Heftig medisch dispuut over
hersenen van de doktersvrouw
Gevaar van Peking-China
onveranderd
Mendès-France gaat morgen
naar Amerika en Canada
„Achter Wallen
en Poorten"
De zaak van de Berkelse arts
Verdediging speelt controversen
tussen de deskundigen uit
Voorbereiding van een gesprek met
de Sovjet-leiders in overweging
SAS opent Maandag een
luchtlijn over de Pool
Kesselring zet kwaad
bloed in Engeland
Regina garandeert U
4 extra voordelen!
Voor de kinderen
DULLES OVER AGGRESSIE
Vikings passeren elkaar ergens
tussen Groenland en IJsland
Luftwaffe had de luchtslag in
1940 best kunnen winnen
Indonesië wil bemiddelaar
in kwestie N. Guinea
FEUILLETON
VRIJDAG 12 NOVEMBER 1954
ADVERTENTIE
(Van een verslaggever)
Opnieuw is het gistermiddag tot felle disputen tussen deskundigen gekomen
over de hersenen van mevrouw O. tijdens de voortgezette behandeling van de
appèlzaak van de Berkelse arts voor het Haagse gerechtshof. De vraag waar
alles om draaide was, of de vrouw van de arts al of niet een hersengezwel gehad
kan hebben en zo ja, of dit dan oorzaak van haar dood geweest kan zijn. Zou
men er inderdaad in slagen daaromtrent gegronde twijfel te zaaien dan zou de
verdachte door het hof zelfs vrijgesproken kunnen worden. Het is dus begrijpe
lijk, dat zijn verdedigers alles op alles zetten om de reeds gebleken onenigheid
tussen de getuigen-deskundigen op dit punt zoveel mogelijk toe te spitsen.
Doel der deskundigen
En daarin is hij gistermiddag weer goed
deels geslaagd. Dat bleek reeds bij het
horen van de eerste getuige-deskundige.
de neuroloog dr. T. F. Berkvens, die O.'s
vrouw in het Franciscusgasthuis onder
zocht heeft. Om de Berkelse arts gerust te
stellen heeft hij tenslotte zelfs een encepha
logram*) van haar hersens genomen, hoe
wel het voor hem, dr. Berkvens, toen
eigenlijk al vaststond, d'at er van een ge
zwel geen sprake was. Ook dit encephalo
gram toonde niets bijzonders aan, zodat hij
mevrouw O. na de observatie op 1 Juli 1952
met een gerust hart naar huis stuurde.
„Had u dus toen absolute zekerheid dat
er geen hersentumor was?" vroeg de pre
sident.
Getuige: „Wij medici hebben nooit ab
solute zekerheid. Er bestaan hersengezwel-
len de zogenaamde diffuse tumoren
die niet van het hersenweefsel te onder
scheiden zijn. Hun bestaan kan alleen na
de dood van de patiënt worden aangetoond,
omdat zij, in het fatale stadium, een her
senbloeding veroorzaken."
President: „Bij de sectie op het lijk van
mevrouw O. is van zo'n hersenbloeding
niets gebleken. Kan zij volgens u dus
ook geen diffuse tumor gehad hebben?"
Getuige: „Dat kan ik niet zeggen. De
bloeding kan zich ook intra-cerehraal
binnen het hersenweefsel hebben voor
gedaan, en dat is mogelijk bij de sectie niet
onderzocht. Ik houd alleen vol dat wij in
het gasthuis alle mogelijke technieken van
onderzoek geprobeerd hebben en dat het
resultaat steeds negatief was. Dat er een
gezwel aan onze aandacht ontsnapt is, acht
ik onder de gegeven omstandigheden uiter
mate onwaarschijnlijk."
De deskundige van de verdediging, dir.
E. Q. H. Hoelen, neuroloog en psychiater
van de Wassenaarse Ursula-kliniek, was
echter een andere mening toegedaan.
Strijdlustig posteerde hij zich tegenover dr.
Berkvens en beschuldigde deze ervan, niet
alle onderzoeksmogelijkheden te hebben
uitgeput. „U nam alleen een lucht-encepha-
logram", zei hij, „maar u had dit moeten
aanvullen met het logisch complement
een electro-encephalogram om helemaal
zeker te zijn."
Dit ontkende dr. Berkvens, met het re
sultaat dat zich tussen de beide confrères
een heftig medisch dispuut ontspon, waar
van de animositeit afdroop.
Daarom leidde de president het gesprek
snel in rustiger banen. Zich tot de verdach
te richtend vroeg hij: „Als u ook na het
ontslag van uw vrouw uit het gasthuis nog
bang was dat zij een hersentumor had,
waarom liet u haar dan niet spoedig op
nieuw onderzoeken, desnoods door andere
specialisten?"
„Mijn vrouw was erg moeilijk in die
dingen en wilde niet weer in een zieken
huis opgenomen worden. Bovendien wou
ik zelf even afwachten, hoe haar toestand
zich ontwikkelen zou."
President: „Dokter Hoelen, acht u het
mogelijk dat mevrouw O. na haar ontslag
uit het Rotterdamse gasthuis een hersen
tumor gekregen heeft en dat die zo snel
binnen een maand haar dood veroor
zaken kon?"
Dr. Hoelen: „Ik heb zo'n geval gehad:
een Oostenrijks meisje, dat Maandag op
genomen werd en Dinsdag dood was."
„Des te meer reden voor O. om niet te
wachten met een hersenonderzoek", meen
de de president.
„Maar hij was dan ook geen specialist
en kon dat allemaal niet weten," pareerde
mr. Huygens, die overigens vond dat de
verdachte allerminst te laken was omdat
hij niet meteen aan een nieuw onderzoek
dacht. „Ik zie daar eerder een bewijs van
zijn goede trouw in," zei de verdediger.
Aain het slot van dit dispuut formuleerde
getuige Berkvens nog eens kort zijn stand
punt: „Als alle onderzoekmethoden behalve
het electro-encephalogram beproefd zijn,
is de kans op een onontdekte tumor uiter
mate klein."
Waarop zijn collega Hoelen nogmaals
overeind sprong en uitriep: „Daar ben ik
het niet mee eens, die kans is dan zelfs
zeer aanzienlijk!"
In deze gespannen sfeer zorgde mr. Huy
gens voor een welkom intermezzo door
met een sierlijke buiging drie medische
standaardwerken op de groene tafel te de
poneren, „allemaal eerste klas vakwerk,"
zei hij, „dat de theorie-Hoelen onder
steunt."
Fouten bij de lijkschouwing?
Als laatste getuige deze middag verscheen
de rechter-commissaris mr. H. K. A. Stof
fels, wie door de verdediger verweten
werd, dat er bij en ha de sectie verschil
lende fouten gemaakt zouden zijn. Een
daarvan was volgens mr. Huygens het be
vel van de rechter-commissaris van 19
Februari 1953, om de resten van de onder
zochte hersenen te vernietigen, waardoor
de verdediging geen gelegenheid had een
contra-expertise te laten uitvoeren. (Mr.
Huygens had namelijk pas kort voordien
de verdediging van O. overgenomen van
de oorspronkelijke raadsman mr. De Ruy-
ter.)
Op dit verwijt antwoordde de rechter
commissaris: „Ik heb in rechtzaken niet te
maken met verdedigers, maar alleen met
een verdediging en die laatste had al
maandenlang al haar rechten, en dus ook
dat van contra-expertise, kunnen uit
oefenen."
Mr. Huygens: „Toch had u de resten der
hersenen wel wat langer kunnen bewaren
voor een nader onderzoek onzerzijds."
Mr. Stoffels: „Prof. Steenhauwer die de
hersens op vergif onderzocht had, schreef
mij dat er nog een restje over was en
wat zij ermee doen moest. Ik leidde daar
uit af dat het grootste gedeelte der hersen
massa bij haar onderzoek „verwerkt" was
en schreef: „vernietig het maar."
Mr. Huygens: „Maar er was nog een
heleboel over. Zelfs een vrouw heeft bijna
drie pond hersenen, weet u?"
Mr. Stoffels: „Ik heb het mij niet ge
realiseerd."
Tenslotte onthulde de tweede verdediger,
mr. Van 't Hoff Stolk, voorts nog, dat hij
in een oeroud Koninklijk Besluit de bepa
ling gevonden had, volgens welke bij een
gerechtelijke sectie ook de geneesheer aan
wezig moet zijn die de overledene het
laatst in leven gezien heeft. Dat was niet
gebeurd en dus boekte de verdediging op
nieuw een klein winstpuntje, zoals zij er
deze middag ontegenzeggelijk nog enkele
geïncasseerd had.
Zaterdag wordt de behandeling voort
gezet met het horen van de overige getui
gen-deskundigen, o.a. de Leidse toxicologe
prof. dr. A. J. Steenhauwer, prof. Bötitcher,
hoogleraar in de physische chemie en gra-
foloog te Leiden en dr. J. L. P. Hulst, die
de lijkschouwing verrichtte.
(Encephalogram: het zichtbaar maken van de
hersenen door middel van röntgenfotografie,
waarbij echter eerst het vocht dat de hersenen
omgeeft, moet worden afgenomen en vervangen
door lucht. Pas als dit gebeurd is, worden op
het röntgennegatief de omtrekken van hersenen
en hersenkamers zichtbaar, waardoor afwijkin
gen in vorm, plaats en grootte en eventuele
gezwellen kunnen worden beoordeeld).
natuurzuivere schuimrubbermatras
blijft Uw leven lang nieuw
gewelfd bovenvlak
130 Jaar vakmanschap
Uitsluitend verkrijgbaar
in de goede bedden- en
meubelzaak.
LATEX
MATRAS
N.V, v/h GEBR. PETERS. A F D. REGINA LATEX. N. Z. VOORBURGWAL 2. AMSTERDAM-C
(Van onze correspondent in Parijs)
Morgen vertrekt premier Mendès-France
voor een reis naar de Verenigde Staten en
Canada, die tien dagen zal duren. Oor
spronkelijk was het de opzet een beleefd
heidsbezoek aan president Eisenhower en
minister Dulles te brengen, maar deze reis
heeft aan politieke betekenis gewonnen
naarmate het aanzien van de Franse pre
mier in Amerikaanse ogen is gestegen. En
internationaal zijn de papieren van Men
dès-France in de vier en een halve maand
dat hij aan het bewind is, tot een hoogte
gestegen, die hem stempelen tot een der
belangrijkste staatslieden van het Westen.
Men heeft ingezien dat men ernstig re
kening moet houden met de kleine, wat
gedrongen, nog jonge Franse minister
president met zijn pientere zwarte ogen in
een gezicht dat straalt van intelligentie en
wilskracht. In enkele maanden heeft hij
meer bereikt dan al zijn voorgangers in
bijna tien jaren tezamen.
Mendès-France, die evenals de Ameri
kanen begrip heeft voor „publicity" zal
voor het eerst als premier het Ameri
kaanse publiek ontmoeten. Hij zal optre
den voor de radio en de televisie, pers
conferenties beleggen en niet zuinig zijn
met vraaggesprekken. En zo er in zekere
officiële Amerikaanse kringer^nog wan
trouwen heerst jegens zijn bedoelingen,
dat door zijn tegenstanders in Frankrijk
zorgvuldig wordt gevoed, dan zal de pre
mier niet aarzelen zich te beroepen op
het publiek dat ook in de Verenigde Sta
ten de begaafde Mendès-France begrijpen
en waarderen zal, omdat persoonlijke
moed, oprechtheid en energie eigenschap
pen zijn, die tot de verbeelding spreken.
Bij de onderwerpen, die de Franse pre
mier met de Amerikaanse regering gaat
bespreken, komen dc betrekkingen tussen
beide landen op de eerste plaats. Die re
laties zijn de laatste twee maanden aan
merkelijk verbeterd, nu Mendès-France er
in geslaagd is de vrees weg te^feemen, die
na de verwerping van het Europese leger
in de Verenigde Staten heerste. Niemand
kan zijn trouw aan het Atlantisch pact in
twijfel trekken.
Hoewel men in tegenstelling met be
zoeken van vorige Franse ministers aan
Washington niet van een bedelpartij om
Bunkie zwom naar Oepoetie en vroeg hem, wat er toch eigenlijk aan de hand was.
„Ja, dat weet ik ook niet", zei Oepoetie. „Er trekt telkens iemand aan m'n benen!"
„Het zal misschien een vis zijn, die naar je hapt!", lachte Bunkie.
Toen kwam Rick, die haast geen adem meer had, proestend boven water.
„Hoe vond je dat, Oepoetie?", lachte hij.
„O, was jij dat?", zei Oepoetie. „Nou, wacht maar 'es, dan zal ik jou ook eens onder
water trekken!"
Zo stoeiden en zwommen ze nog 'n hele poos door. Maar de tijd ging en opeens
kwam Rick tot de ontdekking, dat het alweer tijd was om naar huis te gaan.
P „Kom, jongens, aankleden!", zei hij. „Anders komen we te laat voor 't eten!"
Ze zwommen nog een laatste rondje, maar toen gingen ze uit het water.
„Hè, ik ben fijn opgefrist!"; zei Bunkie.
Toen gingen ze in hun badhokjes, droogden zich af en kleedden zich aan.
En even later waren ze op weg naar huis
dollars kan spreken Frankrijks econo
misch herstel neemt zienderogen toe zal
Mendès-France vermoedelijk wel bijstand
vragen voor Vietnam, dat het zonder
Amerikaanse steun niet kan bolwerken.
Een ander punt, dat op de agenda staat,
is de Saar-regeling waartegen in West-
Duitsland bezwaren zijn gerezen. De Fran
sen zouden graag zien, dat Washington het
accoord met dr. Adenauer garandeerde.
Die beide verzoeken kan echter alleen de
Senaat inwilligen of afwijzen en dat
de premier met tastbare toezeggingen naar
Parijs terug zal keren, wordt in officiële
kringen niet verwacht. Dat is trouwens
niet de bedoeling van deze reis.
Duidelijke kentering
Het hoofddoel is volgens Mendès-France
waarschijnlijk een onderzoek „op hoogste
niveau" naar de mogelijkheden v«p een
ontmoeting met de Sovjets op niet al te
lange termijn. Men spreekt al over een
datum in de eerste drie maanden var het
volgende jaar. Evenals premier Churchill
is Mendès-France een overtuigd voor
stander van zo'n gesprek, ai heeft hij er
dan ook geen twijfel over laten bestaan,
dat ook in zijn ogen eerst de grondslag
voor een betrouwbaar West-Europees ver
dedigingsstelsel, met inbegrip van de
Duitse herbewapening, gelegd moet wor
den.
In diplomatieke kringen in Parijs is men
over het algemeen van oordeel dat op dit
punt ook in Washington een duidelijk»
kentering is ingetreden. Ook de Ameri
kaanse regering zou inzien, dat het ogen
blik gekomen is de Russische bedoelingen
en voorstellen te peilen. Tijdens de jong
ste receptie op het Kremlin heeft ook de
Franse ambassadeur Joxe langdurig met
Malenkov en Molotov gesproken en zijn
verslag wordt op de Quai d'Orsay naar
stig bestudeerd. Het is uitgelekt, dat de
Russen tegenover de Duitse herbewape
ning meer „begrip" hebben getoond. Vroe
ger heette de Duitse remilitarisatie „on
verenigbaar" met de verdragen die Mos
kou met Londen en Parijs verbinden. Nu
zou slechts van „verhoogde moeilijkheden"
zijn gesproken. In de diplomatieke om
gangstaal kan dat op een gewichtige
koerswijziging duiden. De herhaalde Rus
sische uitnodiging aan het Franse parle
ment is een ander teken van het Russische
verlangen naar normale betrekkingen met
het Westen.
Aan de Amerikaanse kant zal de over
winning der democraten vermoedelijk bij
dragen tot een toeschietelijker houding.
Eisenhower heeft al bekend gemaakt, dat
hij de geschiedenis graag als de „president
van de vrede" zou ingaan.
Het kunnen voortekenen zijn, dat de
wind aan het keren is en het einde van
de koude oorlog in zicht komt Mendès-
France kan tot deze ontwikkeling opnieuw
een bijckage leveren. In Indo-China heeft
hij vrede gesticht en hij is een man met
nieuwe denkbeelden, die weet waar hij
heen wil.
99
WASHINGTON (Reuter/AFP) John
Foster Dulles, de Amerikaanse minister
van Buitenlandse Zaken, heeft Donderdag
verklaard, dat de „aggressieve bedoelin
gen" van communistisch China de nood
zaak voor het nieuwe defensieverdrag voor
Zuid-Oost-Azië versterken.
In een verklaring in de senaatscommis
sie voor de buitenlandse betrekkingen ter
ondersteuning van het verzoek om dit ver
drag te bekrachtigen, zeide de minister,
dat de feitelijke toestand in het Verre
Oosten en het optreden van Peking-China
er op wijzen, dat er nog steeds een „aggres
sieve bedoeling bij de Chinese commu
nisten" bestaat, welke hun „beweerd ver
langen naar vrede" logenstraft. Dulles
hoopte, dat de acht leden van de „ZOAVO"
in de naaste toekomst bijeen zullen komen
om te spreken over een „acute dreiging"
van communistische ondermijning in het
verdragsgebied, in het bijzonder in Indo
china. Hij weigerde in bijzonderheden te
spreken over de stappen, welke mogelijk
door de acht landen tegen ondermijning
zullen worden genomen, doch hij wees er
op, dat verscheidene landen van de or
ganisatie, waaronder Engeland, aanzien
lijke ervaringen hebben in de behandeling
van dit probleem in hun gebieden.
In het niet-communistische deel van
Vietnam bestaat, volgens de minister, een
sterke behoefte aan een krachtige regering,
gesteund door de bevolking, en een sterke
politiemacht voor het ontdekken en on
schadelijk maken van subversieve element
ten. „De toestand is op het ogenblik niet
bevredigend en hij vereist een zeer actieve
bestudering door ons allen", zo voegde hij
hieraan toe. Hij zou de situatie bespreken
met premier Mendès-France, die over
enkele dagen in de VS wordt verwacht.
Volgens Dulles is de „ZOAVO", ook af
gezien van de Indochinese wapenstilstand,
noodzakelijk. Hij had gaarne meer Azia
tische landen in de organisatie vertegen
woordigd gezien, doch hij hoopte, dat als
nog meer Aziatische landen zouden toe
treden.
Op een vraag van de voorzitter der com
missie, Senator Wiley, verklaarde de mi
nister niet over bewijzen te beschikken,
dat Nehroe's bezoek aan Peking enige ver
andering in de bedoelingen van de Chinese
communisten zou hebben gebracht. „Dit
sluit echter niet uit, dat de Indiase premier
wellicht een gunstige invloed heeft uitge
oefend". In antwoord op verdere vragen
zei spreker, dat een aanval op India of
Birma die geen lid van de ZOAVO zijn
een zaak zal zijn van de betrokken
landen zelf. Het zou echter tevens een
schending van het handvest der UNO zijn,
waardoor vermoedelijk de volkenorgani
satie in actie zou komen.
Maandag opent de Scandinavian Airlines
System een luchtlijn over de Poolcirkel.
Dan vertrekken de eerste toestellen uit Los
Angeles en Kopenhagen in tegenoverge
stelde richting. De opening van de lijn, die
tweemaal per week in beide richtingen ge
vlogen zal worden met toestellen van het
type DC 6-B (Viking Royal de Luxe) heeft
een feestelijk tintje gekregen. In beide toe
stellen zullen zich een groot aantal gasten
van de S.A.S. bevinden, die op Groenland
en in Winnipeg plechtigheden zullen bij
wonen. De toestellen zullen elkaar ergens
in het luchtruim tussen Groenland en IJs
land passeren.
In het toestel uit Kopenhagen reizen
mee: prins Axel van Denemarken, de mi
nister-presidenten van Denemarken, Noor
wegen en Zweden, journalisten uit de lan
den, waar de S.A.S. vestigingen heeft en de
president-directeur van de S.A.S., de heer
P. A. Norlin. In de machine uit Los Ange
les bevinden zich de gouverneur van de
staat Californië en de burgemeester van Los
Angeles. In Winnipeg zullen vertegen
woordigers van de Canadese regering, on
der wie de minister van transport, instap
pen.
Zodra
de lijn voor passagiers openge-
LONDEN (United Press) De voorma
lige Duitse veldmaarschalk Albert von
Kesselring heeft in Groot-Brittannie grote
verontwaardiging gewekt door te verkla
ren, dat Duitsland „The battle of Britain",
de grote luchtslag om Groot-Brittannië,
had kunnen winnen. De B.B.C. heeft via
de televisie een verfilmd vraaggesprek uit
gezonden, dat Kesselring in zijn woning in
de Beierse Alpen verleend had. Daarin zei-
de Kesselring, die commandant van de
„Luftwaffe" gedurende de beslissende
luchtoorlog in 1940 was: „Wanneer het
Duitse opperbevel van 1940 af op dit ge
bied een even groot initiatief aan de dag
had gelegd als in andere campagnes, dan
zou ons succes in de luchtoorlog even groot
geweest zijn".
„De doelwitten en opdrachten van de
Luftwaffe werden echter keer op keer ver
anderd en telkens op een tijdstip, dat
wij op het punt stonden een beslissend re
sultaat te bereiken".
Nog uren na de uitzending bereikten tal
loze telefoontjes van verontwaardigde kij
kers de B.B.C., die ongezouten commentaar
gaven. „Men scheen van oordeel te zijn,
dat Kesselring niet op het beeldscherm
thuishoorde", aldus een woordvoerder van
de B.B.C.
Een opgewonden meneer vroeg de B.B.C.
wanneer er een interview zou komen,
waarin een of andere voormalige hoge
Duitse militair het Britse publiek zou ver
tellen, dat „Duitsland toch overwonnen"
had of dat de Wehrmacht alleen maar het
onderspit had gedolven door een „dolk
stoot in de rug", bekende leuzen, die na
de vorige wereldoorlog grote opgang in
Duitsland maakten.
Kesselring werd in 1946 tot levenslange
gevangenisstraf veroordeeld wegens mede
plichtigheid aan de massamoord op 335 Ita
lianen, die in 1944 op gruwelijke wijze in
de grotten van Adeatine om het leven ge
bracht werden als vergeldingsmaatregel
voor het doden van Duitse militaifen in
Rome. Twee jaar geleden werd de ex-veld
maarschalk vrijgelaten vanwege zijn slech
te gezondheidstoestand.
NEW YORK. (Reuter). Indonesië zal,
wanneer de kwestie Nieuw-Guinea in de
politieke commissie van de UNO in behan
deling kemt een resolutie indienen, waarin
de secretaris-generaal van de UNO wordt
verzocht een bemiddelaar te benoemen. Op
een vergadering van de groep van de 15
Aziatische-Afrikaanse landen werd de
voorgestelde ontwerp-resolutie in beschou
wing genomen. Deze resolutie is opgesteld
door een subcommissie van 6 landen, waar
van India, Irak, Indonesië, Perzië, Pakistan
en Syrië besloten hebben de resolutie te
steunen. De groep zal Vrijdag weer bijeen
komen om deze kwestie te bespreken.
De kwestie Nieuw-Guinea zal door de
politieke commissie in behandeling worden
genomen, als het debat over het plan van
Eisenhower voor het gebruik van atoom
energie voor vredesdoeleinden geëindigd
zal zijn. Volgens de laatste aanwijzingen
zal dit niet vóór volgende week Woensdag
het geval zijn.
steld is duurt de reis van Kopenhagen naar
Los Angeles 27 uur en wordt de route in
omgekeerde richting in 24 uur gevlogen in
verband met het tijdsverschil. Op de nor
male lijndienst zal ook een tussenlanding
worden gemaakt in Edmonton. De toestel
len zullen gevlogen worden door beman
ningen die de ervaring hebben opgedaan
tijdens proefvluchten over de Pool in de
afgelopen jaren. Speciaal voor de ont
vangst van passagiers en mogelijk ook voor
het wisselen van bemanningen onderweg
is op Groenland een hotel gebouwd.
De „Royal Viking de Luxe" biedt plaats
aan 50 passagiers, van wie een tiental des
nachts in bedden kan slapen. De overige
passagiers moeten met ligstoelen genoegen
nemen.
Historisch verhaal naar het gelijknamige
toneelspel van JAN VAN DAM
Bewerkt door A. Zwart
30)
Pieter pufte voor zich heen, terwijl hij
op de tweede vesting toeging, die in de
verte al was te zien. Als de Spanjolen zich
ook zo goed konden verbergen als deze
man, dacht hij, zag het er weinig opgewekt
voor hem uit! Maar komaan, het enige wat
hij kon doen, was het betrachten van de
uiterste voorzichtigheid en niet meer aan
andere dingen denken. Als hij dan in de
val liep, h.ad hij het tenminste niet aan
zichzelf te wijten. Wat was het eigenlijk
een makkelijk tochtje! Rechts, aan de over
kant van het Spaarne, zaten de Spanjolen
en hadden hem niet in de gaten. Weldra
zou hij hun kampementen voorbij zijn en
dan kon hij de weg naar Delft verder
zingend afleggen. Hij hoefde alleen dat
tweede fort nog te passeren en dan kwam
hij bij het meer, waar het schip op hem
lag te wachten. Zo zie je, dat de dingen
er vanuit de verte altijd donkerder uit
zien dan ze zijn!
Toen hij met zijn gedachten op dit punt
was gekomen, barstte het vuur los en ont
zet liet hij zich op de grond vallen. Op vele
plaatsen flikkerden aan de andere oever
de vlammen uit de lopen der Spaanse ka
nonnen en de harde knallen schalden met
grote sterkte over het water. Maar ook
van links werd er geschoten: dat waren de
Spaanse schepen.
Op de grond liggend dacht Pieter snel
na. De schans, waar hij op toeging, werd
aangevallen, zodat hij in die richting on
mogelijk verder kon gaan. Misschien wa
ren er trouwens al vijandelijke soldaten
voor een Invasie overgestoken. Er met een
grote boog links omheen gaan was ook
uitgesloten, omdat hij dan op de Spaanse
boten zou stuiten. Teruggaan dacht hij niet
aan. Blijven liggen was te riskant, omdat
de gevechten misschien de hele nacht
doorgingen, en als het dag werd, mocht hij
hier niet meer zijn. Het enige wat er over
bleef was, om zich in het hol van de leeuw
te wagen! Hij moest naar de overkant
zwemmen. Weliswaar liep hij op dtie ma
nier de tocht met het Geuzenschip mis en
wie weet wat voor andere dingen hij nog
te verduren kreeg, maar daar was niets
aan te doen. Dat was niet het belangrijkste.
De hoofdzaak was, dat hij in Delft kwam,
hoe dan ook.
Hoewel hij een beetje beefde, aarzelde
hij niet langer. Hij trok zijn schoenen uit,
nam ze in zijn mond en liet zich in het wa
ter glijden. Gelukkig was het niet kQud. Zo
langzaam en behoedzaam hij kon, met zo
min mogelijk boven het water uit zwom
hij. Intussen nam de strijd steeds in hevig
heid toe. Nu gingen er ook muskettiers aan
meedoen. Ai! Dat scheelde maar een haar!
Een verdwaalde kogel was vlak naast hem
met een scherpe pets in het water neerge
komen. Met zachte, brede slagen zwem
mend bereikte hij de overkant, waar hij
zich voorzichtig op de wal werkte. Nie
mand had hem gezien en hij was onge
deerd.
Even bleef hij zitten oim uit te druipen,
zodat hij niet al te veel sporen zou ach
terlaten. Dan trok hij zijn schoenen aan en
verkende, zo goed en zo kwaad als het
ging, de situatie. Links om het Spaanse
kamp heen, in de richting van het Zuiden,
was onmogelijk omdat daar de gevechten
in gang waren. Er doorheen was gekheid,
en daarom restte hem slechts om in de
richting van Haarlem terug te gaan en de
nederzetting aan de rechterzijde te passe
ren. Aan deze kant van het kampement
was, ter bescherming tegen het vuur uit
de Geuzenschansen, een wal van ongeveer
twee meter hoogte gebouwd, waarlangs hij
zich goed kon voortbewegen. De schiet
gaten bevonden zich op manshoogte, dus
daar kon hij onderdoor kruipen. Een hal
ve minuut werd het nu gevaarlijk, omdat
hij door het open veld naar de muur toe
moest. Een uitkijk zou hem makkelijk kun
nen ontdekken. Wat moest hij doen? Krui
pen of hollen? Hij besloot tot het laatste,
zette afen rende met een snelheid als
hij nog nooit eerder in zijn leven had ver
toond naar de versterking. Hijgend en
met hartkloppingen liet hij zich er tegen
aan vallen.
Alles was veilig. Kennelijk hielden alle
Spanjaarden hun aandacht gericht op het
waper.treffen, dat nog steeds in hevigheid
toenam. Na een paar minuten uitgeblazen
te hebben, kroop hij op zijn knieën verder.
Dat was geen pleziertje in zijn plakkende
kleren en soppende schoenen; dikke klui
ten modder bleven op zijn benen plakken.
Maar de muur bood een prachtige be
scherming. Toen hij weer ter hoogte van
de eerste Geuzenstelling was gekomen, zag
hij het donkere silhouet van de baardman,
die hem gadesloeg. Hij had zijn geweer
in de aanslag. Pieter zwaaide licht met zijn
arm, maar de ander was wel zo verstan
dig om geen signalen terug te geven. Pie
ter voelde zich rustiger worden met de
wetenschap, dat de oude vrijheidsstrijder
over hem waakte; want het was duidelijk,
dat hij zijn musket onmiddellijk aan .de
schouder zou leggen als iemand hem. Pie
ter, opmerkte. En het was bekend dat zij
de beste schutters ter wereld waren, de
Geuzen.
Dicht onder de muren van Haarlem ge
komen, moest hij linksaf. Maar hier hield
de beschermende muur op en maakte
plaats voor een lange reeks stellingen voor
de beschieting van de stad. Alleen het
voorzichtigste sluipen kon nu uitkomst
brengen. Nu bleek de waarde van de oefe
ningen, die hij op de binnenplaats van de
Doelen had moeten houden, en die hem zo
onzinnig hadden toegeschenen. Hij ging
vlak legen de grond liggen, zijn benen te
gen elkaar en de punten van zijn schoenen
naar buiten gericht; zijn ellebogen in zijn
zijden en de onderarmen op de bodem. Zo
bewoog hij zich met zijn voeten en armen
voorts. Steeds tien centimeter, waarna hij
even wachtte. Langzaam vorderde hij op
deze manier, maar zeker. Ook werd hij er
dodelijk vermoeid van, dermate erg dat hij,
toen hij een kwart van de afstand had af
gelegd, neiging voelde om zijn ogen dicht
te doen en te gaan slapen.
Maar hij kroop voort. Steeds maar ver
der, stukje na stukje. Het ene kwartier
verstreek na het andere. Na een klein uur
was hii ongeveer ter hoogte van de Kleine
Houtpoort. En weer ging hij verder. Op
het laatst vergat hij bijna, dat een mens
zich ook nog op een andere manier kan
voortbewegen dan door kruipen. Wederom
na een uur bleef hij moedeloos liggen.
Want Pieter wist niet, dat er „pas" twee
uren verstreken waren. Hij was in de ver
onderstelling, dat hij al minstens vijf of zes
uur bezig was en dat de zon ieder ogenblik
kon opgaan. Dan zou men hem hier zien
liggen voor de kanonlopen. Wat was hij
begonnen! Tot nu toe was alles goed ge
gaan, maar dat kon zo niet blijven voort
duren. De gevechten ginder waren opge
houden en de aandacht der uitkijkposten
was daar dus ndet meer op geconcentreerd.
Het kon hem ook eigenlijk niets meer
schelen wat er met hem gebeurde, al na
men ze hem nu direct gevangen! Hij wist
alleen maar. dat hij zo moe was, als maar
ooit iemand was geweest.
Dan vermande hij zich weer. Hij moest
verder! Het ging niet om hem of zijn ver
moeidheid. Het ging om achttienduizend
mensen! En Pieter kroop voort. Duwend
met zijn ellebogen en voeten tot zijn pezen
leken te scheuren. Toen
Een schildwacht! Vlak vóór hem! Hij was
er al meer gepasseerd, maar die hadden
zich achter de kanonnen gordel opgehou
den en hij had steeds gewacht tot ze ver
dwenen waren. Maar deze stond nog geen
tien meter van hem af! Onbeweeglijk stond
hij, een hand in zijn zij, in de andere een
pistool! Pieter had zelf expres geen wapens
meegenomen om zich. als hij aangehouden
werd, uit te geven voor een Spaansgezinde
overloper. Nu was deze truc uitgesloten,
want indien men hem op deze plaats en
in deze houding zou ontdekken, zou men
dat verhaal bezwaarlijk geloven. Stil blij
ven liggen en nauwelijks ademhalen was
het devies nu!
Zag de man hem misschien al? Pieter
kon niet uitmaken of hij in zijn richting
keek of met de rug naar hem toe stond. Hij
onderscheidde alleen zijn omtrekken Hij
legde zijn hoofd op de grond en wachtte,
wachtte, wachtteHoe lang hij daar ge
legen had is hem nooit duidelijk gewor
den. Het leken eeuwen. En dan die kei,
die onder zijn buik lag, die geleidelijk die
per in zijn vlees drong! Het ergste was mis
schien nog, dat intussen de tijd maar ver
streek. De ander scheen voorlopig nog
geen aanstalten te maken om zich te bewe
gen, laat staan om weg te gaan.
(Wordt vervolgd).
