Maarten Luther leidt en
inspireert verzet in Alabama
Holbewoners in Spanje
LANGE
STERKE
NAGELS
LEUK
Slechts de helft der arbeiders
bij de B.M.C. in staking gegaan
Vijftig jaar geleden
OM DOLLARS
Ford ontslaat tweeduizend man
Drie vreemdelingen
over de grens gezet
Agenda voor Haarlem
ONDER DE VLOEK VAN HET VERLEDEN
Salzburg's Festival met
Mozart's „Figaro" geopend
Spoorwegstaking in Italië
Piper Cub neergestort in
Biesbosch; piloot gewond
Uit Haarlems Dagblad
van 24 juli 1906
DINSDAG 24 JULI 1956
Terwijl sommige misdrijven moed, doods
verachting en spitsvondigheid vereisen, is
het „kidnappen" een vergrijp dat bij uit
stek door lafaards wordt gepleegd. De
kleine Peter Weinberger in New York, baby
van vier maanden, werd uit zijn kinder
wagen gestolen terwijl hij sliep in het zon
netje op een zijterras van zijn ouderlijk
huis. Hij is niet meer teruggevonden en de
hoop, dat zijn ouders de kleine nog levend
zullen zien, is nu wel heel miniem. Aange
zien de kinderroof de misdaad der lafaards
is, loopt het leven van zo'n kind een enorm
gevaar door het risico, dat. de „kidnapper"
onder ogen moet zien wanneer hij het kind
niet onmiddellijk tegen de gevraagde los
prijs kan inwisselen, voordat het politie
apparaat volledig in werking is gesteld.
Het is velen niet duidelijk, waarom een
kidnapper niet het normale menselijke ge
voel kan opbrengen dat hem zou doen be
sluiten, het kind eenvoudig te vondeling te
leggen, wanneer hij eenmaal weet dat de
kans op de losprijs is verkeken. Men moet
echter het menselijke gevoel van dit soort
misdadigers niet te hoog aanslaan, aange
zien zij reeds beginnen met een welbere
kende poging tot regelrechte exploitatie
van ouderleed. Zij komen tot hun misdaad
na een redenering, die reeds een gebrek
aan normaal menselijk gevoel verraadt: de
redenering, dat zij geld zullen kunnen
slaan uit het door hen veroorzaakte ver
driet ener moeder, die haar kind in doods
gevaar weet. Hef, typisch Amerikaanse be
drijf van de kinderroof is ontstaan in een
maatschappij, waarin de tegenstellingen
tussen „paupers en prinsen" verhevigd
waren door de buitensporige luxe van de
ene en de sociale ellende van de andere
categorie. Een luxe, die onbeschaamd ten
toon gespreid werd en speciaal tot oogver
blindend decor werd gemaakt ten opzichte
van de „rijke kinderen". De wijze, waarop
de welgestelde Amerikaan zijn kinderen
meende te moeten omgeven met comfort
en verfijnde weelde, heeft bij de minder-
fortuinlijke categorie ongetwijfeld nog te
meer het menselijke gevoel verstikt, dat
nodig was om althans de eerbied te blijven
opbrengen voor de ook in welgestelde ge
zinnen aanwezige, normale genegenheid
van ouders voor kinderen.
Dit heeft ongetwijfeld ook in vele geval
len verhinderd, dat een kidnapper, die niet
slaagde in zijn opzet om de losprijs te
innen, zijn wraakgevoelens beheerste en
het kind niet tot slachtoffer maakte. De
wraak op de fortuinlijke medeburger, die
ongenaakbaar en onkwetsbaar de goede
dingen der aarde genoot, was voor de
misdadiger wellicht vaak een voldoening
voor de mislukking zijner poging om in
één slag een deel van de talrijke dollars
machtig te worden, die de ongenaakbare
bezat. De wraak van een lafaard ontziet
kinderen niet. Zij zijn gewillige slacht
offers en zij leveren geen risico op.
Hun kwetsbaarheid is bovendien vaak
de reden, waarom zij niet ongedeerd terug
keren in het ouderlijk huis, nadat het
bloedgeld is betaald. Het geval-Lindbergh,
dat wel de opzienbarendste kinderroofzaak
in de geschiedenis kan worden genoemd,
was daar een voorbeeld van. Het zoontje
van de Oceaanvlieger werd uit zijn slaap
kamer op de eerste verdieping weggeno
men en via een ladder uit het huis ge
bracht. De ladder bezweek echter onder
de last van de kidnapper en het kind. Zeer
waarschijnlijk werd de kleine Lindbergh
bij die val zo ernstig gewond, dat hij
overleed. Zijn lijkje werd later in de buurt
van het huis gevonden.
De vermoedelijke dader werd jaren na
dien gearresteerd, nadat hij kenbare munt
biljetten van de losprijs had uitgegeven. Hij
werd ter dood veroordeeld en terechtge
steld.
Peter Weinberger, een kind van enkele
maanden oud, kan reeds door gebrek aan
verzorging en goede voeding dodelijke ge
varen lopen. Wellicht zullen de ouders
nooit weten, wat er met hun kind is ge
beurd. En in dat geval zullen de ridders
van de lafheid, die in kidnappen dollars
zien, zich moeten realiseren dat alle dollars
ter wereld niet opwegen tegen het leed, dat
deze mensen omwille van dollars is aan
gedaan. J. L.
ADVERTENTIE
Schoonheidsspecialiste
Ann Seymour schrijft in
„Woman and Beauty":
„Nagels die breken en splij
ten hebben behoefte aan
een speciale olie, genaamd
NuNale. die onder de nagel
riem doordringt, snelle
groei bevordert en broos
heid voorkomt." Nu ook in
Nederland -ƒ1.80 per flacon.
mm
maakt broze nagels sterk
imp.: Dispao nv Dan Haag
Twee Duitsers en een Engelsman, die
zondag j.l. op het Zandvoortse strand wer
den betrapt op aanstootgevend gedrag,
werden, na door de politie te zijn verhoord,
over de grens gezet.
DINSDAG 24 JULI
Minerva: „Malle gevallen", alle leeft., 8.15
uur. Rembrandt: „Zo vader, zo zoon", alle
leeft;, 7 en 9.15 uur. Luxor: „Het schip dei-
verloren vrouwen", 18 jaar, 7 en 9.15 uur.
Lido: „A C als loodgieters", alle leeft.,
7 en 9.15 uur. Frans Ilals: „Marcella, een cir
cuskind", 14 j., 8 uur. Roxy: ..Man with the
gun", 14 jaar,, 7 en 9.15 uur. Palace: „Storm
over de Nijl", 14 jaar. 7 en 9.15 uur. Studio;
„Pffft, 18 jaar, 7 en 9.15 uur. Grote Kerk: 8
uur, Orgelbespeling door Friedrich Bihn.
WOENSDAG 25 JULI
Minerva: „Knock on wood", 2.30 en 8.15
uur. Rembrandt: „Zo vader, zo zoon", alle
leeft., 2, 4.15, 7 en 9.15 uur.'Luxor: „Het schip
der verloren vrouwen", 18 jaar, 2, 7 en 9.15
uur. Lido: „A C als loodgieters", alle
leeft., 7 en 9.15 uur. Frans Hals: „Marcella,
een circuskind", 14 jaar, 2.30 en 8 uur. Roxy:
„Man with the kun", 14 jaar, 2.30, 7 en 9.15
uur. Palace: „Bongo de beer", 10.30 uur,
„Storm over de Nijl", 14 jaar, 2, 4.15, 7 en
9.15 uur. Studio: Vakantie-programma, 10.30
uur: „Pffft". 18 jaar, 2.15, 7 en 9.15 uur. Rem
brandt: 10.30 uur, „Montagne's jeugdvariété".
Luxor: 10.30 uur, Gezelschap Adrie van Oor
schot.
3 Hier volgt een
3 nieuwe bescliou-
8 wing over het
3 Amerikaanse ne-
l gervraagstuk van
ome correspondent
8 in de Verenigde
1 Staten, die een reis
x maakte door het
3 zuiden der V.S. om
3 een beeld van de
3 situatie aldaar be
ft treffende de ras-
8 senkwestie te krij-
gen.
>OOOXXXXXXXX»DCOOOOCCOOOCCO
Wat verderop is een pleintje met een
fontein in het midden. Op de rand ervan
zitten twee negerjongens. Ik ga naar hen
toe en vraag hun wat dat grote gebouw is,
dat aan het pleintje staat. „Dat is het post
kantoor". Het antwoord verbaast me niet,
maar ik had niet verwacht, dat een van de
jongens me een sigaret zou aanbieden.
Natuurlijk neem ik die aan en ik ga maar
meteen naast hen op de rand van de fon
tein zitten. Nu weten de mannen op de
straathoeken positief, dat ik niet deug
Ik vraag de jongens wat ze doen. De
spraakzaamste vertelt, dat zij in de hoogste
klas van de H.B.S. zitten. Een neger-H.B.S.
natuurlijk. Op geen enkel niveau is er nog
integratie in Alabama. Maar de jongen
verdient toch ook al wat. Na schooltijd
repareert hij schoenen. Wat hij gaat doen
als hij van school is? Voorlopig verder in
het schoenenvak. Veel betere mogelijk
heden heeft hij niet. Eerst wil hij wat geld
verdienen en daarna wil hij Alabama ver
laten om naar het noorden te gaan. Daar
kan hij tenminste werk vinden, dat beter
past bij zijn schoolopleiding. Het bevalt
hem wel in Alabama, maar hij vindt dat
zijn kansen daar te gering zijn. Het lijkt
me jammer voor Alabama, dat deze be
schaafde, rustige negerjongen de staat zal
verlaten.
Als ik verteld heb, dat ik Nederlander
ben, vraagt hij opeens: „Hoe is het daar
met het rasverschil?" Ook hij denkt kenne
lijk aan weinig anders.
Boycot
Ik vraag hun hoe het staat met de boy
cot van de autobussen. Die boycot blijkt
rustig door te gaan. De negerkerken heb
ben gezamenlijk twintig „station-wagons"
aangeschaft en met deze auto's worden de
negers naar en van hun werk gebracht. Op
die manier kunnen ze hun strijd volhouden
tegen de stedelijke overheid, die hun geen
gelijke rechten wil geven in de bussen.
Het was tot dusverre in Montgomery ge
bruikelijk, dat de tien voorste plaatsen in
de bussen gereserveerd waren voor blan
ken. De (blanke) buschauffeurs hadden
echter politie-bevoegdheid en konden,wan
neer er meer dan tien blanken in de bus
kwamen, meer dan tien plaatsen aan hen
toewijzen. Zelfs konden zij eisen, dat negers
opstonden en verder staande meereden,
teneinde de blanken te laten zitten. Enige
maanden geleden heeft een negervrouw
eenvoudig geweigerd om zulk een bevel
van de buschauffeur op te volgen. Dit was
een simpele revolutionaire daad en van die
dag af dateert de boycot van de negers
tegen de bussen. De boycot wordt geleid
door dominee Martin Luther King. Hij is
de 27-jarige negerpredikant in de „Baptist
Church" aan de Dexter-straat. De andere
negerkerken in de stad hebben zich bij zijn
leiding aangesloten. Iedere week, op een
(Van onze correspondent in Washington)
Zondagochtend in Montgomery, Alabama. De straten zijn zonnig
en leeg. Alleen op de hoeken staan hier en daar een paar man
nen, blanken meestal. Ze hebben strooien hoeden op en dragen
geen jasje over hun overhemd. Het is broeierig in Montgomery
broeierig in dubbele zin. Al is dit dan de hoofdstad van
Alabama, toch is Montgomery een provincieplaats. Iedereen
kent iedereen. De mannen op de straathoeken kijken mij achter
dochtig aan. Je hoort ze denken: „zeker weer zo'n Yankee uit
het noorden, die ons op de vingers komt kijken en die ons komt
vertellen hoe wij onze negers moeten behandelen." Werkelijk,
er is geen twijfel aan, dat die mannen op de straathoeken denken
over de negers. Iedereen denkt en praat over blanken en negers
in het zuiden. Het begint een obsessie te worden.
Zaterdag heeft de president van Oosten
rijk. Theodor Körner, het Salzbui-gs Fes
tival 1956 in het Festspielhaus Theater of
ficieel geopend. Het festival is gewijd aan
Wolfgang Amadeus Mozart, die tweehon
derd jaar geleden werd geboren. Bij de
opening waren het corps diplomatique, het
Oostenrijks kabinet en vele prominente
musici aanwezig.
De openingsrede werd gehouden door
bondspresident dr. Körner, waarna de gou
verneur van de provincie, dr. Klaus, er op
wees dat de schouwburg, die door de Oos
tenrijkse architect Holzmeister dertig jaar
geleden was gebouwd, te klein is gewor
den, zodat dezelfde kunstenaar nu ook
weer de opdracht heeft gekregen tot het
ontwerpen van een nieuw gebouw, dat be
rekend is op het steeds groter aantal be
zoekers en dat ook aan de eisen van de
moderne tijd beantwoordt. In verband met
de Mozart-herdenking duurt het huidige
festival niet dertig, maar veertig dagen,
omdat men zoveel mogelijk gasten uit het
buitenland in de gelegenheid wil stellen om
het werk van Mozart te leren kennen. Het
werk van deze componist beheerst vrijwel
het gehele programma, want er worden nu
zes opera's van Mozart opgevoerd, waar
onder ook het vroege werk „Idomeneo".
Maar ook het programma van de grote con
certen, matinée's. kamerconcerten en sere
nades is voor het grootste deel gewijd aan
deze componist. De eerste avond werd ge
opend met de opvoering van „Figaro" on
der leiding van dr. K. Böhm. Het was een
prachtige interpretatie in de nieuwe Ween-
se Mozartstijl, waarvoor Böhm, Moralt en
Krips de grondslag hebben gelegd. Of
schoon de meeste zangers en zangeressen
Oostenrijkers zijn, worden de Italiaanse
opera's, dus ook de „Figaro", in het Ita
liaans gezongen.
Rond deze muzikale kern heeft men
tevens een zeer algemeen cultureel pro
gramma opgebouwd, dat ten zeerste de
aandacht trekt, namelijk de tentoonstelling
„Mozart en zijn tijd" en een zeer uitge
breid overzicht van hedendaagse relegieuze
kunst in de dom van Salzburg. De grootste
belangstelling heeft men echter voor een
honderdtal werken van de Oostenrijkse
schilder Kokoschka, die uit Praag afkom
stig zijn en dlie nu als verzameling voor het
eerst in het westen tentoongesteld worden.
Er zijn daaronder vooral drie prachtige
stadsgezichten van Praag en verder veel
grafisch werk uit de dertiger jaren. Ten
slotte trekken ook nu weer zeer veel bui
tenlandse studenten, waaronder ook Neder
landers, naar Salzburg om de zomercursus
in de muziek of de zomeracademie voor
beeldende kunsten onder leiding van Ko
koschka te volgen. Binnenkort beginnen
ook de traditionele hogeschoohveken voor
katholieke wijsbegeerte en sociologie,
waarvoor zich reeds meer dan achthonderd
deelnemers hebben aangemeld.
avond van een werkdag, houdt men in een
van de kerken een vergadering, teneinde
de „strategie" opnieuw onder de ogen te
zien. De negers zelf bewaken bij die ge
legenheid de omgeving van het kerkge
bouw. Veilig, voelen zij zich niet. Er is
reeds een bom ontploft in het voorportaal
van Maarten Luther's huis. De schade be
tekende gelukkig niet veel en deze dominee
lijkt me geen man, die men gemakkelijk
bang kan maken.
Slavernij
Werkelijk, men maakt zich niet aan over
drijving en dramatisering schuldig, wan
neer men zegt, dat de kerk van Martin
Luther King in het hart staat van het
oude slavernij-gebied. De Dexter-straat is
de brede hoofdboulevard van Montgomery,
die naar het Kapitool leidt.Vlakbij de kerk,
in het midden van die straat, heeft men
een steen opgericht, waarop te lezen staat:
„Langs deze straat bewoog zich de inaugu
ratie-parade van -Jefferson Davis, toen hij
de ambtseed af ging leggen als president
van de geconfedereerde staten van Ame
rika, op 18 februari 1861". Waarlijk, dit is
het hart van Dixie-land, het centrum van
het gebied, dat zich in de burgeroorlog
schrap zette tegen het noorden. „Dixie", het
volkslied van het zuiden, werd op die da
tum in 1861 hier voor het eerst door een
„band" gespeeld. Het is de ironie van de
geschiedenis, dat juist op deze plaats het
eerste georganiseerde verzet tot uiting
komt van de negers tegen het mensonteren
de kaste-systeem, dat als een restant van
de slaventijd is blijven bestaan.
Voor mij, een buitenlander, die slechts
één dag in Montgomery doorbracht, was
het in het geheel geen heldendaad deze
kerk van Maarten Luther binnen te gaan.
Maar voor iedere blanke, die in deze stad
woont, zou daar wél heldenmoed voor
nodig zijn. Hij zou er zijn baan, zijn
prestige en zijn vrienden mee kunnen ver
spelen. Het is gevaarlijk voor een blanke
om als een „nigger-lover", een nikker
vriend, bekend te raken.
Neen, blanke stedelingen komen hier niet
en geen wonder dan ook, dat men in blanke
kring uit den treure opmerkingen her
kauwt over die brutale negers, die niet
meer met de bus willen rijden, zonder dat
men een helder begrip heeft van de wijze
leiding, die dominee Martin Luther King
aan deze actie weet te geven.
De preek van deze dominee had voor
een groot deel betrekking op de boycot.
Het onderwerp was „The peril of the
sword" (het gevaar van het zwaard). Wat
was zijn stelling? Dat de negers geen on
recht moesten accepteren, maar dat zij zich
daarom niet met geweld mochten keren
tegen degenen, die hun het onrecht aan
wilden doen. Men mag het onrecht haten,
maar niet de mens, die onrecht bedrijft.
„Haat zo zeide de negerdominee
verwringt de persoonlijkheid. Haat en
dit sloeg ook op de blanken! doet meer
schade aan degene, die haat, dan aan hem
die gehaat wordt. Rasscheiding is onwettig
verklaard en wij de negers moeten
nu van deze theoretische beslissing werke
lijkheid maken. Men kan er ons voor ont
slaan, ons in de gevangenis stoppen. Mis
schien komt er een dag, dat onze kinderen
moeten zeggen: wij weigeren om naar
school te gaan. Maar wij moeten voor onze
mening uitkomen en passief verzet be
trachten, zoals Gandhi dat heeft geleerd."
Men kan allerminst zeggen, dat de be
slissing, die het opperste gerechtshof twee
jaar geleden genomen heeft een beslis
sing, waarbij rasscheiding in strijd met de
grondwet werd verklaard veel blanken
in het zuiden een duw in de goede richting
heeft gegeven. Integendeel. Maar een be
langrijk effect van deze beslissing ziet men
in het georganiseerde en voortreffelijk ge
leide passieve negerverzet in Alabama.
Tiet lijkt niet gewaagd te voorspellen, dat
de negers hun strijd om gelijke behande
ling in de bussen zullen winnen.
Na afloop van de preek had ik nog even
een gesprek met de dominee. Er is voor
deze boycot natuurlijk veel geld nodig.
Openlijk durft een blanke dit verzet zelden
of nooit te steunen, maar nu en dan krijgt
Maarten Luther een bijdrage, met de ver
melding „van een blanke vriend".
Zondag heeft Koning Boudewijn in Brussel een parade afgenomen. De Koning
onderhield zich bij deze gelegenheid met enkele veteranen onder wie een
invalide uit de Koreaanse oorlog.
ROME (Reuter) In Italië hebben
dinsdag ongeveer 190.000 spoorweglieden
het werk voor vierentwintig uur neerge
legd als protest tegen de „traagheid",
waarmee de regering hun eisen voor ho
gere lonen en betere arbeidsvoorwaarden
behandelt. Te middernacht begon de sta
king. De treinen stopten bij de dichtst bij-
zijnde stations en ook het internationale
treinverkeer kwam stil te liggen. Spoedig
begon, hoofdzakelijk met militair perso
neel, een nooddienst te werken. Aangezien
ook de overwegwachters het werk hadden
neergelegd, reden deze weinige treinen
zeer langzaam. Alleen bij de gevaarlijkste
spoorwegovergangen werd door verkeers
politie toezicht gehouden. In sommige de
len van Midden- en Zuid-Italië werd het
vervoer door militaire vrachtauto's en bus
sen overgenomen. Het internationale lucht
verkeer werd uitgebreid.
Het stakingsparool is zowel van de com
munistische als de niet-communistische
vakbonden uitgegaan.
Het kabinet zal er zich dinsdag over be
raden, of de eisen van het spoorwegperso
neel zullen worden ingewilligd om verdere
stakingen te voorkomen.
Ook in Frankrijk
De onafhankelijke vakvereniging van
Franse stokers en machinisten heeft haar
8000 leden opgeroepen dinsdag voor 24 uur
in staking te gaan om eisen inzake ar
beidsvoorwaarden kracht bij te zetten. De
leden van deze vakbpnd vertegenwoor
digen ongeveer een derde van het rijdend
personeel van de Franse spoorwegen.
De bond heeft meegedeeld, dat de sta
king zich niet tot Algerije zal uitstrekken,
hoewel dat grondwettelijk Frans grondge
bied is, om daar geen last te bezorgen aan
de Franse troepen-bewegingen.
De staking blijkt een duidelijke misluk
king te zijn. Om half zeven liepen alle
treinen bijna normaal; in Parijs vielen
slechts drie stations uit en de forensen
konden normaal naar het werk.
In de Dordtse Biesbosch is maandag een
Piper Cub, die in opdracht van de coöpera
tieve landbouwvereniging „Aller Belang"
sproeiwerkzaamheden moest uitvoeren, bij
het opstijgen voor de eerste vlucht veron
gelukt.
Het vliegtuigje kwam slechts een halve
meter boven de grond, vloog over een brede
vliet, maar raakte de kant van dit water
en draaide 180 graden om zijn as. Het toe
stel werd totaal vernield. De piloot, de 35-
jarige Hagenaar H. Kelder kreeg een ge
broken been, een hoofdwond en enkele ge
kneusde ribben en moest naar een zieken
huis in Dordrecht worden vervoerd.
Het is gebruikelijk dat sproeiwerkzaam
heden in de Biesbosch worden uitgevoerd
door helikopters. De Piper Cub was inge
vallen voor een helikopter, die in reparatie
moest.
De eerste prentbriefkaarten uit de zon
nige verte heb ik binnen. Leuk. Ze zijn
vandaag gekomen. Van Dirk en Miep en
van Wim en Bets. Ik heb bij mijn ontbijt,
een diepblauw meer met mooie, hoge ber
gen en een stukkie onwaarschijnlijk-groene
zee met nóg groenere palmen naast mijn
bescheiden boterham met kaas gekregen.
Dirk, Miep, Wim en Bets zijn benijdens
waardige personen. De ene kaart komt uit
Zwitserland en de andere uit het zuiden
van Frankrijk; de twee koppeltjes maken
het ondanks de afstand die zij bewaard
hebben, beide precies even best.
Het is mooi weer aan het meer. En het
is mooi weer aan zee.
Het Zwitserse hotel is netjes en niet
eens zo gek duur.
En het Franse hotel is proper en betame
lijk en de prijs valt reuze mee.
En alle vier ontbijten ze zij het in
twee duetten op een balkon in de zon:
knappende verse broodjes met honing.
Het brood dat is mijn jarenlange
prentbriefkaart-ervaring het brood in 't
eigen goede vaderland zit de eigen goede
vaderlanders hóóg. Het brood in Nederland
is nooit knapperig. Onze kadetten, van een
soort watten vervaardigd zijn de vreem
deling een kleffe klap in het gelaat. De
landgenoot ervaart dit wanneer hij op een
buitenlands balkonnetje in de zon zijn
knappertjes knapt. Dirk, Miep, Wim en
Bets maken het best. Zij hebben reeds vele
leuke wandelingen gemaakt; zij hebben
lekker gezwommen en zij hebben reuze-
aardige mensen ontmoet.
Er zijn véél Hollanders overal.
Dirk, Miep, Wim en Bets zijn zelf Hol
landers, maar dat blijken zij vergeten te
hebben. Het schijnt dat als je elf maanden
per jaar tussen elf millioen Hollanders
verkeert, de twaalfde maand een sombere
schaduw krijgt door de nabijheid van Hol
landers.
Ik begrijp dat nooit, maar het is een be
kend verschijnsel. Op beide mooie, glan
zende prentbriefkaarten staat een zinne
tje van dezelfde strekking: er zijn hier
nogal wat Hollanders, maar wij ontlopen
ze zoveel mogelijk. Ik denk, dat die
nogal wat Hollanders 't zelfde op hun
prentbriefkaarten schrijven en dat zij mijn
Dirk en Miep en Wim en Bets trachten
te ontlopen. Als Dirk en Miep en Wim en
Bets dat zouden weten, zouden zij veront
waardigd zijn. Want Miep en Wim en Dirk
en Bets beschouwen zich zelf uiteraard als
het soort Hollanders dat je niet ontlopen
moet. Zo gaat dat. Er moet iets zijn,
waar je je zelf aan omhoog kunt trekken.
Ik wilde u alleen maar doen weten dat
die beide leuke spannetjes het goed ma
ken en het best naar hun zin hebben.
Alles is mooi blauw en goud en zonnig
en de broodjes knapperen. En het is alle
maal keurig en de prijs valt reuze mee.
Ik verwacht nu ook wel spoedig de
kaarten van Joop en Mia en van Theo en
Zus. ELIAS
(Van onze correspondent in Londen)
De arbeiders van de British Motor Cor
poration (B.M.C.)hebben op de eerste
dag van de staking op aarzelende wijze op
de oproep van de vakbonden om het werk
neer te leggen gereageerd. Volgens de
B.M.C. heeft 53 percent van het personeel
het stakingsbevel in de wind geslagen;
23.178 van de 43.444 arbeiders hadden zich
aangemeld. In het Lagerhuis deelde de mi
nister van Arbeid MacLeod, mede, dat
28.000 van de 51.000 arbeiders aan het
werk waren gegaan, hetgeen 55 percent is.
Het stakingscomité betwist de door de
Corporation verstrekte cijfers, maar in elk
geval is reeds gebleken, dat slechts weinig
arbeiders de staking werkelijk wensen. De
staking heeft echter de produktie in een
aantal fabrieken stopgezet en dreigt in en
kele dagen tijds vrijwel het gehele bedrijf
tot stilstand te brengen. Pas na afloop van
SPANJE, juli De hoofd
weg van Murcia naar Al-
meria is om de honderd me
ter voorzien van een waar
schuwingsbord: uitholling
overdwars. Dan is het zaak
de rem te gebruiken, want
deze uithollingen vormen
geen kinderachtige obstakels
Het zijn vaak diep uitge
slepen geulen, veroorzaakt
door het smeltwater dat in
het voorjaar dartel van de
bergen stroomt en zich van
een rode lijn op de kaart van
Spanje niets aantrekt. Nu,
midden in de zomer, heeft
men blijkbaar nog geen ge
legenheid gehad de meege
voerde stenen sommige
zo groot als kinderhoofden
op te ruimen. Wat zou het
ook: in maart worden ze
automatisch weggespoeld en
dan blijven er weer andere
achter.
We zijn al een flink eind
in de provincie Almeria
doorgedrongen, als we links
af slaan, gehoorzaam de pijl
volgend die ons verwijst naar
Las Cuevas del Almanzora.
Las Cuevas de holen; men
heeft ons verteld, dat hier
nog honderden mensen de
ingewanden van de berg be
wonen.
De weg wordt voortdurend
slechter, de gemiddelde snel
heid daalt tot twintig kilo
meter per uur. Hotsend on
botsend, in constante vrees
voor de veren van de wagen,
rijden we het dorp binnen.
Het ziet er niet imponerend
uit met zijn tegen elkaar
steun zoekende leemgele
huizen, maar hol woningen
zijn het toch niet.
„Dan moet u nog even
verder", verklaart een van
de weinige inwoners, die
zich in dit hete middaguur
op straat bevinden. Hij is
meteen bereid als gids op te
treden en we boffen Fer
nando Pilar staat aan het
hoofd van de dorpsschool en
spreekt wel tien woorden
Frans.
Alle leven is verstard, ook
daar, waar we tegenover een
gelig-rode rotswand tot
staan komen. De dode ogen,
die ons hieruit aanstaren,
zijn vensters en deuren.
Maar uit een paar schoor
stenen, vreemde, piramide
achtige steenklompen boven
op de rots, kringelen luie
slierten rook. Hier leven dus
menselijke wezens.
Zij slapen, de uren van de
siësta zijn heilig en we aar
zelen: „Zouden we dan maar
niet liever terugkomen?"
Maar de dorpsintellectueel,
die zich vermoedelijk ver
wonderd afvraagt waarom
wij naar al deze el
lende komen kijken, haalt
zijn schouders op en zegt
onverschillig: „No es nada
komt er niet op aan." Hij
heeft al een paar deuren
opengestoten om de bewo
ners op te wekken zich aan
de vreemdelingen te laten
zien. Dat zal ze allicht een
paar pesetas opleveren.
Daar staan ze dan, schuwe,
tegen de zon knipperende
verschoppelingen; een vrouw
met 'n doezelende baby op de
arm, een paar mannen in
lompen, een naakt jongetje
met een bol ondervoedings
buikje.
„Vroeger was dit een ko
lonie van wel duizend men
sen", zegt Fernando. „Nu
zijn er nog hoogstens hon
derd over."
Honderd te veel, constate
ren we in stilte, als we ons
in een van deze holen wa
gen. Een vrouw zit er ge
hurkt bij een open vuur,
waarvan de rook maar door
een opening in de zoldering
moet zien te ontsnappen. Er
pruttelt iets in een pan, een
kwalijk riekende brij. Naast
het vuur zien we in een
wankele kinderstoel een jon
getje van een jaar of vier.
Het kijkt wezenloos voor
zich uit, speelt wat met een
korst brood en schijnt zelfs
de kracht' niet te hebben om
de vliegen van zich af te
slaan.
Ons herinnerend, dat de
meeste dorpsbewoners in de
kwikzilvermijnen werken,
vragen we onze gids hoe de
ze mensen aan de kost ko
men. Hij haalt nogmaals on
bewogen zijn schouders op.
„Met bedelen", zegt hij on
verschillig. „Soms proberen
de mannen het wel eens een
tijdje in de mijnen, maar ze
houden het nooit lang vol.
Er zijn er ook bij, die ketels
en pannen- repareren."
Och wat, armoede is er al
tijd geweest en zal er ook
wel blijven, is het harteloze
oordeel van vele Spanjaarden
Geld om woningen te bou
wen is er nu eenmaal niet.
De bevolking van Spanje,
om en nabij negenentwintig
miljoen, neemt per jaar met
driehonderdduizend toe. Om
deze normale aanwas bij te
houden, zouden er jaarlijks
ruim honderdduizend nieuwe
woningen moeten zijn. Men
brengt het met veel moeite
tot vijfentwintigduizend. In
een land, dat de gevolgen
van een afgrijselijk wrede
en verwoestende burgeroor
log zeventien jaar na het
einde ervan nog lang niet te
boven is gekomen, leidt al
leen al het huizengebrek tot
ontstellende sociale en mo
rele problemen. Waar moet
men de tweehonderd mil
joen gulden vandaan halen
voor een bouwprogram
waarmee men alleen maar
bij zou blijven? En verder:
hoe komt Spanje aan vol
doende energie voor de in
dustrie, als er te weinig re
gen valt om de in de bergen
gelegen electrische centrales
te doen functioneren? Uit
welke bron moeten de mid
delen komen om de land
bouw te moderniseren en om
de talrijke slechte wegen te
maken?
Ondanks de Amerikaanse
steun aan Spanje blijft er zo
ontzaggelijk veel te doen> dat
niemand zich bezorgd kan
maken om de tienduizenden
holbewoners. Ze leven onder
de rook van Madrid, vlakbij
Saragossa en in de onmid
dellijke omgeving van Bur
gos, vooral hier in het zui
den, waar men naast de in
drukwekkende pracht van
Sevilla, Granada en Cordo
va de achterlijkste toestan
den aantreft. De cijfers van
de kindersterfte liggen er ver
boven het landelijk gemid
delde.
En toch wordt er gezongen
en gedanst. Wanneer we
sprakeloos uit de holwoning,
vunzig maar koel, in het hel
le zonlicht zijn getreden, laat
een jongeman zijn vingers
over de snaren van een gi
taar glijden en hij zingt een
opwindende flamenco. Kin
deren met vroegrijpe ge
zichtjes klappen syncoperend
in hun handen en stampen
met hun blote voeten de
maat mee. Dat doen ze ech
ter niet voor niets. Als we
wat kleingeld in hun smoe
zelige knuisten hebben ge
stopt, wenden we ons van
hen af met een gevoel van
onmachtig medelijden, dat
zo na verwant is aan schuld.
J. K.
de twee weken vakantie, die vrijdag be
ginnen, zal een oordeel over de omvang
van het conflict kunnen worden gevormd.
Volgens de vakbonden waren het voor
namelijk de ongeorganiseerden die niet
staakten. In sommige fabrieken van de
B.M.C.-groep werd voor honderd of ne
gentig percent gestaakt. De Morrisfabriek
in Oxford ligt geheel stil. In de technische
industrie hebben de zogenaamde vertrou
wensmannen van de vakbonden de leden
vrijwel geheel in hun macht. Deze functio
narissen zijn voor een belangrijk deel com
munisten. Ook onder communistische in
vloed heeft de metaalarbeidersbond on
langs besloten onder geen beding overtol
ligheid als motief voor ontslag te aanvaar
den.
De staking heeft reeds geleid tot een te
rugslag bij andere automobielfabrieken.
Ford was gisteren gedwongen tweeduizend
arbeiders te ontslaan wegens onvoldoende
aanvoer. Er wordt namelijk ook gestaakt
bij een carrosseriefabriek van de B.M-C.-
groep, die voor Ford werkt. Gisteravond
ging tweederde van de nachtploeg bij de
B.M.C. in staking.
Bij de stakende fabrieken gaat het rus
tig toe. Er deden zich weinig incidenten
voor. Alleen in Coventdy waren er enkele
botsingen tussen stakers en werkwilligen.
Er was een tekort aan stakingsposten, die
vand,aag zouden worden versterkt. De sta
kingsleiding vertrouwt, dat binnen een
paar dagen het bedrijf geheel stil zal ko
men te liggen.
De leiders van de vakbonden hebben ge
waarschuwd, dat er op een weigering om
te staken strenge straffen staan, zoals grote
boetes en mogelijk uitstoting uit de orga
nisaties, hetgeen betekent, dat deze arbei
ders elders zeer moeilijk werk zullen kun
nen vinden, daar ongeorganiseerde arbei
ders in de Britse industrie weinig kans heb
ben aan de slag te komen.
Beschuldiging
De staking zal niet nalaten het algemene
gevoel van onbehaaglijkheid over de eco
nomische situatie in Groot-Brittannië nog
te versterken. De regering staat tegenover
de beschuldiging, dat zij bewust aanstuurt
op het scheppen van een werkloosheids
reserve als loon- en prijsdrukkende fac
tor. Zij ontkent dit echter ten stelligste.
Niettemin is deze nieuwe staking de eerste
grootscheepse actie van de Britse vakbewe
ging tegen de al of niet vermeende aanval
op de zogenaamde „full employment", de
werkgelegenheid voor allen. Een halsstar
rige houding van de arbeiders om geen ver
andering van werk toe te staan zou echter
de Britse economie verlammen.
Uit Sebastopool wordt geseind dat 2500
zeelieden een vergadering hebben gehou
den, waarin zij een adres opstelden om
lotsverbetering, dat aan admiraal Skydlof,
den nieuw-benoemden Commandant van
het Zwarte Zee-eskader, zal worden op
gezonden. Besloten werd dat de geheele
bemanning aan het muiten zal slaan, in
dien deze eisen niet worden ingewilligd.
Dat kan daar weer een mooie boel
worden!
