Curasao, trefpunt van volken
in de blauwe Caraïbische zee
Zwitsaletten
Agenda voor
Haarlem
Het Koninklijk Paar zag vandaag:
Vijftig jaar geleden
Vluchtelingen bouwen eigen
huis in regen en zonneschijn
Hartverheffend
F. Damiaans Zn
„Aktjo" in veiligheid
Bestrijding van het
lerarentekort
5 doktoren
het misbruik van
laxeermiddelen
f"Hoe is het ontstaand
Duitser gedood bij auto
botsing in Boxtel
Giften uit Nederland aan het gezin
van boer Schuller overhandigd
DINSDAG 18 OCTOBER 1955
3
Gaat U verhuizen
Veel van het eigene
bleef behouden
Joden eisen berechting van
Duitse kampdokter
Spaarkas-inspecteur van
oplichting verdacht
waarschuwen tegen
Dit woord: LEUK
Inwoner van Santpoort
zeer ernstig gewond
Wielrijder verongelukt
Uit Haarlems Dagblad
van 18 October 1905
Sparen
Afbetalen
Bezitten
Er is een hartverheffend bericht ge
komen uit Rotterdam, de stad die van
frisse initiatieven lijkt over te lopen en
waar de opbouw en wederopbouw door
energieke mensen tot een voorbeeld wor
den gemaakt. Het hartverheffende in dit
bericht is, dat het twee ambachtslieden
van eenvoudige kom-af en zonder hoog-
vliegerige aspiraties de eer van hun goede
arbeid geeft en tegelijk het bewijs levert,
dat iedere vakman in zijn eigen kring de
hoogste voldoening van zijn werk kan
worden gegeven, als men hem niet belem
mert door futiliteiten.
En nu het bericht: aan het in aanbouw
zijnde nieuwe gedeelte van het Rotter
damse Bouwcentrum is een relief in bak
steen aangebracht, ontworpen door de
Engelse beeldhouwer Henry Moore. Moore
maakte een tekening, volgens welke een
gipsmodel werd vervaardigd en bijbeho
rende werktekeningen werden gemaakt.
Toen werd aan twee bij het Bouwcentrum
werkzame metselaars, C. Molendijk en G.
W. J. Philips, opdracht gegeven aan het
werk te gaan en de bakstenen voor het
relief te metselen. Deze twee mannen heb
ben zich zo vol liefde voor hun ambacht en
met zoveel zorg van hun opdracht gekwe
ten, dat de beeldhouwer toen hij giste
ren eens een kijkje kwam nemen vol
verrassing te kennen gaf: „Ik behoef er
eigenlijk nog maar weinig aan te doen!"
Het was namelijk de bedoeling geweest dat
Moore het in ruwe voiTnen gemetseld re-
lief zou bijhakken, doch de metselaars
hebben met de ruwe vormen geen ge
noegen genomen en zo de beeldhouwer „de
stenen voor de voeten weggehakt". Zij
hebben daarmee aangetoond, dat de kunst
in het ambacht toch nog steeds tot grote
prestaties inspireert en dat de moderne
standaardisatie nog niet de liefde voor
vormgeving heeft uitgeroeid. Men kan zich
voorstellen met hoeveel plezier deze twee
ambachtslieden aan het werk zijn getogen
en hoe zij zich beijverd hebben de teke
ningen te doorgronden, omdat zij nu eens
de kans kregen iets van hun persoonlijk
heid in hun werk te leggen. Geen rechte
muren metselen ditmaal, doch steen voor
steen volgens de vrije vormen van het
relief afhakken en aanpassen. Het was een
mozaiek uit baksteen, dat aldus ontstond
en het was tevens een roerend lied van
vreugdevolle arbeid, waarvan de tonen in
steen schenen te stollen.
Een ideale samenwerking tussen kunste
naar en werker is daar in Rotterdam tot
stand gekomen, die wellicht door som
migen schouderophalend als „wel aardig"
zal worden betiteld, doch die in wezen
voor de desbetreffende mensen uiterst be
langrijk wezen zal. En voor een maat
schappelijke samenleving zou het even
belangrijk kunnen zijn, omdat grote pres
taties en boven de tijd uitstijgende succes
sen slechts bereikt en behaald kunnen
worden in een samenleving, die bij alle
menselijke rechten ook die op vreugde
volle, naar ieders krachten scheppende ar
beid, ten volle erkent en mogelijk maakt.
ADVERTENTIE
Neem een verhuizer, die goed is.
Zijlvest 41 - Haarlem
Tel. 12456 - 14155 - 22279
Het 200 b.r.t. metende Nederlandse mo
torscheepje „Aktjo", dat Zaterdagavond
tijdens een storm op de Noordzee in moei
lijkheden raakte doordat het machine-
schade opliep, is Maandag behouden de
Deense haven Esbjerg binnèngesleept.
Het scheepje, dat in Delfzijl staat gere
gistreerd en een bemanning heeft van vijf
koppen, werd binnengebracht door het
Deense bergingsvaartuig „Mimer". Bij on
derzoek bleek, dat het schip zoveel water
over had gekregen, dat er zeewater in de
machine-olie was geraakt, zodat de ma
chines de dienst weigerden. Zodra de tanks
in Esbjerg zijn leeggepompt zal de „Aktjo",
die met een lading klei naar een Engelse
haven onderweg was, de reis hervatten.
DINSDAG 18 OCTOBER
Luxor: „Zoek de zon op", alle leeft, 7 en
9.15 uur. Lido: „Van je familie moet je 't
maar hebben", alle leeft., 7 en 9.15 uur.
Frans Hals: „De wraak van het monster", 14
jaar, 8 uur. Roxy: „Prinses van de Nijl", 14
jaar, 7 en 9.15 uur. Cinema Palace: „Nana",
18 jaar, 6.45 en 9.15 uur. Rembrandt: „Battle
Cry", 18 jaar, 6.45 en 9.15 uur. Studio: „No
torious", 18 jaar, 7 en 9.15 uur Minerva: „De
Afvallige", 18 jaar, 8.15 uur. Frans Hals
museum: 20 uur, Volksuniversiteit, Lezing
door de heer G. Söteman over Penguins,
Kangeroes en ander litterair gediei'te in
zakformaat. Lange Veerstraat 16, 20 uur:
Tempeldienst der Geestelijke Genezers A
en G. Gunckel.
WOENSDAG 19 OCTOBER
Luxor: „Zoek de zon op", alle leeft., 2, 7
en 9.15 uur. Lido: „Van je familie moet je 't
maar hebben", alle leeft.., 2, 4.15, 7 en 9.15
uur. Frans Hals: „De wraak van het mons
ter", 14 jaar, 2.30, 7 en 9.15 uur. Roxy:
„Prinses van de Nijl", 14 jaar, 2.30, 7 en 9.15
uur. Cinema Palace: „Nana", 18 jaar, 1.45,
4.15, 6.45 en 9.15 uur. Rembrandt: „Battle
Cry", 18 jaar, 1.45, 4.15, 6.45 en 9.15 uur.
Studio: „Notorious", 18 jaar, 2.15, 7 en 9.15
uur. Minerva: „De Afvallige", 18 jaar, 8.15
uur. Frans Halsmuseum: 20 uur, Volksuni
versiteit, Lezing door dr. C. J. Schuurman,
over levensangst en levenkunst. Cultura, 20
uur: Ned. Ver. van Spir. „Harmonia", J. G.
de Jong Hzn. Kenncmerland, Rijksstraatweg,
20 uur: Lezing over Ceylon door Drs. G. D.
van Wenger. Cultura, 20 uur: Ned. Ver. voor
Sex. Hervorming, Lezing door Gé Nabrink.
Brinkman, Houtplein, 19 uur: Postzegelvei
ling. Grote Kerk, 20 uur: Uitvoeringen koor
het Don-kozakkenkoor, o. 1. v. Serge Jaroff.
(Van onze reisredacteur)
DOOR DEZELFDE blauwe Caraïbische Zee, waaruit 321
jaar geleden Joannes van Walbeeck met de oorlogsbodems
van ae West-Indische Compagnie de Annabaai opzeilde om
Curagao op de Spanjaarden te veroveren, is vandaag in de
warme ochtend Ilr. Ms. kruiser „De Ruyter" naar Willemstad
opgestoomd met een historische missie. De vijf en dertig
dreunende schoten van de kanons van het oude verweerde
waterfort begroetten immers Koningin Juliana en haar ge
maal voor hun bezoek aan de rijksdelen in de West, dat de
„Dat „vrije en gelijkwaar
dige burgers", het zij onmid
dellijk tot Curagao's eer ge
zegd, is geen formele frase.
Want wat op dit eiland on
middellijk in het oog springt
is de soepele verhouding tus
sen de vele en verschillende
ras-groepen die het bevolken.
Curagao met zijn 430 vier
kante kilometer het grootste
en belangrijkste der Beneden
windse Antillen is eeuwen
lang een trefpunt van volken
en culturen geweest. Nadat de
Nederlanders van het eiland
een maritiem steunpunt en
commercieel centrum hadden
gemaakt, kwam in 1651 een
grote groep Joodse Portuge
zen uit Zuid-Amerika er asyl
zoeken. De derde groep kwam
niet vrijwillig: Nederlandse
slavenhandelaars brachten
Afrikanen van de Goudkust
naar Curagao voor het werk
op de eigen plantages en .ter
verdere doorvoer naar Zuid-
Amerika. Geen opgewekt be
gin, maar toen in 1863 de sla
vernij werd afgeschaft, be
gonnen de betrekkingen zich
geleidelijk te normaliseren,
niet in het minst door een
uitgebreide rasvermenging.
Zo uitgebreid, dat de overgro
te meerderheid der Curagaoenaars gekleurd
is en dat de bevolking vrijwel alle grada
ties tussen wit en zwart doorloopt.
Naast deze drie hoofdgroepen vindt men
op dit cosmopolitische eiland thans nog de
kentekenen van vele andere volken en cul
turen: traditionele banden met de op lut
tele tientallen kilometers liggende Venezo
laanse overwal, nieuwe elementen uit
Brits West-Indië en Madeira door de olie
industrie aangetrokken, en uiteraard de
Amerikanismen, die overal op het Weste
lijk halfrond beginnen door te dringen.
Men behoeft geen socioloog te zijn om de
tekenen van dit alles te ontdekken. Naast
de landstaal, het radde Papiaments, ge
vormd uit Portugees, Spaans, Engels en
Nederlands met een fikse scheut-Afrikaan
se woorden, dat door de gehele bevolking
wordt gesproken, kan men er met Neder
lands, Engels, Spaans én Portugees terecht.
Wie in het uit zijn voegen groeiende
Willemstad rondkijkt, waar honderddui
zend van de honderdveertienduizend inwo
ners van het eiland wonen, vindt er ju
weeltjes van oud-Hollandse geveltjes, maar
evenzeer trekjes van Spaanse architectuur,
naast ultra-moderne Amerikaanse Super
Markets. Daar koopt men conserven en
bevroren voedsel, maar de bevolking in de
„Koenoekoe", het binnenland, eet nog
steeds „foenchi", het gekookte deeg van
maismeel, dat vrijwel overal in Afrika nog
het hoofdvoedsel vormt. En voor de religie
geldt hetzelfde: op de Protestantse afstam
melingen van de oude Nederlandse kolo
nisten en de Joodse Portugezen na is vrij
wel de gehele bevolking Katholiek. Maar
de lange arm van Afrika's mystiek reikt
ook thans nog over de Oceaan tot de een
voudige bevolking.
Het merkwaardige is, dat al deze ver
schillende groepen zoveel eigens behielden
zonder dat het tot botsingen kwam. Het is
alsof de hete Caraïbische zon al deze ele
menten aan elkaar gelast heeft. Want al
mag de Protestante groep voornamelijk
wonen in Otrabanda, door de Annabaai,
die Willemstad in twee delen spjitst, ge
scheiden van de Portugees-Joodse, die
vooral in Poenda, Pietermaai en Schaarloo
zetelt, al mag de eerste haar sociaal ver
tier zoeken in de „Club De Gezelligheid"
en de tweede in de „Club Curagao", zij
vinden elkaar in hun Curagaoenaar zijn.
De schipbrug over de Annabaai mag dan
een keer of vijftien per dag tot tergens toe
open blijven voor een passerende tanker,
zij zwaait tenslotte toch weer dicht om de
verbinding tot stand te brengen. En zo zijn
zelfs de raakvlakken met de eenvoudigsten
onder de gekleurde bevolking veel talrijker
dan die met de Nederlandse olie-em
ployés, die meestal slechts voor een paar
jaar in hun aparte woonwijken neerstrij
ken. Waarom? Wel, zij zijn „Macamba's",
geen echte Curagaoenaars.
kroon zet op de lange onderhandelingen, die leidden tot
het nieuw statuut voor het Koninkrijk, waarvan thans de
Nederlandse Antillen, Suriname en Nederland de gelijk
waardige deelgenoten zijn, een statuut, dat op basis van
wederzijdse vrijwilligheid een einde maakte aan een koloniale
verhouding en dat deze herschiep in een nieuwe band,
steunend op interne zelfstandigheid en lotsverbondenheid.
En zo hebben vanochtend mensen van allerlei kleur als vrije
en gelijkwaardige burgers hun vorstin kunnen verwelkomen.
ADVERTENTIE
Bestrijd UW PIJNEN met:
DUSSELDORP (DPA) De centrale
raad van Joden in Duitsland heeft er op
gewezen, dat zich onder de uit de Sovjet-
Unie teruggekeerde Duitse gevangenen
prof. Carl Clauberg bevindt, die hoofd is
geweest van een proefafdeling van het ver
nietigingskamp Auschwitz. De centrale
raad eist, dat misdadigers als prof. Clau
berg, die medische proeven met levende
mensen heeft genomen, voor een recht
bank zullen worden geleid. Velen van de
genen, die voor de proeven van prof. Clau
berg werden gebruikt, zijn overleden of
door de proeven voor hun leven ongeluk
kig gebleven.
Panorama van Willemstad over de Sint Annabaai.
(Foto Willem van de Poll)
Men mag daaruit allerminst afleiden,
dat het de Curagaoenaar aan vriendelijk
heid en gastvrijheid zou ontbreken. Inte
gendeel, de gezeten familie in Otrabanda
of Poenda zal u met hoffelijke royaliteit
tegemoet treden, evenzeer als de goed
lachse donkere Koenoekoe-bewoner op een
vriendelijke begroeting met gulheid rea
geert. Men moet slechts met wijs beleid
de maat weten te vinden tussen het hevige
tempo van het industriële cosmopolitisme
van het alles-overheersende oliebedrijf en
de eilandelijkc beslotenheid, tussen glim
mende olietanks, Amerikaanse auto's, air
conditioning en de lieve oude geveltjes,
hun rose, gele en lichtblauwe kleuren, door
de zon en zoute lucht verweerd, die met
gesloten blinden achter bloemrijke bomen
en heesters staan te dromen in de hete,
stille straatjes onder de blauwe hemel.
De Curagaoenaars hebben, naar eigen
smaak, het tempo wel gevonden. Zij heb
ben zich het hoofd niet op hol laten bren
gen door rijkdom die de olie over het
eiland bracht, maar leven er goed van. Zij
weten zeer wel, dat deze rijkdom niet al
tijd zal duren en waarderen daarom mede
zonder de banden met de Caraïbische
buren te staken de betrekkingen met
Nederland. Maar niet alléén daarom. De
levenswijsheid van dit menselijk trefpunt,
dat armoe en rijkdom heeft gekend, weet
in de grond precies dat de mens niet van
brood alleen leeft en zij waardeert de
royale oprechtheid, die Nederland bij het
leggen van de nieuwe banden in het Ko
ninkrijk heeft getoond. En daarom zal het
de komende dagen van Willemstad tot
Westpunt feest zijn op Curagao rriët Neder
landse vlaggen, wapperend in de Noord-
Gost-passaat, met-veel muziek en dans,
met veel witte tanden in lachende bruine
gezichten. Feest in de nauwe straatjes van
het oude Willemstad en in de geblakerde
Koenoekoe, onder de hete zon en in de lau
we tropennachten.
In het onlangs gepubliceerde interim
rapport van de commissie voorbereidend
hoger- en middelbaar onderwijs is een aan
tal maatregelen voorgesteld ter bestrijding
van het tekort aan leraren bij het voorbe
reidend hoger-, het middelbaar-, het
kweekschool- en het middelbaar nijver
heidsonderwijs. De minister van Onderwijs,
Kunsten en Wetenschappen heeft in over
eenstemming met de adviezen van de com
missie thans enige maatregelen getroffen
om daardoor te proberen aan de voort
durend ernstiger wordende moeilijkheden
zoveel mogelijk het hoofd te kunnen bie
den. Onder meer wordt op ruime schaal
gelegenheid geboden studietoelagen te ver
krijgen aan hen die een studie gaan volgen
aan een universiteit of een hogeschool ter
verkrijging van een diploma, waaraan ook
onderwijsbevoegdheid voor de genoemde
takken van onderwijs is verbonden.
De maatregelen zijn de eerste van een
aantal, die ter bestrijding van het leraren
tekort zullen worden getroffen. Zij gaan
aan de verdere maatregelen vooraf, omdat
zij als gevolg van het feit dat de studie
voor het leraarschap jaren vordert, pas op
langere termijn effect zullen sorteren.
De politie te Rotterdam heeft de 35-
jarige verzekeringsinspecteur J. G. aange
houden, die verdacht wordt van oplichting.
G. was oorspronkelijk bakker ergens in het
Noorden van ons land. Hij werkte boven
dien op provisiebasis voor een verzeke
ringsmaatschappij, die zich ten doel stelt
door middel van spaarbrieven het sparen
te bevorderen. Toen G. inspecteur werd,
zegde hij het bakkersvak vaarwel en trok
het land in om zijn spaarbrieven aan de
man te brengen. Bij een Rotterdamse ver
pleegster plaatste hij in 1951 voor 2500,
aan spaarbrieven. Enige tijd later besloot
zij de spaarbrieven van de hand te doen. G.
wist haar te bewegen 1700,ineens te
storten, waardoor zij gedurende een tien
tal jaren geen premie meer zou behoeven te
betalen. Het geld gaf zij aan G., maar na
enige tijd maande de maatschappij haar de
premies te betalen.
Van de moeder van een vriendin van de
verpleegster had G. intussen 15.500,
geleend tegen een schuldbekentenis en een
akte van borgstelling, die hij, naar later
aan het licht kwam, van valse handteke
ningen had voorzien. Hij had de moeder
van de vriendin wijsgemaakt, dat hij met
de verpleegster ging trouwen en dus geld
nodig had.
ADVERTENTIE
Als a geregeld laxeermiddelen slikt, ls er nu
een manier om er van af te komen. 83 van de 100
personen lukte het; u kunt het ook. En wel zo:
Drink ln de loop van elke dag enkele glazen
water en bepaal een vast uur voor uw stoelgang.
Neem de le week elke avond twee Carter's Lever-
pilletjes. 2e Week - elke avond één. 3e Week - om
de andere avond één. Daarna niets meer. want
Carter's Leverpilletjes stellen uw Ingewanden
in staat weer op eigen kracht te werken, zonder
laxeermiddelen.
Wanneer zorgen, vermoeidheid of teveel eten
het tempo van uw Ingewanden tijdelijk vertragen,
neem dan tijdelijk Carter's Leverpilletjea om u
weer op gang te helpen. Zo raakt u uw verstop
ping kwijt en vervalt u niet ln de laxeermiddelen-
fewoonte. Haal direct Carter's Leverpilletjes,
1.20 per flacon. 60
De oorspronkelijke betekenis van leuk
is: half warm, lauw. Het Engels kent:
lukewarm, waarin het woord leuk dui
delijk te herkennen is. Men sprak vroe
ger van „leuk water met zout" als ge
neesmiddel. Op personen toegepast
kreeg het de betekenis: de zaken kalm
beschouwend, rustig-ironisch. Die zin
heeft het woord nog in de zegswijze:
zich leuk houden, waaronder verstaan
wordt: zich van de domme houden, doen
alsof men van niets weet. In deze uit
drukking zit al iets van de betekenis
die het woord daarna krijgt: grappig.
Ook in de samenstelling: leukweg die
betekent: op doodkalme wijze en ook:
bij de neus langs schuilt het element
van grappenmakerij dat langzamerhand
de andere betekenissen is gaan over
heersen.
Op de rijksweg BoxtelEindhoven in de
gemeente Boxtel is Maandag een ernstige
aanrijding gebeurd, waarbij een Duitser
werd gedood en een Nederlander levens
gevaarlijk werd gewond. Een vrachtauto
van een fouragehandel uit Doorn, bestuurd
door de 18-jarige C. A. van de W. uit Drie
bergen, rijdende in de richting Eindhoven,
trachtte voor een op de rijksweg rijdende
bespannen wagen af te remmen. Hierbij
slipte de vrachtauto en kwam op de linker
weghelft, waardoor een uit de richting
Eindhoven komende Duitse personenauto
in volle vaart tegen de vrachtwagen bot
ste. De bestuurder van de personenauto, de
heer G. Mou uit Kiel en de naast hem
zittende heer G. K. Hirs uit Santpoort,
werden zeer ernstig gewond. Tijdens de
overbrenging naar een ziekenhuis te Box
tel overleed de heer Mou. De toestand van
de heer Hirs is zeer ernstig.
Bij onderzoek door de politie bleek, dat
de bestuurder van de vrachtauto niet in
het bezit was van een rijbewijs. Beide
wagens werden zeer ernstig beschadigd.
Bij het oversteken van de Groene Hille-
dijk te Rotterdam is de 64-jarige P. J. H.,
wonende aan de Leede, met zijn fiets door
de locomotief van een stoomtram aange
reden en tegen de straat geworpen. Hij
werd ernstig gewond naar het Zuiderzie
kenhuis vervoerd, waar bij aankomst bleek,
dat hij was overleden.
LONDEN. De luchtschipper Wilson
is bezig aan den bouw van een luchtschip
voor een reis naar de Noordpool. De nieu
we machine zal hetzelfde model hebben
als die door Jules Veme in zijn boek is
beschreven. De lengte wordt 100 voet en
de breedte veertien voet.
De heer Wilson heeft reeds proeven
genomen met motoren voor de voort
beweging. Hij verwacht eene snelheid
van vijftig mijlen per uur te kunnen be
reiken. Het luchtvaartuig zal zeer veilig
zijn, aangezien aan de zijden automatische
valschermen worden bevestigd, die bij het
defect geraken der motoren een val zul
len verhinderen.
WEGSCHEID. Laten we haar Hilde noemen. Ze is zestien jaar, blond en
potig. Haar ferme handen slaat ze om de bomen van een kruiwagen vol bak
stenen en die kruit ze naar de „baustelle". Omhoog en omlaag, als maar stenen
aanvoerend. Haar zusje, twee jaar jonger zullen we Trude zeggen?
staat bij een grote bak en roert cement. Haar moeder sjouwt de stenen uit de
kruiwagen naar de metselaars. Vader is nog op zijn werk, maar zodra hij klaar
is komt hij ook naar de Werenfried-Siedlung in Spitz-Wegscheid om mee te
helpen bij de bouw van het eigen huis.
Elk ogenblik dat dit gezin er voor kan vrijmaken trekt het naar de nog verlaten
plek achter de spoordijk waarover soms een locaal treintje puft. Dertig huizen
voor vluchtelingen worden hier gebouwd in een „siedlung" die genoemd is
naar de Nederlandse pater Werenfried van Straten, die zich aan het vluchte
lingenwerk heeft gewijd. Dat is waarschijnlijk mede gedaan, omdat in deze
dertig huizen, waaraan Hilde en Trude zo ijverig meebouwen, 1.150.000
schellingen aan Nederlands geld worden gestoken, geld van de uurloonactie
van vorig jaar. Zonder dat geld zouden de meisjes met hun ouders nog uitzicht
loos in een kamp rondhangen.
Nu hangt rond hun haren de geur van
cement. Waarom helpen de meisjes en hun
ouders, en al de andere vluchtelingen mee
bü de bouw? Omdat daardoor geen onge
schoolde hulpkrachten hoeven te worden
aangetrokken, zodat op de bouwkosten een
derde wordt bespaard. Daardoor kunnen
meer huizen worden gebouwd dan anders
en kunnen meer gezinnen uit de kampen
worden verlost.
De dertig gezinnen die samen de Weren
fried-Siedlung zullen vormen komen uit
het barakkenkamp „Wohnsiedlung 67,
Linz-Wegscheid", een verzameling verval
len houten barakken met 1865 bewoners.
Er wonen mensen uit aller heren Oost-
Europese landen, en zelfs een Arabier.
Grillige wegen hebben hen bij elkaar
gebracht. Er zijn winkeltjes in het kamp,
door vluchtelingen gedreven, er is een
barak van het Zweedse hulpwerk, waar
vrouwen een opleiding kunnen krijgen in
weven en naaien, er zijn zelfs kleine bloe
mentuintjes voor de barakken. Maar de
daken lekken vaak en de ruimte is te klein.
Erger nog dan het woningprobleem nijpt
het gebrek aan gemeenschap met het land.
De „Wohnsiedlung 67" is een internatio
naal dorp als bij vergissing in het Oosten
rijkse platteland neergeworpen.
Daarom willen de mensen er weg. Ver-
scheidenen hunner hebben al kans gezien
een eigen huis te bouwen, althans een tot
muren en dak samengevoegde hoeveelheid
steen, cement en hout. Ze zijn er gelukkig
mee. „We hoeven eigenlijk de mensen al
leen maar te helpen, zichzelf te helpen",
zegt de kampleider.
De ouders van Hilde en Trude zijn door
Nederland geholpen. Vele anderen wachten
op een kans, inmiddels sparend van een
gering inkomen. Weer anderen, bezield
door de wilskracht er boven op te komen,
zijn zelf begonnen.
Ze hebben gespaard en een stukje grond
gekocht. Ze hebben verder gespaard en
bakstenen gekocht. Daarmee legden ze een
fundament. Het geld was op en de arbeid
werd gestaakt. Maar er werd opnieuw ge
spaard, en er werden balken gekocht. Na
verder sparen werden dakpannen aange
schaft. Zo bouwen vluchtelingen met eigen
handen hun huis. In Marchtrenk staan er
246 die klaar zijn of bijna klaar. Zodra het
dak er op is trekken de gezinnen er in
weg uit het kamp. Schots en scheef, maar
fleurig en gezellig, staan de bakstenen
huisjes met hun rode daken te pronken.
Er groeien al bloemen en te zijner tijd zul
len er tussen de huisjes straten worden
aangelegd. Niet door de vluchtelingen,
maar door de gemeente, die er ook veel
voor over heeft, dat noodlijdende vluchte
lingen welvarende burgers worden. „Streu-
siedler" worden deze pioniers genoemd,
mensen die zich verstrooid vestigen.
byna. Giften, die vorig jaar in Nederland
bij het comité vluchtelingenhulp voor hem
binnenkwamen, werden hem nu overhan
digd by een bezoek van Nederlandse jour-
Zei/ steken de vluchtelingen de handen uit de mouwen, om hun eigen xooningen
te bouwen. Dit gezin in de Werenfried-Siedlung te Spits-Wegscheid helpt stenen
sjouwen en cement mengen, om de bouwkosten zo laag mogelijk te houden en met
de beschikbare middelen zo snel mogelijk klaar te komen.
Een hunner is sinds vorig jaar in Neder
land bekend: de boer Klaus Schuller, die
met zijn vrouw en twee zonen een boer
derij heeft gebouwd. Vorig jaar bezocht
een Nederlandse radioverslaggever hem, en
zijn levensgeschiedenis werd in Nederland
uitgezonden. Toen lagen de fundamenten.
Nu, een jaar later, is de boerderij bijna
klaar. Er staat al vee in de stallen en
Schuller heeft land bijgekocht. Hij is er zon schijnt. Maar straks zal het regenen
nalisten. Hij had er meteen een bestem
ming voor: het pas gekochte land afbetalen.
„De man heeft een ontoombare wilskracht
en een rotsvast geloof", zegt dr. Beermann,
de vertegenwoordiger in Oostenrijk van de
Hoge Commissaris van de UNO voor
vluchtelingen, „en dat terwijl hy al jaren
rondloopt met een keelkanker, waaraan hy
menselijk gesproken al lang bezweken had
moeten zijn".
Het ruikt naar hooi op Schullers erf, en
naar cement en hout. „Er zou nog veel
meer kunnen worden gedaan", zegt dr.
Beermann. Maar hij maakt het bekende
gebaar: geld.
Hilde kruit stenen, Trude roert cement.
Nu is het geen ontprettig werk, want de
en waaien. Dan moet het werk worden
voortgezet, en dat zal geen pretje zijn.
Maar enkele kilometers verder wenkt de
toekomst: een rij keurige huisjes, blinkend
in de verf, met bloemen voor het raam,
kleren in de kast en een sprei op de bed
den, waarin mensen wonen, die eens be
gonnen zijn zoals zij nu. Daaraan kunnen
ze zich straks vastklampen als ze zich
schrap zetten tegen de najaarsstormen. Het
huis verrijst langzaam. Maar straks zal
vader de sleutel kunnen steken in het slot
van de voordeur van een eigen huis. Dan
raakt de barak weer een gezin kwijt, welks
plaats niet meer mag worden ingenomen
de Oostenrijkse regering wil de barak
ken kwijt en wordt de staat een groepje
staatsburgers rijker, „die bewezen hebben
dat zij met hun opbouwende kracht van
grote waarde voor de staat kunnen zijn",
zo zegt dr. Beermann.
In Marchtrenk groeien huizen als rozen.
Ze hebben hun doornen, maar wie een
dikke laag eelt in de handen heeft voelt de
steken niet zo erg.
Klaus Schuller slaat de arm om de schou
ders van zijn vrouw. Hij rooit het wel. Als
het God belieft.
