In Fez en Marrakesj komt men een stapje nader tot Marokko mam- anthraciet Geen „zoete tuin van Allah'*, wel oude levende medina's Langdurige speurtocht naar een vertrouwd beeld N. VAN BREEMEN.& Co. TEL. 10070 Ankers bij „Katingo" worden uitgebracht De lopende band DONDERDAG 30 DECEMBER 1954 HAARLEMS DAGBLAD OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT 3 Agenda voor Haarlem Georgette Hagedoorn is terug in Nederland Toneelstuk van Hoornik werd bekroond Bloemlust-tentoonstelling De sigaret, die van fijne smaak getuigt „Cycloop" en „Hulp in nood" verlieten IJmuiden Roland Petit getrouwd met Renée Jeanmaire Prins Bernhard bezocht Circus Strassburger De buitenlandse handel in November DRAADOMROEP Kerkelijk Nieuws (Van onze reisredacteur) MARRAKESJ, 23 December. De Europeaan, die in Noord-Afrika naar het beeld heeft gespeurd, dat zoveel verhalen over het nabije Oosten bij hem hebben opgeroepen, heeft lang moeten zoeken eer hij het vond. Het beeld is bekend genoeg: een blauwe lucht boven smalle kronkelende straatjes, ezeltjes onder te zware lasten, klagelijke Arabische muziek, witte gestalten van ge sluierde vrouwen, een klaterende fontein op een stille binnenplaats, krioelende menigten op een markt onder een hete zon, dit hele vreemde wereldje van een „medina",' een Arabische wijk, omsloten door eeuwen-oude wallen. En boven dat alles uit de hoge stem van de „muezzin" op de minaret, die de gelovigen oproept tot de dagelijkse, gebeden, waarin de ganse Islam zich naar Mekka richt, samenkomst van handeling en gedachte in dit 't ganse leven omvattende geloof. Het is een fraai en poëtisch beeld, dat in Noord-Afrika echter eerder door de tekenaar kan worden gevangen dan door de fotograaf.Want de laatste moet auto's, telefoondraden, trams, wolkenkrabbers en „bidonvilles" uit zijn beeld vlak zien te houden, die de komst van het Westen heeft meegebracht. En wil hij een détail-plaatje maken van een kleine Mohammed, dan moet hij deze veelal eerst verzoeken even zijn klap-kauwgum op te bergen! De geweldige schok die de Westerse be schaving hier heeft teweeggebracht, blijft waarlijk niet tot de politiek beperkt, zeer tot ongerief van de Nederlandse journa list, die anders had gedroomd. Hij benijdt zelfs een beetje zijn Duitse collega's, die de laatste tijd een opvallende belangstel ling voor Noord-Afrika aan de dag leggen en die blijkbaar met een ultra-gevoelige ontvang-installatie voor romantische ver schijnselen zijn uitgerust. Zij vernemen al thans de stem van de muezzin boven de claxons van de taxi's uit en zetten boven him stukken: „de tuin van Allah, vol mys tiek en gesluierde vrouwen en tere odeur. De geheimzinnige sfeer der harem-liefde". De nuchtere Nederlandse verslaggever, die in Algerije en Tunesië wel wat anders geroken heeft dan de „tere odeur uit de tuin van Allah" is een beetje treurig ge worden, omdat hij die „geheimzinnige sfeer" niet dadelijk kon vinden. En hij werd nog triester, toen hij in Marokko waar men hem het bestaan van deze ro mantiek gegarandeerd had althans in Rabat en Casablanca de muezzin en toebe horen weder niet thuis trof. Maar zo hard nekkig was ik wel, dat ik een laatste kans waagde en naar Fez en Marrakesj ging. En daar heb ik het tenslotte allemaal gevon den. Niet zo zoet als het mij was voorge spiegeld, vuiler, stoffiger, armer, maar hevig en echt. Slot en poort Fez en Marrakesj, twee geweldige medi na's, de eerste elf en de tweede negen eeuwen oud, die de Europese wijken nog gemakkelijk overstemmen. Twee uitersten overigens. Fez, stad van veel wit, zacht geel en grijs, vol innerlijke spanning in de beslotenheid van een diepe vallei, onaan tastbaar en ondoorgrondelijk, een wit-ge- sluierde Mohammedaanse, die een eigen stille weg gaat. Marrakesj, rode brutale stad, tronend in een wijd open vlakte, uit bundig, een ongesluierde Berber-vrouw in kleurige kledij' die u uitdagend tegemoet komt. Fez, zetel der Garaouine, de oudste uni versiteit ter wereld, waar de studenten, precies zoals hun voorgangers van eeuwen her, in moskee en „medersa" de Moham medaanse theologie en het Islamietische recht leren, stad van overdenking en bol werk der Islam. Marrakesj, Marokko's poort naar de Sa hara, stad van handel en oorlog, van ka ravanen en binnenvallende Berber-stam men, oord van botsing en wrijfplaats van beschavingen. Een verblijf in Fez van twee dagen is voldoende om te beseffen, dat men deze stad in twee jaar evenmin zal leren ken nen. De Islam heeft nog andere muren dan de geweldige wallen om de medina. Het gesprek met de patriarchale Islam-geleer- de, die zo juist uit een Frans concentratie kamp is losgelaten, leert dat duidelijk. Het ADVERTENTIE DONDERDAG 30 DECEMBER Stadsschouwburg: „Hippo danst", Haagse Comedie, 8 uur. Concertgebouw: Noordh. Philh. Orkest, m. m. v. Stefan Askenase, 8 uur. Studio: „Brood, liefde en fantasie", alle leeft., 7 en 9.15 uur. Luxor: „De avonturen van Robinson Crusoe", alle leeft., 7 en 9.15 uur. Frans Hals: „Ten Westen van Zanzibar", 14 jaar, 7 en 9.15 uur. Palace: „De levens roman van Richard Tauber", alle leeft., 7 en 9.15 uur. Roxy: „Hondo", 14 jaar, 8 uur. Rembrandt: „De Zigeunerbaron", alle leeft., 7 en 9.15 uur. Lido: „Bengaalse brigade", 14 jaar, 7 en 9.15 uur. Minerva: „Roman Ho liday", alle leeft., 8.15 uur. VRIJDAG 31 DECEMBER Minerva: Geen voorstelling. Studio: „Brood, liefde en fantasie", alle leeft.., 2.15 en 7 uur. Luxor: „De avonturen van Robinson Crusoe", alle leeft., 2 uur. Frans Hals: ,,'t Zit in de lucht", alle leeft., 2.30 en 7 uur. Palace: „De heerser van Ceylon", 14 jaar. 2, 4.15 en 7 uur. Roxy: „Tarzan en de wonderbron", 14 jaar, 2.340 en 7 uur. Rembrandt: „De Zigeunerbaron", alle leeft., 2, 4.15 en 7 uur. Lido: „Demetrius en de gladiatoren", 18 jaar, 3, 4.15 en 7 uur. Grote Kerk: Oudejaarsdienst, ds. J. Brons geest, 8 uur. Lion d' Or: Bezinningsbijeenkomst Huma nistisch Verbond, spreker W. F. Happë, 6.45 uur. is een gesprek onder een Marokkaanse maaltijd van vreemd-geparfumeerde vlees gerechten, die men zittend op lage divans naar 's lands wijs met de vingers eet. Men verwacht opstandige woorden van deze grijze professor Sidi Mohammed ben Larbi Alaoui. Integendeel. Hij verdrijft tijdelijk de honger naar daden van zijn jonge in tellectuele vrienden van de Istiqlal met wijze vergelijkingen over menselijke dom heid en een lichte glimlach. Hij heeft maanden lang op wat dadels en olijfolie geleefd en is twintig kilo afgevallen. Maar hij heeft een beschaamde Franse officier, die zich kwam verontschuldigen, gezegd dat hij tevreden was. De granieten berus ting van de werkelijke Islam. Insj Allah, als God het wil. De Islam is oud, maar eeuwig en derhalve zal Marokko eens vrij zijn. Men verlaat het koele vertrek en gaat naar buiten, waar het zonlicht door het fijne lover van de olijfbomen filtert. Men ziet weer het gesloten gezicht van deze arme oude stad, waar strijd en bloed en leven en dood slechts een dunne laag van de geweldige muren tot stof hebben kun nen doen verweren. WmwM i ii Dan fladdert er ineens een dun wit vaantje omhoog op de top van een nabije minaret: het is het uur van het gebed. Er stijgt een ijle, hoge stem naar de hemel: de muezzin een van de vele tienduizenden stemmen, die drie honderdvijftig millioen Mohammeda nen raken. In Marrakesj daarentegen behoeft men niet te wachten. Wanneer na. uren lang sporen door een kale steppe het adem benemend décor van deze door de zon in gloed gezette terra cotta-stad tegen de witte koelte van het besneeuwde Atlas gebergte oprijst, springt zij u als het ware op de nek. De enorme minaret van de Koutoubia-moskee reikt temidden van hoge palmen rechtstreeks naar de hemel. Men gaat de medina binnen door een oude poort vol lidtekens, waar Marokkaanse soldaten in zwart-paars gestreepte „Djel- laba's" met lange geweren de wacht hou den. Er staan kamelen bij de rossige ver weerde wallen. Heksenketel En dan tuimelt ge de heksenketel van de stad binnen. De kromme stoffige stegen en sloppen zijn vol onbedaarlijk lawaai, mensen schreeuwen, ezels balken, koper smeden hameren, er is de reuk van bra den in gloeiende olie, uit huizen komt gil lende Arabische muziek. En nochtans sla pen 'er temidden van dit geweldige ge druis mensen tegen muren. Slapen zij om dat er nog zoveel dagen in dit leven zijn en omdat alles wat er gedaan moet wor den, toch teveel is voor één zwak mens? Tenslotte voert het nog bedwongen la waai van het nauwe straatje naar de cli max, het hevigste plein van de wereld, de Djemaa El Fna, geweldige markt waar duizenden negers en Marokkanen en een handvol toeristen een eindeloos bewegen de massa vormen, die rondkolkt om de vruchtenstalletjes, de kwakzalvers, de acrobaten, de hansworsten, de verhalen vertellers, de toneelspelers, de barbiers, de orkestjes, de gokkers, de handelaars in alles en nog wat, de zangers en de slan genbezweerders. Er is het gejammer van bedelaars, het geschreeuw van aanprijzers, het schelle geluid van fluiten en het voortdurend' doffe bonken van tom-toms. Pas na het eerste uur van kabaal, hevige geur en vreemde gezichten, die alle zin- tuigen totaal verdoven en verblinden, past In het paleis achter deze zwarte lijf wacht van de sul- ian van Marokko ligt de sleutel van het politieke con flict. De Istiqlal- partij eist als eerste voorwaarde een re geling van de kwes tie van de afgezette sultan, voorwaarde die temeer klemt omdat de sultan niet alleen het hoofd der stad is, maar tevens het hoofd van de kerk, die iedere Vrijdagochtend zijn volk voorgaat in de „Khotba",het plech tig ge&d van de Mohammedaanse Zondag. Met het KLM-toestel uit Djakarta, dat ruim een uur te laat op de luchthaven Schiphol arriveerde, zijn Woensdagavond de voordrachtkunstenaares Georgette Ha gedoorn en haar begeleider Pierre Ver- donck in Nederland teruggekeerd. Zij heb ben gedurende enige tijd een tournée door Indonesië gemaakt. Aan een aantal toneelschrijvers, die een fragment van een stuk hadden ingezon den voor de prijsvraag „opdrachten toneel schrijfkunst" heeft de minister van Onder wijs, Kunsten en Wetenschappen ad inte rim onlangs opdracht verleend tot het vol tooien van hun stuk. Deze auteurs zijn Ed. Hoornik, mevrouw Bep de Jong Keesjng, Max Croiset, Ary den Hertog en Alphons Laudy. Op advies van de jury, bestaande uit de heren Johan de Meester, voorzitter, C. A. Schilp, Paul Steenbergen, Willem Tolle naar en Bert Voeten, heeft de minister thans besloten aan elk dezer auteurs het voor het voltooien van hun stuk in uit zicht gestelde honorarium toe te kennen, Aan de auteur Ed. Hoornik kende de mi nister bovendien een prijs van,/ 1500 toe voor zijn toneelstuk, dat getiteld is: „Kains geslacht". De eerste „Bloemlust"-tentoonstelling te Lisse met daaraan verbonden mechanisa- tie-show zal Dinsdagochtend 4 Januari of ficieel worden geopend door de heer J. J. van Balkom, onderdirecteur der Konink lijke Luchtvaart Maatschappij. Tijdens de tentoonstelling zullen docu mentaire films worden vertoond. de Westerling zich aan en gaat hij weer afzonderlijke beelden zien in deze malle molen. Een oude kreupele mummelende vrouw, die een gedroogde gierenkop koopt wondermiddel tegen alle kwalen de gillende slangenbezweerder, die een wild spel speelt met woest sissende cobra's, die zich opblazen en half opgericht, bliksem snel uitstoten naar de hand, die hen zo dadelijk tot een onbeweeglijke slaap zal dwingen. Er stijgt een jammerende kreet op. de „tandarts" heeft iemand een rotte kies uitgerukt en houdt het bloederige ding triomfantelijk de voorbijgangers voor. Nog later leert het oor zelfs afzonderlijke geluiden onderscheiden en het luistert naar een klein orkest, waarbij een lachen de jongen met veel gouden tanden de nieuwste Egyptische liedjes zingt, onge stoord door het concurrerend ensemble, dat op enkele passen afstand oiide helden dichten der Berbers de reeds van getier doordrenkte lucht inzendt. Rust- en lustoord Pas veel later gaat men zijn geteisterde zintuigen uitspoelen in de rust van 's we relds meest luxueuze hotel-tuin. La Ma- rnounia, vol sinaasappelbomen en palmen en olijven en paarse bloemen met de wit besneeuwde Atlas-reuzen op de achter grond. Dit is het andere Marrakesj met zijn casino en zijn briljant internationaal sei zoen, dat met de Kerstdagen is begonnen en de zeer groten en zeer rijken dezer aarde uit de koude van Europa en Ameri ka naar de koestering van de Marokkaan se zon lokt: Churchill's geliefkoosde rust oord. In deze periode leeft ook de Euro pese wijk op na een lange, hete, stoffige zomer. Maar het echte Marrakesj blijft het toeristen-oord van de folders over stemmen. Het hevige, woelige Marra kesj van eeuwen vol intriges, van wilde ruiter-charges, van brand en plundering, van sultans die komen en gaan, van paleizen en krotten. Het Marrakesj van de zeer machtige Pasja El Glaoui. Hij heeft de zijde van Frankrijk gekozen. Zijn stad begint naar de Istiqlal over te hellen. Er zijn al geregeld winkelsluitingen en wat aanslagen geweest. Er staan prikkel draadversperringen gereed bij de in gangen van de Medina. Het nieuwe conflict op het eeuwig strijdtoneel Marokko laat ook deze stad niet on bewogen. Maar dat is een geheel an der verhaal. ADVERTENTIE natuurlijk in cellofaan Vannacht om 3 uur hebben de sleepboot „Cycloop" van Bureau Wijsmuller te IJmui den en het bergingsvaartuig „Hulp in nood" van de rederij Goedkoop de IJmuidense haven verlaten om het bergingswerk van de bij Bergen gestrande „Katingo" ook van de zeekant aan te pakken. Aan boord van de „Katingo" is inmiddels al veel materiaal gebracht. Hierbij waren pompen, slangen en snijapparaten. De „Hulp in Nood" heeft vannacht twee ankers meegenomen, die in de loop van vandaag worden uitgebracht. De „Cycloop" is hierbij behulpzaam door de draden stijf te trekken. De bemanning van de „Katingo" is in middels in Amsterdam aangekomen om binnenkort via Rotterdam en Frankrijk naar Griekenland terug te keren. De dertigjarige balletdanser en choreo graaf Roland Petit is Woensdag in het huwelijk getreden met de balletdanseres en filmactrice Renée („Zizi") Jeanmaire. Woensdagavond heeft Prins Bernhard, bijna geheel onopgemerkt temidden van het publiek in de uitverkochte zaal, ver gezeld door zijn moeder, Prinses Armgard, een bezoek gebracht aan het Circus Strass burger in Theater Carré te Amsterdam. De prins volgde met grote aandacht het programma en toonde vooral veel belang stelling voor de paardennummers. De eerste prijs in de romanprijsvraag van de Christelijke Friese Volksbibliotheek is toegekend voor het manuscript „Brek- kende branning" (brekende branding) van de heer P. Feddema uit Groningen. Terwijl de klok de minuten tikt, glijden de uren en de da gen van het jaar in de onpeil bare muil der eeuwigheid. En nu zal ook dit jaar óns jaar vergaan naar daar, waar over terugkeer nooit gesproken wordt. Het is een gedachte die huiveringen wekt, dat in dit leven alles in één richting wegdrijft: dat uit het niets der eindigheid nooit iets of iemand herboren wordt tot een nieuw begin. Kinderen worden u ge schonken in hun simpele hulpbehoevendheid, zij groei en op en worden groot, zij zullen oude mensen worden en eenmaal op de maal stroom van het leven over de rand van de eeuwige water val worden gedreven. Zij ko men nooit terug, om opnieuw simpel en hulpbehoevend in uw armen te liggen. Geen en kele vreugde in dit leven staat ook maar een luttele se conde stil voor uw ogen, want onder de zweepslag der onop houdelijke beweging glipt zij weg tussen uw grijpende vin gers; en zij komt nooit terug. De zweepslag der onophou delijke beweging het is als een onoplosbaar geheim, dat het levenswezen in zich draagt en waarop het leven steunt om werkelijk leven te zijn. Er moet een eenvoudige, funda mentele wetenschap geborgen liggen in dit geheim, een we tenschap die alles verklaart en alle vragen wegvaagt met het ene, klare, verlossende ant woord. Een wetenschap, waar naar wij allen rusteloos vor sen en verlangen, doch waar van niemand van ons nog de sleutel heeft vermogen te vinden. De wetenschap der einde loze beweging, die voor onze aardse ogen eindigt bij de dood, doch niettemin voort gaat omdat zij eindeloos is. Zo moogt ge aannemen, dat ook (en zelfs) de dood geen stilstand is. Wanneer ge over de rand van de eeuwige wa terval wordt gesmeten, raakt ge uit het gezicht van uw dierbaren en verliest ge de vaste grond van de tollende Aarde onder uw voeten. Doch waar een waterval is, daar is een stroom. Een stroom die zich voortzet temidden van het bruisende schuim daar aan de overzijde een stroom die u opneemt en rusteloos voortdrijft in de nieuwe wereld, waar allen zich verzamelen zullen. Want de tijd drijft ons allen in één richting. Op de kermis stond vroe ger een aardig tentje, waar ge met houten ballen mocht smij ten naar een processie van lelijkbesmoelde mannen, die achter elkaar als houten kla zen voorbij marcheerden. De houten mannen stonden op een lopende band, de achter grond was een wild bos met grasgroene bomen, en zij dre ven met stijve knikbewegin- gen dwars door het bos van de ene kant naar de andere. Een soort leventje in het klein, waar ook iedereen in dezelfde richting drentelde en dan mocht ge met die bal len zo'n Houtmans van zijn geloof afkegelen. Als ge er een raakte, sloeg hij achter over en gleed als een lijk weg tussen de bomen. Maar er was iets, dat in strijd met de werkelijkheid moest heten. Want enkele se conden nadat de ganse rij voorbij gesukkeld was, kwam de voorste weer aan de ande re kant welgemoed tevoor schijn en achter hem al zijn collega's, doodgegooid of niet; hun sterven deerde hen wei nig, aangezien zij wisten on middellijk herboren te zullen worden. Dat geluk is waarschijnlijk enkel de houten klazen be schoren. Doch de gedachte aan deze stijve processie komt bij mij op, nu ik in deze overpeinzingen zover gekomen ben: dat de eeuwig durende beweging de grond slag van alle leven moet zijn. Ons aller leven moet vast zitten aan een lopende band, die zonder ophouden door de eeuwigheid voert. Een tijd lang zijn wij als houten kla zen in ons aardse pakje op onze eindeloze loopband ge dreven door het licht van de aardse zon, die ons als een schijnwerper bestraalt en ons mensen doet zijn voor een wijle. Als wij verder hobbelen dan het licht der zon reiken kan, zijn wij buiten het aardse leven, dat ons niet meer met zijn houten ballen kan beko gelen. Doch het betekent niet, dat onze band tot stilstand is gekomen. Wellicht is het een oase van rust en veiligheid, waardoor wij daarna zullen worden voortgetrokken, een grazige vlakte van vrede, waar een ander en beter licht ons bestralen kan? Zolang wij tezamen, als le venden, nog bij het kermis- tentje staan met de houten ballen tot gooien gereed, zien wij een menigte van mensen voorbij zeulen in die ene, my sterieuze richting. Een menig te van mensen, van dagen en jaren, van vreugden en ver drietelijkheden. Wij zullen zo straks het jaar 1954 tussen de décors van het grasgroene bos dat het gapende gat camoufleert zien verdwij nen, terwijl aan de andere kant 1955 met een stijve be weging omhoogwipt om zijn gang naar het einde te begin nen. Meen nu niet, dat alles ver loren is. Dat al uw dierbare momenten van dit jaar tot niets vergaan zijn in de on eindigheid, en dat de gestor venen vervaagd zijn tot ge dachten zonder gestalte. Want ge moet die eeuwige bewe ging niet vergeten. De weldadige overweging dat alles voortgaat te leven, al ziet ge het niet, en dat ge met alles en allen die ge lief hebt verbonden zijt door de altijdlopende band die Leven heet, moge het afscheid van dit jaar voor u tot een onaan tastbaar gevoel van veiligheid maken. Want in het Leven, hier en ginds, is niets veiliger en eeuwiger dan het Leven zelf. J. L. Volgens de door het Centraal Bureau voor de Statistiek samengestelde voor lopige gegevens bedroeg de waarde van de invoer in November 1954 954 millioen (vorige maand 947 millioen), terwijl voor een waarde van 886 millioen (vorige maand 870 millioen) werd uitgevoerd. Het dekkingspercentage bedroeg 93 (de vorige maand 92). De totale handelsomzet (in- plus uit voer) overtreft in November 1954 het re cord van de vorige maand met 23 mil lioen. Doordat de uitvoer sindsdien met 9 millioen méér is toegenomen dan de invoer, verbeterde het dekkingspercentage met 1 punt. ADVERTENTIE Zo voel ik me nu met Studioklank als een Russische Grootvorst van vóór de Revolutie). Ik heb mtjn eigen so listen en mijn eigen orkesten. Groot- vorstelijk ga ik bij mijn Draadom roep zittenen het is alsof ze om me heen staan, en voor MIJ spelen - zo echt! In de Draadomroep-apparatuur van PTT werken de nieuwste snufjes mee om U het ongestoor de genot van Uw uitverkoren programma's te garanderen*. Draadomroep is zuinig op Uw geld en Uw stroom, maar royaal met de geluidskwaliteit. Geen vervelend zoeken en bijstellen. Eén draai aan de knop en U boort het fijnste het best! *A!s U in het gebied van een gemo derniseerd 4-programma-net woont. geeft storingvrije studioklank Ned. Herv. Kerk Beroepen te Katwijk aan Zee (vac. P. Pras) Ph. Loggers te Nigtevecht. Aangenomen naar Pingjum en Zurich J. J. Franck, vic. te 's-Gravenhage idem de benoeming tot vic. te Nijmegen G. J. Bos man cand. te Overveen. Bedankt voor Kampen (vac. H. Hiensch) C. J. v. d. Broek te Meteren (nad. besl.). Geref. Kerken Beroepen te 't Zandt (Gron.) J. Stien- stra te Rottevalle; te Haaksbergen D. H. Borgers, cand. te Utrecht; te Lochem J. A. v. d. Peppel te Hijken (Dr.) Bedankt voor Dordrecht (vac. W. B. den Brave) B. G. Maes ten Oever te Kamerik. De classis Amsterdam heeft geweigerd aan de kerkeraad van Amstelveen toe stemming te verlenen op ds. H. Heule te Deventer opnieuw een beroep uit te bren gen. Rem. Broederschap Tweetal te 's-Gravenhage (5e pred.pl.) J. Spijker, res. leger-pred. te 's-Graven hage en H. J. de Kievid te Eindhoven (■voorheen te 's-Gravenhage).

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1954 | | pagina 5