decv Brievee aae eee ombekende STOFFEN EN SCHILDERIJEN Voorzichtig herstel bioscoopbedrijf zette ook in 1955 door Coiffures André Maurois als moralist Op bezoek bij zeventigjarige schilderes Jo Kriiyder-Bouman ONZE TUIN- EN KAMERPLANTEN Als de eerste irissen bloeien Beeldenstorm in de Sovjet-Unie WARME TOETJES Stachanovistaf ge schaft in Hongarije Zes acteurs en actrices moeten de toneelkern der NTS verlaten SIEMENS STOFZUIGER Mr. Van Heuven Goedhart critiseert vluchtelingfonds van de Raad van Europa Moeder. Ja, die ivist 't wel! ZATERDAG 24 MAART 1956 x 1 <V oor rouw (Van onze Parijse correspondente) DE VERMAARDE SCHRIJVER André Maurois, lid van de Académie Frangaise, heeft onnlangs bij de Parijse uitgever Fayard, een aardig boekje gepubliceerd. De titel luidt: Lettres l'Inconnue (Brieven aan een Onbekende). Een onbekende die door Maurois echter in voldoende vage trekken werd ge tekend, zodat iedere vrouw wel enige gelijkenis met haar ontdkken kan. Dat was dan ook de verzwegen bedoeling. Deze brieven presenteren in zeker opzicht een programma van actie voor vrouwen die zich niet geheel en al gelukkig voelen. En wanneer is dat met een vrouw het geval? Volgens deze Franse auteur: wanneer het haar met de liefde niet zo bijzonder voor de wind gaat. Maurois heeft een paar jaar geleden voor de Franse radio al eens een reeks „huwelijkslessen" gegeven, maar daarbij kwam de voorgeschiedenis maar zijde lings ter sprake. In deze zestig brieven beschrijft Maurois nu hoe een huwelijk wel en niet moet worden voorbereid. André Maurois die eigenlijk Her zog heet stamt uit zeer gegoede krin gen van Noord-Franse textielindus triëlen, en die afkomst heeft zich in zijn hele levenshouding en zijn werk altijd vrij duidelijk geopenbaard. Hij spreekt, schrijft, denkt en voelt volgens de maatstaven van de oude, wat def tige, franse burgerij die nog altijd veel waarde hecht aan de „goede vormen" en de hoffelijkheid. Maar omdat dit boekje toch zeker niet onder de doem van burgerlijke en benepen vooroordelen is geschreven, ge loof ik dat er genoeg waarheden in te vinden zijn, waarmee heel wat jonge mensen hun geluk zouden kunnen be proeven om het Geluk met een hoofdletter deelachtig te worden. De Franse romancier legt er de na druk op dat het huwelijk als een ver bond voor het leven vooral niet moet worden onderschat. Hij somt een serie omstandigheden op die, volgens hem, haast noodzakelijkerwijze moeten leiden tot een mislukte echtverbintenis. Tegenstellingen op het gebied van de smaak, tegenstrijdige levensmethoden en -ritmen, radicaal verschillende poli tieke of religieuze overtuigingen, acht Maurois fnuikend voor het slagen van een huwelijk. Hij waarschuwt tegen het gebruik dat in zekere gegoede Franse kringen nog altijd wordt gevolgd. Het gebruik: een huwelijk om financiële of maat schappelijke redenen te forceren. Leerzaam ziin Maurois' opmerkingen ook aan het adres van de eeuwige kla gers. De slappelingen die altijd het ge luk van anderen benijden en die over tuigd zijn van het slechte gesternte waaronder zij zijn geplaatst en geboren. Maurois vindt de coquetterie een vrouwelijke eigenschap, neen een deugd, die gecultiveerd dient te worden. Een vrouw moet het avontuur een helpend handje willen bieden. En het avontuur vraagt meestal niet eens zo veel. Een blik, een woord dat in de conversatie wordt geworpen. Elke man laat zich in het algemeen véél gemakkelijker strik ken dan vele vrouwen nog altijd ver moeden en Maurois legt dan met veel onbaatzuchtigheid en franchise zijn eigen zwakke kanten bloot. Eerlijk gezegd: zijn adviezen doen hier toch wel wat verouderd aan. Ik durf me namelijk af te vragen of een moderne man met een minimum aan intelligentie, wel zo gemakkelijk te in timideren is als Maurois hier sugge reert. Ik wil dan oo kniet zeggen, dat deze brieven als een handleiding moeten worden gelezen, waarvan het succes bij voorbaat kan worden gegarandeerd. Maurois is trouwens een tè intelligente moralist om deze bedoeling gehad te hebben. Maar deze brieven zijn er niet minder interessant en lezenswaardig door en ze bieden op vele bladzijden een nieuwe en soms ook een heel oude kijk op die eeuwige strijd tus sen. de geslachten, in welk verband An dré Maurois zich een keer temeer een gevoelig, scherpzinnig en, origineel stra teeg heeft betoond. Dit ensemble is een goed voorbeeld van de heersende voorjaarsmodeHet wijde jakje is zwart-wit, de japon zwart, de hoed is van zwart stro. Een charmante huisrok van stevig don kerblauw linnen, voorzien van grote zakken en gedragen op een geruite blouse. In het atelier van haar huis in Amersfoort, waar door de wijde ramen de natuur heel dichtbij is, ont vangt ze ons: de zeventigjarige me vrouw Jo Kruijder—Bouman. Voor velen in Haarlem zal zij geen onbe kende zijn. Toen haar man, de be kende schilder Herman Kruijder, van wie wij vorig jaar in Het Huis van Looij een uitgebreide herdenkings tentoonstelling hebben gezien, nog leefde, hebben zij jaren in Haarlem, Heemstede en Bennebroek gewoond. Naar aanleiding van haar op handen zijnde zeventigste verjaardag wordt haar werk in Het Huis van Looij van 24 maart af geëxposeerd: schilderijen, aquarellen, wandkleden en collages. Wij ondernamen de tocht naar haar Amersfoortse woning om alvast per soonlijk met haar en haar kunst en vooral haar affiche en naaldwerk - kennis te maken. WIJ HEBBEN van dit bezoek een bij zonder prettige indruk overgehouden want wij vertoefden bij een ideale gastvrouw, die ondanks haar hoge leeftijd nog het temperamen en het enthousiasme van de jeugd bezit. Er gaat iets buitengewoon verfrissends uit van deze zeventigjarige, die gezel lig een sigaret met ons meerookte. Het zelfde frisse en levensblije treffen we in haar werk, waaraan vooral de warme tinten en fijne, bloeiende kleu rencombinaties iets heel persoonlijks geven. Modem en fors van opzet zijn haar appliqués, waarvan ze ons enkele liet zien: een wandkleed, geïnspireerd op een aquarium, met vissen in hun vaart gevangen, zeeanemonen en planten, deels grof geappliqueerd, deels door wazige tule en borduurwerk mysterieus weergegeven. „De eigenaardige sfeer in een aqua rium heeft me altijd geboeid," zei me vrouw Kruijder. Vroeger ging ik met mijn man vaak naar Artis en dan moest hij nogal eens zeggen: „Ga jij maar naar je vissen, dan zie ik je straks wel weer." Het geheimzinnige van die vissen- wereld heeft haar meermalen geïnspi reerd tot schilderijen en wanddoeken en ook tot collages (applicatie- of knip werk achter glas). Ze maakte dan in Artis voorstudies in het aquarium en verwerkte deze thuis tot composities. We kregen ook een doek te zien met een bloeiend boompje op de voorgrond en op de achtergrond statige bomen, Iris reticulata behoort tot de vroeg- bloeiende bolgewasjes en als men het weer maar een beete mee heeft kan dat aardige lage goedje nu al in volle bloei staan. De mooie blauwe of purperen bloempjes met hun gouden honingmer- ken verspreiden een heerlijke primula achtige geur en ik zou ze in mijn rots tuintje niet willen missen. Ook op de voorgrond in de border voldoen ze uit stekend. Het is nu echter niet de goede tijd hen aan te planten; dat moet aan staande herfst gedaan worden, doch als ge ze straks in volle bloei ziet staan, moet ge die naam toch eens noteren; ge bent het anders tegen de herfst weer vergeten. Wilt u beslist irissen die nog deze zomer bloeien, dan zijn er genoeg andere soorten die nu nog gepoot kun nen worden. Dat zijn dan de zogenaam de overblijvende tuinsoorten: iris ger- manica en haar hybriden. Deze planten vormen weldra grote bossen, echt plan ten om in de border te hebben. De meeste soorten geuren ook heerlijk en juist omdat ze eigenlijk vlak na al die bloembollenweelde bloeien kan ik ze u warm aanbevolen. De echte gele iris - de gele lis - houdt wel van een vochtige standplaats, doch dat wil nog niet zeg gen, dat deze gekweekte soorten nu ook allemaal zo vochtig moeten staan. U kweekt ze het best op voedzame grond cn het kan geen kwaad wat oude meat Iris reticulatd staat al in bloei. onder te spitten. Ook kunt u de bekende rose korrelmest gebruiken. G. KROMDUK waartussendoor men heel ver het bos in ziet. De borduursteken zijn hier kris kras door elkaar gewerkt. Vooral op een afstand is dit tafereel verrassend en typisch het werk van een schilderes. Het is juist bijzonder moeilijk om dit effect te bereiken, omdat men onder het borduren niet zo gemakkelijk achteruit loopt om het geheel als bij een schilderij op perspectief en algemene beeldvor ming te bekijken. Een grote, stralende zon is het middel punt van een zonnebloem wandkleed. In het bijzonder de in de harten ver werkte kleuren zijn hier opvallend. Aan het doek „Oase", sterk en mooi van kleur in tinten van groen en oranje, met hoekige motieven, kan men zien, dat het in één vaart van warme vreugde is opgezet. Haar werk kan ook zeer poëtisch zijn, zoals in haar collage „Wintersfeer" waarbij wazige tule de juiste winterse sfeer aanbrengt. Dit treffen wij ook in „Lentenacht", een appliqué in gesluier de tinten van paars en blauw. MEVROUW KRUIJDER ontving haar opleiding aan de Rijksacademie voor Beeldende Kunsten te Amsterdam en was leerlinge van prof. Van der Waay. daarna haalde ze haar middelbare acte tekenen en was vier jaar gedurende haar verloving lerares aan de vak school in de Gabriël Metsustraat te Am sterdam. Ze heeft altijd al geschilderd eerst olieverf, toen pastel en in haar Haarlemse tijd kinderboeken geïllus treerd. Zij en haar man waren gewoon lange wandelingen te maken, bijvoor beeld in de bossen van Vogelenzang en altijd keerde ze dan terug met een jacht buit van mooie takken en bloemen. In die tijd vervaardigde ze van gedroogde bloemen, tulle, bladeren, takjes en pa pier droomboeketten achter glas. „Na tien jaar was er nog niets aan veran derd," vertelde ze ons, weer met die vreugde in haar stem over iets moois, dat niet verloren ging. Met feilloos artistiek vermogen bundelde zij veer tjes, kantbloemen en stukjes mos tot fantasieën achter het glas, die zij zelf haar oerwoudvegetatie noemt. Toen men haar man in 1922 vroeg voor een bepaalde tentoonstelling ook eens een wandkleed te ontwerpen, maakte hij volgens haar „glas in lood" van lapjes stof met drie grote zonnen erop. Dit werkte aanstekelijk. In die tijd begon zij met haar appliqueerwerk, eerst alleen van vrij grote lapjes, later ge combineerd met naaldwerk, de zwaar dere lijnen markerend door zigzagband of koord. „Als ik niet een bijzonder mooie lap heb voor de achtergrond kan ik niet beginnen. Van de achtergrond ga ik namelijk altijd uit. Ik teken nooit iets vooraf, maar zet meteen met lapjes en borduurwerk het idee op, dat ik in mijn hoofd heb." De bezonken kleuren van oude stof fen, die bovendien ouderwet» ijzersterk Wandkleed „krokodillen" van Jo Kruyder-Bouman. zijn, trekken haar bijzonder aan. Ze be zit een heerlijke voorraad oude lapjes en ander materiaal en mag graag om een lapje fluweel van een mannenjasje bedelen, want daar is ze bijzonder op gesteld. Deze veelzijdige kunstenares is nog steeds enthousiast aan het schilderen en borduren, steeds anders en zich nog steeds vernieuwend. Zo maakt ze van gekleurde kraaltjes en ijzerdTaad cor sages, komt nog tijd te kort voor alles wat ze wil doen en onderneemt met onverwoestbare belangstelling tochten, bijvoorbeeld naar het Stedelijk Museum te Amsterdam en niet alleen „om bij te blijven", maar ook uit innerlijke nood zaak. Het viel ons moeilijk het huis van mevrouw Kruijder te verlaten, amdat dit op zichzelf ook al zo interessant was door het vele werk van haar en haar man, dat er hangt. TINEKE RAAT. Zolang het nog geen zomer is, valt een warm nagerecht wel in de smaak. Compote van zoete appelen en gedroog de pruimen Vz kg zoete appelen, 150 g. gedroog de pruimen, ongeveer 50 g (3 eetle pels) suiker, kaneel, citroen- of si naasappelschil. De pruimen een nacht of langer weken in ruim water. Ze zachtjes gaar koken in het weekwater waaraan een lepel sui ker is toegevoegd. De appelen schillen, van de klokhuizen ontdoen en in schijf jes snijden. De appelschijfjes opzetten met een paar cm water, een stukje pijpkaneel of een theelepel gemalen ka neel, een lepel suiker en zo mogelijk een stukje citroen- of sinaasappelschil. De appelen gaar koken en de pijpkaneel en citroen- of sinaasappelschil verwij deren. De pruimen uit het kooknat nemen en voorzichtig met de appelschijfjes vermengen. De compote warm of koud opdienen. Het pruimenkooknat kan gebruikt worden als drank of als puddingsaus over droge rijst, griesmeelpudding, ge bakken beschuit of andere toespijs. 250 g rijst, y2 liter water, zout, 100 g geraspte cocosnoot, bruine suiker of stroop. De rijst wassen en opzetten met het wa ter en zout en zachtjes gaar koken in ongeveer 30 minuten. Tijdens het koken de pan gesloten houden en dus niet in de rijst roeren. Van het vuur af de ge raspte cocosnoot door de rijst mengen. Het gerecht in een schaal overdoen en in het midden een kuiltje maken. Het kuiltje vullen met bruine suiker of stroop. De cocosrijst warm opdienen. Het verslag over 1955 van de Nederland- sche Bioscoop-Bond Is thans verschenen. Aan de hand van het gepubliceerde cij fermateriaal concludeert het verslag, dat zich het voorzichtig herstel, waarin het film- en bioscoopbedrijf zich de laatste jaren mag verheugen, ook in 1955 heeft voortgezet. Hoewel door de Iets grotere ge middelde besteding van het publiek en de herziening van de vermakelijkheidsbelas ting in een groot aantal gemeenten een weinig kon worden ingehaald van de ach terstand, ontstaan als gevolg van prijsbe- perkingen en belastingverhoging, ging een deel van het accres wederom verloren door de aanzienlijke stijging van kosten, welke zich aan het filmbedrijf als het ware op drong door technische vernieuwingen en duurdere inkoop. En groot aantal gemeentebesturen heb ben in de loop van het jaar de vermake lijkheidsbelasting herzien einde 1955 hadden 270 van de 310 gemeenten, waar bioscopen gevestigd zijn, deze heffing ver laagd lot 25% of minder. Er zijn echter enige tientallen middelgrote en kleinere gemeenten overgebleven, die een gelijk stelling van de film met het overige ver maak of aanpassing aan een algemeen gel dend tarief van de hand wijzen. Het bioscoopbezoek steeg in 1955 met een miljoen, dat is met anderhalf procent tegen twee procent in het jaar tevoren. Hoewel deze toeneming op een normale ontwikkeling wijst, is zij onvoldoende in dien men in aanmerking neemt, dat daarin de teruggang, welke steden als Amsterdam en Den Haag te boeken hadden, is verdis conteerd en het bioscoopbezoek in ons land neg altijd ten achter is bij dat in het bui tenland. Het aantal bioscopen is gestegen tot 528 met 250.000 zitplaatsen. Het aantal filmver huurkantoren bedraagt 38, het aantal film fabrieken 10, het aantal filmprod-uktie- zaken 29. Het verslag is met tal van grafieken en overzichten verlucht, welke onder meer betrekking hebben op het bioscoopbezoek, de invoer van hoofdfilms en het aantal za ken. Zo blijkt bijvoorbeeld, dat het aantal ingevoerde hoofdfilms, dat sedert 1946 van 497 bijna onafgebroken daalde tot 404 in 1954, in het verslagjaar weer tot 449 is ge stegen. Het aantal kleurenfilms bereikte daarbij het nieuwe record van 222, vrijwel de helft van de totale invoer tegen 46% in 1954 en 32% in 1953. Het bioscoopbezoek beliep 66 millioen tegen 65 millioen in 1954, waarvan 56,5% in de grote en 43,5% in de overige gemeenten. Het aandeel van de drie grootste steden Amsterdam, Den Haag en Rotterdam in het totale filmbezoek daalde van 39,1% in 1954 tot 38,3% in 1955. Blijkens de grafieken was in 1955 het Europese aandeel in het bioscoopprogram ma 43,33%, dat wil zeggen ongeveer het zelfde als in 1954, toen het percentage 43,45 bedroeg. Het verslag bevat verder de mededeling, dat de heer M. P. Vermin het bondsvoorzit terschap in verband met zijn gezondheids toestand, heeft neergelegd. Sinds 1945 ver vulde hij deze functie. (Van onze correspondent in Wenen) Een Westerse diplomaat stelde onlangs in de Bulgaarse legatie te Wenen de vraag of de besluiten van de jongste partijdag te Moskou geen ingrijpende veranderingen te weeg zouden brengen. De Bulgaarse attaché bracht zijn gast zwijgend naar een andere salon, waar nog altijd een groot portret van Stalin hangt. Men vraagt zich echter af wat er zal gebeuren met de duizenden standbeelden van gips, die aan de lopende band zijn vervaardigd en die een artistieke schande zijn in elk Russisch dorp. De inwoners van Praag vragen zich af „wat er gebeuren zal met het reusachtige standbeeld van Stalin op de Letna-berg, dat uit de beste en grootste granietblokken werd gebeiteld. Weer andere vragen worden er in Boe dapest gesteld over Rakosy, die indertijd als de „beste leerling van Stalin" werd ge prezen en die na het partijcongres door de Hongaarse bladen niet meer als eerste secretaris wordt vermeld, doch eenvoudig als kameraad Rakosy. Men vertelt als wrange grap, dat Rakosy het borstbeeld van zijn tegenstander Rajk, die hij in septem ber 1949 liet ombrengen, in zijn werkkamer heeft laten plaatsen, met op het voetstuk gebeiteld: „Pardon". Hongarije is de communistische eretitel „stachanovist" vervangen door het nietszeg gende „uitmuntende arbeider". Stachanov, de Russische stootarbeider, die in 1935 zijn werkprestaties op ongelooflijke wijze op voerde en het voorbeeld is geworden van de communistische uitbuiters. Deze held is met al zijn navolgers roemloos ten grave gedragen als het slachtoffer van de afge schafte heldenverering. ADVERTENTIE Nationaal en internationaal bekroond Bespreek tijdig. Schoterweg 45 - Haarlem - Tel. 12540 Zes acteurs eoi actrices van de toneelkern van de Nederlandse Televisiestichting heb ben mededeling gekregen dat hun contract niet verlengd is. Het betreft hier de dames Vera Bondam, Loudi Nijhoff, Elly van Ste kelenburg, Ellen de Thouars en de heren Ko van den Bosch en Jacques Bijlevelt. Er is, naar men ons van de zijde van de Televisiestichting mededeelt, geen sprake van ontslag in de gewone zin des woords. In het systeem van de televisie wordt ge werkt met jaarcontracten en er is hier al leen sprake van af of niet verlengen daar van. Een van de redenen, welke hebben doen besluiten enige contracten niet te ver lengen, is vooral de wenselijkheid in de be zetting een gunstiger verhouding voor de heren te verkrijgen. De laatste tijd kwam het veel voor dat er een zogenaamd „man- nenstuk" op het scherm verscheen. De er varing van de radio heeft geleerd, dat een kern van ongeveer tweemaal zoveel acteurs als actrices nodig is. Wat dat betreft was de televisiekern in het eerste jaar van haar bestaan eigenlijk fout: tien dames tegen over negen heren. Dat was echter, aldus het commentaar, een gevolg van het feit dat deze kern, waarvan de noodzakelijk heid in het vorige seizoen aan de dag was getreden, pas kon worden gevormd op het moment dat de markt van acteurs en ac trices al vrijwel was „afgeroomd". Door de aantrekking van nieuwe krachten wil men in elk geval trachten aan de behoefte van „doorstroming" te voldoen. Begin april komt de markt vrij voor nieuwe overeenkomsten. De televisie-to- neel'kern zal dan ten minste acht nieuwe krachten moeten aantrekken, daar enkelen reed® het voornemen te kennen hebben ge geven zich voor het volgende seizoen bij voorbeeld aan het nieuwe Zuid-Neder landse gezelschap te verbinden. Intussen hebben de acteurs en actrices, die mededeling hebben gekregen dat hun contract niet verlengd wordt, zich tot hun beroepsorganisatie gewend om opheldering over enkele feiten. ADVERTENTIE RAPID VSt 92 f 110 - VSt 93 f 135.- 's-GRAVENHAGE (ANP) De Hoge Commissaris der UNO voor Vluchtelingen, mr G. J. van Heuven Goedhart, heeft ern stige bezwaren tegen het fonds voor vluch telingen, dat destijds door de Raad van Europa is ingesteld. Hij heeft deze bezwa ren uiteengezet in een lezing over het vluchtelingenvraagstuk, welke hij in de rolzaal op het Binnenhof in Den Haag hield voor het Nederlands Genootschap voor In ternationale Zaken en de Haagse afdeling van de Vereniging voor Internationale Rechtsorde. De heer Van Heuven Goedhart herinner de er aan, dat het fonds van de Raad van Europa, dat onder leiding staat van de Fransman Pierre Schneiter, bedoeld is voor de oplossing van het vraagstuk der zoge naamde nationale vluchtelingen, zoals Duitsers uit Oost-Duitsland, die naar West- Duitsland zijn gevlucht. Hij wilde geen gedetailleerde critiek leveren doch zei het beter te hebben gevonden als dat fonds nooit was opgericht. Hij twijfelde aan de utiliteit, vooral de politieke utiliteit ervan. Hij zei het vreemd te vinden, dat in an dere landen dan Duitsland geld zou wor den ingezameld het fonds vraagt tien miljoen dollar waarmee in Duitsland door Duitsers woningen zouden worden gebouwd voor Duitsers. Hij vond dit een bij uitstek Duitse aangelegenheid. Overi gens: „Nu het fonds er eenmaal is, wens ik mijn vriend en tegenstander Schneiter alle succes". De heer Van Heuven Goedhart was overigens van mening, dat het fonds van de Raad van Europa aanleiding zal geven tot een „woud van misverstanden". Sprekende over zijn eigen werk her haalde de Hoge Commissaris, dat de bij dragen van de regeringen voor de oplos sing van het vl uchtelingenvraagstuk nog altijd beneden het door hem nodig ge achte peil blijven. „Mijn vier komma drie miljoen dollar per jaar voor de oplossing van mijn probleem krijg ik niet, terwijl de regeringen wel vierentwintig miljoen dollar per jaar op tafel leggen voor het instandhouden van het probleem der Ara bische vluchtelingen in het Midden-Oos ten", aldus mr. G. J. van Heuven Goed hart, die voorts een uitgebreide schets gaf van de geschiedenis van het vluchte lingenprobleem en van de moeilijkheden die hij ontmoet bij de oplossing ervan. Onder het gehoor van de Hoge Commis saris bevonden zich de voorzitter der Eer ste Kamer, mr. J. A. Jonkman, de minister van Justitie, prof. mr. J. C. van Oven en de secretaris-generaal van diens departement, mr. J. C. Tenkink. ADVERTENTIE Maar xij had 't nog niet door tot, opeens, zij 't bemerkteMAÏZENA ddt was het geheim van moeders kookkunst. Maar... moeder zei bij het kopen van MAÏZENA steevast DURYEA en daarbij keek moeder wel uit, dat zij geen andere kreeg. Vandaar haar kooksucceasen. Nu is ook zij zelf ervan doordrongen, dat het heus wel de moeite loont op die naam DURYEA te letten. In derdaad - er is geen beter bind middel t>oor groenten, soepen en sausen dan MAÏZENA DURYEA. V

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1956 | | pagina 11