„Uw zelfmoordtheorie hangt aan
een denkbeeldige zijden draad"
Getuigenverhoor afgesloten;
morgen requisitoir en eis
PANDA EN DE MEESTER-BUIKSPREKER
Wereldnieuws
President tot Berkelse arts:
Domheidof
raffinement
De radio geeft Woensdag
Doodswens
Den Haag reageerde nog
niet op Duitse klacht
VA RA -speelgoedactie
Zocli ió liet
zo
J
DINSDAG 16 NOVEMBER 1954
HAARLEMS DAGBLAD
OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT
Digestif Bennies -
Om znarbrand te blussen;
De Haarmode 1954/55
SALON HOFFMANN
Het „incident van Katwijk"
Ruim 1,3 rrnilioen voor
Vluchtelingenhulp
Bolsward haalde zes
man met hun stepje in
Unilever keurt verhoging
aandelenkapitaal goed
„Rhapsody"-prijs
Kerkelijk Nieuws
De zaqende ruinen
V
Tafellakens
van vroeger
(Van een verslaggever)
Aan het slot van de getuigenverhoren in de appèlzaak tegen de Berkelse arts heeft de
president van het Haagse gerechtshof, mr. Th. L. van Berckel, zich gistermiddag tot
de verdachte gericht met een samenvatting van zijn indrukken die aan duidelijkheid
niets te wensen overliet. „Ik heb mij dezer dagen lopen bezinnen", zo sprak de presi
dent, „op het dilemma waarvoor wij hier allen geplaatst zijn. Ik heb getracht, deze
zaak te ontdoen van alle medische en zelfs juridische geleerdheid, om tot de kern van
de kwestie door te dringen. Die kern bevat drie theorieën omtrent de dood van uw
vrouw: een natuurlijke dood, zelfmoord en moord, gepleegd door u. Als ik de moge
lijkheid van een natuurlijke dood bezie, val ik echter direct over het feit dat er
blauwzuur in het lijk van uw vrouw geconstateerd is. Wat de zelfmoord-theorie
betreft, die hangt, simplistisch beschouwd, alleen aan de denkbeeldige draad van uw
eigen beweringen. Blijft over de mogelijkheid van moord door uw hand. Dat u dit
hardnekkig blijft ontkennen zegt weinig in een rechtzitting die zo rijk was aan allerlei
ontkenningen en tegenspraken van uw zijde, zelfs als het verklaringen van beëdigde
en achtenswaardige getuigen betrof. Wat ik u nu gezegd heb, is het resultaat van een
simplistisch, maar logisch denken wat hebt u daarop te zeggen?
Doodsbleek, doch met vaste stem antwoordde de arts: „U ziet een zeer belangrijke
factor over het hoofd, namelijk dat ik sinds mijn arrestatie steeds als moordenaar ge
doodverfd ben. Dat heeft iedereen suggestief beïnvloed, en wellicht ook sommige
getuigenverklaringen".
Met een geïrriteerd gebaar van „dat weten we nu wel" maakte de president een
einde aan dit oratio pro domo van de verdachte, dat tevens diens laatste woord was
tijdens dit stadium van de rechtzitting. Morgenochtend begint namelijk het slotbedrijf
van de Berkelse tragedie met het requisitoir van de procureur-generaal mr. D. J. van
Gilse - en wat diens eis zal zijn lijkt op het ogenblik nauwelijks meer twijfelachtig.
Veel belangrijks is er op deze laatste getuige-deskundige gehoord, beaamde op
getuigendag overigens niet meer aan de
orde gekomen, hoewel mr. Huygens, ijve
rig voortbouwend aan de zelfmoord-hypo
these, weer verschillende nieuwe ver
onderstellingen naar voren bracht. Aan de
psychiater prof. dr. E. A. D. E. Carp vroeg
hij o.m. of deze het mogelijk achtte dat
mevrouw O. haar haat jegens haar man
tenslotte op zichzelf „verhaald" had door
zelfmoord te plegen.
„Theoretisch wel mogelijk", beaamde de
getuige-deskundige.
Mr. Huygens betoogde vervolgens dat
diverse standaardwerken reppen van zelf
moordenaars die via „verdrongen" haat
jegens derden tot zelfvernietiging gekomen
zijn en ook dit onderschreef prof. Carp ten
volle.
Mr. Huygens: „Ik dank u zeer, pro
fessor; uw bevestiging van mijn hypo
these zal ik verwerken tot een belangrijk
onderdeel van mijn pleidooi."
Maar even later sjond Mr. Huygens in
feite zijn eigen hypothese te bestrijden,
toen hij in het geweer kwam tegen dr.
Hoelens veronderstelling, dat de verdachte
via een dergelijk „verdrongen complex"
(n.l. haat jegens zijn schoonmoeder) tot
moord op zijn vrouw gekomen kan zijn!
De procureur-generaal zat daar dan ook
naarstig aantekening van te maken
De genoemde dr. Hoelen, eveneens psy
chiater en reeds eerder in deze zitting als
ADVERTENTIE
óók om zutirbrand te voorkomen
U hoeft niet meer tegen Uw maaitijden op te
zien uit vrees voor zuurbranden op de maag.
Met één of twee Rennies bij de hand blijft U
iedere brand de baas en blust U de pijn bij
voorbaat. Vraag Rennies bij Uw apotheker of
drogist.
HILVERSUM I, 402 M.
7.00 Nieuws en S.O.S.-berichten. 7.10 Ge
wijde muziek. 7.45 Een woord voor de dag.
8.00 Nieuws en weerbericht. 8.15 Platen. 9.00
Voor de zieken. 9.30 Voor de huisvrouw. 9.40
Platen. 10.15 Idem. 10.30 Morgendienst. 11.00
Platen. 11.25 Twee, hoorspel. 12.00 Platen.
12.30 Land- en tuinbouwmededelingen. 12.33
Platen. 12.53 Platen of actualiteiten. 13.00
Nieuws. 13.15 Met Pid op pad. causerie. 13.20
Ode on St. Caecilia's Day. 13.50 Iphigénie en
Tauride, opera (pl.) 16.00 Voor de jeugd.
17.20 Platen of actualiteiten. 17.30 Orgel. 18.00
Spectrum van het Christelijk Organisatie-
en Verenigingsleven. 18.15 Piano en cello.
13.30 R.V.U.: Mevr. Dr. E. Pereira—d' Oli-
veira: Over slaap. 19.00 Nieuws en weerbe
richt. 19.10 Muzikale causerie. 19.30 Buiten
lands overzicht. 19.50 Platen. 20.00 Radio
krant. 20.20 Kamermuziek. 21.20 Augustinus,
causerie. 21.40 Platen. 21.45 Lichte muziek.
22.00 Int. Evang. commentaar. 22.15 Omroep
orkest en soliste. 22.45 Avondoverdenking.
23.00 Nieuws. 23.15 Platen. 23.30 Man en
Vrouw, causerie. 23.4524.00 Platen.
HILVERSUM II, 298 M.
7.00 Nieuws. 7.10 Platen. 7.15 Gymnastiek.
7.33 Platen. 7.45 Even opkrikken! 7.50 Pla
ten. 8.00 Nieuws. 8.18 Platen. 8.50 Voor de
huisvrouw. 9.00 Gymnastiek voor de vrouw.
9.10 Platen. 10.00 Schoolradio. 10.20 Voor de
vrouw. 11.00 R.V.U.: Prof. Ir. R. J. Forbes:
De techniek in de Oudheid. 11.30 Platen.
12.00 Accordeon-orkest en solist. 12.30 Land
en tuinbouwmededelingen. 12.33 Voor het
platteland. 12.38 Amusementsmuziek. 13.00
Nieuws. 13.15 Tentoonstellingsagenda. 13.10
Orgel en zang. 13.45 Platen. 14.00 Medische
kroniek. 14.10 Voor de jeugd. 16.00 Voor de
zieken. 16.30 Voor de jeugd. 16.50 Platen.
17.15 Dansmuziek. 17.50 Regeringsuitzending:
Rijksdelen overzee: Het Maranatha-quartet
te Paramaribo. 18.00 Nieuws en commentaar.
18.20 Orgel. 18.35 Actualiteiten. 18.45 Gitaar
ensemble en solist. 19.00 Voor de jeugd. 19.10
Bezwaren tegen geheelonthouding, causerie.
19.30 Voor de jeugd. o.OO Nieuws. 20.05 Po
litiek commentaar. 20.15 Voor de militairen.
20.50 De glinsterende onzekerheid, docu
mentaire. 21.20 Promenade-orkest, Omroep
koor en solist. 22.20 Behouden vaart!, cau-
resie. 22.35 Pianorecital. 23.00 Nieuws. 23.15
Socialistisch nieuws in Esoeranto. 23.20 Ro
mantische muziek. 23.4024.00 Platen.
BRUSSEL, 324 M.
12.00 Symphonisch orkest en solist. 12.30
Weerbericht. 12.34 Platen. 13.00 Nieuws. 13.15
Platen. 14.00 Schoolradio. 15.45 Kamerorkest,
16.20 Orkest-concert. 17.00 Nieuws. 17.10
Saxophoonkwartet. 17.40 Zangrecital. 17.50
Boekbespreking. 18.00 Vlaamse dichters in
woord en melodie. 18.30 Voor de soldaten.
19.00 Nieuws. 19.40 Volkszang. 20.00 Hare
Hoogheid walst, operette. 22.00 Nieuws. 22.15
Platen. 22.45 Idem. 22.5523.00 Nieuws.
BBC
22.0022.30 Nieuws, zoëven verschenen en:
Vraaggesprek. Vrijbuiters radiodagboek. (Op
224 m.).
een desbetreffende vraag van de verdedi
ging, dat cyaankali een typisch „zelf
moordenaarsvergif" is en zelden of nooit
door moordenaars gebruikt, omdat het bij
lijkschouwing direct is aan te tonen.
Verdachte: „Als ik een moord had
willen plegen had ik wel andere middelen
gehad die vrijwel geen kans op ontdek
king bieden. Ik zou dus wel heel dom
geweest moeten zijn, om in zo'n geval
cyaankali te nemen
„Of juist heel geraffineerd misschien",
opperde de president, die de arts vervol
gens vroeg waarom hij aan talrijke men
sen in Berkel al lang tevoren verteld had,
dat zijn vrouw „het wel niet lang meer
zou maken".
Verdachte: „Ik heb dat maar tegen
enkelen gezegd."
President: Maar waarom in 's he
melsnaam? Als echtgenoot en dokter had
u daarover immers moeten zwijgen, zelfs
als wij aannemen dat u te goeder trouw
was, vindt u niet?"
De arts kon hier geen bevredigend ant
woord op geven maar mr. Huygens had
ook hic-r een theorie voor. „Wat is de
„doodswens" in de psychiatrie", vroeg hij
de getuige dr. Hoelen.
Deze antwoordde: „Daaronder verstaan
wij het onbewuste verlangen van een
persoon, dat iemand die hij kent, spoedig
zal sterven."
Mr. H.: „Is zo'n verlangen iets mis
dadigs?"
Dr. Hoelen: „Natuurlijk niet!"
Mr. H.: „Kan het verhaal dat O. gespuid
heeft over het spoedig overlijden van zijn
vrouw, ook op zo'n „doodswens" terug te
voeren zijn?"
Dr. Hoelen: „Ook dat is, in theorie, zeer
wel denkbaar."
Tenslotte vroeg de verdediging deze ge
tuige nog, of het eventueel mogelijk zou
zijn, door middel van getuigenverklaringen
nu nog een psychiatrisch rapport over de
overleden doktersvrouw te laten samen
stellen om uit te maken of deze zelfmoord
neigingen kan hebben gekoesterd.
Toen dr. Hoelen verklaard had, dat ook
dit wel doenlijk was, stapte mr. Huygens
echter, zonder het Hof om zulk een onder
zoek te vragen, van deze kwestie af.
Wel had hij aan het begin van de zit
tingsdag verzocht nog drie getuigen-des-
kundigen op te roepen. Een daarvan was
de Britse lijkschouwer, medicus en jurist
Sir William Bentley Purchase, de beide
anderen prof. dr. M., pharmacoloog te
Eindhoven en zijn vakgenoot dr. Van D.
uit Amsterdam.
Deze laatsten waren nl. volgens de ver
dediger in de zitting van Zaterdag bij ver-
ADVERTENTIE
vereist een uiterst soepele
Wave, soepel en toch goed
houdbaar. - Onze nieuwe
PLASTO-WAVE is de
volmaakte Permanent Wave,
ook voor het moeilijkste haar
Middenweg 126 - Tel. 22202
Haarlem-Noord
stek in hun beroepseer aangetast door de
getuige-deskundige dr. Hulst, die toen ver
klaard had, dr. Van D. „wel een fatsoen
lijk man" te vinden en zich over de kwali
teiten van prof. M. liever niet te willen
uitlaten.
Mr. Huj'gens vond dat voor de beide
geleerden zo beledigend, dat zij gelegen
heid moesten krijgen zich ter zitting te
rehabiliteren. Maar het hof deelde, na
raadkamer, mede dat het geen aanleiding
zag, de genoemde drie heren als getuigen-
deskundigen alsnog te dagvaarden.
Direct daarna werd de zitting geschorst
tot Woensdag, wanneer de procureur-gene
raal requisitoir zal nemen én wellicht
ook de pleidooien nog aan de beurt komen.
KEULEN. (United Press). De „Köl-
nische Rundschau", die dikwijls wordt
aangemerkt als de spreekbuis van de
Christelijk Democratische partij, bevat on
der het opschrift „Bevreemdende reactie"
het volgende:
„De Duitse Evangelische predikant Jo
hannes Löwenstein, die deze zomer bij het
baden aan het Noordzeestrand van de Ne
derlandse badplaats Katwiik tezamen met
zijn zoon ernstig door de plaatselijke po
litie werd mishandeld, heeft een eis we
gens schadevergoeding tegen de Neder
landse politie-autoriteiten ingediend. Zoals
de Rundschau op 25 Augustus heeft ge
meld, hadden de Nederlandse politie-be-
ambter. de 57-jarige gebrekkige predikant
en zijn zoon zonder reden met gummi
knuppels neergeslagen en niettegenstaan
de de protesten van de verontwaardigde
ooggetuigen in badpak naar het politie
bureau gebracht om hen daar een uren
lang verhoor te laten ondergaan.
Zoals de Duitse ambassade in Den Haag
mededeelt, heeft zij op haar démarche bij
het Nederlandse ministerie van Buiten
landse Zaken in Den Haag tot haar be
vreemding tot nu toe generlei antwoord
ontvangen, hoewel daarop meermalen is
aangedrongen. In plaats daarvan werd in
Nederland de volkomen verkeerde lezing
verspreid dat de Duitse bondsregering de
predikant en zijn zoon gedesavoueerd en
hun paspoorten ontnomen heeft om hen
op deze wijze in het behartigen vain hun
belangen te hinderen.
In dit verband verdient vermeld te wor
den dat de Nederlandse minister van Bin
nenlandse Zaken, dr. Beel, dezer dagen
voor de Staten-Generaal met nadruk ver
klaard heeft dat de talrijke in Nederland
openlijk geuite klachten over een onbe
heerst optreden van de politie volkomen
ongegrond ".ijn". Éen woordvoerder van het
Nederlandse ministerie van Buitenlandse
Zaken heeft in Den Haag medegedeeld,
dat het verzoek van de West-Duitse bonds
regering om inlichtingen over dit geval in
onderzoek is bij het ministerie van justi
tie en dat een antwoord aan Bonn zal
worden gezonden, zodra de inlichtingen
van dit ministerie bekend zijn.
De afgelopen dagen is bij het Comité
Vluchtelingenhulp 1954, giro 5100 Den
Haag, 84.000 gulden binnengekomen. De
opbrengst van de actie tot en met Maandag
bedraagt daardoor 1.302.000 gulden.
Het Shell mannenkoor Amsterdam, de
Koorvereniging Pro Musica Bussum, het
meisjeskoor Sweet Sixteen en de Aether -
geuzen geven gezamenlijk onder leiding
van Lex Karsemeyer op Zondagavond 28
November in het Amsterdamse Concertge
bouw een uitvoering ten bate van de
Vluchtelingenactie 1954.
VERZENDING VAN ZEEPOST
Met de volgende schepen kan zeepost
worden verzonden. De data, waarop de
correspondentie uiterlijk ter post moet zijn
bezorgd, staan achter de naam van het
schip. Voor Indonesië: ms. „Karimata" 25
November; voor Nederlands Nieuw Gui
nea: ms. „Kota Agoeng" 16 December; voor
Nederlandse Antillen ms. „Oranjestad"
23 November; voor Suriname: ms. „Sten
tor" 1 December; voor Unie van Zuid-
Afrika en Zuid-West Afrika: ms. „Carna-
von Castle" 20 November; voor Canada:
ss. „Appingedijk" 24 November en ss.
„Rijndam" 27 November; voor Zuid-Ame-
rika: Argentinië en Brazilië ms. „Brasil
Star" 22 November; voor Australië: via En
geland 20 November en per ss. „Strath-
more" 25 November; voor Nieuw Zeeland:
via Engeland 20 November.
Op de werf van de Dok- en Werf maatschappij Wilton Feyenoord te Schiedam ligt
een nieuw machtig vaartuig gereed, dat op Zaterdag 20 November als de Willem
Barendsz II te water zal gaan. De doopplechtigheid zal worden verricht door de
echtgenote van onze minister van Landbouw, Visserij en Voedselvoorziening,
mevrouw H. J. Mansholt-Postel. Foto: De nieuwe Willem Barendsz op de helling,
gereed voor dé grote dag.
Flevotour, eerste étappe
Omstreeks zes uur Maandagavond zijn te
Bolswai-d de zes mannen gearriveerd, die
de eerste étappe hadden afgelegd van een
autopedrace om het IJselmeer. Zes arbei
ders uit St. Maartensvlotbrug in Noordhol
land hebben een weddenschap afgesloten,
waarbij het er om gaat een autopedrace
rondom het IJselmeer te maken. Zij heb
ben Maandag de eerste tachtig kilometer
afgelegd. Vooral op de Afsluitdijk stond
een stevige wind, die ze tegen hadden en
af en toe werden zij geplaagd door plens
buien.
Te Bolsward werden zij met enthou
siasme ingehaald. Een groot publiek stond
de steppers op te wachten en bij het hötel
De Wijnberg, dat als eindpunt van de eer
ste étappe gold, stond een pierement klaar
om bij de aankomst in vrolijk geridel los
te barsten.
De leerlingen van de Middelbare Rijks-
zuivelschool te Bolsward hadden er voor
gezorgd, dat er een open landauer gereed
stond om de zes mannen een rondje door
Bolsward te laten maken en ook de burge
meester van Bolsward was ter begroeting
aanwezig.
De verhoging van het gewone aandelen
kapitaal van Unilever N.V. van 3C3 tot 500
millioen. de daarvoor nodige wijzigingen in
de statuten en de uitgifte van bonusaandelen
ten laste van de agioreserve zijn in een
buitengewone vergadering van de Unilever
N.V. met algemene stemmen goedgekeurd.
De voorzitter, dr. Paul Rijkers, deelde ter
toelichting mede, dat de statutenwijziging op
zichzelf geen enkele principiële betekenis
heeft. Het voorstel tot kapitaalsverhoging
heeft geen ander doel dan de grens van 300
millioen op 500 milioen te brengen om te ver
mijden dat het geplaatste kapitaal zal komen
boven het toegepaste maatschappelijk
kapitaal.
„Wij blijven een voorzichtige dividend
politiek volgen, vooral met het oog op het
feit, dat de kapitaalsbehoeften in de na
oorlogse tijd op een abnormaal hoog niveau
zijn gekomen en wel op een niveau van 250
millioen per jaar. Ik denk, aldus dr. Rijkens,
„dat dit hoge niveau n'et kan blijven en ik
hoop dat het evenwicht tussen kapitaals
uitgaven en afschriivingen op de duur weer
hersteld zal ziin." Wat tot nu toe de resul
taten over 1954 betreft, die worden in elk
opzicht bevredigend geacht.
In de kleine zaal van het Concertgebouw
te Amsterdam is gisteren de wedstrijd ge
houden voor de Nederlandse deelnemers
aan het pianoconcours, dat is georganiseerd
in alle West-Europese landen ter gelegen
heid van de vertoningen van de film
„Rhapsody". Er waren negen finalisten uit
het gehele land. Winnaar werd de 20-jarige
J. H. Wijn uit Amsterdam, die werd toege
sproken door de voorzitter van de jury, de
heer Willem Andriessen.
De heer Wijn zal thans tijdens een vijf
daags verblijf in Parijs op 9 December in
de Salle Pleyel met de andere nationale
prijswinnaars de strijd moeten aanbinden
om de „Rhapsody"-prijs, ten bedrage van
duizend dollar.
De Apeldoonrse politie is er in geslacgd
de verdachte van de diefstal van een EHBO-
verbandkist ter waarde van ongeveer f 125
uit een onbewaakte EHBO-post aan de
Amersfoortse weg te Apeldoorn te arresteren
Het is de Apeldoorner G. de W. Bij het ver
hoor bleek, dat hij cok de vorige keer een
dergelijke diefstal had tepleegd. De EHBO
is na deze arrestatie op haar besluit terug
gekomen de onbewaakte hulppost aan de
Amersfoortse weg op te heffen.
52. Zodra de barones van haar verbazing
was bekomen, snelde zij achter de portier
aan. „Admiraal!", jammerde zij, „ga niet
heen! Het is een misverstand!" Maar reeds
was de portier in het water gedoken, ach
ter de slangenmens aan, die reeds naar de
kust zwom. „O, wat een vreselijke toe
stand", huilde de barones handenwrin
gend, „nu denkt hij, dat ik hem beledigd
heb. Maar hoe was het ook mogelijk, dat
mijn eigen stem hem een bedrieger noem
de, terwijl ik zelf mijn mond hield?" „Dat
heb IK gedaan, baroneshet was een
buiksprekers-kunstje", klonk plotseling
een stem achter haar en omkijkend, zag
zij Eric Echo staan. „Wat?!", riep de baro
nes, „dus u hebt mijn eregast beledigd?!
En met mijn stem nog wel, zodat hij dacht,
dat IK het deed!" „Ja", antwoordde Eric
Echo kalm, „maar het was geen beledi
ging". Het was de waarheid", voegde
Panda hieraan toe, „heeft hij het zelf niet
bewezen, door er vandoor te gaan? Als hij
werkelijk een admiraal was geweest, zou
hij niet zo hals over kop gevlucht zijn!"
„Grote grutjes dat is waar!", prevelde
de barones verward.
Geref. kerken
Beroepen te Nijmegen (vac. K. Schou
ten) B. J. A. Streefkerk te Berkel-Roden-
rijs; te Wolvega B. G. Mees ten Oever te
Kamerik.
Bedankt voor Dinteloord G. Heijermans
te Wolphaartsdijk.
Tweetal te Nijmegen (vac. K. Schou
ten) M. v. d. Meulen te Sleeuwijk en B. J.
A. Streefkerk te Berkel-Rodenrijs.
Bedankt voor 's-Gravenhage-Loosdui-
nen (vac. H. W. Wierda) G. W. Rijksen te
Rotterdam-Z.
Chr. Geref. kerken
Beroepen te Amsterdam-O. A. Hilbers te
Enschedé-W.
Bapt. gemeenten
Bedankt voor Almelo S. J. Zijlstra te
Eindhoven.
Ned. Herv. .kerk
Beroepen te Alblasserdam (vac. J.
Ewoldt) (toez.) W. Brinkman te Asperen:
te Rotterdam-Vreewiik (toez.) H. S. J. Kalf
te Bennebroek; te Waddinxveen P. P. J.
Monster te Katwijk aan Zee.
Beroepen te Drachten (voor bijz. werk
zaamheden) F. Hoekstra, leger-predikant
te Leeuwarden; te Gorinchem (toez.) J. v.
d. Velden te De Bilt; te Hoogeveen W. L.
Tukker te Delft.
Ned. Prot. Bond
Benoemd tot voorganger van de afd.
Bloemendaal E. J. Kuiper cand. te Over-
veen: idem te Dieren ds. M. W. J. v. Lin-
schoten te Oldenkeppel (Geld.).
Geref. Berken ond. art. 31 K.O.
Bedankt voor Leerdam (vac. J. Kok) G.
Roukema te Ede.
ADVERTENTIE
van rheumatiek. spit, ischias, hoofd- en
zenuwpijnen worden snel en afdoende ver
dreven door Togal, Er is geen beter middel
tegen dan Togal. Togal baat waar andere
middelen falen. Togal zuivert door de nieren
en is onschadelijk voor hart. en maag. Bij
apoth. en drog. f 0.95, f 2.40 en f 8.88.
Sinds 1951 organiseert de VARA jaar
lijks een Sint Nicolaas-speelgoedactje om
kinderen in kindertehuizen met geschen
ken te verrassen. Vorig jaar ontvingen
13.750 kinderen een verrassing en ook dit
jaar de actie loopt al weer enkele we
ken is er reeds voor 4000 kinderen de
mogelijkheid een aardigheidje te konen. Bij
deze speelgoedactie worden twee vormen
van huln onderscheiden; de eerste is dat
personeel van een bedrijf, de manschappen
van een legeronderdeel, de leden van een
vereniging enzovoorts, gezamenlijk een
kinderhuis adopteren: de tweede is dat
men bijdragen stort op giro 12345 van de
VARA-sneelgoedactie.
Ook dit jaar hebben enkele Haarlemse
bedrijven zich reeds gemeld. Over tien da
gen zullen wij de volledige resultaten wat
betreft de deelneming van Haarlemse be
drijven en de betrokken kindertehuizen
publiceren.
Zoon. De Oost-Berlijnse volksvertegen.
woordiging, die op 17 October werd ge,
kozen, heeft eenstemmig Fritz Ebert
herkozen als burgemeester. De zestig,
jarige Ebert, lid van het politieke
bureau van de Oost-Duitse communis,
tische partij, is de zoon van de eerste
Duitse president na de eerste wereld,
oorlog, Friedrich Ebert, die in 1925
stierf.
Veiligheid. Bij de Belgische Kamer is een
wetsvoorstel ingediend op grond waar. i
van voorstellingen van koorddansers en
trapezekunstenaars in circussen en
theaters zonder veiligheidsnet voortaan
verboden zullen zijn.
Ordeverstoring. Twee Britse zeelieden zijn
voor een gerechtshof te Archangel „we
gens ordeverstoring" uit de Sovjet-Unie
gewezen. Het vonnis luidde eigenlijk
„verlies van vrijheid gedurende een
jaar", doch het werd onmiddellijk ver
anderd in een order tot uitwijzing. De
zeelieden voeren op het Britse vaartuig
„Iceland".
Subsidie. De aartsbisschop van Welling,
ton (Nieuw-Zeeland) heeft verklaard,
dat als de Rooms-Katholieke eisen tot
staatssubsidie voor confessionele scho
len niet erkend werden, hij er over zou
denken, de Rooms-Katholieke mannen
aan te sporen, bij een mogelijke nieuwe
oorlog geen dienst in het buitenland te
doen. In Nieuw-Zeeland is de staats
subsidie voor het onderwijs beperkt tot
openbare scholen.
„Smog". De Britse minister voor Open
bare Werken, Nigel Birch, heeft ver
klaard niet te verwachten, dat „smog"
het mengsel van mist en rook, dat in
de winter dikwijls in de Britse in
dustriesteden hangt binnen tien tot
twintig jaar verbannen kan worden. Hij
hoopte, dat er na deze tijd vorderingen
gemaakt zuilen zijn om de ergste
volgen van smog te niet te doen.
Slachtoffer. Een slachtoffer van kinder
verlamming, dat achttien jaar en zeven
maanden in een ijzeren long had geleefd,
Fred Snite, is op 44-jarige leeftijd te
Miami in de Verenigde Staten over
leden. Snite was gehuwd en had drie
kinderen. Gelegen in zijn ijzeren long,
maakte hij grote reizen, ondermeer naar
Lourdes.
Voorzorg. De Britse militaire autoriteiten
hebben meer dan 30 wachtposten terug,
getrokken, die gedurende het weekeinde
in het gebied van Liverpool werden
uitgezet, volgens een bekendmaking van
het ministerie van Oorlog om „militaire
installaties te beveiligen tegen een mo
gelijke bedreiging". Naar verluidt wer
den de voorzorgsmaatregelen getroffen,
nadat een bericht was onderschept van
het Ierse republikeinse leger, waarin
sprake was van plannen voor overval
len op wapenopslagplaatsen.
Goedkoop. In Helsinki is een Kiev, een
Russische 35 millimeter camera, te koop
die als twee druppels water lijkt op de
Duitse Contax IIA, voor ongeveer een
derde V2n de prijs van de Duitse came
ra. De Contax kost ongeveer f
Finse mark en de Kiev 29.400 mark. De
Russische uitvoering van de Contax
heeft een f:2 lens en een sluitermecha
nisme tot 1/1250 seconde, precies zoals
het Duitse toestel.
Gevolgen. De ambassadeur van Columbia
in Washington is een perscampagne
begonnen met het doel de dalende prijs
beweging voor koffie tot staan te bren
gen. Hij beweert, dat een verlaging van
de koffieprijs tot armoede in de Zuid-
Amerikaanse productielanden zou leiden
en het communisme zou bevorderen. Hij
drong er bij de huisvrouwen op aan
niet uitsluitend te letten op het per
soonlijke voordeel, dat een prijsverla
ging haar zou kunnen bieden, maar ook
op de economische, maatschappelijke en
noütieke gevolgpn ervan.
Verkiezingen. De Italiaanse midden-par
tijen hebben in verkiezingen voor de
semi-autonome regering van de berg
streek Aosta in Noord-Westelijk Italië,
een kleine meerderheid behaald. De
midden-partijen behaalden 21.319 stem-
men, de communisten en hun bondge
noten 16.280 stemmen en de partijen die
streven naar aansluiting bij Frankrijk
of volledige onafhankeliikheid 15.219
stemmen. De communisten en linkse
socialisten verloren veel stemmen in
vergelijking met de verkiezingen van
vorig jaar. De verkiezingen brachten
ook de verrassende sterkte aan het
licht van de groep, die afscheiding van
Italië verlangt, die vroeger geen can-
didaten had gesteld.
HET IS VERLEIDELIJK te spreken over
het eten als een vanouds geheiligde han
deling, welke men uitsluitend verrichtte
met vrienden en gelijkgezinden. Met on-
waardigen deelde men destijds niet de
maaltijd en het doorsnijden van het tafel
laken was dan ook de ergste hoon die men
iemand kon aandoen, wijl hij aldus als
een onwaardige werd gebrandmerkt.
Op de maaltijd zelf zullen we echter hier
niet doorgaan, want we willen ons uit
sluitend tot het tafellaken be-
palen, dat op zichzelf overigens
reeds voldoende symboliek in
houdt. Tot de eerste wereld
oorlog was het in Baltische
landen nog gebruikelijk dat de
heer des huizes aan het hoofd
van de tafel zat, waarna in af
lopende rang de gezinsleden en
gasten volgden, terwijl geheel onderaan
de tafel de bedienden en horigen aanzaten.
Voor deze laatsten was geen tafellaken ge
legd, waardoor dus automatisch de afstand
tussen hen en de overige tafelgenoten was
aangegeven. Oorspronkelijk kreeg uitslui
tend de heer een bedekking voor de tafel,
maar later werden, al naar gelang de rang,
ook familieleden en gasten hierbij betrok
ken. Kwam er een hoge gast, dan kon hij
dus het tafellaken met de heer delen, maar
was er verschil in rang, dan kreeg hij er
een apart, of werd het zijne over het an
dere tafellaken heen aelegd. De houten
onderleggers die in Engeland op de ge
boende tafel onder de borden worden ge
legd, zijn daarvan nog de restanten. Bij
de Franse edelen was het in de middel
eeuwen ten strengste verboden de maal
tijd te gebruiken van een tafellaken dat
bestemd was voar een hoger geplaatste.
Het was dus het tafellaken, en niet de
tafel, die de gelijkheid in rang accentueer
de.
We kunnen ons nu voorstellen, dat aan
het tafellaken in vroeger tijden veel aan-
dacht werd besteed. Daarom is het dubbel
jammer dat we niet weten, wanneer hel
in gebruik is gekomen. Het tafellaken is
in ieder geval reeds oud, want het wordt
sinds de 13de eeuw regelmatig vermeld,
maar waar en wanneer de gewoonte is
ontstaan dé op schragen geplaatste plan
ken met een kleed af te dekken, is niet
bekend.
Een merkwaardig tafellaken is in Engels
bezit en stamt uit het begin van de 16de
eeuw. De Schepping met
zon, maan, sterren, land- er
zeebewoners, zoals herten,
konijnen, vogels en vissen
zijn vijf voorstellingen hoog
in damast geweven en
doen zeer decoratief aan.
Een prachtig exemplaar uit
die tijd is afkomstig van
Jean Micault, destijds ontvanger van de
domeinen van Karei V en thesaurier van
de Orde van het Gulden Vlies. Dit tafel
laken had een lengte van bijna 7 m. en
was 3 m. breed, maar een latere eigenaar
heeft het versneden tot een lap van 3 bij
2,65 m. en heeft de rest tot servetten laten
vermaken. Neen, dan is het tafellaken dat
Christiaan IV van Denemarken in 1621
aan de tsaar van Rusland heeft geschon
ken er beter afgekomen. Het middenstuk
hiervan paste precies op tafel, en vertoont
in damast geweven als hoofdschotels
haas, pauw, steur en taart. Daar omheen
zijn schalen met vis en gebak gegroepeerd.
Voorts is op 18 gasten gerekend, want bij
alle achttien borden ligt een broodje van
damast! Het belangrijkst zijn echter de
randen van het laken die een zeeslag en
een jachtpartij in een duinlandschap ver
tonen.
O ja, weet u dat de uitdrukking „de eind
jes aan elkaar knopen" ook van de eet
tafel afkomstig is?
Daarover morgen.
(Nadruk verbodenH. PéTILLON.
