KLM en Financiën gaan
electronisch rekenen
De Centrale schenkt drie ton
voor sociaal en cultureel werk
PANDA EN DE KALKERKAR
Wereldnieuws
Twee Amerikaanse „wonderbreinen"
in Den Haag ingewijd
De radio geeft Dinsdag
Twee branden door
kinderspel met vuur
Vrijz. Dem. Bond neemt
deel aan Staten
verkiezingen
Nederlands protest
in Djakarta
Toch ió het zo
vj
MAANDAG 15 FEBRUARI 1954
2
360.000 sommen per uur
Brandend Maagznnr
dat schrijnt
tot hoog in de keel
Katwijk heeft een haven
in maquette vorm
Majoor Van Ardenne
uit Korea terug
Dr. P. Th. Posthumus
Mcijes opnieuw voor de
radio
Bij gouden jubileum
De arrestaties
Brand in hotel te Oisterwijk
ANWB vraagt verlichting
kruispunt te Spaarndam
IJs bij eb
en vloed
in Zuiderzee
(Van een verslaggever)
Sinds enkele dagen is Den Haag een
tweetal electronisehe wonderbreinen"
rijk, die in onderdelen van seconden re
kenkundige problemen kunnen oplossen,
waarvoor de knapste wiskundigen uiren
nodig zouden hebben. Eén van die „denk-
robots", die gehuurd zijn van de Interna
tional Business Machine Corporation in
Amerika, is geplaatst in het ministerie
van Financiën, de andere in het hoofdkan
toor van de K.L.M. - en dat laatste exem
plaar hebben wij dezer dagen kunnen be
wonderen.
Het bestaat uit twee stalen kasten, die
er van buiten nauwelijks belangwekken
der uitzien dan een normale kantoor-
archiefkast. De grootste van het tweetal,
die 1,80 meter breed en minder dan mans
hoog is, herbergt de eigenlijke „hersens"
van deze rekenmachine, de andere, die
nauwelijks half zo groot is, fungeert ais
het „zintuigenstelsel". Plaatst men daarin
nu Hollerithkaarten - kartonnen fiches
met ingeponste perforaties, waarin elk
gaatje een bepaald' cijfer of getal voorstelt
- dan worden die ogenblikkelijk afge
tast door electronisehe „vingertoppen",
die de positie van ieder gaatje registreren
en doorzenden naar het „centrale zenuw
stelsel", dat instructie-paneel heet. Daar
worden de van de vingertoppen ontvangen
„zemuwprifckels" door een schakelpaneel
gevoerd, waarop men van tevoren heeft
vastgelegd welke rekenkundige bewer
kingen de machine achtereenvolgens met
deze serie „gaatjesopdrachten" moet gaan
uitvoeren.
1200 lampen
Is dat gebeurd dan worden de gegevens
naar de tweede machine, het eigenlijke
brein van het apparaat gezonden, dat
bliksemsnel de voorgelegde rekenopdracht
ontleedt tot afzonderlijke deelopdrachten
en ze dan over een breed front naar zijn
1200 electronisehe „hersencellen" (radio
buizen) jaagt. Ongeveer de helft van die
radiolampen fungeert als reken-,.units",
die tezamen alle rekenkundige bewer
kingen kunnen uitvoeren met een snel
heid van 2000 tot 16000 operaties per se
conde; de andere helft vormt het automa
tische geheugen, waarin de verkregen
deel- of einduitkomsten van een vraag
stuk kunnen worden „geconserveerd" tot
dat ze met behulp van een speciale „com-
mandoprikkel" worden opgevraagd. Elk
van de 1200 lampen heeft bovendien een
eigen neon-toetslampje, waaraan men kan
zien of die „hersencel" in kwestie zijn
werk naar behoren doet en voorts is er
ook een centraal contróleDaneel, dat het
mogelijk maakt de uitwerking van een
opdracht stap voor stap te volgen. Mocht
er desondanks ergens iets fout gaan door
b.v. een mechanische storing, dan maakt
de robot hiervan zelf melding met een
rood alarmlicht.
Is een rekenopdracht voltooid (hetgeen
per ponskaart slechts een fractie van een
seconde vergt) dan telegrafeert de machi
ne de einduitkomst naar het voorzet appa
raat, waar de gevonden resultaten auto
matisch op de betreffende Hollerithkaart
worden ingeboekt. De totale arbeidspres
tatie van het apparaat bedraagt 360.000
rekenkundige bewerkingen van maximaal
8x8 cijfers per uur - een klusje waarvoor
ADVERTENTIE
kunt U blussen in de kiem. Neem simpelweg
een of twee Rennies langzaam laten smel
ten op de tong en het leed is bezworen.
Onmiddellijk! Geen wonder dat U voor en na
mensen ontmoet die steevast Rennies bij zich
hebben praktisch en hygiënisch verpakt.
En onopgemerkt in te nemen, zonder water
of wat ook.
HILVERSUM I, 402 M.
7.00 Nieuws. 7.10 Platen. 7.50 Dagopening.
8.00 Nieuws. 8.15 Platen. 9.00 Morgenwij
ding. 9.15 Platen 9.25 Voor de vrouw. 9.35
Platen. 10.50 Voor de kleuters. 11.00 Prof.
dr. D. H. Wester: Plactics. 11.30 Sopraan en
piano. 12.00 Hammondorkest. 12.30 Weer
bericht. 12.33 Voor het platteland. 12.40
Orgel. 13.00 Nieuws. 13.20 Promenade
orkest. 14.00 Wij ontdekken Amerika. 14.30
Platen. 14.40 Schoolradio. 15.00 Platen. 15.15
Voor de vrouw. 15.45 Platen. 16.30 Voor de
jeugd. 17.30 Lichte muziek. 17.45 Platen.
17.50 Militaire causerie. 18.00 Nieuws. 13.15
Piano. 18.25 Paris vous parle. 18.30 Asthma.
19.00 Voor de kinderen. 19.05 Militair orkest.
19.25 Strijkkwartet. 20.00 Nieuws. 20.05 Ge
varieerd programma. 21.35 Lichte muziek.
22.00 Gevarieerde muziek. 22.05 Tiroler mu
ziek. 22.45 De woelige wereld. 23.00 Nieuws.
23.15 New York Calling. 23.2024.00 Dans
muziek.
HILVERSUM II, 298 M.
7.00 Nieuws. 7.10 Platen. 7.15 Gymnastiek.
7.30 Platen. 7.45 Gebed. 8.00 Nieuws. 8.15
Platen. 9.00 Voor de huisvrouw. 9.40 Licht
baken. 10.00 Voor de kleuters. 10.15 Platen.
11.00 Voor de vrouw. 11.30 Schoolradio. 11.50
Als de ziele luistert. 12.00 Angelus. 12.03
Metropole-orkest 12.30 Weerbericht. 12.33
Platen. 12.55 Zonnewijezr. 13.00 Nieuws. 13.20
Amusementsmuziek. 14.00 Gevarieerd pro
gramma. 14.50 Kamerorkest. 15.30 Ben je
zestig? 16.00 Vopr de zieken. 16.30 Ziekenlof.
17.00 Schoolradio. 17.15 Felicitaties voor de
jeugd. 17.45 De voedselprodutcie en -con
sumptie in de wereld. 18.00 Platen. 18.20
Sport. 18.30 Voor de jeugd. 18.52 Actualitei
ten. 10.00 Nieuws. 19.10 Platen. 19.15 Uit het
Boek der Boeken. 19.30 Platen. 20.25 De ge
wone man. 20.30 Omroep-orkest. In de pauze:
(21.0021.15): Kan een haan een ei leggen?
21.45 Paedagogische causerie. 22.00 Piano.
22.25 Platen. 22.45 Gebed en lit. kalender.
23.00 Nieuws: 23.1524.00 Strijkorkest en
soliste.
TELEVISIE (K.R.O.)
20.1521.45 Philharmonisch orkest en
solist.
BRUSSEL, 324 M.
11.45 Platen. 12.30 Weerbericht. 12.34 Pla
ten. 13.00 Nieuws. 13.15 Platen. 14.00 School
radio. 15.30 Omroepkoor. 15.45 Platen. 17.00
Nieuws. 17.10 Voor de kleuters. 17.30 Platen.
17.50 Boekbespreking. 18.00 Voor de jeugd.
18.30 Voor de soldaten.19.00 Nieuws. 19.40
Platen. 20.00 Verzoekprogramma. 20.15 Voor
de vrouw. 21.00 Omroeporkest en solist. 22.00
Nieuws. 22.15 Platen. 22.55—23.00 Nieuws.
BBC
22.0022.30 Nieuws. Vraagesprek met onze
luisteraars. Boeken en schrijvers. Op 224 m.).
een ervaren cijferaar vele dagen nodig
zou hebben.
Louter nullen en enen
Het zou te ver voeren, de werking van
dit rekenwonder uitvoerig te beschrijven,
maar het principe ervan kan in enkele
woorden verklaard worden. De machine
rekent niet gelijk de mens, met het tien
tallige stelsel, maar herleidt alle cijfers
tot combinaties van nullen en enen: het
getal 7 b.v. schrijft zij als 0111. Die her
leiding is noodzakelijk omdat de hersen
cellen - in casu de radiolampen - slechts
„nullen" (geen spanning tussen anode en
kathode) en „enen" (wel spanning) kun
nen registreren.
Het tweede geheim berust op het feit
dat alle rekenkundige bewerkingen - dus
ook aftrekken, vermenigvuldigen en de
len - in principe tot optellingen herleid
worden. Aan een uitleg daarvan zullen wij
ons niet wagen, maar het ligt voor de
hand dat ook dit aanmerkelijk tot de re
kensnelheid bijdraagt.
Nog meer rekenhonger
Nu is het echter ook weer niet zo dat
men de machine van ogenblik tot ogen
blik allerlei willekeurige sommen voorzet,
want voor ieder vraagstuk moet op het
instructiepaneel een specifieke commando
schakeling worden uitgezet om de aard
en de volgorde van de verschillende be
rekeningen vast te stellen en het gereed
maken van zoti instructie kost uiteraard
tijd. Daarom krijgt de electronisehe re
kenmachine in hoofdzaak vaste typen van
vraagstukken op te lossen, waarbij de
volgorde der bewerkingen steeds dezelfde
is en waar men dus met eenzelfde basis-
instructie kan volstaan. Zulke type
vraagstukken zijn er bij de K.L.M.als in
ieder groot bedrijf, vele, bijvoorbeeld het
omrekenen van bedragen in vreemde va
luta vice versa, de loonadministratie, ana
lyses en ramingen van vrachtprijzen en
passagetarieven op bepaalde vliegroutes,
coördinatie van driehoeksmetingen voor
de luchtkartering e.d.
Het K.L.M. „won der brein" is in eerste
instantie gehuurd om een vrij aanzien
lijke achterstand in de administratie van
onze luchtvaartmaatschappij in te lopen.
Daarmee zouden, zo had men berekend,
vele weken gemoeid zijn, maar de elec
tronisehe veelvraat presteerde het om zich
in enkele dagen door de hele rijstebreiiberg
heen t.e werken. Tevreden snorrend kraakt
hij met verbijsterende snelheid alle wis
kundige puzzles en formules die men hem
voorzet en reeds ziet het er naar uit, aax
men binnenkort veel meer cijferwerk van
andere afdelingen zal moeten aantrekken
om zijn formidabele rekenhonger blijvend
te kunnen stillen!
Het gemeentebestuur van Katwijk heeft
Zaterdag een honderdtal toekomstige ci-
viel-ingenieurs, thans nog studenten aan
de Technische Hogeschool te Delft, ont
vangen. Tijdens .deze ontvangst is aan het
Katwijkse gemeentebestuur een maquette
aangeboden van het plan voor de bouw
van een zeehaven in Katwijk aan Zee.
De burgemeester van Katwijk, mr. W.
J. Woldringh van der Hoop, zei in een
toespraak, dat een zeehaven een der be
langrijkste wensen van Katwijk is, om
dat de visserij door het ontbreken van een
haven voor zeer grote moeilijkheden ge
plaatst wordt. Onder de vele vissers
plaatsen in Nederland neemt Katwijk de
eerste plaats in, aldus de burgemeester,
die opmerkte dat de vloten van Vlaar-
dingen en Scheveningen gedeeltelijk wor
den bemand met mannen uit Katwijk.
Daar men nu aan het bouwen is voor het
hoogheemraadschap Rijnland, is het vol
gens de burgemeester nu het goede ogen
blik om tot de aanleg van een zeehaven
te besluiten. Hij hoopte dan ook, dat van
regeringswege een spoedige beslissing is te
verwachten.
De voorzitter van de Delftse studenten
vereniging, de heer S. M. J. van der Meer,
baentwoordde de rede, waarna de maquet
te van het zeehavenplan aan het gemeente
bestuur werd aangeboden. De toekomstige
ingenieurs hebben een werkzaam aandeel
in de voorbereidingen en de voorstudie van
het zeehavenplan gehad.
De grote groep studenten vertrok vervol
gens naar het duinterrein ten Noorden van
de uitmonding van de Rijn, waar volgens
de plannen de haven zal moeten komen.
Daar werd ten aanschouwe van een grote
menigte door de burgemeester op verzoek
van de gasten onder de klanken van het
volkslied een groot bord onthuld met het
opschrift „Hier moet Katwijks zeehaven
komen". De ontvangst werd besloten met
een diner.
Met het KLM-toestel „Pontianak" is Zon
dagmiddag majoor C. van Ardenne van het
Nederlands vrijwilligers detachement in
Korea op Schiphol aangekomen. Hij maak
te deel uit van het detachement Korea -
vrijwilligers, dat op 29 Januari 1953 uit
Nederland vertrok. Dit detachement is
thans op thuisreis en zal op 23 Februari
in Nederland terugkeren.
Majoor Van Ardenne ontving uit handen
van de plaatsvervangend commandant van
het regiment Van Heutz, majoor A. C. van
dei- Meijde, het Kruis voor Recht en Vrij
heid.
Dr. P. Th. Posthumus Meijes, die jaren
lang in zijn Zondagmiddag-radiopraatjes
de droge stof van het spoorboekje tot leven
wist te brengen in zijn causerieën onder de
titel „De Spoorwegen Spreken" is, nu hij
op 1 Januari met pensioen ging en zijn
radio-causerieën vervielen, aangezocht om
voor de AVRO-microfoon op hetzelfde
Zondagmiddaguur een serie korte praatjes
te houden over een ander onderwerp, na
melijk de B.B., Bescherming Bevolking.
President Eisenhower heeft de leider van de Britse expeditie naar de Mount Everest
Sir John Hunt (midden) en de man die met Tenzing de top bereikte Sir Edmund
Hillary (rechts) geëerd met de Hubbard médaille van de Nationale
Geografische Sociëteit.
Bij het gouden jubileum van de Centrale Arbeidersverzekeringsbank N.V. te Den
Haag heeft de president-commissaris, de heer E. Küpers, meegedeeld dat een bedrag
van drie ton ter beschikking is gesteld voor sociale en culturele doeleinden. De stich
ting „Ankerwerk" krijgt daarvan het leeuwendeel, namelijk 170.000 gulden voor het
werk onder de niet-gegrepen jeugd. Het Nederlandse Verbond van Vakverenigingen
krijgt vijftig mille voor de bouw en inrichting van het Evert Kupersoord, dat in
Amersfoort zal verrijzen. Voor het scholingswerk en het wetenschappelijk werk van de
Partij van de Arbeid is eveneens vijftig mille beschikbaar gesteld en voor het Inter
nationaal instituut voor sociale geschiedenis te Amsterdam tien mille. Voor andere
organisaties van sociale en culturele aard zijn de volgende bedragen uitgetrokken:
Instituut voor Arbeidersontwikkeling, Arbeiders Jeugdcentrale, „Humanitas" en
Woodbrookers elk vierduizend gulden en verder nog duizend gulden voor elk der
volgende organisaties: A.V.O., Politeia, Culturele Sportbond en Bond van Arbeiders
zangverenigingen.
Het huisorgaan van de bank, „De Roe
per", is met een jubileumnummer ver
schenen, waarin de heer E. Kupers mee
deelt, dat in de rij van zestig zustermaat
schappijen De Centrale de zeventiende
plaats inneemt met een verzekerd kapitaal
van ruim driehonderd millioen gulden met
meer dan een millioen polissen. Ten aanzien
van de volksverzekering komt De Centrale
op de vijfde plaats met een verzekerd ka
pitaal van 137 millioen. De heer Kupers
herinnert er ook aan, dat in een deel van de
vakpers het altijd openhartige jaarverslag
van De Centrale aan een vernietigende
deloyale critiek werd blootgesteld. De winst
aan "de arbeidersbeweging werd jpisleidend
genoemd, want deze nieuwe maatschappij,
die slechts met een kapitaal van vijftig-
Zondagavond omstreeks half zes is brand
uitgebroken in de houten noodwoning van
de familie H. van de B. te Nijkerkerveen.
Het bleek dat de vijf kinderen bij afwe
zigheid van de ouders een brandend stuk
hout uit de kachel hadden gehaald en dit
hadden neergelegd in de houtbak. De kin
deren snelden toen de brand uitbrak naar
buiten. Een buurman droeg er zorg voor dat
het op stal staande vee werd gered. Een bij
de noodwoning liggend slaapgedeelte bleef
behouden. De noodwoning zelf kon door
de Nijkerkerveense brandweer niet worden
behouden. De schade wordt niet door ver
zekering gedekt.
Het bezoek dat mevrouw W. uit de
Haagse Meloenstraat gisteren van haar
zoon en kleinzoon kreeg, zal haar nog lang
heugen. Terwijl de familie gezellig het
Zondagse kopje koffie nuttigde mocht de
zevenjarige Robbie op een zolderkamer
spelen. Het knaapje vermaakte zich met
lucifers en oud papier, waarmee hij een
mooi brandje stichtte.
Dat brandje werd echter hoe langer hoe
groter. Robbie zag geen kans tot blussen,
sloop de trap af en ging zij het in ietwat
hangerige stemming bij de buren op
bezoek.
Weldra stond de zolder van oma's huis
in de rustige, moderne Haagse straat in
lichterlaaie. Rookwolken spiraalden uit
het dak, hetgeen tegen één uur door over
buren werd gezien. Op de melding „uit
slaande brand" rukten een ladderwagen,
twee motorspuiten en een materiaalwagen
uit. Het blussen duurde een klein half
uurtje. De zolderverdieping en een deel
van het dak verbrandden. Huis en inboedel
zijn verzekerd.
duizend gulden was begonnen, zou zeker
binnen een paar jaar op de fles gaan.
De directeur van De Centrale, ir H. Vos,
huldigt de nagedachtenis van de eerste
directeur, Nehemia do Lieme, als die van
een groot man, die De Centrale omhoog
trok uit het niets. Hij was een financier
van grootse allure, hij verschafte De Cen
trale een wetenschappelijk aanzien, dat
ver uitging boven de betekenis welke zij op
grond van de omvang van haar bedrijf
zou hebben bezeten. De Lieme werd opge
volgd door de heer C. M. Simonsz, die
tijdens de bezetting blijk gaf van onver
schrokkenheid ten aanzien van hen die
De Centrale in het gelijkschakelingsproces
wilden betrekken.
Tot degenen die in de feestvreugde van
De Cèritrale delen behoort ook de heer
H. J. Hcfstra, directeur van de Centrale
Algemene, de na de oorlog door De Cen
trale cn het N.V.V. opgerichte brand- en
variaverzekeringsmaatschappij.
De 240.000 bij De Centrale verzekerde
gezinnen hebben alle een herdruk gekregen
van de tekening van Albert Hahn „Het
straatje", die het gezicht van uit een don
kere slop op een in een lichte verte voor
bijtrekkende Meistoet uitbeeldt.
In het jubileumnummer van „De Roe
per" staat daarbij het bekende gedicht van
C. S. Adema van Scheltema „De roden
roepen" afgedrukt.
De Vrijzinnig Democratische Bond heeft
in een te Utrecht gehouden vergadering
besloten, deel te nemen aan de verkie
zingen voor de Provinciale Staten op 21
April in nog nader te bepalen provincies.
Wel staat reeds vast, dat aan de Staten
verkiezing in Friesland zal worden deel
genomen.
De voorzitter van de bond, mr. K. Bijl-
sma uit Franeker, verklaarde dat de bond
na de heroprichting op 30 Januari 1953
overal veel sympathie ontmoet. Het leden
tal is groeiende. Na bespreking van doel
stelling, beginselverklaring en werkpro
gramma van de bond werd besloten meer
actie van de bond te doen uitgaan en bin
nenkort in verschillende plaatsen leden
vergaderingen te gaan houden. Op 13
Maart zal wederom te Utrecht een verga
dering worden gehouden ter bespreking
van de verdere uitbouw van de bond en de
te voeren actie.
In het voorlopig hoofdbestuur werd met
de waarneming van het secretariaat belast
de heer F. J. Plesman te Santpoort.
32. Omkijkend, zag een der rijders van
baas Kraska, dat Panda hem snel inhaalde.
„Daar komt dat kleine misbaksel op wielen
aan", gromde hij, „maar MIJ zal hij niet
passeren; ik veeg hem van de baan, zoals
baas Kraska bevolen heeft!" Onbewust van
de boosaardige plannen van de rijder voor
hem, joeg Panda met topsnelheid achter
hem aan. Bij een scherpe bocht begon hij
hem te passeren toen de rijder plotseling
met een boosaardige grijns omkeek en een
ruk aan zijn stuur gaf. De grote wagen
zwenkte opzij en dreef het kleine Kalker-
karretje naar de muur. „Hé! Pas op!!", gil
de Panda verschrikt, „opzij!" Toen de
rijder echter nog meer naar rechts week
en hem tussen de grote wagen en de muur
dreigde te mangelen, begreep Panda, dat
dit kwade opzet was. Maar toen herinner
de hij zich in een flits, dal hij op de ker
mis eens acrobaten in een reusachtige ton
had zien rondrijden. De middelpuntvlie
dende kracht van hun snelheid had hen
tegen de steile wanden van de ton gedrukt.
Zou hij dat hier ook niet kunnen? Zijn
snelheid was groot en de bocht was scherp
vastberaden drukte hij de gaspedaal
helemaal in.De mond van de boosaar
dige rijder viel open van verbazing, toen
hij Panda het volgend ogenblik als een
vlieg tegen de muur gedrukt, langs hem
heen door de bocht zag suizen.
DJAKARTA. (Aneta). Het Neder
landse Hoge Commissariaat heeft Maandag
bij de Indonesische regering geprotesteerd
tegen de gang van zaken bij de arrestatie
van een dertigtal Nederlanders en met
name tegen het uitblijven van een bevre
digend antwoord op verzoeken om inlich
tingen over deze arrestaties, welke het
Hoge Commissariaat tot het Indonesische
ministerie van Buitenlandse Zaken heeft
gericht.
In de overhandigde nota wijst het Hoge
Commissariaat er op, dat het zich sinds 29
December zeven maal schriftelijk tot het
ministerie van Buitenlandse Zaken heeft
gewend met verzoeken om inlichtingen en
dat daarop aldus een communiqué van
het Ned. Hoge Commisariaat als enig
antwoord werd ontvangen eenverwijzing
naar de tevoren uitgegeven bekendmaking
der regering, waarin over deze aanhoudin
gen enkele algemene, summier gestelde
mededelingen .werden gedaan.
In de nota van het Hoge Commissariaat
wordt er voorts tegen geprotesteerd, dat
het Hoge Commissariaat tot nu toe niet in
staat is gesteld, volgens de algemeen aan
vaarde internationale gebruiken aan deze
gearresteerde Nederlanders consulaire bij
stand te verlenen en dat de gearresteerden
nog niet in de gelegenheid zijn gesteld hun
wensen kenbaar te maken inzake te ver
strekken rechtskundige bijstand. Op het
schriftelijk verzoek van het Hoge Commis
sariaat, de Nederlandse arrestanten te mo
gen bezoeken, werd tot dusver slechts
vernomen, dat deze aangelegenheid onder
de aandacht der betrokken Indonesische
instanties was gebracht.
Zondagmorgen is omstreeks zeven uur
door het defect raken van een gasfles,
brand uitgebroken in het pas gerestau
reerde hötel en bosrestaurant „Klein
Speijök" te Oisterwijk. Het gebouw, en
vooral de bovenverdieping, die vrijwel ge
heel uitbrandde, kreeg aanzienlijke schade.
De plaatselijke brandweer en die uit Til
burg wisten het restaurant voor verwoes
ting te behoeden. De waterschade is zeer
greot.
De attributen van het zeven eeuwen
oude gilde „St. Barbara", zoals vendels
(waaronder het aloude moedervendel)
costuums, dieptetrom enzovoort, met uit
zondering van het gilde-zilver, zijn door de
brand verloren gegaan.
Naar het zich laat aanzien zal „Klein
Speijck" weer geheel in de vorige toestand
hersteld en nog deze zomer opnieuw in
gebruik genomen kunnen worden. Verze
kering dekt de schade.
Het kruispunt nabij het Gemeenlandshuis
van Rijnland te Spaarndam, waar de wegen
van Assendelft, Haarlem en Halfweg te
Spaarndam samenkomen, is bij avond zeer
onoverzichtelijk. Herhaaldelijk komen hier
zgn. bijna-ongevallen voor. De A.N.W.B.
heeft de provincie Noordholland dan ook
verzocht deze gevaarlijke situatie te verbe
teren, o.m. door het aanbrengen van een
goede verlichting, daar de huidige verlich
ting volkomen onvoldoende is.
Proces Volgens bet Albanese persagent
schap zal binnenkort een groot spion,
nageproces in Tirana beginnen tegen
„een groep agenten en terroristen, die
een gewapende opstand en de omver,
werping van het huidige bewind voor.
bereidden". Zij werden in December
door de Albanese veiligheidsdienst ge.
vangen genomen. De Amerikaanse
heime dienst in Griekenland zou hen
naar Albanië hebben gezonden.
Dank. Mao Tse Toeng heeft Zaterdag dank
gebracht voor de Russische hulp aan
China. Hij zeide, dat het vier jaar oude
vriendschapsverdrag tussen China en
de Sovjet-Unie moet blijven bestaan,
in een boodschap aan het Russische
staatshoofd Malenkov drukte hij vol
gens radio-Peking de wens uit, dat de
broederlijke vriendschap en samemver.
king van beide grote landen zich ver-
der zouden ontwikkelen en versterken,
Onderzoek. De Amerikaanse senatoren
Styles Bridges (republikein) en Stuart
Symington (democraat) zullen op 21
Februari naar Europa reizen om een
onderzoek in te stellen naar berichten
over communistische infiltratie in fa
brieken, die moderne Amerikaanse
vliegtuigen vervaardigen voor de NAVO.
De senatoren zullen, vergezeld van twee
stafleden van de senaatscommissie voor
toewijzingen, waarvan Bridges voorzit
ter is, en van twee leden van de com
missie voor de strijdkrachten, Frank
rijk, West-Duitsland, België, Nederland,
Italië, Groot-,Brittannië en Spanje be
zoeken.
Sabotage. Maritieme medewerkers van
Britse bladen, die zich aan boord van
het 36.000 ton metende vliegdekschip
„Eagle" bevinden, dat op weg is naar de
Middellandse Zee, hebben melding
maakt van nieuwe gevallen van sabo
tage, die zich na het vertrek uit Gibral
tar hebben voorgedaan. Het ernstigste
van deze gevallen is het overboord
werpen van electronisch materiaal, dat
wordt gebruikt bij de controle dei
vuurleiding van het scheepsgeschut.
Boodschap. Paus Pius XII, die langzamer
hand herstelt van zijn ziekte, heeft
zich Zondagavond met een via radio-
Vaticana uitgesproken boodschap van
troost tot alle zieken ter wereld gericht.
Hij beperkte zich hierbij tot het voor
lezen van de eerste 500 woorden van
zijn 2.000 woorden tellende „boodschap
aan de zieken". De rest van de bood
schap werd door een priester voorge
lezen.
Transport. Duizend rendieren zijn Zondag
in twaalf open wagons, waarvan de
vloeren met een laag sneeuw zijn be
dekt, uit Zweden naar het Noorse berg.
gebied nabij Hardanger vertrokken,
Men haa de dieren aanvankelijk
kudden over het land willen over
brengen, doch dit mislukte, daar zi
steeds -weer naar hun weiden in Zwe
den terugkeerden. De rendieren krij
gen onderweg mos. De sneeuwlaag zai
gedurende de lange reis van tijd tot tijd
vernieuwd worden. De locomotief rijdt
bij dit merkwaardige transport niet
voor-, doch achteraan, om te voorko
men,, dat de rendieren in tunnels door
de rook zouden stikken.
Eis. Het Madrileense blad „ABC" heeft
Zaterdag Spaanse souvereiniteit over
de internationale zóne van Tanger, dat
het het „Afrikaanse Gibraltar" noemde,
geëist. De zóne dreigt volgens het blad
een centrum van „samenzweringen te
gen de vrede in Noord-Afrika te wor
den".
„De aanwezigheid van Fransen in Tan
ger ergert de Mohammedanen. Tanger
is een sterkte, die aan volledige Spaan
se souvereiniteit ontsnapt, hoewel het
binnen het gebied van het Spaanse
protectoraat ligt", aldus het blad.
Steun. De Sovjet-Russische vertegenwoor
diger in de bijeenkomst van de econo
mische commissie voor Azië en het
Verre Oosten heeft het aanbod van
Sovjet-Unie herhaald tot het verlenen
van technische steun aan de economisch
minder ontwikkelde landen. In ant
woord op vragen van vertegenwoordi
gers van India en Pakistan verklaarde
hij, dat de daarvoor geschikte Russische
organisaties verzoeken om steun
overweging zouden nemen, volgens
het programma voor de verlening van
technische steun van de UNO.
Verheffing. Radio-Boedapest meldt, dat
de Poolse, Bulgaarse en Hongaarse re
geringen hebben besloten haar onder
linge diplomatieke vertegenwoordigin
gen tot ambassades te verheffen. De re
geringen van Roemenië, Tsjechoslowa-
kije, Hongarije en Albanië hebben twee
dagen geleden een overeenkomstige
beslissing genomen.
EEN afbeelding van de bevroren Gouw
zee, op welks hobbelige, maar gladde
oppervlak de schaatsenrijders of sleevaar-
ders zich in ijltempo naar Marken spoeden,
moge een plezierige aanblik opleveren, een
wérkelijke zee die in de greep van het ijs
is gevangenziet er ongastvrij en huivering
wekkend uit. We mogen het de eerste pool
reizigers dan ook werkelijk niet kwalijk
nemen, dat zij bij de eerste kennismaking
met het ijs reeds de steven
wendden en koers zetten naar
de veilige thuishavensWaar
de zee dik en geronnen is, zo
verklaarde Pytheas in de 4de
eeuw v. Clir., kan geen land
meer bestaan; ook geen zee en
geen lucht, doch alleen een
mengsel van deze drie, zodat
daar alles moet zweven, geen schip kan
varen en geen mens kan lopen".
Van dit zivcven is meestal niet veel te
recht gekomen, maar het is inderdaad
waar, dat de bevroren zee zich zowel voor
de vaart als voor het voetgangersverkeer
slecht leent. Degenen die in 1929, toen de
Zuiderzee dicht lag, over het ijs van Fries
land naar Noordholland zijn overgestoken,
kunnen daarvan enigszins getuigen. In-
plaats van een mooie gladde ijsvlakte, zo
als we die op foto's van de bevroren Gouw
zee gewend zijn, was het Noordelijke deel
van de Zuiderzee destijds een onregelmatig
ijslandschap, waarin opgestapelde ijsfor-
maties afwisselden met hobbelige en brok-
kige ijsvlakten. Een moeilijk begaanbaar
terrein dus, dat voor een „oversteek" heel
wat uithoudingsvermogen vergt. Vandaar
dat in oude tijden dergelijke gebeurtenis
sen door penningen of andere herinne
ringstekenen werden herdacht. Zo heeft (Nadruk verboden)
■zee
be-
re-
cm.
in
een onzer lezeressen een lepeltje in haar
bezit, gedateerd 25 Februari 1740, met de
woorden:
Met paard en slee gehaalt
„tot Stavoren betaalt".
De wind is voornamelijk schuldig aan
dergelijke onregelmatige ijsformaties.
veel mindere mate speelt hierbij de eb-
vloedbeweging een rol. De getijv er schillen
waren in 1929 in het Noor
delijk deel van de Zuider
ongeveer 80 cm., maar
droegen in de Zuidelijke
gionen niet meer dan 30
Hierdoor werd de ijsmassa
de loop van 24 uur welis
waar tweemaal op en neer
bewogen, waardoor scheuren
konden optreden, maar dit veroorzaakte
toch niet die grilligheid in formatie als de
wind door opstuwing van water, overslag
van golven en overspoeling met ijsschotsen
wist te bewerkstelligen.
Nu we op verzoek van enkele lezers over
het gedrag van wijlen het Zuiderzee-ijs bij
eb en vloed hebben gesproken, mogen we
één merkwaardigheid toch niet over het
hoofd zien, vooral niet, omdat in het rap
port van prof. Lorentz hierop reeds werd
gewezen naar aanleiding van de ervaringen
die tijdens de strenge winter van 1890
werden opgedaan. Bij zware ijsgang in de
Zuiderzee bleken de getijv er schillen, welke
in het Noordelijk deel ongeveer 80 cm.
bedroegen, kleiner te worden, terwijl de
verschillen van 30 cm. in het Zuidelijk deel
juist toenamen. Het omgekeerde dus van
wat ze zouden verwachten.
H. PéTILLON.
