Amerikaanse bandenfabriek
in Amsterdam geopend
PANDA EN DE MEESTER-BUIKSPREKER
Wereldnieuws
De radio geeft Woensdag
Brabant krijgt een
beroepstoneel
Dertien slachtoffers
van busramp begraven
Resolutie NW-congres
over eenwording
van Europa
Maak een einde aan
onzekerheid over
de spelling
„Wij zijn geen pacifisten
zonder méér"
J
DINSDAG 5 OCTOBER 1954
2
Zij verschaft werk voor honderden, orders voor
onze industrie en nieuwe exportmogelijkheden
K E IP Gr. Houtstraat -1 37 naast Lu*or
Oogheelkundige
dr. G. B. J. Keiner overleden
Opdracht aan componisten
Partijraad van de V.V.D.
vergaderde
Verzekerde bewaring
van J. Fabius verlengd
Kerkelijk Nieuws
Caféhouder pleegde
35 inbraken
Aardappeloogst
baart veel zorg
Loonsverhoging in de
bloemisterij
Kamerlid vraagt minister:
„Kerk en Vrede" 30 jaar
kat/
Verzending van zeepost
CocA ió het
zo
V
REUK
PRIKKEL
(Van een verslaggever)
Bijna vijfhonderd genodigden hebben
Zaterdagmiddag aan de Westhavenweg in
Amsterdam de opening bijgewoond van een
nieuwe fabriek van autobanden, een doch
teronderneming van het Amerikaanse
General Tire and Rubber-concern, een der
grootste en modernste maatschappijen ter
wereld, die niet alleen bekend is om haar
autobanden maar tevens duizenden andere
kwaliteits-artikelen vervaardigt van
tennisballen tot aan geleide projectielen en
stratosfeerraketten toe. Zij beheerst boven
dien het Mutual Broadcasting System en is
eigenaresse van zeven radio- en televisie
stations in de V.S.
Lang is er gepraat en gedelibereerd over
de nieuwe fabriek, die dit wereldconcern in
West-Europa wilde stichten, maar tenslotte
viel de keus op Nederland, omdat ons land
op het stuk van de arbeidsvrede en arbeids
productiviteit na de oorlog records geves
tigd heeft, die door geen andere continen
tale natie benaderd werden.
Ir. W. Brusse, directeur van de „General
Tire" voor Holland, herinnerde er in zijn
welkomstwoord aan, dat de plannen om de
fabriek in Amsterdam te vestigen van 1952
dateerden, dat de hoofdstad zich bereid
verklaard had, de bouw te financieren en
dat. de constructie van de immense
fabriekshal van 170 x 52 meter zo vlot en
prettig verlopen is, dat men al geruime tijd
voor de officiële ingebruikneming van de
fabriek kon beginnen met proefdraaien.
In zijn dank daarvoor betrok ir. Brusse
behalve de Nederlandse regering ook het
gemeentebestuur van Amsterdam, waarop
burgemeester d'Ailly met een vlot speechje
antwoordde dat het genoegen „geheel aan
onze kant" was. Immers, zo zei de burger
vader, u brengthier orders voor vele
andere ondernemingen, en werk voor hon
derden arbeiders en daarom stonden en
staan wij u gaarne met al onze middelen
terzijde, zelfs toen u het gemeentebestuur
verzocht om, ietwat ongebruikelijk, als
bouwer van fabriekshallen op te treden.
Mr. d'Ailly besloot met de wens dat de
nieuwe fabriek tot snelle bloei mag komen
en niet alleen om commerciële of sociaal-
economische redenen: hij zag haar ook als
een exponent van de vriendschap tussen
een groot en een klein volk en, als zodanig,
als een voorbeeld voor alle volken.
De vice-president van het General Tire-
concern in Akron, de heer C. F. O'Neil, en
de „executive vice-president" van General's
Export Company, onze ex-landgenoot J.
A. Andreoli, spraken in dezelfde geest,
waarbij de laatste die 43 jaar geleden
uit Amsterdam naar de V.S. emigreerde, in
krom maar hartelijk Nederlands de lof
trompet stak over ons snel economisch her
stel. „Jullie werklust en onze banden zullen
tezamen een onverslaanbare combinatie
maken," zo besloot deze veramerikaanste
Amsterdammer zijn joviale „pep talk".
De directeur-generaal voor de Industria
lisatie, dr. E. L. Kramer, die namens de
minister van Economische Zaken, de offi
ciële opening verrichtte, noemde de fabriek
een kostelijke aanwinst voor onze nationale
economie, omdat zij niet slechts werk ver
schaft en klant is van onze industrie een
zeer groot deel van de bedrijfsuitrusting is
door Nederlandse firma's geleverd maar
tevens omdat zij kwaliteitsproducten levert,
ons exportpakket uitbreidt en onze invoer
vermindert.
Na deze toespraken maakten de aan
wezigen in groepen een rondgang door de
fabriek, waar de productie inmiddels be
gonnen was. Het machinepark is geconcen
treerd in een grote hal, waar zich de gehele
arbeidsgang het prepareren der ruwe
rubber, de canvas-bereiding, het walsen en
persen van de binnen- en buitenbanden,
het galvaniseren, het inlassen der stalen
hieldraden en het afwerken afspelen.
Een groot deel van deze bewerkingen ge
schiedt volgens het lopende band-procedé
en vol-automatisch; vandaar dan ook dat
ADVERTENTIE
Sierlijke Brilmonturen die flatteren
hier louter ongeschoolde arbeiders thans
een 150 man tewerkgesteld konden wor
den, die nu van een aantal Amerikaanse
instructeurs de verschillende machines
leren bedienen. Over acht maanden hoopt
men ongeveer 100.000 buiten- en 80.000
binnenbanden voor auto's per jaar te kun
nen produceren, waarvan 60 percent voor
personenwagens en 40 percent voor be
drijfsautomobielen. Deze zullen in hoofd
zaak hun weg vinden naar de gebruikers in
de Beneluxlanden, maar op dit punt is het
laatste woord nog niet gesproken en de
beschikbare fabricageruimte is zo groot, dat
men de gestelde aanvangsproductie zo
nodig binnen enkele maanden verdrievou
digen kan. Mettertijd zal de fabriek ook
banden voor tractoren en dergelijken gaan
vervaardigen en voorts staat er dan nog een
„binnenbandloze buitenband" op de nomi
natie, waarover men echter nog vrij zwijg
zaam is.
De fabriek is, zoals wij reeds zeiden door
de gemeente Amsterdam gebouwd en ver
huurd aan de General Tire die een koop
optie op de gebouwen en terreinen
tezamen 3 h.a. groot heeft. Het kapitaal
is geheel in handen van de Amerikaanse
moeder-maatschappij, doch men wil te
zijner tijd ook Nederlands kapitaal in de
N.V. opnemen.
Te Zwolle is in de ouderdom van 64 jaar
overleden dr. G. B. J. Keiner, oogarts aldaar.
De heer Keiner promoveerde in 1951 op een
proefschrift over een nieuwe behandeling van
het scheel-zien bij kinderen. De door dr. Kei
ner ontwikkelde ideeën hierover wekten
groot opzien, ook buiten onze grenzen. Alge
meen beschouwde men hetgene dat in het
proefschrift behandeld is, als baanbrekend.
Dit bleek onder meer uit een uitnodiging, die
dr. Keiner ontving, om een voordracht over
zijn ideeën te houden, tijdens een internatio
naal congres van oogheelkundigen, in Sep
tember te New York. Reeds toen was dr. Kei
ner ziek, waardoor hij geen gevolg aan de
uitnodiging kon geven. De heer Keiner werd
in 1890 te Norg (Drenthe) geboren. Na zijn
medische studie, die hij in vijf jaar volbracht,
vestigde hij zich in Kampen. Praktijk oefende
hij reeds dadelijk te Zwolle uit, waar hij zich
in 1922 vestigde.
Tijdens de oorlog speelde de heer Keiner
een rol ift het artsenverzet en was hij gijze
laar in St. Michelsgestel. Na de bevrijding
was hij enige tijd voorzitter van de kring
Zwolle van de Maatschappij tot bevordering
van de Geneeskunst. Het stoffelijk overschot
zal Woensdag te half drie op de begraafplaats
Kranenburg bij Zwolle worden teraarde be
steld.
De minister van Onderwijs, Kunsten en
Wetenschappen heeft de navolgende opdrach
ten verleend tot het componeren van: enkele
liederen voor één zangstem met eenvoudige
begeleiding van piano aan M. Niel te Maas
tricht, een strijkkwartet aan Daniël Ruyne-
man te Amsterdam, een werk voor piano aan
Theo Bruins te Amsterdam, idem aan Hans
Kox te Arnhem, idem aan Nico Schuit te Am
sterdam en een werk voor schoolorkest aan
Sas Bunge te Haarlem.
Ter gelegenheid van Werelddierendag werd Maandag bij een restaurant in de
hoofdstad aan een tweehonderdenvijftig honden een zakje „lekkers" uitgereikt.
Het was een drukte van belang. Honden, bazen en bazinnen verdrongen zich om de
tractatie in de wacht te slepen.
HILVERSUM I, 402 M.
7.00 Nieuws. 7.10 Gewijde muziek. 7.45 'n
Woord voor de dag. 8.00 Nieuws en weer
bericht. 8.15 Platen. 9.00 Voor de zieken. 9.30
Voor de vrouw. 9.40 Platen. 10.30 Morgen
dienst. 11.00 De Vergelding, hoorspel, 12.15
Platen. 12.30 Land- en tuinbouwmededelin-
gen. 12.33 Vocaal ensemble. 12.53 Platen,
eventueel, actualiteiten. 13.00 Nieuws. 13.15
Prot. Interkerkelijk Thuisfront. 13.20 Platen.
14.00 Kamerorkest, koor en solist. 15.00 Pla
ten. 15.45 Idem. 16.00 Voor de jeugd. 17.20
Platen. 17.30 Orgelspel. 18.00 Militaire cause
rie. 18.10 Platen. 18.30 Cello en orgel. 18.45
Spectrum van het Christelijk Organisatie-
en Verenigingsleven. 19.00 Nieuws, en weer
bericht. 19.10 Muzikale causerie. 19.30 Bui
tenlands overzicht. 19.50 platen. 20.00 Radio-
krant. 20.20 De Christelijke School in actie.
21.30 Platen. 21.50 Internationaal Evangelisch
commentaar. 22.00 Platen. 22.15 Volksmuziek.
22.45 Avondoverdenking. 23.00 Nieuws, en
SOS-berichten. 23.15 Platen. 23.30 Man en
vrouw, causerie. 23.4524.00 Platen.
HILVERSUM II, 298 M.
7.00 Nieuws. 7.10 Platen, 7.15 Gymnastiek.
7.30 Platen. 7.45 Even opkrikken! 7.50 Pla
ten. 8.00 Nieuws. 8.18 Platen. 8.50 Voor de
huisvrouw. 9.00 Gymnastiek voor de vrouw.
9.10 Platen. 10.00 Schoolradio. 10.20 Voor de
Vrouw. 11.00 Platen. 12.00 Orgelspel. 12.30
Land- en tuinbouwmededelingeft. 12.33 Voor
het platteland. 12.38 Instrumentaal kwintet.
13.00 Nieuws. 13.15 Tentoonstellingsagenda.
13.18 Promenade-orkest. 14.00 Medische kro
niek. 14.10 Voor de jeugd. 16.00 Voor de zie
ken. 16.30 Platen. 17.15 Idem. 17.35 Lichte
muziek. 17.50 Regeringsuitzending: Jeugd
uitzending: De brievenbus gaat open, corres
pondentieclub o.l.v. Regina Zwart. 18.00
Nieuws en commentaar. 18.20 Actualiteiten.
18.30 Dansmuziek. 19.00 Voor de jeugd. 19.10
Esperanto, juist nu, causerie. 19.30 Voor de
jeugd. 20.00 Nieuws. 20.05 La Favorita, opera.
21.20 Platen. 21.30 Aan de oevers van de
Plotinitza. hoorspel. 22.15 Lichte muziek.
22.45 Waar komt het weer vandaan, causerie
23.00 Nieuws. 23.15 Socialistisch nieuws in
Esperanto. 23.20 Platen. 23.4024.00 Orgel.
BRUSSEL. 324 M.
11.45 Orkestconcert. 12.30 Weerbericht.
12.34 Platen. 13.00 Nieuws. 13.15 Lichte mu
ziek. 13.45 Platen. 14.00 Schoolradio. 15.30
Strijkkwartet. 16.05 Orkestconcert. 17.00
Nieuws. 17.30 Voordracht. 17.50 Boekbespre
king. 18.00 Kamermuziek. 18,30 Voor de sol
daten. 19.00 Nieuws. 19.40 Volkszang. 20.00
Hoorspel. 21.30 Platen. 22.00 Nieuws. 22.15
en 22.45 Platen. 22.5523.00 Nieuws.
BBC
22.00—22.30 Nieuws. Vraaggesprek met onze
luisteraars. Vrijbuiters radiodagboek. (Op
224 en 75 m.).
Het provinciaal bestuur van Noord-Bra
bant, dat reeds jaren doende is het peil van
het amateurtoneel door ruime subsidies tc
verhogen, heeft thans besloten tot de vor
ming van een beroepstoneel. Daartoe is de
slichting „Het Brabants Toneel" met een
bestuur, bestaande uit een groot aantal
personen met belangstelling voor de cul
turele ontwikkeling van hun gewest, in het
leven geroepen Dit bestuur zal de vorming
van een beroepsgezelschap ter hand ne
men. Subsidies hiervoor zullen worden aan
gevraagd bij het rijk, de provincie en de
grote Brabantse gemeenten.
In Utrecht heeft de partijraad van de
Volkspartij voor Vrijheid en Democratie
vergaderd onder leiding van prof. mr. P.
J. Oud. Men heeft de actuele vraagstukken
op binnenlands terrein besproken.
Nadat enige leden van de partijraad hun
standpunten hadden uiteengezet, consta
teerde de voorzitter dat nauwelijks van
nuances en in het geheel niet van princi
piële geschilpunten sprake was.
De vergadering was unaniem van oor
deel, dat de V.V.D.zonder naar links of
naar rechts te zien, haar eigen weg heeft
te gaan. Men was ervan overtuigd, dat het
liberalisme in deze tijd meer dan ooit zijn
positieve waarden heeft uiteen te zetten.
De heer J. Fabius, hoofdredacteur van
„De Nieuwsbrief", die, zoals wij Zaterdag
berichtten, ervan verdacht wordt in een
artikel in zijn blad majesteitsschennis te
hebben gepleegd, zal nog in verzekerde be
waring blijven.
Zaterdag heeft men hem op last van het
O.M. in verzekering gesteld. De termijn
hiervan is twee dagen en deze kon daarna
nog een keer worden verlengd. Dit is van
morgen geschied.
Ned. Herv. Kerk
Beroepen te Papendrecht (vac. L. Vroeg-
indeweij) J. v. Wier te Putten.
Aangenomen naar Oudenbosch J. J.
Poort, vicaris te Hellendoorn; naar Gorin-
chem (vac. H. v. Ewijck) (toez.) dr. B.
Klein Wassink te Ried (Fr.); de benoe
ming tot vicaris te Meppel J. Kuipers, vi
caris te Lemele.
Geref. Kerken
Beroepen te Oosterend op Texel F. J.
Scholten te Lemmer; te Zevenhuizen
(Z.H.) C. v. d. Giessen, cand. te Hillegers-
berg.
Geref. Kerken ond. art. 31 K.O.
Examens. Aan de Theologische Hoge
school te Kampen is geslaagd voor het
proponents-examen de heer H. Krabben
dam te Haarlem.
Chr. Geref. Kerken
Beroepen te Rotterdam-C. J. E. Velema
te Zwolle.
Evang. Luth. Kerk
Drietal te Utrecht (vac. F. J. Nolte) dr.
H. J. Janus te Rotterdam, H. L. G. Ouwer-
kerk te Tiel en A. Johannes te Delft.
Geref. Gemeenten
Bedankt voor Dordrecht M. Blok te Rot
terdam-C.
De caféhouder H. H. uit Tilburg heeft
zich voor het gerechtshof te 's Hertogen
bosch moeten verantwoorden voor een
serie van 35 inbraken, waarvoor hij door
de rechtbank te Breda was veroordeeld
tot één jaar gevangenisstraf, waarvan vier
maanden voorwaardelijk.
Tegen dit vonnis was de officier van
justitie, die destijds een gevangenisstraf
van vijf jaar had geëist, in beroep gegaan.
De advocaat-generaal requireerde thans
2Vs jaar gevangenisstraf.
De raadsman, mr. Drion uit Breda, be
toogde dat de verdachte zich op zijn eigen
manier recht wilde verschaffen. Hij is poli
tiek delinquent geweest en men zou nogal
nonchalant zijn geweest met zijn eigen
dommen.
Het hof zal op 25 October uitspraak doen.
Zaterdagmiddag heeft het Luikse mijn-
dorpje Grace Berleur gerouwd over de
slachtoffers van het rampzalige ongeluk in
Valkenburg, dat aan 18 inwoners van het
Belgische dorp het leven kostte. Van hein
de en ver waren duizenden naar het dorpje
gekomen, dat temidden van mijngebieden
van deze streek ligt, voor de begrafenis
van dertien der slachtoffers. Twee andere
slachtoffers waren des morgens reeds be
graven in Limont in Hesbaye. De drie
overigen, die Vrijdag overleden, worden
een dezer dagen begraven.
Terwijl honderden bij de ramp betrok
ken familieleden en vrienden geschaard
stonden aan de ingang van de school waar
in de chapelle ardente was ingericht, heeft
de wethouder van de gemeente, Joseph
Heusden, de gevoelens van diepe deelne
ming met de getroffen familieleden ver
tolkt en daarbij speciaal de autoriteiten in
Nederlands Limburg en vooral Valkenburg
dank gebracht voor de menslievende hulp,
welke men beleefd had in de afgelopen da
gen. De lange stoet trok daarna door de
hellende straten, voorafgegaan door de
geestelijkheid van de parochie, met aan
het hoofd de coadjutor-bisschop van Luik,
mgr. Guy van Zuylen.
In de Rooms Katholieke kerk werden de
lijkkisten geplaatst voor het priesterkoor,
waar mgr. Van Zuylen de absoute verricht
te.
De grote stoet ging daarna onder enorme
belangstelling van duizenden en duizenden
uit de hele omgeving naar het kerkhof, dat
ligt in de schaduw van de in de laatste vijf
tig jaar gegroeide steenberg van de plaat
selijke kolenmijn. In de stoet gingen onder
meer mee de gouverneur van de provin
cie Luik, de heer Pierre Gruselin en de
Commissaris der Koningin in de provincie
Limburg, dr. F. Houben.
Het stoffelijk overschot van de heer
Armand Vijghen, de gids van de gemeente
grot te Valkenburg, zal Dinsdagochtend te
half tien te Valkenburg ter aarde worden
besteld.
Het onderzoek
De 36-jarige chauffeur R. M. Mils van de in
Valkenburg verongelukte Belgische auto
bus is Zaterdagmiddag door de officier
van justitie bii de arrondissementsrecht
bank te Maastricht uit de inverzekering
stelling ontslagen. Hij was Donderdag in
het belang van het onderzoek in verzeke
ring gesteld. De vrijlating is geschied naar
aanleiding van het ingestelde onderzoek
van de autobus door deskundigen. Het on
derzoek wordt nog voortgezet. De chauf
feur reisde Zaterdagmiddag naar zijn
woonplaats.
Op het in Utrecht gehouden NW-con
gres over de eenwording van Europa is
een resolutie aangenomen, waarin onder
meer wordt gezegd:
dat een politiek van vrijmaking van het
handelsverkeer onvoldoende is om de eco
nomische eenwording tot stand te brengen
en
dat de Europese eenwording evenmin
alleen door intergouvernementale samen
werking kan worden bereikt.
Het congres is van oordeel dat zowel
voor de instandhouding de democratie als
voor de vorming van een Europese publie
ke opinie het proces der Europese eenwor
ding zich gelijktijdig op gouvernementeel
en parlementair terrein dient te voltrek
ken. Europese organen zullen onder parle
mentaire controle verantwoordelijk moe
ten worden voor een Europese economische
politiek. Vertegenwoordigers van het be
drijfsleven zullen via publiekrechtelijke
adviesorganen bij het proces van economi
sche eenwording moeten worden ingescha
keld.
Het congres beschouwt de stichting van
de Europese Gemeenschap voor Kolen en
Staal als een eerste stap om de nationale
begrenzingen te doorbreken. Verdere uit
voering van het KSG-verdrag is geboden
teneinde het gevaar van kartelvorming met
eenzijdige behartiging van producenten-
belangen te bestrijden.
Tenslotte spreekt het congres de wens
uit, dat de Nederlandse regering de Euro
pese eenwording zal blijven maken tot een
integrerend deel van haar beleid, omdat
in het bijzonder voor Nederland de vrij
heid en de welvaart van deze eenwording
afhangen.
De achterstand in de aardappeloogst begint
onrustbarende vormen aan te nemen, voor
namelijk door de slechte weersomstandighe
den van de laatste maanden.
Als gevolg van de zware regenval kan over
het algemeen zeer bezwaarlijk machinaal
worden gerooid. De boeren hebben voor de
oogst veel meer arbeiders dan anders nodig.
Hierbij komt nog, dat de suikerbietencam
pagne ook aan de gang is, hetgeen nog tot
aanzienlijk groter spanningen op de arbeids
markt leidt. Oproepen van de Bureaux Oogst-
voorziening en de arbeidsbureaux om ar
beidskrachten voor de aardappeloogst in ste
den in het Westen des lands hebben nog maar
matig succes. De aangeboden hulp is niet vol
doende.
16. Panda wist niet, wat hij meer vrees
de: de hamer van de slangenmens Piedro,
of de overmatige troetelzucht van barones
van Edelstein. Hij was reeds op het punt,
zijn rol van pop op te geven en de kamer
uit te vluchten, toen eindelijk Eric Echo
terug kwam. „Wat moet dat hier?!", riep
de buikspreker. „Kom niet aan mijn pop
pen, dame! U zoudt hun teer mechanisme
kunnen beschadigen!" „Maar het zijn zulke
schatjes!", riep de barones. Ik wil ze ko
pen! Ik zal u vorstelijk betalen". „Mijn
poppen zijn niet te koop", antwoordde Eric
Echo. „Maar u wilt ons nu wel excuseren;
we moeten optreden". Met deze woorden
nam hij Oswald onder zijn arm en trok
Panda met zich mee de deur uit. De baro
nes keek hem even beteuterd na. Toen
stampte zij driftig met haar voet op de
grond. „Dat is gemeen", zei zij bijna hui
lend, „ik heb altijd alles gekregen, wat ik
wilde hebbenwaarom dan die poppe
tjes niet? Ik wil er toch voor betalen!"
Piedro, die dat alles had gezien en ge
hoord, ontvouwde zich nu behoedzaam uit
zijn schuilplaats. „Ziet hier een magnifieke
kansio om die buikprater zijn poppetis af
te nemenen er tevens iets mee te ver
dienen", mompelde hij, „Vnico!"
De vereniging „De Nederlandse Bloemis
terij" en de zes in de Stichting voor de Land
bouw samenwerkende organisaties hebben
besloten voor de bloemisterij den aanvullende
collectieve arbeidsovereenkomst af te sluiten,
waarbij de weeklonen van alle arbeiders in
deze bedrijfstak met 6 pet. worden verhoogd.
De toeslag voor diploma's of bijzondere
deskundigheid wordt gebracht op ten hoogste
2.55 per week; de toeslag voor de voorman
op ten hoogste 3.95 per week.
Het Tweede Kamerlid mevrouw Forta-
nier-De Wit heeft aan de minister van On
derwijs Kunsten en Wetenschappen ge
vraagd
Is de minister bereid aan de heersende
onzekerheid over de toekomstige spelling
van de Nederlandse taal een einde te ma
ken door spoedig mede te delen welke spel
ling uiterlijk met ingang van 1 September
1955 verplicht zal worden gesteld op de
scholen
Is de minister van oordeel, dat voor de
scholen een zo groot mogelijke eenheid van
spelling dringend geboden is?
Is de minister van plan, daar waar de
commissie-Van Haeringen twee spellingen
toelaat, doch de meest gewenste voorop
stelt, deze laatste voor de scholen verplicht
te stellen?
Acht de minister het niet gewenst, dat
in het op één na hoogste leerjaar van alle
onderwijsinstellingen zo spoedig mogelijk
de nieuwe spelling wordt onderwezen, op
dat de leerlingen niet in het jaar, waarin
zij examen moeten doen, zich de nieuwe
spelling nog eigen moeten maken
De jaarlijkse landelijke conferentie van
de thans 30-jarige geloofsgemeenschap
„Kerk en Vrede", Zaterdag en Zondag te
Amsterdam gehouden, heeft vele honder
den Protestants-Christelijke anti-militai-
risten bijeen gebracht in het Instituut voor
de Tropen.
De Zaterdagmorgen was gewijd aan
huishoudelijke zaken, de middag aan een
inleiding van dr. J. G. Bomhof,f redacteur
van „Tijd en Taak", die enkele critische
vragen tot „Kerk en Vrede" richtte, als
mede aan het antwoord daarop van de
voorzitter, dr. J. de Graaf. Dr. Bomhoff
betoogde dat geweld de geschiedenis van
ailes en allen beheerst. „Oorlog is opge
nomen in het geweld waardoor de wereld
bestaat. Daarom kan men er wel tegen
getuigen, doch men zal oorlogsgeweld
niettemin moeten aanvaarden". Dr. Bom-
hoff's betoog culmineerde in de vraag of
eerbied voor het leven de hoogste maat
staf mag zijn. Dr. De Graaf stelde hier
tegenover dat „Kerk en Vrede" niet wordt
gedreven door een wereldvreemd idea
lisme maar uitsluitend door de geboden
geloofsgehoorzaamheid aan Jezus Chris
tus. „Men verstaat ons verkeerd", aldus
dr. De Graaf, „indien men ons alleen maar
ziet als een groep pacifisten zonder meer".
In een openbare bijeenkomst tijdens de
avonduren gaf de Parijse geestelijke An-
dré Trocmé een Frans getuigenis tegen
de oorlogsbedreiging. Ds. Kr. Strijd be
handelde in aansluiting daarop de vraag:
„Wat heeft ons dit te zeggen?" Ds. Troc
mé analyseerde de Franse levenshouding,
die hij sterk rationalistisch noemde. Hij
zag hierin de verklaring voor het feit dat
de Fransen hoewel de Franse Prote
stants-Christelijke anti-militairisten door
hun gering getal geen enkele politieke in
vloed vermogen te oefenen de dienst
weigering als een zeer reële en positieve
daad beschouwen. Pasteur Trocmé riep
tenslotte de Westelijke wereld op zich niet
langer blind te staren op menselijke suc
cessen en door daden alle Christelijke
theorieën te logenstraffen, doch door posi
tieve voorbeelden de kinderen voor te
gaan in een waarlijk Christelijke levens
houding.
„Er zal een tijd komen", aldus prof. dr.
G. J. Heering in zijn slottoespraak, „waar
in geen kerk meer oorlog gedoogt, even
min als zij na V/2 eeuw nu nog slavernij
gedoogt". Spreker verwachtte geen red
ding van de weermacht, die het volk ook
in vredestijd met het denkbeeld van oor
log vertrouwd maakt, noch van internatio
nale afspraken, die in critieke perioden
zo dikwijls aan betekenis inboeten, maar
alleen van het Christelijke geloof, „dat
bergen kan verzetten".
Botsing. Maandag zijn twee Britse Meteors
in de lucht tegen elkaar gebotst in het
gebied van Chelmsford (Zuid-Oost
Engeland). De piloten hebben er beiden
het leven afgebracht.
Ongewenst. Twee Amerikaanse broers,
die vorige maand uit West-Berlijn zijn
verdwenen, hebben op een persconfe
rentie van het persbureau van de Oost-
Duitse regering te Oost-Berlijn ver
klaard, dat zij vrijwillig waren gegaan
en politiek asyl in Oost-Duitsland had
den gezocht. Een van hen zé! met eigen
ogen in Pennsylvania een concentratie
kamp te hebben gezien „voor onge
wenst geachte personen". Het zou Ame-
rika's doel zijn in Europa het fascisme
in te voeren en een nieuwe wereldoor
log voor te bereiden.
Tekort. Volgens Amerikaanse functionaris
sen te Washington heerst er in geheel
Oost-Europa een ernstig voedseltekort,
dat gedeeltelijk is toe te schrijven aan
ongunstige weersomstandigheden, maar
grotendeels het gevolg is van de po
gingen der communisten de landbouw
op politieke wijze te organiseren. Het
voedseltekort bestaat reeds verschei
dene jaren maar de situatie is thans zo
ernstig, dat de communistische leiders
en de pers aandringen op verhoging
van de productie.
Omhoog. De Belgische luchtvaartmaat
schappij Sabena heeft in 1953 375.000
passagiers vervoerd; 35.4 percent meer
dan in 1952. Haar 57 vliegtuigen heb
ben 25.250.000 km. afgelegd; 18,8 per
cent meer. De ontvangsten stegen tot
1.631 millioen Belgische francs; 17.3
percent meer dan in 1952. De uitgaven
beliepen 1.654 millioen, 23.2 percent
meer.
Schuil. Twee Oost-Duitse zeelieden hebben
om politiek asyl in Groot-Brittannië
verzocht, nadat zij Vrijdag hun vis
sersvaartuig in Grimsby hadden verla
den. De mannen hielden zich in de ha
venstad schuil, totdat het vaartuig de
thuisreis had aanvaard.
West. Prinses Margaret, de zuster van Ko
ningin Elizabeth, zal in het begin van
volgend jaar Brits-West-Indië bezoe
ken. Zij zal met het koninklijke jacht
„Britamnië" Trinidad, Grenada, Barba
dos, Antigua, Jamaica en de Bahama-
eilanden aandoen.
Maagpijn. Een gevangene in de gevangenis
van Paparia, bij Christchurch (Nieuw-
Zeeland), die over maagpijn had ge
klaagd, had, zoals bleek bii een opera
tie stukken van twee tafelmessen, ze
ven lepels, een ballpoint, zes grote
draadnagels en stukken ijzerdraad in
geslikt om op deze wijze uit de ge
vangenis te komen. Dit is hem welis
waar gelukt, maar hij wordt in het zie
kenhuis dag en nacht bewaakt.
Electrisch. Te Moskou wordt een sleepboot
gebouwd voor het Moskou-Wolgakanaal
die door electriciteit zal worden voort
gedreven. Het vaartuig heeft geen
schoorsteen en zal de electriciteit van de
wal krijgen door middel van electro-
magnetische inductie, aldus radio-
Moskou.
Absent. Volgens de „Pravda", het orgaan
van de Russische communistische par
tij, heerst in enige Russische mijn
centra een „plaag van absentisme". Het
blad is van oordeel, dat personen, die
zich hieraan schuldig maken, op mas
sabijeenkomsten aan de kaak moeten
worden gesteld.
ADVERTENTIE
BARTELJ0RISSTR. HAARLEM TEL. 13439
FERD. B0LSTR. 48 A DAM TEL. 717162
I Teddy gevoerde Windjackets
Met de volgende schepen kan zeepost wor
den verzonden. De data, waarop de corres
pondentie uiterlijk ter post moest zijn be
zorgd, staan tussen haakjes, achter de naam
van het schip vermeld. Naar Indonesië en
Ned. Guinea: m.s. „Willem Ruys" (14 Oct.);
naar de Ned. Antillen: s.s. „Baarn" (12 Oct.);
naar Suriname: s.s. „Cottica" .(20 Oct.); naar
de Unie van Z. Afrika en Z.W. Afrika: m.s.
„Winchester Castle" (9 Oct.); naar Canada:
m.s. „Prins Willem van Oranje" (11 Oct.)
en s.s. ..Maasdam" (13 Oct.); naar Argentinië:
s.s. „Alcantara" (9 Oct.) en m.s. „Highland
Chieftain" (11 Oct.); naar Brazilië: s.s.
„Alcantara" (9 Oct.) en m.s. „Aldabi" (13
Oct.); naar Australië: s.s. „Zuiderkruis" (14
Oct.); naar Nieuw Zeeland via Engeland
(9 Oct.).
LANG HEEFT MEN gemeend dat reuk
stoffen een soort uitstraling hadden waar
door ons reukorgaan geprikkeld werd, zo
dat het ruiken in wezen te vergelijken zou
zijn met het zien. Voor deze stralings
theorie pleiten verschillende omstandig
heden, zoals bijvoorbeeld het feit dat som
mige reukstoffen jaren lang geur afgeven
zonder in gewicht af te nemen. Muskus
kan jaren achtereen als reuk-
stof dienst doen, zonder dat
enig gewichtsver schil valt te
constateren. Daar staat echter
tegenover dat deze stof water
aantrekt, zodat het zeer goed
mogelijk is dat tóch gewichts
verlies plaats vindt, doch dat
dit door water wordt aange
vuld. Een ander argument dat vroeger ten
gunste van de stralingstheorie werd aan
gevoerd, lag in het feit dat een met de
reukorganen waargenomen geur gewoon
lijk niet met chemische middelen kon wor
den aangetoond. De vorige maal hebben
we echter gezien dat ons reukorgaan aan
zienlijk scherper is dan de middelen die
in de laboratoria kunnen worden aange
wend, zodat het falen van chemische mid
delen geen motief vormt.
Algemeen wordt tegenwoordig de tegen
hanger van de stralingstheorie aanvaard,
dus de opvatting dat wij wel degelijk iets
stoffelijks ruiken, een ijl gas dat zich van
de reukstof losmaakt en de reukcellen in
de neus prikkelt. Indien zich zwavelstof in
de atmosfeer bevindt, wordt een in lood-
acetaat gedrenkt vloeipapiertje zwart om
dat zich loodsulfide vormt. Hieruit blijkt
dus dat geur geen straling, maar een stof
felijk iets is. Bovendien kunnen geuren
door de wind worden meegevoerd, hetgeen
van straling bezwaarlijk kan worden ver
ondersteld.
Maar al vinden we het ontstaan van
geur door het rondzweven van deeltjes
reukstof erg begrijpelijk, desondanks blij
ven er allerlei vraagtekens bestaan. Wan
neer er sprake is van een soort verdam
ping, zou deze verdamping bevorderd kun
nen worden, bijvoorbeeld door alle reuk
stof als het ware uit een voorwerp te zui
gen. Christiaan Huygens heeft dit drie
eeuwen geleden reeds geprobeerd door met
v een luchtpomp te trachten
alle reukstof uit een rozen
knop te pompen. Nadat de
knop twee weken in een
luchtledige was geweest, geur
de zij nog even sterk als te
voren. Misschien vervluch
tigt de geur dus pas wanneer
er oxydatie met de buiten
lucht plaats vindt. Hoe het ook zij, zo een
voudig als het lijkt, is het vraagstuk van
de geur geenszins. Waarom blijft een rub
ber gasslang altijd naar gas ruiken, ook
al is er slechts één keer gas doorheen ge
voerd? We kunnen wel zeggen dat de
reukstof zich in dergelijke gevallen als een
dun laagje aan het voorwerp hecht en mis
schien zelfs wel in de oppervlakkige lagen
binnen dringt, maar begrijpelijker wordt
de zaak hierdoor toch niet. Want indien
jaar in jaar uit reukstof uit dit laagje
wordt afgegeven, moet die stof toch ééns
opraken en het voorwerp daardoor reuk
loos worden? Hoe is het dan te verklaren
dat de rubberslang blijft ruiken zolang zij
bestaat?
Zo zijn er nog talloos vele raadselen op
het gebied van de reukstoffen. Het is ech
ter niet de bedoeling u daarmee te ver
moeien, want we moeten het nog steeds
hebben over een veel belangwekkender
mysterie n.l. hoe ruiken wij?
Daarover morgen.
H. PéTILLON.
(Nadruk verboden)
