Iwltsaletten
Algemeen bodempensioen gewenst
ENTOSORBINE
Panda en de Mees ter-Klokkenmaker
Wereldnieuws
Vijfjarig bestaan „Republiek
Zuid Molukken" herdacht
Fa. B; ENGELENBERG
Haarlems VVD-congres geëindigd
Negenduizend belangstellenden in
Haagse Houtrusthallen
De radio geeft Dinsdag
„Den Haag-Bloemenzee"
krijgt geen subsidie
PERIODIEKE PIJMENÏ
oclx ió Uet
zo
K.
J
MAANDAG 25 APRIL 1955
HAARLEMS DAGBLAD OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT
2
Nog geen liberale fractie in Raad van Europa
Wind in socialistische
zeilen
Nieuw 5-jarenprogramma
van Noors-Nederlandse
atoominstituut kjeller
ministerie
Geen kans voor
nationale omroep
Beslissing provinciaal bestuur
Heringa Wathrich
Televisie op Groenland voor
Amerikaanse soldaten
Twee slijp
stenen
De jaarlijkse algemene vergadering van
de Volkspartij voor Vrijheid en Democratie
heeft haar voorzitter, prof. mr. P. J. Oud,
niet beschaamd in zijn constatering, dat
de eenheid in de VVD nog nooit zo groot
was geweest als tegenwoordig: de sprekers
die Zaterdagmiddag het podium van het
Haarlemse Concertgebouw betraden, wa
ren eensgezind in hun lof over het beleid
van de beide Kamerfracties en critische
geluiden vielen vrijwel niet te beluisteren.
Inzonderheid was men tevreden over de
houding van de VVD-afgevaardigden bij
de behandeling van de televisienota en de
crematiewet.
De kwesties waarover vragen werden ge
steld of opmerkingen gemaakt, betroffen
Nieuw Guinea, het middenstandsbeleid, de
premie voor de toekomstige ouderdoms
voorziening, de emigratie en het woning
bouwbeleid en de liberale vertegenwoordi
ging in de Raad van Europa.
Zo vroeg de heer U. de Stoppelaar
uit Bilthoven voorlichting aan de leden om
het beleid en het standpunt van de Kamer
fracties ten aanzien van Nieuw Guinea ook
in de toekomst duidelijk te doen zijn. Hier
op antwoordde prof. Oud, dat het liberale
standpunt nog steeds is, dat het zelfbe
schikkingsrecht ook voor Nieuw Guinea
geldt, met dien verstande dat de bevolking
daar nog niet in staat kan worden geacht
hiervan gebruik te maken. Overdracht van
de souvereiniteit van Nederland naar In
donesië zou niets anders zijn dan de plaat
sing van de bevolking onder een ander
kolonaal régime. Prof. Oud was ervan
overtuigd, dat het voor de bevolking dan
nog maar beter was onder Nederlands be
heer te blijven, gezien ook het belang van
de waarborging van haar menselijke rech
ten.
Mr. F. Portheine uit Leiden vond,
dat de regering de zelfstandigheid van de
middenstand te weinig honoreert, waardoor
ook in die kringen naar meer zekerheid
wordt gestreefd, hetgeen hen in de buurt
van de Partij van de Arbeid brengt en het
Nederlands Verbond van Middenstands-
verenigingen de wind in de zeilen blaast.
Mr. Portheine meende, dat men desondanks
een principiële weg had te gaan, wars van
opportunisme. Hij bepleitte daartoe de op
stelling van een programma, dat ook aan
de fiscale belangen van het kleinbedrijf
aandacht zou schenken. Het Tweede Ka
merlid de heer Cornelissen vond ech
ter dat men zich niet meer mocht stellen
op het oud-liberale standpunt, dat het
laissez-faire huldigt. In de VVD treft men
immers ook oud-Vrijzinnig-Democraten
aan, die een soepeler houding aannemen en
vroegere politiek daklozen. Men moet dus
met voelen en tasten een middenweg zoe
ken en vooral niet de behoeften welke er
thans zijn voorbij zien. Met name bleek
spreker niet tegen een oudedagvoorziening.
welke ook voor de kleine zelfstandigen zou
gelden.
De heer J. C. J o e k e s wilde de komende
5 Va" premie voor de ouderdomsvoorziening
niet ten laste laten komen van de kleine
werkgevers. De voorzitter van de Eerste
Kamerfractie van de liberalen, prof. A. N.
Molenaar, deelde mede, dat het Kamer
lid Louwes bij herhaling heeft gewaar
schuwd tegen te zware druk der sociale
lasten op de kleine werkgevers. Prof. Oud
zei als voorzitter van de Tweede Kamer
fractie nog, dat de arbeiders ter compen
satie van de premie een loonronde zal wor
den gegeven, zodat deze compensatie ten
laste van de werkgevers zou komen. Spre
ker stelde zich op het standpunt, dat er
een staatspensioen voor iedereen zal moe
ten komen, een bodempensioen, waarop
verdere voorzieningen opgebouwd zullen
moeten worden. Dit bodempensioen zal be
taald moeten worden uit de algemene rijks
middelen.
Dit gaf de partijvoorzitter aanleiding zijn
grief te uiten, dat de regering nimmer een
behoorlijke coördinatie brengt in haar eco
nomisch. sociaal en fiscaal beleid. Dit
geldt bijvoorbeeld voor de ontwikkeling
tot normale huurverhoudingen, waartoe
thans huurwetten zijn ingediend, waar
nu letterlijk niemand zij het dan op ver
schillende gronden voorstander van is.
„We hebben wel ministers, maar geen mi
nisterie", aldus prof. Oud, die er voorts op
wees, dat de scheidslijnen dikwijls dwars
door de regeringspartijen heen lopen.
ADVERTENTIE
WITTE tegen maag-darmstoornissen o.a.
TABLETTEN diarrhee, "kater", bedorven maag.
(Van een verslaggever)
Meer dan 9000 belangstellenden uit alle
delen des lands hebben Zaterdagmiddag in
de Haagse Houtrusthallen de demonstra
tieve bijeenkomst bijgewoond, die onder
auspiciën van de Stichting Door de Eeuwen
Trouw georganiseerd was ter herdenking
van het feit, dat vijf jaar geleden op Am-
bon de onafhankelijke Republiek der Zuid-
Molukken geproclameerd werd.
Kort nadat de samenkomst door de drum
band van het Veteranenlegioen Nederland
met de opmars der vaandelwacht geopend
i was, werd door de luidsprekers bekend ge-
Blijkens een programma voor de komende
v\jf jaar zal bij het Noors-Nederlandse
atoominstituut te Kjeller, bij Oslo, de acti
viteit voornamelijk gericht zijn op twee on
derdelen: het werk met zwaar water-druk-
reactors en de productie van plutonium. De
kosten van het program worden geschat op
30,5 millioen kronen (ongeveer zestien mii-
lioen gulden). Bovendien is men van plan
een installatie voor kernenergie te bouwen,
die een capaciteit van 750.000 KW zal heb
ben. Deze installatie, die nodig is om aan
de stijgende behoeften te voldoen, zal, naar
men verwacht, in 1980 zijn voltooid.
De productie van isotopen zal aanzienlijk
worden vergroot en er zal een installatie
voor uranium-plutonium worden gebouwd
om de Nederlandse en de Noorse reactors
van materiaal te voorzien. De kosten hier
van worden op vier tot vijf millioen kronen
geschat.
1 maakt dat de garnizoenscommandant van
Mini Har vnwdprDen Haag zl-'n verbod betreffende de deel-
lyiiniSLLi ssunut t I neming van militairen aan deze betoging
ADVERTENTIE
"'nwWniat :!!I Y - ii.orlt n: ,A 1.1 r~
OfFlCIëLE 'VERKOOP SIKKENS. LAKKEN..
AUTOFLEX SNELDROGEND
HILVERSUM I, 402 M.
7.00 Nieuws. 7.10 Platen. 7.45 Morgengebed
en liturgische kalender. 8.00 Nieuws, weer
bericht en katholiek nieuws. 8.20 Platen. 9.00
Voor de vrouw. 9.40 Lichtbaken, causerie.
10.00 Voor de kleuters. 10.15 Platen. 10.30
Amusementsmuziek. 10.55 Platen. 11.00 Voor
de vrouw 11.30 Schoolradio. 11.50 Als de
ziele luistert, causerie. 12.00 Angelus. 12.03
Platen. 12.30 Land- en tuinbouwmededelin-
gen. 12.33 Platen. 12.55 Zonnewijzer. 13.00
Nieuws en Katholiek nieuws. 13.20 De Ronde
van Nederland 1955. 13.20 Musette-orkest
en soliste. 13.50 Platen. 14.00 Gevarieerd pro
gramma. 15.00 Vrouwenkoor. 15.30 Voor de
zieken. 16.00 Staatsiebezoek Zweeds Ko
ninklijk Paar. 16.45 Ziekenlof. 17.15 Voor de
jeugd. 17.30 Felicitaties voor de jeugd. 17.40
Koersen. 17.45 Regeringsuitzending: Neder
land en de Wereld: Uitwisselingsprogramma
over Zweden. 18.00 Voor de jeugd. 18.20
Sportpraatje. 18.30 R.V.U.: Dr. W. G. N. v. d.
Sleen: Veertigduizend kilometer met auto
en kampeerwagen door Zuid-Afrika. 19.00
Terwille van hen, die wij niet vergeten, toe
spraak 19.05 Nieuws. 19.15 Lichte muziek.
19.30 Avondgebed en 'iturgische kalender.
19.45 Platen. 20.05 Staatsiebezoek Zweeds
Koninklijk Paar. 20.20 Platen. 20.40 Actuali
teiten. 20.55 De gewone man. 21.00 Uit het
Boek der Boeken. 21.15 Kamerorkest. 22.20
Nederlandse les. 22.35 Omroep-orkest, kooi
en solist. 23.00 Nieuws. 23.15—24.00 Concert
gebouworkest en soliste.
HILVERSUM II. 298 M.
7.00 Nieuws. 7.10 Platen. 7.15 Gymnastiek.
7.30 Platen. 7.50 Dagopening. 8.00 Nieuws.
8.15 Platen. 9.30 De groenteman. 9.35 Platen.
9.40 Morgenwijding. 10.00 Platen. 10.30
Staatsiebezoek Zweeds Koninklijk Paar.
11.00 Orgel. 11.15 Kookpraatje. 11.30 Platen.
12.00 Orgel. 12.30 Land- en tuinbouwmedede-
lingen 12.33 Voor het platteland. 12.40 Pla
ten. 12.50 Staatsiebezoek Zweeds Koninklijk
Paar. 13.00 Nieuws. 13.15 Mededelingen en
palten. 13.25 Lichte muziek. 13.55 Koersen.
14.00 Platen. 14.40 Schoolradio. 15.00 Zweedse
volksliedjes. 15.30 Voor de vrouw. 16.00 Pla
ten. 16.30 Voor de jeugd. 17.20 De dieren
wereld en wij, causerie. 17.30 Jazzmuziek.
18.00 Nieuws. 18.15 Piano. 18.30 Meer produc
tiviteit brengt iedereen profijt, causerie. 18.40
Platen. 18.55 Paris vous parle. 19.00 Voor de
kinderen. 19.05 Platen. 19.35 De Ronde van
Nederland. 19.45 Toneelbeschouwing. 20.00
Nieuws. 20.05 Journaal. 20.15 Gevarieerd
programma. 22.20 De Antwoordman. 22.35
Orgelconcert. 22.55 Ik geloof dat.... 23.00
Nieuws. 23.15 New York calling. 23.20 Pla
ten. 23.2524.00 Filmprogramma.
TELEVISIE (A.V.R.O.)
20.00 Testplaat en platen. 20.15 Televizier.
20.30 Patachou. 20.55 Pauze. 21.0022.30 Gas
licht, TV-spel.
BRUSSEL, 324 M.
11.45 Platen. 12.30 Weerbericht. 12.34 Pla
ten. 13.00 Nieuws. 13.15 Platen. 14.00 School
radio. 15.45 Kamerorkest en solist. 16.02
Orgel. 16.30 Platen. 17.00 Nieuws. 17.10 Ge
varieerde muziek. 17.40 Kamermuziek. 17.50
Boekbespreking. 18.00 Voor de jeugd. 18.30
Voor de soldaten. 19.00 Nieuws. 19.40 Platen.
19.50 Causere. 20.00 Voor de "rouw. 21.00
Gevarieerd concert. 21.45 Platen. 22.30
Nieuws. 22.15 Viool en piano. 22.5523.00
Nieuws.
BBC
22.0022.30 Nieuws, feiten van de dag, en:
Vraaggesprek met onze luisteraars. Boeken
en schrijvers. (Op 224 en 75 m.).
Ir. C. T i r i o n uit Aerdenhout maakte
enige opmerkingen over de tegenstelling
tussen de emigratiebevordering enerzijds
en de schaarste aan arbeidskrachten, met
name in de bouwnijverheid, anderzijds,
hetgeen hem aanleiding gaf een onderzoek
naar het nauwe verband te bepleiten tus
sen staathuishoudkunde en de groei dei-
techniek. Mr. H. F. van L e e u w e n zei
wel oog te willen hebben voor de gedachte
gang der regering: zij heeft een politiek
van lang zicht willen voeren, omdat in de
toekomst een toeneming van 100.000 ar
beidskrachten per jaar te verwachten valt.
Op het ogenblik bevinden wij ons in de
periode van een betrekkelijk gering aan
bod. Dit heeft mr- In 't Veld tijdens zijn
ministerschap verleid tot het volgen van
een krappe bouwpolitiek ..op het ogen
blik spreekt hij heel verstandig", aldus mr.
Van Leeuwen zoals ook het beleid van
minister Suurhoff wordt ingegeven door
de socialistische angst voor elk conjunc
tuurgolfje: de socialisten willen nu een
maal niets overlaten aan de loop der din
gen. Zij overschatten het menselijk kunnen,
aldus spreker, die niettemin de goede mo
tieven van minister Suurhoff erkende. Mr.
Van Leeuwen zei voorts iets in petto te
hebben voor het opheffen van de aperte
wanverhouding tussen gehuwden en onge-
huwden. welke laatsten hij als een fiscale
strafklasse beschouwde.
Mevrouw A. Fortanier-De Wit
toonde zich weinig enthousiast voor het
ontwerp-omroepwet, omdat de nationale
omroep geen enkele kans krijgt. Zij bleek
daarbij onder „nationale omroep" geen uit
schakeling van de omroepverenigingen te
verstaan, maar een programma waarin alle
geestelijke stromingen van het Nederlandse
volk tot uiting zouden kunnen komen. De
mogelijkheid in het ontwerp-omroepwet
geopend om tot de oprichting van nieuwe
omroeporganisaties te komen achtte me
vrouw Fortanier volslagen theoretisch. „Ik
wil wel eens zien of men zonder vooraf
gaande propaganda door de radio en zon
der programmablad tot de vijftigduizend
leden kan komen, welke voor het verkrij
gen van één uur zendtijd per week nood
zakelijk is", zo zei spreekster, die zich
voorts ontsteld toonde ov^r het gebrek aan
begrip voor de waarde van politieke voor
lichting door de radio, dat. zij met name
aan KVP-zijde had ontmoet.
Tenslotte ging het Kamerlid drs. H. A.
K o r t h a 1 s op de door het hoofdbestuurs
lid mr. H. van R i e 1 gestelde vragen om
trent de liberale vertegenwoordiging in de
Raad van Europa. Daar kan nog niet ge
sproken worden van een Euronese liberale
fractie: de onderlinge verschillen zijn te
groot, vooral bij de vele zich liberaal noe
mende Franse groeperingen. Gaullisten bij
voorbeeld wil de heer Korthals zeker niet
tot de liberalen rekenen. Bij de Kolen- en
Staalgemeenschap is men wel tot fractie
vorming. ten laste van de algemene finan
ciën. overgegaan. Spreker zei zich daar tot
hef uiterste tegen verzet te hebben. Boven
dien werden de scheidslijnen nogal sim
plistisch getrokken: er waren socialisten en
overwegend Rooms-Katholieke democraten
(tof welke fractie rek de Nederlandse Chris-
telijk-Historischen en Anti-Revolutionna-
ren zijn toegetreden) en de rest was „dus"
liberaal. Dit heeft spreker niet kunnen ac
cepteren. Een liberaal basisprogramma, zo
als hij had gewenst, is nimmer opgesteld,
zodat hij buiten de zogenaamde liberale
fractie is gebleven.
Omstreeks vier uur 's middags sprak prof.
alsnog had ingetrokken, hetgeen door een
deel der aanwezigen met applaus, door een
ander deel met hoongelach en kreten als
„Te laat" ontvangen werd. En even later
vroeg het Tweede Kamerlid dr. J. J. R.
Schmal, die als eerste het woord voerde,
met bijtend sarcasme een open doekje voor
deze garnizoenscommandant, die wel op
het alleruiterste nippertje zijn verbod her
roepen had. „Zo ziet men weer," aldus dr.
Schmal, „dat zelfs in ons land niet altijd ten-
volle met de rechten van de mens rekening
gehouden wordt, zoals de Haagse militairen
vanmiddag weer bijna aan den lijve onder
vonden hebben. Maar hoeveel sterker
geldt dit voor onze plicht jegens de Am
bonezen, wier trouw van eeuwen nooit uit
ons geheugen gewist mag worden. Hun
willen wij liever plechtig beloven: wij
leven in goed en kwaad gerucht met u mee
en zullen bij ieder protest in uw belang ook
onze stem voegen. De zaak van Ambon is
er een van recht en gerechtigheid, maar op
het Plein wordt geen positieve daad in deze
kwestie gesteld. Opkomen voor recht en
vrijheid van anderen is van oudsher een
echt-Hollandse eigenschap; zullen wij die
karaktertrek thans verzaken nu Ambon in
nood is? Die vraag dringt zich met beklem
mende ernst aan volk en overheid op. Moge
God verhoeden, dat de rechtbank der his
torie eens, als zij over Ambons lot oordeelt,
het schuldig over onze hoofden moet uit
spreken. Daarom, ook al brengt dat risico
mee, Ambon moet vrij!"
Een Frans oordeel
Na dr. Schmall, wiens toespraak ver
schillende keren onderbroken werd door
stormachtige toejuichingen, zou de 81-
jarige dr. Joseph Paul Boncour, oud
premier van Frankrijk en president van de
Internationale Vereniging voor de Rechten
van de Mens, spreken. Dringende bespre
kingen in Algiers hadden Paul Boncour
echter verhinderd naar Den Haag te komen.
Zijn rede, die voorgelezen werd door een
medebestuurslid van de genoemde vereni
ging, prof. Michel Jeremijev, behelsde
onder meer de volgende belangrijke pas-
Met luide toejuichingen verwelkomden de duizenden in de Houtrusthallen in Den
Haag de Vaandelwacht van het Veteranen Legioen Nederland en een aantal oud
strijders van het voormalige - KNIL, die allen in het bezit zijn van de
Militaire Willemsorde.
sages: „Ik wil mij niet mengen in uw bin
nenlandse debatten, noch in de politiek van
Indonesië. Ik constateer slechts feiten. Om
nog onbekende redenen heeft de Indonesi
sche federale staat zich gewijzigd in een
eenheidsstaat. Een der zestien deelstaten,
de Zuid-Molukken, heeft dit niet geaccep
teerd. Het Handvest van de oprichting der
V.S. van Indonesië gaf aan ieder deel
nemend volk het recht, een bijzondere ver
houding tot de Republiek tot stand te bren
gen als dit volk de grondwet niet wilde be
krachtigen. De eenheidsstaat Indonesië
heeft de uitoefening van dit recht be
schouwd als een rebellie en is het grondge
bied der Molukken binnengedrongen.
Sinds vijf jaar woedt daar een vergeten
oorlog. De Internationale Vereniging voor
de Rechten van de Mens heeft tot de UNO
gezegd: Gij kunt niet doorgaan, een ver
drag en een grondwet die gij mede-onder
tekend hebt te laten schenden. Gij kunt de
rechtsmisbruiken, de arrestaties, de pro
cessen zonder enige vorm van rechtszeker
heid niet laten voortduren. Nodig is dat de
Veiligheidsraad ophoudt met uitvluchten
zoeken; dat hij de zaak der Zuid-Molukker.
aanvat en regelt in overeenstemming met
ADVERTENTIE
Als U wacht op de
volmaakte bromfiets, dan is
nu Uw tijd gekomen:
De SIMPLEX-bromfiets met
de beroemde SACHS-motor:
Snel en... twpe versnellingen
mr. P. J. Oud het slotwoord, dat uiter
aard een propagandawoord was, met name
voor de op Prinsjesdag 17 September
te houden VVD-dag in Den Haag, welke
als inzet van de verkiezingscampagne 1956
is bedoeld.
In het huishoudelijke gedeelte van de
algemene jaarlijks vergadering is de onder
voorzitter mr. I-I. van Riel te 's-Graven-
hage bij acclamatie als zodanig herkozen.
Eveneens werden bij acclamatie herkozen
de aftredende leden van het hoofdbestuur,
mevrouw S. A. Th. GoudswaardKnip-
scheer te Leiden en de heren R. T. J. Ca-
velier te Amsterdam en prof..dr. E. H.
s' Jacob te Groningen.
De voorstellen van de commissie tot her
ziening van statuten en reglementen van
de V.V.D. werden na uitvoerige behande
ling en met enige amendementen met al
gemene stemmen aanvaard, waarna de
voorzitter in het bijzonder dank bracht aan
het lid der commissie mr. Th. Bakker te
's-Gravenhage voor de vele arbeid ten deze
door hem verricht.
Het jaarverslag van de secretaris en de
rekening en verantwoording en het jaar
verslag van de penningmeester werden
zonder hoofdelijke stemming goedgekeurd.
Het provinciaal bestuur van Zuid-Hol
land heeft bezwaar gemaakt tegen een
door de gemeente Den Haag verleende
subsidie aan de stichting „Den Haag-
Bloemen-Zee" van 35.000 gulden. Het
vroegere subsidie bedroeg 20.000 gulden.
Omdat de stichting meent de bloemen-
feestelijkheden niet zonder het grotere
subsidie te kunnen voorbereiden, heeft zij
haar werkzaamheden voorlopig stilgelegd.
Het provinciale bestuur grondt zijn be
zwaren tegen de gemeentelijke subsidie op
de overwegingen, dat de voor de vijfde
maal te houden bloemenfeesten feitelijk
ten gerieve van particuliere belangen
worden gehouden. Burgemeester en Wet
houders van Den Haag delen dit standpunt
niet. Zij besloten zich zo spoedig mogelijk
met Gedeputeerden in verbinding te stel
len om alsnog te pogen de „Bloemen-Zee"-
subsidie te redden.
de overeenkomsten en de rechtvaardigheid.
De Internationale Vereniging zal, hoewel
haar stem zwak is, in deze kwestie niet
zwijgen!"
Na muzikale intermezzi door Ambonse
zangkoren en fluitorkesten voerde een aan
tal Ambonezen uit het woonoord Schat
tenberg een door Go Verbu'rg geschreven
symbolisch spel „Hou ende Getrou" op,
waarin een historisch overzicht gegeven
werd van de eeuwenlange vriendschap
tussen Ambonezen en Nederlanders.
Vervolgens legden de aanwezige Neder
landers een „belofte van trouw" af om „te
helpen en te vechten voor Ambons vrij
heid."
De bijeenkomst werd besloten met een
toespraak door de algemeen gevolmachtigd
vertegenwoordiger van de RMS in ons
land, dr. J. P. Nikijuluw, die de stichting
„Door de Eeuwen Trouw" dank bracht
voor de van haar ondervonden steun in de
strijd der Zuid-Molukkers en onder grote
bijval betoogde, dat de Ambonezen in ons
land zich niet op het zijspoor laten leiden
van hen, die „ons in de armen van Soe-
karno willen voeren." Als vijf jaar geleden
juist en beleidvol was opgetreden, aldus ar.
Nikijuluw, zou de thans tragische zaak der
Ambonezen niet hebben bestaan. Hij her
innerde er aan, dat volgens het Neder
landse recht de RMS als een onafhanke
lijke staat bestaat en deed een heftige aan
val op president Soekarno, „die op de con
ferentie in Bandung durft te spreken over
zelfbeschikkingsrecht, het recht, dat hij de
Zuid-Molukken onthoudt." Hij zeide er
van overtuigd te zijn, dat ondanks alle
tegenslagen de strijd van de Zuid-Moluk
kers met succes zal worden bekroond.
De bijeenkomst werd eveneens bijge
woond door vele Ambonezen, onder wie
de Zuid-Molukse ministers Lokollo en
Manusama.
Onder de Nederlandse genodigden be
vonden zich de minister van staat prof. mr.
P. S. Gerbrandy, de Kamerleden prof.
Lemaire, Weiter, Ritmeester, Krol en Van
de Wetering, de vice-president van de Raad
van State, jhr. mr. F. Beelaerts van Blok-
lang, admiraal C. E. L. Helfrich, en jhr. mr.
W. W. Feith, president van de rechtbank
te Groningen.
Tientallig. India zal, naar in het parlement
te Nieuw Delhi is medegedeeld, voor
munten, maten en gewichten het tien-
talligstelsel invoeren. Naar vernomen
wordt zal de rupee de valuta-eenhëid
blijven, maar in centen verdeeld worden
in plaats van zoals tegenwoordig, in 16
annas of 192 nies.
Vitaal. De stad Parijs komt in Frankrijk,
na_ Grenoble op de tweede plaats van
de* steden met het laagste sterftecijfer.
Arrestaties. De Syrische politie heeft ver
scheidene leden van de Syrische Volks
partij gearresteerd, naar aanleiding van
de moord op de plaatsvervangende staf
chef van het leger, kolonel Adnan Ma-
laki, door een lid van de Volkspartij.
Nasleep. De Indiase politie heeft de 32-
jarige riksja-koelie Baboe Rao beschul
digd van poging tot moord op premier
Nehroe, tijdens diens bezoek aan Nag-
poer op 12 Maart. Ook werd Baboe Rao
beschuldigd van het toebrengen van
lichte verwondingen aan vier school
jongens, toen hij zijn riksja midden oi>
de weg reed om te trachten Nehroe's
auto te doen stoppen.
Prijsverlaging. In Roemenië, Polen en
Bulgarije zijn prijsverlagingen van
maximaal dertig percent van kracht ge
worden voor levensmiddelen en andere
veel gevraagde consumptiegoederen. In
Roemenië zullen met ingang van 1 Mei
bovendien de prijzen voor plaatsen in
schouwburgen en bioscopen worden ver
laagd. De verlagingen variëren in Polen
van 2V2 percent voor reuzel tot 25 per
cent voor ,.filon"-kousen en 30 percent
voor stofzuigers.
Titanium. De firma Krupp uit het Ruhr-
gebied, die geen staal mag vervaardi
gen, produceert titanium, een nieuw
metaal dat gebruikt wordt voor reactie
motoren en geleide projectielen met
grotere snelheid dan het geluid. Tita
nium verenigt in zich de lichtheid van
aluminium met de weerstandskwaliteit
van vlekvrij staal. Titanium is op het
ogenblik vijftien maal zo duur als het
beste vLekvrije staal. De Verenigde
Staten en Canada produceren jaarlijks
tezamen slechts 3000 ton titanium.
Oorlogstoestand. Japan heeft de Sovjet-
Unie voorgesteld in Juni te Londen be
sprekingen over een vredesverdrag te
voeren. Het doel van de voorgestelde
besprekingen is een einde te maken aan
de oorlogstoestand tussen de beide lan
den en het herstellen van normale be
trekkingen.
Propaganda. Sovjet-soldaten, die hebben
deelgenomen aan de historische ontmoe
ting tussen Russische en Amerikaanse
strijdkrachten bij Torgau op 25 April
1945, hebben de vereniging van „Ame
rikaanse oud-strijders van de ontmoe
ting aan de Elbe" uitgenodigd deel te
nemen aan een herdenking te Moskou.
Op 16 April nam de „Pravda" een der
gelijke uitnodiging van de Amerikaanse
oud-strijders aan de Russen op. De
Amerikaanse vereniging zegt nu, dat de
Sovjet-Unie de Elbedag tracht te mis
bruiken voor propaganda-doeleinden.
Ontwikkeling. De sociale wetgeving in de
gehele wereld heeft de laatste jaren een
buitengewone vlucht genomen, als ge
volg van de economische crisis voor de
oorlog en de geleidelijke vrijmaking var
de koloniale volken, aldus een UNO-
rapport „de sociale ontwikkelingspro
gramma's. Sedert het begin van 1945
hebben 45 regeringen nieuwe wetten of
nieuwe artikelen aanvaard, die de staat
een fundamentele verantwoordelijkheid
verlenen in sociale zaken. Meer en meer
wordt de nadruk gelegd op maatrege
len, waardoor de mens zijn plaats in de
maatschappij als voortbrenger kan be
houden en niet zozeer op steunmaat
regelen.
ADVERTENTIE
HAARLEM
ELECTRISCHE INSTALLATIES
LUIDSPREKENDE
TELEFOON-INSTALLATIES
ADVERTENTIE
Moderne vrouwen bestrijden ze met:
'ti Z W/ TSA L preparaat/
KOPENHAGEN (United Press) Bin
nenkort zal het Noordelijkste televisie
station ter wereld worden opgericht, be
stemd om de Amerikaanse troepen die op
de poolbases in Groenland zijn gestation-
neerd, van televisie-programma's te voor
zien. In de igloos der Eskimo's verwacht
men voorlopig nog geen TV-ontvangappa-
raten.
De zender zal gebouwd worden in Thule
aan de Noordwestkust van Groenland en
zal een capaciteit krijgen voldoende om nog
twee andere Amerikaanse bases op de
Westkust te bereiken.
Het is nog niet bekend wanneer het sta
tion, dat kostbaar van bouw en onderhoud
zal worden in dit geïsoleerde gebied, zijn
uitzendingen zal kunnen beginnen.
3. „Wat een raar huis!", dacht Panda.
„Het lijkt wel een reusachtige wandklok!
Wie daarin woont zal wel altijd goed we
ten, hoe laat het isAls er tenminste
iemand woont!" Weifelend staarde hij om
hoog, tot hij een ijzige windvlaag voelde,
die hem er aan deed herinneren, dat hij
verkleumd en hongerig was. Rillend be
sloot hij om toch maar te kloppen en te
vragen, of hij zich daarbinnen mocht war
men. Maar nu deed zich een nieuwe moei
lijkheid voor: hoe aankloppen bij een huis,
dat hoog opgehangen is tegen de rotswand
„Er moet toch een middel zijn, om dut huis
te bereiken", dacht Panda, „want anders
heb je er niet veel aan". Hij kwam nader
bij en keek weifelend naar het koord, waar
aan een der gewichten van het „klokhuis"
hing. Zou de bewoner daarlangs soms naar
boven klimmen? Geen makkelijke manier
maar het scheen toch de enige weg!
Dus waagde hij het er maar op. I-Iij greep
hel gewicht en trachtte omhoog te klim
men. Dit ging met veel gespartel gepaard,
het gewicht begon op en neer te deinen
enmeteen klonk er van boven het diepe
geluid van een zware gong: DONG!
DONG!, DONG!
WE HEBBEN de vorige maal een man
ten tonele gevoerd, die in staat was een
slijpsteen een bepaalde snelheid te geven,
laten we zeggen één omwenteling per se
conde. Zijn buurman maakte een slijp
steen, waarvan alle verhoudingen precies
tweemaal zo groot waren, en wilde dit
instrument eveneens een snelheid van één
omwenteling per seconde ge-
ven. Helaas, de man bleek
daartoe niet hij machte, want
hij had nog 31 kameraden no
dig om het zo ver te krijgen.
Nu, is een voorwerp, waarvan
de lengte, breedte en hoogte
tweemaal zo groot worden ge
nomen, in het geheel achtmaal
zo groot als het oorspronkelijke voorwerp.
Immers, als we de ribben van een kubus
tweemaal zo groot nemen, krijgen we een
nieuwe kubus die 8 van de oorspronkelijke
kubussen kan bevatten. Precies hetzelfde
kunnen we constateren met onze slijpsteen.
Nemen we de straal van het ronde vlak
tweemaal zo groot, dan is de oppervlakte
viermaal zo groot. Wordt de steen boven
dien nog tweemaal zo dik, dan is de massa
dus in het geheel achtmaal zo groot ge
worden.
Nu doet zich bij vliegwielen - en een
slijpsteen kunnen we ook als een vlieg
wiel opvatten - de merkwaardigheid voor,
dat hun omwentelingsenergie toeneemt
met de vierde macht van de massa. Twee
vliegivielen die een gelijke omwentelings
snelheid hebben, maar waarvan het groot-
ste iviel een tweemaal zo grote straal heeft,
bezit dus een energie die 16 maal zo groot
is als het kleine vliegwiel. Om dat grote
wiel die snelheid te geven, is dus ook 16
maal zo veel energie nodig. Is het wiel
echter ook nog tweemaal zo dik (zoals bij
onze slijpsteen het geval was) dan bezit
het grote vliegwiel bij eenzelfde omwen
telingssnelheid 32 maal zoveel
energie als het kleine wiel, en
dient er dus ook 32 maal zo
veel energie te worden toege
voerd om het die snelheid te
geven.
Bij de slijpsteen is het
dus niet anders. De man die
juist genoeg kracht bezat om
zijn slijpsteen een snelheid van één om
wenteling per seconde te geven, bemerkt
tot zijn verbazing, dat de buurman die alle
maten tweemaal zo groot had genomen,
maar liefst 32 man nodig heeft om zijn
slijpsteen een snelheid van één omwente
ling per seconde te geven.
Dit is de reden, waarom verkleinde mo
dellen van bijvoorbeeld vliegtuigen het in
de praktijk vaak zo slecht blijken te doen,
óók bij modellen van zweefvliegtuigen,
waarbij in het geheel geen motoren, ener
gie of vliegwielen ter sprake komen. Ver
groting van een prachtig uitgebalanceerd
zweefvliegtuig-modelletje zou bijvoorbeeld
een hoogst onbetrouwbaar product voor de
practijk opleveren.
Daarover morgen.
(Nadruk verboden) H. PéTILLON.
