J. G. Leibbrandt sprak over de
problematiek van ziekenfondswezen
Lichtinstallatie bij Zaanenlaan
in de ochtenduren niet nodig
I QssïP
Ruim 8000 woningen méér door standaardbouw
Verkeer in Haarlem
G. Geelho'ed besprak
politieke toestand
7
Opmerkelijk betoog op
C.P.N.-vergadering
Haarlem dreigt
vuile stad te worden
Turnlust vierde het
gouden feest
Gemeentebibliotheek
van Heemstede
Een kopje chocola
en een Spencer
Pre-advies van ir. E. A. Bierdrager met het oog
op discussie tijdens maand van de bouwnijverheid
Serieproduktie
K waliteitsverh oging
Geen eentonigheid
Autoboxen in Heemstede
op inpandige terreinen
MAANDAG 23 JANUARI 1956
HAARLEMS DAGBLAD OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT
Het verkeer in Haarlem heeft bij de be
handeling van de gemeentebegroting in
de afdelingsvergaderingen van de gemeen
teraad de aandacht gehad van vele leden.
B. en W. hebben geantwoord op vragen,
dat het niet in hun voornemen ligt wijzi
ging van de Wegenverkeerswet aanhangig
te maken voor het instellen van een snel
heid van ten hoogste 45 km. in bepaalde
straten. Snel rijden levert op zichzelf geen
strafbaar feit op. Hiertegen kan - zolang
geen maximum snelheid is voorgeschreven
- uitsluitend worden opgetreden, indien
kan worden aangetoond, dat door deze
wijze van rijden de veiligheid op de weg
in gevaar wordt gebracht, dan wel rede
lijkerwijs is aan te nemen, dat de veilig
heid in gevaar kan worden gebracht. In
dien dit het geval is, wordt ertegen zoveel
mogelijk opgetreden. Het in voldoende
mate constateren van deze overtreding is
echter vrijwel uitsluitend mogelijk door
de motorpolitie.
Open knalpot
Inzake het euvel van het rijden van mo
toren met open knalpot merken B. en W.
op, dat tegen het rijden met motoren zon
der voldoende geluiddempende inrichting
zoveel mogelijk wordt opgetreden. Veel
lawaai wordt echter veroorzaakt door
bromfietsen, maar hiertegen kan niet wor
den opgetreden, aangezien hiervoor op dit
punt geen wettelijke voorschriften bestaan.
Ongeordende indruk
Het rijwielverkeer geeft vaak een onge
ordende indruk en is dikwijls voor alle
weggebruikers gevaarlijk, aldus een raads
lid. Gevraagd wordt, of de politie aan dit
euvel voldoende aandacht schenkt. Het
lijkt gewenst - aldus raadsleden - om op
de daarvoor in aanmerking komende stra
ten een duidelijk zichtbare scheiding te
•naken (witte blokstreep) tussen de gedeel-
'on van de rijweg bestemd voor snelver
keer en voor fietsers.
B. en W. antwoorden, dat het zeer moei-
ijk is, om vooral tijdens de spitsuren de
•rote hoeveelheid wielrijders voldoende in
bedwang te houden. Hoewel de politie
hieraan voortdurend aandacht schenkt is
'•et - mede door de verschillende snelhe
den, waarmee gereden wordt en welke
een voortdurend elkaar passeren tot ge-^
•volg heeft - praktisch onmogelijk te voor
komen, dat vaak een te groot deel van de
weg door de wielrijders in beslag wordt
genomen. De nauwe straten in de binnen
stad lenen zich niet voor het aanbrengen
van scheidingslijnen; bovendien leert de
praktijk in andere steden, waar men, op
bredere wegen, deze lijnen wel heeft aan
gebracht, dat de wielrijders zich hieraan
tijdens de spitsuren toch niet houden.
Passeren autobussen
In antwoord op een vraag of aan de
trottoirzijde van de bushalten passeermo-
gelijkheden voor fietsers aangebracht kun-
In' een feestelijke stemming wenste de
communistische partijbestuurder de heer
G. Geelhoed zijn gehoor op een openbare
vergadering van de CPN in de Tuinzaal
van het Haarlems Concertgebouw een
„voorspoedig, strijdbaar en een beetje
Frans 1956". Hij toonde zich zeer verheugd
over de Franse verkiezingsuitslag, waar
door, naar hij zeide, een volksfrontregering
tegemoet kan worden gezien, al weet men
nog niet precies wanneer.
Er was al reden tot vreugde door de
conferentie van Genève, die de atoom
oorlog verder van ons weg heeft gejaagd,
vooral door toedoen van de Sovjet-Unie,
China en de volksrepublieken en, wat de
Westelijke landen betreft, alleen door de
gewone mensen. De Westelijke regeringen
moesten wel wijken voor het vredesver-
langen van de Sovjet-Unie, omdat daar
tevens een gepantserde vuist achter stond.
En nu is er alleen maar het verlangen
om dat atoomgevaar nog verder weg te
drijven. „Om dat te bereiken zou je toch
op je kop gaan staan", zo riep de heer
Geelhoed uit om vervolgens zijn gehoor
geruststellend aan te tonen, dat deze in
spanningen niet eens nodig zijn, indien
men zich maar bij de CPN aansluit. Hij
constateerde dat de reactie in Nederland
zich ook reeds zwak en zenuwachtig toont,
vooral nu overal om ons heen regerings
leiders en socialistische partijleiders zich
van de NAVO afwenden en in de Sovjet-
Unie op bezoek gaan om vandaar met
voordelige handelsverdragen terug te ke
ren. „En moet dan uitgerekend alléén in
Nederland de PvdA-leiding op het hard
gekookte Dulles-standpunt blijven staan?",
zo vroeg hij zich af, „dit moet immers
leiden tot vernietiging van deze partij."
Hij verweet deze leiders dat zij zich door
de heer Romme lieten dicteren. „En die
man is president-commissaris van de Ne
derlandse bank; wat moet je als arbeiders
met zo'n man beginnen?", zo vroeg hij.
Ook katholieken moeten naar hij zeide
gewetensbezwaar gaan voelen tegen de
heer Romme, nu immers de Paus zélf op
verbieding van de atoombom en onmiddel
lijke controle heeft aangedrongen, hetgeen
de Sovjet-Unie reeds zolang voorstaat.
Maar de heer Romme staat op het Dulles-
standpunt, dat eerst de controle moet wor-
den geregeld, hetgeen betekent dat men er
alleen maar tot in het oneindige over wil
praten. Hij trok hieruit de opmerkelijke
conclusie dat de heer Romme in zijn be
leid anti-pauselijk is en dat dit dus met het
mandement evenzeer het geval is.
„We willen samenwerken met allen, die
zich afkeren van Romme en zijn reactio
nairen om de vloek van de woningnood af
te wenden", aldus de heer Geelhoed, maar
deze uitspraak werd er niet duidelijker op,
toen hij er onmiddelijk aan toevoegde, dat
het hem onverschillig liet met wie daartoe
zou worden samengewerkt.
Daarom moeten steeds meer mensen zich
op de Waarheid gaan abonneren, „het enige
blad, dat voor het gevaar van een atoom
oorlog waarschuwt!"
Het geld, gestort in het CPN-verkiezings-
fonds, zal naar hij tenslotte beloofde, zijn
interest rijkelijk opbrengen in meer huizen,
scholen, vrede en hogere lonen.
Er bestond daarna nog gelegenheid tot
het stellen van vragen, voorzover die uiter
aard na deze uiteenzetting van zaken, nog
mochten bestaan.
nen worden, delen B. en W. mee, dat het
aanleggen van rijwielstroken rechts van
de bushalten uitsluitend mogelijk is op
zeer brede wegen. Het ligt in de bedoeling
hiermee op enkele punten op de Rijks
straatweg binnenkort een proef te nemen.
Verkeer bij Zaanenlaan
Gevraagd is door een raadslid of het niet
gewenst is ook des piorgens het verkeer
bij de Zaanenlaan met de verkeerslicht-
installatie te regelen. B. en W. merken op,
dat het verkeer, dat des morgens van huis
naar de stad gaat, over een veel langere
tijd verspreid is dan des avonds in omge
keerde richting, als gevolg waarvan de in
tensiteit van het verkeer tijdens de och
tendspits minder groot is dan 's avonds.
Aan regeling gedurende de ochtenduren
is tot nu toe geen behoefte gebleken, maar
de aandacht blijft op dit punt gevestigd.
Wel is des morgens bij de kruising, even
als op andere punten van de Rijksstraat
weg, een agent aanwezig om de schoolkin
deren te helpen bij het oversteken.
Euvel werd na oorlog
van kwaad tot erger
Raadsleden hebben in de afdelingsver
gaderingen bij de behandeling van de ge
meentebegroting 1956 opgemerKt, dat Haar
lem een vuile stad dreigt te worden. Het
marktplein aan de Gedempte Oudegracht
draagt de gehele week de sporen van deze
markt. In het mogelijk, dat de trottoirs
worden schoongespoten?
B. en W. zijn van mening, dat de mede
werking van het publiek veel te wensen
over laat. Straten, die pas geveegd zijn,
zijn na een paar uur weer verontreinigd.
Alles wat het publiek kwijt wil, worcP
maar op straat geworpen. Dit euvel is
vooral na de oorlog van kwaad tot erger
geworden en heeft reeds meermalen een
punt van bespreking uitgemaakt op de
vergaderingen van de Nederlandse vereni
ging van reinigingsdirecteuren. In ver
scheidene steden is reeds gewerkt met fol
ders en bioscoopreclame, maar ook dR
heeft niet geholpen.
Ook het marktterrein wordt na hei-
schoonmaken spoedig weer verontreinigd.
Van de zijde van B. en W. zal eenter spe
ciale aandacht worden geschonken aan het
marktterrein oo de Gedempte Oudegracht.
Het schoonspuiten van de trottoirs is niet
mogeli.ik wegens de ovenast tijdens ne1
spuiten.
Als eerste onderdeel van de openbare
herdenking van het vijftigjarig bestaan gaf
Turnlust zaterdagavond in de Gemeente
lijke Concertzaal in Haarlem voor genodig
den, voor de leden en voor zeer veel oud
leden en andere belangstellenden een uit
voering in revuestijl, getiteld „Koning
Turnlust 50 jaar".
In deze revue werden diverse vormen
van gymnastiek gedemonstreerd, eendeels
door de eigen leden, anderdeels door het
dames-keurkorps van de Kennemer Turn
kring en door een groep heren van het
KTK keurkorps. Deze laatste groepen ver
zorgden speciaal het toestelturnen en de
lange mat, t.w. springtafel (tezamen met
een groepje dames van Turnlust), brug met
ongelijke leggers, evenwichtsbalk alsmede
drie individuele vrije oefeningen van zeer
behoorlijk gehalte, met welke nummers zij
veel applaus oogstten. Speciaal de oefe
ning op de evenwichtsbalk van mejuffrouw
Drommel mocht met ere genoemd worden.
Maar ook de eigen groepen hadden zich
serieus voorbereid met een bal-, hoepel
en knotsoefening van de ritmische afdeling,
vrije oefeningen van de dames en heren
senioren, klassikaal brug van de oudste
meisjes en een zéér goede vrije oefening
van de heren op muziek.
Het vlotte verloop dankte de vereniging
behalve aan regisseur Cor Zwart ook aan
de muzikale begeleiding, speciaal die van
leider W. Kruithof. Zijn muzikaal inzicht
viel vooral op bij de finale, een samen
gesteld gymnastieknummer van een paar
dansen, evenwichtsbalk en brug met on
gelijke legger van de dames en klassikaal
paard van de heren van Turnlust.
Geen verandering nodig
in Sportpark-restaurant
Omdat het verenigingsleven behoefte
heeft aan de zaal van het Sportpark
restaurant had een Heemsteeds raadslid er
op aangedrongen dat deze zaal geheel zou
worden „opgeknapt". B. en W. zijn van
oordeel, dat aan de behoefte van het ver
enigingsleven aan lokaliteiten reeds in be
langrijke mate is tegemoet gekomen door
de ingebruikneming van het Minerva-
theater, het gebouw Anno Sancto, de tuin
zaal van het cafetaria aan de Binnenweg
en de totstandkoming van „De Princehof".
Straatbelasting Heemstede
blijft ongewijzigd
Over de verhoging van de straatbelas
ting in Heemstede van 2 tot 4 pet heeft
een tweetal raadsleden de vrees geuit dat
hierdoor een te grote lastenverzwaring
voor de huiseigenaars ontstaat, die zonder
de compensatie door een huurverhoging in
vele gevallen niet meer te dragen zal zijn.
Burgemeester en wethouders merken op,
dat zij deze vrees niet delen. Deze eige
naars verkeren ook na deze verhoging op
dit punt nog steeds in een gunstiger positie
dan de eigenaars van gebouwde eigendom
men in de meeste andere gemeenten.
Voor de vertegenwoordigers van de verze
kerden van het algemeen ziekenfonds Haar
lem en omstreken heeft de' heer J. G. Leib
brandt gesproken over de huidige problema
tiek van het ziekenfpndswezen. De heer
Leibbrandt, die thans gedelegeerde van de
federatie „V.M.Z." is heeft zijn eerste kennis
in het ziekenfondswezen opgedaan in het
Haarlems ziekenfonds, waarin hij onder meer
deel van het bestuur heeft uitgemaakt.
Het aantal personen dat op dit ogenblik op
een ziekenfonds is aangewezen moet tot
bijna tachtig procent van de bevolking wor
den gerekend. Daarvan behoort een kwart
gedeelte tot de vrijwillige verzekerden, die
elke week de onlangs nog weer gestegen
premie moeten opbrengen. De overige drie
kwart van deze tachtig procent is verplicht
verzekerd (zij hebben dus een inkomen be
neden de zes duizend gulden per jaar) voor
welke categorie verzekerden met ingang van
1 januari de premie is verhoogd van 2 op
2.1 van het loon met een bepaald maxi
mum. De werkgever betaalt er een zelfde
bedrag aan premie bij.
Het ziekenfondswezen stond in het jaar
1955 voortdurend in het middelpunt van de
heersende spanningen en dreigende conflic
ten met de tandartsen en later met de huis
artsen. De problemen vatte de heer Leib
brandt kortheidshalve in vier punten samen:
de verstrekkingen vanwege de ziekenfond
sen dienen steeds te worden aangepast aan
de stand van de medische mogelijkheden; de
premie moet voor alle verzekerden betaal
baar blijven. Om reden van technische aard
is het beslist onmogelijk bij de (vrijwillige)
verzekering verschillende premies te gaan
heffen naar het inkomen: tussen de mede
werkers (artsen, apothekers, specialisten,
tandartsen, vroedvrouwen) en de zieken
fondsen moet worden gestreefd naar het
vestigen en bestendigen van een goede ver
standhouding; de instanties, die in allerlei
verband bij het ziekenfondswezen zijn de-
trokken, moeten ervan worden overtuigd,
dat het beleid van de ziekenfondsen en hun
organisaties de toets der kritiek kan door
staan.
Premies.
De stand van de medische mogelijkheden
ondergaat steeds wijziging. De ziekenhuizen
zijn voor hun exploitatie voor bijna de volle
honderd procent aangewezen op de verpleeg-
gelden, die merendeels uit de ziekenfonds-
gelden moeten worden opgebracht. Er is een
spanning tussen de noodzakelijke premie en
de eis. dat deze premie ook door de minder
en minst-draagkrachtigen moet kunnen
worden opgebracht. Deze spanning blijft
mede bestaan door het streven van de zie
kenfondsen om een vrijwel volledige gezond
heidsverzorging door middel van het zieken
fondswezen te blijven waarborgen. Dit be
tekent derhalve een streven om het verzor
gingskarakter te handhaven en niet af te
glijden naar een soort restitutie-systeem
waarbij een min of meer belangrijk finan
cieel risico door eventuele bijbetalingen
voor rekening van de verzekerden zou moe
ten worden gelaten.
Scheiding
De scheiding, die tussen verplicht- en vrij
willig verzekerden werd gemaakt, noemde
de heer Leibbrandt uit sociaal oogpunt ge
zien. een ernstig tekort. Deze scheiding werd
veroorzaakt door het koppelen van het Zie-
kenfondsbesluit aan de ziektewet en duurt
tot op heden nog steeds voort. Na de bevrij
ding gingen allerwege stemmen op het in
tussen wetskracht verworven hebbende zie-
kenfondsenbesluit te vervangen door een
ziekenfondswet.
De heer Leibbrandt merkte verder op dat,
als de verplichte verzekering geheel door de
nu op te brengen premie zou moeten worden
gefinancierd, een verhoging nodig zal zijn
van 4fl/o tot 4.8 °/o in plaats van 4.2 zoals
nu is bepaald. Verwacht wordt echter, dat
voor 1956 met deze 4.2 °/o zal kunnen worden
volstaan als het tekort uit het Verevenings
fonds van de verplichte verzekering wordt
bijgepast. De premie van de vrijwillige ver
zekering kon niet aan een drastische verho
ging ontkomen en varieert in ons land voor
het komende jaar van ongeveer 1.50 tot
1.90. Om de minst en minder-draagkrach-
tigen onder de vrijwillig verzekerden enigs
zins tegemoet te komen in deze premie, zal
voor de reductie, die aan enkele groepen
wordt verleend, door de regering andermaal
evenals in vorige jaren 8,5 miljoen gulden
beschikbaar worden gesteld. Inmiddels pro
beren de ziekenfondsorganisaties een aan
zienlijk hogere subsidie te,,verkrijgen,
Wat de onderhandelingen met de tandart
sen betreft, merkte de heer Leibbrandt op,
dat deze onderhandelingen een moeilijk
vraagstuk vormen omdat verschillende fac
toren een vlot verloop van de onderhande
lingen bemoeilijken, zoals de noodzaak om
de omvang van de tandheelkundige hulp te
herzien, het gebrek aan tandartsen, de wei
nige animo voor de tandartsstudie en de
tandheelkundige jeugdzorg.
Hoewel met de organisatie van opticiens
een overeenkomst is gesloten, betreffende de
vastgestelde kortingen voor ziekenfondsver
zekerden bij aankoop van een bril, brilmon
tuur of brilleglazen, zal binnenkort opnieuw
overleg met deze organisaties moeten wor
den gehouden over de prijzen van monturen
en glazen om meer zekerheid te verkrijgen
zodat er geen ongemotiveerde winstmarges
worden gehandhaafd, die de brillen duur
houden.
Bestuursverkiezing
Een van de agenda-punten, die op de bij
eenkomst van de vertegenwoordigers van de
verzekerden van het ziekenfonds voor Haar
lem en omstreken voor de lezing van de heer
Leibbrandt werden behandeld was de bestuurs
verkiezing. Na er bijna een kwart eeuw van
deel te hebben uitgemaakt heeft de heer
J. Hoogland voor zijn functie als bestuurslid
moeten bedanken. Voor hetgeen hij in die
lange periode in het belang van het fonds
heeft verricht werd hij hartelijk toegespro
ken en werd hem dank gebracht door de
voorzitter van de vergadering, de heer J.
Vellenga. In de plaats van de heer Hoogland
werd als bestuurslid-verzekerde gekozen de
heer G. Muis.
Ten aanzien van de verhoging van de zie
kenfondspremie voor vrijwillig verzekerden,
die op 1 januari is ingegaan, zette de heer
A. H. Beenhakker die als administrateur
van het ziekenfonds Haarlem en omstreken
is benoemd tot directeur van dit fonds de
redenen uiteen, die tot de premieverhoging
hebben geleid. Ondanks een aantal ongewisse
factoren werden de uitgaven per verzekerde
voor 1956 begroot op 63.61. Het vorige jaar
was dit 55.57. Op alle verzekerden maakt
dit een bedrag van ruim een miljoen gulden
uit. Van gunstige invloed is, dat de vijf
Haarlemse ziekenfondsen gezamenlijk de
hoge lasten dragen van de ziekenhuisverple-
ging, waaraan per jaar ongeveer drie mil
joen gulden wordt betaald. De huidige ver-
pleegprijzen zijn per dag voor het Elisabeths
gasthuis 12.40, het Diaconessenhuis 12.30,
het ziekenhuis St. Joannes de Deo 10.25 en
voor de Mariastichting f 9.70.
Muziek als leervak op
Heemsteedse scholen
Meermalen is er in de Heemsteedse ge
meenteraad aangedrongen op het geven
van muzieklessen op de lagere scholen,
eventueel als vakonderwijs. Bij het af-
delingsonderzoek van de begroting is thans
door een der leden gevraagd of B. en W.
zich over deze suggestie al een oordeel
hebben gevormd. Het college antwoordt
hierop dat het onderwijs in „muziek" als
leervak niet genoemd wordt in de Lager-
onderwijswet 1920 en dat daarvoor dus
geen uren op de lesrooster mogen worden
uitgetrokken, ook niet als vakonderwijs. In
het afgelopen jaar zijn echter over deze
aangelegenheid enkele malen besprekingen
gevoerd met de hoofden van alle openbare
en bijzondere scholen in de gemeente.
Deze besprekingen, die nog niet geheel
geëindigd zijn, leiden mogelijkerwijze tot
een bevredigende regeling.
Kosten stijgen
Het steeds stijgende aandeel van de ge
meente Heemstede in de kosten van de
openbare leeszaal en bibliotheek vervulde
blijkens het afdelingsverslag op de ge
meentebegroting voor 1956 een der raads
leden met enige zorg. Dit lid achtte ook
de personeelsbezetting van deze instelling
wat groot. B. en W. antwoorden hierop het
volgende: inderdaad heeft het ten laste der
gemeente blijvende aandeel van de kosten
van de openbare leeszaal en bibliotheek
in de laatste jaren een geleidelijke, zij het
ook niet belangrijke, stijging ondergaan. De
subsidie van het rijk en de provincie is
ook bij herhaling verhoogd.
In het bijzonder is dit het geval geweest
sinds voor de bepaling van het subsidie
de r.k. afdeling door rijk en provincie als
een afzonderlijke instelling werd aange
merkt. B. en W. menen voorts dat nu de
leeszaal en bibliotheek zich in een ge
stadige groei mag verheugen, zodat in het
afgelopen jaar een belangrijke uitbreiding
aan de bij haar in gebruik zijnde lokali
teiten moest worden gegeven, het hierdoor
verworven cultureel activum de gestegen
uitgaven alleszins gerechtvaardigd doet
zijn.
De personeelsbezetting acht het college
volkomen verantwoord. In aanmerking
dient hierbij te worden genomen, dat de
instelling ook des avonds voor het publiek
is opengesteld, waardoor het aantal perso
neelsleden 50 pet groter moet zijn dan bij
een normale werktijd het geval zou zijn.
Stijging kosten I.o. te Heemstede
Bij het afdelingsonderzoek van de ge
meentebegroting in de Heemsteedse ge
meenteraad was de sterke stijging van de
kosten van het openbaar lager onderwijs
opgevallen. Dit lid had de indruk gekregen
dat de bijzondere scholen zich met het haar
ter beschikking komende bedrag per leer
ling meer konden veroorloven dan de open
bare scholen. B. en W. van Heemstede
achten de geraamde kosten voor het open
baar lager onderwijs geenszins te hoog.
Het college meent voorts dat deze ramingen
nog voldoende speling bieden om aan de
vernieuwing van het onderwijs de nodige
aandacht te kunnen schenken. De besturen
der bijzondere scholen hebben uiteraard
volledige vrijheid om het haar door de ge
meente beschikbaar gestelde bedrag per
leerling naar eigen goeddunken te be
steden.
ADVERTENTIE
ove* KieiNe GEVOCOENS DES LEVENS
Kent U een plezieriger traditie dan die om
's morgens tussen tien en elf het werk even
te onderbreken voor een kopje hete chocola?
Cacao is altijd een gewaardeerde lekkernij
geweest en de oude Aztekendie vóór de
16e eeuw in Mexico leefden, gebruikten zelfs
cacaobonen als betaalmiddel. Wie goed in
z,n bonen zatteas een man in bonis!
U hoeft heus geen rijkaard te zijn om van een kopje
chocolademelk te kunnen smullen en... om Vdaarbij
het genot van een Spencer te gunnen. Vandaag de
dag zijn de goede dingen van het leven voor iedereen.
Vereniging „Haerlem". Over het onder
werp „Tram- en spoorlijnen in Haarlem en
omgeving in vroeger tijd" zal de heer G. J.
de Swart op maandag 6 februari in restau
rant Brinkmann spreken voor de Vereniging
„Haerlem". De heer De Swart is secretaris
van de Nederlandse vereniging van belang
stellenden in het spoor- en tramwezen.
In het kader van de „Maand van de Bouwnijverheid" zullen in het Rotterdams
Bouwcentrum enige pre-adviezen uitgebracht worden, die alle de opvoering van de
woningproduktie tot onderwerp hebben. De directeur van Openbare Werken te
Heemstede, ir. E. A. Bierdrager zal op 25 januari voor de traditionele bouw een pre
advies toelichten, waarin hij de opvoering van de woningbouw door middel van „tra
ditionele standaardwoningen" bepleit. De acht punten, waaruit dit pre-advies bestaat,
zijn dezelfde als die, welke ir. Bierdrager destijds heeft verwerkt in een schriftelijk
voorstel, ingediend op een forumvergadering van het Koninklijk Instituut van in
genieurs en welke wij in ons blad van 10 november 1955 hebben gepubliceerd. Deze
acht punten zijn:
1. Van regeringswege worde twee of meer volledig uitgewerkte plannen voor stan
daardwoningen in traditionele bouw toegevoegd aan de goedgekeurde bouwsystemen.
2. Aan standaardwoningen worde een verhoogde rijksbijdrage, of een andere te
gemoetkoming in de kosten, vastgesteld.
3. Het benodigde bouwcontingent worde voor slechts drie-vierde deel in rekening
gebracht, evenals bij systeemwoningen.
4. De standaardwoning bevatte zoveel mogelijk industrieel te produceren bouw
elementen, welke in grote series, dus goedkoop, kunnen worden aangemaakt
5. De uitvoering worde niet beperkt lot een klein aantal grote aannemers.
6. In het werkplan worde gerekend met een ruim aantal half geschoolde werk
lieden op de bouwplaats.
7. Men passé alleen beproefde constructies toe.
8. De standaardwoning worde een modelwoning met toekomstwaarde.
Ir. Bierdrager verwacht op deze manier te kunnen komen tot een produktie van
ruim 8.000 woningen meer, dan de minister in zijn programma voor 1956 heeft vast
gesteld.
Het ontwerp van standaardwoningen
heeft enige eigenschappen, die kenmerkend
zijn voor deze bouwmethode. Zo geeft het
een veel gevraagd woningtype, met als
regel een paar varianten voor grote gezin
nen. Het is in bestek en tekeningen vol
ledig omschreven en gedetailleerd en ver
toont een strenge en in onderdelen uitge
werkte maatvoering. Ook omvat het ont
werp volledige materiaalstaten met stuk-
lijsten en is het gecompleteerd met een uit
voeringsplan, waarin alle taken zijn om
schreven, gemeten en ineengepast. Bij de
opstelling van een dergelijk standaardont
werp is een éénhoofdige leiding gewenst
evenals een coördinatie van rijkswege, of
een, die van rijkswege gedelegeerd is. Een
terzake kundige en zeer bekwame architect
zal als hoofdontwerper moeten worden
aangesteld, die aan zich toegevoegd krijgt
erkende deskundigen voor speciale con
structies, warmte- en geluidsisolatie, mate
riaalkeuze, uitvoeringsplan, begroting en
standaardisatie. De beoordeling van het
ontwerp zal ook moeten worden opgedra
gen aan bij de woningbouw belang hebben
de lichamen als Bouwcentrum, Nationale
Woningraad, Bond van Nederlandse Archi
tecten (B.N.A.), huisvrouwenorganisaties,
Raad van bestuur Bouwbedrijf, Contact
groep opvoering productiviteit, Stichting
Houtvoorlichtingsdienst, Ratiobouw en
Normalisatiecommissie. De uiteindelijke
vaststelling van het ontwerp zal moeten
geschieden door de leiding, tezamen met de
architect en de deskundigen. Een stede-
bouwkundige zal, in het kader van een ge
meentelijk woningbouwproject en in over
leg met de architect en een beplantingsdes-
kundige, een of meer standaardontwerpen
pasklaar moeten maken, onder goedkeuring
van het betrokken gemeentebestuur en
overheidsinstanties. De aanbesteding en de
directievoering van een aldus vast te stel
len bouwplan zal van de gemeente moeten
uitgaan, in overleg met de leiding en na
de verworven goedkeuring van het Rijk,
dat ook de supervisie op een juiste uitvoe
ring zal moeten uitoefenen. Aan de hand
van het uitvoeringsplan zal men een nacal
culatie kunnen maken van de bestede man
uren.
Als voordelen van een dergelijke tradi
tionele standaardbouw noemt ir. Bier
drager in de eerste plaats de mogelijkheid
van serie-produktie, waarbij per jaar enige
duizenden woningen van hetzlfde type,
verdeeld over grote en kleine objecten, ge-
bouivd zullen kunnen worden. Verder kan
bij de besproken standaardbouw een ver
doorgevoerde normalisatie van bouwele
menten en van onderdelen bereikt wor
den. Dit alles zou tevens leiden tot in
dustrialisatie van de woningbouw en een
efficiënte, werkwijze door middel van ar
beidsanalyses en routine-effect.
Tot de maatregelen, die bij het uitvoeren
van het project gewenst zijn behoren: het
nauwe samenwerken van de beste deskun
digen op het gebied van stedebouwkunde,
architectuur, constructie, efficiency, norma
lisatie, industrie, bouwonderneming, ar
beidersorganisatie, woningexploitatie en
materialenhandel. Verder dienen voor de
standaardwoningen uniforme bouwvoor
schriften aan het bestek te worden verban
den. Tenslotte bepleit ir. Bierdrager bij de
door hem voorgestane bouwwijze een her
stel van concurrentie evenals het opstellen
van een rechtvaardige loonstandaard voor
de bouwnijverheid.
De bouw van standaardwoningen zou lei
den tot een arbeidsbesparing voor werklie
den, uitvoerders en opzichters door „effi
ciency" op de bouwplaats en in de fabriek;
voor aannemers, door aan het bestek vol
ledige materiaalstaten en uitvoerige werk
plannen te verbinden en ten slotte voor de
gemeentediensten, door gemeentebesturen
een volledig uitgewerkt plan, dat aan de
plaatselijke situatie is aangepast, ter be
schikking te stellen.
Door deze arbeidsbesparing en tevens
door de stabiliserende werking op prijzen
en lonen, die door de standaardbouw zou
kunnen worden bewerkstelligd, ontstaat
tevens een grote kostenbesparing, die op
mn beurt weer kan leiden tot kwaliteits
verhoging.
Met het oog hierop zijn een aantal urgen
te wensen vermeld, als: een tweede woon
vertrek, meer bergruimte, grotere bad- en
wasruimte, droogcel, betere warmte- en ge
luidsisolatie, geheel afgewerkte vloeren,
centraal antennesysteem, voordeurtelefoon,
boodschappenlift en centrale verwarming.
Samenvattend verwacht het pre-advies,
dat de standaardwoningen een doeltreffend
middel zullen zijn tot productieverhoging
in de woningbouw, met als resultaat, aan
merkelijk meer en aanmerkelijk betere wo
ningen.
Er bestaan echter tegen het door ir. Bier
drager voorgestane bouwsysteem ook enige
bezwaren, waarvoor door hem zelf als voor
naamste eentonigheid door de gelijkvormige
woningbouw wordt genoemd. Dit bezwaar
kan, aldus het pre-advies, worden onder
vangen door een goed stedebouwkundig
plan, waarin ruimte gelaten wordt voor af
wisseling van typen, een goede afmeting
van blokken en een evenwichtige groepe
ring daarvan. Ook kan hier veel bereikt
worden door een voldoende aanleg van
plantsoenen, gemeenschappelijke voortui
nen en laanbomen. Bovendien zou men
door periodieke vernieuwing van de ont
werpen (bij voorbeeld om de twee jaar)
in het uiterlijk afwisseling kunnen aan
brengen. Tenslotte vermeldt het pre
advies enige cijfers, waaruit blijkt, hoe ir.
Bierdrager zich een extra contingent van
ruim 8000 woningen te Louwen boven het
door de minister voorgestelde aantal van
70.000 voorstelt.
Van deze 70.000 woningen zijn, volgens
het verslag Wederopbouw 1954 48% wo
ningwetwoningen goedgekeurd, dit zijn dus
33.600. Hiervan bestaat 48% uit eengezins
woningen en 52% uit meergezinswoningen
(respectievelijk 16.200 en 17.400).
Zowel van deze eengezinswoningen als
van de meergezinswoningen bestaat 91%
uit woningen met 46 vertrekken (respec
tievelijk 14.700 en 15.800). Het maximum,
dat voor standaardwoningen in aanmerking
komt bestaat dus uit 30.500 woningen. De
woningen, die voor systeembouw in aan
merking komen schat men op 4.500, die
hiervan moeten worden afgetrokken. Het
maximum, dat voor traditionele standaard
bouw overblijft is dus 26.000. Door een be
sparing'van 25% man-uren volgens de
bouwmethode van ir. Bierdrager, zal, naar
hij schat, een meerdere productie van 25/75
is 33% kunnen ontstaan, hetgeen neerkomt
op 8.300 woningen extra. Het pre-advies
komt dus in grote trekken hierop neer, dat
met toepassing van traditionele standaard
bouw voor 1956 een totale bouwproductie
van 78.300 woningen bereikt kan woroen.
Ondanks de vele garages, die bij Heem
steedse villa's en woonhuizen zijn ge
bouwd, doet zich ook in Heemstede een
nijpend tekort aan garages gevoelen. Zal
voorziening in deze behoefte mogelijk zijn,
ook als in de toekomst het aantal auto's
misschien nog enorm zal worden uitge
breid. Of zal men, evenals in Amsterdam
er tenslotte ook in Heemstede toe moeten
overgaan op onbeperkte schaal „op straat"
nachtelijke parkeerruimte in te nemen?
Deze toekomstvraag behoeft thans nog niet
definitief beantwoord te worden. Wel zal
de gemeenteraad een beslissing moeten
nemen inzake het al of niet-toelaatbare
van de stichting van garage-complexen op
verschillende inpandige terreinen tussen
bestaande huizenblokken.
B. en W. van Heemstede delen hierom
trent aan de gemeenteraad mede, o.a. in
verband met desbetreffende vragen van
het raadslid, de heer Th. Verhoeven dat
aanvragen tot stichting van garageboxen
ingekomen zijn voor terreinen tussen de
Paulus Potterlaan en de Pieter de Hoogh-
straat en elders in de gemeente.
De meerderheid van het college van B.
en W. is van oordeel dat door een wijzi
ging van het uitbreidingsplan om de be
bouwing van dit binnenterrein met auto
boxen mogelijk te maken, het overgrote
deel der omwonenden al te zeer zou ge
hinderd worden. Immers, aldus redeneert
deze meerderheid, de eigenaren van de
woningen aan deze beide straten hebben
deze huizen gekocht in de overtuiging dat
het binnenterrein bestemd zou blijven als
tuin en de landelijke rust daar gewaar
borgd was. De toegenomen behoefte aan
garageruimte in het midden latende, heeft
deze meerderheid het niet verantwoord ge
acht, voor de gevraagde bebouwing van
dit terrein de nodige wijziging van het
uitbreidingsplan bij de raad aanhangig te
maken.
De minderheid van het college evenwel
oordeelde het heersende tekort aan garage-
ruimte dusdanig, dat aan elke gelegenheid
om daarin van particuliere zijde te voor
zien, zoveel mogelijk van gemeentewege
moet worden medegewerkt. Deze minder
heid was dus van mening, dat het uitbrei
dingsplan terzake dient te worden aange
past aan de nood van de autobezitters.
