TE ZAGREB cocos 1955 Modern interieur in een oud Grachtenhuis 57.- Rendez vous der élite Een ceintuur ❖«g>x<g>x#x V „Ik schatte haar 10 jaar jonger!" Koninklijke boven zeshonderd percent s!80 t* ZATERDAG 19 MAART 1955 HAARLEMS DAGBLAD OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT L DIT MAKEN WE ZELF WANDELING LANGS DE WINKELRAMEN Onze tuin- en kamerplanten Saxifraga pyramidalis Huidverzorging op medische basis Effecten- en Celdmarkt VOORJAARS COLLECTIE 200 x 300 Zuid-Koreaans blad maakte vergissing INBOEDELVEILING 5/6 APRIL 1955 De Engelse lessen van de B.B.C. oor d&~X) rouw „IS DAT APPARAAT TE KOOP?" Ik hoor deze vraag misschien wel voor de tiende keer en ditmaal wordt ze gesteld door een paar studenten. De belangstelling geldt mijn fototoestel, waarmee ik in mijn handen loop, op zoek naar leuke plaatjes van de Sajmiste markt in de Joego slavische stad Zagreb. Omdat iedereen hier komt om te kopen of te verkopen, mag deze herhaalde vraag me niet verwonderen. Wanneer ik dus voor de tiende maal vrien delijk „nee" schud, heb ik weer even rust en zet mijn tocht voort. Ik bevind me op een terrein, dat zich over kilometers uitstrekt. Er zijn smalle wandelpaden uitg uc e- spaard tussen een overvloed van op de grond uitgestalde Koopwaren. Rondom mij ligt een bonte verzameling gedragen kle ding, schoenen, huisraad en borduurwerk op kranten of zo maar op de grond. De zon brandt in al haar Slavische hevigheid en hier en daar tracht men, zittend op een krant onder een paraplu, wat schaduw te vangen. Een bijna blote baby spartelt in een stapel lompen en kijkt met stralende, donkere oogjes de wereld in. Haar moeder, een knappe jonge vrouw met het voorkomen van een Zigeunerin, gunt me een witte tanden-lach en buigt zich dan vol trots over haar kindje. 1 VERDEROP WENKT ME een oudere vrouw met een door de zon getaand ge zicht. Ze prijst in het Duits haar spreien aan en we raken in gesprek. „Wilt u even zitten?' vraagt ze me en wijst me op een stuk stevig leer, gemonteerd op drie pootjes. „Dat klapstoeltje heb ik altijd bij me. Vroeger ging ik veel naar kerkconcerten en dan zat ik er meestal op." Met haar benige hand strijkt ze liefkozend over het leer en er ligt een wereld van expressie op haar gezicht. „Nu ben ik hier iedere Woensdag op de Sajmiste (de winkels zijn dan na tweeën gesloten). Al deze spreien haak ik zelf. Weet u, dat ze deze markt de rendez-vous der elite noemen? Mensen, die het vroe ger goed hadden en achteruit zijn ge gaan, verkopen hier vaak restanten van hun bezit. Iedereen komt trouwens naar de markt om te kopen en te verkopen. Het is voor velen wel eens moeilijk om het einde van de maand te halen en dan gaat men zelf naar de Sajmiste of men Ijverig wordt er gegrabbeld, op zoek naar koopjes. Belofte maakt schuld, daarom ditkeer de ceintuur waar we vorige week over spraken. Aangezien hij nogal bont is, kunt u hem het beste omdoen bij een eenvoudige blouse, anders wordt het te veel van het goede. U kunt er gerust een felle kleur voor gebruiken, dat geeft een levendig accent (als u een smalle taille hebt tenminste). U kunt er b.v. een kleur voor nemen, waar u vee! van houdt, maar die u in het ge zicht niet kleurt en dus voor een blouse taboe is. Natuurlijk moet hij dan ook nog bij de kleur van de overgooier pas sen, maar dat had u natuurlijk allang begrepen. We geven een paar voorbeel den van combinaties: een grijze over gooier, een rode ceintuur en zwart met wit band; een zwarte overgooier met een diep paarse ceintuur en groen met goud band; een bruine overgooier met een oranje of gele ceintuur en bruin met groen band. Heeft u al keus gemaakt? Dan kopen we 15 cm stof. één keer de taillewijdte van sierband, liefst met een strak (geo metrisch) motief en twee maal de taille wijdte van zigzagband. We rijgen het sierband midden op het lapje en het zigzagband ter weerszijden van dit band vast. Met een draad splitzij in de kleur van het zigzagband zetten we de ban den met kleine dwarse steekjes vast, de buitenkant hechten we met open ket tingsteken (zie tek.). U kunt nog iets van de kleur van de ondergrond in het sierband brengen, wij gebruikten daar voor koninginnesteken. U kunt voor de sluiting ook een spe ciale gesp kopen, weest u voorzichtig met uw keuze, een al te opzichtige slui ting kan het hele effect bederven! L. C. B. boodschappen huurt een vrouw, die een zeker percen tage van de opbrengst krijgt. Kopers zijn er altijd wel en juist het einde van de maand kan men koopjes halen, om dat de prijzen dan lager liggen in ver band met geldnood. Je kunt hier dan al een paar nijlons kopen voor zeven honderd dinar (ongeveer negen gul den)". In een land als Joegoslavië, waar de lonen laag en de prijzen van kleding en luxe artikelen verhoudingsgewijze zeer hoog zijn al is er het laatste jaar veel verbeterd moet iedereen zeer econo misch leven. Heeft men een nieuwe jurk nodig dan is het doodgewoon eerst een kijkje te nemen op de Sajmiste. Naast gedragen kleding, waarin een zeer le vendige handel wordt gedreven, vindt men er ook nieuw goed en goedkoper dan in de winkels. Degenen, die familie of relaties in Amerika hebben en regel matig pakketten met nylons, lingerie en bovenkleding ontvangen, behouden in de regel een gedeelte zelf en verkopen een ander deel. Zo kan men er de nieuwste Amerikaanse nylons naast zelf gebreide kousen aantreffen. HET IS DUS GEEN WONDER, dat elke Woensdag duizenden kooplustigen al bij het prille ochtendgloren Zagreb verlaten om met het propvolle tram metje de tocht van enkele kilometers naar de Sajmiste, die buiten de bebouw de kom ligt, te ondernemen. De ver koopsters, beladen met manden, tassen en katoenen zakken vol koopbaar starten zo mogelijk nog iets vroeger om een goed plaatsje te vinden. Duur is de huur van zo'n stukje op het terrein niet: veer tig dinar voor een plaatsje op de grond en honderd langs de kanten, waar een muur of schutting soms nog wat scha duw biedt en gelegenheid geeft de arti kelen op te hangen. De Sajmiste is wellicht de merkwaar digste markt van de wereld, daar ieder een er aan kan deelnemen en niet alleen beroepsmensen of vaste huurders. Vrou wen in Turkse gebloemde broeken ziet men er lopen naast goed geklede dames; mannen in lompen naast anderen in vlot zittende confectiepakken. Hier tussen door laveren vrouwen met grote man den op het hoofd. Zij zoeken lenig en veerkrachtig hun weg door de mensen menigte, zonder hun vrachtje te laten vallen. Zo nu en dan stuit men op een geïmproviseerd kroegje, waar wijn of limonade en salamiworst worden ver kocht. Het is er onbeschrijflijk vuil en de vliegen vieren er feest. „Neemt u mij niet kwalijk, is dat toe stel te koop?" Ditmaal schiet me een vriendelijk oud heertje aan met een witte kuif. Hij verslijt me zeker voor een Engelse, want hij spreekt me in het Engels aan. Weer antwoord ik ontken nend en als hij ziet, dat ik een foto ga maken, regelt hij „het verkeer" en stuurt een paar jochies, die voor de lens blijven staan. weg. Hij is een oud-offi cier en vertelt me, dat hij juist een kris tallen vaas heeft verkocht en voor de opbrengst ervan een blouse voor zijn vrouw op de kop heeft getikt. Kinder lijk blij laat hij de buit aan me zien. IN DE VERTE lokt me een tableau van felle kleuren. Ik kom bij een groot gezelschap boerenvrouwen in hun bonte nationale klederdracht. Ze verkopen prachtige, met de hand geborduurde shawls en zelf geweven tapijtjes in een vlammend rood, gecombineerd met an dere helle kleuren, die nooit vloeken, omdat er plantaardige verfstoffen voor zijn gebruikt in natuurtinten, welke men nooit met aniline kan bereiken. Het is onmogelijk je handen thuis te hou den: als vanzelfsprekend tasten ze naar dat weef- en borduurwerk, naar die kleurengloed. De boerenvrouwen lachen vertederd en daar ze alleen maar Kroa- tisch spreken, moeten de onderhande lingen via een stukje papier, waarop we beurtelings ons bedrag zetten, ver lopen. De hele omgeving heeft plezier in deze transactie en nieuwsgierig komt men om ons heen staan om de vorderin gen te volgen. We zijn het eindelijk eens geworden en in een bundeltje onder mijn arm voer ik een prachtig wollen tapijtje mee een stukje zon en kleur, dat straks in mijn eigen huis de gloed van dit Slavische land zal bestendigen, TINEKE RAAT Drie voorbeelden van de nieuwste damesmode in de Sovjet-Unie: Links: een tomerjurk van gele crêpe. Midden: een lichtgroene wollen wandeljas (ontwerp Golikova). Rechts, een gekleurd zijden blouse, afgezet met Russische motieven (ontwerp L. Efremova) Wat zou het toch kunnen zijn dat de grachten zo'n bekoring geeft? Zou het het water zijn of de hoge huizen? De bruggen of de geplaveide straten? Of komt het door de zon die de bomen op bijzondere wijze belicht, of is het wel licht de wind d'ie een merkwaardig schaduwspel schetst op de gevels der regenten woningen? Ik weet het niet. Maar wat het ook moge zijn: als ge in de juiste stemming een Haarlemse gracht betreedt, bekruipt u een gevoel van plechtige feestelijk heid, zoals vroeger, toen ge als heel klein meisje meemocht naar een grote mensen-feest. Ge voelde u gewichtig en hield u plechtig-stil tussen al die grote mensen, in uw feestjurkje en grote strik in de zorgvuldig gekamde haren. Als ge thans, gekleed in feeststem ming. langs de gracht wandelt en steel se blikken achter de gordijnen werpt, wordt ge aanvankelijk wat ontnuchterd door de koele aanblik van stalen bu reaux, kantoorstoelen en hoge kasten. Want de meeste huizen van onze grach ten zijn gebruikt als kantoorruimten. Doch niet alle. Op die éne gracht bij dat éne huis zijn de gordijnen wijd opengeschoven en ge ziet een intérieur, zo vrolijk en zo modern, dat ge verrast blijft stilstaan. Er staan kleine tafels en plezierige stoelen, een divanbed met schuimrubber kus sens, een dres soir en lage kast van blank hout. Op de grond ziet ge nog een meta len driepoot staan met houten bakjes die verschillend gekleurd zijn. Dat ding intrigeert u, omdat ge het niet direct thuis kunt brengen. En daar om gaat ge het huis binnen; dat is ook de bedoeling, want de bewoner is een modern interieurverzorger en hij geeft graag inlichtingen over wat hij ver koopt. Het blijkt dat die intrigerende driepoot een naaibakje is. Aan de me talen stang hangen, bevestigd met scharnieren, vier grappig gevormde doosjes met verschillende gekleurde deksels. Behalve dat het een leuk mo dern gevalletje is heeft het ding twee voordelen: het neemt weinig ruimte in en het is makkelijk verplaatsbaar. Door binnenhuis-architecten werd het dan ook „goed" beoordeeld. Er hangt een metalen wandilamp waar van de arm op drie plaatsen draaibaar is en tevens in verschillende richtingen. Is de arm helemaal uitgestrekt dan komt de lamp één meter van de wand. Is de arm helemaal opgevouwen dan hangt hij bijna tegen de muur en neemt nau welijks plaats in. Ook de kap van de lamp is verstelbaar. Bijzonder practisch. In de gang van het huis hangt een wit metalen rek. Aan de spijlen hangen gekleurde haken, korte en lange, die gemaakt zijn van metaal met plastic overspoten. Dit rek is een kapstok, al zoudt ge dat niet denken bij de eerste aanblik. Een origineel geval en ideaal voor kleinbehuisden. Want ruimte neemt het niet in zolang er niets aan hangt. De haken de grote zijn voor hoeden en de kleine voor jassen ste ken nauwelijks tien centimeter naar voren. En dat de metalen spijlen op verschillende hoogten zijn aangebracht heeft ook zijn bijzonder nut. De hoog ste zijn voor pa en ma, de middelste voor middelbare schooljeugd en de laag ste worden door de kleuters gebruikt. In een donkere gang zal dit witte rek een verlichtend effect sorteren. Zoekt u een oersterk tapijtje? Neem dan e°" huidenkleed. Het is met de hand gemaakt van schapen-, iams- en geitenvelletjes. De beige en donker bruine aan elkaar genaaide vierkanten geven een levendig effect. En het is ook geheel effen verkrijgbaar. Zon huiden kleedje wordt bovendien niet gauw vuil, „het hangt niet aan", zoals de huis- róuw pleegt te zeggen. In de vensterbank ligt op een kleurige doek voortreffelijk tafelgereedschap: vork, lepel, mes, opseheplepels, hors d'oeuvrevorkje, en nog veel meer. Het is van Zweeds roest- en vlek vrij staal. De heften die bij de messen langer zijn dan het snijvlak zijn eveneens van staal. Deze bijzondere vorm èn de mooie grijze kleur maken dit onmis bare gereedschap tot verrukkelijke ge bruiksvoorwerpen. ANNEKE. Deze uitzonderlijk fraai bloeiende steenbreek komt ook nog onder de naam Cotyledon voor; ook zelfs nog onder een andere naam. De foto zegt echter veel meer; de plant is gemakkelijk te herkennen en behoort tot de mooiste steenbreeksoorten die ik ken. Deze voldoet uitstekend in de rotstuin en eigenlijk het best indien ze verti caal gepoot wordt in een spleet van de rotsen. Deze plant vormt grote bloem trossen met een massa kleine witte bloempjes; een aantrekkelijk gezicht. Zij vormt ook vele nieuwe rosetjes (afzon derlijke plantjes). Jonge planten bloeien Saxifraga pyramidalis echter niet de eerste jaren; ze moeten wel een leeftijd hebben van drie tot vier jaar. Planten die kunnen bloeien kweekt de bloemist verder in een pot en dan kan men hen tijdelijk als kamerplant kweken; na de bloei moeten ze echter opnieuw naar de rotstuin verhuizen. In Mei-Juni verschijnt de lange bloemtros en het is dus gewenst nu zo spoedig mogelijk een exemplaar aan te planten. Na de bloei moet de uitgebloeide roset zo spoedig mogelijk wat nieuwe roset jes vormen; met de oude plant is hét dan gedaan; daarvoor in de plaats krijgt men dan ook enkele nieuwe. De plant moet beslist een zonnige standplaats hebben. G. KROMDIJK ADVERTENTIE ac geloof ik best en je zou écht niet denken, dat ze al zulke grote kinderen heeft.... Een verjongingskuur? Welnee! Ze heeft zich alleen maar regel matig goed verzorgd en al jaren geleden de juiste schoonheidsmiddelen voor haar huidtype gevonden". Verzorg Uw huid mee de medisch verantwoorde COSMETICA, volgens recepten van Dr. P. H. v. d. Hoog (huidarts). Zij wekken en bewaren Uw charme. Speciaal afgestemd op ons klimaat en type en dus ook voor U de ideale COSMETICA. Wij zouden de Amsterdamse beurs en de gehele effectenhandel onrecht doen en vermoedelijk vele lezers teleurstellen als we ditmaal niet over de Koninklijke schre ven. Want dat de koers van de aandelen deze week na een lichte terugslag opnieuw en vlot de brug van 600 pet. overschreed, is een evenement dat niet alleen voor de bezitters van belang is, maar dat ook voor de Amsterdamse beurs en voor de Neder landse economie betekenis heeft, niet het minst omdat deze sterke koersstijging het gevolg is van buitenlandse, meest Ameri kaanse aankopen. Dit wil dus zeggen dat de Nederlandse fondsenhouder aandelen Koninklijke verkoopt, gelijk hij dit nu reeds een paar jaar heeft gedaan en dat ons land daardoor zijn vroeger dominerend belang bij dit internationaal concern van de allereerste rang prijsgeeft. Het is nog geen jaar geleden Mei 1954 -T- dat we op deze plaats aan de Konink lijke een artikel hebben gewijd naar aan leiding van de koersstijging boven 500 pet. en als we thans een koers van 620 pet. zien en daarbij in aanmerking nemen dat in de loop van het tweede halfjaar-1954 een bonus van 20 pet. in aandelen is uitge keerd, wil dit zeggen dat aandelen Ko ninklijke thans dus c.a. 740 pet. noteren, zodat de koersstijging sinds Mei 1954 meer dan 240 pet. bedraagt. Daar er op genoem de datum c.a. 1 milliard aandelen Ko ninklijke uitstonden, is de beurswaarde van dit kapitaal derhalve met 2milliard gestegen en het aandelerakapiatal van de Koninklijke vertegenwoordigt thans dus een waarde van meer dan 6 milliard, zijnde weinig minder d<an de helft van de beurswaarde van alle te Amsterdam geno teerde aandelen samen. Het is nu wel duidelijk geworden dat bij de waardering van aandelen, althans van aandelen als die van de Koninklijke, divi dend en dividendrendement nog slechts op de tweede of derde plaats staan en dat voor de waardering geheel andere normen worden aangelegd. Met name in de V. S. heeft men hiervoor de laatste jaren een open oog gehad en ook in deze rubriek hebben we herhaaldelijk op de wenselijk heid van andere dan de traditionele waar- deringsnormen de aandacht gevestigd. Het gaat er, zo zegt rnen in de V. S., niet allereerst om wat een maatschappij uitkeert, maar wat ze verdient, het gaat om het winstvermogen en de rentabiliteit van de bedrijfsexpansie. Vooral nu van de dividenden een zo zware belasting wordt geheven, is de geleidelijke aanwas van het vermogen der maatschappij van veel meer belang dan het dividend en het directe ren dement, dat van een aandeel kan worden becijferd. Toen de aandelen Koninklijke in Juli 1954 officieel aan de New Yorkse beurs werden genoteerd, heeft men in de Ame rikaanse pers daarop steeds met grote na druk gewezen en aangetoond dat als het gaat om de verhouding tussen de winst per aandeel en de beurskoers, aandelen Koninklijke ver boven gelijksoortige Ame rikaanse olie-aandelen uitsteken. Men heeft zich toen herinnerd dat in het Gedenkboek, in 1950 ter gelegenheid van het 60-jarig bestaan der maatschappij, een legendarische aandeelhouder ten tonele is gevoerd, die bij de oprichting een aandeel Koninklijke kocht voor 1000 en sinds dien de dividenden toucheerde en van alle hem verleende voorkeursrechten bij de in schrijving op nieuwe aandelen gebruik maakte. Deze aandeelhouder had in 1950 op zijn aandeel een winst gemaakt van 2millioen, een bedrag dat thans nog veel groter is, omdat sindsdien weer een groot bedrag aan dividenden en claims werd ontvangen. Om nog een voorbeeld van meer recente datum te noemen, de Fa. W. Willens Cie te Amsterdam heeft in een harer weekbe richten berekend dat iemand, die aan het einde van de tweede wereldoorlog 5 aan delen kocht voor c.a. 18.300, thans op een koers van 600 pet. de waarde van zijn be zit heeft zien stijgen tot 60.000! De Amerikanen hebben bij de introductie van de aandelen Koninklijke op de New Yorkse beurs in Juli 1954 ze kunnen kopen voor c.a. 59 per aandeel van f 50, thans is de notering boven S 80 gestegen en ook thans denken ze er niet over van hun ver worven bezit afstand te doen. Welke be tekenis de aandelen Koninklijke thans op de New Yorkse beurs hebben, blijkt wel hieruit, dat ze herhaaldelijk onder de aan delen met de grootste omzet voorkomen. De vorige week werden er te New York voor rond 7 millioen verhandeld met een beurswaarde van meer dan 40 millioen, terwijl de omzet te Amsterdam niet meer dan 2 millioen bedroeg, ongeacht de stukken, welke in het niet-officieel verkeer worden verhandeld. De Koninklijke heeft over het eerste halfjaar van 1954 de financiële resultaten bekend gemaakt, waaruit bleek dat de netto-winst na aftrek van belastingen 69.1 millioen heeft bedragen tegen 62.3 millioen in het eerste semester van 1953, zijnde een stijging van 10.6 pet. De cijfers van het tweede halfjaar mogen spoedig worden tegemoet gezien, maar van meer invloed op de koersontwikkeling is thans de vraag of de geruchten juiat zijn, welke willen dat er een aandelenemissie op komst is, waarbij de houders van 3000 recht zullen hebben op een nieuw aandeel a pari in te schrijven, wat dus wil zeggen dat er voor de houders een claim van c.a. 1250 zou vrijvallen, welke ze belastingvrij kun nen toucheren. Het ligt voor de hand dat een dergelijke verrassing voor de houders'van aandelen Koninklijke van meer betekenis wordt ge acht dan een paar proeent meer dividend. Maar ook is duidelijk hoezeer het te be treuren is dat vele Nederlandse houders de laatste tijd door de grote koersstijging tot winstneming zijn verleid, in plaats van zich er rekenschap van te geven dat een aandeel in het groeiend vermogen van een dier grootste concerns op het gebied van de olie- en de chemische industrie een ac tief vormt, waarvan men in een penoae van industriële revolutie de waarde nau welijks te hoog kan aanslaan. ADVERTENTIE thans in ons bezit Prima COCOS voor tapijt en lopers, in effen en jacquard g 65 100 breed 70 breed Voor het moderne interieur: fraaie COCOSMATTEN moderne blokdessins in KRUISSTRAAT 11 HAARLEM - TELEFOON 11491 President Syngman Rhee heeft Zuid- Korea's oudste en invloedrijkste dagblad de „Tonga Ilbo" gesloten, nadat het op straat was verschenen met een kop, die als gevolg van een zetfout de regering een stel marionetten noemde. Het blad, dat tot de oppositie behoort, heeft een oplage van 100.000. De leiding van het blad had de politie verzocht zoveel mogelijk exempla ren te achterhalen. 5000 stuks waren de deur uit voordat de vergissing werd be merkt. Twee drukkers zijn aangehouden. Het woord „marionetten" hoorde in een aangrenzende kolom thuis en was bedoeld voor de Noord-Koreaanse regering. ADVERTENTIE Verkooplokaal NOTARISHUIS Directeur W. N. WOLTERINK Bilderdijkstraat bij de Zijlweg Haarlem Tel. (K 2500) 11928 Inzendingen van huisraad worden dagelijks aangenomen. Eigen afhaaldlenst Als gevolg van een reorganisatie In de Europese dienst van de B.B.C. komen eind Maart de uitzendingen op Zaterdagmiddag en Zondagmiddag van de cursus „Luister en Spreek" te vervallen. Die lessen zullen met ingang van 28 Maart worden opgeno men in de programma's in het Nederlands, respectievelijk op de Maandagen en Woens dagen, van 10 uur tot half 11 's avonds Ne derlandse tijd, op 224 meter en in de 75 me terband. De lessen van de „Luister en Spreek", die op de Zondag- en Maandagochtenden worden uitgezonden, blijven evenwel op die tijdstippen gehandhaafd.

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1955 | | pagina 9