Na Caux actie in Amerika
Reorganisatieplannen
in vergevorderd stadium
Nieuwe subsidies voorgesteld
in het hoofdstuk Kunsten
Zie Boven:
Geboorte van een ster
Nederlands militaire positie
is aanzienlijk versterkt
Morele herbewapenaren op Schiphol
Mr Kortenhorst met grote
meerderheid herkozen
als voorzitter
Onderwijs begroting
Minister Cals begroot
Piero Piccioni en Ugo
Montagna in arrest
Begroting van Oorlog
Studie van nieuwe
wapens
Londen biedt zijn goede
diensten aan
WOENSDAG 22 SEPTEMBER 1954
HAAKLEMS DAGBLAD - DPRECITTE HAARLEMSCHE COURANT
7
TWEEDE KAMER
Betaling
abonnementsgeld
per giro
Ware remedie ligt in de
geest van de mensen
Respectievelijk beschuldigd van
doodslag en medeplichtigheid
1 „Toelichting?" 1
Als Arabische landen en Israël
willen onderhandelen
Een buitengewoon opvallend gezelschap stapte gisteren om zes uur uit de
gecharterde K.L.M.-Super Constellation uit Genève: 57 personen, die allen
in Caux het congres van de Morele Herbewapening hadden bijgewoond, ver
bleven een wijle op Schiphol, op doorreis naar New York. Het waren mannen
en vrouwen, blanken en zwarten, jonge en oude mensen, kunstenaars en zaken
lieden; een der meest heterogene troepen, die Schiphol ooit zag,
maar ook de meest verbondene door één bezielend ideaal: de vier grond
stellingen van de beweging, eerlijkheid, liefde, zuiverheid en onbaatzuchtigheid.
Het gezelschap gaat naar New York en vandaar naar Mackinac-Island Michi-
ganlake om in een grote bijeenkomst, de massale actie te ontketenen, die in
Amerika op stapel staat. De heer Bremer Hofmeyr, neef van de Zuid-Afrikaanse
minister-president onder Smuts, fungeerde als leider en vertelde bijzonderheden
over enkele leden van het gezelschap; bijzonderheden, die op zichzelf fasci
nerend illustreren op welke wijze de Beweging haar beginsel wil naleven.
Een gitzwarte man
in wijde luchtige kle
dij, hoge witleren
fraai-bewerkte laar
zen aan, wordt voor
gesteld: de Tolon Na,
Yakubu Kali van de
Goudkust, president
van de Raad van
Noordelijke gebie
den en lid van het
Afrika-parlement,
hoofd van een der
invloedrijkste stam
men aan de Goud
kust. „Wij verkeer
den in een grote po
litieke crisis en ik
kon de twee partijen
niet verenigen; in
mijn woning heb ik
hen allen uiteenge
zet, volgens welke
beginselen, die van
de Morele Herbewa
pening, ik de crisis
wilde oplossen. Het
werd een groot suc
ces en wij beginnen
nu een actie door
heel Afrika".
De wereldberoem
de zangeres Marion
Anderson, en het
echtpaar Surya Sena
uit Ceylon hij is
een beroemd zanger
en propagandist van
Oosterse liederen in
het Westen zijn
het erover eens, dat de M. H. de enige
band kan worden, die Oost en West ver
bindt.
De markies van Graham, erfgenaam van
de hertog van Montrose, is een jonge man,
die rijkelijk van zijn bezittingen kan leven
en vroeger ook niets anders deed. „Ik geef
al mijn tijd voor de M. H."
Drie breed grinnekende jonge mannen
komen nader: de broeders Colwell, die sa
men het Hillbilly-trio vormen, dat sensa-
Van onze parlementaire redacteur)
De eerste vergadering van de Tweede
Kamer in het nieuwe zittingsjaar 1954'55
had gistermiddag zowel oude als nieuwe
aspecten. „Als vanouds" waren ook nu de
tribunes en loges weer volop bezet door
Prinsjesdaggangers, zowel van het manne
lijk geslacht als, in niet minderen getale,
van de zwakke kunne, die de Kamer nu ook
eens „aan het werk" wilden zien.
Ook dat werk was weer „als van ouds";
de aanbieding van de begrotingsvoorstellen
en de millioenennota, het derde-Dinsdag-
van-September-koffertje, waaruit minister
Van de Kieft de stukken te voorschijn
haalde en de fotografen die de bewindsman
en koffertje vereeuwigden, eer de aanbie
ding plaats vond. En eveneens maakte de
Kamer, gelijk gebruikelijk, op deze eerste
vergaderingsdag de voordracht van drie op,
waaruit dan het Staatshoofd nummer één
pleegt te benoemen tot voorzitter.
Nieuw was het bescheiden optimistische
geluid, dat de minister van Financiën in
zijn korte toespraakje deed horen bij de
aanbieding der begroting 1955: Wij hebben
thans een stabiele financiële toestand en de
begrotingscijfers geven een niet ongunstig
beeld te zien. Het is heel lang geleden, dat
een van de voorgangers van de minister
iets dergelijks kon meedelen.
Mr. Kortenhorst (KVP) kreeg liefst 76
van de 81 stemmen voor het voorzitter
schap; vijf afgevaardigden hadden hun
biljet blanco gelaten. Ook de heren Van
Sleen (Arbeid) en prof. Gerbrandy (A.R.)
zagen zich door bijkans alle aanwezigen
uitverkoren om als respectievelijk eerste en
air. tweede onder-voorzitter op te treden.
De aftredende eerste onder-voorzitter, de
heer Schilthuis, had zich om gezondheids
redenen niet beschikbaar gesteld. Nu lag
het voor de hand, dat de fractie van de
Partij van den Arbeid de oudste uit haar
midden voor de opvolging aanwees.
Tenslotte zij vermeld, dat bij de aanvang
van de vergadering een nieuw lid, dr. W.
H. Vermooten, geïnstalleerd werd als op
volger van de heer Vorrink (Arbeid).
Met de persoonlijke aanbieding aan de
Koningin van de „opgave" voor het voor
zitterschap werd een commissie belast, die
gelukkig wel een vrouwelijke afgevaardig
de telt, iets wat wonderlijk genoeg met de
commissie van in- en uitgeleide uit de Ver
enigde Vergadering niet het geval was
In de Senaat
In de Eerste Kamer werden enige formele
werkzaamheden afgedaan, waarna de voor
zitter, mr. Jonkman, een toespraak hield
ter inleding van het parlementaire jaar. Hij
zei onder meer dat het gemiddelde aantal
vergaderingen van vijftig in het afgelopen
jaar overtroffen is, hetgeen te wijten is
enerzijds aan iets grotere breedvoerigheid,
anderzijds aan het te laat binnenkomen
van stukken.
De heer Jonkman zeide verder, dat velen
zich afvragen of de sluiting van het parle
mentaire jaar wel zin heeft. De waarde van
deze traditie moest niet onderschat worden,
zo meende hij en voorts kon men de sobere
plechtigheid beschouwen als een goede ge
legenheid voor het Staatshoofd te gewagen
van de zinrijke samenwerking tussen
Kroon en Staten-Generaal. Tenslotte sprak
mr. Jonkman dank uit voor het feit dat hij
opnieuw tot voorzitter van de Senaat is
benoemd. Hij eindigde met de bede dat
leven en werken van ons Koninklijk Huis
gezegend moge worden.
Tolon Na Yakubu Kali en Phra Panna-
nanda, neger-opperhoofd en hoge
Boeddhist-monnik.
tionele televisie-successen boekt. Ook zij
hebben als enig doel, door een goed per
soonlijk leven volgens de vier grondstel
lingen van nut te zijn voor hun mede
mensen.
Mevrouw Elisabeth von Cramm, die in
Oost-Duitsland haar 12e eeuwse landgoed
verloor en een topfunctie bekleedde in het
Rode Kruis 'voor de oorlog, is in gesprek
met Howard Boyd, Canadees oorlogsvlie
ger tijdens de laatste wereldoorlog. Peter
Howard, vroeger politiek redacteur van de
Daily Express en bekend schrijver, luistert
naar hun gesprek over het Nederlandse
weer.
Alexander Kraft, Deen, vroeger minis
ter van Buitenlandse Zaken en hoofd van
de NATO zit naast Phra Panananda, de
eerste Boeddhistische monnik, die naar het
Westen vloog. Hij is een der belangrijkste
monniken in Thailand en wordt „De
Volksmonnik" genoemd. Hij spreekt in ge
broken Engels over het Herbewapenings-
v/erk, dat hij in Chiengmai verricht.
Dr. Jur. Oskar Leimgruber, vooraan
staand Katholiek en oud-kanselier van het
Zwitsers Eedgenootschap, bevindt zich bij
het gezelschap; Victor Laurey, Frans zee
man, 45 jaar was hij Marxist, opgeleid door
Marcel Cachin, communisten-leider van
Frankrijk. Zijn vrouw Irene was leidster
in het verzet, en hoofd van de 2V2 millioen
socialistische vrouwen, en is momenteel
afgevaardigde voor Marseille. Anajet en
Anton Philips, dochter en zoon van Frits
Philips, vice-president van Philips, gaan
ook mee naar Amerika. Een stille figuur
is Waruhiu, zoon van het opperhoofd der
Kikuyoes, dat door Mau-Mau-leden werd
vermoord. Maruhiu werkt momenteel voor
gevangen Mau-Mau-leden in de kampen.
Het gezelschap is in opperbeste stemming
en er hangt op geen enkele wijze een soort
bekerings-atmosfeer. „Wij zijn eigenlijk
ook geen organisatie", zegt Bremer Hof
meyr, „wij zijn zakenlieden, artisten, po
litici noem maar op die een elemen
taire levensbeschouwing gemeen hebben,
die wij individueel trachten uit te dragen".
Om halfzeven stapte het gezelschap weer
in de Super Constellation naar New York.
I«w»oococc<wococooo3rx©5ooo«xoc»v»i»^
U kunt het Uzelf gemakkelijk maken
door het abonnementsgeld voor het
volgende kwartaal te voldoen op
onze postgirorekening no. 273107 ten
name van Haarlems Dagblad. U
bespaart daarmee incassokosten en
vermijdt geloop aan de deur.
Het te gireren bedrag is f 6.50, post-
abonnês f 7.
U kunt het ons gemakkelijk maken
door Uw giro-opdracht te verzenden
vóór het eind van de maand. Wij
behoeven dan geen kwitanties uit te
zenden.
Voor automatische girobetalingen
(het allergemakkelijkste) zijn for
mulieren op aanvraag gaarne ter
beschikking.
DE ADMINISTRATIE
CCOCOCXXDOOCCOOCCXYXXDOOCOCCOr
Eisenhower zweert niet hij hommen
DENVER (AFP) Ter gelegenheid van
de nationale gebedsdag voor de vrede,
welke het Amerikaanse congres onlangs
heeft vastgesteld, heeft president Eisen
hower via de zenders van ,,De stem van
Amerika" een boodschap tot de wereld
gericht.
De president zeide: „Evenals alle reli
gieuze mensen weten wij, Amerikanen,
dat de ware remedie tegen de gevaarlijke
spanningen, die maar al te vaak tot oor
log leiden, niet in het bezit van kanonnen
of bommen ligt, maar in de geest van de
mensen. Het is onze diepe overtuiging,
dat het geloof de grootste kracht van de
mens is".
Eisenhower zeide vurig te hopen, dat
overal ter wereld de mensen, en speciaal
„de talrijke millioenen, die verstoken zijn
van ieder contact met de volkeren van de
vrije wereld", hun gebeden voegen bij die
van het Amerikaanse volk.
Minister Cals verklaart in de toelichting
op de begroting van Onderwijs, Kunsten en
Wetenschappen onder meer dat zijn aan
dacht in het bijzonder gericht zal zijn op
verbetering van het peil en vergroting van
de omvang van het onderwijs, de buiten
schoolse vorming en de kunstuitingen als
mede op een verder gaande spreiding en
een betere aanpassing hiervan aan de be
hoeften van ons volk in verband met de be
staande culturele, sociale cn regionale ver
schillen.
De vorming van een voldoend en goed
kader in alle sectoren van het uitgestrekte
terrein, dat aan zijn zorgen is toever
trouwd, beschouwt de bewindsman als een
der voornaamste middelen ter bereiking
van dit doel.
De minister wijst erop dat de ontwikke
ling van het onderwijs in alle sectoren thans
beheerst wordt door het verkrijgen van een
voldoend aantal goed opgeleide docenten;
de voorziening met een voldoend aantal aan
de eisen des tijds beantwoordende school
gebouwen; de vergroting der studiemoge
lijkheden en de reorganisatie van ons on
derwijsbestel.
De geboortegolf, die zich thans door de
lagere school beweegt en omstreeks 1958
het voortgezet onderwijs zal bereiken,
maakt de oplossing dezer vraagstukken
nog nijpender dan door de groeiende be
langstelling voor het voortgezet onderwijs
alléén het geval zou zijn.
De plannen tot reorganisatie van ons on
derwijsbestel z\jn in een vergevorderd sta
dium van voorbereiding. De minister hoopt
deze binnenkort aan de Tweede Kamer te
kunnen voorleggen.
Scholenbouw
De minister wil bevorderen, dat in Ne
derland de schoolgebouwen in de toekomst
zoveel mogelijk zullen voldoen aan moderne
eisen, waarbij er rekening mee moet worden
gehouden dat deze eisen voortdurend aan
wijziging onderhevig zijn. Hij is voornemens
een studieraad in het leven te roepen, die
zal worden verbonden aan het Bouwcen
trum te Rotterdam.
Het is gebleken, dat de tot dusver be
schikbaar gestelde subsidies voor de insti
tuten tot bevordering van zang- en muziek
onderwijs ontoereikend zijn.
Aangevraagd is thans voor dit doel
109.000 (voor 1954 was dit bedrag
60.000).
Tien millioen meer voor
hoger onderwijs
Dit jaar worden aanzienlijk meer gelden
aangevraagd ten behoeve van het hoger
onderwijs en de wetenschap. Totaal wor
den de uitgaven voor 1955 voor hoger on
derwijs en wetenschap geraamd op
67.016.161; dit is ruim IO'/ï millioen meer
dan over 1954. De wetenschap vraagt steeds
meer en duurdere outillage, personeel en
materieel en ook de zich wijzigende opvat
tingen over het hoger onderwijs zullen nog
een aanzienlijke versterking van de acade
mische staven gaan vragen.
De bijzondere universiteiten en econo
mische hogescholen ontvangen een tege
moetkoming in hun kosten. Voor 1954 was
geraamd een bedrag van 4.470.000. Voor
1955 wordt geraamd 6.281.000. Deze ver
hoging houdt voornamelijk verband met
de opbouw van de medische faculteiten van
de Vrije Universiteit te Amsterdam en de
R.K. Universiteit te Nijmegen en het in
De minister van Onderwijs, Kunsten en
Wetenschappen heeft in 't hoofdstuk Kun
sten van zijn begroting voor het dienstjaar
1955 enkele nieuwe voorstellen vastgelegd.
Zo is er bij voorbeeld een memoriepost
uitgetrokken voor de aanstelling van een
inspecteur, die het toezicht op de gesub
sidieerde toneelgezelschappen zou kunnen
houden. Meer en meer is de minister de
laatste tijd de noodzakelijkheid gebleken
van het bestaan van een onafhankelijke in
stantie, die hem van advies kan dienen om
trent de uitkering van de subsidiebedragen
en regelmatig controle op de exploitatie
kan uitoefenen. Daar in de stichting toneel
coördinatie de te subsidiëren gezelschappen
een belangrijke invloed uitoefenen, meent
hij voor een dergelijk toezicht van deze
stichting geen gebruik te kunnen maken.
Voorgesteld wordt de subsidie aan De
Toneelschool van 60.000 op 80.500 te
brengen, van welke vermeerdering 6000
ter verhoging van de zeer lage salarissen
aan leerkrachten zal moeten dienen.
Een Balletacademie
De minister is van mening dat, vooral nu
het Nederlandse Ballet tot stand 's geko
men, de opleidingsmogelijkheden voor de
danskunstenaars dienen te worden ver
beterd. Hij onderzoekt de mogelijkheden tot
stichting van een nationale balletschool
(Balletacademie). Dit instituut, zo wordt
betoogd, zal niet onmiddellijk in volle om
vang zijn werkzaamheden behoeven aan te
vangen. Begonnen zal kunnen worden met
een bescheiden opzet, ter verwezenlijking
waarvan een bedrag van 25.000,uitge
trokken is.
Ter subsidiëring aan tijdschriften stelt de
minister zich voor een bedrag van 32.000
nodig te hebben, waarbij nog komt een post
van 18.000 voor steun aan uitgave van
belangrijke uitgaven op het gebied van de
kunst, die zonder hulp van de overheid
achterwege zouden moeten blijven. Uit een
nieuwe post van 30.000 zal de Stichting
tol bevordering van de vertaling van Ne
derlandse letterkundige werken worden ge
subsidieerd. Deze stichting gaat zich belas
ten met het doen vervaardigen van proef-
vertalingen en inhoudssamenvattingen, het
leggen van contacten met buitenlandse uit
gevers enzovoorts.
In de nieuwe begroting is ook opgenomen
een bedrag van 130.000 ten behoeve van
de kunstzinnige vorming van de jeugd, welk
bedrag onder meer over het WlKOR, de
toneelgroep Puck en het ballet Scapino ver
deeld zal worden. Behalve enkele met sala
risverhogingen samenhangende uitbreidin
gen van rijkstoelagen aan de conservatoria
wenst de minister 5000 beschikbaar te
stellen voor muziekstudie in het buiten
land. De subsidie aan het Nederlands Ka
merkoor zou van 30.000 tot 40.000 moe
ten worden verhoogd, die aan de vier lan
delijke federaties op het gebied van harmo
nie en fanfare eveneens.
Reorganisatie Rijksakademie
De minister heeft het voornemen be
langrijke wijzingen in de opbouw van het
onderwijs aan de Rijksakademie voor beel
dende kunsten te Amsterdam aan te bren
gen. De reeds geruime tijd in functie zijnde
nieuwe hoogleraar-directeur vormt daartoe
een verantwoord plan. Er zal een algemene
1955 in exploitatie te nemen academisch
ziekenhuis te Nijmegen.
Voor de organisatie voor zuiver weten
schappelijk onderzoek wordt uitgetrokken
een bedrag ad 3.625.000. Dit is 500.900
meer dan voor 1954 was vastgesteld.
Voor de Academie voor internationaal
recht is voor 1955 een subsidie ad 40.000
uitgetrokken.
Voorzieningen voor studenten
De minister heeft het subsidie voor de
exploitatie van studenten-eettafels ten be
hoeve van de studenten van de rijksuniver
siteiten te Leiden, Utrecht en te Groningen
en van de Technische Hogeschool te Delft
verhoogd.
De minister heeft het ook gewenst geacht
het subsidie voor de lichamelijke opvoeding
van studenten te verhogen. Hij beoogt
hiermede het de universitaire sportcom-
missies bij de Rijksuniversiteiten te Leiden.
Utrecht en Groningen en bij de Technische
Hogeschool te Delft mogelijk te maken de
sport aan de universiteiten meer dan tot
dusverre te stimuleren.
Voor de zuiver materiële voorzieningen
voor studenten van de bijzondere instel
lingen van hoger onderwijs, zoals de eet
tafels en de sport, vraagt de minister een
bedrag van 120.000 aan.
Teneinde het promoveren te bevorderen
heeft de minister een bedrag' van f 100.000
opgenomen, zodat thans niet allepn een
financiële tegemoetkoming voor het ver
menigvuldigen van de dissertatie kan ge
geven worden, doch ook beurzen kunnen
worden verstrekt om de kosten van levens
onderhoud en andere met de voorbereiding
van de nromotie samenhangende uitgaven
te bestrijden.
Wegens de hogere uitgaven voor levens
onderhoud is het noodzakelijk de bedragen'
der toe te kennen renteloze voorschotten te
verhogen. Hiervoor is 3.090.000 uitge
trokken.
Teneinde ook in-1955 aan nieuwe leer
lingen met uitzonderlijke begaafdheid het
bezoeken van inrichtingen van voorberei
dend hoger en/of middelbaar onderwijs of
het voegen van een speciale vakopleiding
mogelijk te maken, wordt een bedrag van
40.000 nodig geacht. In 1954 was dit
30.000.
Het aantal aanvragen om toekenning var.
een studietoelage voor de onderwijzersoo-
leiding neemt steeds toe. Het voor 1954
beschikbare bedrag ad 590.000 wordt
dientengevolge voor 19$5 geraamd op
800.000.
ROME (Reuter) Piero Piccioni, zoon
van de afgetreden minister van Buiten
landse Zaken van Italië, en markies Ugo
Montagna, de belangrijkste figuren in de
zaak Montesi. zijn gearresteerd. Piccioni is
thans formeel beschuldigd van doodslag,
waarop zes maanden tot vijf jaar gevan
genisstraf staat. De markies is beschuldigd
van medeplichtigheid. Hierop staat een
straf van maximaal vier jaar.
Attilio Piccioni, de vader van Piero, viel
flauw toen hij het nieuws van de arrestatie
vernam. Zijn toestand schijnt niet veront
rustend te zijn. Hij trad Zaterdag als mi
nister af, om zijn zoon te verdedigen, die
naar zijn mening „niets van een juridisch
onderzoek heeft te vrezen". Piero heeft
verklaard niets met de dood van Wilma
Montesi uitstaande te hebben.
Saverio Polito, voormalig hoofd van de
Romeinse politie, heeft bevel gekregen voor
dr. Raffaele Sepe. de magistraat, die het
onderzoek naar de zaak-Montesi leidt, te
verschijnen. Dr. Sepe heeft het onderzoek
naar de dood van de 25-jarige Wilma Mon
tesi. wier lijk in April van het vorige jaar
op het strand bij Rome werd gevonden,
voltooid. Het Italiaanse persbureau ANSA
meldt, dat Polito ervan beschuldigd is dat
hij na het vinden van het liik, samen met
de markies Piccioni heeft geholpen een on
derzoek van de politie te ontgaan en dat
hij aangestuurd heeft op het ontstaan van
de theorie, dat Wilma door een ongeluk
om het leven is gekomen.
Silvano Muto. een neo-fascistische jour
nalist, had beweerd, dat zij het slachtoffer
was van „bedwelmingsorgieën" in het
jachthuis van markies Montagna buiten
Rome. Hij werd voor het gerecht gedaagd
en beschuldigd van het verspreiden van
kwaadaardige geruchten.
voorbereidende klasse komen onder leiding
van een afzonderlijk te benoemen hoog
leraar. Voorts houdt de voorgenomen reor
ganisatie een duidelijker scheiding in tus
sen de eerste en de tweede klasse voor de
vrije schilderskunst, waartoe eveneens de
benoeming van een nieuwe hoogleraar
nodig zal zijn.
Gezien de omstandigheid, dat nog steeds
de particuliere koper van beeldende kunst
in verhouding veel minder afneemt dan
vroeger, meent de minister de post voor
aankopen, opdrachten en prijzen te rhoeten
verhogen tot ƒ115.000 en die van eregelden
aan bejaarde kunstenaars lot f 55.000. Voor
leerlingen van de Jan-van-Eyck-Academie
dient de mogelijkheid van beurzen en tege
moetkomingen te worden geopend, waar
mee ruim 50.000 zou zijn gemoeid.
In den beginne was er
alleen gas. Een uiterst
ijle gasmassa's, vrijwel
overal aanwezig, („con
tinu") vulde de ruimte.
Onder de invloed van de
een of andere inwendige
on-stabiliteit moet dit
continue gas zich op
sommige plaatsen heb
ben opgehoopt, aldus
aanleiding gevend (ot de
vorming van aparte wol
ken, „gasdruppels" als
het ware. Naarmate het
hierin werkende zwaar
tekracht-proces zich vol
trok steeg de tempera
tuur in deze gasmassa's
en ook begonnen zij
licht uit te stralen. En
zo balden tenslotte deze
gasdruppels samen tot
de bolvormige, licht en
warmte uitstralende li
chamen die wij sterren
noemen.
Aldus, in enkele zin
nen weergegeven, de
theorie zoals de Rus
sisch-Amerikaanse as
tronoom George Gamow
die uiteenzet over de ge
boorte van sterren. Zo'n
sterren geboorte voltrekt
zich dus in het duister
en bij een betrekkelijk
lage temperatuur. Want
aanvankelijk straalt de
gasmassa geen licht uit
en het stijgen van de
temperatuur treedt pas
op bij een zekere male
van contractie.
Er is één astronoom
die ronduit ja kan zeg
gen op de vraag of hij
wel eens de geboorte van
'.en ster heeft gezien en
dat is de in Amerika
werkende dr. Walter
Baade oorspronkelijk
komt hij uit Westfalen).
Specialist in de studie
van spiraalnevels, heeft
hij bij het waarnemen
van de Andromeda-nc-
vel het wazige vlekje
dat wij 's avonds laat
bij een der zwakke ster
retjes van het sterren
beeld Andromeda zien
ontdekt dat de spiraal-
arme n van dit sterren
stelsel ontspringen aan
donkere slierten; dat zijn
dus de donkere delen
die wij onderscheiden op
foto's van de Androme-
na-nevel. Het schijnt dat
die spiraalvormige ar
men niets anders zijn
dan enorme slierten gas;
in die gas-slierten moet
zich dan het proces af
spelen dat Gamow be
schrijft. Hoe op hun
beurt die spiraal-armen
zelf zijn ontstaan is nog
een open vraag; het eer
lijkste antwoord dat de
sterrenkunde hierop kan
geven is een ophalen van
de schouders.
Want de sterrenwereld
zit veel gecompliceerder
in elkaar dan wij enkele
tientallen jaren geleden
nog dachten. Er 's een
tijd geweest dat men de
ruimte tussen de sterken
eenvoudig leeg waande.
Maar er hangt en zweeft
allerlei donkere materie
in die ruimte. Wcterstof-
gas is er het voorn lam
ste bestanddee'. r an tn
het is vermengd met een
grote hoeveelheid heli
um. (Waterstof en heli
um komen ook in de zon
voor: zij ontleent zelfs
haar energie aan een
proces van omzetting
van waterstof in heli
um). Maar de interstel
laire ruimte bevat ook
vaste deeltjes: steen,
ijzer, nikkel, iisnaaldjes,
kristalletjes van water,
koolzuur, ammoniak
alles in bevroren staat.
Hoe dat allemaal zo
komt dat is nog een
der grote mysteriën van
het heelal; dat heelal
waarvan wij met het
blote oog alleen maar een
heel k'.ein dcpllje kun
nen zien: een zeer be
perkt aantal sterrpn van
ons eigen Melkweg'tel-
sel. Van de miliioenen
andere Melkwgslelsels
ziet ons blote oog alleen
het dichtstbijzijnde: het
wazige vlekje in /tndro-
meda, anderhalf millioen
lichtjaren van ons ver
wijderd. G. v. W.
Minister Staf heeft aan de Tweede Ka
mer de begroting van Oorlog aangeboden.
De gewone dienst sluit op f 919.105.000 en
de buitengewone dienst op f 97.720.000.
In de toelichting zegt de minister onder
meer, dat hij de gevoelens van onbehagen
over de positie van het Nederlands terri
toir en in het bijzonder het Noord-Ooste
lijke gedeelte daarvan bij mogelijke vij
andelijkheden in de naaste toekomst deelt.
Zij zijn mede het motief voor de eveneens
door de N.A.V.O. als zodanig met kracht
voorgestane inschakeling van West-Duits
land in de verdedigingsvoorbereiding.
Er is een aanzienlijke vooruitgang door
de N.A.V.O. mede ten gunste van Neder
lands militaire positie gemaakt. De N.A.
V.O. heeft het Nederland mogelijk ge
maakt een toekomstig conflict onder ogen
te zien in een sterkere positie dan de uit
de historie bekende Hollandse waterlinie
of Grebbe- en Peelsteiling.
Nieuwe wapens
De invloed van de nieuwe wapens op
de oorlogvoering maakt nog onderwerp
van studie uit zowel in N.A.V.O.-verband
als in de afzonderlijke landen, zegt de
minister. Van de resultaten dezer studiën
zijn afhankelijk de verdere uitbouw en
toekomstige vorm van het Westelijk ver
dedigingsstelsel alsmede de omvang, de
organisatie en het gebruik der strijdkrach
ten. Gemeend wordte, dat het nog geruime
tijd zal duren voor een voldoende voor
raad hiervan aanwezig is.
Voor zover de beschikbare gegevens
reeds het vormen van een oordeel toelaten,
worden de grondbeginselen der gevechts
voering door de invoering van de atoom
wapens niet aangetast. Wel zijn wijzigingen
in de organisatie van de landstrijdkrach
ten als gevolg daarvan eerlang te ver-
wchten. maar zij zullen slechts zeer ge
leidelijk kunnen worden ingevoerd.
Luchtmacht
Een versterking van de luchtmacht zou
uitermate gewenst zijn. gezien ook de om
vang van de totale N.A.V.O. luchtmacht.
De regering echter heeft overwogen, dat
zulks niet mocht geschieden ten koste van
het huidige vloot- en legerplan. maar ook
dat het vóór 1957 zowel op personeels-
als oo materieel gebied uitgesloten moest
worden geacht een uitbreiding tot stand te
brengen. De vervanging van vliegtuigen
vergt zodanig grote offers, dat ook daar
door beperking is geboden.
Nationale reserve
Bij de opzet van de territoriale verdedi
ging wordt er van uitgegaan, dat een be
langrijke taak door de Nationale Reserve
kan worden vervuld. De thans aanwezige
sterkte van 12.000 man moet echter nog
onvoldoende worden geacht. In de oor
spronkelijke plannen werd steeds uitgegaan
van een aantal van 16.000, dat uiteindelijk
ter beschikking zou moeten komen.
De minister verklaart, dat het dienst ne
men van vrijwilligers bij de Nationale Re
serve van grote betekenis is voor de ver
dediging van ons land. Hij zal het zeer op
prijs stellen, indien de sterkte nog zodanig
zou kunnen toenemen, dat voor de eerst
volgende jaren het wenselijk geachte aan
tal ter beschikking zal zijn.
Personeelstekort
De minister verklaart dat er bij de Ko
ninklijke Landmacht en bij de Koninklijke
Luchtmacht nog een aanzienlijk tekort aan
vrijwillig dienende officieren cn militairen
beneden de rang van tweede luitenant be
staat. Het ligt daarom in de bedoeling van
de minister om in de eerste plaats nog het
oog te richten op de zo spoedig mogelijke
opvulling van de bestaande tekorten.
Per 1 Maart 1951 bedroeg het totaal aan
tal aanwezige beroepsofficieren en nis zo
danig dienst doende reserve-offirieven
(3991) 85 percent van de totaal •'eiris'*
behoefte (4750). Dit tekort aan officieren
zal, naar mag worden venvacht, groten
deels vóór eind 1957 kunnen zijn opgehe
ven. Er bestaat voorts nog een zeer groot
tekort aan beroepsofficieren van gezond
heid, beroppsofficieren-tandnrts en be
roepsofficieren militaire apothekers.
De totaal voor het jaar 1055 voor de de
fensie in ruimere zin uitgetrokken gelden
bedragen 1350 millioen gulden, een bedrag
oooorooocoocooocr'-' - TocoooooccoDooocc'vyvvtxxscooc» aooaua
In zijn toelichting o]> de ontwerp-bc- 2
groting van Oorlog geeft minister ir. C.
2 Staf de volgende passage ten beste:
„Zowel binnen als buiten de Stater-
Generaal zijn suggesties gedaan om te
overwegen of de mogelijkheid *ectcat, jj
een groter gedeelte van net Nederlandse
grondgebied veilig tc stallen, t etzi; aoor
een andere dislocatie van N.A.V.O.-
strijdkrachten, hetzij door een eenzij
dige Nederlandse extra-inspanning.
Uiteraard heeft de regering, di? de hui
dige positie eveneens als '■nbe 'rsdigend
ziet, deze mogelijkheden reeds se- over
wogen. Daarbij is zij, vno'opstellende,
dat onze landsgrens uit militcir oog
punt een irrelevante lijn is, 'ot de ge
volgtrekking gekomen, dat de huidige
en in de opbouwplannen voorziene
N.A.V.O.-strijdkrachten een zodanige
sterkte bezitten, dat hun de steun op
terreinhindernissen niet op grond van
nationaal politieke overwegingen mag
worden ontzegd, terwijl naat haar oor
deel een Nederlandse extra- strijdmacht
voor de verdediging van bijzonder ge
ëxponeerde gedeelten van ons grond
gebied, indien al uit een oogpunt van
mankracht, materieel en financieel te 3
verwezenlijken (quod non), riet voor a
een militair (tactisch en logistiek) on- g
uitvoerbare taak mag worden gesteld", g
3yyx>cccooccccxx>ccGOcoocoooccocoococcecxxxx>xxxxootxxx>oo
dat 10 percent lager is dan de begroting
voor de jaren 1951 tot en met 1954.
Marinebegrotir.g
De begroting van het departement van
Marine wordt aangeboden met een eind
cijfer van f 321.110.000, waarvan op de
gewone dienst f 254.725.000 en op de bui
tengewone dienst f 66.385.000 (kapitaals
uitgaven).
Voor de financiering van de in 1955
vervallende termijnen voor de aanbouw
van kruisers, jagers en onderzeeboten,
benevens voor het voldoen van de jaar
lijkse termijn voor de aankoop van Hr. Ms.
Karei Doorman wordt een bedrag van
f 55 millioen nodig geacht.
LONDEN (Reuter) Sehvyn Lloyd, de
Britse minister van Staat voor Buitenland
se Zaken, heeft Dinsdag met diplomatieke
vertegenwoordigers van acht Arabische
staten in Londen gesproken over de be
trekkingen tussen de Arabische landen en
Israel. Het Britse ministerie deelde mee
dat Groot-Brittannië bereid is de Arabische
landen en Israel zijn goede diensten aan te
bieden, als zij besprekingen over hun ge
schillen willen voeren.
De voorzitter van de gemengde Jordaans-
Israeüsche bestandseommissie, de Ameri
kaanse kapitein-luitenant-ter-zee Hutchin
son, zal half October aftreden. Tsrael had
zijn aftreden geëist na het incident in de
Schorpioenpas in Maart, waarbij elf inzit
tenden van een autobus werden vermoord.
Hij had een Israëlische resolutie, waarin
Jordanië beschuldigd werd van de aanval,
niet willen steunen, waarna Israel de com
missie had verlaten en haar werk boycotte.
Men verwacht, dst Israel bereid zal zijn
weer zitting te nemen in de commissie.
De Israeli«che ambassade te Londen
heeft een v«'k.aring uitgegeven, waarin
een beroep op de V/erier^e mogendheden
wordt gedaan om h—tz:j aan Israel en zijn
Arabische nnbuurriaten wapens in galiike
hoeveelheden te leveren, hetzij de wapen
leveringen afhanke ijk te stellen van een
„volledig staken van alle vijandige hande
lingen".
De regering van Israel bl jft er van
overtuigd, dat de oorn»one der m -iiijk-
heder. gezocht moei vtrd-m in ce voort
durende Arabische rcwtduig-n van de
Israelis-rile grenwm d-t Arabische
staten verantwoordelijk zijn vcor ds hui
dige stand vn
Spanje, Z e» en België heV*m het
uiivc-^rve -• d n wa ns voo> tent" thans
na tiet i.erjw.^o «n van a1 BriT-Egyp
tische o«»icen#t»mmins o<-w h*t Su»-z-
kanaal. opgeheven. Egypte ban in genoem
de landen onbeperkt wapens bestellen.
