Rotterdamse Tram werd jarenlang
door personeelsleden bestolen
Fa. B. ENGELENBERG
Leges voor paspoorten verlaagd
met één gulden in Noordholland
PANDA EN DE MEESTER-ONTDEKKINGSREIZIGER
Wereldnieuws
Blijf meester
GEVAPAN 36
Opzichter had thuis een magazijn in
het klein van ontvreemde goederen
De radio geeft vrijdag
Principiële zaak over
kas op rolletjes
Handelsmarge-stop
wordt ingetrokken
tóch
goede foto's
^ocU ió het
zo
r~
J
IJ U N DERDAG 26 JANUARI 1956
OFFICIëLE VERKOOP SIKKENS LAKKEN
Kweker uit Abbenes
voor Amsterdams hof
met de
qrara
nieuwe
dubbeï-g e voe ig e
WAT Mijn HARPT Maakt |5 GOED
Onderwijsraad
V-l en V-2 deskundigen
in JNAVO-verband bijeen
Taak van Raad voor de
IJmond is beperkt
Instelling produktschap
vis en visprodukten
DENKENDE
WEZENS
Na zeer langdurige nasporingen is de recherche te Rotterdam er in geslaagd de
laatste hand te leggen aan het onderzoek inzake frauduleuze handelingen in de ga
rage van de Rotterdamse Elektrische Tram. Leden van het garage- en magazijn-
personeel heeft zich in de loop der jaren aan belangrijke diefstallen schuldig gemaakt.
Aangenomen kan worden, dat deze diefstallen reeds zijn begonnen in de oorlogsjaren.
In juli 1955 werd ontdekt dat een van de voormannen van het magazijn thuis een
hoeveelheid gereedschappen en verf van de R.E.T. in zijn bezit bleek te hebben. De
goederen waren hem met bedrijfswagens van de tram thuisgebracht. Men vatte toen
verdenking op tegen de 48-jarige C.V., die belast was met het toezicht op de kost
bare magazijninventaris. Een huiszoeking bracht aan het licht, dat hij er thuis een
magazijn in het klein op na hield. Volgens de rechercheurs was de hoeveelheid zo
groot, dat wanneer hij nog een half jaarwas doorgegaan, de zolder van 's mans
woning onder de last was bezweken. Twee vrachtauto's met goederen werden bij hem
weggehaald.
Bij het voortgezet onderzoek werden ook
knoeierijen met autobanden ontdekt. Jaar
lijks gebruikt de R.E.T. voor haar 200
autobussen een groot aantal banden. Al
deze banden werden op een bepaalde wijze
gemerkt. Het bleek, dat bij een aantal
autobussen de geregistreerde merktekens
op de banden niet altijd klopten en dat ook
banden, die administratief als afgekeurd te
boek stonden, onder verscheidene autobus
sen werden aangetroffen. De kwaliteit van
deze banden was nog uitstekend, zodat de
veiligheid van het publiek niet door de
frauduleuze handelingen gevaar heeft ge
lopen.
Bij het onderzoek van de recherche
kwam vast te staan, dat het met het mon
teren van de banden belaste personeel, de
inmiddels gearresteerde 47-jarige J. G. S.
en de 53-jarige L. J. P. B., met de maga
zijnmeester C.V. en met de 58-jarige ga
ragechef P. M. onder één hoedje speelde,
waardoor het mogelijk was nog goede ban
den op papier af te keuren, ze daarna ach
ter te houden en te vervangen door nieuwe
of gevulcaniseerde banden. De goede „af
gekeurde" banden werden van de hand
gedaan aan de 52-jarige koopman T. D., die
als opkoper geregeld het afgekeurde ma
teriaal opkocht.
Bij deze zaak was ook betrokken de 47-
jarige vertegenwoordiger J. C. V., die voor
een grote bandenfabriek de banden van
de R.E.T., die gevulcaniseerd moesten wor
den, ophaalde aan de garage. Hij nam ech
ter in de loop der jaren ook een groot
aantal nog bruikbare banden mee. De ver
tegenwoordiger verkocht deze banden aan
afnemers van zijn fabriek, zodat deze
onderneming zich door V. voor duizenden
guldens benadeeld acht.
Dynamo's en accu's
Ook is nog aan het licht gekomen, dat
de opzichter C. V. ook betrokken was bij
een niet onbelangrijke handel in dynamo's
en accu's. In een rijwielhandel te Rotter
dam trof de recherche in een keurig ver
pakte kist een dynamo aan ter waarde van
ADVERTENTIE
Doclstraat 39 - Haarlem - Tel. 15232
WATERPROOF SCHUURPAPIER
HILVERSUM I, 402 M.
7.00 Nieuws. 7.10 Gymnastiek. 7.20 Platen.
8.00 Nieuws. 8.18 Platen. 8.45 Voor de huis
vrouw. 9.00 Gymnastiek voor de vrouw. 9.10
Platen. 9.40 Schoolradio. 10.00 Thuis, cau
serie. 10.05 Morgenwijding. 10.20 Voor de
kleuters. 10.40 Orgel. 11.10 Voordracht. 11.30
Altviool en piano. 12.00 Dansmuziek. 12.30
Mededelingen voor land- en tuinbouw. 12.34
Sport en prognose. 12.50 Platen. 13.00 Nieuws.
13.15 Mededelingen of platen. 13.20 Lichte
muziek. 13.55 Beursberichten. 14.00 Kamer
muziek. 14.15 Voordracht en litteraire cau
serie. 14.35 Kamermuziek. 15.00 Gevarieerd
programma. 16.00 Muzikale causerie. 16.30
Voor de jeugd. 17.00 Muzikale causerie. 17.40
Lichte muziek. 18.00 Nieuws. 18.15 Actuali
teiten 19.20 Dansmuziek. 18.45 Tot nieuw
bestel verbonden, causerie. 19.00 Voor de
kinderen. 19.10 Klankbeeld over het na
oorlogs herstel van de Nederlandse vlieg
tuigbouw. 19.30 Zondagmorgen, causerie.
19.50 Nieuw van de V.P.R.O. 19.55 Streek-
nieuws. 20.00 Nieuws. 20.05 Philharmonisch
sextet. 20.30 Benelux, causerie. 20.40 Na tien
jaar, causerie. 21.00 Strijkorkest en soliste.
21.30 Aetherforum. 22.10 Buitenlands week
overzicht. 22.25 Platen. 22.40 Vandaag, cau
serie. 22.45 Avondwijding. 23.00 Nieuws.
23.15—24.00 Platen.
HILVERSUM n, 298 M.
7.00 Nieuws. 7.10 Platen. 7.45 Morgengebed
en liturgische kalender. 8.00 Nieuws en
weerbericht. 8.15 Platen. 9.00 Voor de huis
vrouw. 9.40 Schoolradio. 10.05 Platen. 10.25
Platen. 11.00 Voor de zieken. 11.40 Mannen
koor en symfonisch orkest m. m. v. solist.
12.00 Angelus. 12.03 Pianoduo. 12.30 Land
en tuinbouwmededelingen. 12.33 Wij vrouwen
van het land. 12.40 Franse chansons. 12.55
Zonnewijzer. 13.00 Nieuws en katholiek
nieuws 13.20 Dansmuziek. 13.45 Voor de
vrouw. 14.00 Radio Philharmonisch orkest.
14.45 Platen. 15.00 Schoolradio. 15.30 Vocaal
ensemble, orkest en solist. 16.00 Voor de zie
ken. 17.00 Voor de jeugd. 17.15 Kinderkoor.
17 40 Beursberichten. 17.45 Pianovoordracht.
18.05 Lichte muziek. 18.30 Vragenbeantwoor-
ding. 18.45 Platen. 18.55 Prof. Romme spreekt.
19.00 Nieuws. 19.10 Regeringsuitzendmg:
Rubriek Verklaring en toelichting. Het sta
tuut van het Koninkrijk der Nederlanden en
de grondwet. 19.20 Emigratierubriek: Het
emigratiepraatje. 19.30 Verzoekprogramma
voor de militairen. 20.20 Actualiteiten. 20.35
De gewone man. 20.40 Lichte muziek. 21.00
Politiek forum. 21.30 Amusementsmuziek.
21.55 De overheidsdienaar in de Nederlandse
samenleving, causerie. 22.05 Promenade
orkest en solist. 22.45 Avondgebed en litur
gische kalender. 23.00 Nieuws. 23.15 Franse
chansons.
TELEVISIE (N.T.S.)
11.4513.00 Eurovisie: Herdenking ge
boortedag van Mozart. 20.4522.55 Die
Entführung aus dem Serail, opera. 23.10—
23.30 en 23.30—23.40 Olympische winter
spelen.
BRUSSEL, 324 M.
11.45 Platen. 12.30 Weerbericht. 12.34 Pla
ten. 13.00 Nieuws. 13.15 Platen. 14.00 School
radio. 15.45, 16.10 en 16.35 Platen. 17.00
Lichte muziek. 17.45 Voordracht. 17.55 Pla
ten. 18 00 Tdomeneo. opera. (Om 19.00 Nieuws.
Om 21.30 Causerie). 22.00 Nieuws. 22.15 In
ternationale Radio-Universiteit en luitrecital.
22.5523.00 Nieuws.
BBC, uitzending voor Nederland.
17.4518.15 Nieuws, feiten van de dag, en:
Hoe de weekbladen het zien. (Op 224 en
50 m.).
1000, welke C. V. daar in bewaring ge
geven had.
Bij het onderzoek werd een uitvoerige
administratie aangetroffen. Daarin kon
men nagaan, dat C. V. van 1947 af tot kort
voor zijn arrestatie een uitgebreide handel
in dynamo's had gedreven met een tweetal
firma's. Deze dynamo's waren afkomstig
uit de magazijnen van de R.E.T. Vier elec-
triciens, die bij deze handel waren betrok
ken, zijn eveneens gearresteerd. Een van
deze electriciens, die bij de R.E.T. in dienst
was geweest, bleek van door hem groten
deels ontvreemd materiaal een verlichting
te hebben aangelegd in een vermaaks-
etablissment in Rotterdam.
Waar al het gestolen materiaal is ge
bleven, kan niet meer worden nage
gaan. De recherche ontdekte, dat dyna
mo's waren geleverd aan IJselmeer-
vissers en dat enige accu's waren ver
voerd naar een plaatsje in de omgeving
van Leerdam, waar boerderijen niet
over een elektrische aansluiting be
schikken. Bovendien bleek elektrisch
materiaal verwerkt te zijn in autobus
sen van particuliere ondernemingen,
waaraan R.E.T.-personeel in vrije uren
montagewerkzaamheden verrichtte.
Bij het onderzoek kwam voorts nog aan
het licht, dat met oud materiaal, dat de
R.E.T. van de hand deed, zaken werden
gedaan. Bij de verkoop van enige afge
dankte bedrijfsauto's, kreeg de garagechef
P. M. een personenauto in ruil terug, die
hij voor eigen rekening met winst verkocht.
Er zijn in deze zaak dertien verdachten
gearresteerd, waarvan er negen ter be
schikking van de justitie zijn gesteld.
Voor het Amsterdams hof heeft terecht
gestaan de 44-jarige teler-kweker J. van
t R. uit Abbenes, die in eerste aanleg door
de economische politierechter te Haarlem
was vrijgesproken van de hem ten laste ge
legde overtreding der verordeningen voor
het telen van tulpen.
Deze kweker bezit 168 vierkante meter
grond,, die hij in vier perken heeft verdeeld
en die hij had beplant met tulpenbollen.
Hij bezit diverse vergunningen. Zo mag hij
bloembollen telen als ook bloemen op de
open grond, echter met uitzondering van
tulpen, narcissen en hyacinten. In de kas
sen mag hij alles telen, dus ook de laatst
genoemde drie soorten.
Hij paste nu een nieuwe vinding toe: een
verrolbare kas, die hij beurtelings boven
zijn perken op de open grond plaatste. Naar
zijn mening kweekte hij op deze manier de
bloemen niet meer op de open grond, doch
in een kas.
Een getuige-deskundige vertelde, dat het
bedijfschap aanvankelijk weinig bezwaren
had. Het duurde soms tien dagen vóór de
bloemen onder de verrolbare kas uit de
grond opdoken. Later echter was het voor
gekomen, dat de kas bijvoorbeeld woensdag
boven een perk was geplaatst en dat de
volgende dag, donderdag, de narcissen al te
zien waren. De getuige zeide, dat de kwe
ker in dit geval dus de verrolbare kas
slechts als camouflage gebruikt had.
Blijkens uitlatingen van de president
achtte het hof het moeilijk in deze princi
piële zaak een beslissing te vinden. Immers
in de vorderingen staat nog niets over een
verrolbare kas en waar moet dan de grens
liggen tussen tien dagen en een dag.
De procureur-generaal achtte de kweker
echter wel strafbaar. Hij eiste de princi
piële geldboete van 10.
Het hof zal in deze zaak op 8 februari
uitspraak doen.
ADVERTENTIE
over Uw zenuwen. Neem
Mijnhardt's Zenuwtabletten
ADVERTENTIE
Tijdens besprekingen, die minster Zijl
stra samen met staatssecretaris Veldkamp
heeft gehad met vertegenwoordigers van
de werkgeversorganisaties in de industrie
en van de drie grote middenstandsorganisa
ties, is besloten dat de handelsmarge-be
schikking van 17 maart 1955 op korte ter
mijn zal worden ingetrokken.
Deze beschikking werd indertijd uitge
vaardigd om de verlaging van de omzetbe
lasting tot uitdrukking te laten komen.
Hierdoor werden de handelsmarges gebon
den aan het peil van 1 oktober 1954. Tegen; is goedgekeurd,
deze beschikking heeft de middenstand
steeds veel bezwaar gehad. Indertijd werd
de industrie niet getroffen door deze mar
gestop, waartegen de middenstand herhaal
delijk bezwaar heeft gemaakt. De minister
was echter van mennig, dat het juist de
middenstand was, die door het verhogen
van de marges het loon- en prijsbeleid zou
kunnen ontwrichten.
In de woensdagmiddag gehouden ver
gadering van de Provinciale Staten van
Noordholland is op voorstel van de heer
Den Broeder (Arbeid) met 4418 stem
men besloten de post „inkomsten provin
ciale leges" der provinciale begroting 1956
te verlagen, waardoor de provinciale leges
van de paspoorten gebracht worden van
3.50 op 2.50. Het besluit treedt in wer
king, als de begroting by Koninklijk besluit
ADVERTENTIE
ROLFILM
Prof. dr. F. L. R. Sassen, hoogleraar aan
de rijksuniversiteit te Leiden, is benoemd
tot voorzitter van de Onderwijsraad en
tevens tot voorzitter van de afdeling hoger
onderwijs van die raad. De heer J. C.
Deering, rector van het Libanon-lyceum te
Rotterdam is benoemd tot voorzitter van
de afdeling algemeen vormend voorberei
dend hoger en middelbaar onderwijs, prof.
mr. A. M. Donner, hoogleraar aan de Vrije
Universiteit te Amsterdam, tot' voorzitter
van de afdeling algemeen vormend lager en
kleuteronderwijs, dr. J. Selman, chef van de
opleiding en kadervorming van de staats
mijnen in Limburg, tot voorzitter van de
afdeling vakonderwijs en mr. II. Drop,
thans adjunct-secretaris van de Onderwijs
raad, tot secretaris. De voorzitters zijn
tevens benoemd tot lid van alle afdelingen
van de Onderwijsraad.
Niet meer zo belangrijk....
NEW YORK (A.F.P./Reuter) Dr.
Theodore von Karman, voorzitter van de
adviesgroep van de Noordatlantische Ver
dragsorganisatie voor wetenschappelijk on
derzoek en ontwikkeling op luchtvaartge
bied, heeft in New York meegedeeld, dat
alle Westduitse geleerden, die meegewerkt
hebben aan de ontwikkeling van de V-l en
V-2 raketten die in de tweede wereldoorlog
zijn gebruikt, in april te München bijeen
zullen komen voor een studiecursus, geor
ganiseerd door de Noordatlantische Ver
dragsorganisatie. Dr. von Karman zei dit
op een bijeenkomst van het Amerikaanse
instituut voor luchtvaartwetenschap.
Eerder hadden twee officieren van de
afdeling geleide projectielen van de Ame
rikaanse luchtmacht meegedeeld, dat de
Verenigde Staten een lange-afstandspro-
jectiel hebben met een atoomlading, waar
van de explosieve kracht groter is dan die
van alle in de tweede wereldoorlog uitge
gooide bommen. Het gebruik van dergelijke
projectielen betekent, dat een zeer grote
nauwkeurigheid niet meer zo belangrijk is,
aldus het verslag.
De heer Den Broeder had tevoren
opgemerkt, dat de leges der paspoorten in
andere provincies lager zijn dan in Noord-
holland. Hij achtte dat niet rechtvaardig
en stelde voor tot verlaging over te gaan.
De heer Van der Donk (K.V.P.) spre
kend namens Gedeputeerde Staten, wilde
eerst afwachten hoeveel paspoorten in de
komende drie jaar afgeleverd worden, al
vorens tot verlaging over te gaan.
De heren Den Broeder en Brand-
sen (Comm.) bespraken de verhoging van
de vakantietoeslag tot 4 aan ambtenaren
in dienst der provincie en laatstgenoemde
diende een motie in, waarin de Staten zich
tot de regering wenden met de vraag de
verhoging toe te passen.
Gedeputeerde de heer Bou wman (K.V.
P.) deelde mee, dat de beslissing over de
vakantietoeslag bij de ministerraad be
hoort, gehoord het rijksoverleg. Hij heeft
de indruk, dat spoedig een beslissing te
verwachten is in verband met het feit, dat
velen reeds vakantieplannen hebben. De
motie achtte de heer Bouwman overbodig.
Met de stemmen van de communisten
voor werd de motie verworpen.
Streekplannen
Mr. Westermann (Arbeid) besprak
de urbanisering. Ook informeerde hij naar
de volgorde van het uitbrengen van streek
plannen. Komt er ook een plan voor de
Vechtstreek?
De heer Laan vroeg of in het streek
plan West-Friesland een kanaal tussen
Hoorn en Enkhuizen wordt opgenomen.
De heer Thomassen (Arbeid) drong
aan op waakzaamheid en werkzaamheid
van Gedeputeerde Staten bij de oeverver
bindingen van het Noordzeekanaal en het
IJ. Voorkomen dient te worden, zoals voor
Velsen wordt verwacht, dat de tunnels
eerder gereed zullen zijn dan de aanslui
tende wegen. Wordt de centrale van de
Rijkswaterstaat tijdig ingeschakeld bij de
voorbereiding van streekplannen? Voor de
reeds bestaande plannen heeft zij een an
dere mening dan de vertegenwoordigers
van de Rijkswaterstaat in de commissies.
Mej. mr. Ribbius Peletier (Arbeid)
Geen overdracht van gemeentelijke
bestuursbevoegdheden
De minister van Binnenlandse Zaken
heeft geantwoord op de opmerkingen van
enige Eerste Kamerleden, die de instelling
van een raad voor de IJmond weinig be
vorderlijk achten voor de spoedige tot
standkoming van een intercommunaal
werkplan. Deze leden, aldus de minister,
gaan er kennelijk van uit, dat de betrok
ken gemeentebesturen omtrent een zodanig
werkplan tijdig tot overeenstemming zou
den kunnen komen. De minister kan dit
uitgangspunt niet tot het zijne maken.
Overeenstemming tussen de betrokken ge
meentebesturen omtrent een werkplan, dat
de nodige waarborgen voor een evenwich
tige ontwikkeling in het gebied van de
IJmond en voor een tijdige totstandkoming
van de noodzakelijke werken zou schep
pen, is niet te verwachten. Hij acht het
daarom, gezien de grote belangen, welke
hier op het spel staan, niet alleen verant
woord. doch noodzakelijk, dat hiervoor een
bijzondere bestuursvoorziening wordt ge
troffen.
De taak van de raad voor de IJmond
zal, naar de minister zich voorstelt, in
hoofdzaak beperkt blijven tot de vaststel
ling van een werkplan en wat daarmee
samenhangt. Hier kan derhalve niet wor
den gesproken van overdracht van ge
meentelijke bestuursbevoegdheden. De
richtlijnen, welke door de raad voor de
IJmond zijn ingesteld, moeten hierbij in
acht worden genomen. De positie van de
raad ten opzichte van de bestuursbevoegd
heid van Gedeputeerde Staten is aldus ge
dacht, dat het door de raad vastgestelde
werkplan de goedkeuring van Gedeputeer
de Staten behoeft. Dat de raad niet met
een adviescommissie is gelijk te stellen
volgt uit de omstandigheid, dat aan het
werkplan ten aanzien van de gemeente
besturen een bindend karakter is toege
dacht.
35. Geld verzacht veel. De handelaar in
oude legergoederen kon dan ook niet boos
op neef Lodewijk blijven, toen deze de
schade aan de jeep vergoedde en boven
dien nog een oude straaljager en een half
dozijn zandzakken van hem kocht. „Dat is
dus in orde", zei hij, het geld tevreden
bij zich stekend. „Maarvoegde hij er
nieuwsgierig aan toe, „wat wilt u met al
dat zand doen?" „Dat breng ik naar de
woestijn", antwoordde neef Lodewijk.
„Naar de woestijn??", herhaalde de han
delaar verbaasd. „ZAND???" Maar neef
Lodewijk gaf geen nadere uitleg. Hij gooi
de de zakken achterin en suisde de lucht
in, de handelaar verbluft achter latend. In
zijn snelle jager raasde hij voort, tot hij
eindelijk in de verte het vliegtuigje van
Panda en de ontdekkingsreiziger ontwaar
de. De ontdekkingsreiziger deed alle moei
te om het sputterende motortje op gang
te houden. „Ik hoop, dat we nu geen motor-
pech krijgen, Panda", zei de ontdekkings
reiziger, „want we komen boven een woes
tijn met wilde volksstammen". Geen van
beiden had de straaljager in de gaten, die
nu snel naderbij kwam. Weldra zouden zij
moeten ervaren, welke boze plannen neef
Lode wijk met zijn zandzakken had
deelde mee, dat Gedeputeerde Staten al het
nodige zullen doen om ruimte te behouden
tussen .grote steden. Dit houdt tevens in,
dat het college aandacht besteedt aan be
houd van cultuurgrond. Spreekster ver
klaarde, dat diverse streekplannen in voor
bereiding zijn; in de loop van dit jaar zal
dat van Kennemerland-Zuid ter visie wor
den gelegd. Met het plan voor het Gooi
gaat het niet zo vlot als aanvankelijk ge
dacht werd en aan dat voor de Vechtstreek
zijn vele problemen verbonden. Spreekster
was het niet mr. Westermann eens inzake
het er op na houden van een andere me
ning van de centrale van de Rijkswater
staat en de vertegenwoordiging in de com
missie. Over het plan tot aanleg van een
Hemtunnel zijn de besprekingen nog gaan
de tussen de Rijkswaterstaat en de provin
cie. De minister van Verkeer en Waterstaat
heeft nog geen beslissing genomen. Over
het maken van een kanaal van Enkhuizen
naar Hoorn is nog niets te zeggen.
Bij het hoofdstuk volksgezondheid bracht
de heer Sajet (Arbeid) het verkrijgen
van eenheid bij de volksgezondheid ter
sprake. Als voorbeeld haalde hij aan de
werkzaamheden in het Gezondheidshuis te
Heemstede.
Gedeputeerde de heer Rustige (C.H.)
maakte van de gelegenheid gebruik hulde
te brengen aan hen, die ten behoeve van
de Kruisverenigingen in de provincie wer
ken.
In het Voorlopig Verslag uit de Tweede
Kamer over het Wetsontwerp tot Instel
ling van een Produktschap voor Vis en
Visprodukten (intellingswet produktschap
voor vis en visprodukten) spreken vele
leden als hun mening uit dat de ervarin
gen. opgedaan met het bedrijfschap voor
Visserijprodukten, geleerd hebben, dat een
vertikale Publiekrechtelijke Organisatie in
deze bedrijfssector een nuttige taak kan
verrichten. Met de inhoud van het wets
ontwerp konden zij zich in het algemeen
verenigen. Verschillende andere leden
waren niet geheel overtuigd van de wen
selijkheid om de vismeelfabrieken onder
het produktschap voor Vis en Visprodukten
te doen ressorteren. Daar er fabrieken zijn,
die naast vismeel ook vleesmeel produce
ren. welke produkten ook bestemd zijn
voor veevoeder, is het naar hun oordeel
wellicht juister en meer effcient deze fa
brieken te brengen onder het produktschap
voor veevoeder, waartoe immers ook de
handel in vismeel in de eerste plaats be
hoort.
Aankomst. Bij aankomst van de nieuwe
Braziliaanse president, Juscelino Ku-
bitschek, in Rio de Janeiro van een reis
naar de Verenigde Staten en West-
Europa, heeft de politie 36 leden van de
(verboden) communistische partij ge
arresteerd, die met borden liepen waar
op eisen van herstel van de communis
tische partij in Brazilië geschreven
waren.
Verontschuldiging. De Sovjet-ambassa
deur in Oostenrijk heeft namens zijn
regering bij de Oostenrijkse minister
van Buitenlandse Zaken de verontschul
digingen aangeboden voor het vliegtuig
ongeluk, waarbij twee straaljagers op
Oostenrijks gebied neerstortten. Een
Russische piloot redde zich met zijn
valscherm. De ander kwam om het
leven. De jagers kwamen uit Hongarije.
Gevolgen. In vele industrieën in Austra
lië is aan arbeiders ontslag aangezegd
omdat er als gevolg van de nationale
havenstaking geen werk meer is. Tien
duizend mijnwerkers worden met ont
slag bedreigd omdat de kolenboten niet
kunnen varen. In de staat Victoria zal
binnenkort een gasdistributie moeten
worden ingevoerd. De reders in Mel
bourne willen niet rechtstreeks met de
havenarbeiders onderhandelen.
Paraat. In de Indische staat Orissa wor-
ren troepen in gereedheid gehouden om
in geval van nood handelend op te kun
nen treden bij ongeregeldheden. Er zijn
twee treinen tot ontsporing gebracht.
Er vielen daarbij een dode en dertien
gewonden. De treinen rijden nu onder
bewaking.
Bezoek. Koningin Elizabeth van Groot-
Brittannië en de hertog van Edinburgh
zullen in het voorjaar van 1957 een
officieel bezoek aan Kopenhagen bren
gen.
Onverschillig. Op het congres van de
Oekraïnse communistische partij heeft
de schrijver Alexander Korneitsjoek
verklaard dat de „straatschenderij en
de jeugdmisdadigheid" in de Oekraïne
blijven toenemen. Dit kwaad heeft zich
uitgebreid tot de middelbare scholen
en moet dringend bestreden worden, zo
zei hij. Korneitsjoek leverde voorts
kritiek op de letterkunde, film en toneel
en op de „onverschilligheid" van het
Oekraïnse ministerie van Cultuur ten
aanzien van de crisis die het toneel
doormaakt.
Afgewezen. De Mexicaanse autoriteiten
hebben een verzoek van Jacques Mo-
nard, de moordenaar van Trotsky, om
vrijlating verworpen. Monard werd in
maart 1941 wegens de moord veroor
deeld tot twintig jaar. Hij had gehoopt
wegens goed gedrag vrijgelaten te kun
nen worden. Het verzoek is onder meer
afgewezen, omdat Monard „in het geheel
geen berouw over zijn daad heeft ge
toond."
Komplot. Voor het huis van een Argen
tijnse conservatieve leider te Cordoba,
is een bom ontploft. De politie meent,
dat deze en andere terreurdaden ver
band houden met een Perónistisch
komplot, dat aan het eind van de afge
lopen week verijdeld werd. Meer dan
tweehonderd arrestaties werden in
Buenos Aires en de provincie verricht.
Botsing. Zes mensen zijn gedood bij een
botsing tussen twee Franse militaire
vliegtuigen boven Mouzaiaville in Al
gerije. Vier inzittenden van de toestel
len redden zich met behulp van een
valscherm.
Voetreis. Een 64-jarige man en zijn twee
jaar jongere echtgenote, die uit hun
woonplaats tussen Leningrad en Est
land, in het Sovjetdistrict Ingerman-
land, te voet naar Zweden zijn gegaan,
hebben politiek asiel gekregen, zo is te
Stockholm door een woordvoerder van
de vreemdelingencommissie medege
deeld. Volgens de politie te Kiruna in
Noord-Zweder., is het echtpaar daar een
maand geleden aangekomen.
Gratie. Edwin Plitt is vervangen als
Amerikaans lid van de internationale
commissie die onderzoekt welke Duitse
oorlogsmisdadigers voor gratie in aan
merking komen. Op Plitt was ernstige
kritiek geuit door Amerikaanse oud-
strijdersorganisaties, die hem ver
weten, dat hij had ingestemd met de
vrijlating van generaal Sepp Dietrich,
die tot 25 jaar gevangenisstraf veroor
deeld was wegens zijn aandeel in de
massamoord op Amerikaanse krijgsge
vangenen te Malmédy. Plitts opvolger
is Robert Upton, een advocaat uit New
Hampshire.
I.Izer. Te Castelnau-Levis, in het Franse
departement Tarn, is een begraafplaats
uit de ijzertijd ontdekt. Er zijn een
veertigtal gebroken urnen, bronzen
voorwerpen en enige skeletten opge
graven.
AUTOMATEN en mechanisch speelgoed
hebben zich sinds de oudheid mogen ver
heugen in de bijzondere belangstelling van
een ieder die er mee in aanraking kvjam.
Destijds hebben we reeds allerlei bijzon
dere automaten genoemd die in de Helle
nistische tijd grote opgang hebben ge
maakt en deze onvolledige lijst zou met
kleine onderbrekingen tot in onze tijd kun
nen worden voortgezet. Want
ook in Perzische en Arabische
handschriften worden wonder
baarlijkheden verteld van gou
den en zilveren bomen, waarin
vogels huisden die kweelden
en met de vleugels wiekten.
Alles volautomatisch natuur- V
lijk.
Om nu wat dichter bij huis te blijven,
de roemruchte Albert Magnus zou uit me
taal, glas, leer en was een huisknecht heb
ben vervaardigd, die de deur opende en
met de bezoeker een gesprek voerde als
ware hij een echte mens; iets dergelijks
werd ook verhaald van Roger Bacon, wiens
ijzeren mens grote bekendheid verkreeg
doch niemand zal het ons euvel duiden
wanneer we de vrijheid nemen deze pro
ducten uit de 13de eeuw naar het rijk der
legenden te verwijzen.
De oudste automaat die uit de middel
eeuwen is overgebleven, is het uurwerk
van de kathedraal te Straatsburg, dat bij
iedere klokslag een haan, begeleid door de
12 apostelfiguren laat verschijnen, en het
dier met de vleugels laat klapperen en
driemaal hanengekraai laat uitstoten. En
het oudste stuk mechanisch speelgoed is
een poppenhuis dat uit het jaar 1558 stamt
en zich thans in Upsala bevindt. Deson
danks kunnen we zeker geloof schenken
aan de mededeling dat Leonardo da Vinei
ter ere van de intocht van Lodewijk XU
in Milaan een automatische leeuw had ge
bouwd, die de koning tegemoet trad en
hem de, voor die tijd gebruikelijke, vleie
rige eer bewees.
Na dien hebben allerlei kunstige auto
maten en speelgoederen het licht gezien,
maar het meeste opzien heeft destijds toch
wel de levensgrote automatische eend van
Vaucanson verwekt. Dit dier
scheen niet alleen uiterlijk
een evenbeeld van zijn le
vende soortgenoten te zijn
geweest, doch moet even
eens in zijn gedragingen uiter
mate natuurgetrouw zijn ge
weest. Het dier liep waggelend
rond, zwom en plaste in
het water heen en weer, snaterde, dronk,
stak de snavel omhoog en maakte bij het
slikken volkomen natuurgetrouwe bewe
gingen met de nek.
Bij zijn dood, in 1782, heeft Vaucanson
de wondereend, benevens tal van andere
machines en automaten aan Marie Antoi
nette nagelaten, maar na de terechtstel
ling van de Franse koningin geraakte het
dier in Duitsland verzeild, waar Goethe
hem in 1805 zijn opwachting maakte. De
eend verkeerde toen reeds in een jammer
lijke toestand, want de vleugels waren
door de motten aangevreten en het ver
mogen om het verorberde voedsel te ver
teren, had hij verloren. Maar het eten zelf
was hij gelukkig nog niet verleerd. Ten
slotte dook de eend in 1845 weer op in de
inventaris van de goochelaar Houdin, maar
na een leven van meer dan 100 jaar is hij
tenslotte uit' het gezicht verdwenen.
Nu nog iets over de schakende Turk.
Daarover morgen.
H. PéTILLON.
(Nadruk verboden)
