Nieuw plan voor zomer centrum
(van 80 millioen?) in studie
Rijkste man ter wereld heeft
één vriend: eenzaamheid
Roep om Nederlandse meisjes
uit Australië niet beantwoord
Zandvoorts raad wacht af
Oorspronkelijk project met 8
tegen 6 stemmen aangehouden
Heemstede
Elke rijdende auto en elk opstijgend
toestel brengen geld in zijn zak
in haar plaats debarkeerden wel
een paar Duitse meisjes in Sydney...
VRIJDAG 3 SEPTEMBER 1954
HAARLEMS DAGBLAD - OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT
11
Indische Nederlanders in
Haagse Dierentuin bijeen
A. Lameijer met pensioen
Heemstede nam afscheid
van kapelaan Van Rossum
Bloembollentransport
bij Duitse grens gestopt
Gunstige resultaten
bij Philips
Interparlementaire Unie
bepleit atoom-controle
Oliemagnaat verlamd op weg naar de 106
Myxomatose woedt in
Groot-Brittannië
Japan krijgt Amerikaanse
oorlogsschepen te leen
Amsterdamse Beur
In weerwil van het tweemaal gedane verzoek van de wegens vacantie afwezige
burgemeester, mr. Van Fe n erna, om de behandeling van het plan van de
heer H. Visser voor de bouw van de Zuidelijke vleugel van Zandvoorts „zomer-
centrum" uit te stellen, hebben de beide wethouders toch gemeend dit in de
raad van gisteravond aan de orde te moeten stellen. Een voorstel van orde van
de heer Lindeman (KVP), dat met 8 tegen 6 stemmen werd aanvaard
tegen stemden de beide wethouders, de P.v.d.A.-fractie en de heer Slagveld
(Plaatselijk Belang) verhinderde echter dit voornemen. Dit voorstel van orde
had dezelfde reden als het verzoek van de burgemeester: de wetenschap, dat
er op het ogenblik óók gewerkt wordt aan een ander plan dat het hele centrum
omvat. De meerderheid bleek dit plan te willen afwachten alvorens over het
door het college ter tafel gebrachte project, dat ook door de supervisor, ir. G.
Friedhoff gesteund werd, te willen beslissen. Dit is thans uitgesteld tot 15 Oc
tober. Bij de tegenstanders van het uitstel hoorde men er steeds weer op hame
ren, dat de gemeente zich door de verlening van optie op de benodigde bouw
grond moreel gebonden had en dat men daar op grond van „geruchten over
een nieuw, fantastisch plan" niet van af kon wijken.
Dit woord „geruchten" hield, naar uit
de mededelingen der beide wethouders
bleek, tevens een meer of minder gepro
nonceerd verwijt in jegens mr. Van Fene-
ma, die hieromtrent de rest van het college
vrijwel niet zou hebben ingelicht. „Officieel
althans niet", voegde wethouder Kerk-
man (Arb.) hier later aan toe.
Want zij bleken toch wel te weten, dat
het ging om een plan van 80 millioen,
waarachter grote financiers stonden en dat
het centrum twee keer zo groot zou maken
als in het Wederopbouwplan was voorzien.
Het centrum zou daardoor voor het station
komen te liggen en reeds aan Smits' bouw
bedrijf verkochte grond overlappen. Het
zou voorts de aanleg van een wandelpicr
met daaronder een autopier behelzen en
een bergplaats voor 500 auto's.
De heer Lindeman (K.V.P.) lichtte
zijn voorstel van orde toe door te zeggen,
dat de verplichtingen, die het College
tegenover de heer Visser, de indiener van
het andere plan meende te hebben, niet
afgeleid kon worden uit de verleende op
tie, die immers, naar hij zich door wet
houder Kerkman zei te hebben laten ver
zekeren, alléén betekent dat de heer Visser
alleen een plan voor deze grond bij de
raad zou indienen. Men moet echter, naar
hij zeide, ook het inmiddels vaag bekend
geworden grote plan een kans geven. Het
zou van de baan zijn, indien dit eerste plan
werd aanvaard en daarmee zou Zandvoort
een belangrijke kans kunnen verspelen.
„Het kan een fata morgana zijn", zo zei
de heer Tates (V.V.D.), die zich achter
het voorstel van orde stelde, „maar dat
weten we nog niet. Het is reëel af te wach
ten welk concreet plan hier uit de bus zal
komen."
„Onfatsoenlijk"
De heer Diemer (Arb.) achtte een
dergelijke gang van zaken nadelig voor de
gemeente. Zij zou de heer Visser tiendui
zend gulden moeten vergoeden, die hij
reeds heeft gespendeerd door naar aan
leiding van de verleende optie een teke
ning te doen maken. „Hij is het eerst aan
bod," aldus deze spreker, „het zou hoogst
onfatsoenlijk zijn als wij hem nu passeer
den." Ook zijn fractiegenoot de heer Por
ren g a, meende dat men dit niet kon uit
stellen op „vage aanduidingen" van een
ander plan. Het is echter, naar de heer
Gosen (Prot. Chr.) daar tegenover stel
de, geen gerucht maar een zekerheid dat
er achter het nieuwe plan, wat het dan
ook behelzen moge, een grote, zeer kapi
taalkrachtige combinatie staat. Eventueel
•hoeft men de heer Visser niet te passeren.
Men kan niet alleen van deze combinatie
eisen, dat zij de door de heer Visser ge
maakte kosten vergoedt, maar óók, dat zij
hem in haar plannen betrekt.
„We hebben nu negen jaar gewacht en
dan kan er nog best anderhalve maand
bij", aldus gaf de heer Koning (A.Z.B.)
zijn voorkeur voor aanhouding te kennen.
De afwezige
De heer B reu re (V.V.D.) herinnerde
er aan dat de voorzitter, wethouder Van
der Werff, daareven zijn blijdschap had
geuit over het herstel van de burgemeester.
„Laten wij dat vieren, door zijn verzoek
om uitstel met dit plan in te willigen."
„De heer Visser was één met zijn plan",
vond de heer Slagveld (Plaatselijk Be
lang), die er aan toevoegde dat het ter
tafel liggende plan „bij uitzondering" nu
eens de gaarne verleende goedkeuring van
de supervisor genoot. Hij richtte vervol
gens de vraag tot wethouder Van der
Werff: „Bent u de wethouder van Publieke
Werken en Wederopbouw? Hoe kan het
dan, dat u van dit grote plan niets weet?"
(Daarop volgden later de verklaringen
der beide wethouders dat zij van dit alles
niet op de hoogte waren gesteld, met de
latere toevoeging: „officieel althans niet".)
De heer Siegers (K.V.P.) meende dat
de gemeente zeker de heer Visser geen
schadevergoeding behoefde te betalen om
dat zij zich door het' verlenen van optie
nog helemaal niet verplicht had. „De raad
immers zou moeten beslissen," zei hij.
„Morele verplichting"
Wethouder Kerkman (Arb.) zeide
dat de optie destijds verleend was omdat
men toen zekerheid dat, dat negentig per
cent van de raad deze bestemming aan de
grond juist oordeelde. De optie-termijn liep
1 April van dit jaar af en de heer Visser
heeft zich toen tot mr. Van Fenema ge
wend om verlenging ervan te krijgen en
ondanks diens toezegging „maak u niet
ongerust" zou hij nog dezelfde maand aan
het werk zijn gegaan voor dit nieuwe plan.
Hij legde de nadruk op de morele ver
plichting van de raad tegenover de heer
Visser, waar de raad zijns inziens thans
overheen praatte. „Als de burgemeester
bij ons maar met een concreet plan was
gekomen, dan hadden we dat ook kunnen
overwegen, maar nu weten we net zoveel
als u", zo voegde zijn ambtgsenoot Van
der Werff hieraan toe.
De voorstanders van uitstel bleken hier
door echter niet van mening veranderd te
zijn en bestreden de opmerking- van wet
houder Kerkman als zouden zij nu al
leen nog „de heer Visser achter de hand
willen houden voor het geval van het an
dere plan niets zou komen en hem in
dien wel eenvoudig „een schop zouden
geven."
Na veel heen en weer gepraat dat
op een moment tussen wethouder
Kerkman en de heer Lindeman
zó hoog liep dat de laatste meende het
te moeten afbreken met de historische
uitspraak: „tante lust geen soep met
mahoniehouten ballen" werd het
voorstel van orde in stemming ge
bracht met het gemelde resultaat.
Het „demonstratie-comité 1945", dat zich
ten doel stelt door een demonstratie op 25
September in Den Haag de aandacht te
vestigen op de positie van de Indische Ne
derlanders, heeft Donderdagavond in de
Dierentuin een bijeenkomst gehouden,
waarop een viertal sprekers het woord
heeft gevoerd over de onderwerpen „het
lol der Indische Nederlanders" en „het
communistische en gele gevaar". In zijn
rede zei de eerste spreker, de heer P. J.
G. A. Ego, dat het thans meer dan tijd is
aandacht te besteden aan het lot van de
Indische Nederlanders en hij deed een be
roep op de ongeveer 700 aanwezigen, tot
gezamenlijke actie over te gaan. De heer T.
Schilling richtte de waarschuwing tot de
Nederlandse regering „niet op de ingesla
gen weg voort te gaan, daar er anders bij
de Indische Nederlanders een haard van
communisme zal ontstaan".
De voorzitter van het comité, mr. H. C.
Campen, sprak van een „toonbeeld van
schrielheid, waardoor de Indische Neder
landers een fooi werd toebedeeld inplaats
van hetgeen, waarop zij recht hebben".
De laatste spreker was de heer R. P. P.
Westerling, die het gevaar van het commu
nisme en wat hij noemde „het gele gevaar"
besprak. Hij betoogde, dat het communisme
in Indonesië reeds lang heeft bestaan, doch
dat nu dit land voor het communisme rijp
is. Hij pleitte onder meer voor massale
emigratie naar Nieuw-Guinea ter verste
viging van de positie van het Westen in
Zuid-Oost-Azië.
Wegens het bereiken van de pensioenge
rechtigde leeftijd werd de heer A. Lameijer
met ingang van 1 September eervol ontslag
uit de gemeentedienst van Heemstede ver
leend, nadat hij hier ruim eenenveertig jaar
werkzaam is geweest. Hij werd oorspronke
lijk als gasfitter aangesteld, ging in 1919
over naar de technische dienst der elec-
trische bedrijven waar hij verschillende
rangen doorliep en uiteindelijk de positie
van voorman bereikte. De heer Lameijer
was niet alleen bijzonder gezien bij de di
rectie, maar ook bij de diverse installateurs,
waar hij met de gebruikelijke technische
keuringen werd belast. Dat hetzelfde bij de
collega's het geval is geweest bleek wel
overduidelijk tijdens zijn afscheid, dat op
zijn speciaal verzoek zonder officieel karak
ter heeft plaats gehad De voorzitter van het
jubileumfonds, de heer F. Goossens sprak
de scheidende voorman in uiterst waar
derende termen toe, waarna hij hem namens
alle collega's een fraaie huiskamerlamp ter
herinnering aanbood. Het laatste woord was
uiteraard aan de heer Lameijer, die zich met
geschenk en toespraak bijzonder ingenomen
toonde.
Vele toespraken en geschenken
In verband met zijn benoeming tot kape
laan aan de Sint Martinus-parochie te Voor
burg, heeft kapelaan J. van Rossum Donder
dagavond in het R.K. Verenigingsgebouw
aan de Herenweg van zijn Heemsteedse
parochianen afscheid genomen. Hiervoor be
stond een bijzonder grote belangstelling, zo
dat de heer A. Roozen, die deze avond met
de leiding was belast, een groot aantal spre
kers heeft kunnen aankondigen. Hij voerde
zelf als eerste het woord, waarbij hij niet
wilde beweren dat hier van een droevig af
scheid sprake was, omdat deze overplaatsing
voor kapelaan Van Rossum de weg betekent
naar het pastoraat.
De heer N. J. van der Linden sprak als
voorzitter van de afdeling Heemstede der
Katholieke Arbeiders Beweging, waarbij hij
de grote waardering der leden voor hun
scheidende geestelijk adviseur onder woor
den bracht. Spreker was er van overtuigd
dat ook kapelaan Van Rossum hierdoor het
werk der beweging had leren kennen en ap
preciëren, waarna hij hem nog persoonlijk
dankte voor alle ondervonden vriendschap.
Namens de leden overhandigde hij ten slotte
een geschenk in enveloppe.
Dezelfde geschenken werden aangeboden
door de heer W. Luiten, als voorzitter van
de R.K. Harmonie „Sint Michaël de heer
I. van Kan, namens de misdienaars; de heer
C. Oomen, namens Katholiek Thuisfront, de
heer A. Roozen, namens het „Heemsteeds
Amateur Toneel; mevrouw Lon van der
Voort-van der Kleij, namens de R.K. Toneel
groep „Berkenrode" en hopman J. Kramer,
namens de Katholieke verkenners en wel
pen. De laatste noemde het geschenk een
bijdrage, om het zoeken naar het nieuwe
spoor te vergemakkelijken. Ook de andere
sprekers betuigden de kapelaan hun op
rechte dank voor de van hem ondervonden
belangstelling, goede raad en vriendschap.
Daarbij wilde pastoor Chr. van Mierlo even
min nalaten in het openbaar van zijn kape
laan afscheid te nemen.
Ter afwisseling van deze avond werd daar
op door Riet van Rooden een schetsje opge
voerd, waarin zij verschillende vrouwen
karakters uitbeeldde, waarna met Thomas-
vaer en Pieternel de diverse jeugdgroepen
de planken betraden, om een klein pro
gramma ten uitvoer te brengen, dat geheel
op dit afscheid was afgestemd. Na afloop
daarvan nam kapelaan Van Rossum zelf het
woord, om alle parochianen voor dit onver
getelijke afscheid zijn grote erkentelijkheid
te betuigen. Ten slotte werden alle aan
wezigen nog in de gelegenheid gesteld,
kapelaan Van Rossum de hand te drukken.
Elk jaar ondervinden de Nederlandse
bloembollentransporten naar Duitsland
moeilijkheden aan de grens, wegens de
uitzonderlijk strenge plantenziektekundige
bepalingen, die dat land als enige aanlegt
voor de bloembollen-import.
Enkele dagen geleden werd weer een
colonne vrachtauto's aan de grens opge
houden. De heren Van der Kolk van de
Bond van Bloembollenhandel en Zwarten
dijk van de Plantenziektekundige dienst in
Wageningen, hebben zich onmiddellijk
naar. de grens begeven en bewerkstelligd,
dat op een kleine partij bollen na, het ge
hele transport werd toegelaten. Hun over
leg met de Duitse ambtenaren van plan
tenziektekundige afdelingen hielp de moei
lijkheden snel van de baan.
De N.V. Philips deelt in een overzicht
over de resultaten in het eerste halfjaar
van 1954 mee, dat de gang van zaken zowel
bij de vennootschap als bij de Britse en
Amerikaanse trust gunstig is geweest.
De wereldomzet aan derden vertoont een
stijging van ruim 18 percent tegenover de
wereldomzet in het eerste halfjaar van
1953. De stijging van de export uit Neder
land ten opzichte van de overeenkomstige
periode van 1953 is percentueel groter dan
de stijging van de omzet.
Het aantal werknemers bedraagt in Ne
derland 47.500 op 30 Juni 1954 tegen 44.500
aan het einde van 1953.
De voorraden zijn ten opzichte van 31
December 1953 gestegen.
De liquide middelen zijn in vergelijking
met die per 31 December 1953 gedaald.
WENEN (Reuter/A.F.P.) Op de jaar
lijkse conferentie van de Interparlemen
taire Unie is met 357 tegen 82 stemmen een
resolutie aangenomen, waarin op de volks
vertegenwoordigingen van alle landen en
in het bijzonder van die, welke zwaar van
de oorlog te lijden hebben gehad, een be
roep wordt gedaan het eens te worden
over een algemene vermindering van de
bewapening en een internationale regeling
te vinden voor het gebruik van atoom
energie. Alle atoomwapens en de gehele
ontwikkeling van de kernwetenschap zou
den onder UNO-contröle moeten komen.
Polen, Hongarije en Bulgarije onthielden
zich van stemming.
LISSABON (UP) In een hotelkamer in Lissabon ligt een 85-jarige man te
vechten voor zijn gezondheid. Hij is getroffen door een verlamming van de
benen, en toch wil hij 106 jaar worden. Die man is vermoedelijk de rijkste man
van de wereld, hoewel velen waarschijnlijk nooit zijn naam hebben gehoord:
C. S. Gnlbenkian. Men heeft eens berekend dat Gulbenkian's inkomsten 300
dollar per uur bedragen, dat is ruim 7000 dollar per dag, 50.0000 dollar per
week, en zijn millioenen, die niet te schatten zijn, zijn zo al tientallen jaren
aangegroeid.
De bron van al deze rijkdom?: Petroleum.
Men zegt wel eens dat iedere auto, die op
de wereld rondrijdt en vrijwel elk vlieg
tuig dat de lucht ingaat, geld in de zakken
van Gulbenkian brengt.
Deze oude rijkaard leeft zeer eenzaam in
zijn hotelsuite te Lissabon, geheel naar zijn
wensen, die hij eens samenvatte in de uit
spraak: „Ik heb één vriend en zijn naam is
eenzaamheid."
Calouste Sarkis Gulbenkian is geboren
Aimeniër. Zijn vader werd 95, zijn groot-
Het probleem der eenzame Nederlandse vrijgezellen in Australië, dat onlangs door
ds. J. de Vries te Mirboo in de staat Victoria aan de kerken in Nederland werd voor
gelegd hij vroeg daarbij op korte termijn om „een schip met duizend Nederlandse
meisjes" is al ouder dan vandaag. Het hoofd van de Nederlandse immigratiedienst
in Perth (West Australië), de heer M. Apperloo, die in Nederland inspecteur van het
godsdienstonderwijs is geweest en thans op de nominatie staat om naar Sydney over
geplaatst te worden, is de eerste man geweest, die in 1953 het „tekort aan Neder
landse meisjes" direct wilde aanpakken. „Ik kan", zei hij, „met gemak alle meisjes
in betrekkingen plaatsen, in de huishouding of als „nurse" (hulpverpleegster, zonder
verpleegsters-ervaring). De eerste de beste boot met 200 meisjes en vrouwen van 18
tot 40 jaar zal me geen moeilijkheden opleveren. Binnen twee weken na aankomst
heb ik ze geplaatst". In feite zijn er geen 1000, maar 5000 Nederlandse vrijgezellen,
want het probleem ligt niet alleen in Victoria, doch in geheel Australië.
Toen in de nacht van 31 Januari op 1 Februari 1953 woeste watermassa's de Nederlandse kust bestormden werd ook de oude
zeesluis bij het haventje van Cadzand zwaar beschadigd. Thans is de nieuwbouw zover gevorderd, dat de ingebruikneming
binnen afzienbare tijd een feit kan worden. Indien nodig kan reeds provisorisch water worden gespuid. Het angstige gevoel
van een niet afdoende beveiliging tegen de zee zal in W.Z.-Vlaanderen nu spoedig verdwijnen.
Ondanks de „oproep" zijn de Hollandse
meisjes niet gekomen, ondanks ook het
feit dat de Nederlandse regeringsvertegen
woordiger in Australië, emigratie-attaché
dr. Pieters, mij verklaarde alle medewer
king te willen verlenen en de Australische
vrouwen-organisaties daarin niet zouden
achterblijven. In een dezer dagen gevoerd
onderhoud met dr. Pieters bevestigde hij
mij dit nogmaals, maar zo voegde hij er
aan toe: „de meisjes komen niet en we
kunnen ze niet dwingen".
De Australische regering heeft toege
zegd, dat zij er voor kan zorgen, dat de
meisjes in een vertrouwde omgeving werk
krijgen, doordat vooraf een onderzoek
wordt ingesteld naar het sociale milieu van
het gezin, waarin het meisje eventueel in
dienst zou treden. De lonen voor huishou
delijk werk liggen hoog en er wordt meest
al een of twee dagen vrijaf per week ge
geven, terwijl het meisje de beschikking
krijgt over een eigen kamer met radiotoe
stel; zulke aanbiedingen zijn er legio
Doelbewuste Fraulein
Deze gunstige voorwaarden hebben
echter nog niet tot resultaat gehad dat
er een stroom van Nederlandse meis
jes naar Australië is gev.logen. In haar
plaats zijn het thans Duitse meisjes,
die met haar gans andere instelling
geen blad voor de mond nemen om het
werkelijke doel van haar komst te ver
kondigen. Onlangs verklaarden vijf
Duitse meisjes bij aankomst in Sydney
dat zij naar hier waren gekomen om
„de man harer keuze" te vinden. Elk
der vijf meisjes gaf nauwkeurig aan,
aan welke maatschappelijke, geestelij
ke en morele eisen zo'n man moest
voldoen. Het Nederlandse meisje is in
het algemeen te bescheiden om zich zo
onomwonden te uiten.
De sociale werkster van de Nederlandse
Immigratiedienst te Melbourne, mej. E.
Iluizinga, die ik naar haar oordeel vroeg,
zei mij dat het probleem niet kan worden
opgelost zonder nauwe samenwerking tus
sen de vrouwen-organisaties in Nederland
en in Australië. Het „zomaar zenden van
een schip met meisjes" ontried zij ten stel
ligste. ,,De jonge meisjes in Australië zul
len in het verenigingsleven moeten worden
opgenomen en dit vereist zorgvuldige voor
bereiding", aldus mej. Huizinga, die er in
één adem op liet volgen: „want waar kan
het alleenstaande meisje, dat haar dag of
avond vrijaf heeft, naar toe gaan voor re
creatie? Wanneer hier Nederlandse alleen
staande meisjes zouden komen zonder dat
een goed opgezet plan is opgezet door de
Australische en Nederlandse autoriteiten
samen ontvangst, plaatsing, nazorg, ge
leide, invoering in het gezelschaps- en ver
enigingsleven dan zou er naast het pro
bleem van de Hollandse vrijgezellen een
tweede probleem worden opgeroepen, na
melijk dat van het jonge meisje, dat zich
evenals nu met vele jongemannen het ge
val is, verloren en vereenzaamd gaat voe
len in een vreemd land".
Spanningen
Ik moge hier aan toevoegen dat de ver
houding tussen de beide geslachten in dit
land tot veel grotere spanningen en dra
matische ontladingen pleegt te komen dan
in Nederland. De zedenmisdrijven die de
rechtbanken hier wekelijks te verwerken
krijgen, zijn verbijsterend in aantal. Zij il
lustreerden de morele nood waarin een
groot aantal jonge mensen verkeert en te
vens de gevaren waaraan alleenstaande
meisjes en jonge vrouwen bloot staan.
De Australische regering heeft al bij de
opzet van het immigratieplan begrepen dat
het gemeenschapsleven onder de immi
granten bevorderd diende te worden om
morele spanningen te voorkomen en de na
tuurlijke toenadering tussen jonge mensen
te stimuleren. Zij heeft daartoe organisa
ties in het leven geroepen, zoals de „Good
Neighbour Councils" (Raad van Goede
Buren) en „New Settlers League" (Bond
van Nieuwe Australiërs), die onder rege-
ringstoezicht werken en daadwerkelijke
hulp verlenen aan immigranten, die in
geestelijke of materiële nood verkeren, en
het verenigingsleven stimuleren door het
organiseren van uitvoeringen zoals muziek,
dans, ballet, toneel enzovoort.
vader 110 jaar. Hijzelf heeft gezegd 106 te
willen worden. Als jongeman zag hij geld
in petroleum nog voordat er auto's waren
om benzine in stromen te gebruiken. Door
middel van de olie breidde hij een erfenis
van 80.000 dollar uit tot een fortuin. Hij
v/as toen pas 26. Hij ging naar Parijs en
Londen, liet zich naturaliseren als Engels
man en begon geholpen door zijn kennis als
civiel ingenieur zijn „olie-rijk" op te bou
wen. Gulbenkian ging daarbij steeds voor-
zichitg te werk. Hij paarde een buitenge
woon goed oordeel aan een onfeilbaar ge
voel voor „kansen".
Mr. Five Percent
In Sydney is onlangs opgericht een „AH
Nations Club", de eerste van die aard in
Australië. Men kan er slechts lid van wor
den tegen een behoorlijk entreegeld en een
hoge jaarlijkse contributie, doch zij heeft
het voordeel dat zij door een ballotage een
waarborg biedt tegen ongewenste elemen
ten.
Verder zijn er over geheel Australië ver
spreid Nederlandse verenigingen of clubs
in alle grote steden. De ontwikkeling van
dit verenigingsleven bevindt zich echter,
gezien de betrekkelijk korte periode van
de Nederlandse immigratie, in een jong
stadium. Er zijn dus groeistuipen.
Natuurlijk zijn er ook de kerkdiensten
en de door de kerken georganiseerde ge
zellige avonden. Zelfs de Australische ker
ken bieden meer dan voldoende gelegen
heid om aan zulke samenkomsten deel te
nemen, doch alweer geldt hier, dat er in
het binnenland Nederlandse gezinnen wo
nen, die door de verre afstanden zelfs geen
kans krijgen zo'n bijeenkomst bij te wonen.
Daarmee wordt tegelijkertijd het pro
bleem getekend, wanneer het er om gaat
het alleenstaande jonge Nederlandse meis
je naar Australië te laten komen.
Ds. J. van der Bom, die voor de Refor
med Church standplaats heeft in Sydney,
gaf mij als zijn mening te kennen dat de
enige verantwoorde wijze om Nederlandse
meisjes naar Australië te laten komen, ligt
in de emigratie van gezinnen met huwbare
of spoedig huwbare dochters. Dergelijke
gezinnen worden vlug genoeg in het Ne
derlandse gemeenschapsleven opgenomen
en de contacten tussen de jonge man en het
jonge meisje worden dan op natuurlijke
wijze gelegd.
LONDEN (Reuter) De konijnenziekte
myxomatose die in de vorige herfst in
Groot-Brittannië uitbrak, heerst thans in
ongeveer de helft van het land. In vele
streken treft men honderdduizenden dode
of stervende konijnen aan en bij het oog
sten moet dikwijls de weg voor de machi
nes van dode dieren worden gezuiverd.
„Genade-patrouilles" opereren op velden
en akkers om reeds blind of doof geworden
konijnen op pijnloze wijze af te maken.
De boeren zien over het algemeen in de
epidemie een voordeel, daar deze een na
tuurlijke bestrijding vormt van wat zij als
een konijnenplaag beschouwen. Het is ge
bleken, dat zij de natuur nog een handje
helpen door besmette konijnen op te kopen
soms tot tweehonderd gulden per stuk
om deze op hun landerijen los te laten.
Daar tegenover staan de „dierenvrien
den" en de beoefenaars van de jachtsport
met degenen, die van deze sport zijdelings
voordeel genieten. De regering wil de na
tuur de vrije loop laten.
De aartsbisschop van York. dr. Garbett,
heeft in een zendbrief verklaard, dat de
konijnen een plaag betekenen en dat zij
daarom zo pijnloos en zo snel mogelijk in
aantal beperkt moeten worden. Hij oor
deelt 't echter onchristelijk en onmenselijk
om de dieren weloverwogen te besmetten
met een ziekte, die hen in pijn doet sterven,
aldus meldt de „Daily Telegraph". Op
order van Koningin Elizabeth worden op
de gronden van Windsor de aan de ziekte
lijdende konijnen geschoten.
WASHINGTON (Reuter). In midden-
October zullen twee 1600 ton metende
Amerikaanse torpedobootjagers op de
marinebasis Charleston (Zuid-Carolina;
worden overgedragen aan een Japanse be
manning. Na een korte oefenperiode zul
len de schepen koers zetten naar Japan.
Dit zullen de eerste gevechtsschepen zijn
van een niet nader bepaald aantal, dat de
Verenigde Staten aan Japan in bruikleen
afstaat. Twee fregatten zullen aan het
einde van het jaar worden overgedragen.
Onder een in Mei getekende overeen
komst tot wederzijdse bijstand in de de
fensie heeft Japan reeds achttien patrouil
le fregatten en vijftig landingsvaartuigen
in bruikleen gekregen.
Nadat hij kennis gemaakt had met de
Nederlandse petroleummagnaat Sir Henry
Deterding, hielp hij mede bij het tot stand
komen van het grote Nederlands-Engelse
concern van de koninklijke olie Shell. De
eerste wereldoorlog brak uit en toen de ge
allieerden, op zoek naar olie, in Irak
terechtkwamen, ontdekten zij dat alle
Irakse olieconcessies aan Gulbenkian toe
behoorden. Na de oorlog verkocht Gulben
kian zijn oliebezit in Irak aan een combi
natie van Amerikaanse, Engelse, Franse en
Nederlandse maatschappijen, die samen de
„Iraq Petroleum Company" vormden. Hij
liet zich slechts 600.000 dollars betalen,
maar bedong dat voor „eeuwig" vijf pro
cent van de aandelen in de „Iraq Petroleum
Company" aan hem zouden toebehoren.
Deze verkoop deed Gulbenkian's millioenen
groeien als een rollende sneeuwbal, Hij
kreeg de bijnaam: „mr. Five Percent."
Kunstverzamelaar
Op tal van manieren bouwde Gulbenkian
een rijk op dat beide halfronden omvatte in
een web van aandelen, commissariaten, be
langen, contracten, overeenkomsten. Wat
deed Gulbenkian mef al het geld, dat hem
toestroomde? Hij ontweek stelselmatig alle
publiciteit. In zijn Parijse woning bracht
hij talloze kunstschatten bijeen: doeken van
Rembrandt en Frans Hals, van Rubens en
Vgn Dijk, van Gainsborough, van Corot,
Manet en Renoir.
Bij de komst van de Duitsers in 1940
nam hij de wijk naar Lissabon, waar hij
een suite betrok in het kleine Aviz-hótel.
Hij ontving zo weinig mogelijk bezoekers.
Van tijd tot tijd een Arabische vorst of
familieleden die zaken kwamen bespreken.
Ziin enige zoon Nubar beheert zijn belan
gen in Londen, zijn schoonzoon Kevork
Essian die in Parijs. Zijn vrouw Nevarte
hield niet van zulk kluizenaarsleven. Zij
betrok het drukkere en luxueuze Palacio
hotel in Estoril en de echtelieden leidden
een volkomen afzonderlijk leven, tot de
dood van Nevarte te Parijs in 1952.
Angst voor besmetting
Totdat hij bedlegerig werd in Decem
ber leidde Gulbenkian het leven van een
druk zakenman. Tot na middernacht werk
te hij in zijn hotelsuite, telegraferend en
telefonerend naar zijn agenten in alle delen
van de wereld. Het luxueuze be.d dat het
hotel hem verschafte, liet hij weg halen en
vervangen door'n eenvoudig ijzeren ledikant
met een ha>'de matras. Hij is vreselijk bang
voor besmetting. Alle spijzen moeten hem,
voordat hij ze gebruikt, getoond worden.
Bezoekers die verkouden zijn, worden even
snel het hotel uitgewerkt als nieuwsgierige
journalisten. Zijn rekeningen gaat hij zorg
vuldig post voor post na. Zijn fooien aan
het hotelpersoneel zijn bescheiden, behalve
in de Kersttijd. Hij ging iedere avond laat
in het restaurant beneden dineren, om zo
veel mogelijk alleen te zijn. Zijn tafel was
geplaatst op een kleine verhoging, opdat
hij geen tocht aan de voeten zou voelen. In
de lege zaal wisselde hij slechts enkele
woorden met de maitre d'hötel of met een
kellner.
Zijn kunstverzameling heeft hij in bruik
leen gegeven aan het British Museum en
aan Washington's National Gallery. Het ge
rucht gaat dat hij de schilderijen zal ver
maken aan het land dat hem de minste last
met belastingen bezorgde.
Geen auto
Toen hij nog de deur uitging, hield hij
er van op een bankje in de zon te zitten in
een Lissabon's stadspark. Hij liet zich daar
heen rijden in een huurauto, want een auto
bezat hij niet.
Dat is alles wat bekend is over Gulben
kian, wellicht de rijkste man der wereld,
van wie de Engelse „who is who" slechts
zegt: „Hij is een genaturaliseerd Engels
man. die een commerciële en industriëele
carrière heeft gemaakt."
Mr. J. Wolthuis, een der leiders van de
NESB zal op 22 September voor de kanton
rechter te Enschedé terechtstaan wegens
illegale overschrijding van de Nederlands-
Duitse grens. Hij is in Juni van dit jaar te
Flensburg veroordeeld wegens illegale over
schrijding van de Deens-Duitse grens.
3-3X Nederl.'47
A.K.U
Unilever
Philips Gloeil.
Kon. Petroleum
A'darn Rubber
Holl. Amer. Lijn
N. Scheepv. Unie
H.V.A
Deli Mij
Amsterd. Bank
Ned. Handel Mij
Rotterd. Bank
Twentseh? Bank
Anaconda Copper
Bethlehem Steel
Republic Steel
Shell Union
Tidewater
U. S, Steel
Slotkoers
gisteren
99%
228
377
280 X
430
90 4
160 <4
139 X
126
1147/i6
212
190
190
196'
38%
73
59
50
205/is
514
Openings
koersen
99"/»
22814
377 X
282
432
90
160
1404
124X
114X
212
190'/.
190
196
38%
73X
59
50 X
2IX
51X
