Volkstelling in Frankrijk
AUTO'S zonder chauffeur
Kort en bondig
Amerikaanse onderscheiding voor
Haarlemse verpleegster
Pianoleerlingen der
Muziekschool van
Toonkunst
Dit najaar ook school
in Haarlem-Noord
^Brieven aan
de redactie
Zeshonderd ton invulformulieren
Duizendste werknemer bij Enschedé
DINSDAG 18 MEI 1954
HAARLEMS DAGBLAD OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT
Zuster Koopman vertrekt
Donderdag weer naar
Korea
Dr. J. J. van de Belt
benoemd in Ede
Gouden echtpaar in
Rustenburgerlaan
Wijkcomité Oost
houdt spreekuren
„Jong Haarlem,vooruit!"
„Puck" speelde „Dievenbal"
op slotavond
B.E.F. liet zich door
vakman inlichten
Tunnelbouw Velsen
Burgerlijke Stand
van Haarlem
P. C. Hooftprijs 1953
voor mr. F. Bordewijk
r --rT"""TT?1
Weer vier maanden voor
Bloemendaalse agent
Helena H. Begemann
Aan de Haarlemse verpleegster mejuf
frouw C. M. Koopman is de Amerikaanse
onderscheiding de Medal of Freedom toe
gekend. Mejuffrouw Koopman behoorde
tot de eerste twee verpleegsters, die het
besluit namen om naar Korea te gaan, om
aldaar de gewonden te verzorgen. Dit be
sluit heeft voor vele andere verpleegsters
stimulerend gewerkt, zodat er na dit eerste
voorbeeld meer Nederlandse vrouwen,
Florence Nightingale waardig, naar het
toenmalige strijdtoneel vertrokken. Zuster
Koopman, die bij de Nederlandse soldaten
noge achting verwierf door haar onzelf
zuchtige houding, vertrok nu ongeveer
tweeëneenhalf jaar geleden, na een kort
verlof in Nederland te hebben doorge
bracht, waarin zij vele van „haar jongens"
opzocht, voor de tweede maal naar Korea.
Zij was werkzaam in Poesan, Won ju en
Seoel, bekende namen uit de dagen van
strijd. Ook in Tokio was zij in ziekenhui
zen werkzaam. Na de wapenstilstand op
Korea werd zuster Koopman in Seoel ge
plaatst, van waaruit zij nu onder auspiciën
van de U.N.C.R.A., verschillende zieken-
De avond, die gisteren in de Haarlemse
muziekschool van de Maatschappij tot Be
vordering der Toonkunst werd gegeven,
was bestemd voor het optreden van piano
leerlingen van Piet Vincent, directeur van
voornoemde school. Deze had zijn leerlin
gen vrij gelaten in de keuze van uit te
voeren werken. In de samenstelling van
het programma, die hiervan een gevolg
was, kwam overwegend een persoonlijke
gerichtheid op muziek uit de baroktijd en
uit de klassieke en romantische periode tot
uitdrukking. Twee van de elf met name
genoemde leerlingen kwamen met nieu
were pianowerken. Maar uit welk tijdperk
de gekozen muziek ook mocht stammen,
het waren in artistiek opzicht belangrijke
werken, die bij de uitvoering een aanmer
kelijke vaardigheid, meermalen zelfs een
techniek van aanzienlijke vervolmaking
vergden. En daarnaast stelden zij hun eisen
als muzikaal kunstwerk en als uitdrukking
van innerlijke bewogenheid.
Een van de beste vertolkingen werd de
uitvoering van het eerste deel van het
Pianoconcert van Robert Schumann. Hier
werkten natuurlijke, levendige muzikali
teit van de leerlinge in gunstige verhou
ding samen met belangrijke speelvaardig-
heid, onder invloed van de sterke artis
tieke stimulans, die er uitging van het spel
van de heer Vincent, die de voor klavier
bewerkte orkestbegeleiding verzorgde. Veel
indruk maakte ook de gevoelige vertol
king van Schumanns Romance in Fis, die
volgde op een naar klank goed afgewogen
voordracht van de Arabesque van dezelf
de componist. Een ander mooi onderdeel
van de uitvoering werd de Sonate in d van
Scarlatti. Vaardigheid bleek voornamelijk
uit de vertolking van een deel van Beet-
hovens Sonate opus 10 no. 3 en van Prélude
et Toccata van Debussy.
Van jeugdige voortvarendheid sprak het
spel van de jongeman, die het Scherzo van
Mendelssohn uitvoerde en van onmisbare
aanleg de ongecompliceerde voordracht
van de Sonate in A (eerste deel) van W.
A. Mozart. Van de overige uitvoeringen
wil ik nog noemen die van de Sonate in b
van Scarlatti en van de Sonate in C (eerste
deel) van Mozart, alsmede de extra vlotte
voordracht van de Son'ate in C voor 4-han-
den van Mozart en de verrassende sugges
tieve uitvoering van de Danse rituelle du
feu van M. de Falla, waarmede de klank-
verwerkingsmogelijkheden van de zaal nog
weer eens een vuurnroef moesten door
staan. Maar wie zou het wagen om bij zo
veel jeugdig élan klankaanpassing bij de
uitvoeringsruimte te vragen?
P. ZWAANSWIJK.
Wegens zijn benoeming tot directeur van
de Genèes'ku-ndige dienst te Ede zal dr. J.
J. van de Belt, arts te Haarlem, op 1 Juli
zijn praktijk neerleggen. Dokter M. J. Ha
gen uit Augustinusga zal hem in Haarlem
opvolgen.
Het bericht van het vertrek zal in Haar
lem met leedwezen vernomen worden. Dok
ter Van de Belt heeft ruim vijfentwintig
jaar zijn praktijk uitgeoefend. Hoe gezien
hij was heeft hij begin September 1951 on
dervonden, toen dr. Van de Belt zijn zil
veren jubileum als arts vierde.
Op 21 Juni 1952 was hij vijfentwintig
jaar verbonden als arts aan de Strafgevan
genis en het Huis van Bewaring. Ook deze
functie zal hij moeten neerleggen.
Op 18 December 1952, toen dokter Van
de Belt 54 jaar oud was,, promoveerde hij
tot doctor in de geneeskunde aan de Uni
versiteit te Amsterdam op het proefschrift
„Rohrschaft-onderzoekingen in de gevan
genis en het huis van bewaring te Haarlem.
Dr. Van de Belt was een geziene figuur
in de Evangelisch Lutherse gemeente en
nam functies waar in enkele besturen.
Vorig jaar zijn de verdiensten van dr.
Van de Belt erkend door, de benoeming tot
ridder in de orde van Oranje Nassau.
De Haarlemse verpleegstermejuffrouw C.
M. Koopman werd haar vierde onderschei
ding verleend, de Medal of Freedom. De
foto toont zuster Koopman in een der
recreatiezalen van een geallieerd hospitaal
te Tokio, in gezelschap van twee
Nederlandse TJNO-vrijwilligers.
huizen bezoekt om inheemse meisjes tot
verpleegster op te beiden.
Zuster Koopman kwam een maand ge
leden weer in Holland terug om haar ver
lof hier door te brengen. Overmorgen,
Donderdag, vertrekt zij weer naar het
Verre Oosten. Indien de U.N.C.R.A. het
besluit neemt om haar personeel uit Korea
terug te trekken, is het de wens van zuster
Koopman elders in het buitenland haar,
ongetwijfeld gewaardeerde, hulp te bieden.
De nu toegekende Medal of Freedom is de
vierde onderscheiding welke deze Neder
landse vrouw werd verleend.
Vandaag viert het echtpaar L. J. Lam-
mers-W. C. van het Nederend, Rustenbur
gerlaan 83 in Haarlem, zijn gouden huwe
lijksfeest. Hij. 73 jaar, geboren in Heem
stede, heeft als schj lderspatroon de .kost
verdiend. In zijn grootste hobby van vroe
ger bleef hij zijn vak grotendeels trouw:
het maken van schilderijen. Zijn huis
hangt dan ook vol met zelfgeschilderde
vergezichten en stillevens. Nu heeft de
bruidegom niet meer zóveel geduld voor
het nauwgezette schilderwerk: h'j wijdt
zich nu liever aan zijn volkstuintje, waar
men hem een groot gedeelte van de dag
kan aantreffen.
Zij, 70 iaar, en geboren in Haarlem, heeft
zich altijd bezig gehouden met de huis
houding en het verstellen van de kleren
van hun aoht kinderen, van wie er nog ze
ven in leven zijn.
Vanmorgen werden bruid en bruidegom
verblijd met een taart, welke hen door de
Snackbar Stationsplein in samenwerking
met de Katholieke Bond van -'Bejaarden,
werd gestuurd.
Zaterdagavond was het echtpaar reeds
een aardige verrassing bereidde Spaarne-
bazurn heeft voor hun huis een klinkende
serenade gebracht, die hen nog lang zal
bijblijven.
Het Wijkcomité Haarlem-Oost is voor
nemens op iedere derde Donderdag van de
maand spreekuur te houden voor de be
woners. Aangezien onder „Oost" verstaan
wordt alle wijken ten oosten van het
Spaame is besloten de spreekuren te hou
den op drie plaatsen en wel Hofmeyer-
straat 12 (kantoor Vooruitgang), Spaarn-
oogstraat 40 (kantoor Spaarnoog) en Voor
uitgangstraat 19a. De spreekuren worden
van halfacht tot halfnegen gehouden.
Meer clan tweeduizend bezoekers
op Nijverheidstcntoonstelling
De tentoonstelling, welke de leerlingen
van de Protestants Christelijke Nijver
heidsschool te Haarlem als onderdeel van
de viering van het 25-jarig bestaan van hun
school hadden ingericht, heeft, hoewel zij
slechts twee dagen was, ruim 230Q bezoe
kers getrokken. De 2000-ste was mejuf
frouw Vis, een oud-leerling, die een enve
loppe ontving met ter keuze een hors
d'oeuvre, een taart of een slagroompudding.
Ter gelegenheid van de afsluiting van
het winter-cursuswerk van de stichting
„Jong Haarlem.... vooruit!" werd Maan
dag in de gemeentelijke concertzaal in
Haarlem een slotavond gehouden, waarbij
het toneelgezelschap „Puck" een opvoering
gaf van het comed'ie-ballet „Dievenbal"
van Jean Anouith.
De voorzitter van het bestuur van „Jong
Haarlemvooruit!", wethouder D. J. A.
Geluk, dankte in zijn openingswoord de
docenten van de stichting en in het bijzon
der de actieve directeur, de heer J. L.
Munnik, voor het vele werk dat deze voor
de stichting in het agelopen jaar hebben
verzet.
De heer Geluk wees er nog eens op, dat
het behalen van een diploma voor de cur
sisten niet voorop staat. Men werkt in de
eerste plaats aan de geestelijke Ontwikke
ling en aan de vorming van de persoonlijk
heid. De cursisten bespreken met elkaar en
met de docenten de diverse problemen,
waarmee z'j te kampen hebben en dikwijls
worden meisje of jongen, die met een of
andere moeilijkheid worstelen, geholpen:
Spreker juichte het toe, dat het grootste
gedeelte van de elfhonderd cursisten, die
aan het begin van het jaar ingeschreven
werden, volgehouden hebben, alleen uit
liefde voor het werk, dat zij begonnen zijn.
De heer Geluk spoorde allen dam ook aan
om het volgend jaar weer in te schrijven
en vrienden mee naar de cursus te bren
gen.
Wethouder Geluk noemde het een groot
gemis, dat de stichting „Jong Haarlem.
vooruit" nog steeds niet over een eigen ge
bouw beschikt en steeds weer, gedwongen
door onder meer verbouwingen, dient te
verhuizen. Hij deelde eohter mede, dat men
op een onlangs gehouden bespreking heeft
besloten in de naaste toekomst ook in an
dere gedeelten van de stad dergelijke cur
sussen te houden. In de eerste plaats heeft
men daarbij gedacht aan Haarlem-Nooud,
omdat daar vele jongens en meisjes wo
nen, die nu de lange tocht naar het cen
trum, direct na hun werktijd, niet kunnen
maken. Spreker zegde toe, dat dit najaar
reeds een „filiaal" van „Jong Haarlem.
vooruit!" in Noord opgericht zal worden.
Een zeer ingrijpend besluit, dat door
iedereen die min of meer bü deze vorm
van avondonderwijs is betrokken, zal wor
den toegejuicht.
(Verkort weergegeven)
Plantsoen op de Grote Markt. Veel is
er het vorig jaar in Haarlems raad te doen
geweest over het a! of niet permanent doen
zijn van het in de toekomt aan te leggen
bloemperk op de grote Markt. Helaas werd
tot het laatste besloten, met gevolg dat tot
OP hedenyha-1 f Mei, de bloemen nóg schit.te-'
ren door afwezigheid. Het bollenseizoen is
bijkans voorbij en de vreemdelingen welke
onze bloemenstad bezochten, hebben weer
tevergeefs naar die bloemen gezocht. Wat
een pracht gezicht was het voor hen, ge
zien van het terras van Brinkmann, of ko
mende uit de Grote Houtstraat, dat fraaie
perk tijdens de „Flora"!
Was het perk winter en zomer van blij
vende aard geweest, zo zou dit in het na
jaar steeds met hyacinten- en tulpenbollen
beplant kunnen worden, iets wat in het
voorjaar, tijdens het vreemdelingenbezoek
de bloemenstad eer zou aandoen!
Heizelfde zou ik willen zeggen van het
rondnoint on het Houtplein. Ook dit perk
had volop met bloembollen beplant moeten
zijn (daar, bü de toegang tot de stad,
maakte tot heden dit perk een povere in- i
druk). Wél in het Kenaupark. waar spo
radisch een vreemdeling komt en maar
weinig Haarlemmers komen, prijken fraaie
tulpen, n.'o. tegenover het belasting
inspectiekantoor!
Ik hoop dat dit schrijven tot het gewens
te resultaat moge leiden: bloemen, véél
bloemen in het voorjaar in de stad!
K.
(Het heeft niet in de bedoeling gelegen
op de Grote Markt voorjaarsbloemen te
planten. Om practische redenen de festi
viteiten op 30 April en 5 Mei moet de
rotonde dan vrij blijven.
Het bloemperk zal eind Mei of begin
Juni met zomerbloemen worden aange
legd. Red.)
Esperanto als congrestaai
Gisteravond heeft op uitnodiging van hst
bestuur van de Haarlemse afdeling van de
Beweging van Europese Federalisten, de
heer H. J. Blokker, voorzitter van de Es-
neranto-afdeling Haarlem, een lans gebro
ken voor het Esperanto, niet als wereldtaal,
zelfs niet als internationale taal, doch als
congrestaal.
De heer Blokker verklaarde, dat zich op
internationale conferenties naast officiële
falen als Engels, Frans en Duits, steeds
Spaans. Russisch cn Chinees voegen, het
geen de spraakverwarring op dergelijke
conferenties nog eens zo groot maakt. Zeer
grote conferenties kunnen gebruik maken
van vcrtaalinstallaties, doch deze zijn te
kostbaar voor de kleinere. Zo'n vertaai-
installatie. waarbij tolken iedere uitgespro
ken zin onmiddellijk in andere talen weer
geven, waarop men, via koptelefoons, kan
afstemmen, is evenwel geenszins ideaal.
Men moet zich namelijk beperken tot het
beurtelings houden van redevoeringen, dis
cussie ontbreekt ten ene male. Daar komt
nog bij, dat tolken herhaaldelijk bij het
letterlijk weergeven van een rede een ver
keerde nuance bezigen, die nodeloze op
schudding en dus vertraging teweeg brengt.
De „Service de terminologie" van de UNO
beschikt over reeds meer dan 20.900 stan
daarduitdrukkingen voor bepaalde begrip
pen, die anders onvertaalbaar zijn.
Al met al is er reden genoog, aldus de
heer Blokker, om één congrestaai te aan
vaarden. Aanvaardt men evenwel een reeds
bestaande taal, dan zal in vele landen het
nationaal prestige in het geding komen.
Men moet dus zijn toevlucht nemen tot een
kunstmatige taal, die bovendien nog het
voordeel heeft, dat men haar zo ingewik
keld of zo gemakkelijk kan maken als men
zelf wenselijk acht.
Het Esperanto, een synthese van bestaan
de talen, dat zich van 1887 af heeft ont
wikkeld, heeft reeds ruimschoots bewezen,
zo'n congrestaai te kunnen zijn. Het is
sindis die tijd niet veranderd, alleen is het
vele uitdrukkingen rijker geworden, omdat
het terrein, dat het thans omvat, veel uit
gebreider is.
Tenslotte deed de heer Blokker nog enige
mededelingen omtrent het Esperantocon-
gres, dat over enige maanden in Haarlem
zal worden gehouden. Hij deelde mee, dat.
zoals na de oorlog gebruikelijk is, tijdens
het congres een internationale zomeruni-
versiteit zal worden gehouden. Professoren,
onder meer uit Joegoslavië. Japan, Enge
land, Zwitserland, Oostenrijk, Frankrijk en
Denemarken zullen in Esperanto lezingen
houden over onderwerpen, die op hun vak
terrein liggen.
Op Dinsdag 25 Mei zal in de tuin zaal \ran
het Gemeentelijk Concertgebouw in Haar
lem de afdeling voor bouw- en waterbouw
kunde van het Koninklijk Instituut van
Ingenieurs te Den Haag bijeenkomen ter
bespreking van de tunnelbouw in Velsen.
ADVERTENTIE
HAARLEM ,17 Mei 1954
ONDERTROUWD: 15 Mei, K, Lassche en
G. Vedder; 17 Mei, B. J. Steur- en M. J.
Willemse; Ph. Sluiter en S. van der Wal; A.
Arnoldt en M. M. Pieren; J. L. Doemen en
E. H. Koldewijn; P. G. Dubbelman en C. A.
A. Kroon.
GEHUWD: 17 Mei, P. W. Hart en J.
Hidding.
BEVALLEN van een zoon: 14 Mei, A. M.
Zandstra—van der Linden; 15 Mei, Chr. L.
de BoerSpijker; J. Volkersvan Heijst; J.
Chr. K. DuikerVernooij; H. G. Catau
Löuwerens; P. D. JansenHeerens; 16 Mei,
G. DrenthPost; A. van der Klugtvan den
Bunt; Th. Y. PostmaBüskermolen; D. S.
TimmersDelange; 17 Mei, J. Mudde—Bak
ker; M. GerritsMentjox.
BEVALLEN van een dochter: 15 Mei, L. C.
Mooijman—Rodenburg: N. SchotmanHijze-
lendoorn; 16 Mei, G. M. J. SmitBeenen; 17
Mei, N. HoogmoedHillenius; M. A. Schef-
ferOexeman.
OVERLEDEN: 15 Mei, E. J. Kennedij, 76
j„ Bakenessergracht; G. M. Covers, 73 j„
Barendsestraat; 16 Mei, A, G. B. Lutkie
Proot, 71 j., Kamperlaan.
(Van onze correspondent in Parijs)
In de loop van Mei zullen verscheidene
duizenden Franse ambtenaren en vrijwil
ligers van het Nationale Bureau voor Sta
tistiek de boer op gaan om alle neuzen te
tellen. Drie milliard persoonlijke gegevens
zullen op lijsten en tabellen worden vast
gelegd om daarna in een lijvig boek van
meer dan duizend pagina's verwerkt te
worden. De conclusie van dat boekwerk,
waarvan het eerste exemplaar ptechtelijk
aan de president der Republiek zal worden
overhandigd, zal dan het tamelijk nauw
keurig aantal onderdanen behelzen, waar
over monsieur René Coty de scepter
zwaait. Op een tienduizend meer of minder
zal men echter niet mogen vallen, want
in de periode tussen de „Operatie Bevol
kingsonderzoek" en het moment van de
publicatie in October, zullen natuurlijk
ook weer baby's geboren, sterfgevallen ge
registreerd worden, die uiteraard niet in
het eindresultaat kunnen worden opge
nomen.
Verder heeft de ervaring geleerd, dat er
rekening moet worden gehouden met al of
niet opzettelijk foutieve opgaven. Lieden,
die tot de justitie in nu niet "O heel pret
tige relatie staan, zu'len zich zeker ook nu
aan tdit onderzoek proberen te onttrekken.
Tenslotte hebben ook de plaatselijke auto
riteiten er nog wel eens belang bij de cij
fers wat te fiatteren of te drukken
omdat door het inwonerstal nu eenmaal
zowel de subsidies van, a's de belastingen
aan Parijs goeddeels worden bepaald. Een
andere factor, die een element van on
zekerheid vormt, is de omstandigheid dat
in Frankrijk ook het aantal alcoholver-
1 gunningen van het bevolkingscijfer af
hankelijk wordt gesteld. In dorstige ge
meenten komen de burgemeesters er daar
door nog wel eens toe hun cijfers, laat
ons zeggen, met een zekere vrijmoedigheid
te interpreteren.
Vorige telling geen onverdeeld
succes
De laatste volkstelling in Frankrijk had
in 1946 plaats en sedert 1792 was het de
bedoeling haar iedere zes jaren te her
halen. In 1952 had men op verzoek van de
minister van Financiën deze uiteraard
nogal kostbare telling echter achterwege
gelaten, maar dat ook hier de zuinigheid
de wijsheid bedroog, is nadien wel duide
lijk geb'eken. Een einde'oos touwtrekken
tussen nationale, departementale en ge
meentelijke machthebbers is namelijk hei
gevolg geweest van het feit dat niemand
meer heel goed wist, aan welke cijfers
hij zich moest houden. In 1946 kwam men
op het bijna ronde getal van veertigeneen-
half millioen Fransen, een aantal dat in
tussen zeker wel weer is aangegroeid. Di
rect na de oorlog was de Franse ambte
narij, die toen juist gezuiverd werd, op
een zo ingewikkelde operatie als een
volkstelling eigenlijk weinig berekend. De
zaak werd toen extra-gecompliceerd om
dat tal van vluchtelingen, krijgsgevange
nen en andere gedeporteerden nog niet tot
hun haardsteden waren teruggekeerd,
Maar ook op locaal administratief plan zijn
inmiddels belangrijke verschuivingen in
getreden, doordat dorpen zijn uitgestorven,
grotere gemeenten tot soms belangrijke
steden uitgroeiden en vele vreemdelingen
zich in het land kwamen vestigen.
Voor een gezonde administratieve .gang
van zaken is het dan ook hard nodig, al
die wijzigingen die vandag tot dag
blijkbaar niet zo gemakkelijk kunnen
worden geregistreerd op bepaalde tij
den vast te leggen of te controleren, en
dat is de opzet van deze nieuwe volkstel
ling.
Weer „meer wiegen dan
doodkisten"
De telling lijkt wel aanzienlijk beter te
worden aangepakt dan die van 1946 en de
nationale drukkerij heeft al zo iets als
zeshonderd ton aan invulformulieren en
andere drukwerken afgeleverd.
Gewapend met die formulieren gaan de
tellers huis aan huis de gezinshoofden
over hun bestaan, afstamming, gezindheid
en wat verder niet al, aan de tand voe
len. De kosten van deze operatie worden
door de staat gedragen, die voor elke per
soonsregistratie vijftien franken aan de
teller betaalt. Iedere inwoner van Frank
rijk is verplicht, naar eer en geweten alle
vragen te beantwoorden. Nomaden en
zwervende zigeuners zullen worden „on
derzocht" op de plaats, waar ze zich 20
Mei met' hun woonwagen of dergelijke
bevinden. Het onderzoek van acht jaar ge
leden bracht aan het licht, dat Frankrijk
eindelijk weer een volk was geworden dat
in aantal groeide. Een eeuw lang had het
nationale sterftecijfer de geboorten over
troffen. Sinds de laatste oorlog winnen
zoals dat wel eens luguber wordt uitge
drukt de wiegen het weer van de dood
kisten.
Hoewel de bevolkingsaanwas de laatste
jaren wel weer iets moet zijn afgenomen,
heeft men toch reden te geloven dat het
Frankrijk van nu in dit opzicht nog altijd
vrij gunstig afsteekt bij het beeld van voor
de oor'og. De vele sociale maatregelen als
geboortepremies, kindertoeslagen en ziek
teverzekeringen hebben hun nut in de
praktijk zeker wel bewezen hoe zwaar
ze dan ook drukken mogen op de nationale
economie.
De minister van Onderwijs, Kunsten en
Wetenschappen heeft op grondt van een
advies uitgebracht door de jury voor de
P C. Hooftprijs aan de letterkundige mr.
F. Bordewijk te 's-Gravenhage de staats
prijs voor letterkunde voor 1953 toegekend
voor zijn novellenbundej „Studiën in
volksstructuur" en zijn roman ,,De doop
vont".
Mr. F. Bordewijk
Bij afwezigheid van de minister zal de
staatssecretaris van Onderwijs, Kunsten en
Wetenschappen, mejuffrouw dr. A. de
V/aal,, het ministeriële besluit inzake de
toekenning van de prijs aan de heer Bor
dewijk op het Muiderslot op Vrijdag 21 Mei
uitreiken. Bij die gelegenheid zal de staats
secretaris tevens bekend maken, wie de
winnaars zijn van de reisbeurzen en reis
toelagen voor letterkundigen over het jaar
1953.
De jury voor de staatsprijs bestond uit
Adriaan van der Veen, Elisabeth Du Per
ronDe Roos, Antoon Coolen, dr. J. Haan
tjes, Alfred Kossman en H. J. Michaël
(secretaris). De jury voor reisbeurzen voor
letterkundigen bestond uit Clara Eggink,
mejuffrouw S. F. Witstein, Prof. dr. K.
Heeroma, Michel van der Plas, Paul Ro-
denko en A. J. Odijk (secretaris).
Nederlandse auteur van
internationale betekenis
Mr. Ferdinand Bordewijk zal op 10 Octo
ber de leeft'jd van zeventig jaar bereiken.
Hij werd geboren te Amsterdam, bezocht
het gymnasium ki 's-Gravenhage, studeer
de rechten in Leiden, om zich' vervolgens
als advocaat in Schiedam te vestigen. In
1916 debuteerde hij in de letterkunde met
een onder pseudoniem verschenen dicht
bundel, doch al spoedig verkoos hij de
prozavorm, waarin hij een zeer persoon
lijke stijl ontwikkelde. Zijn zeer omvang
rijke oeuvre werd in 1919 geopend met de
reeks „Fantastische vertellingen" in de
trant van Edgar Allan Poe, betrekkelijk
kort daarna gevolgd door zijn opzienbaren
de experimentele romans „Bint" en „Knor
rende beesten".
Bordewijk, aldus heeft Pierre H. Dubois
eens in een causerie naar aanleiding van
de verschijning van de thans bekróonde ro
man gezegd, is.de schepper van een leger
tje gedrochten, sypmtomen van zijn curieu
ze verbeelding. Hij was namelijk ddep
doordrongen van het besef dat alle mensen
en verhoudingen anders zijn dan ze lijken.
Zijn werk is de zeer persoonlijke expressie
van een gevoel var. oneigenheid, van ver
wondering en ontsteltenis over de chaoti
sche werkelijkheid.
Door twee polen, aldus deze criticus,
wordt het werk van Bordewijk bepaald:
door de angst óver de menselijke staat en
door de tucht der persoonlijkheid, niet als
dwamgvorm maar als levensstijl. In „De
Doopvont" wordt gestreefd naar het even
wicht in het trillingscentrum tussen deze
polen. Geen van Bordewijks romans' al
dus onze medewerker C. J. E. Dinaux in
zijn recensie is zo samengesteld van ka
rakter, zo rijk aan motieven, zo veelzijdig
van inzicht en uitzicht als deze, waaraan,
kan men zeggen, een schrijversleven lang is
besteed.
Al behoedde het gehalte van zijn romans,
zo schreef de heer Dinaux een half jaar la
ter, hem voor de populariteit van een Fa-
bricius, Mens of De Hartog, toch behoort
Bordewijk, met Vestdijk, onbetwistbaar-tot
de veelgelezen auteurs, wier werk aan het
lezerspubliek allesbehalve geringe eisen
stelt. Onze criticus waardeerde hem ver
volgens als volgt: „Bordewijk is een van de
weinige prozaschrijvers in ons la.nd, die
dank zij zijn bijzondere taalbeheersing en
vormluóht het persoonlijke uitdrukkings
middel heeft gevonden voor een algemeen
levensgevoel. Immers: de „nuchtere fan
tasie" van Bordewijk, deze microseopisch-
fijne waarneming, deze haarfijne registratie
van een zich deformerende wereld is al
gemeen. Ze is een internationaal verschijn-
BINNENLAND
Rotterdam viert vandaag de traditio
nele opbouwdag. Ter gelegenheid hiervan
zal een begin worden gemaakt, met de uit
voering van de uitbreidingsplannen van het
Bouwcentrum aldaar, dat vijf jaar geleden
werd geopend. De plannen daartoe zijn ont
worpen door ir. J. W. C. Bocks, met de uit
breiding is ruim twee millioen gulden ge
moeid. Voor het tegenwoordige zestienhoe-
kige pand. zal een rechthoekig nieuw ge
bouw verrijzen, dat een front van 72 meter
bij een diepte van 36 meter krijgt.
De rijkswaterstaat in de directie Noord
holland heeft aanbesteed het treffen van
voorzieningen aan een aantal strandhoofden
in de gemeenten Den Helder en Callantsoog.
De laagste inschrijving was die van de Aan-
nemings- en Handelsmaatschappij Jac. G.
van Oord N.V. te Utrecht met f 362.250.
HAARLEM EN OMGEVING
De burgemeester van Bloemendaal, jhr.
mr. C. J. A. don Tex, zal Donderdag geen
spreekuur houden.
Op de Rijksstraatweg in Haarlem is
gistermorgen om kwart voor tien de 24-
jarige A. J. van W., een P.T.T.-besteller uit
Haarlem, die per motorfiets in de richting
van de stad reed, door een hond, die voor de
motor langs liep, ten val gebracht. Van W. is
met een zware hersenschudding en schaaf
wonden naar het ziekenhuis St. Joannes de
Deo vervoerd. De hond was op slag dood;
het motorrijwiel werd zwaar beschadigd.
De heer J. P. Verhoeff te Haarlem
slaagde aan de Gem. Universiteit te Am
sterdam voor het candidaatsexamen Franse
taal en letterkunde.
Mejuffrouw L. Schouten, vroeger te
Heemstede, thans onderwijzeres te Gouda,
slaagde in Den Haag voor het examen „Ge
tuigschrift voor Spreekonderwijs" van de
Vereniging voor Logopaedie en Phoniatrie.
De hoofdinsnecteur-titulair van 's rijks
belastingen J. Sirks, toegevoegd aarf het
hoofd van de inspectie der belastingen te
Hengelo, is verplaatst naar Haarlem en toe
gevoegd aan het hoofd van de inspectie der
belastingen 1ste afdeling aldaar.
Ter correctie van een zetfout delen
wij mede, dat de schenking van een aantal
kostbare voorwerpen aan het Frans Hals
museum (gouden horloges, "een schild
padden kerkboek, een grote staande klok.
vijf Chinese bordjes, een Delftse schotel
en een lodderijndgosje) afkomstig is uit
het legaat van wijlen mejuffrouw Ph. H. J.
Racer Palthe.
ADVERTENTIE
OPEL REKORD - CHEVROLET - HILLMAN
AMSTERDAMSCIIE RIJTUIG MIJ. N.V.
Hof verwierp bewijsvoering
van Haarlemse rechtbank
Het gerechtshof te Amsterdam heeft var.-
morsen uitspraak gedaan in de zaak tegen
de Bloemendaalse poütie-agent T. W., die
in hoger beroep heeft terecht gestaan, ver
dacht van mishandeling en meineed. Hem
was ten laste gelegd, dat hij op 5 Juli 1952
als agent van politie een, ^udent uit Sant
poort met een gummistok nap mishandeld
en dat hij meineed had".gepleegd voor het
ambtenarengerecht in de zaak tegen een
Haarlemse agent van politie contra de bur
gemeester van Haarlem.
Ook het Hof veroordeelde W. tot vier
maanden gevangenisstraf, zij het dat het
de door de Haarlemse rechtbank gebruikte
'oewijsconstructie verwierp en andere gron
den in zijn overwegingen betrok.
De verdediger van W. deelde ons mee,
dat hij voornemens is cassatie aan te teke
nen bij de Hoge Raad.
ADVERTENTIE
Bij een gezonde, gave huid
behoren geen haren, wratjes en puistjes
verwijdert deze afdoende.
MIDDENLAAN 9 TELEFOON 34857
sel. En mitsdien is Bordewijk een auteur
van internationale betekenis".
Zijn meestgelezen werk is het talrijke
keren herdrukte „Karakter". Velen be
schouwen zijn korte schetsen en verhalen
zoals die voorkomen in zijn bundels
„De Wingerdrank" en „De Korenharp" en
nu ook in „Studiën in volksstructuur"
als de sterkste uitingen van-zijn talent. In
1940 publiceerde hij ook een verzameling
van drie toneelstukken. Verder moeten ge
noemd worden: Rood Paleis, Veuve Vesu
vius, Apollyon, Eiken van Dodona, Noor
derlicht en de merkwaardige novellenbun-
del „Het Eiberschild", waarin hij duister
Den Haag beschreef en de proefneming
waagde om meer dan vierhonderd ver
ouderde woorden en uitdrukkingen door
de moderne taal te mengen.
De heer G. M. Ettema, die dezer dagen
bij de N.V. Grafische Inrichting Joh. En
schedé en Zonen te Haarlem als foto-litho
graaf in dienst trad, werd wel een bijzonder
hartelijk welkom bereid'.
Geen wonder ook, want hij bracht het
aantal personeelsleden van Enschedé op
duizend. Daarmee telt Haarlem twee be
drijven van duizend en meer werknemers,
de centrale werkplaats van de Nederlandse
spoorwegen heeft immers dertienhonderd
man personeel.
De president-directeur van Enschedé, de
heer B. F. Enschedé, overhandigde de heer
Ettema een artistieke herinnering aan deze
mijlpaal in hef bestaan van het beroemde
bedrijf.
4
