In een tunnelplan zijn grootse
viaducten slechts bijkomstige détails
TUNNEL UIT DE LUCHT
Twee maal zevenhonderd meter ligt in de grond
„Minorca" weer vlot
Fa E.DEGRAAFF
fijne
Deze zomer „zwaait de Velser tunnel om
3
Luchtfabriek
Fortissimo!
Hulp staat gereed bij
naderen stookolieveld
Zware straffen voor twee
invalide inbrekers met
20 inbraken op hun naam
Luxemburgse
onderscheiding voor
dr. Ph. J. Idenburg
Deze zomer:
ommezwaai
de dirigenten van de velsense tunnelbouw
Twee grootse viaducten
En twee kleine tunnels
Negenhonderd man op en onder de aarde
Kerkelijk Nieuws
Agenda voor Haarlem
Vele borgen
Meedogenloos
Maar ook meeslepend
DONDERDAG 10 FEBRUARI 1955
Maar toch: kleinigheden in het grote
geheel. Net zulke kleine kleinigheden als
het tunneltje dat de rechtgetrokken Hage-
lingerweg onder de nieuwe treinbaan door
moet voeren en al even onbelangrijk als
het tunneltje, dat naar het Beverwijkse
industrieterrein gaat leiden.
Nee werkelijk op dreef komen de
mensen van Rijkswaterstaat, als ze vlak
bij het kanaal de donkere krocht van de
kanaaipassage induiken twintig meter
en dieper nog onder het maaiveld. Daar is
het werk werkelijk groots en indrukwek
kend
Daar storten de zandauto's inmiddels al
weer aarde over het voltooide deel van de
tunnel en de nieuwe doorvaartbreedte van
het kanaal is zelfs al te zien. Daar wordt
het ventilatiegebouw tot aan zijn „schou
ders" alweer met grond aangeplempt, zo
dat he't hele mechanisme diep in de grond
is verdwenen. Want om daar even bij
stil te staan er is een mechanisme voor
nodig, om straks de autotunnel van verse
buitenlucht te voorzien.
Bij de kanaaloevers verschijnen de beide
ventilatiegebouwen, met elk vier lage en
vier hoge pijpen, rechte, zakelijke pijpen,
waarvan de hoogste vier straks 30 meter
boven de grond uit zullen steken om
samen per uur maximaal haast twee mil-
lioen kubieke meter „verwerkte lucht" uit
de tunnel te kunnen zuigen de lage
pijpen blazen de buitenlucht er even rap
Nog steeds glanst het water van het
kanaal ogenschijnlijk onaantastbaar tussen
zijn oevers. Deze zomer echter wordt het
daar menens en voltrekt zich de grote om
mezwaai: op het moment, dat de meest
Noordelijke punt van de Zuidelijke tunnel-
helft, die diep weg in een schiereiland je
ligt, onder water wordt gezet, door van het
schiereilandje een echt eilandje te maken,
op dat moment liggen aan de Noordkant
van het kanaal de werkschepen klaar om
een dam te maken en het eilandje
enige tijd tot Noordelijke oever te promo
veren. De ene dag vaart de coaster „Jan"
naar Amsterdam nog langs de Noordkant
van het eilandje en de volgende dag moet
hij op de terugweg naar zee al aan de
Zuidkant passeren. Tegen die tijd hebben
de „Noorderlingen" zich al een heel eind
naar het Zuiden gewerkt: nu al ligt er een
paar honderd meter „vloer" in de aarde
en dat groeit hard aan.
Tenslotte hebben de kleine mensjes in
moeder aarde al 700 meter autotunnel en
700 meter spoorwegtunnel in de grond ge
kregen, de autotunnel kreeg bovendien aan
de Zuidkant al een heel stuk „vloer"
en Rijkswaterstaat gaat al serieus aan
de „open bakken" denken zelfs al
aan de anti-verblindingsroosters, die daar
boven komen als grote betonnen wafel-
Ijzers.
Het Dierenrampenfonds, opgericht in
het rampjaar 1953, heeft een beroep ge
daan op de Dierenbescherming te Haar
lem en haar hulp en bijstand gevraagd
indien het stookolieveld met de daarop
zich bevindende olieslachtoffers de Ne
derlandse kust mocht naderen.
Alle maatregelen zijn reeds genomen,
zodat bij het eerste alarm de dierenbe
scherming paraat staat om deze vogels
die bijstand te geven, die ze nodig hebben.
Uw leverancier van
Koninginneweg 48
Haarlem - Tel. 13609
'N SERVICE ZONDER WEERGA
De 19-jarige Enschedese magazijnbe
diende A. T. en zijn stadgenoot de 32-
jarige monteur S. J. zijn door de rechtbank
te Almelo veroordeeld tot respectievelijk
twee jaar en zes maanden en tot vijf jaar
met aftrek, wegens een groot aantal inbra
ken, welke deze mannen in de loop van de
vorige zomer in Enschedé en omgeving
hebben gepleegd. In het geheel staan ruim
20 inbraken op hun naam, maar de offi
cier van justitie legde er 14 dagen geleden
slechts vijf ten laste. De eisen tegen T. en
J. waren respectievelijk twee en vijf jaar,
beide straffen met aftrek. De inbrekers
zijn invalide. Zij vonden elkaar in een
revalidiatiecentrum en T., die aanvanke
lijk weigerde om J. op zijn tochten te be
geleiden, stemde later toe „om J. te hel
pen".
Ook de 34-jarige Enschedese fabrieks
arbeider L. K. heeft een deel van de tijdens
de vorige zomer te Enschedé gepleegde in
braken op zijn geweten. Hij is deswege
veroordeeld conform de eis tot twee jaar
met aftrek.
Dr. Ph. J. Idenburg, directeur-generaal
van de Statistiek, is benoemd tot comman
deur in de Orde van de Eikenkroon van
Luxemburg. De heer A. Collant, buitenge
woon gezant en gevolmachtigd minister
van Luxemburg, heeft dr. Idenburg hier
van in zijn ambtswoning aan de Jacob
Catslaan te 's Gravenhage mededeling ge
daan en hem tevens de bijbehorende ver-
Doorsnede over zuigkenalen
Ooonrade over perskanalen Plattegrond
weer in.
Heel in de diepte, onder die beide ven
tilatiegebouwen, zullen straks eenzame
mannetjes in een glazen erker boven de
tunnelschacht „hangen" om te kijken. Te
kijken naar wijzers" en meters, maar ook
naar de neveligheid in de tunnel, want als
die te erg wordt, zetten ze de luchtfabriek
een beetje harder aan en trekt de mist van
uitlaatgassen heel gauw weer op.
De Deense sleepboot „Sigyn" heeft de
twintig mijl van Rosslare in Ierand ge
strande „Minorca", een Nederlandse coas
ter van 300 ton, vlot getrokken en naar
Rosslare gesleept. De „Minorca" maakt
slagzij naar stuurboord en heeft water in
de machinekamer. Deense duikers gaan de
schade die de coaster onder de waterlijn
heeft opgelopen onderzoeken. Zij zullen
zo nodig noodreparaties verrichten. (UP)
ADVERTENTIE
Deze foto van de K.L.M.-Aerocarto geeft een prachtig beeld van de huidige
stand van de Velsense tunnelbouw. De pijlen verwijzen naar:
1. Het gereedgekomen deel van de afrit in het Noorden.
2. De oude weg naar Amsterdam, die straks bij het doorbreken van
3. de nieuwe omweg, weer in functie komt, waarna weg 3 tenslotte
(zonder bocht) weer in gebruik wordt genomen met de aan- en afvoe
rende viaducten en
4. de bouw der twee viaducten in de Rijksweg Veisen—Haarlem.
kunnen de staf nu wel laten dalen over het einde der ouver
ture: het orkest 900 man sterk doet nu rond het Noord
zeekanaal met beton en staal, aarde en machtige kranen een
zakelijke symphonie klinken, die nu dag in, dag uit in volle
omvang en met inzet van alle instrumenten te beluisteren is.
De dirigenten denken zelfs al voorzichtig in slotaccoorden.
Althans aan de Zuidelijke oever, waar het niet lang meer zal
duren of de weg naar Amsterdam, die de twee stukken van
de bouwput nog scheidt, moet worden doorgraven zodat
dan de opgang der auto- en spoorwegtunnels als een flauw
gebogen en ononderbroken lijn door het land komt te lig
gen. Wat niet wil zeggen, dat de maestro de staf definitief
laat zakken om liet aplaus van het verkeer in ontvangst te
nemen, want dat wordt pas 1957, als alles meeloopt.
Zn het Noorden verdwijnt het beton zacht-glooiend naar de diepte.
reuzenwerk op zichzelf, waar zonder een
stuk of wat draglines en een paar machtige
heistellingen niet aan te denken valt.
De passage van de Rijksweg Haarlem
Velsen alleen al: twee grootse viaducten
en dus twee bulten in de weg.
„Het is niet belangrijk" zeggen de inge
nieurs, „de kanaalpassage is de bottle
neck".
Jawel, maar die vio.ducten worden toch
maar millioenenprojecten, voor de spoor
staven onder de weg door liggen (de kleine
bult) en de auto's over de tunnelbak heen
gaan (de grote bult).
Terwijl er dan bovendien nog gauw even
rekening mee dient te worden gehouden,
dat het uit Velsen komende verkeer eerst
over de „bak" van de spoorwegtunnel
heen moet, om zich dan in te voegen bij
het autoverkeer uit de tunnel; de andere
kant uit, van Haarlem af gaat het weer
anders, want dan moeten de auto's voor
Velsen eerst hoog over de „auto-bak" heen
om daarna eveneens de trein-bak te
„nemen".
In elk geval: twee viaducten en millioe-
nen guldens.
Nee, de dirigeerstaf kan nog lang niet
definitief dalen over Velsens tunnel,
want buiten al deze passages en loopjes
komen nog ontelbare kruisen en mollen
in het stuk voor. Er staat evenwel „fortis
simo" op de lessenaar van de dirigent en
Velsens spoorbrug hééft haar langste tijd
gehad. J.R.
Een van de weinige bovengrondse verschijningsvormen van de Velser tunnel zullen
de ventilatieschoorstenen worden, waarvan de hoogste 30 meter boven het maaiveld
zullen uitrijzen. De hoge schoorstenen zorgen voor de afvoer der rookgassen en
afgewerkte lucht uit de tunnel; de lage zuigen verse lucht aan.
Ned. Herv. kerk
Benoemd tot vicaris te Utrecht (wijk-
gem. 7) A. Kamman, cand. te Winterswijk.
Geref. kerken
Aangenomen naar Amsterdam (als zie-
kenhuispred.) W. J. v. Otterloo te Kralin
gen.
Beroepen te Hengelo (Ov.) J. Wolven te
Grotegast.
Oud-Geref. gemeenten
Tweetal te Rijssen: E. du Marchie v.
Voorthuysen te Leersum en T. de Jong te
Kralingseveer.
ADVERTENTIE
DONDERDAG 10 FEBRUARI
Stadsschouwburg: „Het hemelbed", Lily
Bouwmeester en Frits van Dongen. 8 uur.
Concertgebouw: Uitvoering Christelijke
Oratoriumvereniging Haarlem, 8 uur. Kerk
Wilhelminaplein, Heemstede: Voordrachts
avond Willem Berkhemer, bijzonder kerke-
werk Heemstede, 8.;5 uur. Brinkmann: Hu
manistisch Verbond, spreker de heer D. Th.
d' Angremond. 8 uur. Zuiderkapel, Zuider
straat: ds. J. Visser, 8 uur. Frans Hals: „Ont-
ecrde meisjes", 18 jaar, 7 en 9.15 uur. Palace:
„Moeder", 18 jaar. 7 en 9.15 uur. Roxy: „Do
mein der bandieten". 14 jaar, 8 uur. Lido: „A
en C. als waaghalzen", alle leeft.. 7 en 9.15
uur. Studio: „Russisch ballet", alle leeft., 7
en 9.15 uur. Luxor: „Het mysterie der twee
vrouwen". 18 jaar, 7 en 9.15 uur. Rembrandt:
„White Christmas", alle leeft., 7 uur. Film
voorstelling Haarlemse Kunstgemeenschap,
9.15 uur. Minerva: „The heart of the matter",
18 jaar, 8.15 uur.
VRIJDAG 11 FEBRUARI
Stadsschouwburg: „Sag' beim Abschied
leise Servus". Hoofdstad Operette, 8 uur.
Concertgebouw: Operaconcert t.b.v. instru
mentenfonds N. Ph. O., 8 uur. Wilhelmina-
straat 22: Vereniging van Spiritisten „Het
Licht". 20.15 uur. Minerva: „The snows of
Kilimanjaro", 18 jaar. 8.15 uur. Rembrandt:
„Aïda", alle leeft.. 2. 4.15, 7 en 9.15 uur.
Frans Hals: „Jungle Jim en het oerwoud
monster", 14 jaar, 2,30. 7 en 9.15 uur. Palace:
„Middernachtzone". 18 jaar. 2, 4.15, 7 en
9.15 uur. Roxy: „Opstand der gedoemden",
14 jaar. 2.30. 7 en 9,15 uur. Lido: „Therese,
de begeerde vrouw", 18 jaar. 2, 4,15, 7 en
9.15 uur. Studio: „Romeo en Julia", 14 jaar,
2.15, 7 en 9.15 uur. Luxor: „Het mysterie der
twee vrouwen", 18 jaar, 2, 7 en 3.15 uur.
Negenhonderd man, op en in de aarde. Van een der hoge bergen af, die als toevallig
rond deze grandioze graafpartij zijn opgeworpen, zijn ze moeilijk terug te vinden,
maar toch zijn ze er: 170 grondwerkers, 10 kraandrijvers, 80 timmerlui, 60 ijzer-
vlechters, 45 monteurs en electriciens, enzovoorts, enzovoorts. Elke week ruim een
ton loon en sociale lasten voor die 900 elke week een streepje er bij op de kaart
van Rijkswaterstaat, wiens directiekeet in een bergvallei is gevangen en waar samen
met „de overkant" dat is de Amsterdamse Ballastmaatschappij, uitvoerster van
de Velsense tunnel en bezitster van de grootste zandzuiger ter wereld en van een
materialenpark, dat over de ganse aardbol verspreid ligt waar dus samen met
,de overkant" aan duizenden touwtjes wordt getrokken, opdat alles wel ga en geen
korreltje beton verkeerd terecht komt uit de twee hoge betonfabricken, die ieder
zestig kubieke meter per uur er uit malen.
Dat verkeerd-vallencle korreltje be
ton zou nog wel om overheen te komen
zijn, maar stel u even voordat de Noor
derlingen, die bij de Beverwijkse nieu
we weg al een paar honderd meter „hel
lend vlak" in moeder aarde hebben ge
legd, een paar meter naast de tot hel
kanaal opgerukte Zuiderlingen terecht
zouden komen: het ware een kabinets
crisis waard.
De machinerie van Waterstaat en Ballast
draait echter feilloos en die paar meter
verschil zal geen kronkel in de tunnel
komen leggen. Want en cijfers kunnen
machtig interessant zijn daar staan vijf
heistellingen, twee grote kranen (een
torenkraan en een omgebouwde in de put)
en nóg eens twee knapen van kranen, die
in de Noordelijke werkput aan de slag
tijgen, borg voor. Samen met 10 beton-
auto's, 8 betonpompen, 10 lopende banden
en 15 draglines, 2 bulldozers, 2 baggermo
lens en 2 drijvende bokken, 2 sleepboten,
34 zware zandauto's en.... 900 paren
handen.
Het grijpt allemaal als een prachtig me
chaniek in elkaar de kraanwagens, die
ook nog bij dat „materiaalparkje" van de
Ballast horen, slepen precies op tijd met
een stuk damwand naar een plaats waar
een damwand nodig is en de kleine ooie
vaar-kraan, die puntig en bits boven de
Rijksweg HaarlemVelsen uitsteekt, waar
deze weg straks twee flinke bulten zal
oplopen van al dat gedoe, heeft precies de
bekistingen op hun plaats gezet voor de
betonmuren van het viaduct.
Sinds op een goede dag een paar men
sen in de ronde stalen kuip, die de Duit
sers overlieten van de vorige poging om
de ponten overbodig te maken, gingen
wroeten, is er een monsterachtig grote spin
over het Velsense land geschoven.
Met zijn poten heeft hij enorme zand
heuvels in de weilanden opgewoeld, rake
lings langs de boerderijtjes van de „Hof-
geest" en dwars over de polderslootjes
heen soms rond een hoogspanningsmast
en de koeien van boer Markerink hebben
er al eens bovenop gestaan: tien meter
hoog plotseling koeien bij de tunnelbouw.
Dit „protest" heeft de beesten noch dc
baas veel gegeven, want de tunnel vreet
verder door het sappige polderland.
In Velsen-Noord verzakt zo eens een
huis een beetje, al doen de ingenieurs alles
om de onplezierige gevolgen van de water
onttrekking zo gering mogelijk te doen
zijn.
Het rijk zal bekijken, of er schadever
goeding voor kan komen, zo is het rijk wel.
Maar van horizon tot horizon staan de
pluimen der vijf heistellingen tegen de
lucht en de tunnel groeit voort.
Er zit iets meedogenloos in die tuiinei.
dwars door en over het land heen baant
hij zich een weg een bloemist met een
vruchtbaar dahliagrondje aan de Sant-
poortse Rijksweg? Weg er mee! Een slacht
huis in Beverwijk? Aan de kant met dat
slachthuis!
Maar uit de veilige hoogte bekeken zit
er ook iets gigantisch in zo'n tunnel: als
een enorme slinger loopt zijn pad van Drie
huis naar het kanaal aan de overkant
staan de merktekens tot aan de nevelige
silhouet van Beverwijk.
Het lijkt niet eens zo moeilijk: bij Drie
huis geleidelijk-aan zakken, even adem
inhouden onder het kanaal, dan geleide-
iijk-aan stijgen en bij het nieuwe Bever
wijkse station weer boven het maaiveld
komen
Maar het is in wezen een durend gevecht
met de taaie, slikkerige grond van Holland.
Elk onderdeeltje van deze tunnel is een
De aanloop voor de beide viaducten in de Rijksweg Haarlem-V els en.
