Om Zuid-Afrika's blanke steden hokt
zwart industrieel sub-proletariaat
Temidden van ellende en moreel verval
bloeit echter de bevrijdende lach
Vijftig jaar geleden
West-Duitse politici toegang
tot het Saargebied ontzegd
Opnieuw een stap
Explosie bij proef met
raketvliegtuig
Twee kwalen: Tsotsi's en skokiaan
rHoe is het ontstaan?^
ClJ
Mr. E. Bonn waarnemer
bij processen te Djakarta
Vrees in Londen voor verwerping van
het Saarstatuut bij volksstemming
Protest van handels
vertegenwoordigers
DINSDAG 9 AUGUSTUS 1955
Piloot klom op 9000 meter weer
aan boord van moedervliegtuig
Tegen de vlakte
Radicale keer
Dit woord: SCHAATS
Met Indonesische toestemming
in Nederlandse dienst
Verhoging NS-tarieven
Kerkelijk Nieuws
Martin Mariner-vlieg-
tuigen voor de M.L.D.
Uit Haarlems Dagblad
van 9 Augustus 1905
O
Er is indertijd' een schrikbarende, mys
terieuze uitvinding gedaan. Een man
wiens naam en woonplaats niet te achter
halen zijn ontdekte bij toeval dat twee
dorre takken, die enige tijd krachtig over
elkander werden gewreven, onder geheim
zinnige invloed ener innerlijke warmte
ontwikkeling oranjeachtige verschijnselen
gingen vertonen in de nabijheid der wr^t-
vlakken. Deze grillig bewegende oranje
tongen verteerden het hout, terwijl blauw
grijze dampen als miniscule geesten aan
het hout ontsnapten en zich in wervelende
dans omhoog begaven om in het niet te
verdwijnen. De oranje verschijnselen ver-
mengvuldigden zich snel en tastten alle
hout in de nabijheid aan. Zij waren niet
te stuiten en beten in het vlees van de
man, waardoor afschuwelijke huidkwetsu
ren ontstonden. Met grote ontsteltenis za
gen de toeschouwers hoe de tongen steeds
groter werden en zij hoorden het razende
gebrul, waarmee kreupelhout en geboom
te door de gulzige oranje-geesten werden
opgegeten. Zij vluchtten....
Waartoe deze verhullende taal? Waar
om niet eenvoudigweg gezegd, dat het
vuur was ontdekt? Omdat op deze wijze
wellicht de indruk kan worden gerecon
strueerd, die in de grijze nevelen der prae-
historie moet zijn gewekt bij de primitieve
mens, toen hem de macht over een ele
ment werd gegeven die zijn leven en zijn
wezen met een slag totaal veranderde.
Ofschoon men soms pessimistisch ge
stemd' kan zijn over de beschavingsdisci
pline, die de mens van heden weet op te
brengen, wanneer men zijn praktijken in
de huidige situatie beschouwt, toch kan
men bij een zo verre terugblik in de ge
schiedenis der mensheid niet een gevoel
van verrassing onderdrukken over het
feit, dat de mens, die het vuur uitvond,
erin geslaagd is het aan de gemeenschap
uit te leveren te algemenen nutte en het
blijvend te onttrekken aan de eenling, die
het als een absoluut machtsmiddel had
kunnen gebruiken. Dit onttrekken is geen
welbewuste, disciplinaire handeling ge
weest. Het was een geestelijke rijping, die
de mensen letterlijk door hun vuurdoop
hebben verworven. Zij zijn geestelijk ge
groeid met het vuur, zodat zij het als ge-
bruiksverschijnsel en instrument hebben
kunnen aanvaarden zonder dat zij noch
tans de misbruiken geheel en al hebben
kunnen onderdrukken. Zo is het vuur een
reëel en voortdurend aanwezig gevaar ge
bleven, dat soms als een wild dier los
breekt en neergeslagen moet worden
daarvoor hebben de mensen een brand
weer en soms door een misdadiger
wordt gebruikt als handlanger waar
voor de mensen een politie en een justitie
hebben gecreëerd'.
Een beteugeld gevaar, door de groei der
beschaving met burgerrecht uitgerust, dat
in verkeerde handen kan komen en dan
veel kwaad sticht, doch in het algemeen
behoorlijk wordt beheerst en zeer zeker
volkomen onmisbaar is als energiebron.
Dat lijkt thans ook het voorland van de
atoomenergie, waarover talrijke geleerden
op dit moment in Genève confereren. On
misbaar als energiebron door de opraken
de steenkoolvoorraden gevaarlijk bij
misbruik afschuwelijk als machtsmid
del doch elementair als onderdeel van
het werktuigen-arsenaal der moderne
wereld.
De mens zal door de atoomenergie in
wezen worden veranderd. Er zal een
nieuwe eis aan zijn beschavingsgraad wor
den gesteld, die tegelijk met medewerking
van diezelfde atoomenergie zal kunnen
worden vervuld. Aan de dwang der nieuwe
krachten zal de maatschappij niet kunnen
ontkomen, omdat deze krachten een
nieuwe maatschappij zullen maken, of we
willen of niet. Er is echter één verschil
tussen het Vuur en de Atoomsplitsing: het
misbruik heeft andere gevolgen. Een bos
brand in de oertijd wordt een ganse zwart
geblakerde wereld in de moderne tijd.
Daarmee in verhouding staat echter het
feit, dat degene die het misbruik volvoert,
vroeger een mens kon zijn en nu een hele
natie moet wezen. Tegenover het geringe
gebaar van het wrijven van twee takken
over elkaar staat nu het milloenenwerk
van laboratoria en technici. Doch naar
verhouding is de stap omhoog naar grotere
beschaving, welke wij zullen moeten
zetten, niet verderreikend dan de stap, die
de oermens heeft moeten nemen. De hoop
dat wij die stap zullen kunnen zetten, mag
daarom gewettigd heten.
De geleerden in Genève meten tihans die
stap. Hun arbeid moge gezegend worden.
J. L.
EDWARD (Reuter) Een raketvlieg
tuig van het type Bell-Xla is Maandag bij
een proefneming boven de Mojave woestijn
in Californië (Verenigde Staten) op een
hoogte van ongeveer 9.000 meter uit elkaar
gevlogen. Het supersonische vliegtuig, dat
wordt aangedreven door een raketmotor en
wordt beschouwd als het „snelste vliegtuig
ter wereld," wordt met een vliegtuig van
het type B 29 de lucht in gebracht en ge
woonlijk gedurende de vlucht op een hoog
te van ongeveer 9.000 meter „losgelaten."
Een ontploffing geschiedde ongeveer
zeventig seconden voor het raketvliegtuig
door het moedervliegtuig zou worden los
gelaten voor een proefvlucht. De piloot van
het raketvliegtuig ontkwam ongedeerd,
door tijdig in het moedervliegtuig te klim
men. De B 29 liet het raketvliegtuig ver
volgens vallen. Door de kracht van de ont
ploffing werd de cabinekap van een straal
vliegtuig, dat de B 29 op korte afstand
volgde, weggeslagen.
JOHANNESBURG. „Tsotsi's", zei Jumbas Liralingoe en nam beleefd de hoed van het donkere hoofd. Hij wees op een
rijtje opgeschoten jongens, die achteloos lange messen tussen hun vingers lieten draaien en ons kwaadaardig grinnikend
aankeken. Er viel overigens niets te vrezen, want de Tsoski's opereren doorgaans slechts bij nacht in Johannesburgs natu-
rellenwijken, maar dan heerst hun regiem van moord, diefstal en aanranding onbeperkt in de onverlichte straten van Mo-
roka, Orlando, Alexandra, Pimville, Shantytown en New Look. En aangezien de onbewapende zwarte politie al moeite
genoeg heeft zichzelf te beschermen, blijft Jumbas Liralingoe maar liever beleefd tegenover deze jonge misdadigersbenden,
die zich Koreanen, Berlijners of Russen noemen en die nog een beproeving stapelen op de vele, die Jumbas Liralingoe
al te verduren heeft.
Jumbas Liralingoe is nu veertig
Over de Jordaan
Ten Westen van de goudstad lig
gen de resultaten: Alexandra, Or
lando, Pimville en de ergste
uitwassen Moroka, Shanty
town, New Look, de noodkam
pen die ontstonden toen tien
duizenden door ruimtegebrek
weggeperst werden en hun
hutjes ergens in het open veld
optrokken. Zo werd Moroka
gesticht door Mpanza Sofazon-
ke (hetgeen betekent: laat ons
allen tezamen sterven) die op
een donkere nacht aan het
hoofd van honderden mannen,
vrouwen en kinderen over een
denkbeeldige „Jordaan" trok.
Toen de politie hen kwam
verjagen, verdedigden zij zich
met de moed der wanhoop
alsmede stokken en stenen.
Omdat niemand tenslotte meer
wist wat men met hen aan
moest, werd hun aanwezigheid
gelegaliseerd, hetgeen beteken
de dat zij huur moesten beta
len.
Ruim driekwart millioen
Bantoes voeren nu in deze „lo
caties" hun ongewisse bestaan.
Zij hangen ten dele nog aan
oude stamgebruiken, maar
proberen hardnekkig een nieu
we tijd binnen te dringen. Zij
willen wel graag volwaardig
arbeider worden, maar de
kleurslagboom in vele be
drijfstakken maakt dat onmo
gelijk. In sommige gevallen
mag een zwarte man een
schroef wel uit een stuk hout
draaien, maar niet er in. Er bestaat wel
de wettelijke regel „gelijke arbeid, gelijke
lonen", maar de blanke arbeiders hebben
hun terrein van geschoolde arbeid vaak
nauwkeurig beschermd. Als men de gelij
ke arbeid niet kan krijgen, staat het er met
de gelijke lonen droevig voor. Wel gelijk
echter zijn de prijzen voor voedsel, kle
ren en transport. Êr moet dus bijverdiend
worden. Hoe? Naast de bescheiden wette
lijke middelen zijn daar diefstal, heling,
prostitutie en het illegaal brouwen van
„skokiaan" (sterke drank). Waar normale
verzorging van ziel en lichaam hier door
gaans schitteren door afwezigheid, waar
met twaalf mensen in een kamer huwe-
lijksverkeer een openbaar schouwspel
wordt, waar buitenechtelijke geboorten
eerder regel dan uitzondering zijn, waar
Moroka één waterkraan op vierhonderd
inwoners telt, waar het aan scholen, zie
kenhuizen en sportvelden schromelijk
mankeert, waar TBC en geslachtsziekten
welig tieren, waar de Tsotsi's een moord
per dag een aardig gemiddelde vinden, wel,
daar treft zelfs een verbeeldingsrijke so
cioloog op een vierkante kilometer meer
misstanden aan dan hij voor mogelijk zou
hebben gehouden.
Verstedelijkte Bantoes. Vier uit twee millioen, op iveg naar een nieuwe tijd.
Deze toestand wekte bezorgdheid. Bij de
blanken in Johannesburgs voorsteden, die
's avonds niet meer op straat durven wan
delen. Bij de blanke politie die terstond de
medicijn van razzia, knuppel en overval
wagen toediende. Bij goedwillende idealis
ten die ijverig druppels op de gloeiende
misdadigers die met
Tsotsi's, de jonge
stokken, messen en pistolen de zwarte
voorsteden van Johannesburg terrorise
ren. Zij zijn de producten van een pijn
lijk en geremd maatschappelijk proces.
plaat goten. En bij de regering, die het
ontstaan van een zwart sub-proletariaat
om haar blanke steden met begrijpelijke
achterdocht gadesloeg. Vandaar de huidi
ge ontruiming van Sofiatown, de enige
zwarte enclave in Johannesburg zelf. Voor
de inwoners van Sofiatown wordt op vei
lige afstand een nieuwe wijk gebouwd,
Meadowslands. Tegelijkertijd wordt Sofia
town, ook zijn vele uitstekende huizen,
door bulldozers tegen de grond gereden.
Het wordt een industriewijk, een buffer-
strook zoals de groepsgebiedenwet die
overal tussen blanke en niet-blanke woon
wijken wil scheppen.
Gezegd moet worden, dat de nationalisti
sche regering veel meer voor de behuizing
van de verstedelijkte Bantoes heeft ge
daan dan haar voorgangster. Regerings
voorschotten stelden de steden in staat met
grootscheepser programma's voor de dag
te komen. Zo bouwt Johannesburg in en
om Orlando thans 2500 huizen per jaar.
Sobere, maar redelijk voldoende wonink
jes van f 2500 per stuk, die de niet ver
wende Bantoe op huurkoop kon krijgen
tegen een deposito van f 250 en een huur
van f 27 per maand. Een program op eco
nomisch gezonde basis, dat binnen tien jaar
de ergste achterstand weg zou kunnen
werken en tevens een klasse van geschool
de zwarte bouwvakkers in het leven riep.
Er zijn vele duizenden van deze huizen
verrezen en als men ziet hoe de gelukkige
eigenaax-s huisje en tuintje verzorgen
wordt een ritje door Orlando bepaald een
pleziertocht.
Helaas is thans als een donderslag uit
heldere hemel een regeringsverklaring ge
komen, die een radicale wijziging dreigt te
brengen. Regeringsvoorschotten zullen
voortaan slechts gegeven worden voor een
„grond- en dienstschema". Dat betekent in
Johannesburg dat de nieuwe huurder een
lap grond van 350 vierkante meter krijgt
met een vuilnisbak en een WC er op en
een waterkraan op niet groter afstand dan
zeventig meter. Daarenboven kan hij een
lening krijgen van f 350 voor bouwmate
rialen waarmee hij dan zelf zijn eigen
„huis" moet bouwen. Voor al deze geza
menlijke voorrechten betaalt hij f 21 per
maand. Slechts zes gulden minder dan voor
een compleet huis onder het oude pro
gramma.
De inwoners van Moroka, dat verdwij
nen moet, zijn de eersten die onder dit
program uit hun krotjes vertrekken om
vervolgens elders een nieuw krotje op te
bouwen. Met dit verschil dat zij nu zes
tien gulden per maand duurder uit zijn,
want de huur in Moroka was slechts vijf
gulden per maand. En ik las in een ge
meentelijk rapport dat zestig percent van
Moroka's inwoners sub-economisch zijn,
hetgeen beduidt dat de loontrekker van
het gezin minder dan honderdvijftig gul
den per maand verdient. Twintig percent
werd sub- sub-economisch genoemd. Wat
dat sub- sub- betekent laat zich raden.
Men ziet, het is geen grapje een „ver
stedelijkte Bantoe" te wezen. Het bete
kent vootal een eindeloze onzekerheid
over wat de dag van morgen zal brengen.
Buiten de reservaten is de Bantoe een
vreemdeling in eigen land, die een „pas"
nodig heeft, of liever gezegd: een hele se
rie. Hij moet permissie hebben om in Jo
hannesburg te zijn, om na de avondklok
op straat te zijn, om te werken, en iedere
politieman op iedere straathoek kan hem
op een van de eindeloos veel mogelijke
pas-overtredingen oppikken. Een man die
twintig jaar in de stad gewerkt heeft, kan
plotseling weggestuurd worden en zijn huis
en gezin achter moeten laten.
En toch blijft deze Bantoe maar hard
nekkig proberen om de onderste sport van
de ladder beet te pakken en een paar
treedjes omhoog te klimmen. Door het
moeras van maatschappelijk bederf, door
de verstrengelende lianen van onbegrijpe
lijke wetten en voorschriften, door het ge
vaarlijk terrein van een onbekende sa
menleving baant Jumbas Liralingoe, en
mét hem honderdduizenden andere zwarte
mannen en vrouwen, zich zyn dagelijkse
levenspad.
Er zijn massa's, die struikelen en vallen,
maar er staan altijd weer nieuwe rijen
klaar om het toch te proberen. Er zijn er
tienduizenden die al tweehonderdvijftig
gulden per maand verdienen en een eigen
huisje hebben. Het »s de moeite waard. Met
de schijnbaar onuitputtelijke capaciteit
van de zwarte man om lijden te incasseren
met een hevige, sterke levenslust, met war
me onderlinge hulpvaardigheid en voor
al met een vreemde diepe ernst, klauteren
zij omhoog. Er is vaak wel een gelukkige,
die voor zijn buren een stuk vlees te bra
den heeft, er is meestal wel iemand met
een guitaar om er een klein feest van te
maken. En er is altijd de bevi'ijdende, de
geweldige lach van Afr":a.
Dat de vroegere betekenis van schaats:
stelt was, blijkt uit een oude tekst, die
luidt: „In desen tijdt leefde noch den
man op schaetsen dewelcke te Gendt
met zoo hooghe schaetsen ghinc dat hij
sach boven in de huysen ter vensteren
inne". Het Franse woord échasse, waar
aan schaats is ontleend, betekent ook nu
nog: stelt, steiger juffer. Voor wat men
nu een schaats noemt, had men in vroe
ger tijd heel andere woorden, zoals
schaverdijn, schuyverdijn, schrick-
schoen, schoverlinck. Verouderd is ook:
een schaats slaan voor: schaatsenrijden.
Wel zegt men nog wel: een rare, een
scheve, een vreemde schaats slaan voor:
zich wonderlijk of onbehoorlijk gedra-
(Van onze correspondent in Djakarta)
Mr. E. Bonn is benoemd tot juridisch
attaché bij het Hoge Commissariaat der
Nederlanden te Djakarta. Hij zal in deze
functie onder meer als waarnemer de
processen tegen de verdachten in de zaken
Jungschlaeger-Schmidt bijwonen, ter ver
vanging van mr. Van Deinse, het hoofd van
de consulaire afdeling, die naar Nederland
is vertrokken.
Mr. Bonn was tot voor kort, als een der
Nederlandse ambtenaren, die bij de sou-
vereiniteitsoverdracht hun werkkracht en
ervaring ter beschikking van de Indonesi
sche overheid hebben gesteld, juridisch
adviseur op het bureau van de procureur-
generaal. Hij heeft ontslag genomen en is,
met volledige instemming van de Indone
sische autoriteiten, in dienst getreden van
de Nederlandse regering. Mr. Bonn was
lang voor de oorlog als justitieel ambtenaar
in Indonesië werkzaam.
Mr. Bonn zal niet als verdediger dei
Nederlandse verdachten optreden. De ver
dediging blijft voorlopig in handen van
mevrouw Bouman, daar de Indonesische en
de Nederlandse regering nog geen overeen
stemming hebben bereikt over een defini
tieve voorziening in de verdediging, nodig
geworden na het vertrek van mr. Bouman.
LONDEN (Reuter/DP A/ANP) Het
nieuws dat de drie heropgerichte pro-
Duitse partijen in het Saargebied hebben
besloten het Saarstatuut te verwerpen
heeft in diplomatieke kringen in Londen
de bezorgdheid doen ontstaan dat men
rekening gehpuden moet worden met een
mogelijke verwerping van het statuut bij
de volksstemming,; jivaardoor de Frans-
Duitse Saarovereenkónist op losse schroe
ven zou komen te staan. De Franse rege
ring zou dan zelfs de Parijse accoorden
inzake herbewapening van West-Duitsland
kunnenopzeggen. De mogelijkheid bestaat
dat het netelige Saarvruagstuk in de herfst
opnieuw aan de orde zal komen. In het
Saarstatuut, waarover de bevolking van
het gebied zich op 23 October moet uit
spreken, zijn geen voorzieningen opgeno
men voor de te volgen gedragslijn als het
statuut verworpen zou worden.
De opwinding, die in politieke kringen
in de Bondsrepubliek is ontstaan nu men
door de houding der Duitsgezinde Saar-
partijen kansen ziet dagen op een afwij
zing van het Saarstatuut heeft nieuw
voedsel gekregen door een nieuwe uitwij
zing uit het Saargebied. Een afgevaardig
de van de Christelijke Democratische par
tij in de West-Duitse Bondsdag, Karl Walz,
werd Zondag door de Saarlandse politie
gearresteerd en over de grens gezet toen
hij de stichtingsvergadering der Saar
landse CDU wilde bijwonen. Walz heeft
een protest ingediend bij de West-Europe-
se controlecommissie in Saarbrücken. In
Bonn wordt de minister van Buitenlandse
Zaken Von Brentano, gebombardeerd met
verzoeken een soortgelijk protest in te die
nen. Walz is Saarlander en werd na zijn
uitwijzing uint dat land afgevaardigde in
de West-Duitse Bondsdag. Hij is volgens
De R.K. vereniging van handelsver
tegenwoordigers St. Christoffel zal protes
teren tegen de verhoging van de spoorweg
tarieven per 1 September.
Dit is door de samenwerkende organi
saties van handelsreizigers ook reeds eind
1954 gedaan, toen de eerste geruchten over
een voorgenomen tariefsverhoging in om
loop kwamen. Er is, aldus de vereniging,
nooit gelegenheid geboden de kenbaar ge
maakte bezwaren nader toe te lichten.
Voor de handelsagenten, die geheel zelf
standig werkzaam zijn, en voor de ver
tegenwoordigers die de abonnementen uit
de provisie moeten betalen, betekent de
tariefsverhoging een vermindering van in
komsten, die niet in overeenstemming is
met de door de regering gevolgde prijs
politiek, zo heeft de voorzitter van St.
Christoffel, de heer P. de Graaf, verklaard.
Er is wel een Spoorwegraad, doch die
heeft geen enkele bemoeiing met de ta
rieven. De abonnementen zijn op verschei
dene punten beperkt, zodat een aantal
kleine stations daarmee niet bereikt kan
worden.
Ned. Herv. Kerk
Bedankt voor Ede P. P. J. Monster te
Katwijk aan Zee; voor Ridderkerk C. van
Dop te Huizen.
Chr. Geref. Kerken
Aangenomen naar Enschedé-O. J. W. v.
d. Gronden te IJmuid'en; naar Nieuwe-
Pelela C. Langbroek, cand. te IJmuiden,
die bedankte voor Delft, Gouda, Maarssen,
Nijmegen, en voor Steenwijk.
Beroepen te Rijnsburg P. Brienen, cand.
te Werkendam.
Aangenomen naar Almelo L. Floor J. te
Opperdoes.
de bepalingen van het Saar-accoord ge
rechtigd aan de volksstemming deel te ne
men en neemt daarom het standpunt in,
dat hij ook aan vergaderingen der pro-
Duitse partijen in de Saar kan deelnemen.
Gelukwens
De uitwijzing heeft een voorgeschiedenis,"
die Maandag is gebleken doordat in Bonn
bekend werd, dat de West-Europese con
trolecommissie de West-Duitse regering
gevraagd heeft er zorg voor te dragen, dat
geen Duitse politici aan politieke vergade
ringen in het Saargebied zoudendeelne-
men. Op grond daarvan had de minister
president van Rijnland, Altmeier, van deel
neming aan de stichtingsbijeenkomst der
CDU In Saarbrücken afgezien. Wel zond
de West-Duitse CDU telegrammen met ge
lukwensen naar de nieuwe Saarlandse par
tij. Ook Adenauer zelf wenste de Duits
gezinde CDU geluk, ondanks het feit, dat
de nieuwe partij begon met een afwijzing
van het door de bondskanselier mede-on-
dertegende statuut. De West-Duitse CDU
heeft zich Maandag ook niet tegen deze
houding der nieuwe Christelijke politici
van het Saarland uitgesproken. Dat de
CDU zich tegen het statuut heeft ver
klaard moet volgens de politici van Aden
auers partij worden toegeschreven aan de
methoden der regering-Hoffmann. De uit
wijzing van Walz wordt door de CDU in
Bonn als een bewijs van de „onverdraag
lijke situatie" genoemd, die het optreden
van Hoffmann zou hebben doen ontstaan.
Op het ogenblik zijn in de Verenigde
Staten vier vliegtuigbemanningen van de
Marineluchtvaartdienst, tezamen 28 man,
aan het oefenen in het besturen van Mar
tin Mariner-vliegtuigen, die de M.L.D. zal
ontvangen. Voor het eind van dit jaar zul
len vier van deze vliegtuigen naar Neder
land worden overgevlogen. In ons land zul
len andere bemanningsleden dan op deze
vliegtuigen worden opgeleid.
De Mariner is een tweemotorig vlieg
tuig dat in twee uitvoeringen is gebouwd,
namelijk als amphibievliegtuig en als
vliegboot. De M.L.D. zal waarschijnlijk de
uitvoering als amphibievliegtuig krijgen.
Cummings uit de journalistiek
A. J. Cummings, politiek redacteur en
overzichtschrijver van de Engelse liberale
„News Chronicle", heeft zich uit de jour
nalistiek teruggetrokken. Cummings, wiens
kolom „Spotlight" een grote belangstelling
genoot, heeft 35 jaar bij de „News Chroni
cle" gewerkt.
DEN HAAG. In Scheveningen doet
zich den laatsten tijd een vreemd ver
schijnsel voor. Vele huizen staan name
lijk gedurende een gedeelte van den dag
te beven, alsof de bodem waarop zij
rusten, door een zeer lichte aardbeving in
beweging wordt gebracht. Gemeen, e-
ingenieurs hebben reeds een onderzoek
in de verspreid in het dorp staande, hui
zen ingesteld, doch de oorzaak van het
voor de bewoners zeer hinderlijk ver
schijnsel niet kunnen ophelderen. Som
mige bewoners veronderstellen dat de
bevingen veroorzaakt worden door de
werking der machines in de nieuwe
electrische centrale achter het Palace-
hötel. welke onvoldoende gefundeerd
zouden zijn. Anderen meenen, dat het
verschijnsel teweeggebracht wordt dooi
de wisseling tusschen eb en vloed, die
sterker het land indringen na de opening
van de vluchthaven. Van eenige huizen
zijn de muren reeds gescheurd en heeft
men de daken gestut.