Evenals Napoleon wilde Hitier landen
in de stormhoek van Engeland
ïlaiioncble, d^aadatn^acp
Stormhoek bij
Engeland
De voedering der dieren
HONDENHOTEL
I VREDIG GRAZEN NU DE SCHAPEN I middeleeuwen
I WAAR WILLEM DE VEROVERAAR I
ZIJN INVASIE BEGON
Tragedie op Texel
Mijn dorp in Frankrijk
Dichter Pierre Kemp
wordt gehuldigd
j[llllllllllllllHllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll llllllllllfllllfllllllillllllllllllllllllllllllflllilllllllllllllllllllllllillllllllllillillllllllllll In Sandwich vindt men alle bouwstijlen sinds de laatste verwoesting in de
Winchelsea, behorend
tot de zogenaamde
Cinque Ports, waar
over men in onder
staand artikel nadere
bijzonderheden kan
lezen, kiest zijn eigen
magistratuur, die bij
oude privileges gere
gelde bevoegdheden
heeft (links). De af
beelding hieronder
toont de vroegere
handelshaven Has
tings, nu een bad
plaats, met kerk en
kasteel op de hoge
rots aan zee.
VRIJWEL NIEMAND buiten Engeland
heeft ooit van de „Cinque Ports" ge
hoord, En geland-s stormhoek in hel
zuidoosten. Zij vormen als het ware
Engelands drempel en het is nu eenmaal
zo, dat iemand, die binnen wil treden,
zelden op de drempel blijft staan. Toch
humt dat stellig in het geval der „Cinque
Ports" de moeite. Waarom? Omdat alleen
de namen reeds beelden oproepen van
eeuwenoude gebeurtenissen, die plaats
hadden, toen Engeland nog in staat van
wording teas, maar die beslissend waren
voor Engelands lot tot op de huidige dag.
De geschiedenis der „Cinque Ports" gaat
terug tot de tijden, toen de geschiedenis
voor het eerst enigszins uitvoerig te boek
werd gesteld.
LANG vóór er sprake was van een Britse
marine gaven de Engëlse koningen aan de
zeelieden dier havensteden vele privileges
om te bereiken, dat die stoere mannen zich
bereid verklaarden een vloot in gereedheid
1e houden om Engelse troepen naar het
Europese vasteland te transporteren zodra
zulks nodig zou zijn. Deze vloot der Cinque
Ports heeft de Fransen, de Hollanders en
de Denen bevochten. Zij was de voorgang
ster van de latere Britse marine. De havens
waarin die schepen lagen zijn nog te zien,
maar hun kaden zijn met gras begroeid.
Van de oude glorie en bedrijvigheid is geen
tastbaar spoor meer over. Wel van de tra
ditie, maar hierover later. De „Zeven Stad
jes" hadden hun gouden eeuw reeds achter
zich, toen koningin Elizabeth de Eerste een
meisje was. Reeds in de zestiende eeuw be
gonnen zij te behoren tot de dode steden,
zoals Nederland ze kent langs de kusten
van de vroegere Zuiderzee.
SLECHTS DOVER is nu nog een haven
stad van betekenis. Haar bestaan is afhan
kelijk van de technische prestaties van de
mens in de eeuwige strijd tegen de zee.
Sandwich ligt thans ruim drie kilometer
van zee verwijderd. Prachtige golflinks lig
gen nu in de zandige duinen, die hier eens
de handel verstikten. Hythe is een kust-
plaatsje zonder betekenis. Scheepjes, die
niet in de winterse stormen willen ver
gaan, moeten er met man en macht op het
strand gesleept worden. New Romney is
een dorpje vrij ver van de kust. Van de
rivier, die eens de haven vormde, is zo op
het oog niets meer te bespeuren. Hastings
is nu een badplaats. Van de vroegere han
delsglorie is vrijwel geen spoor meer over.
Rye en Winchelsea, in de dertiende eeuw
opgenomen in de Confederatie der Vijf
Havens, hebben in de laatste zes eeuwen
het minst van hun karakter verloren. Er
zijn in Europa weinig plekjes, waar de
middeleeuwen zo gaaf en mooi als in Win
chelsea en Rye bewaard zijn gebleven.
Winchelsea is thans (in nieuwe gedaante)
een belangrijke wijnhaven, waarvoor de
oude kelders weer in gebruik zijn genomen.
De wapens dezer zeven stadjes vertonen
alle een halve leeuw en een half schip!
Bij New Romney staat op een heuvel een
kruis, het Kruis van Shepway, dat zich
verheft op de plaats, waar eens het Hof
van Shepway stond, dat de belichaming
was van enige der belangrijkste privileges
der Vijf Havens! Als beloning voor hun
diensten den lande ter zee bewezen ver
kregen de ingezetenen namelijk het recht,
geen andere heer te behoeven te erkennen
dan de koning. Zij mochten door geen
rechtbank dan door hun eigen rechtbank
berecht worden. Het Hof van Shepway
benoemde zelf de Lord Warden of Gouver
neur der Cinque Ports en op de huidige dag
is die functie, die tegenwoordig alleen nog
maar traditionele waarde heeft, een ere
ambt, waartoe zeer verdienstelijke Britten
worden benoemd. Sir Winston Churchill
REEDS bij een vorige gelegenheid heb
ben wij onze verwondering uitgesproken
over de merkwaardige eenzijdige samen
stelling van de programma's voor de derde
en vierde lijn van de draadomroep. Niet
zelden komt het voor, dat een van deze lij
nen een gehele avond lang programma's uit
Hamburg of Keulen overnemen, alsof er
geen andere keuze te maken zou zijn. Uit
zendingen uit het
Franse taalgebied -s.
blijven tot een enkele
relayering van het
Franse programma
van de Belgische om
roep of een stoplap-
intermezzo van Ra
dio-Luxemburg beperkt. Frankrijk zelf
is blijkbaar nog terra incognita.
Critiek op deze methode voor zover
er van een methode gesproken kan worden
wordt afgewezen met de opmerking dat
de samenstelling der draadomroep-pro
gramma's de publieke smaak tot richtsnoer
neemt. Men kan zich afvragen of ook niet
het medium van de draadomroep gebruikt
dient te worden om het publiek in kennis
Voor de
microfoon
te brengen met de uitingen van de ons om
ringende cultuurgebieden, waartoe ook het
latijnse behoort, benevens om minder ge
wenste politieke en culturele beïnvloeding
enigszins te remmen. Het minste dat men
wel verlangen mag, is dat de program
ma's in overeenstemming zijn met de hoog
tijdagen in ons volksleven.
Wij laten het gaarne aan onze lezers
over om te beoordelen, of dit ook het geval
was op de nationale herdenkingsavond van
onze gevallenen, toen op de twee minuten
stilte onmiddellijk het programma Chan
sons et Vedetten" volgde en nog een reeks
andere uitzendingen in het vrolijke genre.
Op de andere lijn werd onverwaard het
„Light programme" ingeschakeld. De dag
van nationale rouw wei'd daar met het or
kest van Hans Bund uit Keulen besloten.
Aan Hamburg viel de eer te beurt het pro
gramma op Bevrijdingsdag te mogen ope
nen. Van de vierendertig uur draadomroep
programma via de derde en vierde lijn
werden op deze vijfde mei meer dan acht
uren uit Duitsland betrokken. Hetgeen dan
blijkbaar als een passende bijdrage aan
onze feestvreugde is bedoeld. J.H.B.
mag zich thans Gouverneur en Admiraal
der Vijf Havens noemen. Het Hof van
Shepway waakte bovendien met argusogen
en met al zijn bevoegdheden (praktisch ge
sproken vormde de Confederatie der Vijf
Havens een autonoom gebied binnen het
koninkrijk) over de handhaving der rechten
en voorrechten, die de steden geschonken
waren. Hoewel New Romney eens het hart
der Confederatie was, hield deze betekenis
op in de tijd der Tudors, maar nog worden
tal van historisch uiterst belangrijke docu
menten in dat dode stadje bewaard. De
schapen in het Romney Marsh (Moerasland
van Romney) zijn nu wereldberoemd, niet
omdat zij grazen ter plaatse waar Willem
de Veroveraar eens Engeland binnenviel,
maar omdat zij van zo goede kwaliteit zijn.
In de tijd, toen de Theems in het Kanaal
(thans in de Noordzee) uitmondde, was
Sandwich de belangrijkste haven van Lon
den. Nog ziet men er versterkingen, ge
bouwd in de dagen van Elizabeth I (toen de
stad reeds hard achteruit gegaan was). In
1014 aldus vermelden oude kronieken
moet Sandwich „de beroemdste haven van
Engeland" zijn geweest. Toen Eduard de
Belijder de Confederatie der Vijf Havens
vormde, nam Sandwich op zich „twintig
schepen, elk bemand met twintig man, ge
durende vijftien dagen" te zullen leveren!
Een der aardigste tradities is ook en
deze wijst tevens op de vroegere betekenis
der Vijf Havens dat de burgemeesters
der stadjes, die ln functie zijn als er een
nieuwe souverein gekroond wordt, bij die
gelegenheid tot baron worden verheven.
Een oud gebruik, waarvan ook in onze tijd
niet wordt afgeweken.
(Zie verder pagina 5)
(Vervolg van pagina 4)
HET ETEN klaar maken in een Hon- een eten zal. De felsten worden het eerst
HET GEBIED der „Cinque Ports" is
sedert de dageraad der historie Engelands
stormhoek en invasiekust geweest. De Ro
meinen landden nabij Sandwich en zijn
vier eeuwen lang als heersèrs in Engeland
gebleven. Richborough was het Romeinse
regeringscentrum. De Romeinen bouwden,
de vijf forten (castella) die later tot de
„Cinque Ports" uitgroeiden. Zoals in Ne
derland de keizers van het Heilige Roomse
Rijk aan de kust graven of wachters tegen
de Noormannen instelden, kende Engeland
in de na-Romeinse tijd de Graaf van de
Saksische Kust, die de opbloei der haven
steden bevorderde en zo voorbereidend
werk voor de totstandkoming van de Con
federatie der Vijf Havens in de dagen van
Eduard de Belijder deed. De opneming van
de „twee oude stedekes" (Rye en Winchel
sea) bracht het aantal leden op zeven, maar
het oude Normandisch-Franse woordje
„Cinque" (vijf) bleef gehandhaafd.
Na de Romeinen kwamen de Saksen aan
op de stranden, waar eens de legioenen van
Rome geland waren. De beide Deense oor
logen vocht Engeland nabij Sandwich uit.
De eerste predikers van het Christendom
en de Normandische veroveraars kozen de
weg die Romeinen en Saksen ook genomen
hadden. Napoleon liep met ernstige plannen
rond om Engeland in het gebied der
„Cinque Ports" binnen te vallen. De Brit
ten bouwden toen tal van kleine forten
langs de kust (martellotorens) die thans
nog op vele plaatsen te zien zijn.
Later kwam Wereldoorlog nummer twee.
Zou Hitier een poging doen om over te
steken en Engeland te bezetten? Maanden
van koortsachtige spanning zijn toen in het
gebied der „Cinque Ports" verlopen. ..En,
mijnheer Furber," vroeger) wij aan New
Romney's oudste ingezetene, „wat dacht u
van die Duitse inval in 1940?" William Fur
ber, gepensioneerd marineman, antwoordde
met iets van een vriendelijke snauw: „Ik
was toen nog geen negentig jaar oud. Ik
zei: Dat lukt die Duitsers nooit! Als ze
Churchill maar het commando geven. Dan
zal hij wel zorgen, dot ze niet binnen
komen!" Nu, de Duitsers zijn niet binnen
gevallen en zo heeft dus Willem van Nor-
mandië nog steeds aanspraak op de titel
„Laatste Veroveraar van Engeland".
De castella der Romeinen, de „Oostwal"
der Saksen bij de Cinque Ports langs de
kust, de forten uit de Napoleontische tijd en
de radarinstallaties der twintigste eeuw
hadden en hebben allemaal tot taak: En
geland te bewaken tegen de vijanden op
het continent. Zij zijn tevens stuk voor stuk
symbolen van moeilijke en mooie tijden.
TS HET achteraf gezien zo heel erg,
dat de mannen, die vochten op de vloten
der Cinque Ports, in hun vrije tijd aan
zeeroverij deden? De Engelsen zien dat
graag door de vingers, alsmede dat tal van
instellingen van religieuze of charitatieve
aard in het gebied der Cinque Ports in
vroegere eeuwen hun middelen verkregen
uit de troebele bron van zeeroverij en
smokkelhandel. Wie Romney Marsh ziet,
begrijpt zeggen velen in Engeland dat
daar in de buurt gesmokkeld moést
worden. En de Engelsen zeggen dit, omdat
zij niet uit hel oog willen verliezen, dat die
smokkelaars en zeerovers degenen waren,
die niet slechts eigen huis en hof bescherm
den, maar ook het Engelse vaderland. Die
mannen moesten turen over de zee om te
zien. of er vijanden in aanloeht waren. En
natuurlijk zagen zij dan ook wel eens een
lantaarn op een Franse schuit.
Ter plaatse van het bovenstaande kruis bevond zich eens het Hof van Shepway,
tvaar de eerste privileges der Cinque Ports werden verleend. Hieronder: vlammen- Tl. PPI1 milinPUPTl
werpers langs de kust in 1940. toen men nog ernstig een Duitse invasie vreesde. Aiv vv tia CC1' UCI nmjuciicii
De eerste druk van Henri Baudet's „Mijn
dorp in Frankrijk", uitgegeven door Van
Gorcum te Assen, is vooral door hoogge
leerden geestdriftig ontvangen. Dat enthou
siasme is gerechtvaardigd voorzover het de
sociaal-psychologische kant van dit boekje
aangaat. De lof voor de stijl kan ik niet
delen. De dubbele nationaliteit van de
auteur spreekt in zijn taalgebruik te dui
delijk ten gunste van het Frans en ten
nadele van het Nederlands. Het is voor
wetenschappelijk geschoolde lezers een
verrukkelijk boekje, omdat het niet-ver-
taalde, slecht-vertaalde of onvertaalbare
Frans hun gemakkelijk valt te verwerken
of te vergeven. Voor een beperkte lezers
kring kan men dit werkje, waarin de so
ciale problemen van een Franse dorpsge
meenschap met behulp van wetenschappe
lijke begrippen scherpzinnig worden ont
leed, zonder voorbehoud aanbevelen. Zon
der enige kennis van sociologie en aanver
wante wetenschappen zal evenwel ook een
intellectueel zich niet gemakkelijk een
totaalbeeld kunnen vormen van het cul
tuurpatroon van Frankrijk en west-Europa
dat dr. Baudet ontrafelt. De briefwisseling
van de auteur met André Siegfried over de
methode van behandeling, geeft wel enige
opheldering. De Groningse hoogleraar prof.
dr. P. J. Bouman schrijft terecht in zijn in
leiding dat het boekje een lezerskring ver
dient, die het op zijn juiste waarde weet te
schatten. Het is verheugend dat die waar
dering zo groot blijkt te zijn, dat nu een
tweede druk kon verschijnen. AB
In Maastricht is een werkcomité samen
gesteld ter voorbereiding van de huldiging
van de aldaar woonachtige schilder-dichter
Pierre Kemp, ter gelegenheid van zijn
zeventigste verjaardag, te vieren in de
eerste week van december. Het is de be
doeling enkele aan Maastricht gewijde ge
dichten van Pierre Kemp uit te geven.
Aan de verhalen van mensen die uit ge
vangenschap in de Sovjet-Unie terugkeer
den, heeft de Nederlander Johan H. Wig
mans het zijne toegevoegd: „Ik was een
der miljoenen", waarvan nu de tweede
'druk is uitgekomen bij Lannoo Tielt.
Wigmans is een slachtoffer van de oor
log. In 1941 meldde hij zich als zeventien
jarige bij de Luftwaffe, in de hoop naar
Engeland te kunnen ontkomen met een
vliegtuig. Inplaats daarvan kwam hij als
infanterist aan het oostelijk front terecht.
Kort na zijn aankomst daar liep hij over
naar de Russen, die zijn verhaal verdacht
vonden en hem opsloten. In 1942 deed hij
een ontvluchtingspoging, waarvoor hij twee
jaar later tot tien jaar dwangarbeid werd
veroordeeld. Hij zwierf van kamp tot kamp
van Europees Rusland tot in het hartje
van Siberië en terug, tot zijn straftijd om
was en hij via Berlijn werd gerepatriëerd.
Wigmans is een diep-gelovig rooms-
katholiek, die met zijn boek wil waarschu
wen en sympathie wil wekken voor de
miljoenen, die er nog het slachtoffer van
zijn. Zijn ervaringen zijn niet uitzonder
lijk, zijn verteltrant is eenvoudig, maar zijn
verhaal maakt een betrouwbare indruk,
ook al ls van communistische zijde, toen
hij lezingen in rooms-katholieke kring ging
houden, gesuggereerd, dat hij als oud-SS-er
„het Sovjet-volk beledigde en oorlogspro
paganda tegen de Sovjet-Unie maakte".
denhotel kan een enerverend werkje
zijn. Dat hangt eigenlijk helemaal van
de gasten af, hun aantal, hun eetlust en
hun temperament. Monty wacht altijd
rustig haar beurt af, maar is daarbij een
uitzondering. Pretty gaat gewoonlijk
tegen het aanrecht opstaan en doet alles
wat ze kan om, voordat ik klaar ben,
vast een stukje vlees weg te kapen.
Snowdrop kan helemaal niet wachten
tot de vereiste hoeveelheden van alles
in de bakken verdeeld zijn. Zelfs krijgt
hij, zoals alle honden onder het jaar,
nog wat kalk en levertraan door zijn
eten, maar dat vindt hij een omslachtig
gezeur, dat de gang van zaken maar
nodeloos ophoudt.
Tweemaal per dag, 's morgens om half
twaalf en 's middags om half zes laat ik
de honden even tevoren in de tuin om
rustig in de keuken mijn gang te kun
nen gaan. Maar als ze een paar dagen
hier zijn. kennen ze de gang van zaken
precies. Me' hun won
derlijk juist gevoel
voor tijd, weten ze,
dat ze om half twaalf
en half zes het beste
in de keuken kunnen zijn. De yerdere
dag is spelen in de tuin erg plezierig,
maar om deze tijden talen zij er niet
naar. En waar ze ook in huis zijn, hóé
voorzichtig en geruisloos ik ook met de
bakken te werk ga, zodat ze het maar
niet horen zullen, ze merken het tóch en
ze gebruiken alle geweld, die hun ge
geven is, om de keuken te bereiken. Veel
honden kunnen zelf de deuren open
maken. Ik heb dus de illusie, dat ik rus
tig en alleen in de keuken hun eten
klaar kon maken, al lang opgegeven.
En dan is er nog de distributie van
de bakken. Daarbij komt het soms tot
halsbrekende toeren, want ze springen
allemaal vol verwachting tegen debreng-
ster op en gunnen gewoonlijk een ander
niet, dat deze een seconde eerder zijn
eten krijgt. We moeten dus bijvoorbaat
goed uitgeknobbeld hebben waar ieder-
voorzien, al lijkt dat misschien niet
pedagogisch.
Mischka en Snowdrop, die het samen
zijn gewend zijn, worden naar de hon
denkamer gedirigeerd, waar de andere
dieren nu tijdelijk niet binnen mogen
komen. Hun eten wordt daar neergezet.
Dan hebben ze ook nergens anders meer
belangstelling voor. Ze worden rustig
aan hun bakken, overgelaten. Tonny
krijgt zijn eten in de bijkeuken, Sixty in
de eetkamer, Blacky in de hal hè, hè,
al weer een springer minder. Rough
wordt bediend in de huiskamer. Marrêt
op het ten-as, waar hij het liefst maar
zit rond te kijken. Monty en Pretty eten
zoals altijd in de keuken. Ziezo, we zijn
er, er is weer rust.
Als na een minuut of tien de diverse
deuren opengaan, moeten de honden na
tuurlijk gauw gaan kijken, of de mede
gasten misschien wat hebben overge
laten en of dat niet lekkerder was. Maai
de honger is gestild
en dus geeft deze
inspectie geen aanlei
ding meer tot onder
linge naijver. Als Pe
dro er is, moet ik bij hem blijven zitten
tot zijn bak leeg is, want zo gauw ik
wegga, houdt hij op met eten. Gelukkig,
dat dat niet bij allemaal het geval is
we zouden slecht opschieten op die
manier.
Onze Monty is de rustige filosoof
onder de honden. Zij ligt dagelijks, zon
der zich erin te mengen, het hele gedoe
aan te kijken van de vensterbank in de
keuken, waar zij niet afkomt voordat
haar bak voor haar wordt neergezet. Zij
zal niet, zoals de goedige Rex wel deed,
haar portie door een ander laten op
eten, maar zij wacht haar beurt af. Ze
kent de vrouw en weet, dat ze haar eten
krijger» zal, zoals iedere dag. Ze wordt
nooit vergeten en al die opwinding
is maar domme en nutteloze energie
verspilling. Doch zo is alleen maar
Monty. G. O.
DIT IS de vuurtoren van Eierland, kort
nadat een afdeling Georgiërs daar in april
1943 haar laatste wanhopige strijefhad ge
streden.Over deze opstand tegen de Duitse
bezetters heeft een der ooggetuigen, de nu
te Blaricum wonende heer J. van der VLis,
in hetzelfde jaar een verslag in boekvorm
doen verschijnen, dat sterk de aan
dacht trok, ook in Rusland, waarvan on
langs bij de uitgeversmaatschappij II. J. W.
Becht te Amsterdam een vijfde, aanzien
lijk uitgebreide en met talrijke foto's ver
luchte druk verscheen.
In zijn woord van aanbeveling haalt pro
fessor dr. C. L. Ebeling onder meer het oor
deel aan van een Sovjet-Russische histo
ricus: „Het werk verdient ongetwijfeld
onze aandacht om het interessante feiten
materiaal dat het bevat over de bloedige
strijd, die men op het eiland Texel tegen
de Duitse bezetters ontketend had. De
schrijver is vol lof over de wonderbaarlijke
moed van de Geox-gische partisanen en
over hun hartelijke en beschaafde houding
tegenover de plaatselijke bevolking". In
zijn nu toegevoegde nabetrachting van
„Tx-agedie op Texel" geeft de heer Van der
Vlis tevens enige bijzondei'heden over de
latere lotgevallen van de overlevenden van
deze groep Sovjet-ondex-danen, die in Duit
se dienst waren getreden en na contact
met de geallieex-den opgenomen te hebben
in gewapend verzet kwamen. De mees-
ten leven thans als normale burgers in
Georgië (Transkaukasië).
