Wereldnieuws
RHEUMIN
Onderwereldtypen voornaamste
getuigen in de zaak-Schmidt
raak van smaak
PANDA EN DE MEESTER-BUIKSPREKER
L
Bedenkelijk proces in Djakarta
Getuige a décharge ontvoerd, stukken
verdwenen, mishandelingen bij verhoren
De radio geeft Dinsdag
Gouden priesterjubileum
van Oud-Katholiek
bisschop
Eén dode en zeven
gewonden bij
auto-ongelukken
Bijna 100 vluchtelingen
uit Triëst in ons land
Jonge arbeider verloor
in papierfabriek
beide armen
ZocU ió Uet
zo
.J
MAANDAG 25 OCTOBER 1954
HAARLEMS DAGBLAD - OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT
Amsterdamse
universiteitsdag
Ruim 30 worden opgenomen
in sanatoria
Scholencomplex in
Hengelo geopend
hoofdpijn
20 tabletten 65 cent
Reken
wonders
(Van een bijzondere medewerker)
De ex-kapitein H. C. J. G. Schmidt, de
eerste van de groep Nederlanders, die in
het begin van dit jaar werden gearresteerd
wegens deelneming aan een complot te
gen de Indonesische staat'', was vóór Z\}n
arrestatie iverkzaam als makelaar bij de
N.V. Denis in Bandoeng. Van zijn werk
zaamheden leverde hij dagelijks een rap
port in duplo in. Die rapporten geven dus
een beeld van Schmidt's handel en wande!
in de tijd, dat hij heette te conspireren te
gen Indonesië, wapendroppings organiseer
de op de Tangkuban Prahu en West-Java
doortrok, plunderend en rovend. Die rap
porten, xoelke op het kantoor van de N.V.
Dcnis werden bewaard, zijn door de po
litie in beslag genomen: eerst de originele
exemplaren, later ook de duplicaten. Deze
uiterst belangrijke rapporten bevonden
zich niet in het dossier-Schmidt. De verde
diger heeft herhaalde malen om inzage er
van verzocht. Aan dit verzoek is aanvan
kelijk niet voldaan.: men gaf er eenvoxidig
geen gehoor aan. Pas nu. enkele dagen ge
leden, zou een stel rapporten te. voorschijn
zijn gekomen. Zekerheid bestaat daarom
trent nog niet, doch vermoedelijk zal dit
in de eerstvolgende zitting wel te berde
komen.
De heer Schmidt had in Bandoeng een
huishoudster, afgaande op haar naam, Ma-
meh Alkatiri, een Indonesische van Indiase
afkomst. Deze huishoudster, die kan ge
tuigen over het doen en laten van Schmidt,
heeft enige tijd huisarrest gehad. Daarna
is zij door de politie weggehaald. Een kof
fertje met kleren, dat zij mocht meenemen,
is terugbezorgd aan Schmidt's woning. De
vrouw is echter verdwenen. De huidige ver
blijfplaats van Mameh Alkatiri, deze
uiterst belangrijke getuige, is onbekend.
Deze feiten zijn het, die ons in ons vorig
artikel over de processen tegen Nederlan
ders in Djakarta, in de pen gaven met
groot wantrouwen te staan tegenover de
verklaringen, welke de getuigen in deze
zaken aflegden en nog zullen afleggen. Wij
gronden dit ook op de omstandigheid, dat
vrijwel geen der enige tientallen getuigen
,,vrij" is. Zoals gemeld, zitten allen èf voor
deze zaak öf voor een ander vergrijp in
voorlopige hechtenis Dat is op zichzelf niet
zo verwonderlijk als men de „kwaliteit" der
getuigen beschouwt en hun levenswandel
nagaat, feiten, die elke rechter tot voor
zichtigheid moeten manen als hij op de ge
tuigenissen van dergelijke lieden zich een
oordeel moet vormen
Levenswandel van Tomasoa
Wij willen óns hier bezig houden, aan
de hand van de gegevens, die wij uit Dja
karta hebben ontvangen, met de vier man
nen, die wij in ons vorige artikel de hoofd
getuigen hebben genoemd. Dat zijn: To
masoa (reeds als getuige gehoord), Baden,
Manoeh en Van Hulst. Het is niet duidelijk,
hoe Tomasoa in de zaak-Schmidt is geko
men. Hij zelf verklaarde, dat hij Schmidt
(en Jungschlager) heeft ontmoet op de
onderneming Dramaga bij Bogor, waar het
hoofdkwartier van de N.I.G.O. (Neder
lands-Indische Guerilla-Organisatie) zou
zijn gevestigd en op welke onderneming
hij in '50 en '51 als electricien werkzaam
ADVERTENTIE
CHRYSLER AIRTEMP
verwarmt Uw woning met
geconditionneerde lucht
HILVERSUM I. 402 M.
7.00 Nieuws. 7.10 Platen. 7.45 Morgengebed
en litteraire kalender. 8.00 Nieuws, weer
bericht en Katholiek nieuws. 8.20 Platen.
0.00 Voor de vrouw. 9.40 Lichtbaken. 10.00
Voor de kleuters. 10.15 Platen. 10.30 Amuse
mentsmuziek. 11.00 Voor de vrouw. 11.30
Schoolradio. 11.50 Als de ziele luistert, cau
serie. 12.00 Angelus. 12.03 Platen. 12.30
Land- en tuinbouwmededelingen. 12.33 Pla
ten. 12.55 Zonnewijzer. 13.00 Nieuws en Ka
tholiek nieuws. 13.20 Metropole Orkest en
soliste. 14.00 Gevarieerd programma. 14.45
Platen. 15.00 Schoolradio. 15.30 Ben je zes
tig? 16.00 Voor de zieken. 16.30 Ziekenlof.
17.00 Voor de jeugd. 17.15 elicitaties voor de
jeugd 17.45 Reveringsuitzending: Tndrukken
van het bos in Nieuw Guinea. 18.00 Voor de
jeugd. 18.20 Sportnraatie. 18.30 Pianorecital.
19.00 Nieuws. 1.9.10 Lichte muziek. 19.30
Avondgebed en litteraire kalender. 19.45
Platen. 21.00 Actualiteiten. 21.15 De "ewone
man. 21.20 Viool en niano. 21.50 Uit het
Boek der Boeken. 22.05 Omroenorkest. 22.45
Kan een haan een ei leggen? 23.00 Nieuws.
23.15 Wereldkampioenschap dammen 1954.
23.20 Maastrichts Stedelijk orkest en soliste.
23.45—24 00 Platen.
HILVERSUM II. 298 M.
7.00 Nieuws. 7.10 Platen. 7.15 Gvmnastiek.
7.30 Platen. 7.50 Dagopening. 8.00 Nieuws.
8.15 Platen. 9.00 Idem. 9.30 Voor de huis
vrouw. 9.35 Platen. 9A0 Morgenwijding. 10.00
Platen. 10.50 Voor de kleuters. 11.00 Voor de
zieken 11.30 Platen. 12.00 Amusementsmu
ziek 12.30 Land- en tuinbouwmededelingen.
12.33 Voor het platteland. 12.40 Twee piano's
13,00 Nieuws. 13.15 Mededelingen of platen.
13.30 Dansorkest en solist. 14.00 Kookkunst.
14.15 Platen. 14.40 Schoolradio. 15.00 Barton
en piano. 15.30 Voor de vrouw. 16.00 Platen.
16.30 Voor de jeugd. 17.30 Lichte muziek.
18.00 Nieuws. 18.15 Piano. 18.30 Reportage.
18.35 Het wrak van de Bredcode, causerie.
18.45 Platen. 19.00 Voor c".e kinderen. 19.05
Paris vous parle. 19.10 Dierenhoekje. 19.15
Harmonie-orkest. 19A5 Toneelbeschouwing.
20.00 Nieuws. 20.05 Gevarieerd programma.
21.15 Amusementsmuziek. 21.35 Mededelin
gen. 21 40 T >hte uiziek. 22 20 De Antwoord
man. 22.55 Muzikale causerie met illustratie.
22.55 Ik geloof, dat.,.. 23.00 Nieuws. 23.15
New York Calling. 23.20—24.00 Platen.
TELEVISIE (A.V.R.O.)
20.15 Televizier. 20.35 Indiase dansgroep.
21.20 Pauze. 21.25 Trio van volksmuziek uit
Paraguay.
BRUSSEL, 324 M.
11.45 Symphonie orkest. 12.20 Omroep
orkest. 12.30 Weerbericht. 12.34 Platen. 13.00
Nieuws. 13.15 Platen. 14.00 Schoolradio. 14.20
Causerie. 14.40 Klassieke muziek. 15.00 Voor
de jeugd. 15.15 Klankbeeld. 15.45 Orgel. 16.15
Platen' 16.30 Orgel. 17.00 Nieuws. 17.10 Ka
mermuziek. 17.50 Boekbespreking. 18.00 Ge
varieerde muziek, 18.30 Voor de soldaten.
19.00 Nieuws. 19.40 Pianorecital. 19.50 Cau
serie. 20.00 Verzoekprogramma. 20.15 Voor de
vrouw. 21.00 Omroep-orkest en soliste. 22,00
Nieuws. 22.15 Madrigalensemble. 22.5523.00
Nieuws.
BBC
22.0022.30 Nieuws, zoëven verschenen en
Boeken en schrijvers. (Op 224 ra..).
was. Wanneer precies kan hij zioh echter
niet meer „herinneren". Begrijpelijk, als
men bedenkt, dat Tomasoa tijdstippen
noemt, waarop hij Jungschlager daar zou
hebben gezien, terwijl deze zich toen in
werkelijkheid in Nederland bevond.
Zowel Schmidt als Jungschlager ont
kennen iets af te weten van de N.I.G.O. en
van Dramaga, en Tomasoa is dan ook de
enige, die hen daar ooit heeft ontmoet. De
administrateur, de heer Van Motman, is
reeds in 1950 naar Australië vertrokken
anders stond hij nu natuurlijk ook terecht.
Een employé, Moorselaar, later ontslagen,
is inmiddels overleden. Aan Tomasoa's
verblijf op Dramaga kwam een einde, toen
hij wegens verduistering van onderne-
mingsgelden werd gearresteerd.
Manoch, Baden en Van Hulst zijn nog
niet gehoord en uit hun eigen mond is dus
nog niet vernomen hoe zij in de zaak-
Schmidt belandden. Niet onmogelijk is dat
Tomasoa deze bekenden uit de onderwereld
die ook reeds eerder met de politie in aan
raking waren geweest, „er in" heeft -ge
haald. Niet onmogelijk is ook dat zij door
laten wij zeggen „lichamelijke
dwang" tot getuigen tegen Schmidt zijn
getransformeerd, wellicht ook met de hoop
op een milde beoordeling van wat zij nog
op hun kerfstok mochten hebben.
Van moord verdacht
Wat de „kwaliteit" van getuige Manoch,
ex-K.N.I.L.-militair, Indo-Europeaan, be
treft: hij werd eind 1949 ontslagen door
General Motors, waar hij als waker werk
te, wegens diefstal van onderdelen op grote
schaal. Manoch beschuldigt G. M. er nu
van Westerling destijds een auto ten ge
schenke te hebben gegeven!
Later was hij ondernemingswachter op
de onderneming ..Serpong". Gezien het feit,
dat Kolk, een employé van deze onderne
ming op zijn beschuldiging is gearresteerd,
zou men vermoeden dat hij ook daar we
gens oneerlijkheid is weggestuurd. Manoch
was een van de twee lieden, die door de
politie werden verdacht van de moord op
de heer Koning, een jonge employé van de
K.P.M., zoon van een directeur dier maat
schappij. die destijds voor zijn huis aan
Djalan Teuku Umar werd doodgeschoten,
waarna zijn auto werd gestolen.
Baden was de andere der twee ver
dachten. Ook hij is wegens de moord
op de heer Koning enige tijd in voor
arrest geweest. Beiden hebben nu de
heer Jungschlager, hoofd van de nau
tische dienst van de K.P.M. van deze
aanslag beschuldigd, een beschuldiging
zó dwaas, gezien de persoonlijke rela
ties tussen de ouders van de vermoorde
en de heer Jungschlager en van deze
met het slachtoffer, dat geen zinnig
mens kan geloven dat zij eniffe waarde
heeft, doch die in de zaak tegen
Schmidt en Jungschlager aanvankelijk
toch nog wel als ernstig werd genomen.
Wraakgevoelens
Dan de vierde man: Van Hulst. Van hem
vindt men in de stukken dat hij in 1951
(of wellicht einde 1950) uit de gevangenis
is ontvlucht. Mr. Michael, de Djakartase
advocaat, die als „kapitein Bosch" werd
gearresteerd, kende hem doordat hij als
advocaat een erfenis had geregeld waarin
Van Hulst heeft gedeeld. Hij heeft hem
het erfdeel uitbetaald. Van Hulst heef*
hem toen gevraagd of Michael zijn bemid
deling wilde verlenen om hem een pas
poort te verschaffen. Het Hoge Commis
sariaat der Nederlanden deelde Michael
naar aanleiding van diens bemiddelings
pogingen mede dat men Van Hulst een
paspoort had geweigerd omdat men een
man, die hier nog straf te goed had, niet
wilde helpen het land te verlaten. Michael
heeft Van Hulst dit medegedeeld en deze
meent nu dat Michael hem heeft „verra
den". Zijn beschuldigingen tegen Michael
schijnen op deze wraakgevoelens te zijn
gebaseerd.
Dat is een kleine en ongetwijfeld zeer
onvolledige „bloemlezing" over de vier
mannen, die als belangrijkste getuigen fun
geren in de processen tegen Schmidt c.s.,
getuigen die bovendien in het verhoren
van verscheidene* der beschuldigden een
„werkzaam" aandeel hadden.
Dat aandeel bestond uit het mishandelen
dezer beschuldigden enkelen der hoofd
groep van de ongeveer tien Nederlanders
en de groep van hen die als getuigen in de
zaak-Schmidt zullen verschijnen indien
zij weigerden zich zeiven te belasten met
feiten, die zij niet hebben gepleegd. Gewo
ne „mishandelingen" als slaan op gevoelige
lichaamsdelen, gelijk Michael heeft onder
gaan. Doch ook kwellingen van „verfijn
der" soort, waaraan'leden van de groep
getuigen bloot stonden: onderdompelen in
een vijver tot het slachtoffer biina stikte en
het sleuren achter een jeep, zijn er een
paar van.
Men zal de verklaringen van de getui
gen met wantrouwen moeten beschouwen,
schreven wij. Wij menen duidelijk te heb
ben gemaakt dat daarvoor alle reden is.
ADVERTENTIE
Shot
De viering van het gouden priesterjubi
leum var: mgr. E. Lagerwey, Oud-Katho
liek bisschop van Deventer, in de kathedra
le Oud-Katholieke kerk van de Heilige
Gertrudis aan het Willemsplantsoen te
Utrecht, is Zaterdag gekenmerkt door gro
te eenvoud. De jubilaris verrichtte zonder
assistentie het heilig dienstwerk en ook do
prediking werd, uitgaande van Lukas 8 11
(het zaad is het woord Gods) door hemzelf
gehouden. De aartsbisschop van Utrecht,
mgr. dr. Andreas Rinkel, zat terzijde van
het altaar. In de kerk waren tal van voor
aanstaande figuren uit het kerkelijk en
burgerlijk leven aanwezig. Zij boden allen
na de heilige dienst de jubilaris hun geluk
wensen aan; daarbij bevonden zich de bis
schop van Haarlem mgr. J. van der Oord,
het college van B. en W. van Utrecht en
de gemeentesecretaris, mevr. N. Smitt-
Avis, secretaresse van de Koningin, mr. G.
A. W. ter Pelkwijk, oud-burgemeester van
Utrecht, prof. dr. S. F. H. J. Berkelbach
van der Sprenkel, voorzitter van de Oecu
menische Raad van Kerken en vele anderen.
Tijdens het pontificale vesper bood prof.
Van Kleef Zondagmiddag namens verschei
dene personen en instellingen in en buiten
de kerk het huldeblijk aan: een tweede klok
voor de kathedrale kerk. De jubilaris zelf
gaf aan deze luidklok de naam: „Willi-
brord" en het opschrift „Willibrord is de
naam mij gegeven ons volk riep om Go-
de te leven". Deze klok zal nog dit jaar in
de toren van de kathedrale kerk wordeu
aangebracht.
Zondagmiddag is tussen de dorpen Zee
land en De Reek in Noord-Brabant een
auto met vrij grote snelheid tegen een
boom gereden.
De auto werd bestuurd door kapelaan
Schoenmaker uit Eindhoven. Behalve de
bestuurder zat in de auto het echtpaar II.
uit Eindhoven met zijn dochter. De kape
laan en het echtpaar werden ernstig ge
wond, de dochter werd licht gewond. De
wagen werd zo zwaar beschadigd dat men
anderhalf uur nodig heeft gehad om de
bestuurder te bevrijden.
Op de Jaagweg bij Purmerend werd Za
terdagavond de bestuurder van een per
sonenauto door een tegenligger verblind,
waardoor hij tegen een paal opreed. De
schok kwam zo hevig aan, dat de drie mede
inzittenden uit de wagen werden geslin
gerd. Met ernstige kwetsuren werden zij
naar een ziekenhuis in Purmerend overge
bracht.
De bestuurder van de auto, de 58-jarige
Chr. L., een diamantbewei-ker uit Amster
dam, werd naar het Wilhelmina Gasthuis
te Amsterdam overgebracht, waar hij is
overleden.
ADVERTENTIE
UW HAAR IS UW KROON
Een PERMANENT WAVE is een kwestie van
vertrouwen enzéér goed modelknippen.
Wij brengen U de nieuwste FRANSE
EN AMERIKAANSE MODELLEN.
Massage tegen haaruitval, roos, bedorven
haar volgens Amerikaans systeem.
PERMANENT DOUCE EUGèNE
C. OERLEMANS
Medisch gediplomeerd haarkundige
Haarverfspecialist - Gediplomeerd personeel
Gierstraat 69 - Haarlem - Tel. 21736
De achtste Amsterdamse universiteits
dag, die Zaterdag in de aula van de ge
meentelijke universiteit te Amsterdam is
gehouden, werd bijgewoond door de Com
missaris der Koningin in de provincie
Noordholland, dr. M. J. Prinsen, alsmede
door de chef van diens kabinet, jhr. mr. J.
W. Röell.
Na een welkomstwoord van de voorzit
ter der Amsterdamse universiteitsvereni
ging, dr. M. W. Holtrop, sprak de rector-
magnificus van de gemeentelijke univer
siteit, prof. dr. M. W. Woerdeman, een
korte openingsrede uit. Daarna volgde de
voordi-acht door prof. mr. dr. G. van den
Bergh over „De staatsrechtelijke zijde van
Europa's eenwording".
Zondag zijn zesennegentig vluchtelingen
uit het kamp San Sabba bij Triëst met de
Italië-express in ons land aangekomen.
Het zijn 34 lijders aan tbc., vergezeld van
62 familieleden.
De zieken worden in Nederlandse sana
toria opgenomen, de familieleden worden
bij particulieren in de omgeving van de
patiënten ondergebracht. De vluchtelingen,
bij wie Russen, Polen, Tsjechen, Slowaken
en Bulgaren, waren al jarenlang zwerven
de. Voor het merendeel zijn het Agrariërs.
De mannen zijn omgeschoold in technische
beroepen, waarin zij, na acht dagen va-
cantie, in ons land aan het werk zullen
gaan. Hun opneming in Nederland is het
resultaat van de VPRO-actie „Een ton voor
Triëst".
In Arnhem verliet het grootste deel van
de groep de trein. Patiënten en familieleden
worden ondergebracht in Sanatoria en bij
particulieren in de Gelderse Achterhoek.
Een drietal gaat raar Appelscha. De overi
gen, 44 personen, gingen naar Utrecht. Zij
werden met auto's van particulieren naar
hun definitief verblijf gebracht.
Het transport zou een week eerder uit
Triëst zijn vertrokken, doch het werd
toen uitgesteld, omdat in de samenstelling
van de groep vluchtelingen op het laatste
ogenblik verandering werd gebracht.
In het kamp San Sabba verblijven nog
tussen de drie- en vierduizend vluchte
lingen.
De staatssecretaris van Onderwijs, Kun
sten en Wetenschappen, mej. dr. A. de
Waal, heeft Zaterdag te Hengelo een groot
scholencomplex officieel geopend. Hengelo
beschikte slechts over één zeer verouderd
gebouw voor het openbare middelbaar on
derwijs, waarin het gemeentelijk gymna
sium was gevestigd. In een pand der ma
chinefabriek Stork, waarin ook een fa
brieksschool was gevestigd, was de ge
meentelijke hogere burgerschool onderge
bracht.
Het Zaterdag geopende scholencomplex
omvat een gymnasium, een hogere burger
school, een middelbare meisjesschool, enige
gymnastieklokalen en enkele dienstgebou
wen. Er moet nog een grote aula worden
gebouwd. Het complex heeft meer dan een
millioen gulden gekost.
De 23-jarige Haarlemse arbeider J. M.
is Zaterdagmiddag in de papierfabriek N.V.
Van Gelder Zonen te Velsen een ernstig
bedrijfsongeval overkomen, dat hem beide
armen heeft gekost.
De jongeman was bezig met het weg
halen van papier rond een viltdroogcilin-
der bij de PM 5 en kwam daarbij met de
armen tussen twee draaiende cilinders te
recht. De machine sleurde hem mee en
met zeer ernstige verwondingen moest M.
in het Rode Kruis ziekenhuis te Beverwija
worden opgenomen, waar hem beide armen
zijn afgezet.
Over de toedracht van het ongeluk is
het volgende bekend:
Op het moment, dat het papier om de
droogcilinder raakte, brak de papierbaan
aan de andere kant van de PM 5. Twee
van de drie mensen, die de machine bedie
nen gingen van achteren naar voren om
het papier opnieuw in te voeren en M.
heeft dit moment willen gebruiken om het
papier van de cilinder te snijden. Daarbij
heeft hij een rol. die dicht bij de cilinder
ligt, geraakt en is met beide handen mee
getrokken. Gelukkig zag een langslopend
personeelslid het gebeuren, die het droog-
gedeelte van de machine direct uitscha
kelde. Het letsel was toen echter al toege
bracht.
33. Het begon tot de booswichten door te
dringen, dat ze lelijk bij de neus waren
genomen. „Caramba!", gromde Piedro
knarsetandend, „dat Panda-poppeti is geen
poppeti. Snerto! Wat een bedriegerti!"
„Praat jij nu maar niet over bedriegen,
Piedro", zei Eric Echo, die met een flink
louw aankwam, „als er iemand een kron
kelende schavuit is, dan ben jij het wel".
Er voer een golf van woede door de slan
genmens, maar het geweer, dat Panda op
hem gericht hield, deed hem zijn gemak
houden. Vlug bond de buikspreker de
schurken met de ruggen tegen elkaar en
viste vervolgens de sleutel op uit de zak
van de portier. „Ziezo", zei hij, „nu kun
nen we er uit, Panda. Laat die twee hier
maar op de gang staan". „Bah", gromde
de portier, „moeten we hier de hele nacht
zo blijven..? als een bos gedroogde sprot?"
„No, no, amigo", fluisterde Piedro, „we
zijn vrij in een momento. De suffertis heb
ben er niet aan gepeinsd, dat je een slan-
genmensi niet kunt binden". En inderdaad,
nauwelijks waren Eric Echo en Panda de
deur uit, of de slangenmens begon zich
op adembenemende wijze uit de touwen te
kronkelen. Vooral de portier vond het
adembenemend. „Oef!", hijgde hij, „wr
wring niet zoik stik!"
ADVERTENTIE
**7
liSlg.
Spionnage. Een kortgeleden verrichte ar
restatie van tien „spionnen" in Bonn,
Berlijn en Neurenberg is niet van op
zienbarende betekenis, zo wordt van ge
rechtelijke zijde te Karlsruhe verklaard,
Twee hunner zijn na verhoor vrijgela
ten. Het onderzoek duurt nog voort.
Storm. Engeland en Wales hebben in de
nacht van Zaterdag op Zondag te lij
den gehad van zware storm en regenval.
De bergachtige districten in Wales
zijn het zwaarst getroffen. Aanhouden
de zware regens veroorzaakten daar
grondverschuivingen. In Cumberland
zijn verscheidene dorpen gedeeltelijk
overstroomd.
Jitterbug. Volgens het te Oost-Berlijn ver
schijnende blad „Volksstimme" zijn in
Karl-Marx-Stadt het voormalige
Chemnitz vier jonge Oost-Duitsers
tot dwangarbeidsstraffen variërend van
een tot vier jaar veroordeeld, omdat zij
de „jitterbug" hadden gedanst.
Driemaal. In de staatsgevangenis van Mis
souri te Jefferson City is Zaterdag voor
de derde maal in een maand tijds een
opstand uitgebroken. Om de orde te
herstellen openden de bewakers het
vuur op de gevangenen, waardoor er
een gevangene werd gedood en 36
werden gewond.
Krijgsgevangenendag. In West-Duitsland is
.Zondag een krijgsgevangenendag ge-
houden. Naar schatting bevinden zich
nog 161.000 Duitsers in krijgsgevangen
schap President Heuss heeft in een
radio-toespraak de mogendheden, die
nog krijgsgevangenen vasthouden, ver
zocht de kamppoorten te openen. De
meeste krijgsgevangenen bevinden zien
in Sovjet-handen.
Treinongeluk. In de nabijheid van New
York is de Laurentian, de sneltrein
van Montreal-New York op een goede
rentrein gereden. Negentien personen
zijn gewond, van wie vijf ernstig.
Kans. Dr. O. C. Mazengarb, voorzitter van
een onlangs ingestelde commissie voor
onderzoek naar de moraliteit van de
Nieuw-Zeelandse jeugd heeft verklaard,
dat er beroep dient te worden gedaan
op Groot-Brittannië en Noordwest-
Europa cm een groot aantal „goede
meisjes, die een gezin willen stichten",
naar Nieuw-Zeeland te zenden, aange
zien anders ongeveer 40.000 jongeman
nen in Nieuw-Zeeland verplicht zullen
zijn jaren te wachten voor zij kunnen
trouwen. De jongemannen in het land
hebben op het ogenblik slechts vijftig
percent kans om te trouwen, zo zei hij.
Naweeën. Vijftien Amerikaanse militairen,
die in Noord-Koreaanse gevangenschap
hebben verkeerd, zijn uit het leger ont
slagen wegen hun gedrag in krijgsge
vangenschap. Veertig anderen zullen
waarschijnlijk voor een krijgsraad moe
ten verschijnen; 57 voormalige krijgs
gevangenen zijn daarentegen onder
scheiden wegens moedig gedrag tijdens
gevangenschap.
Rijp. Naar Reuter verneemt bestuderen
hoffunctionarissen te Teheran het pro
gram van een lange buitenlandse reis
van de Sjah van Perzië en zijn echt
genote, keizerin Soraya. Deze reis zou
bezoeken aan de Verenigde Staten en
Groot-Brittannië omvatten. In politieke
kringen acht men de tijd voor een der
gelijke reis rijp, daar de kwestie van de
olieleveringen geregeld is en politieke
stabiliteit in liet land gekomen is met
het. bewind van generaal Zahedi. Be
sprekingen in Westerse hoofdsteden
zouden er ook toe kunnen leiden, dat
Perzië hechter opgenomen wordt in een
defensiestelsel.
Noodlanding. Een Viscount-passagiers-
vliegtuig van de BEA heeft Zondag een
geslaagde nooddanding uitgevoerd op
het vliegveld van Rome. Alle 30 passa
giers en de vijf bemanningsleden ble
ven ongedeerd. Kort na het vertrek uit
Rome naar Istanboel bemerkte de vlie
ger van liet toestel, dat het mechanisme
van het linkerwiel van het onderstel
defect was. Hij bleef twee uur boven
het vliegveld cirkelen om benzine te
verbruiken, waarna hij de geslaagde
noodlanding uitvoerde. Twee motoren
en het landingsgestel werden be
schadigd.
Zuigflessen. Franse archaeologen hebben
bij opgravingen bij Paphos (Zuid-West-
Cyprus) zeven kindergraven van 3000
jaar geleden ontdekt, waarin zuigfles
sen en speelgoed werden gevonden. Bij
onderzoekingen in grotten nabij het
dorp Zinkhron-Jakof, aan de weg van
Haifa naar Tel Aviv, zijn overblijfse
len van een menselijke samenleving ge
vonden, die ongeveer 50.000 jaar oud
zijn.
WANNEER voor de vuist weg een paar
namen van rekenwonders of rekenkunste
naars moeten worden genoemd, ontbreken
daarbij zelden die van Zacharias Dase, de
Duitser die in de eerste helft van de vorige
eeuw triomfen vierde, en die van de
Fransman Jaques Inaudi, wiens prestaties
in het eind van de vorige en het begin van
deze eeuw de aandacht trokken. Beiden
waren zij in staat reusachtige vermenig
vuldigingen in korte tijjd op te
lossen. Zo had Dase slechts 57
seconden nodig om te vertellen
wat de uitkomst was van
79.532.853 X 93.758.479 en
Inaudi vermenigvuldigde in 6
seconden 869 met 427 en in 65
seconden gaf hij de uitkomst
van 70.846 X 8.875. Wat de
tijdsduur betreft, schijnt de Duitser zijn
Franse rivaal dus wel overtroffen te heb
ben, maar niet wat het rekenkundige ver
mogen betreft, want Inaudi zag er niet
tegen op twee getallen van ieder 18 cijfers
met elkaar te vermenigvuldigen.
Het merkwaardige van deze figuren is
niet geweest, dat zij prestaties hebben
verricht die door latere rekenwonders niet
geëvenaard of overtroffen zouden zijn,
maar dat zij op ieder ander gebied beslist
beneden de middelmaat waren. Van
Zacharias Dase werd gezegd dat hij vol
slagen onbekwaam was om de beginselen
van de wiskunde te begrijpen en dat zijn
verstandelijke vermogens ook op andere
terreinen zeer beperkt waren. En de astro
noom Flammarion, die zich lange tijd met
Inaudi heeft ingelaten, vertelde van zijn
beschermeling dat diens geheugem uitslui
tend voor getallen geschikt was. Dit reken
wonder kon nimmer enig mathematisch
inzicht verwerven en het bleek dan ook
niet mogelijk hem als assistent te werk te
stellen bij het uitvoeren van astronomi
sche berekeningen.
Toch zou het volkomen onjuist zijn hier
uit de conclusie te trekken dat rekenwon
ders dus te kort zouden schieten in hun
andere vermogens. George Parker Bidder
uil Devonshire verbaasde in het begin van
de vorige eeuw de wereld als rekenkundig
wonderkind, hetgeen hem echter niet be
lette een zeer bekend ingenieur te worden.
Ook Thomas Henry Safford,
die op 10-jarige leeftijd
binnen één minuut een ver
menigvuldiging maakte, waar
van de uitkomst 36 cijfers
besloeg, bleek over een
groot wiskundig inzicht te
beschikken en stelde o.m.
tabellen op waaruit de standen
van de maan aanzienlijk sneller te bere
kenen waren dan vroeger het geval was.
En wie zou willen beweren dat W. Klein,
die oorspronkelijk geneeskunde zou stu
deren, doch zich wegens geld gebrek ge
noopt zag zijn wonderlijke rekenkundige
gaven te gebruiken, op andere gebieden
onder de middelmaat blijft. Of dat de ver
mogens van Hans Eberstark, het Weense
rekenwonder, te kort schieten? Juist dit
laatste geval is zo interessant, omdat velen
vaak beweren dat 'n rekengenie geen talen
knobbel heeft, en omgekeerd. Welnu, de
Weense student kan niet alleen rekenen,
maar spreekt ook Chinees, Albaans, Geor-
gisch en een handvol Afrikaanse dialec
ten!
Uit deze onvolledige opsomming, zult u
inmiddels wel begrepen hebben, dat het
rekenwonder zijn belangrijkste steun
vindt in het geheugen?
Daarover morgen.
H. PéTILLON
(Nadruk verboden)
