Agenda voor
Haarlem
„Esperantisten vormen het eerlijkste,
gemakkelijkste en geduldigste publiek"
Vrolijke draverij of
dravende verkleedpartij
Gisteren begon in feite de
sanering van „Duin en Kruidberg"
Ir. Isbrücker, een Nederlandse
pionier van het Esperanto
Eert van de 2300
ZATERDAG 7 AUGUSTUS 1954
Niet het eerste beplantingsplan
Heringa Wathrich
Werkgeversbijdragen
in bouw- en spaarfondsen
Legerafzetting bij Oranje
maakte afscheid onmogelijk
Doodstraf in overweging
in West-Duitsland
Plannen voor bouw van een
restauratie in concertgebouw
Havenarbeider uit
Aden versliep zich
Filmvertoning met
hindernissen
Geen levende taal Dan moet u maar eens
twee Esperantisten horen bekvechten!"
Nuances
V estiaire-abonnement
Veteranen bijeen
Zomer-universiteit hield
laatste bijeenkomsten
Geen belangstelling voor
de kellners-wedloop
De jongste telg uit het geslacht Cremer, president-directeur van de Deli Maat
schappij en eigenaar van het Santpoortse landgoed „Duin en Kruidberg", is gisteren
middag tijdens een kort verblijf in Nederland hij woont al jaren even buiten
jfew York ooggetuige geweest van de feitelijke aanvang der werkzaamheden in
het mooie duingebied, waar een groots herbebossingsplan zal worden gerealiseerd.
De eerste te herplanten arealen zijn namelijk afgepaald nabij de brede strook zand,
die na het inleggen van de Lek-waterleiding braak kwam te liggen. Daar is inmiddels
alweer helm op geplant om stuiven te voorkomen.
Hij heeft ons in een paar zinnen een
beeld ontvouwd van de situatie, waartegen
over de familie Cremer na de oorlog ge
plaatst werd op dit zeldzaam-mooie stuk
particuliere duingrond, een van de laatste
in den lande. Na 1700, toen de belangstel
ling van de Oranjes voor deze contreien
verflauwde de Prins van Oranje heeft
immers de huidige boerderij van Uitendaal
jaren als jachtslot gebruikt is het land
goed Duin en Kruidberg langzaam maar
zeker aan het verval prijsgegeven tot er
kaal duin overbleef. In 1880 werd het ge
bied in deze erbarmelijkste staat door de
grootvader van de huidige bezitter aan
gekocht van de familie Mac. Glavelyn.
Een eerste plan
Er werd een beplantingsplan gemaakt en
veertig arbeidei's trokken het duin in om
raison van twee Hollandse guldens in de
week de nu nog bestaande bebossing aan
te brengen, maar grootvader Cremer kreeg
last met de omwonende landheren en boe
ren, omdat hij te veel betaalde en de
markt bedierf
Narigheden
In de loop der jaren is ook deze aan
plant niet voldoende onderhouden crises
»n oorlogen misten hun invloed niet op
dit rijke stuk bezit en van de flora, die
een zeventig jaar geleden met alle zorg
en deskundigheid werd neergezet in
„Duin en Kruidberg" ging een goed deel
verloren. De Amsterdamse en Haarlemse
duinwaterleidingen zogen vervolgens het
grondwater weg, het Noordzeekanaal was
verantwoordelijk voor een verdere uit
droging en de laatste tik, die de grond
waterstand in dit gebied kreeg, kwam
van de tunnelbouw.
Nu direct goed
Maar niettemin vindt de heer Cremer,
dat er al zo weinig natuurschoon in par
ticuliere handen is overgebleven, dat dit
stuk binnen Velsens gemeente gans be
houden moet blijven. Niet koste wat kost.
want tenslotte kan een dergelijk project
geen liefhebberij blijven, maar wel met
het oog op de toekomst: als het landgoed
niet onderhouden wordt, zal het snel af
takelen. Nu het dus een grote beurt nodig
heeft, zal het zo ideaal mogelijk dienen
te gebeuren.
Natuurlijke staat
Dat wil in de termen van de heer Cremer
zeggen, dat het duinlandschap hier zoveel
als mogelijk is, in zijn oude staat zal wor
den teruggebracht. Maar het wil beslist
niet zeggen, dat het daarna open gaat voor
iedereen: het systeem van de toegangs
kaarten, zoals de wet op het behoud
van het natuurschoon als minste eis voor
schrijft als voorwaarde van het onder deze
wet brengen van bepaalde waardevolle
gebieden, laat de eigenaar min of meer
baas over de toewijzing van deze kaarten.
Welkom
Gezelschappen of scholen, die een na
tuurhistorische belangstelling voor Duin
en Kruidberg aan de dag leggen, zullen
inmiddels met open armen ontvangen wor
den, maar de ervaringen met de gemid
delde Nederlander in de natuur zijn wel
zo, dat men hem niet zonder meer op dit
zeldzame stuk duin wil loslaten.
Wat tot zekere hoogte begrijpelijk wordt
als men bedenkt, dat ergens in dit weidse
gebied een kolonie zeer zeldzame orchi
deeën in het wild groeit, die door de
„buurman", de Kennemer Duinen al ja
ren begeerd worden in ruil voor desnoods
een dubbel zo groot stuk gebied.
Om de duinflora haar oude aantrekke
lijkheid te hergeven, komt er, zoals ge
meld, een duinmeer in Duin en Kruid
berg, dertig hectare groot, hopelijk veer
tig, als de toestemming daartoe afkomt,
waardoor de begroeiing zowel als de die
renwereld geheel veranderd zullen worden:
drie oude bom trechters in het „Zuidervlak",
volgelopen met regenwater, hebben daar
een fraai voorbeeld van opgeleverd.
Dat de heer Cremer dit hele plan nog
maals niet als liefhebberij beschouwt, kan
worden afgeleid uit het feit, dat hij met
het vriikomende zand de kosten van de
herbeplanting wil zien te betalen. Maar dat
daarachter een werkelijke liefde voor dit
stuk Kennemerland schuil gaat, mag be
wezen worden geacht door de opzet van
het geheel.
Loofhout in zomerse pracht. Deze stukken duin worden steeds zeldzamer en elke
poging om ze te behouden verdient krachtige steun de stuifzanden kregen reeds
te veel greep op Duin en Kruidberg.
ADVERTENTIE
Haarlem
CENTRALE VERWARMING
JOHNSOK OLIEBRANDERS
ZATERDAG 7 AUGUSTUS
Parklaan 21: Conferentie Gem. Gods;
dienst: 19.30 uur. Vleeshal: Bert Brugman's
Marionettentheater, 8 uur. Minerva: „De
terugkeer van Don Camillo", alle leeft., 7 en
9.15 uur. Roxy: „Robinson Crusoë Co."
alle leeft., 7 en 9.15 uur. City: „De vergeten
patrouille", 14 jaar, 7 en 9.15 uur. Liilo: „Zet
'm op, George", alle leeft., 7 en 9.15 uur.
„Alina,, de begeerde vrouw", 18 jaar, 23.30
uur. Frans Hals: „Opoe in het mannenbad",
alle leeft., 7 en 9.15 uur. Palace: „Saison in
Salzburg", alle leeft., 7 en 9.15 ur. Luxor:
„City Lights", alle leeft., 7 en 9.15 uur. Rem
brandt: „Rose Marie", alle leeft., 6.45 en
9.15 uur.
ZONDAG 8 AUGUSTUS
Grote Kerk: prof. dr. S. F. H. J. Bcrkel-
bach van der Sprenkel, 10.30 uur. Parklaan
21: Conferentie Gem. Gols; dienst: 10, 4 en
19.30 uur. Zuiderkapel. Zuiderstraat: Ds. J.
Servaar, 10 en 5 uur. Minerva: „De terugkeer
van Don Camillo", alle leeft.. 2, 4.15, 7 en
9.15 uur. Roxy: „Robinson Crusoë Co:,
alle leeft., 2, 4.15. 7 en 9.15 uur. City: „De
slimme streken van Donald Duck", alle
leeft., 10.30 uur. „De vergeten partouille",
14 jaar, 2.15, 4.30. 7 en 9.15 uur. Lido: „Song
of my heart", 14 jaar, 11 uur. „Zet '_m op,
George", alle leeft.. 2, 4.15, 7 en 9.15 uur.
Frans Hals: „Opoe in het mannenbad", alle
leeft., 2, 4.30, 7 en 9.15 uur. Palace: „Lied
van het Zuiden", en „De verhalen van oom
Remus", alle leeft., 10.30 uur. „Saison in
Salzburg", alle leeft., 2, 4.15, 7 en 9.15 uur.
Luxor: Montagne's Jeugdvariété, 10.30 uur.
„City Lights", alle leeft., 2. 4.15, 7 en 9.15
uur. Rembrandt: „Rose Marie", alle leeft.,
1.45, 4.15, 6.45 en 9.15 uui\
MAANDAG 9 AUGUSTUS
Parklaan 21: Conferentie Gem. Gods; dienst:
10, 4 en 19.30 uur. Begijnhofkapel: Hermann
Zaiss Comité, bijeenkomst, 8 uur. Minerva:
„De zevende sluier", 14 jaar, 2.30 en 8.15 uur.
Roxy: „Robinson Crusoë Co., alle leeft.,
2.30 uur. „O. K. Nero", 18 jaar. 8 uur. City:
„De slimme streken van Donald Duck", alle
leeft., 10.30 uur. „Furie van de Kongo". 14
jaar, 2.15, 7 en 9.15 uur. Lido: „Zet 'm op
George", alle leeft., 2, 4.15, 7 en 9.15 uur.
Frans Hals: „Opoe in het mannenbad", alle
leeft., 2.30, 7 en 9.15 uur. Palace: „Lied van
het Zuiden", en „De verhalen van oom
Remus". alle leeft.. 10.30 uur. „Saison in
Salzburg", alle leeft.. 2, 4.15, 7 en 9.15 uur
Luxor: Montagne's Jeugdvariété, 10.30 uur.
„City Lights", alle leeft.. '2, 7 en 9.15 uur.
Rembrandt. „Rose Marie", alle leeft., 1.45,
4.15. 6.45 en 9.15 uur.
Op vragen van het Tweede Kamerlid de
heer De Kort betreffende werkgeversbij
dragen in bouw- en spaarfondsen hebben
de staatssecretarissen van Sociale Zaken
en van Financiën geantwoord, dat naar hun
oordeel werkgeversbijdragen in bouw- en
spaarfondsen te beschouwen zijn als be
lastingplichtig en premieplichtig loon.
De staatssecretarissen vestigen er de
aandacht op dat het loon, waarnaar de uit
keringen ingevolge de Ongevallenwet 1921,
de Land- en Tuinbouwongevallenwet 1922,
de Ziektewet en de Werkloosheidswet wor
den vastgesteld, weliswaar in het algemeen
zal overeenkomen met de grondslag van
het in de coördinatiewet sociale verzeke
ring opgenomen loonbegrip, maar dat er
redenen kunnen zijn, dat in bepaalde ge
vallen het uitkeringsloon van het premie-
loon afwijkt. Naar het oordeel van de
staatssecretarissen kan er aanleiding be
staan in de gevallen, waarin een gedeelte
van het loon niet rechtstreeks aan de ar
beider wordt uitbetaald maar in een fonds
wordt gestort, dit gedeelte voor de bepa
ling van de uitkering buiten aanmerking te
laten.
Niettemin vragen de staatssecretarissen
zich af of het wenselijk is om dergelijke
stortingen voor de berekening van de pre
mie voor sociale verzekeringswetten wèl,
doch voor de vaststelling van de uitkerin
gen niet als loon te beschouwen, en of niet
aldus een oplossing zou kunnen worden ge
vonden, dat ook bij bepaalde uitkeringen
met deze stortingen rekening wordt gehou
den, maar het deel van de uitkering, dat
correspondeert met deze stortingen, ten
bate van het fonds wordt gebracht.
De familieleden van de passagiers van
de „Oranje", welke gisteren aan boord
wilden gaan van het schip om afscheid van
de hunnen te nemen, werden zeer teleurge
steld, toen de order afkwam, dat zij zich
niet aan boord mochten begeven, ondanks
het feit dat zij in het bezit van een boord-
pas waren. Velen, die het afscheidnemen
hadden uitgesteld totdat zij op het schip
zouden zijn, moesten nu volstaan met van
de kade af vaarwel toe te wuiven aan de
vertrekkenden.
Militairen vormden een strenge afzetting
op de kade voor de „Oranje" en lieten, de
passagiers uitgezonderd, niemand tot het
schip toe. Er konden in Djakarta geen in
lichtingen worden verkregen waarom deze
maatregel zo plotseling was genomen. Ook
de vertegenwoordigers van de Maatschap
pij Nederland bleken van de reden niet op
de hoogte te zijn.
Wanneer al die 2300 Esperantisten uit alle delen van Europa op weg naar huis zijn,
dan zal er een bepaalde groep Haarlemmers zijn, die een zucht van verlichting slaakt.
Nu moet men deze mensen niet ogenblikkelijk van onhartelijkheid betichten. In
tegendeel, maar wanneer men een week lang voor het welzijn van 2300 mensen
heeft gezorgd, van des ochtends zes uur, half zeven tot des avonds ver na midder
nacht, dan zal men, hoe plezierig men dat werk ook vindt toch wel op een beetje
rust gesteld zijn.
Het glooiende wegje, dal Duin en Kruid
berg van Oost naar West doorsnijdt.
De Bondsdag in Bonn zal zich binnen
kort bezig houden met een voorstel tot
wederinvoering van de doodstraf. Voor
lopig zou alleen op moord de doodstraf
mogen staan wat niet wil zeggen, dat
elke moord met de dood zou moeten wor
den bestraft. De indruk heerst dat iemand
die zich aan het leven van een medemens
vergrepen heeft, daarvoor soms niet vol
doende wordt gestraft.
In brede kring is heftige verontwaardi
ging ontstaan over het vonnis van een
rechtbank van gezworenen in Hildesheim,
die een 22-jarige boerenzoon tot vijf
maanden gevangenisstraf heeft veroor
deeld, hoewel hij zijn 19-jarige vriendin
had gewurgd en, half levend op een akker
van zijn vader had begraven. Later had
hij graan boven haar graf laten groeien.
Het openbaar ministerie had tien jaar
tegen hem geëist.
De hele bevolking van het 5200 zielen
tellende dorp is verbolgen over dit milde
oordeel en de gemeenteraad heeft nu in
een officieel schrijven uit naam van heel
het dorp cassatie van dat vonnis en een
strengere bestraffing van de dader ge
vraagd.
Zo denken de heren H. Deinum, de
directeur van de Stadsschouwburg, en V.
M. J. H. Hamer, exploitant van het con
certgebouw er tenminste over. Zij zijn die
genen, die ervoor gezorgd hebben, dat de
heer E. M. Canmpbell uit Belfast reeds
om negen uur eén kopje koffie kon drin-
I ken en zij waren ook diegenen, die er voor
verantwoordelijk waren, dat de heer B.
Kunze uit Saarbrücken omstreeks midder
nacht nog een uitsmijter kon verorbei-en.
En dat dit alles gedurende een zo lange
tijd op een dergelijke vlotte wijze is ver
lopen, is, aldus de heren Deinum en Ha
mer, voor een belangrijk gedeelte te dan
ken aan de congressisten zelf. „Nog nooit
heb ik zulke prettige, gemakkelijke en
vertrouwelijke gasten gehad als deze Es
perantisten", zegt de heer Deinum. „Zij
voelen zich hier thuis, zij brengen hier
vrijwel de gehele dag door en zij wachten
geduldig hun beurt af".
Uiteraard is er heel wat voor nodig om
voor de binnen- en buitenlanders alles
te verzorgen. Men moest natuurlijk reke
ning houden met de diverse wensen en
voorts stond men ook voor de moeilijke
opgave alle zalen voor lezingen en bespre
kingen in te richten.
Met behulp van de tafeltjes uit
openbare werken is men daarin echter vol
komen geslaagd.
Ook de zaalruimte vormde een probleem
op zichzelf. De exploitanten van het con
certgebouw zijn namelijk tot de conclusie
gekomen, dat men bij dergelijke congres
sen dringend behoefte heeft aan een per
manent restaurant en men loopt dan ook
reeds met de plannen rond om de eerste
verdieping als zodanig in te richten.
Want de heren Deinum en Hamer heb
ben kennelijk de smaak van een zo groot
congres te pakken. Toen de laatste gas
ten vertrokken waren keken zij een beetje
verbaasd om zich heen omdat het zo leeg
in de concertzaal was. Het begon juist goed
De kluiten stoven hemelhoog en de Sant
poorters stonden rijen dik, toen gisteren
een kortebaan-draverij-in-populaire-vorm
werd voorgeschoteld aan de Westlaan;
voor de weldoorvoede werkers van de
boerderijen rondom, die wat schichtig en
onbeholpen tussen die lachende en aanvu
rende menigte doorhobbelden. Maar het
was naar veler, uiteraard zeer ondeskun
dig, oordeel stukken mooier dan de „echte"
draverij van de vorige dag.
Want niet alleen, dat de dertig deelne
mers een ongedacht record geen ras
zuivere pikeurs waren, maar ze hadden
zich bovendien op aandrang van de hard
draverijvereniging gehuld in de meest
merkwaardige costuums, waardoor het ge
viel, dat zowel oude bessen met neepjes
mutsen op degelijke Belzen meereden als
matrozen, zeerovers en verpleegsters, een
heks en een figuur, die de hele theorie van
de heer Darwin omtrent de afstammings
leer had kunnen waarmaken, omdat hij de
„missing link" opvallend dicht benaderde.
Bovendien was dit echt de eerste keer,
dat wij een volwassen gorilla paard zagen
rijden.
Voorts dong er een omgekeerde dame
mee en een ongegeneerde dame was even
zeer van de partij. Heur ongegeneerdheid
heeft de hele avond lang golven van hila
riteit weten te verwekken.
Maar de jury kende toch met grote be
slistheid de prijs voor het „mooiste" cos-
tuum toe aan de als angstwekkende tover
kol verklede boerenzoon, die met vliegen
de bezem en vervaarlijke puntmuts over
de kluiten snelde.
Daarmee had hij tenminste een redelijke
beloning binnen, want de hinderlijke kledij
van dit soort bovennatuurlijke verschij
ningen belette hem een prestatieprijs uit
het gewoel te halen.
Maar goed: er is nog gereden ook.
En hard soms, zoals de opstuivende delen
van moeder Aarde kenbaar maakten. In
het begin ging dat er kalm en bezadigd
overheen met koesterende klapjes op de
achterhand (door de meerijdende kok met
het pannekoeksmes toegediend), maar toen
het menens ging worden, werden er andere
vaatjes aangedragen om uit te tappen. En
moesten de heren kamprechters op fouten
gaan letten.
Femmy van der Kolk, die als enige
amazone onder al het mannelijke krachts
vertoon met wapperende haren en blauwe
jockeydracht reed of ze er moest zijn,
draafde Wim Schoorl Pzn. er toen al finaal
uit.
Het was de tweede omloop tellende vijf
tien paarden.
En Femmy, de slagersdochter, zou nog
meer gaan doen: ze zou de hele jongeling
schap aan haar zegekar binden. In de derde
ronde joeg ze de johge Sintenie er uit.
Beide rossinanten maakten weliswaar gro
ve fouten, maar Femmy bóekt'è' naar het
oordeel der ernstig kijkende kamprechters
de minste en won.
Ze dééd trouwens niet anders.
Er bleven tenslotte drie haar concurre
rende telgen uit het geslacht Schoorl over:
Arie, Wim Lzn. en Wim Azn. Na een her
kamp versloeg Arie de ene Wim en Femmy
de andere. Dus: Femmy tegen de kleine
Wim Schoorl in de beslissende rit.
Maar dat was geen partuur voor dit
Santpoortse blondje, dat de piepjonge pi
keur, met zijn wonderlijke dos en zijn
martiale snor ver achter zich liet, om aldus
met de eerste prijs in deze kostelijke ver
toning te gaan strijken. Het was overigens
net op tijd, want een kwartier later viel
het duister van deze avond, die de feeste
lingen weer geen regen bracht maar wel
een overtuigende hoeveelheid vrolijkheid.
Er waren méér mensen dan Donderdag.
Vanwege de leut.
Drie Lloydschepen, op weg van Indone
sië naar Nederland, worden in de komende
week te Rotterdam verwacht. Het s.s. „To-
mori", dat onder meer vijf kisten met le
vende leguanen en vier tijgers aan boord
heeft, komt Zondagnamiddag aan.
Met het m.s. „Kedoe", dat waarschijnlijk in
de nacht van Woensdag op Donderdag zal
arriveren, komen vijftien kakatoes, tien
apen en twee marters mee.
De „Kota Baroe", die Indonesische pel
grims naar Djeddah bracht, wordt Woens
dagmorgen in Rotterdam verwacht.
Aan boord van de „Tomoi-i" bevindt zich
ook een Arabische havenarbeider uit Aden,
die na het lossen van lading in een stil
hoekje van het schip was gaan slapen. Hij
werd pas wakker toen de „Tomori" op de
terugreis was. Van Rotterdam zal hij met
een ander Lloydschip naar Aden worden
teruggebracht.
Als eerste van de vijf patrouillevaartuigen, die op de Rijkswerf te Den Helder voor
Amerikaanse rekening worden gebouivd ten behoeve van Nederland in het kader
van het wederzijdse hulpprogramma, werd Vrijdag tijdens een plechtigheid in de
haven van Den Helder, opgeleverd, overgenomen en in dienst gesteld. De Hr. Ms.
Balderwerd opgeleverd door de Amerikaanse ambassadeur in ons land, de heer
H. Freeman Matthew, overgenomen door ir. C. Staf, minister van Oorlog en Marine,
en in dienst gesteld door de commandant, luitenant ter zee tweede klasse J. Poppinga.
De foto toont ir. Staf, ambassadeur Matthews en commandant Poppinga (v.l.n.r.) aan
boord van het schip, na de indienststelling.
Op een dag zou er voor de Esperantisten
een filmvoorstelling gegeven worden.
Alle zalen in het Concertgebouw waren
echter bezet en men besloot gezamenlijk
naar een ander gebouw in Haarlem te
trekken.
Aldus geschiedde. Maar de deur van
dat gebouw bleek hermetisch afgesloten
te zijn. Niemand had de sleutel en dus
wandelden de congressisten weer naar
het congresgebouw toe.
De filmvoorstelling zou toen maar in de
tuinzaal gehouden worden. Hier werd
echter juist een andere lezing gehouden,
hetgeen echter geen bezwaar opleverde.
De lezing werd onderbroken, de luiste
raars ontruimden de zaal en de adspi-
rant-filmtoeschouwers namen tevreden
hun plaatsen in. De zaal werd in een
oogwenk donker gemaakt en de voor
stelling kon beginnen.
Pas toen bleek, dat het film-apparaat
stuk was.
ccccocooxcccozccccoyyyxccccxcccox'
te wennen. Doch tegelijk zullen zij eventjes
opgelucht adem halen, het personeel een
goedkeurend knikje geven en dan gaan
zij weer achter hun bureaux zitten om
over te gaan tot de orde van de dag; een
regelmaat, die bestaat uit het schenken
van duizend koppen koffie in een kwar
tier tijdens een concertpauze of 't verstrek
ken van glaasjes limonade aan de jeugd
tijdens een kindermiddag. Het gewone
routine-werk dus dat zoals de heer Dei
num verklaarde, te weinig wordt onder
broken door de écht grote evenementen.
Op de valreep van het 39ste internationale Esperantocongres hebben wij nog ge
sproken met ir. J. R. G. Isbrücker, voorzitter van de Esperanto-Academie. Voor
deze 65-jarige Haagse ingenieur in de electrotechniek is dit het dertigste Esperanto
congres dat hij meemaakt. Hij is, sinds hij 45 jaar geleden als Delfts student zich
voor het probleem van de wereldhulptaal begon te interesseren, zo met Esperanto
vergroeid geraakt, dat hij zelfs zijn jaartelling daarop heeft gebaseerd. Vraagt men
hem: „Hoe oud zijn uw kinderen?", dan antwoordt hij: „Laat eens kijken, de oudste
is geboren in het jaar van het congres vanen dan volgt de naam van een
dier vele hoogtepunten uit het leven van de ras-Esperantist: Helsinki, Edinburg,
Praag, Danzig, Budapest, Oxford, Rome, Parijs, Keulen, Warschau, Wenen,
Ir. Isbrücker was er altijd bij sinds het
congres van 1912 in Krakow toen hij Es
peranto in een week leerde spreken, daar
toe wel gedwongen omdat er slechts één
landgenoot op het congres was en hij
verder te maken had met een ware
smeltkroes van nationaliteiten en talen:
Polen, Russen, Hongaren, Serviërs, Tur
ken en Grieken.
Het was in de beginjaren van het Es
peranto, dat het toen moeilijk had, omdat
een vorige poging tot het stichten van een
wereldtaal, het volapük, een échec was
geworden. Het is overigens opmerkelijk,
hoe vaak getracht is tot een internationaal
begrijpelijke taal te komen: in het archief
van ir. Isbrücker kan men wel 450 pro
jecten daartoe vinden, al zijn de meeste
daarvan nooit verder dan de studeerkamer
gekomen.
Ir. Isbrücker, die werkzaam is geweest
bij enige telefoonmaatschappijen, een groot
aantal leerboeken op electrotechnisch ge
bied schreef en adjunct-directeur van de
Haagse M.T.S. is, studeerde uit liefhebberij
verschillende talen. Zijn scherp ontwik
keld taalgevoel deed hem de aangewezen
man zijn om de Esperanto-Academie voor
te zitten. Dit is sinds 1938 het geval, al
was de samenstelling voor de oorlog enigs
zins anders. In 1905 stichtte Zamenhof
namelijk een Internationaal taaicomité van
honderd leden, waaruit drie jaar later een
uit achttien leden bestaande Academie
werd gekozen.
Het taaicomité was echter te groot om
gemakkelijk hanteerbaar te zijn. Daarom
werd het op voorstel van ir. Isbrücker na
de tweede wereldoorlog, toen er neg maar
45 van de honderd leden over waren, om
gezet in de tegenwoordige Academie. Van
de 45 leden komt als regel slechts een
minderheid op het congres. Deze keer
waren er zelfs veel, namelijk veertien.
De Academie houdt zich uiteraard bezig
met de taal, haar uitspraak, grammatica
en schrijfwijze.
Zo kon men gisteren de bekende Espe
rantist Cseh een inleiding horen houden
over de uitspraak, waarna een pittige
discussie ontstond over een ander punt van
de agenda, namelijk de toepassing van de
zes deelwoorden welke het Esperanto
kent, namelijk drie actieve en drie pas
sieve. Hier bleken nuances te bestaan
tussen de Germaans en de Romaans ge
oriënteerde Esperantisten.
„Maar", zo zegt ir. Isbrücker, „in feite
gaat het hier om zeer geringe verschillen
van inzicht, welke in geen enkel opzicht
het principe van de taal aantasten".
„Óf Esperanto een levende taal is? Dan
moet u maar eens twee Esperantisten met
elkaar horen bekvechten!"
Het verheugt de president van de Aca
demie natuurlijk, dat Esperanto zo'n op
gang maakt, vooral omdat de twee wereld
oorlogen een ernstige teruggang veroor
zaakten van het aantal actieve leden. Daar
bij kwam dat de Duitsers het Internatio
naal Esperanto-instituut in Den Haag
sloten, terwijl anderzijds de Russen van
hun aanvankelijk welwillende houding
Stalin leerde het en de Sovjet-Unie gaf
in 1927 zelfs een speciale postzegel ter
gelegenheid van de geboorte van de taal in
1887 uit terugkwamen.
Desondanks wordt het aantal actieve
beoefenaars van jaar tot jaar groter en de
congressen zijn daartoe niet het slechtste
propagandamiddel gebleken. Het Haar
lemse congres maakt daarop geen uitzon
dering. Het is het tweede dat in Nederland
werd gehouden. Het eerste vond in 1920 in
de Haagse ridderzaal plaats onder presi
dium van ir. Isbrücker.
;occco>;3^oooooooooooooooc
De organisatie van het Esperanto
congres werd voor een groot gedeelte
verzorgd in het kantoor van de concert-
8 zaal. En daar ook is het idee ontsproten
om de congressisten gedurende de con-
5 gresweek een vestiaire-abonnement te
verstrekken, waarbij men voor een ge-
8 ring bedrag dagelijks de kleren kan af-
8 geuen, zonder telkens weer vijftien cent
i; aan de vestiaire-juffrouw te moeten
8 overhandigen.
o
CCOCOODCCCCOOCCCCOOOOI
ADVERTENTIE
„Snn-art'
moderne
binnenhuiskunst
verantwoorde
vormen en kleuren
voor het huis
van heden
decoratieve
stoffen in
grote verscheidenheid
meubelen 9
pas-toe
De veteranen-esperantisten zijn ver
enigd in een club en die club telt 420
leden, waarvan o.a. 110 uit Duitsland, 80
uit Groot-Brittannië, 40 uit Frankrijk, 27
uit Bulgarije, 17 uit Italië, 17 uit Noorwe
gen, 15 uit Óostenrijk en 15 uit de Ver
enigde Staten.
Zevenentwintig veteranen waren Vrij
dag in een vergadering te Haarlem bijeen
gekomen. De club omvat alleen die Espe
rantisten, die minstens veertig jaren heb
ben deelgenomen aan de Esperanto-be-
weging.
Als voorzitter trad op de heer Bünneman
uit Hamburg, die hulde bracht aan de
veteranen en hun trouw prees. De oprich
ter van de club, de heer Lewin uit Dun
stable was ook aanwezig. Hij bracht het
verslag uit van de werkzaamheden over
het afgelopen jaar. Dat er vele herinne
ringen zijn opgehaald is te begrijpen.
De zomer-universiteit, die ter gelegen
heid van het Esperanto-congres in de af
gelopen week in Haarlem is geweest, is een
succes geweest. Grote belangstelling be
stond er voor de voordrachten.
Vrijdag zijn de laatste bijeenkomsten ge
houden. Dr. P. Neergaard uit Kopenhagen,
hoofd van de Plantenziektenkundige Dienst
in Denemarken, sprak over internationale
samenwerking op het gebied van de be
strijding der plantenziekten en prof. dr.
H. Sirks uit Óostenrijk over „De lengte
van een lichtgolf als natuurlijke standaard
lengte".
WONINGINRICHTINQ BEVERWIJK
250 MODELKAMERS
Zeer tot teleurstelling van de velen, die
Vrijdagmorgen in de omgeving van het
Zandvoortse Stationsplein een plaatsje
hadden gezocht om getuige te zijn van de
wedloop van de keliners en serveersters,
die om elf uur en half twaalf uur waren
uitgeschreven door stichting „Touring
Zandvoort" moest deze wedloop ook thans
weer worden afgelast, nu niet wegens
slechte weersomstandigheden, maar omdat
geen enkele deelnemer noch deelneemster
kwam opdagen.
De politie, die het parcours had uitgezet,
ruimde blokken en touwen maar weer op
en op het terras van hotel Trianon spraken
wij de heer Hugenholtz, die over dit ge
brek aan belangstelling slechts matig te
spreken was, doch er geen enkele verkla
ring voor kon geven.
Naar wij vernamen, moet als een der
oorzaken zeker worden aangemerkt, dat
aan dit evenement te weinig bekendheid
werd gegeven, terwijl bovendien ook het
vroege uur weinig bevorderlijk was voor
het welslagen van dit evenement. Hoe dit
alles ook zij, er was vanzelfsprekend te
leurstelling bij de organisatoren, bij het
publiek en bij de politie, die alle werk
voor niets had gedaan, over het niet door
gaan van een evenement, dat vorig jaar tot
Jzulk een groot succes leidde.
