TRIPJE
I. KAN
Geldomzetten in de detailhandel
hoger dan in november 1954
O
PvdA hield agrarisch congres
in Heerenveen
De gele kamer
Wat Kan Kan Kan Kan alleen
FEUILLETON
VRIJDAG 13 JANUARI 1956
Horloges
Tafelzilver
Dringend verzoek om ver
betering Rijksweg Naarden
Mevrouw Klaasesz te
Paramaribo onderscheiden
Koninklijke Marine krijgt
30 Seahawk-straaljagers
Ontslagen politiemannen
voor ambtenarengerecht
Kan scooter-instructeur op
rijden van leerling invloed
uitoefenen?
Kerkelijk Nieuws
Rioleringsplan van Breda
kost 18 miljoen gulden
Betere voorlichting over
Nederland in den vreemde
gewenst
Vonnis in kort geding
over de „zaagschaats"
Amerikaanse boeren niet
tevreden over de regering
Verenigde Staten verkopen
U. 235 aan West-Duitsland
IN ONZE OPRUIMING
Fris gestreepte DEKENS
Mooi gebloemde
DEKENS
MODERNE DEKENS
Zeer zware zuiver wollen
DEKEN
GESTIKTE DEKENS
10% KORTING
MERKDEKENS
Actie voor de Verenigde
Staten van Europa
Oud-KNIL-officieren
voelen zich achter
uitgezet
door Mary Roberts Rinekar
4
De heer E. Vermeer, voorzitter van de
Partij van de Arbeid, heeft in Heerenveen
het tiende Agrarisch Congres dezer partij
geopend.
Bij de huidige landbouwpolitiek, al
dus de partijvoorzitter, wordt uitgegaan
van het standpunt, dat de agrarische be
volking volledig moet delen in de cultu
rele, economische en sociale vooruitgang
van geheel ons volk. De scheiding tussen
stad en platteland en de tegenstellingen
daaromtrent zijn ontstaan en werden in
het verleden gevoed door wanbegrip aan
beide zijden.
Negen sprekers voerden op deze con
gresdag het woord; dr. ir. Z. Y. van der
Meer over „Ruimtelijke ordening en land
bouw"; de heer Beemsterboer in plaats
van de heer W. F. G. Wiese over „Naar
verantwoorde tuinbouwbedrijven"; de heer
H. Oosterhuis, N.V.V.-voorzitter, over
„Agrarisch en Algemeen loonbeleid"; ir.
H. M. Krijnen over „Onderwijs ten platte-
lande"; de heer W. Harmsma over „Sociale
en culturele taak van plattelandsgemeen
ten"; prof. R. Hornstra over „Opbouwwerk
in provinciaal verband"; mej. N. van Evk
over „Het landbouwonderwijs"; drs. H. M.
Franssen 'over „Maatschappelijke gevolgen
van ontsluiting en industrialisatie van het
platteland"; mr. G. J. Balkenstein, in plaats
van drs. D. Roemers over „De ontwikke
ling van de PBO in de voedselvoorziening".
De eerste congresdag werd besloten met
een demonstratieve avondvergadering met
als spreker de minister-president, dr. W.
Drees. In zijn kort getuigenis, zoals dr.
Drees zelf zijn rede noemde, zei de minis
ter-president onder meer:
„Wij moeten geraken tot een ruim econo
misch verkeer, zonder daarbij echter
zekere waarborgen te verwaarlozen. Ook
zijn er spanningen ten opzichte van de
prijzen, waarbij telkens weer getracht
wordt, de juiste verhouding te vinden tus
sen producenten en verbruikers. Spannin
gen ook tussen landbouw en industrie.
Ook moet aandacht worden besteed aan
de culturele ontwikkeling van het agrari
sche deel onzer bevolking.
De tweede dag van het congres begon
met een rede door de voorzitter van de
ANAB, de heer D. Tiggelaar, over „Stich-
ADVERTENTIE
SPECIALE AANBIEDING
en
Barteljorisstraat 2 - Tel. 13004
Haarlem
Juwelier
Horloger
Wegens de vele ongelukken met dodelij
ke afloop op de Rijksweg nr 1 tussen Am
sterdam en Amersfoort heeft het gemeen
tebestuur van Naarden zich reeds enige
malen tot Rijkswaterstaat gewend. Enige
weken geleden nam de gemeenteraad een
motie aan, gericht tot de minister van Wa
terstaat en Gedeputeerde Staten, om ver
betering te brengen in de toestand van de
Rijksweg onder Naarden.
Thans heeft de burgemeester zich in een
telegram tot de hoofdinspecteur van Rijks
waterstaat gericht, waarin hij dringend
verzoekt op zo kort mogelijke termijn
het wegdek stroever te laten maken en on
middellijk waarschuwingsborden voor slip
gevaar te plaatsen. In dit jaargetijde,
waarin de wegen herhaaldelijk bijzonder
glad zijn, is onmiddellijk ingrijpen een
dwingende noodzaak om mensenlevens te
sparen, aldus de burgemeester.
De echtgenote van de gouverneur van
Suriname, mevrouw KlaaseszDe Bruyne,
is benoemd tot ridder in de orde van
Oranje-Nassau. Deze onderscheiding, waar
van de versierselen te Paramaribo werden
uitgereikt door premier Ferrier, werd ver
leend voor haar grote activiteit op sociaal
gebied tijdens haar verblijf in Suriname.
De Marineluchtvaart zal dertig Sea-
hawk-straaljagars ontvangen, zo deelt de
Koninklijke Marine mee. Deze Britse toe
stellen, die door Amerika aan ons land
worden geschonken, zullen de eerste straal
jagers zijn waarover de Koninklijke Marine
beschikt. Zij zullen, ingedeeld in twee
squadrons, dienst doen op de „Karei Door
man."
ting voor de Landbouw en Landbouw
schap". Na hem sprak ir. H. Vredeling,
eveneens van de ANAB, over „De nieuwe
functie van de stand- en vakorganisatie".
Vervolgens sprak de heer H. Manders, re
dacteur van de Landbouwbode, over
„landbouw en Publiciteit". De heer L. O.
ten Cate, redacteur van de Friese Koerier,
behandelde „Landbouw en Dagblad". Dr.
J. J. van der Lee, de laatste inleider, had
als onderwerp gekozen „Internationale Or
dening".
Minister Mansholt voerde als laatste het
woord. Hij zei de mens als middelpunt van
de vraagstukken rondom het produktie-
proces te willen zien en toonde bezorgd
heid ten aanzien van de gewijzigde koers
in de loonpolitiek. Wij bevinden ons thans
op een hellend vlak, waarschuwde de mi
nister, en men zal zich schrap dienen te
zetten om te blijven staan. De arbeid en
haar waardering hebben voor ons een an
dere betekenis dan alleen als economische
factor. Rentabiliteit mag geen richtsnoer
zijn voor de loonpolitiek. Op het ogenblik
heerst in Europa een hoogconjunctuur,
zelfs een gevaarlijke hoogconjunctuur, om
dat nog niets is gedaan om een eventuele
omslag te voorkomen of op te vangen. Dit
maakt ons bezorgd, aldus de spreker en
daarom zijn. wij verheugd, dat wij met de
neus op de feiten zijn gedrukt.
De burgemeester van Renkum heeft on
langs een agent van politie en een adjunct
commies bij de politie-administratie ont
slagen omdat zij naar zijn oordeel onge
schikt waren voor de politiedienst. Beiden
hadden een verzoek tot nietigverklaring
van deze ontslagen ingediend bij het amb
tenarengerecht te Arnhem, dat thans deze
zaak behandelde.
Beide^olitiemannen, bestuursleden van
de Renkumse Politiesportvereniging, zijn
de initiatiefnemers en organisatoren van de
jaarlijkse Airborne-wandelmars.
Het ontslag was gegrond op twee feiten.
Zij zouden op 31 mei na het officiële slui
tingsuur aanwezig zijn geweest in een café
en omstreeks 12 uur in de nacht van 4 op
5 augustus zouden zij zich ongepast heb
ben gedragen in een feesttent te Ooster
beek, waar zij na het sluitingsuur vertoef
den in gezelschap van de beschonken
pachter, naar de hoofdinspecteur van poli
tie te Renkum verklaarde. Na het verlaten
van de tent hadden ze rumoer gemaakt bij
een hötel.
Voor de ontslagen politiemannen traden
op mr. E. H. de Vrieze van de Nederlandse
Politiebond en de heer H. Schaafsma van
de Algemene bond van Ambtenaren.
De heer Schaafsma merkte op, dat sinds
mr. D. Matzer van Bloois burgemeester van
Renkum is er steeds moeilijkheden met de
raad en het ambtenarenkorps zijn. Onlangs
hebben twee hoofdambtenaren hun ont
slag aangeboden. Dit wijst er zijns inziens
op, dat in Renkum een eigenaardig per
soneelsbeleid wordt gevoerd.
Zowel de heer Schaafsma als mr. De
Vrieze betoogden dat beide politiemannen
een behoorlijke staat van dienst hebben en
met instemming van hun superieuren ja
renlang het omvangrijke organisatorische
werk voor de Aïrböi^ë-ivanöëTa'ars hebben
verricht. De burgemeester heeft hun zelfs
nog na de laatste1 wahdelmars döarVöór lof
toegezwaaid. Pas na deze mars werd werk
gemaakt van de uitvoering van het ont
slag. De indruk is zelfs gewekt, dat na de
datum van ontslag bezwarende verklarin
gen werden verzameld om het ontslag te
motiveren. Door hun werk voor de Airbor-
ne-mars moeten zij vaak besprekingen voe
ren in cafés.
Beide raadsleden vroegen nietigverkla
ring van de ontslagen, omdat ongeschikt
heid voor de politiedienst niet zou zijn be
wezen.
Namens de gemeente betoogde mr. G. de
Cocq dat de beide politiemannen enige ke
ren zijn gewaarschuwd. Toch werden ze
opnieuw onder bezwarende omstandighe
den betrapt. Door hun geestesgesteldheid
zijn zij niet te handhaven, aldus mr. De
Cocq.
De burgemeester, mr. Matzer van Bloois
zei dat er een betere geest in het politie
korps moet komen. Als waarschuwingen
niet helpen moet men dan maar doorgaan
met waarschuwen?
De burgemeester had advies van de pro
cureur-generaal gevraagd en deze zei:
„Eruit, snij te rotte plekken weg". Een
andere weg was er niet. Toen het ontslag
besluit was gevallen, zijn de beide mannen
geschrokken. Maar ze kunnen het toch niet
laten: steeds ziet men ze samen in cafés.
Zij waren gewaarschuwd, dat ze ontslag
zouden krijgen wegens ongeschiktheid als
ze niet zelf ontslag vroegen".
Binnen drie weken zal het ambtenaren
gerecht uitspraak doen.
Principiële zaak voor Kanton
gerecht te Meppel
De vraag of een rij-instructeur invloed
kan uitoefenen op het rijden van de voor
hem op een scooter zittende leerling, is
aan de orde gekomen voor het kantonge
recht te Meppel. Gedagvaard was de vis
handelaar D. B. uit Steenwijk wegens rij
den zonder rijbewijs. Het verweer van ver
dachte was, dat hij op een scooter had ge
reden, terwijl zijn rij-instructeur die
uiteraard wel een rijbewijs had op de
duo zat en door middel van een dubbele
koppeling en een dito achterrem invloed op
het rijden kon uitoefenen.
Als deskundigen over de waarde van de
dubbele koppeling en de dubbele achterrem
werden gehoord de brigadier J. de Vries
van de gemeentepolitie te Meppel en de
motormonteur J. Remmelts uit Meppel. Als
getuige a decharge trad op de rij-instruc
teur de heer De Wit uit Steenwijk, die er
op wees dat hij behalve door middel van
rem en koppeling ook invloed kon uit
oefenen door het geven van mondelinge in
structies tijdens het rijden.
De raadsman, mr. B. J. A. Sprey uit
Den Haag, zei van mening te zijn, dat wel
degelijk invloed op het rijden van de leer
ling kon worden uitgeoefend, ook al omdat
op een tweewielig motorrijtuig het sturen
met het lichaam mogelijk is.
De ambtenaar van het O.M., die de mo
gelijkheid van appèl wilde openhouden,
eiste f 12 boete of 4 dagen hechtenis. De
kantonrechter zal over 14 dagen schrifte
lijk vonnis wijzen.
Ned. Herv. Kerk
Beroepen te Putten o. d. Veluwe H. Har-
kema te Zeist.
Beroepen als zendingspredikant dr. H. H.
Rosin te Bazel, benoemd als bijzonder
hoogleraar aan de Theol. Hogeschool te
Djakarta.
Chr. Geref. Kerken
Beroepen te Biezelinge D. Henstra te
Oud-Beyerland.
Doopsgezinde Broederschap
Bedankt voor Gorredijk-Lippenhuizen
da. E. FrankenLiefrinck te Nieuwe-Nie-
dorp.
Vlootpredikanten. Ds. C. R. H. ter Haar
Romeny, vlootpredikant op Nieuw Guinea,
is na een verblijf van anderhalf jaar al
daar met verlof naar Nederland gekomen.
Ds. D. van der Meulen, vlootpredikant op
Curagao, komt eind januari met verlof naar
Nederland en zal zich dan beroepbaar stel
len in de Geref. kerken.
Geref. Gemeenten
Beroepen te St. Annaland H. v. Gilst te
DLrksland.
De gemeenteraad van Breda heeft beslo
ten gelden te voteren voor een groot pro
ject: men hoopt namelijk omstreeks 1960
het vuile water van de Bredase huishou
dens en industrieën naar Moerdijk te lo
zen. Niet alleen technisch is dat een zeer
groot project, maar ook wat de financiën
betreft: f 18.000.000 bedragen de totale kos-
ton.
Een deel van dit project is overigens
reeds voltooid. De Bredanaar klaagt er al
jaren over, dat men steeds maar de straten
opbreekt met alle ongemakken van dien.
Dit was noodzakelijk om de stad te voor
zien van een modern centraal rioolstelsel.
De raad heeft nu de laatste kredieten
voor de nieuwe riolering in de stad toege
staan en hechtte tevens zijn fiat aan het
voorstel van B. en W. om f 11.599.000 uit
te trekken voor de aanleg van een pijplei
ding naar Moerdijk, die in de toekomst het
vuile water uit de stad in het Hollands
Diep zal lozen.
Uit gegevens van het Economisch Insti
tuut voor de Middenstand over het omzet-
verloop in het midden- en kleinbedrijf ge
durende november 1955 blijkt dat de ont
wikkeling van de geldomzetten ten op
zichte van de overeenkomstige maand in
1954 over het geheel genomen alleszins be
vredigend mag worden genoemd.
In de voedingsmiddelensector was de
toeneming van de geldomzet in november
het grootste in de slagersbedrijven, waar
een stijging met 13 percent werd waarge
nomen. De omzetverbetering in de detail
handel in aardappelen, groenten en fruit en
die in melk en zuivelproducten met respec
tievelijk 11 en 9 percent, wordt eveneens
bevredigend genoemd. Voor deze branches
hebben prijswijzigingen hun invloed doen
gelden op de hoogte van de geldomzet. Van
geringere betekenis was de omzetvermeer-
dering in het bakkers- en in het kruide-
niersbedrijf, namelijk respectievelijk 6 en
4 percent.
Bij de duurzame consumptiegoederen
werd de grootste toeneming behaald in
de kantoorboekhandel en in de meubel
branche, namelijk met respectievelijk 16 en
13 percent. Ook in de detailhandel in tex
tiel en in die in schoeisel was de omzet
stijging met respectievelijk 10 en 9 percent
niet onbelangrijk. Zowel in de meubel- als
in de textielbranche hebben de geldom
zetten zich na de laatste prijsverlagingen
in september tengevolge van de omzetbe
lasting, op een betrekkelijk hoog peil kun
nen handhaven.
De omzetstijging in de detailhandel in
glas, porselein, aardewerk en huishoude
lijke artikelen en in de boekhandel bleef
in november beperkt tot respectievelijk 6
en 7 percent.
In de banketbakkerijen nam de omzet
in november met 8 percent toe ten opzichte
van november 1954. De gemiddelde omzet
verbetering in de eerste tien maanden van
1955 bedroeg voor het banketbakkersbe
drijf 4 percent. Voor de detailhandel in al
coholhoudende en alcoholvrije dranken en
voor die in tabaksfabrikaten, bedroeg
respectievelijk 7 en 3 percent.
Genootschap voor Reclame
hield studiedag
Het Genootschap voor Reclame heeft in
Utrecht een studiedag gehouden, gewijd
aan „het merkartikel".
De voorzitter van het genootschap, jhr.
W. van Andringa de Kempenaer, zei in
zijn openingswoord, dat de zegetocht van
het merkartikel nog lang niet ten einde
is. Het kan echter alleen bloeien in een
wereld van vrije concurrentie, gezonde
middenstand en vrijheid van distributie,
zo betoogde deze spreker.
Een der inleiders, de heer L. Fokkema -
directeur van de Nederlandse Exportcom
binatie - sprak over de introductie van
een Nederlands merkartikel in het bui
tenland, dat zich aldaar moet aanpassen
bij de wensen van de klant. De heer Fok
kema geloofde in de man met het mon
sterkoffertje en hechtte minder waarde
aan marktverkenning en marktanalyse.
Bijzonder hoge eisen moet men volgens
deze inleider stellen aan de verkoopleider
in het buitenland. Het introduceren van
merkartikelen in het buitenland kan vol
gens hem niet door de directeur van het
bedrijf geschieden „die toch even in het
buitenland moet zijn".
De heer Fokkema betoogde voorts, dat
de voorlichting in het buitenland over
Nederland te wensen overlaat. In Amerika
had hij een schoolboekje in handen gehad
waarin onder meer stond, dat de Neder
lander als voornaamste middel van ver
voer de hondenkar gebruikt, waarmee men
zich naar en van het land begeeft.
„Willem Ruys". Het m.s. „Willem
Ruys' van de Koninklijke Rotterdamsche
Llovd xs onder commando van kapitein
Frits de Jonge voor de 48ste maal uit In
donesië, Malakka en Ceylon te Rotterdam
aangekomen. Met inbegrip van 50 reizigers
voor tussen trajecten vervoerde het schip
886 passagiers, onder wie 47 kinderen bene
den twaalf jaar.
Tripje vond het pistool aardig en hij wou het wel hebben voor zijn verzameling.
Dus kocht hij het en de winkelier pakte het netjes in.
Nou, de jongens waren net thuis uit school en je snapt, dat ze vol nieuwsgierigheid
keken naar het wapen! En ze wilden natuurlijk weten, wat dat was.
Toen vertelde Tripje, dat dit een pistool was, zoals men nog eeuwen geleden ge
bruikte.
„Die zeerovers hadden ze ook", zei hij. 3-4
Vergelijkt men de omzet in november
met die in oktober dan blijkt, dat deze in
vele branches een daling te zien gaf. Deze
achteruitgang houdt mede verband met de
omstandigheid, dat november een zaterdag
minder telde dan oktober. Daarnaast werd
evenwel in een aantal branches tengevolge
van reeds in november door het publiek
verrichte aankopen voor St. Nicolaas een
belangrijke omzetstijging genoteerd. Van
deze branches verdienen die in glas, por
selein, aardewerk en huishoudelijke arti
kelen, die in boeken en die in kantoorbe
hoeften speciale aandacht. Deze toeneming
bedroeg namelijk respectievelijk 43, 21 en
17 percent.
Journalist vrijgesproken
„Van een journalist kan niet gevergd
worden, dat hij iedere hem door een be
trouwbaar deskundige gedane mededeling
op haar waarheidsgehalte onderzoekt." Dit
staat te lezen in het vonnis, waarbij de
vordering van de eisers inzake een kort
geding over de „zaagschaats", dat de vorige
week voor de president van de rechtbank
te Almelo diende, werd ontzegd.
De heren W. J. Netelenbos, de uitvinder
van de zaagschaats en G. Rodijk te Almelo
hadden een kort geding aanhangig gemaakt,
omdat zij meenden dat door een artikel van
de Enschedese journalist G. K. in een blad
schade aan hun onderneming was be
rokkend.
In het vonnis wordt de mening uitge
sproken, dat het artikel geen ongeoorloofde
kritiek op de zaagschaats bevatte. Over het
al dan niet lichter rijden van deze schaats
stond het de journalist geheel vrij de
mening van een door hem geraadpleegde
deskundige weer te geven. Wel wordt in
het artikel gezegd, dat de ijzers recht ge
slepen zijn en alle verdere kritiek gaat van
deze veronderstelling uit.
Bij de behandeling ter zitting kwam
evenwel vast te staan, dat de ijzers van de
zaa'gschaats niet recht, doch bol geslepen
zijn. De expert heeft de journalist dus op
dit punt verkeerd voorgelicht. Deze on
juiste voorlichting had niet gegeven mogen
worden. Van de journalist, een leek op dit
gebied, behoort echter te worden aange
nomen, aldus het vonnis, dat hij het er voor
gehouden heeft dat de expert hem de
waarheid vertelde. Daarna volgt in de mo
tivering van het vonnis bovengenoemde
uitspraak.
Van een onrechtmatige daad van de jour
nalist tegenover de eisers kan dan ook niet
worden gesproken. Wel kan van hem ver
langd worden, dat in het volgende nummer
van het blad de erkenning van de fout zai
worden opgenomen. K. heeft zich daartoe
bereid verklaard.
WASHINGTON (AFP) Het land
bouwprogramma, dat president Eisenho
wer deze week aan het Congres heeft voor
gesteld, wordt over het algemeen door de
Amerikaanse boeren, de democraten en
sommige republikeinen beschouwd als een
stap in de goede richting, die evenwel niet
voldoende is. Men is van oordeel, dat de
uitvoering van het programma op korte
termijn niet de gewenste uitwerking zal
hebben en geen einde zal maken aan de
daling van de inkomens der landbouwers.
Op grond hiervan geloven politieke
waarnemers, dat 'het Congres tenslotte zal
besluiten tot een agrarisch programma, dat
op korte termijn gunstiger is voor de be
langen der boeren dan het programma van
de president. Dit zou volgens de waarne
mers geen ongebruikelijke gang van zaken
zijn, daar de traditie wil, dat in een jaar
van verkiezingen de politieke partijen zich
inspannen om de gunst der landbouwers
te winnen.
In de economische kringen in de Ver
enigde Staten, waar men tracht een objec
tief oordeel te vellen over het landbouw
programma van Eisenhower, wordt over
het algemeen de opvatting gehuldigd, dat
hij het kwaad in zijn wortel tracht te be
strijden, door er naar te streven de voort
durende opeenhoping van agrarische over
schotten tegen te gaan. Men geeft er zich
ten volle rekenschap van, dat het in de ge
geven politieke en economische omstandig
heden moeilijk zou zijn anders te hande
len, maar men vestigt er niettemin de aan
dacht op, dat het programma neerkomt op
een versterking van het dirigisme en op
een verhoging van de staatssubsidies.
MÜNCHEN (Reuter) West-Duitsland
zal in maart zes kilogram uranium 235
van de Verenigde Staten kopen. Dit is de
eerste hoeveelheid splijtbaar materiaal,
dat in West-Duitsland zal worden inge
voerd. De minister voor atoomzaken,
Strauss, die dit meedeelde, zei verder dat
hij van plan is de wet op de atoomenergie
in februari bij het parlement in te dienen.
Zonder dat deze wet is aangenomen, kan
geen begin worden gemaakt met de werk
zaamheden op het gebied van de atoom
kracht.
ADVERTENTIE
150 x 200 1 1.98
150 x 200 15.50
zwart-groen
zwart-geel, 150 x 200 1 9 .25
zwart-rood
Grote maat 2-pers.
175 x 210 58.75
120 x 180 15.90
grote maat 2-pers. M
180 x 215 21.90
op alle aanwezige
AABE ZAALBERG VAN WIJK -
BEMO, enz.
KRUISSTRAAT 11
HAARLEM Telefoon 11491
PARIJS (A.F.P.) De eerste bijeen
komst van het comité van actie voor de
„Verenigde Staten van Europa" zal dins
dag en woensdag te Parijs worden gehouden
in het Brantingl instituut. Het comité is in
October op initiatief van Jean Monnet ge
vormd. Het omvat 35 leiders van politieke
partijen en vakorganisaties in Frankrijk,
West-Duitsland, Italië en de Benelux-
landen.
De Centrale Raad van Beroep te Utrecht
heeft een drietal klachten behandeld van
voormalige oud-KNIL-officieren, die niet
tevreden waren over de hun toegekende
plaats op de ranglijst van het Nederlandse
officierscorps, waartoe zij bij de opheffing
van het KNIL waren overgegaan.
De eerste zaak betrof kapitein H. F. te
's Gravenhage, voor wie als woordvoerder
optrad mr. J. Schuurmans. Deze betoogde
dat er bij de rangschikking van de voor
malige KNIL-officieren een fundamentele
fout is begaan doordat de minister zich niet
heeft gehouden aan de bepalingen van de
Wet op de Soevereiniteitsoverdracht, maar
zich heeft gebaseerd op de Bevorderings-
wet 1902. Dit was zijns inziens onjuist,
omdat de betrokken officieren in 1949
waren geplaatst voor de keuze van over
gang naar de Koninklijke Landmacht, af
vloeiing of indiensttreding bij de Indo
nesische weermacht en hun bij die keuze
bepaalde voorwaarden krachtens de Soe
vereiniteitsoverdracht werden voorgelegd,
welke de basis voor hun beslissing moesten
vormen.
De gemachtigde van de Kroon, kapitein
W. A. Roeden, stelde hiertegenover, dat de
minister van Oorlog wel verplicht was bij
de overgang van de voormalige KNIL-
officieren naar de Koninklijke Landmacht
zich te baseren op de bepalingen van de
Bevorderingswet, omdat hier een overgang
van de jurisdictie geschiedde van de of
ficieren, waardoor zij kwamen te ressor
teren onder het ministerie van Oorlog in
plaats van dat van overzeese rijksdelen.
Het was echter niet gemakkelijk deze over
gang tot ieders tevredenheid te regelen,
mede omdat er nogal verschillen waren in
de aanstelling en promotieregeling van
beide korpsen.
De tweede zaak van soortgelijke aard be
trof de luitenant F. Ch. W. D. te Arnhem,
die betoogde, dat hij en zijn mede in beroep
gekomen collega J. G. R. uit Roermond
twee a drie jaar in hun promotie achter
uit gezet waren.
Kapitein Roeder merkte op, dat men
hiervan niet de minister van Oorlog een
verwijt kan maken, omdat rekening moest
worden gehouden met de verschillen tussen
KNIL en de Koninklijke Landmacht.
De Centrale Raad zal 31 januari uit
spraak doen.
39)
Hij roerde de kwestie van de brandtrap
niet aan, evenmin als Dane. Hij mopperde
nog wat over het feit, dat Lucy niet alles,
wat zij wist, had willen vertellen, dat dit
hem geweldig speet, maar dat, als zij haar
mond open had gedaanHij was echter
iets op het spoor, hij was op het spoor van
het meisje.
Ze kwam waarschijnlijk ergens uit het
Midden Westen, zei Floyd, St. Louis
waarschijnlijk.
Hij keek Dane grinnikend aan, waar-op
Dane bemoedigend teruglachte.
Ik geloof dat we dat allebei spoedig
zullen weten! antwoordde Dane voordat
hij vertrok.
Het was rustig in het ziekenhuis. Nie
mand lette op Dane toen hij er rondliep.
Eerst dwaalde hij door de tuin, later liep
hij in de hal op en neer. Floyd had ge
lijk gehad wat betreft de brandladder. Op
het roestige ijzer zaten verse krassen.
Boven, op de eerste etage, had hij geen
moeite Lucy's kamer te vinden. Maar hij
was teleurgesteld toen hij zag dat het ver
trek was opgeruimd en dat Lucy's eigen
dommen waren verdwenen. Hij was uitge
put toen hij tenslotte naar huis terugreed.
Wat was het geweest, dat Lucy zo had doen
schrikken dat haar hart stil was blijven
staan? Of wie was dat geweest?
Lucy's houding was van de beginne af
vreemd geweest. Voor zover hij wist, had
ze niets over de aanwezigheid van het
meisje gezegd toen ze met een gebroken
been beneden aan de trap was gevonden.
Ze had slechts verteld dat plotseling een
hand uit de kast te voorschijn was ge
komen. Bij het openbaar onderzoek had ze
zeker iets achter gehouden, alhoewel ze
toen weer meer had verteld dan na haar
opneming in het ziekenhuis.
Waren haar woorden soms een dood
vonnis geweest? Was als gevolg daarvan
soms de nachtelijke bezoeker de brand
ladder opgeklauterd om haar de pin op
de neus te zetten en had hij haar daarbij
zo aan het schrikken gemaakt, dat ze als
gevolg van een shock was overleden? Maar
dan zou zij toch iets geweten moeten heb
ben of in haar bezit hebben gehad, dat de
geheimzinnige bezoeker in een kwalijke
positie kon plaatsen!
Het waren deze vragen, die hem naar
het ziekenhuis hadden doen gaan. Hij had
willen nagaan, welke sleutel Lucy in haar
bezit had voor het ontdekken van de iden
titeit van het meisje.
Hij piekerde hier nog steeds over, toen
Tim hem laat in de middag uit St. Louis
opbelde. Niets, zei hij. En het is hier
warmer dan in de hel! Wat zal ik nu doen?
Vlieg maar zo gauw mogelijk terug.
Ik heb je hier waarschijnlijk nodig.
Tim protesteerde heftig tegen het vliegen.
Ik ben doodziek geweest!, zei hij. Heb
toch medelijden met me! Laat me met de
nachttrein gaan! Het is trouwens best moge
lijk dat ik helemaal niet meer kan boeken.
Iedereen die met een actetas rondloopt,
krijgt tegenwoordig voorrang.
Dane grinnikte en stemde tenslotte toe.
Hij voelde zich echter niet op zijn gemak.
Er was maar één reden, waarom Lucy haar
bed zou hebben verlaten, en die reden was
angst! Als het zo zou doorgaan
Hij ijsbeerde de kamer op en neer. Zijn
been was weer bijna hersteld en hij reali
seerde zich dat hij niet veel tijd meer had.
Maar als Carol in gevaar verkeerde en
hij begon te geloven dat zij dat inderdaad
was moest het mysterie snel opgelost
worden. Niet dat dit nu een persoonlijke
kwestie was. Geen man met werk zoals hij
dat had kon zich veroorloven verliefd te
worden. De vreemde gebeurtenissen moes
ten echter een halt worden toegeroepen.
Die nacht reed hij naar het huisje van de
Nortons. Het lag enkele mijlen verderop,
aan een achterweggetje. Een paar gepar
keerde auto's duidden er op, dat Joe niet
alleen gelaten werd met zijn verdriet. Toen
Dane uit zijn wagen stapte, merkte hij dat
de droogte eindelijk voorbij was. Een mot
regentje viel. Hij voelde zich als een soort
indringer, toen hij op de deur klopte.
Een vrouw deed de deur open. Ze keek
hem argwanend aan. Ja, ze zou Joe wel
even roepen. Hij zag er vermoeid en haat
dragend uit. Als u van de poilitie komt,
kunt u me wel alleen laten, zei hij niet al
te vriendelijk. Ze is dood. Dat is toch vol
doende, is het niet?
Dat is niet genoeg als iemand haar
gisteravond doods en doodsbang heeft ge
maakt, zei Dane. Denkt u daar maar
eens goed over na, mijnheer Norton. Ze
had een gebroken been, maar toch kwam ze
uit bed. Waarom heeft ze dat gedaan?
Joe balde zijn vuisten. Als u me zegt
wie mijn vrouw de dood heeft ingejaagd,
zei hij, zal hij nooit te weten komen wie
hem gemolesteerd heeft.
Pas na enige tijd slaagde Dane er in
Joe over te halen om hem te laten zien
wat hij uit het ziekenhuis uit de kamer
van zijn vrouw had meegenomen. Het was
teleurstellend. Joe had zijn bezoekers uit
de keuken weggewerkt en onder Joe's nog
enigszins argwanend toeziend oog onder
zocht Dane wat er op de tafel werd uitge
spreid: enkele katoenen nachthemden, wat
zakdoeken, de kledingsstukken, die zij tij
dens het onderzoek had gedragen, en ten
slotte haar schamele tas.
Er zaten slechts twee of drie dollars in.
Het meisje had Lucy dus niet omgekocht
om op Crestview te kunnen logeren. VerdeT
vond Dane nog een zakdoek en een bood
schappenlijstje van de dag, waarop het
meisje gekomen was. Dit klopte dus met
wat ze tijdens het onderzoek had verklaard.
En Joe wist niets meer dan Lucy hem had
verteld, en dat kwam overeen met haar
verklaringen.
Toen Dane echter bleef vragen, gaf hij
toe dat hij Lucy anders dan anders had ge
vonden, toen hij haar in het ziekenhuis had
opgezocht. Ik kreeg de indruk dat ze met
een of ander probleem niet goed weg wist,
zei hij. Ik vroeg haar wat het was, maar ze
wilde me dat niet vertellen. Ze zou het
juffrouw Carol wel vertellen als ze haar
zou zien. Ik kreeg maar één ding uit haar.
Het meisje, dat op Crestview logeerde, was
op de avond, dat zij werd vermoord, ergens
bang voor geweest. Maar ze wist niet waar
voor of voor wie.
Hij was met zijn naspeuringen dus weer
bij de familie Spencer terecht gekomen,
overdacht Dane somber toen hij naar huis
reed. Maar welk lid van de familie? Gre
gory had gelegenheid gehad om de brand
op de heuvel te stichten.
Zijn luchtigjes afgelegde verklaring dat hij
pas na de brand was aangekomen zei nie
mendal. Maar tot dusverre had iedereen
in dit alibi geloofd. Maar een man kon
moeilijk in Washinton zijn om een onder
scheiding voor betoonde moed te ont
vangen en tegelijkertijd in een ander deel
van het land een moord plegen. Als trou
wens Gregory bij Lucy Norton was ge
weest had ze daarvan nooit zó kunnen
schrikken, dat haar hart verder alle dienst
weigerde.
Toch belde hij die avond Washington nog
op. Hij deed dat veiligheidshalve niet thuis,
maar in de telefooncel bij het station. Hij
verzocht dringend om in het antwoord-
telegram geen namen te noemen en toen
hij tenslotte voor de laatste maal huis
waarts reed, had hij het gevoel dat hij
alles had gedaan, wat in zijn vermogen lag.
Het was zijn beurt om het huis van de
Spencers in het oog te houden. Alex zou
hem om vier uur 's morgens komen af
lossen. Er viel nog steeds een miezerig
motregentje, waar de op het land staande
gewassen nauwelijks van konden profi
teren, maar hij was in een oogwenk door
weekt. Het was erg donker, zodat hij slechts
langzaam vooruit kwam. De tussen de bo
men door oplichtende marmeren fontein
was het punt, waar hij op afstevende.
Enkele ogenblikken later doemde een
vijftig meter verderop het grote huis als
een donkere massa steen op. Nergens viel
een lichtje te ontwaren, het ademde rust
en dit deed hem goed.
Plotseling weerklonk er een luide don
derslag en even later knalde de uitlaat van
een auto. Dat meende hij tenminste, hij
was daar niet zeker van. De regen was
plotseling veel heftiger gaan vallen, zo
dat alle geluiden enigszins vervormd wer
den.
Tenslotte kwam hij tot de conclusie, dat
die knal van daarnet niets anders geweest
kon zijn dan een auto-uitlaat. Gerustge
steld begon hij aan zijn ronde om het huis.
Eerst liep hij langs de zijde, die uitzicht op
de zee gaf, en om het terras heen, dat leeg
en verlaten was omdat de stoelen en tafel
tjes met het oog op de regen waren binnen
gehaald. Geruisloos sloop hij verder tot
dat hij de achteruitgang had bereikt.
(Wordt vervolgd)
