Mr. Wendelaar heeft het volste
vertrouwen in minister Staf
Geen Franse goedkeuring voor
Duitse grondwetswijziging
Minister Luns hoopvol gestemd
over Benelux-toekomst
Belangstelling van Rusland
voor radio-actieve as?
Hij is het in dit opzicht niet eens niet
het standpunt van prof. Oud
Standbeeld van Lely
wordt 23 September
onthuld
Consolidatie schatkist
papier bij de banken
Economische Unie kan binnen
enkele jaren een feit zijn
Geruststellingen aan Japan over
gevolgen van H-bomexplosie
De slechte ontvangst
van de Omroep Noord
EERSTE KAMER
Wetsontwerp tot het
aangaan van geldleningen
Politieke aspecten leggen
ook gewicht in de schaal
Kerkelijk Nieuws
Twee Nederlandse grieven
tegen KSG-beheer
Teleurgestelde luisteraar
weigerde radiozegels te plakken
TWEEDE KAMER
Pachtprijzen voor
landbouwgronden
C.P.N.-interpellatie over
de ouderdomsvoorziening
De Overheid en het
Humanistisch Verbond
Het standpunt van
het Aartsbisdom
DONDERDAG 25 MAART 1954
Het verschil in opvatting, dat in de Eerste Kamerfractie van de V.V.D. aan de dag
is getreden met betrekking tot het beleid van minister Staf, heeft nog een pikant
vervolg gehad. De militaire specialist van deze fractie, mr. Wendelaar, had bij alle
critiek op onderdelen de grootst mogelijke waardering voor minister Staf. Deze ver
klaring week wel sterk af van hetgeen prof. Oud Zaterdag op de partijvergadering
van de V.V.D. had gezegd. Gisteren, bij de replieken, zei mr. Wendelaar: „Wat prof.
Oud in Arnhem heeft gezegd, heb ik niet gehoord, maar ik heb de tekst van deze
rede opgevraagd. Ik kan mij met de inhoud daarvan volledig verenigen, behalve met
die ene zin, waarin prof. Oud zijn twijfel uitsprak over het beleid van minister Staf.
Ik ben van een andere opvatting", aldus mr. Wendelaar, „mijn vertrouwen in de
minister is onbegrensd". De heer Wendelaar zei, aanvankelijk zijn persoonlijk stand
punt te hebben weergegeven. Maar na het antwoord van de minister werd dit standpunt
door drie leden van de fractie ingenomen. Slechts prof. Moleaar was van een andere
zienswijze. De verklarig van de liberale woordvoerder werd door de Kamer niet
zonder verbazing aangehoord. De heer A 1 g r a (A.R.) merkte op: „De heer Wende
laar heeft zo duidelijk en openhartig gesproken, dat zijn verklaring niets meer te
wensen laat. Wanneer er geen principiële verschillen zouden zijn, zouden wij tot
dezelfde fractie kunnen behoren".
Minister Staf heeft gisteren in de Eerste
Kamer verklaard de schriftelijke verzeke
ring te hebben gekregen dat de Verenigde
Staten de verdediging van Nederland als
van wezenlijk belang beschouwen. Dat is
de reden waarom een squadron Ameri
kaanse vliegtuigen op Soesterberg zaïl wor
den gestationneerd. Deze vliegtuigen die
nen speciaal ter versterking van de Neder
landse luchtmacht. Zij hebben een deven-
sieve taak. Soesterberg wordt geen Ameri
kaanse basis.
Voor de opbouw van de krijgsmacht
heeft minister Staf in Amerika zwart op
wit vérgaande toezeggingen gekregen voor
de jaren 1955 en 1956. Ook het materiaal
zal op tijd komen.
De minister heeft met stelligheid ont
kend dat de territoriale verdediging in het
gedrang zou komen. Met de Amerikanen
is de afspraak gemaakt dat de territoriale
verdediging in het kader van de NAVO ge
leidelijk verder zal worden voorzien.
De territoriale troepen, zo verklaarde de
bewindsman, zijn volledig uitgerust met
modern materiaal. Op het ogenblik zijn
tienduizend man paraat en zestigduizend
man mobilisabel. Aan het einde van het
jaar zal de sterkte vijfenzeventigduizend
man bedragen.
De sterkte van de territoriale verdedi
ging is hier te lande ten minste even groot
als elders. De 44ste regimentsgevechts
groep en de twee regimenten infanterie
zijn geen voorlopers van een zesde divisie.
Minister Staf ontkende dat in de plannen
een zesde divisie wordt binnengeschoven.
Oorspronkelijk was in het NAVO-schema
voor Nederland een bijdrage van zes divi
sies in twee legerkorpsen voorzien. Daar
tegen heeft men van Nederlandse zijde be
zwaar gemaakt. De bijdrage is toen ver
anderd in vijf divisies in één legerkorps.
De plannen, zoals zij nu worden uitge
voerd, voorzien in een voltooiing van drie
divisies aan het einde van 1954. Voor 1955
en 1956 staan op het programma één
nieuwe divisie en de aanvulling van de
7-December divisie. Het legerplan is in de
NAVO goedgekeurd.
De uitrusting van de twee divisies gaat j
niet ten koste van de drie, die dit jaar ge-
reed. moeten komen. De uitrusting van deze
drie divisies zal zodanig zijn, dat ze verge- j
leken kunnen worden met de beste elders. j
Langere termijn voor herhalings
oefeningen
Naar aanleiding van een klacht dat de
tijd voor de herhalingsoefeningen 85
dagen te kort is, deelde minister Staf
mede dat een wetsontwerp in voorbereiding
is tot herziening van het oproepingssysteem
voor herhalingsoefeningen, waardoor tege
moet wordt gekomen aan het bezwaar dat
de opgeroepenen niet voldoende op de
hoogte blijven van de technische ontwik
keling. Tegelijk kan daarin de mogelijk
heid van verlenging van de duur der her
halingsoefeningen worden opgenomen.
Minister Staf ontkende dat men zich zou
ophouden met propaganda onder de jeugd.
De beschuldigingen van het moderamen
van de Generale Synode der Hervormde
Kerk hebben hem zeer gegriefd. Er heeft
over deze publicatie van het moderamen
geen overleg plaats gehad met de minister,
noch met de legerpredikanten. Ook met
het Humanistisch Verbond is er geen over
leg geweest.
Met stelligheid ontkende de minister
dat de voorlichting voor de jeugd oorlogs-
romantick zou inhouden. Er zal zorgvuldig
worden gewaakt tegen het oproepen van
onnodige spanningen.
De minister heeft er op gewezen dat de
vorming van een goed kader van het groot
ste belang is om de zestigduizend jongens
ieder jaar na volbrachte diensttijd als vol
waardige burgers aan de maatschappij
terug te geven. Daarom is het voor voor
lichting aan de jeugd uitgetrokken bedrag
van een kwart millioen niet te hoog.
Vernieuwing der militaire
luchtvloot
Na de minister hebben nog de staats
secretarissen Kranenburg en Moorman
gesproken.
Mr. Kranenburg zei. dat Neder
land nog geen raketten krijgt. De
radarbeveiliging vertoont leemten,
maar in afwachting van het tijdstip,
dat onze nationale industrie voldoende
apparatuur kam leveren, krijgen wij
dit jaar tijdelijk Amerikaans mate
riaal. Voor de opbouw van 'die lucht
macht is een totale vernieuwing van de
luchtvloot opgezet, waarvan de pro
ductie zich over enige jaren uitstrekt.
De vernieuwing van vliegtuigen voor
de luchtverdediging zal een bedrag^
van 100 millioen gulden vorderen,
waarin wordt voorzien door een extra
budget uit de tegcnwaardegelden.
Staatssecretaris Moorman heeft een
uiteenzetting gegeven over de uitvoering
van het vlootplan. De vuurleiding van de
beide nieuwe kruisers is nog niet aange
bracht. Voor de „De Ruyter" zal dit waar
schijnlijk in Januari 1955, voor d>e „Zeven
Provinciën" in Maart 1955 gebeuren.
Modernisering van de „Tromp" en de
„Heemskerk" is niet lonend. Uitbreiding
van de vloot met een vliegdekschip zou 100
millioen gulden kosten. Een dergelijke uit
gave kan men zich in het kader van het
vlootplan niet veroorloven.
De replieken hebben weinig nieuws op
geleverd', al heeft de Kamer er nog een
paar uren mee zoek gebracht. Dat was in
hoofdzaak de schuld van prof. Gerret-
son (C.H.), die minister Staf voor de
vierde of vijfde maal te lijf ging met het
Belga-bericht, dat minister De Greef een
verklaring in de mond' had gelegd over
Nederlandse troepen in Noord-Europa. De
communisten verdiepten zich weer in de
E.D.G. Minister Staf deed1 met groot geduld
de betekenis van de door hen aangevoch
ten bepalingen nog maar weer eens uit de
doeken.
De heer Al.gr a (A.R.) toonde zich
uiterst voldaan over de verklaring van de
minister waarin deze stelling had genomen
tegen hen, die de parade op Koninginne
dag afkeuren. Zeer bedenkelijk achtte de
heer Algra het, dat het moderamen van de
Generale Synode der Ned. Hervormde
Kerk, vóór het zijn beschuldigingen we
reldkundig maakte, geen contact met de
minister had gezocht. Over de jeugddagen
heeft minister Staf nog gezegd, dat men
zeer voorzichtig te werk zal gaan.
De Kamer heeft tenslotte de begroting
zonder hoofdelijke stemming aangenomen.
De C.P.N. was tegen.
Het nieuwste snufje: een anderhalf ons
wegende radio, ontworpen door twee in
genieurs van General Electric J. J. Suran
(links) en W. F. Clww. Het toestel is af
gestemd op één bepaalde golflengte, die
in gebruik is bij de Amerikaanse Dienst
Bescherming Burgerbevolking. Het is dan
ook ontworpen ten behoeve van de Bur
gerlijke Verdediging, die in noodtoestanden
het publiek via de radio kan bereiken. Het
toestel werkt op twee kleine droge batte
rijen, door toepassing van germanium, in
plaats van de gangbare radiobuizen. Bij
normaal gebruik gaat de batterij ongeveer
een maand mee.
Een standbeeld van dr. iir. C. Lely
(18541929), schepper van de Zuiderzee-
drooglegging, is financieel gewaarborgd en
nadert ziin voltooiing. Het zal 23 Septem
ber, o'e datum waarop Lely honderd jaar
geleden te Amsterdam werd geboren,
worden onthuld, waarschijnlijk als de
militaire instanties het plan goedkeuren
bij Den Oever, voor het begin, van de af
sluitdijk. Dit heeft mr. K. Jansma, secre
taris van het comité tot huldiging van dr.
ir. C. Lely, medegedeeld.
Garanties en giften tezamen hebben het
benodigde bedrag van f 75.000 al over
schreden. Duizenden Nederlanders heb
ben daaraan bijgedragen. Er zijn giften bij
van Koningin Juliana en Prinses Wilhel-
mina, van Suriname, waar Lely gouver
neur is geweest en van Nederlandse inge
nieurs over de gehele wereld verspreid.
Aanvankelijk had het comité gerekend
op een garantie van 50 percent van de re
gering. Dank zij het succes van de inzame
lingsactie zal het standbeeld buiten be
zwaar van de schatkist tot stand kunnen
komen.
Het beeld, vervaardigd door de Haar
lemse beeldhouwer Mari Andriessen, is in
gips voltooid op halve grootte en zal, in
drieën gezaagd, naar Parijs worden ge
stuurd voor de vervaardiging op de ge
wenste grootte. Daarna zal 't bij de brons
gieterij Binder te Bloemendaal in brons
worden gegoten. Het wordt vier meter
hoog en zal op een twee meter hoog gra
nieten voetstuk worden geplaatst. Het
wordt het grootste standbeeld in ons land.
De plaats van het beeld is gekozen in
overleg met prof. Wieger Bruin te Am
sterdam, na een proef ter plaatse met een
vier meter hoog bordpapieren imitatie
beeld in November. Het comité is voorne
mens de onthulling van het beeld het ka
rakter van een nationale gebeurtenis te
geven.
's-GRAVENHAGE, 23/3. Bij de Tweede
Kamer is ingediend een wetsontwerp
„Aangaan van geldleningen ten laste van
het rijk" (Leningwet 1954).
In zijn Memorie van Toelichting zegt de
minister van Financiën onder meer:
Het ontwerp bevat een machtiging aan
de minister van Financiën tot het aangaan
van geldleningen ter consolidatie van een
gedeelte van het schatkistpapier, in han
den van banken.
Als gevolg van de inflatoire financiering
van de overheidshuishouding gedurende de
oorlog is de geldmarkt in ons land in een
labiele positie komen te verkeren. Deze la
biliteit wordt in de eerste plaats veroor
zaakt door de relatief grote omvang van
het bedrag aan uitstaand schatkistpapier.
Per 31 December beliep-dit bij anderen
dan de Nederlandsche Bank uitstaande een
bedrag van 4582,6 millioen, waarvan zich
een bedrag van bijna 3500 millioen in han
den bevond van de handelsbanken en land-
bouwcredietbanken.
Dit bezit overtreft in belangrijke mate
de normale privaat-economische liquidi
teitsbehoeften, waardoor de kans bestaat
op ongewenste monetaire ontwikkelingen.
In overleg tussen de minister en het
bankwezen terzake is overeenstemming be
reikt over de uitgifte van een lening ter
consolidatie van een gedeelte van het
schatkistpapier, in handen van het bank
wezen.
Teneinde de onzekerheid op de geld
markt niet langer te laten voortduren dan
onvermijdelijk is, is spoedshalve de conso-
lidatietransactie reeds, onder voorbehoud
van machtiging bij de wet, uitgevoerd dooi
de uitgifte van bijzondere 2 3/4 pet. 5-jarige
schatkistbiljetten tot een bedrag van 1200
millioen, die, nadat het onderhavige wets
ontwerp tot wet zal zijn verheven, in schat
kistcertificaten kunnen worden verwisseld.
(Van onze correspondent in Bonn)
De Franse Hoge Commissaris in West-
Duitsland Francois-Poncet, heeft in op
dracht van zijn regering met een be
roep op het bezettingsstatuut elk compro
mis met zijn Amerikaanse en Engelse
collega's over een geallieerde goedkeuring
van de West-Duitse grondwetswijziging ten
aanzien van de dienstplicht geweigerd.
Hierdoor krijgen de Duitsers voorlopig zelfs
theoretisch nog niet het recht zich her te
bewapenen.
Doordat de Amerikaanse en Engelse
Hoge Commissarissen altijd hebben aange
nomen dat hun Franse collega in dit op
zicht althans met hen een lijn zou trekken,
zijn zij nu niet weinig verbaasd. Het heet
zelfs dat de Amerikaanse regering Conant,
de Amerikaanse Hoge Commissaris, zware
verwijten heeft gedaan, dat hij deze zaak
niet beter heeft gearrangeerd en de tegen
stand van Franc;ois-Poncet niet eerder
heeft aangekondigd.
De Fransen staan formeel volmaakt in
hun recht. Nog altijd bestaat in Wcst-
Duitsland een bezettingsstatuut. Men heeft
op twee vlakken politiek gemaakt en dat
wreekt zich thans.
In Bonn heei-st, tengevolge van het feit
dat men er weer eens aan herinnerd is hoe
politiek onmondig men ondanks alles nog
is, een uitgesproken malaise-stemming.
Men acht het hoog tijd dat Adenauer van
zijn reis in het midden-Oosten terugkeert.
Tegen plan-Van der Goes
D.'P.A. meldt: „Wanneer het tot een op
lossing van de Saarkwestie in Franse geest
komt, zal het de vraag zijn, of er dan nog
ministers van de liberale partij (F.D.P.) in
het kabinet van Bonn zullen zijn", aldus
heeft de voorzitter van de tot de West-
Duitse regeringscoalitie behorende vrij
Minister mr. J. M. A. H. Luns, heeft voor
de Amsterdamse afdeling van de St. Adel-
Wer tveren inging een rede uitgesproken
(vaarin hij na een uitvoerig résumée van
de ontwikkelingsgang der Benelux met al
haar technische, organisatorische en psy
chologische moeilijkheden concludeerde
dat het thans naar zijn oordeel bergop
waarts gaat met deze belangengemeen
schap.
Uiteraard onder alle voorbehoud zeide
spreker er voor ie durven uitkomen, dat
hij de toekomst voor de Benelux met ver-
ti-ouwen tegemoet ziet. Wanneer de ont
wikkeling van de afgelopen maanden
voortgaat en voorshands zag hij geen
redenen, waardoor deze voortgang kon
worden gestuit dan zou het hem niet
verbazen, als binnen enkele jaren de
Economische Unie een feit zou zijn.
Ongetwijfeld zullen in deze Unie span
ningen optreden. Bij tijd en wijle moei
lijkheden veroorzaken. Voorzieningen die
nen te worden getroffen om dergelijke
spanningen op te vangen. Zo zullen in tij
den van crisis de Uniepartners de handen
in elkaar moeten slaan om gezamenlijk
het hoofd boven water te houden.
Benelux en Europese integratie
Men kan zich afvragen of de Economi
sche Unie tussen de Beneluxlanden nog
wel kans op duurzaamheid heeft en niet,
voordat zij tot volle wasdom is gekomen
achterhaald zal zijn door de Europese
Economische integratie. Het antwoord op
deze vragen kan volgens minister Luns,
tweeledig zijn. In de eerste plaats heeft de
Benelux een voorsprong op de Europese
integratie. De eerste stap op de weg
naar een Europese eeniheidsmarkt afge
zien van de KSG, die 9lechts een relatief
klein onderdeel van die markt beslaat
moet nog worden gezet, maar de Benelux
bereidt zich reeds op de beslissende stap
voor.
En in de tweede plaats zal het, wanneer
de gemeenschappelijke West-Europese
markt tot stand komt, voor de kleine lan
den in de Noord-Westhoek een verschil
maken, of zij ieder afzonderlijk of geza
menlijk tot die markt toetreden.
Het is volgens de heer Luns duidelijk,
dat de inbreng in een Europese gemeen
schap in hoge mate bepalend is voor de
Geref, kerken
'Beroepen te Oldemarkt J. Hengeveld,
cand. te Aalten.
Oud-Geref. gemeenten
Tweetal te St. Philipsland: T. de Jong te
Kralingscheveer en M. A. Mieras te Krim
pen a. d. IJssel.
Beroepen te Lioessens J. A. v. d. Peppel
te Hijken (Dr.).
Bedankt voor Middelburg A. Brouwer te
Barneveld.
Beroepen te Amsterdam-W., vac. F.
Guillaume) A. Brouwer te Barneveld; te
Eist (Gld.) W. A. J. Dalmaijer te Waard
huizen (N.Br.).
Ds. A. DE VOOGD MET EMERITAAT
Aan ds. A. de Voogd, Ned. Hervormd
predikant te Delft, is eervol emeritaat ver
leend met ingang van 1 April.
Ds. De Voogd heeft zich destijds beijverd
voor de restauratie van de Nieuwe Kerk te
Delft, waarvoor hij 100.000.bijeen
bracht. In de bezettingsjaren heeft ds. De
Voogd de correspondentie met de tewerk-
gestelden in het buitenland, in opdracht
van de kerkeraad, onderhouden. Later
voerde hij correspondentie met de militai
ren in Indonesië. Na de bevrijding was hij
drie maanden reserve-veldprediker en
geestelijk verzorger van de geïnterneerden.
Ds. J. A. VERHOOG OVERLEDEN
In de ouderdom van 69 jaar is te Viagt-
wedde overleden ds. J. A. Verhoog, emeri
tus predikant der Gereformeerde Kerken
en hulpprediker aldaar.
Ds. Verhoog heeft in ons land vooral be
kendheid gekregen door zijn arbeid voor de
Groen van Prinsterervereniging die zich
ten doel stelde aan arbeiders een woning
met een stuk grond in eigendom te geven.
uiteindelijke positie in die gemeenschap
van de afzonderlijke landen en dat deze
positie voor de Beneluxlanden beduidend
gunstiger zal zijn, als zij een gezamenlijk
potentieel kunnen inbrengen.
Daarenboven zou de Benelux, zelfs in
zulk een Europese gemeenschap, nog iii
bepaalde opzichten zelfstandige betekenis
kunnen behouden, althans in de eerste
tijd van aanpassings- en uitzonderings
regimes.
Politieke kanten
En tenslotte is er het politieke gewicht
van de Benelux. De West-Europese lan
den beraden zich thans op ingrijpende
vormen van boven nationaal beheer. Deze
ontwikkeling acht minister Luns een groot
goed, doch dat maakt hem niet blind voor
de nadelen, die er speciaal voor de kleine
landen aan zijn verbonden..
Internationale samenwerking is juist
voor de kleine staten onontbeerlijk, maar
aan de andere kant moeten zij oppassen,
dat zij in het grotere verband niet verlo
ren gaan. Een verzoening der tegenstellin
gen vinden zij, als zij met hun lotgenoten
tezamen hun gelijkgerichte belangen be
hartigen.
democratische partij, dr. Thomas, Dehler,
Woensdag tegenover de pers verklaard.
Het plan-Van der Goes in zijn huidige
redactie betekende volgens Dehler prac-
tisch niets anders dan het sanctionneren
van het Franse standpunt in de Saarkwes
tie.
Reuter meldt: Er dreigt een crisis in de
gelederen van de Franse socialistische
partij naar aanleiding van de ratificatie
van het E.V.G.-verdrag. Deze ratificatie
hangt voor een groot deel van de steun
der socialisten af.
Vooraanstaande socialistische parle
mentsleden zijn van plan volgende week
aan alle partijafdelingen een brochure te
zenden, waarin zij uiteen willen zetten,
waarom zij tegen ratificatie zijn.
De organisatoren van deze actie zeggen,
dat ten minste de helft van de 105 socialis
tische afgevaardigden in de Nationale Ver
gadering zich tegen ratificatie van de
E.V.G. zal uitspreken.
Op een buitengewoon partijcongres zal
men over de E.V.G. stemmen. De secreta
ris-generaal van de partij, Guy Mollet, die
aan het hoofd staat van de partijleden die
voor de E.V.G. zijn, is voornemens het con
gres in de eerste helft van Mei bijeen te
roepen, als Engelands nieuwe voorwaarden
voor associatie met het Europese leger zijn
bekend gemaakt.
In politieke kringen te Parijs gelooft
men, dat het partijcongres zich ten gunste
van ratificatie zal uitspreken. Als het con
gres besluit de afgevaardigden in de Natio
nale Vergadering te verplichten hun stem
voor de E.V.G. uit te brengen, wordt ver
wacht dat een 40-tal afgevaardigden zich
daartegen zal verzetten.
Binnen twee maanden beslissing
over de kartels gevraagd
Zoals bekend heeft het hoge gezags
orgaan van de Europese Kolen- en Staal
gemeenschap Zondag een besluit genomen
inzake de handhaving der maxumumprij-
zen voor steenkolen in Frankrijk en West-
Duitsland. Wat het standpunt van Neder
land ten deze betreft verneemt het A.N.P.
de onze minister van Economische Zaken
reeds vroeger in de raad van ministers der
K.S.G. tegen handhaving der maximum
prijzen voor steenkolen heeft geopponeerd.
De Nederlandse regering heeft nog geen
beslissing genomen welke stappen zij zal
ondernemen naar aanleiding van het jong
ste besluit tot handhaving der maximum
prijzen. Er staan haar drie mogelijkheden
open: de aangelegenheid ofwel in de As-
semblée ter sprake brengen, ofwel maar
met weinig kans op succes in de Raad
van ministers. Tenslotte kan de Neder
landse, regering deze aangelegenheid voor
het Hof van de K.S.G. brengen.
Een tweede verschil van mening betreft
de zaak van de kolen- en staalkartels.
Over deze aangelegenheid is Maandag
j.l. een brief van de Nederlandse minister
van Economische Zaken uitgegaan naar
het Hoge Gezagsorgaan, waarin dit in ge
breke wordt gesteld wat betreft het nemen
van een beslissing over de kartels waarin
wbiklt meegedèeld dat de'Nederlandse mi
nister het Hoge Gezagsorgaan twee maan
den de tijd geeft om terzake een besluit te
nemen. Indien na het verstrijken van deze
periode nog geen beslissing genomen is,
zal de Nederlandse regering de zaak der
kartels voor het Hof van de K.S.G. bren
gen. - -
TOKIO (Reuter). De Japanse minis
ter van Buitenlandse Zaken, Katsoeo Oka-
zaki, heeft Woensdag meegedeeld, dat de
politie een onderzoek instelt naar een be
richt, dat radio-actieve as, die op een Ja
panse vissersboot was gevallen, naar een
communistisch land zou zijn overgebracht.
Hij vermeldde noch de naam van het land
noch de bron van het bericht.
De minister beantwoordde vragen van
leden van de commissie van Buitenlandse
Zaken van het Lagerhuis. Japan is niet
van plan bij het internationaal gerechtshof
te 's-Gravenhage in beroep te gaan tegen
het Amerikaanse besluit om het proefge
bied bij Bikini te vergroten, aldus Okaza-
ki. Hij haalde andere berichten aan, vol
gens welke „onbekende personen" zouden
hebben aangeboden kleren van de beman
ning van de Foekoeroe Maroe te kopen, die
door radio-actieve as overdekt werden.
De Amerikaanse Commissie voor Atoom
onderzoek schreef in een verklaring aange
boden door de Amerikaanse ambassadeur,
dat de kans dat radio-actieve vis buiten
het proefgebied wordt gevangen, een „te
verwaarlozen toeval" zou zijn. Er was ech
ter wel enig gevaar gelegen in het eten
van vis, die kort na de proefneming in het
onmiddellijk proefgebied werd gevangen.
In de verklaring wordt gezegd, dat de ..ex
tra voorzorgsmaatregelen, die in het gebied
zijn ingesteld, ruimschoots voldoende voor
de veiligheid worden geacht".
Het Amerikaanse ministerie van Marine
heeft de scheepvaart ervan in kennis ge
steld, dat de gevaarlijke zóne van het
proefgebied in de Stille Oceaan van onge
veer 150.000 tot ongeveer 800.000 vierkan
te kilometer is vergroot.
De vergroting is berekend op elke om
standigheid, die redelijkerwijze kan wor
den voorzien. Men kon echter niet schat
ten, hoe groot de uitstraling, de besmet
tingsmogelijkheid of de afstand, waarover
radio-actieve as meegevoerd zou kunnen
worden, onder abnormale omstandigheden
zouden zijn. Professor Hans Thirring, een
bekend atoomgeleerde, verklaarde Woens
dag tegenover een Reutercorrespondent te
Wenen, dat er geen gevaar bestaat, dat
radio-actieve as in gevaarlijke hoeveel
heden van het proefgebied in de Stille
Oceaan tot zover als China, Japan of Cali-
fornië meegevoerd zou worden. Mogelijk
zouden wel spoortjes radio-activiteit in
stof of stofbevattende wolken te ontdekken
zijn, doch deze zouden geen gevaar opleve
ren, aldus de professor.
Ook een tanker
Uit Washington werd gemeld, dat
na de ontploffing radio-actieve as is
neergedaald op de 4.200 ton metende
Amerikaanse tankboot „Patapsco", die
behoorde tot de schepen, welke bij de
waterstofbom-proef waren betrokken.
Verklaard wordt dat slechts een lichte
radio-actieve besmetting heeft plaats
gevonden en dat, voor zover tot nu toe
was gebleken, geen der 92 opvarenden
hiervan nadelige gevolgen heeft onder
vonden.
De V.S. hebben het Japanse ministerie
van Buitenlandse Zaken de verzekering
gegeven, dat er geen gevaar bestaat dat
oceaanstromingen radio-actieve deeltjes
van het gebied, waar atoomwapens worden
beproefd, naar Japan voeren.
In een verklaring van de Amerikaanse
commissie voor atoomenergie, die door de
Amerikaanse ambassadeur te Tokio, Al
lison, aan de Japanners werd overhandigd,
wordt gezegd, dat dergelijke deeltjes na
enige mijlen met de stroom te zijn meege
voerd onschadelijk worden en dat er op
een afstand van 500 mijl of minder van
radio-activiteit geen sprake meer is.
De Rechtbank in Leeuwarden heeft de
zaak behandeld tegen een 43-jarige dag-
blad-inspecteur G. J. uit Goutum, die had
geweigerd voldoende zegels te plakken op
de hem uitgereikte radio-luistervergunning,
omdat hij de R.O.N. (Regionale Omroep
Noord) niet of zeer slecht kan ontvangen.
De kantonrechter veroordeelde hem inder
tijd tot een boete van 25 of 12 dagen
hechtenis.
De heer J. is van oordeel, dat zijn ont
vangtoestel geen toestel is in de zin der
wet, omdat hij de uitzendingen van de
R.O.N. niet kan ontvangen. Deze interpre
tatie zou, als hij ingang zou vinden, een
totale ontwrichting van het gehele Neder
landse radio-omroepbestel ten gevolge heb
ben. De enige uitweg zou zijn. dat ogen
blikkelijk de regionale uitzendingen over
de steunzenders zouden worden gestaakt.
De officier van Justitie zei in zijn requi
sitoir, dat deze kwestie er één is, die niet
in de rechtzaal tot een oplossing kan komen.
Hij vorderde bevestiging van het vonnis
van de kantonrechter.
De verdediger meende, dat het niet aan
gaat aan een bepaalde omroep gelden van
luisteraars te besteden, zonder dat dezen de
uitzendingen kunnen beluisteren wanneer
zij dat wensen. Hij concludeerde, dat het
ontvangtoestel van verdachte geen toestel
is in de zin van de wet, zodat vrijspraak
zal moeten volgen.
In de vergadering der Tweede Kamer
heeft de heer Gortzak (C.P.N.) verlof ge
vraagd tot het richten van vragen aan de
minister van Sociale Zaken en Volksge
zondheid inzake de wenselijkheid om in
afwachting van de indiening van het wets
ontwerp tot definitieve regeling der ouder
domsvoorziening thans reeds enige punten
uit het rapport, waarover algemene een
stemmigheid in de Sociaal-Economische
Raad bestond, te gaan invoeren.
De Kamer besloot het gevraagde verlof
te verlenen. De interpellatie zal vandaag
worden gehouden.
De heer Engelbertink (K.V.P.)
heeft de minister van Landbouw, Visserij
en Voedselvoorziening geïnterpelleerd
over de ontwikkeling van de koop- en
pachtprijzen voor boerderijen en cultuur
land en van de koopprijzen van woeste
grond. Hij constateerde, dat de minister
de verantwoordelijkheid voor de ontwik
keling der koop- en pachtprijzen bij de
grondkamers laat liggen. In April van het
vorig jaar gewaagde de minister vooral
van zijn eigen verantwoordelijkheid met
betrekking tot de prijzen. Hij meende dat
de grondkamers haar verantwoordelijk
heid nader zullen mogen overwegen.
De heer Den Har tog (V.V.D.) be
toogde dat het gaat om de toepassing der
normen en niet om de normen als zodanig.
De minister gaat zijns inziens te ver als hij
de toepassing van de normen geheel aan
de grondkamers overlaat.
De heer Vondeling (P.v.d.A.) vroeg
of de minister het niet mogelijk acht bij
de nieuwe Pachtwet de regering ten aan
zien van het algemene pachtprijsbeleid
meer bevoegdheden te geven dan zij thans
bezit.
Minister Mansholt was van mening,
dat deze gedachtenwisseling eigenlijk te
vroeg is gehouden. Het zou beter zijn de
ontwikkeling gedurende 1954 af te wach
ten De centrale overheid heeft wel de
gelijk verantwoordelijkheid naast de auto
nome grondkamers. De bewindsman wenste
zich thans niet uit te laten over de invloed
der pachtprijzen op de kosten van de pro
ducten. De grondkamers hebben zich
slechts bezig te houden met de vaststel
ling der pachtprijzen.
Rapport van het Centrum
voor Staatkundige Vorming
In opdracht van het (R.K.) Centrum
voor Staatkundige Vorming heeft een com
missie onder voorzitterschap van prof. dr.
A. G. M. van Melsen uit Nijmegen een
rappoi;t uitgebracht over de vraag welke
houding de burgerlijke overheid dient aan
te nemen ten opzichte van het Humanis
tisch Verbond en daarmee verbonden
organisaties.
„Op zich zelf genomen zijn het Godloos
uitgangspunt en de morele opvattingen van
het Humanistisch Verbond nog geen reden
yoor een totaal afwijzend standpunt van
een overheidslichaam bij de aanvragen van
het Humanistisch Verbond om officiële
erkenning, faciliteiten en subsidies. Het
standpunt van de overheid dient bepaald
te worden in het licht van de concrete eisen
van het algemeen welzijn der Nederlandse
samenleving," zo concludeert de commissie.
Tot deze concrete eisen behoort, dat de
overheid zich in het algemeen niet mengt
in het recht van iedere Nederlander naar
eigen levensbeschouwing te leven. Doch
anderzijds geldt ook dat de overheid op
haar wijze er over waakt dat de erkenning
van God en godsdienst niet ondermijnd
wordt.
Te allen tijde moet echter de schijn van
gelijkstelling tussen godsdienst en levens
beschouwing worden voorkomen. Tevens
moeten waarborgen worden gegeven dat de
activiteit van het Humanistisch Verbond
niet ontaardt in anti-godsdienstige en anti
kerkelijke acties, zo zegt de commissie.
De zaak-Anneke Beekman
Het secretariaat van het aartsbisdom te
Utrecht heeft het volgende medegedeeld
naar aanleiding van de zaak-Anneke
Beekman:
„Het standpunt dat door het aartsbisdom
in deze zaak werd aangenomen, is reeds
meermalen uiteengezet. Het is niet de taak
van de kerkelijke overheid beslissingen van
een burgerlijke instantie uit te voeren. Al
spoort de kerk de gelovigen in het alge
meen aan te gehoorzamen aan de burger
lijke autoriteit, zij dwingt die gehoorzaam
heid niet met kerkelijke sancties af.
De kerkelijke overheid laat aan iedere
gelovige de vrijheid van geweten, om in
een bepaald geval zich niet aan de beslis
sing van een burgerlijke instantie gebon
den te achten.
Uit de laatste ontwikkeling van deze zaak
is wel duidelijk gebleken dat het meisje
zich vrijwillig aan de beslissing van het
gerechtshof onttrekt, omdat zij blijkbaar 't
vertrouwde milieu, waarin zij van haar
eerste levensjaren af opgroeide en dat met
gevaar voor eigen leven haar leven redde,
prefereert boven het volkomen nieuwe
milieu dat men haar wil opdringen.
Indien het meisje meent de vrijheid te
niogen nemen zich niet aan de over haar
tóekomst genomen beslissing van de bur
gerlijke autoriteit gebonden te achten, zal
de kerkelijke overheid haar die vrijheid
willen en moeten laten.
Zoals het aartsbisdom er niet aan zou
willen medewerken, het meisje tegen haar
wil, gedwongen, te handhaven in een
Katholiek milieu, zo stuit het evenzeer
tegen de borst medewerking er aan te ver
lenen dat het meisje tegen haar zin ge
dwongen wordt overgebracht naar een
ander milieu.
Nu de eigen wil van het meisje zo duide
lijk is gebleken, kan men zich afvragen of
het niet op de weg van de Joodse Gemeente
zou liggen om afstand te doen van de
voogdij en de achtervolging en opjaging
van het meisje te staken, zodat zij zowel de
'lichamelijke als de psychische rust kan
vinden, die zij behoeft.
Kan het belang van het meisje daartoe
niet doen besluiten, dan spore men het
meisje op tot men het in handen heeft,
maar men vrage niet aan anderen het
meisje tegen haar zin uit te leveren en men
make er geen rel van, die de bevolkings
groepen van Nederland van elkaar zou
kunnen vervreemden."
