Italië moet werk vinden voor
vier millioen arbeidskrachten
Economische ontwikkeling
in liberale zin
m
PANDA EN DE SPOKEN-MEESTER
J
Wereldnieuws
ZocU ió liet
zo
Tienjarenplan van minister Vanoni
De radio geeft Zondag
De radio geeft Maandag
Statistiek van de grootste
drie steden
MUNHARDT'S LAX^-E?
Woningbouw „met voor
zieningen" te Apeldoorn
Russische arbeider is
nog steeds slecht af
Diamant
ZATERDAG 29 JANUARI 1955
2
Positieve gegevens
T oekomstmuziek
EEK BRIL van KEI P
DAT IS GOED GEZIEN
Onveilig verkeer
scheppen gezonde regelmaat
Kamerlid Andriessen
stelt vragen
Schipper dodelijk getroffen
door stuk van autowiel
Nieuwe eerste handels
secretaris in Brussel
Amerikaans rapport op grond
van Sovjet-publicaties
Ongerustheid over derde
Britse treiler
Kantoormachiriehandel P. HARTOG
Filmweek in Arnhem
Niet 66 maar 6 soldaten
van de TNI gesneuveld
VJ
(Van onze correspondent in Rome)
WANNEER WIJ OP ECONOMISCH TERREIN spreken over een „plan", dan
denken wij onwillekeurig aan socialisme. Daarom is het verwonderlijk in een
land, waar het socialisme geheel in de oppositie is gedrongen, het woord „tien
jaren-plan" te horen. En onze verbazing stijgt, wanneer wij zien dat niet een
sociaal-democraat (in Italië is hun aantal gering), maar een christen-democraat
zijn naam geeft aan dit plan. Totdat wij vernemen, dat minister Ezio Vanoni,
de Italiaanse minister van Financiën, zich eerst op rijpere leeftijd bij de R.K.
partij heeft aangesloten en van huis uit een sociaal-democraat is. Het plan,
waarmee de nu 50-jarige minister voor de dag is gekomen, verschilt niet wezen
lijk van gedachten, die hij 28 jaar geleden, op een wel zeer ongunstig tijdstip,
reeds heeft geuit, nu uitgewerkt en goed overlegd. De grote econoom van thans
is in zekere zin dë opvolger van de geniale student van 1927, maar de basis
hebben wij daar te zoeken, en ook het feit, dat hij bij de uitwerking van zijn
plannen een beroep deed op economen, die niet tot. de R.K. school behoren
(onze vermaarde landgenoot prof. J. Tinbergen is er een van) getuigt van een
breedheid van visie, die wij in Italië in het R.K. kamp niet gewend zijn.
HILVERSUM L 402 M.
8.00 Nieuws en weerbericht. 8.18 Platen.
S.45 Langs ongebaande wegen, causerie. 9.00
Sportmededelingen. 9.05 Muzikale causerie
met platen. 9.45 Geestelijk leven, causerie.
10.00 Platen. 10.30 Met en zonder omslag.
11.00 Carillonmuziek. 11.10 Lastpostigheden.
11.25 Promenade-orkest. 12.00 Sportspiegel.
12.05 Militair orkest. 12.35 Even afrekenen,
Heren! 12.45 Gevarieerde muziek. 13.00
Nieuws. 13.05 Mededelingen of platen. 13.10
Meer productiviteit brengt iedereen profijt,
causerie. 13.20 Voor de militairen. 14.00 Boek
bespreking. 14.20 Platen. 14.30 Concertge
bouworkest en solist. (15.00-15.15 Voordracht.
15.15—15.25 Platen). 16.35 Sportrevue. 17.00
Instrumentaal sextet. 17.30 Voor de jeugd.
17.50 Sporjournaal. 18.15 Nieuws en sport
uitslagen. 18.30 Korte Doopsgezinde kerk
dienst 19.00 Voor de jeugd. 19.35 Gesprekken
om de Bijbel, causerie. 20.00 Nieuws. 20.05
Actualiteiten. 20.15 Platen. 20.30 De verdwe
nen koning, hoorspel. 21.20 Uitwisselings
programma met Noorwegen. 22.10 Hersen
gymnastiek. 22.30 Platen. 23.00 Nieuws. 23.15
24.00 Platen.
HILVERSUM I, 298 M.
Nieuws. 9.45 Geestelijke liederen. 10.00 Ge
reformeerde kerkdienst. 11.30 Platen. 11.45
Kerkkoor en orgel. 12.15 Platen. 12.20 Apolo
gie. 12.40 Lichte muziek. 12.55 Hoe wordt de
Katholieke Kerk bestuurd?, causerie. 13.00
Nieuws en Katholiek nieuws. 13.10 Open
bare veiling. 14.00 Voor de jeugd. 14.30 Amu
sementsmuziek met muzikale competitie.
15.00 Kamermuziek. 15.30 Platen. 15.40 Pla
ten. 16.10 Katholiek thuisfront overal, cau
serie. 16.15 Sport. 16.30 Vespers. 17.00 Voor
de jeugd. 18.00 Zangdienst. 18.45 De Kerk
luistert naar uw vragen. 19.00 Boekbespre
king. 19.10 Samenzang. 19.30 Waarheid en
verbeelding rondom het Nieuwe Testament,
causerie., 19.45 Nieuws. 20.00 Cabaret. 20.40
Actualiteiten. 20.55 De gewone man. 21.00
Prijzenearnaval. 21.45 Dood in de Jungle,
hoorspel. 22.30 Platen. 22.40 Het Getuigenis
over Christus, causerie. Aansluitend: Avond
gebed en liturgische kalender. 23.00 Nieuws.
23.15—24.00 Platen.
BLOEMENDAAL, 245 M.
9.00 en 10.30 Ds. P. de Ruig van Haarlem.
11.45 Ds. J. L. Hagen van Leeuwarden. 2,30
Kinderkerk. 3.30 Ds. G. Toornvliet van Lei
den. (Catechismus).
BRUSSEL, 324 M.
12.15 Platen. 12.30 Weerbericht. 12.34 Lich
te muziek. 13.00 Nieuws. 13.15 Voor de sol
daten. 14.00 Onera- en Bel Santoconcert. 15.30
Platen. 15.45 Sport. 16.30 Platen. 17.00 Piano
recital. 17.30 Platen. 17.45 Nieuws, 18.05
Volkszang. 18.30 Godsdienstig halfuur. 19.00
Nieuws. 19.30 Gevarieerd' programma. 21.30
Verzoekprogramma. 22.00 Nieuws. 22.15 Pla
ten. 23.00 Nieuws. 23.05—24.00 Platen.
BBC
8.008.15 Engelse les voor beginnelingen.
(Op 464 en 7-5 m.). 17.00—17.15 Engelse les
voor beginnelingen. (Op 224 en 49 m.). 22.00
—22.30 Nieuws. Feiten van de dag. en Vragen
die de Englesen bezighouden. (224 m.).
HILVERSUM I, 402 M.
7.00 Nieuws. 7.10 Platen. 7.15 Gymnastiek.
7.30 Platen. 8.00 Nieuws. 8.18 Platen. 8.30
Strijkorkest. 9.00 Gymnastiek. 9.10 Platen.
10.00 Voor de oude dag. 10.C5 Morgenwij
ding. 10.20 Platen. 10.30 Voor de zieken. 11.25
Luitrecital. 11.40 Voordracht. 12.00 Platen
12.15 Accordeonorkest en solist. 12.30 Land
en tuinbouwmededelingen. 12.33 Voor het
platteland. 12.38 Accordeonorkest en solist.
13.00 Nieuws. 13.15 Voor de middenstand.
13.20 Orgel en zang. 13.45 Platen. 14.00 Voor
de vrouw. 14.15 Pianorecital. 14.45 Platen.
15.45 Zestig minuten voor boven de zestig.
16.45 Platen. 17.05 Orgel. 17.25 Roemeens
orkest. 17.50 Millitair commentaar. 18.00
Nieuws, en commentaar. 18.20 Instrumentaal
kwintet. 18.49 Parlementair overzicht. 13.55
Barend Bluf. 19.05 Het land werd water en
het water werd land, klankbeeld. 19.30 Harp-
recital. 19.45 Regeringsuitzending: Land-
bouwrubriek: Rijkslandbouwconsulent.: Kost
prijsverlaging op de zandbedrijven. Natio-
naar programma: 20.00 Nieuws. 20.05 Repor
tage. 20.25 Metropole Orkest. Plm. 20.45 Wed
strijd. Pl.m. 21.10 Metropole orkest. 21.30
Reportage. 21.38 Als je zeventien bent, toe
spraak. 21.50 Kamerorkest. 22.00 Reportage.
22.05 Cabaret. 22.40 Platen. 22.45 Reportage.
23.00 Nieuws. 23.15 Platen. 23.45 Idem. 23.50
—24.00 Dagsluiting.
HILVERSUM II, 298 M.
7.00 Nieuws en SOS-berichten. 7.10 Een
vaste burcht. 7.13 Gewijde muziek. 7.30 Pla
ten. 7.45 Een woord voor de dag. 8.00 Nieuws
en weerbericht. 8.15 Sportuitslagen. 8.25 Pla
ten. 9.00 Voor de zieken. 9.30 Voor de vrouw.
9.35 Mastklimmen. 10.05 Platen. 10.30 Morgen
dienst. 11.00 Platen. 11.20 Gevarieerde mu
ziek. 12.25 Voor boer en tuinder. 12.30 Land
en tuinbouwmededelingen. 12.33 Platen 12.53
Platen en actualiteiten. 13.00 Nieuws. 13.15
Slavische muziek. 13.45 Platen. 14.05 School
radio. 14 35 Platen. 14.45 Voor de vrouw.
15.15 Platen. 16.00 Biibellezing. 16.30 Strijk
kwartet. 17.00 Voor de kleuters. 17.15 Voor
de jeugd. 17.30 Platen. 17.40 Beursberichten.
17.45 Regeringsuitzending: Rijksdelen over-
zae: Vooruitzichten van de cacaocultuur in
Suriname. 18 00 Chr. gemengd koor. 18.20
Sport. 18.30 Platen. 18.40 Engelse les. 19.00
Nieuws en weerbericht. 19.10 Orgelconcert.
19.30 Volk en Staat, causerie. 19.45 Sopraan,
alt en blokfluit. 20.00—24.00 Nationaal Pro
gramma: Zie Hbversum I.
BRUSSEL, 324 M.
12.00 Platen. 12.30 Weerbericht. 12.34 Voor
de landbouw. 12.44 Platen. *3.00 Nieuws.
13.15 Piano. 13.30 Platen. 13.45 Piano. 14.00
Schoo^adio. 15.00 Platen. 16.02 Voor de zie-
ven. 17.00 Lichte muziek. 18.00 Franse les
18.15 Platen. 18.30 Voor de soldaten. 19.00
Nieuws 19.40 Platen. 20.00 Kamerorkest. 20.50
Platen. 21.00 Kunstkaleidoscoop. 21.15 Om
roeporkest. 22.00 Nieuws. 22.15 Platen. 22.55
—23.00 Nieuws.
BBC
8.00—8.15 Engelse les voor beginnelingen.
(Op 464 en 75 m.). 22.0022.30 Nieuws, fei
ten van de dag, en Engelse les voor gevor
derden. (Op 224 m.).
Of Vanoni's plannen kans van slagen
hebben, hangt van zoveel factoren af, dat
wü er zelfs geen gissing naar durven doen.
Maar de opzet van het plan is zo breed en
verschaft een zo heldere kijk op de noden
van dit land, dat het de aandacht verdient
van ieder, die beseft, dat een welvarend
en rustig Europa niet denkbaar is zonder
een welvarend en democratisch geordend
i Italië. Vanoni begint met te zeggen, dat
zijn „plan" slechts een „schema" is, dat
hij ter bestudering voorlegt aan de eco
nomen van Italië. Het is voor verandering
en voor verbetering vatbaar, ook al berust
het op gegevens, die men niet weg kan
redeneren.
Het ernstigste is dat Italië op dit ogen
blik 1.800.000 volledige en 900.000 gedeel
telijke werklozen heeft. Tot 1964 zullen
zich per jaar gemiddeld 200.000 nieuwe
werkkrachten op de arbeidsmarkt melden.
Daarna, wanneer het einde zal zijn bereikt
van de noodlottig gebleken bevolkings
politiek van Mussolini (geboortepremies
en steun aan grote gezinnen in een sterk
overbevolkt land) zal het aanbod der
jonge werkkrachten dalen tot 100.000 per
jaar. Men moet dus, indien men deze bron
van sociale troebelen afdoende wil bestrij
den, vóór 1964 werkgelegenheid vinden
voor vier millioen arbeidskrachten, aan
nemende dat ongeveer 800.000 personen in
die tussentijd kunnen emigreren.' Om dat
doel te bereiken, is kapitaal nodig, meer
kapitaal dan in Italië beschikbaar is. Men
berokent, dat voor iedere arbeider, die aan
het werk moet worden gezet, gemiddeld
6000 gulden kapitaal moet worden ge
ïnvesteerd.
Die vier millioen arbeiders en de in
vesteringen, nodig om hen in het produc
tieproces op te nemen, zijn gegevens waar
van Vanoni uitgaat. Een ander is de han
delsbalans van het land, die ook al
houdt men rekening met de onzichtbare
inkomsten uit het toerisme een groot
nadelig saldo vertoont. Als econoom uit de
liberale school van president Einaudi en
voorstander van het vrije handelsverkeer
wil Vanoni uit- en invoer beide opvoeren.
En een beroep doende op het buitenland,
dat doordrongen dient te zijn van het be
lang voor allen van meer welvaart en
betere sociale toestanden in Italië, hoopt
hij binnen tien jaren de uitvoer met 60 en
de invoer met 43 percent te doen toe
nemen. Het toerisme meetellende zou dan
een evenwicht zijn bereikt, waarbij in- en
uitvoer elk ongeveer 2300 milliard lire per
jaar zouden bedragen.
Het „plan" voorziet vooral in een sterk
toenemende uitvoer van groenten en fruit,
twee typisch Italiaanse producten, daar
naast textiel (de vraag naar textiel neemt
echter eer af dan toe), chemische produc
ten en machinerieën, waarvoor inderdaad
een gunstige markt bestaat, maar voor een
groot deel in landen, die niet over vol
doende vreemde valuta's beschikken.
Naast de negatieve gegevens, werkloos
heid en een negatieve handelsbalans, zijn
er ook positieve. Sedert enkele jaren
neemt het nationaal inkomen van Italië
gestadig toe met vijf percent per jaar. Het
„plan-Vanoni" is gebaseerd op de ver
wachting, dat in de eerstvolgende tien ja
ren de rust in Italië en Europa bewaard
zal blijven, zodat op die jaarlijkse toe
neming met vijf percent van het totale
inkomen gerekend kan worden
Wil men dus de vier millioen werk
krachten in het productieproces kunnen
opnemen, dan moet van die vijf percent
een derde worden belegd in nieuwe onder
nemingen. Twee derden mogen worden
verbruikt. Dat lijkt redelijk, maar in wer
kelijkheid zullen vooral de personen, die
thans werkloos zijn en dus weinig of niets
uitgeven, er van profiteren. De inkomsten
van hen, die thans reeds werkzaam zijn,
moeten ongeveer gelijk blijven.
De eerste stoot zal worden gegeven
(aangenomen dat het „plan" tot uitvoering
komt) door grote investeringen. Ten dele
van staatswege in de landbouw en in
openbare werken.
Daarmee zal werk worden verschaft en
het toenemend verbruik, ontstaan door
dat de werklozen van thans zich morgen
iets meer kunnen Veroorloven, moet de
eerste stoot geven aan de industrie, te
zamen met de uitvoerhandel, waarbij men
hoopt op welwillende medewerking van
het buitenland.
Als alle factoren meewerken (gestage
toeneming met vijf percent van het natio
nale inkompn, geen binnenlandse of inter
nationale troebelen, sanering van de han
delsbalans, medewerking van de ganse
burgerij), dan zou in 1964 de werkloos
heid tot het verleden behoren en Italië
zou economisch een land worden op de
zelfde leest geschoeid als de overige West-
Europcse landen.
Of het plan slaagt, hangt voor een zeer
groot deel af van de burgerij: van de on
dernemers, maar ook en vooral van de ar
beiders.
De vakbonden zullen alleen genoegen
nemen met vrijwel geblokkeerde lonen
voor een periode van tiea jaren, indien zij
de zekerheid hebben dat de ondernemers
hun vermeerderde inkomsten beleggen op
een wijze, waardoqr nieuwe werkgelegen
heid wordt geschapen. Afroming van de
verhoogde winsten door middel van extra
belastingen zou de zaak oplossen, maar
het stelsel dat minister Vanoni voorstaat,
is democratischer en liberaler. Het zal
moeten blijken, of de vakbonden er ac-
coord mee gaan en of de ondernemers de
hoge dunk, die Vanoni van hen heeft, niet
beschamen. Liberaal en democratisch zijn
eist verantwoordelijkheidsgevoel.
ADVERTENTIE
GROTE HOUTSTRAAT NAAST LUXOR
In Amsterdam komen in vergelijking
met de twee andere grote steden in het
Westen nog altijd de meeste verkeersonge
vallen voor, namelijk 4456 in het derde
kwartaal 1954. Rotterdam telde er in die
zelfde periode 4016 en Den Haag 2678.
De stijging van het aantal ongevallen ten
opzichte van het derde kwartaal in 1953 is
ditmaal het grootst voor Den Haag, name
lijk met 21,5 pet. Dan volgt Rotterdam met
11,3 pet. en tenslotte Amsterdam met 10,7
pet. Tengevolge van deze ongevallen von
den in de drie steden totaal 44 personen de
dood en wel 16 in Amsterdaih, 14 in Rot
terdam en 14 in 's-Gravenhage.
In elk der drie gemeenten nam het to
taal aantal slachtoffers (doden, ernstig en
licht gewonden en materiële schade) min
der toe in het derde kwartaal 1954 dan het
totaal aantal verkeersongevallen in deze
periode. Den Haag staat ook bij deze stij
ging bovenaan met 15,2 pet. Dan volgen
Amsterdam met 6,5 en Rotterdam met 1,7
pet. Per 100.000 inwoners telde Amsterdam
het hoogste aantal slachtoffers, namelijk
576, gevolgd door Rotterdam met 562 en
's-Gravenhage met 478.
Wat doden en ernstig gewonden betreft
(dus niet meegeteld de slachtoffers die
licht gewond zijn of materiële schade oplie
pen) geeft Rotterdam per 100.000 inwoners
het hoogste cijfer te zien: 237. Voor Den
Haag is dit cijfer 207 en voor Amsterdam
163.
EXAMENS
Voor het doctoraal examen Rechten
Vrije Studie is aan de Leidse Universiteit
geslaagd de heer S. baron Gchimmelpen-
ninck van der Oye te Aerdenhout.
Dit is een recente opname van de Franse
Gaullistische afgevaardigde Jacques Sous-
telle, die door de Franse ministerraad werd
benoemd tot nieuw gouverneur-generaal
in Algiers. Soustelle is in deze functie
opvolger van Robert Leonard, die voor
zitter van de Franse rekenkamer wordt.
ADVERTENTIE
Na langdurige discussies heeft de Apel-
doornse gemeenteraad met 21 tegen 15
stemmen besloten tot de bouw van 240
woningwetwoningen met geysers en was
machines en met parketvloeren in de
woonkamers. Met de bouw van de wonin
gen is een bedrag gemoeid van 2.913.881.
De extra voorzieningen vergen een bedrag
van bijna vier ton.
Het aannemersbedrijf dat de woningep
zal bouwen heeft bedongen, dat het ook de
extra voorzieningen zal aanbrengen.
Het Tweede Kamerlid de heer Andries
sen (KVP) heeft aan de minister van We
deropbouw en Volkshuisvesting vragen
over deze aangelegenheid gesield. Hij
vraagt of het waar is dat B. en W. van
Apeldoorn dit nieuwe plan voor woning
bouw ontwierpen, omdat het vorige-moest
worden afgelast wegens overschrijding van
de door het ministerie van Wederopbouw
en Volkshuisvesting toegestane maximum
prijzen.
Het plan nu zo is gewijzigd, dat de aan
nemer toch wil bouwen voor het door het
ministerie aanvaarde bedrag. Maar hij
heeft daarbij bedongen, dat hij voor
400.000 aan extra-voorzieningen zal mo
gen aanbrengen, bestaande uit 240 geijsers,
240 wasmachines, vloerbedekking in 240
woonkamers en 26 ingerichte droogruim
ten.
De heer Andriessen vraagt de minister
welk causaal verband er bestaat tussen
de maximumprijs, door het ministerie toe
gestaan. en de aangebrachte voorzieningen,
op grond van welke overwegingen de ex
tra-voorzieningen aanleiding zijn geweest
om de bouw te gunnen, en of de leverantie
van de bij de extra-voorzieningen betrok
ken materialen op normale wijze door de
handel zal geschieden?
Door de extra-voorzieningen zullen de
huren worden gebracht van 7.63 per week
op 9.30 per week.
Vindt de minister het juist, dat de huur
ders gedwongen worden deze extra-voor
zieningen te aanvaarden?, vraagt, de heer
Andriessen, die voorts wil weten, of uit
de gang van zaken in Apeldoorn niet moet
worden geconcludeerd, dat de door het
ministerie gehanteerde maximumprijzen
niet meer houdbaar zijn. ten gevolge waar
van zich situaties ontwikkelen, welke de
werkelijke bouwprijs volkomen ondoor
zichtig maken en het gevaar ontstaat voor
minder juiste praktijken?
Op de West zeedijk te Rotterdam sprang
de velgri'tiig vam een der achterwielen van
een vrachtauto. Een stuk metaal werd
met grote kracht weggeslingerd en trof de
56-jarige schipper S. Bezemer van het bin
nenschip „Hoop op Zegen", dat aan de wal
lag. tegen liet hoofd. De sehioper werd
naar een ziekenhuis overgebracht, waar
bleek dat hij een schedelbreuk had opge
lopen. Hij is enige uren na het ongeval
overleden.
Als opvolger van de heer W. G. s'Jacob,
eerste handelssecretaris te Brussel is de
heer W. S. J. Campagne, referendaris aan
het departement van Economische Zaken,
als eerste handelssecretaris aan onze am
bassade aldaar gedetacheerd.
WASHINGTON (United Press) De
enige manier om het levenspeil van het
ene land te vergelijken met dat van een
ander land is de relatieve koopkracht vast
te stellen. Het Amerikaanse departement
van Landbouw heeft onlangs een derge
lijke vergelijking opgesteld tussen de le
vensstandaard van de Amerikaanse arbei
der en zijn Russische tegenhanger. Als
bronnen werden officiële Rushsische prijs-
en loonstatistieken gebruikt.
De gemiddelde arbeider in Moskou moet
drie maal zo lang werken als de gemiddel
de New Yorker voor eeft fles wodka. Hij
heeft twee maal zoveel tijd nodig om met
werken een brood te verdienen. Een Mos-
eoviet moet minstens 47 dagen langer wer
ken dan de New Yorker om een pak te
kunnen kopen. Hij moet acht maal langer
werken om voor zijn vrouw een mantelpak
te kunnen kopen; 22 maal zo lang voor een
overhemd; 10 maal voor sokken; 12 maal
voor dameskousen; 9 maal voor katoenen
jurken; en 14 maal voor een overjas. Het
duurt 20 maal langer om een radio, 3 maal
langer om een stuk toiletzeep en meer dan
t^ee maal zo lang óm een sigaret aan te
schaffen.
Voor aardappelen moet de Russische ar
beider 6 maal langer werken, voor rund
vlees vijf maal langer, voor boter 10 maal,
voor eieren acht maal en voor melk vijf
maal. De gemiddelde arbeider in Rusland
moet 43 percent langer werken dan hij in
1928 moest presteren om zijn levensmidde
len te kunnen betalen.
In het rapport wordt tevens gezegd dat
er in Rusland bevoorrechte klanten zijn die
niet alleen meer geld hebben dan de ge
middelde arbeider in Rusland, maar ook
voorrang bij de aankoop van luxe-artike
len en service die voor de gewone burgers
niet beschikbaar zijn.
REYKJAVIK, IJsland (Un. Press)
Naar de havenautoriteiten mededelen is
een derde Brits vissersvaartuig over tijd
en moet gevreesd worden dat dit schip
eveneens terecht is gekomen in de „zwarte
Vorst", gepaard gaande met zware storm,
die reeds de levens van 49 zeelieden heeft
geëist. Het schip behoorde tot de vissers
vloot uit Hull, die overvallen werd door
de ijzige mist in het Noordelijk deel van de
Atlantische Oceaan. De „zware mist" heeft
een intensieve ijsafzetting op de schepen
tengevolge. In vele gevallen kapseizen de
schepen. Woensdag is de laatste boodschap
van de derde treiler opgevangen.
ADVERTENTIE
Schoterweg 122 - Haarlem - Tel. 12681
SCHRIJFMACHINES
Zoals bekend zal tijdens het Holland
Festival in de week van 27 Juni tot en
met 2 Juli te Arnhem een filmweek wor
den gehouden. Hieromtrent vernemen wij
nader, dat er naar wordt gestreefd in die
week dagelijks een première te brengen,
waarbij het land van herkomst acte de
présence zal geven. Zo mogelijk zal er dus
een Engelse, Italiaanse, Duitse en wel
licht ook een Amerikaanse dag worden
gehouden. Uiteraard zal ook een Neder
landse dag in dit programma niet ont
breken.
Er wordt getracht gedurende deze week
in Arnhem een tentoonstelling te doen
houden door het Nederlands Film Mu
seum, in samenwerking met het Neder
lands Film Instituut, waaruit mede döor
het vertonen van vroegere apparatuur en
films, de ontwikkeling van het filmwezen
zal kunnen blijken. In deze week zullen
ook de Nederlandse Bioscoopbond, het Ne
derlands Film Instituut en de Stichting
Film en Jeugd hun congres of jaarverga
dering in Arnhem houden.
De premières zullen worden gegeven in
het nieuwe Rembrandt-theater in Arnhem.
Overigens zal, los van deze filmweek, ook
dit jaar weer worden getracht enkele
evenementen van het Holland Festival in
Bezoek. Koningin Elizabeth en de herfo»
van Edinburgh zullen van 24 tót 26
Juni een officieel bezoek aan'. Noor
wegen brengen. Zij maken de reis met
het jacht „BritanniaV.
Vertrokken. Op uitnodiging van de Chinese
maatschappij voor in- en uitvoer zijn
24 Britse zakenlieden naar Peking ver
trokken.
Afval. Een schip van de Britse marine
heeft in de Atlantische Oceaan ten
Zuid-Westen van Cornwall, ver buiten
de scheepvaartroutes, 1500 ton radio
actieve afvalstoffen in zee geworpen.
Alle- maatregelen zijn genomen om te'
verhinderen, dat dit afval het zeewater
radio-actief besmet.
Treffen. Bij een treffen tussen Franse
militairen en vogelvrijen in Algerije
zijn vier vogelvrijen gedood en twee
gevangen genomen. Verscheidene wa
pens werden buitgemaakt.
Wedstrijd. De chauffeur van bondskanse
lier Adenauer kan met de auto van de
kanselier zo hard rijden, dat de auto
van de politic-escorte hem niet bij kan
houden. De politie zal thans een aut.o
aanschaffen van dezelfde makelij.
Ongewenst. Bij het lossen van het Ame
rikaanse vrachtschip „American Ran
ger" in New York, weigerden de ha
venarbeiders een lading wodka en an
dere in de Sovjet-Unie gemaakte goe
deren te lossen. De goederen waren in
Londen aan boord genomen met be
stemming Brits-West-Indië. De „Ame
rican Ranger" moect met de goederen
nog aan boord verder varen.
Avondklok. In Philadelphia mogen voor
taan jongelieden beneden 17 jaar zon
der het geleide van hun ouders of zon
der „wettige opdracht" niet tussen 10.39
uur des avonds en des morgens 6 uur
op straat komen. Vrijdag en Zaterdag
mogen zij tot middernacht buiten ko
men. Een en ander heeft ten doel de
jeugdcriminaliteit tegen te gaan.
Gunstig. De gouverneur-generaal van.
Pakistan, Ghoelam Mohammed, heeft
bij zijn terugkeer uit India verklaard,
dat het klimaat voor regeling van de
Indiaas-Pakistaanse geschillen thans
gunstiger is geworden. Ghoelam Mo
hammed, die een officieel bezoek van
drie dagen aan India heeft gebracht,
heeft president dr. Radjendra Prasad
uitgenodigd voor een bezoek aan Ka-
ratsji.
Arrestaties. Sedert de mislukte opstand
tegen de regering op 20 Januari, zijn in
Guatamala 417 verdachte personen aan
gehouden. Het uitgaansverbod, dat acht
dagen geleden werd afgekondigd, is
opgeheven,doch de staat van beleg blijft
voor onbepaalde tijd in het gehele land
van kracht.
Occasion. „Het Volk" bericht, dat een Bel
gische diplomaat in een verkoopzaal fe
New York voor een bedrag van '550
dollar de gouden met juwelen bezette
kroon heeft gekocht, die sedert 1845
was verdwenen .van het hoofd van de
beschermvrouwe van de Leuvense uni
versiteit. De kroon zal in België wor
den gerestaureerd, daar enkele stenen
ontbreken.
Voorzorg. Buitenlandse zaakgelastigden
in Joegoslavië is verzocht hét departe
ment van Defensie op de hoogte te stel
len van hun reizen in Joegoslavië bui
ten Belgrado. De Oost-Europese landen
hebben sedert zij anderhalf jaar geleden
begonnen met het aanknopen van nor
male betrekkingen met Joegoslavië,
militaire zaakgelastigden in Belgrado
benoemd.
Waakzaam. Het Vaticaan heeft een com
missie van vooraanstaande prelaten,
onder voorzitterschap van een Ameri
kaanse bisschop, ingesteld, welke de
R.K. waakzaamheid ten aanzien van
radio, en televisieprogramma's in de
gehele wereld zal coördineren. De com
missie zal geen directe actie onderne
men tegen programma's, waartegen zij
bezwaren heeft, maar zij zal leiding
geven bij de stappen, die plaatselijke
bisschoppen doen.
DJAKARTA (PIA) Bij daden van
terreur, die de laatste dagen in West-Java
zijn gepleegd, is de kampong Tjibunut bij
de desa Tjitamba aangevallen door een
bende bestaande uit 100 man. Bij een ge
vecht tegen deze bende verloor het leger
6 doden, terwijl 6 gewond werden. (Erf
niet 66 doden zoals in een bericht van
Woensdag was gemeld door U.P.)
53. Panda's mededeling, dat hij de gees-
teskist ging openen, maakte Joris erg van
streek. Hij worstelde zo heftig om vrij te
komen, dat de krat, waarin hij was opge
sloten, door de kelder danste. „Niet doen!"
gilde hij, „laat die kist dicht! Het is ge
vaarlijk!" Maar Panda stoorde zich niet
hieraan. Hij greep de sleutel, die bij de
geheimzinnige kist hing, en stak deze in
het slot. Op dat ogenblik verdubbelde het
geschreeuw, dat uit de sinistere kist klonk.
„Maak open! Laat ons vrij!", gierden, brul
den en jammerden de stemmen. Panda
aarzelde even. „Er kunnen onmogelijk zo
veel personen in die kleine kist zitten"
dacht hij, en loch hoor ik zeZouden
het soms lochehgeesten zijn?" Maar
toen vermande hij zich. „Ik geloof niet in
spoken", mompelde hij, „hier zit natuur
lijk een trucje van Joris achter; grammo
foonplaten of zoiets Resoluut draaide
hij de sleutel om en meteen werd het
deksel met kracht opengeworpen door een
dicht opeengedrongen menigte, die onder
blijde kreten uit de kist puilde!
HET ZWARTE STIFTJE in uw potlood
is vervaardigd van grafiet, een stof die in
allerlei gesteenten voorkomt en ontstaat
hetzij doordat koolstof onder hoge druk
uit het magma omkristalliseert, hetzij door
dat koolstof van organische oorsprong is
gekristalliseerd. Soms wordt koolstof van
organische oorsprong gevonden die nog
niet geheel tot grafiet is omgezet, maar
dan hebben we eigenlijk met een soort
anthraciet te doen, die amorfe
grafiet wordt genoemd. We
vermelden dit, opdat u kunt
zien hoe dicht de verschillende
verschijningsvormen van kool
stof naast elkaar liggen.
Vóór we onszelf een ant
woord gunnen op de vraag
waarom de vetachtig aanvoe
lende, zachte grafiet wèl als schrijfmate
riaal kan worden gebruikt, en de even
eens uit koolstof bestaande diamant daar
voor beslist ongeschikt is, moeten we even
een misverstand opruimen. Bij de meeste
gebruikers van het potlood bestaat de op
vatting dat grafiet voornamelijk voor pot
loden wordt gebruikt. Dit is beslist niet
het geval, want door de geringe uitzetting
bij verhitting, chemische bestendigheid,
groot geleidingsvermogen voor warmte en
électriciteit, wordt grafiet voornamelijk ge
bruikt in de staalgieterijen en de eleetri-
sche industrie. Naar schatting eist de me
taalindustrie ongeveer 60 procent van alle
grafiet voor zich op en is slechts 4 procent
voor de vervaardiging van alle potloden
ter wereld.
Maar goed, laten we ons liever eens ver
diepen in de vraag waarom met potlood
kan worden geschreven en waarom dia
mant zich daarvoor in het geheel niet
leent. In de moleculen van beide stoffen
hebben de koolstofatomen zich tot zeshoe
ken verenigt. Bij grafiet zijn deze zeshoe
ken geheel vlak en liggen verscheidene
moleculen op gelijke hoogte, keurig naast
elkaar. Hierdoor zijn de grafietdeeltjes ge
makkelijk in dunne lagen splitsbaar, vooral
ook omdat de afstand tussen twee opeen
volgende lagen vrij groot is, en deze lagen
bovendien geen sterke samenhang onder
ling vertonen. Grafiet kan hierdoor ge-
makkelijk afschilferen, of af
geven, zoals we van een pot
lood zouden zeggen.
Hoe geheel anders verto
nen zich echter de koolstof
atomen in een diamant. Ook
hier hebben de atomen zich
weliswaar tot zeshoeken ver
enigd, maar de hoekpunten
van deze zeshoeken liggen niet in één vlak,
maar in drie vlakken! Een van de hoek
punten van de zeshoek is naar boven om
gebogen en heeft een verbinding aange
gaan met twee moleculen van het boven
liggende vlak, terwijl de tegenoverliggen
de hoekpunten hetzelfde hebben gedaan
met het onderliggende vla,k. Hierdoor is
het verklaarbaar waarom de diamantdeel-
lies een zo veel grotere samenhang ver
tonen dan de veel losser gebonden grafiet
deeltjes. Tevens is hiermee de vraag be
antwoord waarom diamant niet afgeeft en
in tegenstelling daarmee zelfs een hard
heid heeft die spreekwoordelijk is. Bij dia
mant zijn de deeltjes ook veel dichter in
elkaar geperst, welk feit duidelijk wordt
gedemonstreerd door het soortelijk gewicht,
dat van diamant 3,5 is en van grafiet 2,2.
En weet u dat kunstmatige diamant
duurder is dan echte?
Daarover Maandag.
(Nadruk verboden)
H PéTILLON.
