DE SAMENZWEERDERS
Eisenhower en Nixon: „zonder
vrede is er geen toekomst"
Egypte zal Britse en Franse
schepen niet achterstellen
Bunno op zoek naar Luilekkerland
Kloof tussen ons en de communistische
landen moet overbrugd worden
Wervingsacties voor nieuwe loodsen
wekt beroering bij Kielerkanaal
Litteraire
Kanttekeningen
VRIJDAG 24 AUGUSTUS 1956
4
Bonn wil contact met Duitse
geleerden in Sovjet-Unie
Radio-actief perron
Duitsers hebben geen animo
voor officierscarrière
EOKA herinnert de Britten
aan „Thermopylae"
Ultimatum van gouverneur
Harding verworpen
Japanse premier kiest zijde
van Tsjang Kai Tsjek
Fondsoptiekzaken
verlagen de prijzen
VESTDIJK'S HULDE AAN REMBRANDT
Een magistrale dichtbundel
LIKDOORNS
f VERVOLGVERHAAL^
door Friedrich Bruegel
Agenda voor Haarlem
Van onze correspondent in Washington)
Zowel vice-president Nixon als president
Eisenhouwer heeft tot slot van de Republi
keinse conventie te San Francisco een rede
gehouden, die diepe indruk heeft gemaakt.
Zij aanvaardden daarbij hun benoemingen
als kandidaten voor het presidentschap en
het vice-presidentscliap. Nixon, die door de
democraten als een „beul" gekenschetst
werd vanwege zijn grove aanvallen op hen
(„twintig jaar verraad") in de verkiezings
campagnes van 1952 en 1954, schijnt een
andere taktiek te volgen, althans op hoog
niveau te beginnen, en meer decorum te
betrachten. Het viel op, dat geen van beide
sprekers een aanval deed op de Democra
ten. Beiden spraken in hooggestemde be
woordingen over hun taak, en legden het
accent op de noodzaak de vrede te bewaren.
„Zonder vrede is er geen toekomst", zo zei
den zy.
Eisenhower zou met zijn grote populari
teit in staat zijn een oplossing te bevor
deren van het negervraagstuk. Eisenhower
zei verder, dat zijns inziens de uitwisseling
van bezoekers tussen de Verenigde Staten
en de communistische landen (communis
tisch China kennelijk uitgezonderd) van
belang is, teneinde de kloof met de volken
onder communistisch bewind te overbrug
gen.
Eisenhower en Nixon trachtten beiden
enthousiasme op te wekken bij de jeugd,
hetgeen overigens zeer opvallend was ge
durende de gehele Republikeinse conventie.
Dit is een wijze taktiek in een land, waar
niet alleen de jongeren, doch iedereen er
waarde aan hecht te behoren tot de partij
van de jeugd.
De president zei: wij moeten trachten de
kloof die tussen ons en de communistische
landen bestaat, te overbruggen; wij moeten
onze nationale kracht handhaven, zowel op
moreel als op economisch en militair ge
bied en gezamenlijke veiligheidsmaatrege
len moeten een waarborg vormen tegen
tedere agressie. Een oorlog met kernwapens
kan voor geen der partijen een overwin
ning opleveren, aldus Eisenhower.
Geen welvaartstaat
De vice-president verklaarde dat Eisen
hower in de gehele wereld wordt gezien als
een levend symbool van de vrede. Door de
grootheid van de Verenigde Staten, die
gebaseerd is op vrijheid, zal het commu
nisme niet overwinnen. De regering van
president Eisenhower rust op de grondslag
ADVERTENTIE
Rakettendeskundigrn aan de Zwarte
Zee in „geestelijke quarantaine"
Van onze correspondent in Bonn)
West-Duitsland heeft de Sovjet-Unie te
verstaan gegeven dat de bondsregering er
prijs op stelt dat haar consulaire ambte
naren in Moskou in contact kunnen tre
den met een groep Duitse geleerden en
technici, die sedert het einde van het
vorige jaar in Soechoemi aan de oostkust
van de Zwarte Zee, in een soort „geeste
lijke quarantaine" worden gehouden.
De groep bestaat uit 45 raketdeskun
digen, die in de oorlogsjaren te Peene-
münde aan Hitlers VI en V2-raketten
hebben gewerkt. In 1947 en 1948 werden
zij in Oost-Duitsland gedwongen contracten
te tekenen, waarbij zij zich verplichtten
gedurende een aantal jaren in de Sovjet-
Unie te werken. Deze contracten zijn thans
afgelopen en de geleerden en technici wil
len naar huis, merendeels naar de bonds
republiek, doch voor een klein deel ook
naar Oost-Duitsland.
De wens daartoe gaven zij aan de West-
duitse ambassadeur in Moskou te kennen.
De Russische autoriteiten weigerden ech
ter Westduitse consulaire ambtenaren naar
Soechoemi te laten gaan om het vertrek
der experts te regelen. Zij beweren dat de
consulaire vertegenwoordiging der Duitse
deskundigen-aan de Oostduitse regering is
voorbehouden. De Westduitse ambassadeur
in Moskou, dr. Haas, die zondag voor be
sprekingen met de regering in Bonn wordt
verwacht, heeft tegen de Russische hou
ding reeds protest aangetekend.
Prof. Hallstein heeft de Russische zaak
gelastigde in Bonn meegedeeld, dat de
politieke splitsing van Duitsland geen ver
deling van het staatsburgerschap mee
brengt, en dat de regering in Bonn zich
gerechtigd acht alle Duitsers consulaire
bijstand te verlenen. Zij wil die overigens
in het onderhavige geval beperken tot die
geleerden en technici, die naar West-Ber-
lijn of de bondsrepubliek terug willen. De
secretaris-generaal van het Westduitse
ministerie van Buitenlandse Zaken wees
er de Russische zaakgelastigde Koedriav-
zev verder op dat de diplomatieke betrek
kingen tussen de twee landen op weder
kerigheid berusten en dat de Russische
diplomatieke ambtenaren in de bonds
republiek irt* contact mogen treden met
elke Russische staatsburger in West-
Duitsland.
coooococcaxxx^xocococoaxxxxxxxxxcooococooooocxxxcocco
Een onvoorzichtige kruier liet gisteren
op een der perrons van King's Cross
Station te Londen een grote bus met g
radio-actieve stof vallen, die bestemd
was voor een ziekenhuis in Hall. Ge-
alarmeerde geleerden van het Britse
atoomcentrum Harwell kwamen met een 8
politiewagen naar het station om de bus 'j,
deskundig te sluiten en het perron g
wetenschappelijk te laten reinigen. 8
b
ÓXCOCOCCOXOCOO^>COC<XOOC>OOOODOOCXX>OC>DOOOOOOCX>DOOOCO^
van welvaart, veiligheid en streven naar
wereldvrede. Wij geloven in welvaart en
de mens, maar niet in de welvaartstaat. De
lnviduele Amerikanen moeten vrij zijn.
Geen goedwillende arbeider mag zonder
werk zijn. De Republikeinen erkennen, dat
de boeren geen eerlijk deel krijgen van het
nationale inkomen, maar zij geloven er een
oplossing voor te hebben. De partij zal niet
rusten voor elke neger in het land alle
mogelijkheden, ook op onderwijsgebied,
heeft die beschikbaar zijn voor alle andere
Amerikanen.
De nationale verdediging berust op: vol
doende militaire kracht om elke aanval af
te schrikken; een deelgenootschap met an
dere vrije landen, alsmede een economische
politiek op lange termijn om bondgenoten
bij te staan als dat nodig is en op een van
verbeeldingskracht getuigend program om
overal ter wereld de mensen te winnen,
aldus Nixon.
BONN (United Press) De Westduitse
regering heeft toegegeven, dat er weinig
animo blijkt te bestaan voor de opleiding
tot officier in het leger der bondsrepubliek.
Om aan de verplichting te voldoen, in 1959
een leger va.n een half miljoen man op de
been te hebben, moet de bondsrepubliek
aan het eind van dit jaar 96.000 man onder
de wapenen hebben. De honderdduizendste
vrijwilliger heeft zich in Hannover gemeld.
Een groot percentage dezer vrijwilligers
zal evenwel bij de medische keuring wor
den afgewezen. De grootste zorg is echter,
dat het nieuwe leger in de komende maan
den niet voldoende officieren zal hebben,
om de vrijwilligers, die worden goedge
keurd, op te leiden.
NICOSIA (Reuter/U.P.) Vlugschrif
ten ondertekend door de EOKA-leider
Dighenis zijn donderdagmiddag in Limassol
op Cyprus verspreid. Hierin wordt de op
roep van de regering van Cyprus tot de
opstandelingen om zich met hun wapens
over te geven, verworpen. De EOKA-leider
zegt in het vlugschrift, zijn vrijheid van
handelen te zullen hernemen (dat wil zeg
gen het door de EOKA een week geleden
afgekondigde bestand op te zullen heffen)
als de eisen tot overgave van de Cyprische
regering niet worden ingetrokken en de
onderhandelingen „op de grondslag van
aartsbisschop Makarios' voorwaarden" niet
tegen 27 augustus te middernacht zijn
hervat.
Het vlugschrift van de EOKA heeft als
titel: „Overwinnaars geven zich niet over."
Er staat onder meer in: „Al eerder in de
Griekse geschiedenis vroeg de vijand om
het neerleggen van de wapens, voor Ther
mopylae in de vijfde eeuw voor Christus.
De vijand ontving toen als antwoord:
„Neen, kom ze maar halen." Als militaire
leider van de strijdende Cyprioten ant
woord ik op het bevel tot overgave van de
Britse regering eveneens: „Neen, kom ze
maar halen"."
Een woordvoerder van de Cyprische
regering heeft gezegd, dat de regering vast
houdt aan haar voorstel tot overgave. „Wij
hopen dat de leden van de EOKA het
laatste vlugschrift negeren en gebruik
zullen maken van de edelmoedige voor
waarden, waarop zij zich uit hun tegen
woordige toestand kunnen losmaken," zei
hij. De ethnarchische raad van de Grieks-
orthodoxe kerk op Cyprus heeft in een ver
klaring herhaald, dat de vrijlating van de
verbannen aartsbisscop Makarios de hoofd
voorwaarde is voor enige verdere politieke
ontwikkeling op Cyprus.
PORT SATD (AFP/Reuter) Een direc
tielid van de nieuwe Egyptische Suez-
kanaalmaatschappij heeft verklaard, dat in
geen geval Britse en Franse schepen zul
len worden achtergesteld, wanneer er ge
brek aan loodsen komt te bestaan doordat
de Britse en Franse loodsen in groten ge
tale ontslag nemen. Als Egypte deze lan
den zou willen achterstellen, zo werd ge
zegd, zou het kunnen aanvoeren, dat de
Britse en Franse gebruikers van het kanaal
geen passagegeld aan de Egyptische maat
schappij betalen. Egypte houdt echter
rekening met de bijzondere omstandighe
den, en volstaat met de betrokken scheep
vaartmaatschappijen te debiteren voor het
verschuldigde.
De Egyptische kanaalmaatschappij kan
alleen niet voor vertraging verantwoorde
lijk worden gesteld als er buitenlandse
loodsen ontslag nemen. Reeds zijn dertig
nieuwe loodsen in dienst genomen en er
zullen er nog meer volgen. Zij moeten
echter eerst worden opgeleid. Het aantal
loodsen dat niet van verlof is terugge
keerd, zo wordt van niet-officiële zijde
vernomen, is 26; vijftien Fransen, acht
Britten, twee Noren en één Nederlander.
Een woordvoerder van het Franse mi
nisterie van Buitenlandse Zaken heeft ver
klaard, dat de regering de Franse loodsen
niet kan vragen voor onbepaalde tijd tegen
hun zin in dienst van de Egyptische ka
naalmaatschappij te blijven. De woord
voerder prees deze loodsen, die onder de
huidige moeilijke omstandigheden op hun
post blijven en zo stagnatie in het verkeer
voorkomen.
De nieuwe Suez-kanaalmaatschappij
heeft de Egyptische diplomatieke missies
in het buitenland gevraagd loodsen aan te
werven. Duitse loodsen in het Kieler
kanaal dat Sleeswijk-Iiolstein doorsnijdt,
zouden reeds door vertegenwoordigers van
de Egyptische regering zijn benaderd. De
Egyptenaren zouden een tienjarige er
varing als loods verlangen en een salaris
van f 8000 per maand bieden. Tot dusver
heeft nog geen enkele loods een dienst
betrekking aanvaard, doch onder de 225
loodsen is heftige beroering ontstaan,
vooral met het oog op de hoge tractemen-
ten. Volgens onbevestigde berichten zouden
vier loodsen hun contract hebben opge
zegd.
De Franse en Britse (meest van Malta
afkomstige) technici die bij de elektrici-
teits- en gasbedrijven van Alexandrië
werken, zijn op verzoek van de gemeente
raad naar administratieve functies over
geplaatst. Zij zijn in dienst van een Franse
maatschappij, die een tot 1969 lopend con
tract heeft voor de gas- en elektriciteits
voorziening van de stad.
Donderdag hebben de aandelenkoersen
op de New Yorkse effectenbeurs zich aan
vankelijk hersteld. Zij waren als gevolg
van de Suezkanaalcrisis en de mogelijk
heid van hogere binnenlandse rente
tarieven gedaald. Voor sommige aandelen
bedroeg het herstel drie dollar. Ook de
omvang van de handel nam aanzienlijk
toe. Er was grote vraag naar staal-, me
taal-, vliegtuig- en olieaandelen. De goud
prijs op de Parijse markt is echter sterk
gestegen.
TAIPEH (AFP) Premier Hatojama
van Japan heeft generalissimus Tsjang Kai
Tsjek van nationalistisch China de verze
kering gegeven, dat Japan aan de „kant
van het vrije China tegenover het commu
nistische gevaar" staat. In een brief, die
een Japanse delegatie die Formosa bezoekt,
aan de nationalistische leider heeft over
handigd, verklaart Hatojama te hopen op
een „spoedig succes van de nationalisten
bij de herovering van het vasteland". Vol
gens Hatojama is het succes van de com
munisten slechts tijdelijk. Hij spreekt zich
uit voor versteviging van de vriendschap
pelijke betrekkingen tussen Japan en na
tionalistisch China.
Tsjang Kai Tsjek noemde de brief van
Hatojama „geruststellend". „Hij verdrijft
alle eventuele twijfel van' de vrije wereid
en het Chinese volk ten aanzien van de
Japanse positie in de strijd tegen het com
munisme", zo meent hij.
De door ziekenfondsen geëxploiteerde
optiekzaken, vier in Amsterdam en drie
in Den Haag, zullen met ingang van 3 sep
tember de tarieven verlagen.
Deze tarieven waren gebaseerd op de
oude verkoopprijzen van de opticiens,
waarop dertig percent korting werd ver
leend. De opticiens hebben op 15 augustus
hun prijzen voor brilleglazen en monturen
verlaagd. De ziekenfondszaken hebben nu
hun tarieven vastgesteld op basis van de
nieuwe particuliere opticienstarieven, ver
minderd met vijftien percent.
In de gevallen waarin de oude regeling
(30 percent korting op de vroegere parti
culiere prijzen) voor de verzekerden gun
stiger is, wordt deze oude regeling ge
hanteerd.
Dit betekent, dat in de prijsklasse van
de goedkopere monturen de korting alge
meen boven de thans geldende dertig per
cent uitgaat. De besturen van de zieken
fondszaken hebben gemeend dit te kunnen
doen, omdat de voorlopige resultaten over
1956 het mogelijk maken de ziekenfonds
verzekerden, die op goedkope monturen
zijn aangewezen, nog meer tegemoet te
komen.
Voor brilleglazen blijft de oude regeling
gelden. Slijploon zal niet worden berekend,
hetgeen een korting betekent van 25 tot
45 percent op de door de particuliere op
ticiens berekende prijzen. Voor niet-ver-
zekerden worden dezelfde prijzen berekend
als voor verzekerden.
De voorzitter van de Centrale Bond van
Onderling Beheerde Ziekenfondsen, de
heer C. J. van Lienden, heeft over deze
tariefsverlagingen verklaard, dat het de
ziekenfondsen slechts gaat om prijsrege-
lend op te treden en de verzekerden ge
legenheid te geven zich tegen redelijke
prijzen van de onmisbare brillen te voor
zien. De door de Federatie van Opticiens
organisaties op 15 augustus afgekondigde
prijzen liggen op een enkele uitzondering
na aanzienlijk hoger dan de prijzen van de
ziekenfondsoptiekzaken. Daarom gaan deze
z:aken met hun prijsregelend werk door, al
dus de heer Van Lienden.
De Centrale Bond van Ziekenfondsen
heeft zich steeds op het standpunt gesteld
dat een korting van dertig percent zonder
maximum verantwoord was, hetgeen door
de ervaring bij de exploitatie van de zie
kenfondszaken is bevestigd. De nieuwe
prijzen van de opticiens bereiken volgens
de heer Van Lienden het gemiddelde van
dertig percent korting echter nog op geen
stukken na, zodat de prijsregelende actie
wordt voortgezet.
En steeds maar vond hij allerlei moeilijkheden op zijn wegOver hoge bergen
en langs diepe afgronden moest hij; nu eens voerde een steile trap naar een hoge
rotswand, dan weer moest Bunno van steen tot steen over een snelstromende beek
stappen.
Neegemakkelijk had hij het niet. Soms leek het wel of hij er spijt van kreeg,
ooit naar Luilekkerland te hebben gewild. Als hij dit alles van te voren geweten
had, tja
MET EEN CYCLUS van twaalf gedichten en een acrostichon, waartoe de opdracht
van het ministerie van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen onder de hand uit
groeide, heeft Vestdijk zijn bijdrage geleverd tot de herdenking van Rembrandt. Het
mag destijds in het duel-in-proza met Henriëtte van Eyk op het wapen der spits
vondige fantasie, waaruit de roman „Avontuur met Titia" voortkwam, een schertsend
hanteren van het thema-Rembrandt zijn geweest, waarin Vestdijk zich een virtuoos
toonde hier, in deze bundel „Rembrandt en de engelen" (verschenen bij Bert
Bakker-Daamen N.V.), is hij, in gesprek met de meester, zélf een meester geworden.
Niet elk gedicht van deze cyclus, niet iedere strofe van elk gedicht, is tot volstrekte
poëzie geworden. Maar het geheel van dit architectonisch-muzikaal werk getuigt
van een „kunnen", dit kunnen van een zo onmiddellijk-flitsend contact tussen het
medium der poëzie en de essentie van Rembrandts meesterschap, dat men dit eer
betoon aan de grootste der groten onzer schilderkunst tot het waardigste en zinrijkste
moet rekenen, dat ter gelegenheid van dit eeuwfeest is geschreven.
ADVERTENTIE
VERWIJDERD MET
WONDEROLIE
Weg met onhandige likdoornrlngen en gevaar
lijke scheermesjes. Een nieuw vloeibaar middel.
NOXACORN, neemt de pijn weg in 60 seconden.
Eeltplekken en eksterogen verschrompelen met
wortel en al. Bevat gezuiverde wonderolie,
jodium en het pijnstillende benzocaïne. Een
flesje NOXACORN Antiseptisch Likdoorn
middel van L 1.35 bespaart U veel ellende. (602)
Misschien, waarschijnlijk zelfs, kon en
kan het uiterste, dat over dit wonderwerk
van penseel en pen en stift nog onder
woorden te brengen is, alleen in poëzie
worden gezegd. Als dichter heeft Vestdijk
zich dwars door zijn formidabele kennis
heen een weg gebaand tot het werk, tot
diep in het werk, tot de achtergronden, de
ondergronden en bovenhemelen ervan,
daarbij de kunsthistorische interpretaties,
de vaktechnische commentaren, de gero-
mancieerde biografieën ver en ver achter
zich latend. Elk gedicht is een visie, elke
visie een schouwen, als vrucht van een
langdurig en intensief bèschouwen. Hier
bewierookt niet een „kenner" in zelotisch
vakjargon de Meester, maar waagt - ja,
waagt - een dichter het, met een der zijnen
te spreken over het onuitsprekelijke, het
ondoorgrondelijke, het kwellend-onvervul-
bare van elke geheime opdracht der ci-ea-
tie. Hoe had hij. Vestdijk, - was hij minder
dicht tot Rembrandt genaderd - anders
kunnen dichten van een schrijnend clair-
obscuur? Van de hemelhel, die ieder is be
schoren en waartoe ieder is gedoemd, die
zijn ultiemste krachten meet met het on
uitdrukbare? Hoe zou hij anders ooit heb
ben geweten zoals hij het weet en we
tend dicht - van de ijlheid, waartoe Rem
brandt met stoffelijke middelen het stof
felijke verontstcffelijkte?
In het werk heeft Vestdijk de mens ont
moet, - niet alleen déze mens Rembrandt,
maar de creatieve mens in zijn hoogste
potentie, in wie al het vergankelijke niet
meer dan gelijkenis en alle gelijkenis een
geheimenis is, omspeeld door licht en don
ker, leven en dood: Rembrandt, in zijn
scheppende metamorfosen méér dan een
zeventiende-eeuwer, méér dan een schil
der, méér dan zichzelf; Rembrandt, hemels
in zijn hel, licht in zijn diepste levensduis-
ter, donker in zijn diepste lichtverlangen,
scheppend boven zichzelf uit en - als in
„De onvervulbare opdracht", dit groots
gecomponeerde gedicht, met zijn tien cou
pletten van tien regels ieder - niet wetend,
of hetgeen zijn hand deed „het werk der
engelen is of van hem".
Wie de essentie zoekt van het „Rem-
P Hij voelde duidelijk het gewicht van het wapen
en wanneer hij even zijn pas versnelde, voelde hij
de revolver tegen zijn dijbeen stoten, hetgeen hem waar
schuwde dat hij te vlug liep.
Mirko was vermoeid. Maar niet van deze actie alleen.
Hij droeg de vermoeidheid van een gans leven met zich
mee. Hij leefde ondergronds omdat men hem anders
liquideren zou, zoals hij zich maar al te duidelijk bewust
was, en hij behoorde tot de illegaliteit, omdat hij han
delen wilde en niet met de armen over elkaar wilde zit
ten. Hij had zich gedurig getraind voor actie. Maar dit
brandend verlangen in zijn leven was niet politiek ge
grondvest. In de dagen, dat hij nog droomde over revo
lutie en overwinning, was dat misschien nog wel zo ge
weest, maar nu hij reeds zo vele doden had gezien, en hij,
met z'n vriend Jan, zo juist een man had gedood, ver
langt hij naar vrede en een rustig leven in veiligheid
met zijn meisje, wier lot het scheen te zijn altijd op hem
te moeten wachten in een permanente staat van teleur
stelling.
Mirko's doel was het Overwinnings Plein. Hij moest
daar de Verdunska inslaan, in welke straat een cafeetje
lag, waar hij zijn contactman zou ontmoeten. Men had
hem bezworen, dat dat café absoluut veilig was. Maar
Mirko had er altijd principiële bezwaren tegen in cafés
illegale zaken te regelen. Zelfs niet de onvergetelijke
woorden van de man van het hoofdkwartier uit 1939 had
hem kunnen overhalen tot een andere mening. Cafés,
had de organisator gezegd, zijn de zitkamers voor hen,
die geen zitkamer hebben. En daar de organisator als
bijnaam had „de salon-Bolsjewiek", had Mirko geant
woord: Maar ik doe niet aan politiek in salons.
De afkeer van cafés was hem al die jaren bijgebleven.
En daar hij de wijk Dejvice, waar de Verdunska lag,
goed kende, had hij bij zichzelf besloten via een andere
dan de voorgeschreven route naar het café te gaan, zo
dat hij het kon inspecteren en er, daar het op een hoek
was gelezen, zelfs een blik in zou kunnen werpen.
Het café was nagenoeg verlaten. Zijn contactman zag
hij niet. Maar in de straat, die hij volgens de orders had
moeten nemen, zag hij zijn hospita staan praten met een
fors gebouwde man, die zijn instinct vertelde het hem
niets anders dan een politieman in burger kon zijn.
Enige dagen geleden had hij ontdekt, dat zijn hospita
de enkele brieven, die hij in zijn koffer bewaarde, ge
lezen moest hebben. Hij had dit voor nieuwsgierigheid
gehouden en daar hij wist dat er niets verdachts bij ge
weest was, niets ook, dat zijn ware identiteit zou kunnen
verraden, had hij er met geen woord over gerept. Later
had de vrouw hem het een en ander gevraagd over zijn
meisje en hoe hij zijn avonden doorbracht, en onlangs
zelfs wat hij die avond zou doen, want als hij niet thuis
zou zijn met het eten, zo vertelde ze, wilde zij enkele
vrienden opzoeken. Nu ze echter in zulk gezelschap voor
het café stond, kon dit alles geen toevallige samenloop
van omstandigheden geweest zijn, terwijl het verder be
tekende dat zijn onderdak niet meer veilig was.
Mirko had de toestand met één oogopslag verkend.
Aan de overzijde van de straat was een bioscoop; op dit
moment de enige plaats, waar hij zich schuil zou kunnen
houden.
Hij kwam de zaal binnen toen de hoofdfilm al halver
wege was. Het was een oude film, want deze bioscoop
vertoonde slechts oude films, en Mirko had haar al ge
zien. Het was een prullerig Russisch werk over de oor
logsjaren, over de belegering van Sebastopol, één en al
propaganda. Mirko vond zijn stoel gemakkelijk genoeg
om enigszins uit te rusten. Hij stak de revolver in een van
de zakken van zijn colbertjasje en legde deze op de stoel
naast hem. Toen begon hij rustig zijn positie te over
denken. Hij bouwde een beeld op van wat tot nu toe
gebeurd moest zij: zijn contactman was ongetwijfeld ge
arresteerd. Hij was öf gedwongen geworden te beken
nen met wie hij een afspraak had en de huidige politie
had heel wat geleerd van de Duitsers! öf, als de man
gezwegen had, moest er een ander lek in de organisatie
zijn. Hij herinnerde zich dat hij met Jan de mogelijkheid
besproken had dat politiespionnen de organisatie waren
binnengedrongen. Jan had hem toen verteld over zijn
eigen bedenkingen, maar tenslotte gezegd dat één van
de organisators in de oorlog nauw met hem had samen
gewerkt en dat deze absoluut betrouwbaar was. De
medewerking van deze man aan de actie op no. 11 was
er, volgens Jan, zelfs een garantie voor, zo men overi
gens over „garanties" mocht spreken.
Goed, dacht Mirko, dat is dus wel in orde. Onder geen
enkele omstandigheden ga ik dat café binnen en mijn
hospita, die de politieman in burger natuurlijk een seintje
moet geven, zal me nooit meer onder ogen krijgen. Hij
keek eens om zich heen en zag toen dat de bioscoop slecht
bezet was. Het moest gemakkelijk zijn de bezoekers, die
de zaal verlieten, in het oog te houden. Een tweede nadeel
was dat de bioscoop slechts één uitgang had. Bij het ver
laten van het theater zou hij dus pal tegenover het café
komen te staan. Ook al goed, dacht hij, we zijn de oorlog
doorgekomen, zodat we ons ook hier wel uit zullen
redden.
Mirko ging er nog wat gemakkelijker bij zitten en dacht
met opzet niet meer aan de gevaren, die op hem wachten
na beëindiging van de voorstelling.
Hij was juist zo half en half weggedommeld, toen
iemand hem op de schouder klopte en hem beleefd toe
fluisterde: Het spijt me, maar er is telefoon voor u.
Mirko stond op. Hii begreep het: dit is het einde, nu moet
ik m'n revolver gebruiken. Hij liet zijn jas liggen om niet
in zijn bewegingen geremd te worden, zette zijn hoed
op en volgde de portier naar de hal. Mirko gaf hem hier
plotseling een fikse duw en zette het op een lopen in de
richting van de uitgang, toen plotseling de fors gebouwde
man, die hij op straat had gezien, hem de weg versperde.
Mirko trok zijn revolver, maar de ander was sneller.
De fors gebouwde man en de bedrijfsleider van de bios
coop sleepten zijn lichaam naar een vertrek, op welks
deur met vergulde letters stond: Alleen voor personeel.
Tijdens de laatste voorstelling kwam een ambulance
wagen voorrijden om hem naar het Algemene ziekenhuis
over te brengen.
De fors gebouwde detectieve beleefde enkele benauwde
minuten, toen hij de dood van Mirko rapporteerde.
Hem wilden we juist levend hebben, brulde de
superieur van de politieman in burger, waarna hij nog
enige tijd bleef mopperen over politiemannen, die te vlug
naar hun revolver grepen, en agenten, die wel gespierd
waren, maar zaagsel in hun hoofd hadden.
Op Mirko's kamer doorzocht de hospita zijn bezittingen.
De dingen, die zij wilde hebben, legde zij op tafel, de rest
stopte ze in de koffer. De politie zou die wel komen halen.
De portier van de bioscoop vond Mirko's jas na het
einde van de laatste voorstelling. Snel zocht hij de zakken
na, maar vond niets. Hii vond de jas echter beter dan de
zijne en daar zij hem precies paste, trok hij haar aan en
vertrok naar huis.
HOOFDSTUK VI
Jan besloot zich van de revolver te ontdoen.
Hij stond bij de rivier tussen de Legioenairsbrug en de
Jirasekbrug. De Smichov-oever lag in het duister ver
scholen. Minnende paartjes zaten op de banken. Lang
zaam liep hij in de richting van de Legioenairsbrug. Het
was hem nog nooit eerder opgevallen, hoe helder deze
brug wel verlicht was. Hij liep terug. Het was misschien
het beste de revolver ergens in een portiek te leggen.
Maar hij moest tot vlak bij de Jirasekbrug wandelen voor
dat hij een deur vond, die openstond. Hij liep naar bin
nen; het was er aardedonker, want er stond geen straat
lantaarn in de buurt. Hij veegde de revolver met zijn zak
doek schoon: geen vingerafdrukken. Vervolgens verborg
hij het wapen in een vuilnisbak en liep toen weer naar
buiten.
Hij bleef stilstaan op de Jirasekbrug en staarde in de
richting van het Hradschin. Slechts enkele vensters van
het massieve slot waren verlicht. Daar achter priemde de
toren van de St. Vituskerk de lucht in. Aan zijn linker
kant verhief zich op een heuvel het Strahovklooster en
nog verder naar links het Petrin, de heuvel, die de Duit
sers de Laurenziberg hadden genoemd.
Jan schudde het hoofd om pijnlijke herinneringen van
zich af te schudden en liep toen snel over de brug naar
het Nationale theater, gelegen in de brede Narodni.
Het was het veiligst om te doen alsof er niets aan de
hand was, alsof er geen gevaar dreigde. Het café Slavia,
welks brede gevel door de neonreclame fel verlicht was,
herinnerde Jan er aan, dat hij hongerig was en dat hij
nog een hele tijd moest wachten.
(Wordt vervolgd).
brandteske", van dit grootse in zijn on
macht ten overstaan van het grootste, dit
onmetelijke in het ruimtelijk-beperkte en
historisch-bepaalde, tijdelijke, toevallige, -
wie Rembrandt-zèlf zoekt, de miskende,
vereenzaamde, trotse, nederige, gekrenkte,
onaantastbare, gehoonde en liefhebbende
mens-Rembrandt, kan hem hier ontmoeten
in de geest van zijn werk en leven. In de
trouw van vier handen, die het verganke
lijke geluk van „Het Joodse Bruidje" beze
gelen. In de „triomf der tandeioosheid"
van het „Zelfportret" anno 1660, „bijtend
met rimpels en ogen". In het zijnde niet-
meer-zijn van de „lezende Titus". In het
edel-gebogen hoofd van Bathseba, wier
schuldloos-zondige voeten haar naar David
zullen dragen. In het gemarteld vlees, dat
het opgerichte Kruis bijeenhoudt. In twee
haren, gebleven in de kam, na de smaad
der „Boedelbeschrijving", - Hendrickje's
haren,
„Hendrickje, naam van allen,
En naam van mij alleen.
Geen is zo diep gevallen,
Zo hoog steeg er niet één".
- Hendrickje, een „bijzit" ja, maar harts
vriendin en zielsverwante:
„Twee haren leerden mij verstaan
Dat nooit de man maken de kleren.
Met haar wil ik 't verlies trotseren.
Met haar wil ik uit beed'len gaan".
Mijn gebrekkig karakteriserende opsom
ming, onvolledig en armelijk als ze is, doet
nauwelijks recht wedervaren aan een
dichterlijk werk, dat mij dermate heeft
verrast, ja overrompeld en geschokt, als
deze „Rembrandt en de engelen". Ik raak
er niet van los. Bij elke herlezing van deze
met bezielde zorg gecomponeerde verzen
treedt een strofe uit de schaduw van haar
woorden naar voren in een licht van die
per zin en eindelozer herkomst. Zelfs een
psychologische parafrase in berijmd proza
als „De anatomische les" wint telkens aan
suggestieve kracht en ironische verfijning.
En meer en meer komt mij het gedicht
„De Nachtwacht", met zijn magistrale inzet
over het licht (dat iedere onvervulbare
opdracht betoverend verijlt) voor als een
der machtigste dichtwerken, die in de
laatste decenniën zijn geschreven. Dat
zegt niet genoeg, ik weet het. Maar mis
schien is toch alles gezegd, als ik Vestdijk
verwijs naar zijn eigen uitspraak in zijn
essay „De Poolse Ruiter", waarin hij ver
klaarde het voor de hoogste getuigenis
voor een kunstwerk te houden „dat het
meer is dan de kunstenaar bevroedde".
Rest mij, de typografische verzorging
van Dick Elffers te roemen, de voortref-
felijk-vergrote reproductie van ets en
tekeningen (negentien in getal), de vijftien
documentaire foto's en ten slotte de bon-,
dige verantwoording der afbeeldingen van
de hand van mevrouw Victorine Bakker-
Hefting. Het is een grandioze uitgave ge
worden. Waardiger had Rembrandt niet
gehuldigd kunnen worden.
C. J. E. DINAUX.
VRIJDAG 24 AUGUSTUS
Minerva: „Korporaal Wanhoop", alle leeft.,
8.15 uur. Rembrandt: „Sissi", alle leeft., 7 en
9.15 uur. Luxor: „Twintigduizend mijlen
onder zee", 14 jaar, 7 en 9.15 uur. Frans
Hals: „De parel van de Stille Zuidzee", 14
ajar, 7 en 9.15 uur. Roxy: „De charge van
de wilde brigade", 14 jaar, 7 en 9.15 uur.
Palace: „Vrouwenbungalow", 18 jaar, 7 en
9.15 uur. Studio: „Picnic", alle leeft., 7 en
9.15 uur. Lido: „Heb je 'm door?", alle leeft.,
7 en 9.15 uur. Theater Vleeshal: 8 en 9.30
uur. Vier Nederlandse films, ingeleid door
Th. M. Ruygro'.c.
ZATERDAG 25 AUGUSTUS
Minerva: „Korporaal Wanhoop", alle leeft.,
2.30, 7 en 9.15 uur. Rembrandt: „Sissi", alle
leeft., 2, 4.15, 7 en 9.15 uur. Luxor: „Twintig
duizend mijlen onder zee", 14 jaar, 2, 4.15, 7
en 9.15 uur. Frans Hals: „De parel van de
Stille Zuidzee", 14 jaar, 2.30. 7 en 9.15 uur.
Roxy: „De charge van de wilde brigade", 14
jaar, 2.30, 7 en 9.15 uur. Palace: „Vrouwen
bungalow", 18 jaar, 2, 4.15, 7 en 9.15 uur.
Studio; 10.30 uur, Vakantieprogramma.
„Picnic", alle leeft., 2.15, 7 en 9.15 uur. Lido:
„Heb je 'm door?", alle leeft., 2, 4.15, 7 en
9.15 uur. „Vergeef mij", 18 jaar, 23.30 uur.
Frans Halsmuseum, 8.3010.30 uur,, Bijzon
dere avondopenstelling met kaarslicht en
oude muziek. Openluchttheater, Blocmen-
daal: 2.30 uur, Circus Elleboog.
