van draden langs muren en
plafonds de stroom levert die voor het ge
bruik van de meest uiteenlopende electri
sche apparaten vereist is, kan het voor nie
mand een geheim zijn, dat de aanraking
van deze stroomdraden met de éne stof
geen enkele uitwerking heeft, terwijl an
dere stoffen de meest onverwachte effec
ten te voorschijn roepen, doordat we een
gevoelige schok krijgen, doordat er vonken
optreden, of doordat het licht uitslaat. In
ieder huishouden waar actieve amateurs
hun bezigheden uitoefenen, is kortsluiting
een meer of minder regelmatig optredend
verschijnsel.
We zullen ons daarin niet verder ver
diepen, maar ons uitsluitend afvragen,
waarom de ene stof de electrische stroom
practisch niet geleidt en waarom andere
stoffen dit juist in hoge mate doen. waarbij
we in het bijzonder aan de metalen den-
ken. Zoals op deze plaats al eens eerder
is ter sprake gebracht, bestaan atomen uit
een kern, waaromheen zich electronen in
verschillende banen bewegen. Nu hebben
de metaalatomen de eigenschap dat de bui
tenste electronenschil vrij zwak aan het
atoom is verbonden, zodat de buitenste
electronen het atoom met geringe moeite
kunnen verlaten, welk uitstapje zij zich
dan ook inderdaad veroorloven. In een stuk
metaal zal dus een vrij groot aantal elec-
v tronen zich frank en vrij her en
derwaarts tussen de atomen
door bewegen, gelijk verkopers
van chocoladerepen tijdens een
voetbalwedstrijd zich tussen
het publiek van de derde rang
dringen. We kunnen ons voor
stellen, dat als er tussen de
uiteinden van dit metaal een
spanningsverschil bestaat, de vrije electro
nen direct zullen gehoorzamen aan de
kracht die op hen wordt uitgeoefend, zodat
zij zich als een stroom zullen voortbewegen
naar het laagste punt. Indien we de buis
met zandkorrels nog eens ter hand mogen
nemen, komen de losse zandkorrels dus
overeen met de vrije electronen in goede
geleiders, zoals bijvoorbeeld de metalen.
Maar zouden we de zandkorrels in de buis
vastplakken, dan kunnen we niet veron
derstellen dat veel zandkorrels in bewe
ging komen, ook al zetten we de buis
recht overeind. Als zodanig moeten we dan
de slechte geleiders beschouwen, die soms
zo weinig vrije electronen bevatten, dat
we ze zelfs als isolatiemateriaal gebruiken.
Weet u nu ook, waarom een pook in de
brandende kachel zo vlug warm wordt
Daarover morgen.
(Nadruk verboden)
H. PéTILLON.
