Bloemendaal niet in gelegenheid
woningwetwoningen te bouwen
üodklk
Zijden OTTOMAN
Pogingen worden voortgezet
GROEN Co.
K77 SNELPON
wmsEism
Abdoel en het Vliegende Tapijt
Het weer is tegen ons
FATALE it
DIAMANTEN
Zuiver wollen
regenmantels
DE LEEUWEN
Veertig jaar geleden
Woningen bij Kennemerweg
A mbtenaren in
arbeiderswoningen
GARAGE DEN HOUT
Lonen overheidspersoneel
Pas tegen september
beslissing over verhoging
Verbetering
Busken Huetlaan
Verkeerslichten
Dit jaar weinig bramen
Centrale Verwarming
Pow-R-Natic Oliebranders
CAMERAS
Arts raakte verslaafd
aan morfine
Behoefte aan verdoving
dreef hem op dwaalwegen
Amsterdamse rechtbank is
het niet eens met het O.M.
Roken van een marihuana-
sigaret is geen aanwenden
of in voorraad hebben
Verzending van zeepost
Amsterdam krijgt eigen
vereniging voor veilig
verkeer
Kerkelijk Nieuws
FEUILLETON
R. HASSBERGER
Bus met 10.000,- viel
uit bestelauto
VRIJDAG 2 2 JUNI 195 6
4
„Noodkreet" had de Bloemendaalse wethouder voor volkhuisvesting mr. Hijszeler
boven de nota willen zetten, die B. en W. aan de gemeenteraad van Bloemendaal
hadden gezonden over de woningbouw en de moeilijkheden, waarmee het college
te maken heeft om plannen voor de bouw van woningwetwoningen uit te voeren.
Het bordje „deze gemeente is voor bewoning van arbeiders uitgesloten" kan bij
de grens van Bloemendaal worden geplaatst, was de mening van het raadslid de
heer S c h u 1 z (Arbeid), voor wiens zeer te waarderen sociaal gevoel, dat uit
zijn betoog bleek, de wethouder grote bewondering had. Uit deze mededelingen
komt tot uiting, dat de gemeenteraad van Bloemendaal, die donderdag in het raad
huis te Overveen bijeenkwam, voor een zeer moeilijk probleem staat. De raadsleden
waren het met B. en W. eens, dat de pogingen moeten worden voortgezet en indien
nodig zullen zij in een extra-vergadering bijeen komen om eventueel een besluit
te nemen.
In hun nota hadden B. en W. uiteengezet,
dat de plannen, om woningen te bouwen
aan de Bovenweg, aan de Donkerelaan en
aan de Noordlaan gereed zijn, maar de
bouwkosten zullen, als ze volgens de Wo
ningwet worden gebouwd, boven de z.g.
curve-prijs liggen, waardoor geen mede
werking van het rijk te verwachten is.
Premiebouw is evenmin mogelijk en om
het bouwvolume niet ongebruikt te laten
is de enige mogelijkheid: woningen dooi
de bouwkas te laten bouwen.
Wethouder mr. H ij s z e 1 e r (A.R.) gaf
een technische uiteenzetting over Woning-
wetbouw en premiebouw en deelde mee.
dat er geen bezwaren zijn over de grond
en over het bouwvolume; het vraagstuk
kan uitsluitend door het rijk opgelost
worden.
De heer Smidt van Gelder (V.V.D.)
drong aan op het voortzetten van de be
sprekingen; mochten die geen succes op
leveren, dan dient de bouwkas ingescha
keld te worden, anders gaat het bouw
volume verloren. Door bouwen wordt in
ieder geval het aantal woningen uitgebreid.
De heer S c h u 1 z (Arbeid) haalde herin
neringen op van veertig jaar geleden, toen
er voor arbeiderswoningen geen terreinen
beschikbaar waren. Woningbouwverenigin
gen zochten daarna met succes naar grond.
Op het ogenblik is er wel grond, maar geen
gelegenheid om te bouwen. Indien de
bouwkas gekozen moet worden, kunnen
mogelijk enkele arbeiders in het bezit
komen van een woning, als zij tenminste
over 2500 kunnen beschikken. -Deze weg
mag men in Bloemendaal niet volgen,
zeide de heer Schulz. De arbeiders worden
uit de gemeente verjaagd, hetgeen voor
Bloemendaal onwaardig is. Voor de aan
koop van „Caprera" is een groot bedrag
uit de reserve geput en spreker zag er
geen bezwaar in voor de arbeiderswonin
gen ook een krediet beschikbaar te stellen.
De heer F ij e n (K.V.P.) was het in het
algemeen met de heer Schulz eens. Hij had
vernomen, dat in andere gemeenten de
curve-prijs verhoogd is; is dat voor Bloe
mendaal ook niet mogelijk?
Mr. De Jong Schouwenburg (C.
H.U.) merkte op, dat B. en W. op dit ogen
blik geen uitweg zien en zij mogen niet
verwachten, dat de raadsleden het verlos
sende woord zullen spreken. Wel kunnen
zij hun verontrusting uitspreken over de
gang van zaken. Daar de woningen voor
arbeiders bestemd zijn, wilde spreker de
bouwkas niet inschakelen. Wat hebben be
sprekingen met het departement van We
deropbouw opgeleverd?
Wethouder mr. H ij s z e 1 e r deelde mee,
dat in de raadsvergadering in juli een uit
breidingsplan „Kennemerweg" aan de orde
zal komen, in welk plan 177 woningen zfjn
geprojecteerd. Voorlopig is er dus voldoen
de bouwgrond.
Spreker merkte op, dat de kwestie uit
sluitend over de curve-prijs gaat en zette
uiteen welke stappen B. en W. hebben
ondernomen bij autoriteiten en instanties.
De Nationale Woningraad was van mening,
dat de opzet van architect Stevens voor
het plan-Bovenweg aan de minimum-eisen
voor Woningwetwoningen voldeed. Een
bedrag van 3000 per woning wordt over
schreden en het zal moeilijk zijn dit bedrag
te overbruggen. In een bespreking met de
provinciale directie voor de wederopbouw
te Haarlem kwam dit reeds tot uiting. Een
maand geleden is gepoogd een bespreking
aan te vragen met de directeur-generaal
van de Wederopbouw. Het verzoek is her
haald en eindelijk is een onderhoud toege
zegd, nadat eerst was meegedeeld, dat het
college van B. en W. niet ontvangen kon
worden.
Spreker kon zich de teleurstelling van de
heer Schulz begrijpen, maar B. en W. zien
geen uitweg. In Bloemendaal kan men niet
op die wijze bouwen als in een stad, waar
woningen in enkele lagen tot stand komen.
Daardoor worden de kosten in de stad
lager dan in Bloemendaal. Men mag niet
zeggen, dat arbeiders uit de gemeente ver
bannen worden. B. en W. willen Woning
wetwoningen bouwen en zullen daarnaar
blijven streven. Het is niet mogelijk, dat
een gemeente bijdragen verleent voor wo
ningbouw. Wel kan zij de kosten voor de
aanleg van tuintjes e.d. op de post „plant
soenen" opnemen. Het rijk dient de bouw
mogelijk te maken en spreker hoopte dat
alsnog succes geboekt zal worden.
Nadat enkele raadsleden in tweede in
stantie het woord hadden gevoerd, conclu
deerde burgemeester dr. D. H. Peere
boom Voll er, dat de raad van mening
is, dat. B. en W. op de ingeslagen weg moe
ten voortgaan. De kwestie is geen Bloe
mendaalse; in andere gemeenten heeft men
er ook mee te maken.
Voordat over de woningbouw van ge
dachten was gewisseld, had de raad ge
sproken over woningverdeling. Naar aan
leiding van het voorstel van B. en W. om
het beheer en exploitatie van zeventien
woningen aan de Bentveldshoek aan de
woningbouwvereniging „Aerdenhout" over
te dragen, informeerde de heer F ij e n of
dat geen consequenties met zich brengt. In
het bestuur hebben ambtenaren zitting.
Worden de woningen bestemd voor amb
tenaren? Lege arbeiderswoningen aan de
Mauricialaan te Overveen zijn ter beschik
king gesteld van ambtenaren.
Wethouder mr. H ij s z e 1 e r: „Als de ge
meente onderwijzers en politie-mannen wil
aantrekken
De heer F ij en: „Een gepensioneerd
politie-inspecteur is geen actief politieman
meer."
Wethouder mr. Hijszeler: „Dat is een
bijzonder geval. De gemeente kan maar
zelden over woningen beschikken' eh is dit
het geval, dan geeft zij die aan onderwij
zers en ambtenaren; die van elders komen.
Zij hebben een pré, anders worden vaca
tures niet vervuld."
De heer F ij e n deelde mee, dat hem
nog andere gevallen bekend waren en was
bereid daarvan schriftelijk opgave te doen.
In antwoord op een vraag van de heer
ADVERTENTIE
Weet u nog een fabriek,
welke dit geeft
RENAULT FREGATE geeft 12 maan
den garantie en vergoedt bovendien
eventueel arbeidsloon, ongeacht het
aantal afgelegde K.M.
Prijzen vanaf ƒ7.500.
Vraagt proefrit bij:
Wagenweg 166-168 - Haarlem
Telefoon 15056 - 12138
De Centrale Commissie voor Georgani
seerd Overleg in Ambtenarenzaken is don
derdag in vergadering bijeen geweest. In
deze vergadering is de financiële positie
van het overheidspersoneel, gezien in het
licht van de regeringsbeslissing van 19
maart omtrent de loonpolitiek, aan de or
de geweest. Zij stond onder leiding van de
minister van Binnenlandse Zaken. Hierbij
waren ook tegenwoordig de ministers van
Sociale Zaken en Volksgezondheid en van
Economische Zaken.
Van regeringszijde werd uiteengezet,
dat de regering ten aanzien van de ge
volgen voor het overheidspersoneel,
voortvloeiende uit de in maart vastge
stelde richtlijnen, pas een beslissing kan
nemen tegen september, onder meer om
dat pas dan alle gegevens, welke voor
het nemen van deze beslissing van be
lang zijn, bekend kunnen zijn.
Indien de organisaties thans een beslis
sing zouden wensen, zou deze niet verder
kunnen gaan dan een verhoging der sala
rissen met 3 percent. Dit kon door de or
ganisaties niet worden aanvaard. Zij ble
ven van mening, dat de verhoging reeds
thans op 6 percent zou kunnen worden be
paald. Deze aangelegenheid komt tegen
september wederom in het georganiseerd
overleg aan de orde.
Van Holten (V.V.D.) deelde wethouder
H ij s z e 1 e r nog mee, dat aan het bestuur
der woningbouwvereniging „Aerdenhout"
de suggestie is gedaan in de vacatures van
twee bestuursleden personen, die niet in
het ambtelijk leven werkzaam zijn, te be
noemen.
Mevrouw P a u 1 u s (V.V.D.) vroeg bij
het voorstel tot aankoop van grond en op
stal en ruil van grond voor verbreding van
de Busken Huetlaan, of geen oplossing van
het verkeersprobleem verkregen kan wor
den door het verkeer uit Haarlem te leiden
over de Korte Kleverlaan naar de Bloe-
mendaalseweg. Dan behoeven de bomen
niet gekapt te worden.
De voorzitter was van mening, dat
de verkeerstoestand gevaarlijk wordt, als
de gedachte van mevrouw Paulus uitge
voerd wordt. Er gaat via de Kleverlaan
veel verkeer van Haarlem naar de Zeeweg
en het kan thans moeilijk door de nauwe
Busken Huetlaan. Hoe jammer B. en W.
het ook vinden, de bomen dienen te ver
dwijnen. Een kleine pleister op de wond is
echter, dat de bomen niet zo best meer
zijn en binnenkort moeten ze toch ver
dwijnen. Verbreding van de laan is voor
het wegennet in de gemeente een verbete
ring. De hoek BloemendaalsewegBusken
Huetlaan is niet zo gevaarlijk als de hoek
BloemendaalsewegKorte Kleverlaan.
Nadat mevrouw Dalmeyer (Arbeid)
in antwoord op vragen vernomen had, dat
een agent nodig zal zijn voor de verkeers
lichten en dat er plannen zijn de verkeers
situatie op het punt JulianalaanBloemen
daalsewegMilitaireweg in de toekomst zo
mogelijk te verbeteren, werd besloten een
krediet beschikbaar te stellen voor het
aanschaffen van een verkeersinstallatie; de
boom zal behouden blijven.
De kwestie van de sociëteitsvergunning
B.M.H.C. zal in de volgende vergadering
aan de orde komen. De heer C. Rijnders
uit Koedijk werd benoemd tot onderwijzer
aan de Hartenlustschool en de heer S. A.
Wilson herkozen als lid der commissie van
toezicht op het middelbaar onderwijs.
Bij het voorstel tot huur van grond voor
uitbreiding van de I.V.O.-school met drie
hulplokalen spraken de heer F ij e n en mr.
Vliegen (Arbeid) er hun verbazing over
uit, dat de verhuurder zo'n hoge huurprijs
(f 1000 per jaar) vraagt. Het voorstel werd
goedgekeurd, nadat wethouder Van G e-
1 u k had opgemerkt: „Wij staan met de
rug tegen de muur."
Er zullen dit jaar weinig bramen te koop
zijn op de Nederlandse veilingen. Deze
teelt blijkt vrijwel mislukt te zijn tenge
volge van de strenge vorst in de afgelopen
winter. De belangrijkste bramencentra van
ons land zijn Zaltbommel en Kapelle-Bie-
zelinge. In Zaltbommel is de vorstschade
het grootst. Daar zijn vele bramenpercelen
gerooid en wat er overbleef is afgeknipt
omdat de stengels dood waren. Daarom
verwacht men dit jaar in Zaltbommel bij
na geen bramen op de veiling. In Kapelle-
Biezelinge is de situatie iets gunstiger om
dat daar verschillende percelen goed wa
ren afgedekt tegen de vorst. Toch zal de
bramenoogst daar niet groter zijn dan 10
tot 20 pet. van de normale. Men rekent op
een aanvoer van ten hoogste 50 ton.
ADVERTENTIE
BLOEMENDAAL
TELEFOON 22143
ADVERTENTIE
'n product vani
CETA-BEVER
ADVERTENTIE
r
Een Amsterdamse arts, die als gevolg
van zijn verslaving aan morphine diverse
misdrijven zou hebben gepleegd om zich
verdovende middelen te verschaffen heeft
donderdag voor de Amsterdamse rechtbank
terechtgestaan. Hij bekende getracht te
hebben in Hilversum uit auto's van andere
artsen morphine te ontvreemden. Ook gaf
hij toe in Amsterdam van een collega-arts
blanco receptenbriefjes te hebben wegge
nomen. Deze briefjes voorzag hij van ge
fingeerde namen en adressen van patiën
ten, die morphine nodig zouden hebben.
Hij ondertekende ze met de paraaf van de
betrokken dokter en haalde zelf op deze
briefjes morphine bij de apotheken.
Tenslotte had hij ook nog ampullen met
verdovende middelen weggenomen uit het
Onze Lieve Vrouwe gasthuis.
In zijn zaak werd als psychiater dr. W.
F. Theunissen met gesloten deuren ge
hoord. De overige behandeling van het
proces was openbaar.
In zijn requisitoir vermeldde de officier
dat de eerste zaak tegen deze verdachte des
tijds werd geseponeerd op voorwaarde, dat
de verdachte een kuur zou ondergaan om
van zijn verslaving te genezen. Enkele
maanden later echter werd hij door een
werkstudent, die dienst deed in een apo
theek, op heterdaad betrapt toen hij enkele
ampullen morphine wegnam. Ook toen was
de officier bereid de zaak nog te seponeren,
echter op conditie, dat de arts zijn praktijk
zou neerleggen. Dit weigerde deze, zodat
de zaak toen aan het oordeel van de rech
ter werd onderworpen. De rechtbank strafte
de arts voor deze diefstal het vorig jaar
met een voorwaardelijke gevangenisstraf
van twee maanden met een proeftijd van
drie jaar. Nog voor die proeftijd was ver
streken, zou de verdachte bovengenoemde
nieuwe misdrijven begaan hebben. Daarop
werd hij nu drie maanden geleden
gearresteerd. De verdachte bevindt zich
sindsdien in voorarrest.
Tot inkeer gekomen
De officier meende, dat men de arts als
een patiënt moest beschouwen, die zonder
zijn verslaving zeker niet tot misdrijf zou
zijn gekomen. Hij achtte daarom een lange
gevangenisstraf uit den boze. Volgens de
psychiater moet deze man in een psychia
trische inrichting opgenomen en behandeld
worden. Daartoe is de vrijwillige toestem
ming van de verdachte nodig, zo zei de
officier. Inmiddels heeft de arts ingezien,
dat men het beste met hem voor heeft. Hij
heeft zijn praktijk reeds verkocht en is be
reid een kuur te ondergaan.
De officier eiste tien maanden met af
trek met de bepaling, dat van de rest zes
maanden voorwaardelijk zullen zijn onder
toezicht van de dr. Meyes-vereniging in
Utrecht. Als bijzondere voorwaarde dient
volgens de officier gesteld te worden, dat
de verdachte zich na het ondergaan van het
onvoorwaardelijke gedeelte in de psychia
trische inrichting in Heilo laat opnemen
voor zolang de toezichthoudende vereniging
dat noodzakelijk acht.
De raadsman verzocht de rechtbank de
verdachte onmiddellijk naar deze inrich
ting te verwijzen hetgeen van de hand ge
wezen werd. De uitsoraak volgt op 3 juli.
Verder ging de tocht. Op een ogenblik wees Abdoel naar de verte.
„Kijk daar 'es, Mohab!", zei hij. „Zie jij daar ook dat grote water?"
Mohab keek en knikte.
„Ja", zei hij. „Zou dat... zou dat de zee zijn, waar meester ons al eens van verteld
heeft?"
Misschien wel", meende Abdoel. „Dat zou leuk zijn, zeg!"
Het enkele roken van sigaretten met In
dische hennep is niet strafbaar, aldus heeft
de rechtbank te Amsterdam beslist in haar
uitspraak in een zaak tegen een tiental
jongelui, die veertien dagen geleden allen
toegaven marihuana-sigaretten te hebben
gerookt.
De rechtbank sprak drie van hen .vrij,
omdat zij weliswaar sigaretten hadden ge
rookt, waarvan hun was gezegd dat er In
dische hennep in zat. Maar daarvan was
feitelijk niets gebleken, want zij hadden er
geen enkele verdovende werking van on
dervonden. De zeven overige verdachten
werden ontslagen van rechtsvervolging,
omdat zij weliswaar het ten laste gelegde
feit hadden gepleegd, maar dit niet straf
baar werd geacht.
Met dit vonnis heeft de rechtbank dus de
Opiumwet anders geïnterpreteerd dan het
openbaar ministerie. In de wet staat, dat
het opzettelijk in voorraad hebben en het
„aanwenden" van Indische hennep straf
baar is. De rechtbank wenst onder het en
kele roken van een aangeboden sigaret niet
„opzettelijk in voorraad hebben" of „aan
wenden" te verstaan. Zij acht dit ook in
strijd met het algemeen spraakgebruik. On
der het aanwenden van Indische hennep
verstaat zij het verhandelen of het voort
durend opkopen ervan door lieden, die er
aan zijn verslaafd.
Die worden dan ook wel gestraft. Een
31-jarige zeeman uit Ambon, die Indische
hennep de Amsterdamse haven heeft bin
nengesmokkeld werd tot 9 maanden ge
vangenisstraf veroordeeld, waarvan 3
maanden voorwaardelijk. Tegen hem was
een jaar geëist.
Met de volgende schepen kan zeepost
worden verzonden. De data, waarop de
correspondentie uiterlijk ter post moet zijn
bezorgd, staan achter de naam van het
schip vermeld.
Argentinië: m.s. „Paraguay Star" 26 juni
en m.s. „Argentina" 30 juni; Australië via
Engeland 30 juni; Brazilië: m.s. „Paraguay
Star" 26 juni en m.s. „Argentina" 30 juni;
Canada: m.s. „Prins Willem IV" 27 juni;
Chili via New York 27 juni; Indonesië:
m.s. „Mataram" 28 juni; Ned. Antillen:
m.s. „Oberon" 25 juni; Nieuw Zeeland via
Engeland 30 juni; Suriname: m.s. „Heid-
berg" 26 juni; Unie van Zuid-Afrika en
Z.W.-Afrika: m.s. „Jagersfontein" 26 juni
en m.s. „Stirling Castle" 30 juni.
Amsterdam, de stad met het drukste ver
keer, krijgt nu een eigen vereniging voor
veilig verkeer.
Amsterdam heeft zulk een vereniging
gekend. Deze zou in de loop van dit jaar
haar 25-jarig bestaan hebben gevierd, ware
het niet dat in de bezettingstijd een einde
aan haar activiteiten kwam. De Amster
damse verkeerspolitie heeft sindsdien veel
gedaan om de veiligheid van het verkeer
te verhogen door het houden van lezingen,
het oprichten van schoolbrigades en het
geven van lessen in de verkeersregels. De
politie is echter een ambtelijk apparaat en
kan zich derhalve niet wijden aan activi
teiten zoals een onafhankelijke vereniging
dat kan: bijvoorbeeld het richten van een
adres aan de gemeenteraad, of het uitoefe
nen van rechtstreekse critiek op het beleid
van de overheid terzake van het verkeer.
De Amsterdamse politie is in het werkco
mité van de nieuwe vereniging voor veilig
verkeer wel vertegenwoordigd, namelijk
door hoofdinspecteur A. M. Koppejan.
ADVERTENTIE
Wij zijn met u
DAMESREGENMANTELS
verkoopprijs 69.50 X 1 O TC
irregulair, NU J 3
DAMES TWEED
verkoopprijs 75.— STA Cft
nu maat 36—52 J v4.3U
GEN. CRONJéSTR. hoek Kloosterstr.
ADVERTENTIE
Geref. Kerken
Aangenomen naar Tilburg (2e pred.pl.)
J. Spoelstra te Gapinge; naar Vijfhuizen G.
Rang, kandidaat te Amsterdam, die be
dankte voor Dronrijp, Goënga, Krabben
dam, Kamerik, Nieuwerbrug a/d. Rijn, Op
perdoes, Oudemirdum en voor Vreeswijk.
Bedankt voor Dunedin en voor Invercar-
gill (Ref. Church) ds. G. J. Sybesma, em.
pred. te Wassenaar.
Beroepen te Hattem J. Besselaar te
Krabbendijke; te Sellingen A. Corporaal,
kand. te Zwartsluis; te Opperdoes H. Groe-
neveld, kand. te Terneuzen.
Ned. Herv. Kerk
Beroepen te Breuchem en Kerkwijk M.
Ottevanger te Leiden.
Geref. Gemeenten
Tweetal te Rotterdam-Zuid H. C. Lamain
te Grand Rapids en M. Blok te Rotter
dam-C.
Oud Geref. Gem. in Ned.
Bedankt voor Loenen aan de Vecht E. du
Marchie van Voorthuysen te Leerbroek.
(Copyright Cosmospresse, Cenève)
Gebaseerd op historische
gegevens door
8)
Bij de begroeting van een jongedame,
die De Rohan tot zijn kennissen mocht
rekenen, zag hij een jonge vrouw, die zijn
aandacht onmiddellijk volledig in beslag
nam, in de koets zitten. Zij werd hem
voorgesteld als Jeanne de la Motte-Valois.
Jeanne de la Motte heeft het, historisch
gezien, nooit nodig gehad, haar afstam
ming in nevelen te hullen zoals Cagliostro.
Zij stamde af van de Valois', in directe lijn,
waarover nimmer enige twijfel heeft be
staan. Maar ieder van haar voorvaderen
had een stap omlaag gezet op de maat
schappelijke en sociale ladder en de laatste
maakte zich verdienstelijk als straatrover
en stroper.
Toen Jeanne's vader de ogen voorgoed
sloot, ging haar moeder, zonder ook maai
enigszins aan de toekomst van de kinderen
te denken, naar Parijs, waar zij de straat
op werden gestuurd om zich met bedelen
in het leven te houden. Van haar zevende
jaar af ontwikkelde Jeanne een verbluf
fende techniek in die bezigheid, waarin zij
zich later op hoog niveau een ware mees
teres zou tonen.
Op een gegeven dag wierp een verwaar
loosd, uitgehongerd kind zich voor de voe
ten van de markiezin van Boulainvilliers
met de uitroep: „Mevrouw, help mij, een
weeskind van de Valois...."
Dat gebeurde in 1769. De markiezin nam
het kind een broertje van Jeanne
aan en trok zich nadien ook het lot van
Jeanne aan. Op grond van wangedrag
werd deze echter weldra aan de hoede van
een kleermaakster toevertrouwd om te po
gen haar een bestaan te geven op grond
van een vakscholing. Maar het liep op een
fiasco uit. Haar pleegmoeder nam toen het
laatste middel te baat en bracht haar met
haar zusters onder in een klooster in
Longchamps, waar over het algemeen
slechts kinderen van adellijke afkomst
werden opgenomen.
Het kloosterleven was echter juist het
tegendeel van wat Jeanne zich als haar
leven had gedacht en op 22-jarige leeftijd
ontsnapte zij dan ook aan de kloosterlijke
zorg. Onmiddellijk na de vlucht maakte zij
kennis met Nicolas de la Motte en drie
maanden later, in juni 1780, was zij reeds
Geld op 100,- na teruggevonden
Toen de chauffeurs van een besteldienst
donderdagmiddag in Gouda een bestelling
wilden afleveren, kwamen zij tot de ont
dekking, dat een bus met geld van de Ne-
derlandsche Bank te Rotterdam, inhou
dende 20 zakjes met f 500, uit de auto was
verdwenen. Het geld moest worden afge
leverd bij de Nutsspaarbank te Gouda.
Direct keerden de mannen op hun route
terug. Enige honderden meters voorbij de
watertoren op Schielands hoge zeedijk
ontdekten zij de verdwenen bus op de weg.
Volwassenen en scholieren waren reeds
ijverig bezig het over de weg verspreid
liggende geld te verzamelen. Het bleek, dat
de bus uit de bestelauto was gevallen,
waarbij de verzegelde deksel van de bus
was gesprongen. Achttien zakjes met elk
f 500 bleven heel, maar twee zakjes waren
opengescheurd. Na ijverig zoeken bleef een
bedrag van f 100 nog onvindbaar.
zijn echtgenote. Vrij kort daarna schonk
zij het levenslicht aan een tweeling, die
door Nicolas als eigen kinderpaar er
kend werd teneinde de officiële verhoudin
gen niet nog moeilijker te maken dan zij
reeds waren na de vlucht uit het klooster.
De kinderen verdwenen evenwel op een of
andere manier in de vergetelheid.
Niet lang daarna slaagde Jeanne de la
Motte in een opzienbarende onderneming:
het tot stand brengen van een verzoening
met de markiezin van Boulainvilliers, het
geen tijdens een van haar tochten door de
Elzas geschiedde. Enkele dagen later maak
te zij kennis met De Rohan, die van het
eerste ogenblik af door haar was ingeno
men. Het is niet geheel verklaarbaar, waar
op Jeanne's succes bij de mannen berustte.
Zij was, naar wat wij van haar weten, ze
ker geen uitblinkende charmante persoon
lijkheid, zodat het wel haar raffinement ge
weest zal zijn, dat daarbij een grote rol
heeft gespeeld.
Jeanne aarzelde niet lang om haar con
nectie met De Rohan uit te buiten. Vóór
het jaar om was werd haar man bevorderd
tot kapitein van een van de belangrijkste
dragonder-regimenten, terwijl plotseling
zijn niet onaanzienlijke schulden geheel ge
delgd bleken te zijn.
Maar zij deed meer. Zonder de koning
over een bagatel als dit lastig te vallen,
verhief zij haar man in de adelstand door
zichzelf gravin de la Motte te gaan noemen.
Gravin de la Motte-Valois. Dat klonk voor
treffelijk, en misschien daardoor werd het
geaccepteerd, zonder enige redelijke grond
echter.
De kersverse graaf en gravin verlieten
hun provinciestadje Straatsburg en instal
leerden zich in een villa in Parijs in de
Rue Neuve Saint Gilles, tezamen met de
secretaris, een vriend van De la Motte,
Retaux de la Vilette. De Rohan, volkomen
in de ban van Jeanne, betaalde een be
langrijk deel van de kosten. Uiteraard kon
hij evenwel niet voor alles aangesproken
worden en raakten de De la Motte's in han
den van geldschieters, die geenszins onge
neigd waren grote sommen voor te schie
ten aan de gravin, die binnenkort haar
enorme erfdeel te verwachten had, zoals
zij hen voorspiegelde.
Jeanne had met behulp van haar secre
taris een lijst van alle mogelijke personen
samengesteld, die haar wel eens van nut
zouden kunnen zijn. De betrokkenen wer
den stuk voor stuk door de op geld beluste
gravin gebrandschat. Rétaux' brieven met
verzoeken om geldelijke steun waren wer
kelijke meesterwerkjes en misten zelden
hun doel. De aalmoezen in grote stijl wer
den allengs een vaste inkomstenbron en
maakten het mogelijk, een grote staat te
voeren.
Er was echter iets anders, wat niet zo
vlot verliep. Het werd Jeanne's hartewens,
om aan de koningin te worden voorgesteld,
om tot de kring van haar intimi te gaan
behoren, maar dat lukte niet goed. De ko
ningin bleef zelfs voorlopig van haar be
staan volkomen onkundig, ondanks enige
goed geënsceneerde flauwvallerijen bij,ge
legenheden, waar ook de koningin tegen
woordig was.
Maar tegenover de buitenwereld ging
zij allengs de schijn wekken, dat zij tot de
goede vriendinnen van Mai-ie Antoinette
behoorde. Dat had zijn nut. Haar kring van
kennissen groeide daardoor, zij steeg in al
ler achting en de sommen, die zij van an
deren los kon krijgen, werden eveneens
groter.
Op den duur zou dat echter natuurlijk
niet dóór kunnen gaan, en zij zocht daar
om naar een middel om met één grote slag
schoonschip in haar schulden te maken.
Wie anders dan De Rohan kon zij beter als
slachtoffer uitkiezen?
Het lijkt onwaarschijnlijk, dat deze man,
die tot de naaste omgeving van de koning
behoorde, en van alle hofroddel op de hoog
te was, de verhalen van Jeanne de la Motte
geloofde, maar daarvoor bestaan toch wel
goede verklaringen. In de eerste plaats was
hij zó gecharmeerd van Jeanne dat hij
zich haar moeilijk als een bedriegster kon
voorstellen. En dan was er nog een andere
belangrijke oorzaak: de dubbele residentie
van Marie Antoinette. Terwijl het officiële
leven van deze zich afspeelde in 't slot van
Versailles, had zij het zwaartepunt van
haar privé-leven verplaatst naar het lief
lijke Trianon, het paleisje, dat de koning
haar geschonken had. In deze idyllische
omgeving ontving zij haar vriendinnen en
vrienden, hier had zij een eigen aparte hof
houding, hier heersten andere verhoudin
gen dan de officiële, verhoudingen, geba
seerd op persoonlijke voorkeur. De rangen
werden niet meer bepaald door adellijke
titels, maar door de mate van gunst, die
Marie Antoinette toekende. Sedert deze
haar slaapvertrekken op het Trianon had
ingericht, nog slechts zelden de officiële
slaapkamer in Versailles bezocht, en zich
vrijwel geheel aan de officiële hofhouding
had onttrokken, was het mogelijk dat zij
vriendinnen ontving, die in het officiële
paleis niet eens zouden zijn toegelaten, en
die zij bij officiële ontvangsten zou nege
ren, omdat zij niet tot de officieel voorge
stelden behoorden.
Deze situatie wist Jeanne de la Motte
buitengewoon goed dienstbaar te maken
aan haar plannen, en hieruit vloeide ook
voort dat De Rohan, een der eersten aan
het officiële hof, zich bij de neus liet ne
men.
Jeanne deed zich immers tegenover De
Rohan steeds meer voor als een van de
grootste vertrouwelingen van de koningin,
want zij verstond uitstekend de kunst, haar
verhalen met een aureool van echtheid te
omkleden, te doorweven met bijzonder
heden, die aan de werkelijkheid waren ont
leend, zodat een netwerk ontstond, waarin
waar en onwaar inderdaad heel moeilijk
te onderscheiden waren.
Wordt vervolgd).
