Steeds meer wrakstukken van
de Bontekoenaar de oppervlakte
'H t(0XV?.Ja yiaufy
Zes kotters vissen nu al
drie dagen voor de KLM
Geen dik doenerij!
Zachtmild, geurig -
„Wij hebben pech gehad met EVG
maar gaan vol hoop verder"
Stadsschouwburg te Amsterdam
bestaat zestig jaar
Slachtoffer, kleren en vele splinters van het toestel gevonden
Vandaag waarschijnlijk duiker omlaag
Europese week in Arnhem
Minister Mansholt, Léon Daum en
prof. dr. E. Friedlander aan het woord
WOENSDAG 1 SEPTEMBER 1954
3
Versnipperd
I
noem ze maar op, al die goede
eigenschappen, ze slaan allemaal op Roxy -
maar de hoofdzaak is: karakter, constant karakter
en dat vind je steeds weer in ieder pakje
Arm van automobilist
bij aanrijding verbrijzeld
Reisbeurzen voor auteurs
Zwemmer geëlectrccuteerd
Oefening van luchtmacht,
luchtafweer en luchtwacht
Schatki'stpanier
opgenomen
V 20'
De zes IJmuidense,
Wieringse en Amster
damse kotters, die
thans sinds Zondag
vissen in het op bij
gaand kaartje met de
letters A, B, C en D
aangegeven gebied,
hebben ook gisteren
hun sleepnetten langs
de Noordzeebodem
getrokken en telken
male bij het „halen"
wrakstukken van de
Willem Bontekoe" in
het trawlnet aange
troffen. De mijnenve
ger „Hollands Diep"
heeft dit gebied, dat
zeven bij vijftien ki
lometer groot is, gis
termorgen afgeba
kend, nadat men tot
de conclusie was ge
komen, dat de meeste
wrakstukken van het
vliegtuig hier onder
het wateroppervlak
zijn verdwenen. Boei
A ligt op 52.38 N.B.
04.23 O.L.; boei B ligt
op 52.39.05 N.B. 04.17
O.L.; boei C is uitge
worpen op 52.47 N.B.
04.21 O.L. en de vier
de boei D ligt
op 52.45.05 N.B. en
04.27.05 O.L. Voorts
hebben de kotters en
de bij het bergings
werk betrokken sleep
boten „Hector" en
op 52.45.05 N.B. en 04.27.05 O.L. Voorts
hebben de kotters en de bij het bergings
werk betrokken sleepboten „Hector" en
Noord Holland" boeien uitgeworpen op de
plaatsen, waar de kotters bij het vastlopen
aan een wrak de netten hebben verspeeld
of beschadigd.
4° 20'
Hoe ver de wrakstukken van de Wil
lem Bontekoe uiteengeslagen zijn, werd
gistermiddag bewezen door de vondst
van de botter „Jonge Henri" op een
goed uur stomen van IJmuiden, een
mijl of tien NNW uit de pieren. Het
scheepje, eigendom van de heer H.
Struylaard trof in het net een paar
wrakstukken aan, die weliswaar niet
zo ver buiten de grens van de op het
ogenblik doorzochte rechthoek werden
gevonden, maar toch wel op zulk een
afstand van de vermoedelijke plaats
van de ramp (recht voor Petten), dat
de vrees gewettigd is, dat men het wrak
niet volledig zal terugvinden.
DE HELE DINSDAG zijn de zes kotters, die door de KLM zijn gecharterd om met
de trawlnetten naar restanten van de „Willem Bontekoe" te speuren, in de weer
geweest op de al eerder uitgezette rechthoek van de Noordzee tussen Petten cn
Egmond aan Zee. Gisteravond om zes uur kwam de eerste droeve en vrij uitgebreide
oogst aan de wal: de Wieringse kotter „Maryanne" (WR 7) meerde aan de IJmui
dense Tcgeltjesmarkt, een uur later gevolgd door die van de ,,NEHIM III" (AM 18),
die met de vlag halfstok een verwrongen en uiteengeslagen motor van de
machine meebracht en kledingstukken van de passagiers. Het later geïdentificeerde
stoffelijk overschot van een der bemanningsleden, de derde piloot R. M. T. Meyers,
dat eveneens in de trawl werd gevonden, is in alle stilte naar het politiebureau
overgebracht.
Om negen uur was men klaar om te dui
ken op een plek waar de kotter „Janna
Marie" WR 67 het net heeft verspeeld aan
een wrak. Om kwart over negen ging de
eerste duiker naar beneden en deze meldde
na enige tijd dat hij op de bodem van de
Noordzee zeven meter zicht had maar niets
kon vinden. Hij zag even later echter olie
opborrelen en dit werd ook aan boord van
de „Cycloop" gezien. Daar er een vloed-
stroom liep kon de duiker moeilijk tegen
de stroom inkomen, zodat hij eerst weer
naar boven moest komen. Er was niets ge
vonden, ook niet na herhaalde pogingen.
CAILANTSOO&
/PETTEN
/KAMPEB-
OUIM
BEOGEN
AAN
ZEE
[•EGMONO
AAN ZEE
/•W'JK AAN ZEE
ADVERTENTIE
De brokstukken, die op het achterdek
van de „Maryanne" lagen geel en ge
karteld aluminium en wat kledingstukken
van de omgekomenen, vormden met de
vliegtuigsplinters onder de bak van de
NEHIM III de stille getuigen van deze nu
ruim een week oude vliegramp, maar ze
hebben de deskundigen van KLM en Rijks
luchtvaartdienst, ir. Van Balkom, ir. Fal-
kenhage en Van Wansbeek, ongetwijfeld
een paar stappen verder geholpen in de
richting van een antwoord op de vele vra
gen rond dit ongeluk.
Als belangrijkste de helaas propellerloze
motor: een door de zee schoongebeten stuk
metaal, steunend tegen de galg van de kot
ter, met zes gapende gaten op de plaats,
waar cilinderkoppen hebben gezeten, uit
twee er van nog een zuiger stekend, doel
loos op een drijfstang hangend. De acht
tien-cilindermotor gaf de aanwezige ver
tegenwoordiger van de Douglas-fabrieken
op het eerste gezicht weinig houvast wel
kon hij zeggen, dat er enorme krachten op
dit stuk metaal moeten hebben ingewerkt:
de koppelingskast werd er half afgescheurd
en de klepstangen zijn zwaar verbogen.
De kraan van het Staatsvissershavenbe-
drijf heeft tussen de „Herman" en een
logger de kolos van dek gehesen op een
vrachtauto, die er mee naar het KLM-
laboratorium op Schiphol is verdwenen.
Met de delen van de romp en van de
cockpit, stukken van het landingsgestel en
een enkele veiligheidsgordel zijn ook kleren
in een vrachtauto van de KLM gegaan,
een blauwig colbertjasje, op de rug door
midden gescheurd, een overhemd, dat
uit een koffer geslagen moet zijn, want het
was nog toegeknoopt en droeg in de hals
de naam van de leverancier, een half-
kapotgereten schoen en een slipper. Een
zwart knoopzeiltje met de witte letters
„air-checked", als hout afgeknapte zwarte
stangen van de passagiersstoelen. Een zaK
van een zuurstofmasker en een „life vest"
een donkergroen gordijntje en een flard
van het logboek van de verongelukte
machine, een kaart uit de map naast de
vlieger
Inmiddels was ook de Hector binnenge
lopen, die splinters van de „Bontekoe" van
een paar kotters had overgenomen.
De marine-Asdic van de „Paets van
Troostwijck," het onderzeebootdetectie- en
beproevingsvaartuig van de Marine, heeft
in de afgepaalde rechthoek een wrak „ge
raakt." Men zal op die plek, waarschijnlijk
in de rechterbovenhoek van de denkbeel
dige figuur vandaag met een duiker, die
op de „Cycloop" meegaat, een poging
ondernemen de plaatsbepaling te bevestigen.
Overigens zullen Rijksluchtvaartdienst en
KLM de pogingen onvermoeid voortzetten
zolang het weer het toelaat, het wrak ol
het grootste gedeelte er van te vinden. Men
'JMUIDEN
heeft echter het hoge tempo, waarin de
eerste week werd gewerkt, laten varen.
Vanmorgen kwam de botter „Victoria"
(KW 35) in IJmuiden met stukken van de
cockpit binnen. Ze waren binnen de afge
bakende rechthoek opgevist en zijn door
een wagen van de KLM van boord ge
haald. De schipper had de indruk, dat de
visserij, mits er een grote vloot op de ber
ging wordt afgestuurd, alle kans maakt de
Bontekoe te bergen, ook al ligt de zeebodem
daar vol wrakken uit de tweede wereld
oorlog.
Duikers van de Cycloop
Vanmorgen vroeg is de sleepboot „Cy
cloop" uit IJmuiden vertrokken. Het schip
heeft de duikploeg van ae Koninklijke Ma
rine, die uit acht man bestaat, aan boord.
Inmiddels heeft men besloten de AM 18
op de plaats, waar de duiker vanmorgen
vergeefs dook, te laten vissen. Zodra het
schip met het net vastloopt, wordt daar
weer gedoken.
Wrak gelocaliseerd?
In de loop van de ochtend zijn de werk
zaamheden tot opsporing van het wrak
zeer vermoedelijk met succes bekroond.
Naar wij vernemen is men er naar alle
waarschijnlijkheid in geslaagd de positie
van het wrak te localiseren. Duikers zijn
naar de zeebodem afgedaald om vast te
stellen of het wrak inderdaad ligt waar
men meent het te hebben gevonden.
In Zeist heeft een personenauto op de
Utrechtseweg een vrachtauto aangereden.
De personenauto kwam een honderdtal
meters verder tot stilstand. Doordat de
bestuurder, die volgens de politie waar
schijnlijk onder invloed van sterke drank
verkeerde, met de linkerarm buiten het
portier reed, werd deze arm geheel ver
brijzeld. In een ziekenhuis moest dit
lichaamsdeel worden geamputeerd.
De minister van O., K. en W. stelt voor
het jaar 1954 reisbeurzen en reistoelagen
beschikbaar voor auteurs van poëzie,
proza (novelle en roman) en essay (hier
onder tevens begrepen critisch en biogra
fisch proza) teneinde deze auteurs in de
gelegenheid te stellen in het buitenland
indrukken op tt doen, die voor hun ont
wikkeling als kunstenaar van belang kun
nen zijn. Voor nadere bijzonderheden zij
verwezen naar het door de minister vastge
stelde reglement, dat op aanvrage bij het
departement van O., K. en W., afdeling
kunsten, bureau toneel en letteren, nieuwe
Uitleg 1 's-Gravenhage, verkrijgbaar is.
Hier zij slechts vermeld, dat men kan
mededingen door het inzenden van tussen
1 Juli 1952 en 1 Juli 1954 verschenen let
terkundig werk. De inzendingen in
tweevoud behoren voor 1 October 1954
bij genoemde afdeling te zijn ingezonden.
Men dient zich zorgvuldig aan het regle
ment te houden.
De door de minister te benoemen jury
zal te zijner tiid worden bekend gemaakt.
Defecte kabel vastgegrepen
Een vijftienjarige jongen is gisteren bij
het zwemmen in de haven van Hoorn om
het leven gekomen. Hij hield zich vast aan
een kabel van een havenlicht. Doordat de
isolatie van deze kabel beschadigd was,
kreeg hij de electrische stroom door het
lichaam. De dood trad onmiddellijk in.
Hedenmorgen opende burgemeester Ch.
G. Matser in een geheel bezette schouw
burg de officiële zittingen van de Europese
week. Achter de bestuurstafel op het po
dium hadden plaats genomen de president
der zitting, prof. mr. L. G. Schlichting;
minister S. L. Mansholt, burgemeester Ch.
G. Matser en de Duitse gast-spreker dr.
Ernst Friedlander uit Hamburg, de voor
zitter van de Duitse Europa-Union.
Burgemeester Matser zeide onder meer,
dat de Nederlanders, ofschoon nationalis
ten van nature, toch altijd zeer actief zijn
geweest in het versterken van de inter
nationale banden.
Na deze rede van de burgemeester, die
in het Frans werd uitgesproken, gaf prof.
Schlichting het woord aan minister Mans
holt, die in het Engels een indrukwekken
de rede hield, waarin hij met uitvoerige
documentatie van feiten de noodzaak en de
redelijkheid van een Europese eenheid
aantoonde. De minister zeide, dat juist nu,
na de ontmoedigende beslissing die giste
ren in Parijs is gevallen ten aanzien van
de E.V.G., moed en doorzettingsvermogen
nodig zijn om aan de Europese eenwording
verder te werken.
De laatste spreker van de morgen, dr.
Ernst Friedlander,voorzitter van de Europa
Union, de beweging van de Duitse federa
listen, vestigde eveneens de aandacht op
hetgeen is beslist in de Franse Nationale
Vergadering en trok in zijn rede onder
meer een vergelijking tussen de geschie
denis van Frankrijk en Duitsland. „De
Franse staat is sedert eeuwen een pronk
stuk geweest in Europa. Voor ons begon de
staat pas gestalte te krijgen in 1871. Wij
zijn verwikkeld geweest in twee oorlogen
en niet alleen is Duitsland daardoor ver
woest, doch ook andere delen van Europa"
aldus dr. Friedlander. „Het is thans erg
moeilijk om de vijand van gisteren te zien
als de partner van heden. Ik weet, dat ook
hier in Nederland, in Arnhem, de herinne
ring voortleeft aan hetgeen Hitler deed
Deze herinnering zal voortleven en het
ware te wensen, dat ook mijn landgenoten
zouden behoren tot hen, die niet vergeten
zullen wat er in de afgelopen jaren is ge
beurd. Maar dat moet ons er toch niet van
weerhouden om in de politiek zo te han
delen als gehandeld moet worden." Herin
nerend aan de Napoleontische politiek en
aan „Waterloo", zei de spreker, dat in Mei
1945 er voor Duitsland meer is gebeurd
dan een Waterloo. „Dit land kan nu niet
meer gevaarlijk zijn voor Europa," zei hij.
Over de beslissing van de Franse Natio
nale Vergadering zei de spreker: „Wat er
ook is beslist, wat er ook gezegd is, ten
slotte is dit het laatste woord niet. Dit is
evenmin het laatste parlement. De Euro
pese federatie zal voortgaan al zullen er
wel tientallen iaren over heen gaan. Het
gesprek moet verder gaan en wij dienen
een basis te vinden. Het is wel typerend,
dat de slag, die ons door de beslissing in
Parijs heeft getroffen, juist nu is gekomen
Wij zouden kunnen zeggen: we hebben
pech gehad. Doch wij zullen niet zonder
hoop terugkeren", zo besloot dr. Fried
lander.
echter om twee uur 's middags bij IJmui
den buitengaats was, oordeelde de com
mandant van de duikploeg, dat er te veel
zee stond om te duiken. De „Cycloop" is
daarop in de Vissershaven teruggekeerd
en zou vanmorgen weer naar zee gaan.
Op tal van plaatsen in het gebied A, B,
C, D, dat vijftien kilometer uit de kust
tussen Egmond aan Zee en Petten ligt, zijn
de kotters gisteren vastgelopen aan wrak
stukken. De „Janna Marie" WR. 67 kwam
gistermiddag vast te zitten met het net,
waarna de „Twee Gebroeders IJM. 27 ach
ter het schip langs voer om te trachten
met het echolood iets te ontdekken. De
„Janna Marie" besloot daarna een van de
lijnen te kappen en de andere door te ha
len. Toen de kotter boven het wrak lag en
de lijn strak stond, werd een boei uitge
worpen. De volgende kotters vissen thans
in opdracht van de KLM: IJM 27 Twee
Gebroeders, WR. 7 Maryanne, WR. 67
Janna Marie, AM. 16 „Nehim I", AM. 17
„Nehim II", AM. 18 „Nehim III".
Gistermiddag heeft de sleepboot Hector
van alle kotters de bovengehaalde wrak
stukken verzameld en gisteravond te
IJmuiden aan land gebracht. De AM. 18
kwam zelf naar de Vissershaven om een
van de opgeviste zware motoren van het
vliegtuig in IJmuiden af te leveren en de
kotter „Maryanne" was gisteravond in de
Vissershaven om water en proviand te
laden.
Ook de KW. 35 „Victoria", die in de
buurt van het afgebakende gebied viste,
heeft van enige trekken aluminium onder
delen van de „Willem Bontekoe" boven
gehaald. Het schip doet niet mee aan de
speurtocht, maar schakelde zich zodoende
enige uren lang vrijwillig in. De „Noord
Holland" kreeg telkens oproepen van de
schippers van de kotters „om even te ko
men kijken". Over de vondsten mogen de
schippers namelijk niet over de radio spre
ken. Elders is te lezen wat de AM. 18 gis
teravond met de motor van het vliegtuig
in IJmuiden heeft meegebracht.
Operatie Lucifer
Dinsdag is voor de Koninklijke Lucht
macht en de luchtdoelartillerie de drie
daagse oefening „Lucifer" begonnen, waar
aan ook onderdelen van de Canadese en
Engelse luchtmacht meewerken. De ope
ratie „Lucifer" is een soort „huishoudelijke
oefening" van de samenwerking van lucht
macht, luchtafweer en de luchtwachtpos-
ten. De oefeningen worden gehouden tus
sen zonsopgang en zonsondergang.
De vliegvelden welke aan de oefening
deelnemen zijn Soesterberg, Valkenburg
en Volkel. Donderdag, de laatste dag van
de operatie, zal de activiteit in de lucht
het grootst zijn.
De K. S. G.
In de tweede zitting van de Europese
week te Arnhem sprak de Fransman Léon
Daum. een lid van de Hoge Autoriteit van
de Europese Gemeenschap voor Kolen en
Staal. In deze rede, die in de grote zaal
van het restaurant „Royal" uitgesproken
werd, gaf hij zijn gehoor een dieper inzicht
in de opzet en de betekenis van de K.S.G
De heer Daum zette uiteen dat de K.S.G.
zich pas voluit kan ontolooien, wanneer ei
ook andere gemeenschappen tussen de
Europese landen zijn gegroeid. Daarnaast
zijn er echter doelstellingen die de Kolen
en Staalgemeenschap zouden rechtvaardi
gen, ook al zou er in Europa geen enkele
aspiratie tot verdere eenwording bestaan.
Als zodanig noemde de heer Daum het
tegengaan van een verdere economische
versplintering in Europa, die ongetwijfeld
voor de verschillende landen funest zou
worden. Het scheppen van een gemeen
schappelijke markt van 146 millioen men
sen is de enige mogelijkheid voor de econo
mie in Europa om zich staande te houden
tussen de grote concentraties van Amerika
en Rusland. Men moet daartoe tolmuren
opheffen, en met belastingen en contingen-
teringen schoon schio maken. Daarnaast
ligt in de opzet van de K.S.G. besloten dat
een vrije maar loyale concurrentie tussen
de verschillende industrieën moaelijk is.
Dit om de prijzen op een verantwoorde
wijze laag te houden en het levenspeil
daarmee on te voeren.
Weekstaat Ned. Hank
De opmerkelijkste verandering in de
verkorte balans van de Nederlandsche
Bank per 30 Augustus was de stijging van
het door de staat overgenomen schatkist
papier. Deze post nam toe van 269,8 tot
295,3 millioen.
De goud- en deviezenoositie onderging
nauwelijks enige verandering. De goud
reserve handhaafde zich op 3014,6 mil
lioen. De deviezenvoorraad verminderde
tot 1433,8 millioen, waardoor het totaal
aan goud en deviezen belandde op 4448,4
millioen.
De hankbiljettencirculatie is verder ge
stegen tot 3418,1 millioen. Voor het eerst
sinds verscheidene weken is ook de bij
zondere rekening weer gewijzigd. Er is een
bedrag van 20 millioen aan onttrokken.
Door het Amsterdamse gemeentebestuur en de directie van de Stadsschouwburg
is Dinsdagmiddag een receptie gehouden ter gelegenheid van het 60-jarig jubileum
van de schouwburg. Foto: de oudste Nederlandse actrice Sophie de Vries feliciteert
de heer Bendien. Rechts wethouder mr. A. de Roos.
De viering van het 60-jarig bestaan van
de Amsterdamse stadsschouwburg is Dins
dag begonnen met een zeer druk bezochte
receptie. Staande voor het grote mozaïek
tableau van Gijsbrecht van Aemstel, om
ringd door tientallen bloemstukken en ge
flankeerd door zijn echtgenote en Amster
dams wethouder voor kunstzaken, heeft de
directeur van de stadsschouwburg, de heer
Joh. M. Bendien, honderden gelukwensen
in ontvangst genomen.
Een grote schare artisten, van het toneel
en de opera, alsmede vertegenwoordigers
uit alle kringen der hoofdstad verschenen
ter receptie. Als representante der oude
garde kwam de 81-jarige actrice Sophie
de Vries de heer Bendien de hand druk
ken. Namens het personeel werd de direc
teur het ontwerp van een bank aange
boden, die in de hal geplaatst zal worden.
Van de vaste bespelers van de schouwburg,
de Nederlandse Comedie, ontving de heer
Bendien een grote tabakspot. Ook de ko
mende toneelgeneratie liet zich niet onbe
tuigd en schonk de directeur een artistiek
bloemstuk. Aan het slot der receptie droeg
de chef-decorateur, de heer Aries, de door
hem op rijm gezette historie van de
schouwburg voor.
Marineduikers zouden gistermiddag aan
boord van de sleepboot „Cycloop" naar zee
gaan om eerst bij boei A, waar een wrak
moet liggen, te duiken. Toen de sleper
Dinsdagavond is de kotter „Amsterdam
18" in de haven van IJmuiden aangekomen
met aan boord een der motoren van de
verongelukte „Willem Bontekoe". We zien
de machine hier in de takels hangen
tijdens het uitladen in IJmuiden.
