GOLDEN FICTIO
PANDA EN DE MEESTER-KNUTSELAAR
Internationaal onderzoek van
onregelmatig stralend sterretje
Zeventien sterrewachten twee weken in actie
Initiatief van Nederlander
De radio geeft woensdag
UIT ANDERE BLADEN
Wereldnieuws
Toch ió het zo
2
Maatregelen wegens mond
en klauwzeer verzacht
Arbeider stal persmantels
met waarde van f 75.000
„Zilveren Broodmand" voor
minister Mansholt
Nieuwe werkwijze voor
mozaiektafrelen
Kapiteins-bevoegdheid voor
een maand ontnomen
Garagebrand in Bussum
Onder ons gezegd, toch maar liever
Een gulden genieting voor So ci.
Invoer nog steeds hoger
dan de uitvoer
Tekort op handelsbalans
gestegen tot 1,4 miljard
Taxiconflict Amsterdam in
beslissend stadium
Vertegenwoordiger lichtte
verpleegster op
Engelsman in IJselmeer
verdronken
Overdracht van commando
over smaldeel V
Kerkelijk Nieuws
Kerk in Zuid-Afrika vindt
in de bijbel geen grond
voor apartheid
s
Spreekwoord
en
drankverbruik
J
DINSDAG 28 AUGUSTUS 1956
HEDENMORGEN IS EEN vijftiendaagse periode van intensieve internatio
nale samenwerking op sterrekundig gebied begonnen. Zeventien sterrenwachten,
over de gehele wereld verspreid, zullen dan zolang bij hen de nacht duurt en
voor zover de weersomstandigheden het toelaten hun kijkers gericht houden
op een sterretje in het sterrenbeeld „de hagedis". Deze ster, 12 Lacertae, zoals
haar officiële naam is, verandert nogal eens. De helderheid ervan is niet steeds
dezelfde maar verandert voortdurend met een regelmaat, die toch weer niet
geheel regelmatig is. Al vijfenveertig jaar weet men dat de ster veranderlijk is,
maar nog steeds zijn de sterrenkundigen er niet geheel in geslaagd een juist
beeld van deze helderheidsflikkeringen te krijgen.
Omdat de ster bovendien ook om andere
redenen zeer merkwaardig is het is een
van de belangrijkste leden van een interes
sante familie van tien sterren heeft men
thans besloten aan de onzekerheid een eind'
te maken door met alle ten dienste staande
middelen een gecombineerde aanval te doen
op het geheim van 12 Lacertae.
De veranderlijkheid van de ster 12 La
certae, moet, zo verneemt het A.N.P. van
de zijde van de Utrechtse sterrenwacht,
waarschijnlijk worden toegeschreven aan
het pulseren van de ster. Zij zet regelmatig
uit en krimpt daarop weer in. Dit groeien
en krimpen gaat met snelheden van tien
tot twintig kilometer per seconde. In vier
eneenhalf uur tijds is een volledige cyclus
volbracht. De ster is daarbij een half mil
joen kilometer uitgezet en weer ingekrom
pen. Gedurende de vijftien dagen waarin
zij wordt waargenomen zal zij ongeveer
vijfenzeventig maal „geknipoogd" hebben,
omdat de helderheidswisselingen vrij ge
ring zijn (niet meer dan vijftien percent),
doen alleen sterrewachten aan de cam
pagne mee die uitgerust zijn met de mo
dernste foto-elektrische hulpapparaten voor
het meten van het sterrelicht.
De campagne is ontworpen door een Ne
derlandse sterrekundige, dr. C. de Jager
van de Utrechtse sterrenwacht. De Japanse
sterrenkundige dr. Huruhata van de ster-
rewacht van Tokio zal als eerste van de
reeks de ster onder schot nemen. Hij zal
dit acht uren achtereen kunnen doen.
Daarna komen achtereenvolgens aan de
beurt de sterrewachten van Nanking, Naini
Tal (westelijk India), Abast-oemani (Kau-
kasus), Simeis (Krim), Wroclaw en Bial-
kow (Polen), Triëst (Italië), Milaan (Ita
lië), Utrecht, Dublin, Yale (Amerika),
Dannemora, Flower-Codk, Toronto en ten
slotte de drie zeer sterke Lick-, Mount
Wilson- en Victoria-sterrewachten. Daar
na begint de tweede ronde in Tokio.
De grootste kijker, die aan de campagne
meedoet, is die van Mount Wilson, met zijn
2Vz meter spiegel tot voor kort nog de
grootste ter wereld. De kleinste kijker die
meedoet staat op de zuidelijke helling van
Het feit dat in Nederland sedert 10
augustus geen gevallen van mond- en
klauwzeer zijn geconstateerd is voor de
minister van Landbouw, Visserij en Voed
selvoorziening aanleiding geweest te be
sluiten met ingang van 31 augustus 1956
de schorsing van de varkensmarkten op te
heffen en het houden van verkopingen,
keuringen, tentoonstellingen en dergelijke
van varkens wederom toe te staan.
Er wordt aan herinnerd, dat bij het ver
voer van alle vee met uitzondering van
paarden, de daarvoor gebruikte motor
voertuigen minstens eenmaal per kalender-
week moeten worden ontsmet.
Het vervoer van varkens tot een gewicht
van zestig kilogram blijft in een strook,
grenzend aan België, verboden, tenzij door
of namens de betreffende inspecteur van
de veeartsenijkundige dienst vergunning
tot dit vervoercis verleend.
HILVERSUM I, 402 M.
7.00 Nieuws. 7.10 Gymnastiek. 7.23 Platen.
3.00 Nieuws. 8.18 Platen. 8.50 Voor de vrouw.
9.40 Platen. 10.00 Morgenwijding. 10.20 Pla
ten. 11.00 R.V.U.: Mej. C. A. Eyken: William
Somerset Maugham, roman- en toneelschrij-
vre. 11.30 Platen. 11.40 Voor de jeugd. 12.00
Orgel en zang. 12.30 Land- en tuinbouw-
mededelingen. 12.33 Voor het platteland.
12.38 Instrumentaal trio. 13.00 Nieuws. 13.15
Tentoonstellingsagenda. 13.18 Metropole
orkest. 13.45 De wereld werd ontdekt, cau
serie. 14.00 Platen. 15.00 Voor de jeugd. 16.15
Voor de zieken. 16.45 Platen. 17.00 Idem. 17.30
Hammondtrio. 17.50 Regeringsuitzending:
Rijksdelen overzee: Jeugduitzending: Iene,
miene, mutte in Suriname. 18.00 Nieuws en
commentaar. 18.20 Actualiteiten. 18.30 R.V.U.:
Dr. A. Brandon: Elektrische verschijnselen
in het dierenrijk en bij de mens. 19.00 Piano.
19.10 Joods programma. 19.30 Voor de jeugd.
20.00 Nieuws. 20.05 Tussen de regels door,
causerie. 20.15 Verzoekprogramma voor de
militairen. 20.45 Sophie Craxton, hoorspel.
22.00 Radio Philharmonisch orkest en solist.
22.40 Wereldkampioenschappen wielrennen
in Kopenhagen. 22.50 Medische kroniek. 23.00
Nieuws. 23.15 Platen. 23.50—24.00 Socialis
tisch nieuws in Esperanto.
HILVERSUM II, 298 M.
7.00 Nieuws en S.O.S.-berichten. 7.10 Ge
wijde muziek. 7.45 Een woord voor de dag.
3.00 Nieuws en weerebricht. 8.15 Platen. 8.35
Salonorkest. 9.00 Voor de zieken. 9.25 Voor
de vrouw. 9.34 Platen. 10.00 Jubileumverga-
dering Nationaal Christen Geheel-Onthou
ders Vereniging. 11.00 Platen. 11.25 Neder
landers, vrachtvaarders van Europa, klank
beeld. 12.15 Omroep-orkest. 12.30 Land- en
tuinbouwmededelingen. 12.35 Platen. 12.37
Middagpauzedienst. 13.00 Nieuws. 13.15
Negro-spirituals. 13.35 Amusementsmuziek.
14.00 Paulus, oratorium. 15.40 Interscholair
Jeugdtoernooi. 16.00 Voor de jeugd. 17.20
Platen. 17.40 Beursberichten. 17.45 Orgel.
18.15 Platen. 18.25 Vocaal ensemble. 13.45
Spectrum van het Chr. Organisatie- en Ver
enigingsleven. 19.00 Nieuws en weerberich
ten. 19.10 Barokke fluitmuziek. 19.30 Buiten
lands overzicht. 19.50 Platen. 20.00 Radio
krant. 20.20 Radio Philharmonisch orkest,
groot koor en solist. 21.45 Muzikale luister
wedstrijd. 22.05 Wonderlijke wetenswaardig
heden. 22.20 Concertorkest. 22.45 Avondover
denking. 23.00 Nieuws. 23.15—24.00 Platen.
TELEVISIE. (V.A.R.A.. N.T.S.)
17.00—17.30 Voor de jeugd. 21.00—22.10
Eurovisie: Wereldkampioenschappen wiel
rennen te Kopenhagen.
BRUSSEL, 324 M.
11.45 Platen. 12.30 Weex-bericht. 12.35 Pla
ten. 13.00 Nieuws. 13.15 Mozart, Homo
ludens. 14.00 Platen. 130 Filhai-monisch
orkest en solist. 16.02 Platen. 16.15 Omroep
orkest. 17.00 Nieuws. 17.10 Platen. 17.50 Boek-
bespreknig. 18.00 Lekenmoraal en filosofie.
18.30 Voor de soldaten. 19.00 Nieuws. 19.40
Platen. 20.00 Hoorspel. 22.55 Platen. 22.00
Nieuws. 22.15 Pianorecital. 22.45 Vlaamse
liederen. 22.55—23.00 Nieuws.
de Himalaya. Deze heeft slechts een dia
meter van 7 y2 cm., maar is uitgerust met
een perfecte foto-elektrische apparatuur.
Hoewel de verschillende waarnemers hun
eigen metingen direkt aan een voorlopige
bewerking onderwerpen, zal de definitieve
uitwerking van het gehele matex-iaal ge
schieden op de sterrenwacht te Utrecht
onder leiding van dr. De Jager. Ook hierbij
is echter internationale hulp toegezegd.
De campagne, die tot doel heeft de ster
gedurende vijftien dagen geen seconde uit
het oog te verliezen, zal op 12 september
eindigen om 1 uur in de middag (Neder
landse tijd), wanneer de Victoria sterren
wacht haar koepels sluit.
De Amsterdamse recherche heeft de 26-
jarige J. E. A. O. gearresteerd, die verdacht
wordt van diefstal van persmantels en bij
behorende kernstukken gedurende het eer
ste halfjaar van 1956 uit een fabriek, waar
de man werkzaam was.
O. heeft bekend meermalen de uit mag
nesium-aluminium vervaardigde persman
tels en -stukken buiten werktijd uit de
fabriek te hebben gehaald en per auto ver
voerd. De totale waarde van de buit be
draagt circa 75.000,Van de apparaten
is een groot deel achterhaald bij een me
taalgroothandel, het ontbrekende gedeelte
bleek reeds in de smeltkroes te zijn ver
dwenen. O. is voor de officier van Justitie
geleid.
De Nederlandse Vereniging van Meel
fabrikanten heeft besloten tot instelling
van een onderscheiding, welke elk jaar zal
worden verleend aan een landgenoot, die
zich in de afgelopen periode op het gebied
van de Nederlandse voedselvoorziening bij
zonder verdienstelijk heeft gemaakt. Deze
verdiensten kunnen liggen op wetenschap
pelijk, bestuurlijk, organisatorisch, econo
misch of technisch terrein.
De onderscheiding, die zal bestaan uit
een zilveren broodmand, zal voor het eerst
dit jaar worden uitgereikt en wel aan de
minister van Landbouw, Visserij en Voed
selvoorziening, de heer S. L. Mansholt. Bij
haar besluit heeft de Nederlandse Ver
eniging van Meelfabrikanten overwogen,
dat. het beleid van- minister Mansholt voor
de voedselvoorziening in Nederland van
grote betekenis is geweest, waarbij speciaal
herinnerd wordt aan de na-oorlogse jaren
van schaarste en distributie.
De Haagse beeldende kunstenaar Louis
Schrikkel heeft een nieuwe methode tot
het vervaardigen van mozaiektafrelen ont
wikkeld, waarbij als voegspecie een on
vergankelijke plastische kunststofmassa
gebruikt wordt. Hij kan hierdoor een direc
te werkwijze toepassen waardoor ook por
tretten naar levend model uitgevoerd kun
nen worden. Louis Schrikkel heeft jaren
geëxperimenteerd om dit resultaat te be
reiken.
De Raad voor de Scheepvaart heeft de
kapitein van het m.s. Draco", J. M. V., do
bevoegdheid om als kapitein op zeeschepen
te varen ontnomen voor de tijd van één
maand, omdat „de kapitein door zijn navi
gatie medeschuldig is aan de stranding van
zijn schip in de Dardanellen op 1 april tij
dens de reis van Izmir naar Istanboel".
De garage van het taxibedrijf van de
heer Ales, naast diens woonhuis aan de
Vogelkersstraat te Bussum, met de drie
daarin gepax-keerde auto's is nagenoeg ge
heel door brand verwoest. De schade wordt
op 20.000 gulden geschat. De eigenaar is
daartegen verzekerd.
Naar alle waarschijnlijkheid is een in de
bekleding achtergebleven vonkje van een
sigaret van de laatste passagier de oorzaak
van de brand.
ADVERTENTIE
De buitenlandse handel van Nederland
is in het eerste halfjaar 1956 wederom be
langrijk toegenomen. In- en uitvoer stegen
ten opzichte van de eerste helft van het
vorig jaar gezamenlijk van f 10,7 tot 12,1
miljard ofwel met 14 pet. Het stijgings
percentage van de invoer in het eerste
halfjaar 1956 ten opzichte van de eerste
helft van 1955, dat 15 bedroeg, was lager
dan dat van het eerste halfjaar 1954 op de
eerste helft van 1955 (17 pet), doch bleef
niettemin hoger dan dat van de uitvoer
ad 12 pet (vorig jaar 10 pet). Onder in
vloed hiervan liep het handelsbalans
tekort verder op van f 1,1 tot f 1,4 miljard
en bereikte aldus een omvang, welke al
leen in het eerste halfjaar. 1951 ten tijde
van de Korea-hausse werd overtroffen.
Verhoudingsgewijs is deze ontwikkeling
van de handelsbalans, gezien de sterke
groei van het totale handelsverkeer, ech
ter minder ongunstig.
Het taxiconflict in Amsterdam is in een
beslissend stadium gekomen. Mr. A. H. van
Namen, advocaat en procureur in de hoofd
stad, heeft als door de beide partijen in het
conflict aanvaarde bemiddelaar maandag
een bespreking gevoerd met de .heer R.
Spierenburg, directeur van de eigenrijders-
organisatie n.v. A.T.O. De heer Spieren
burg, vei-trouwensman van de stakingslei
ding, heeft na het gesprek met mr. Van
Namen zich uit de bespi-ekingen over de
staking tex-uggetrokken. Mr. Van Namen
heeft aan de stakingsleiding een brief ge
stuurd, waarop hij een antwoord heeft ver
zocht voor hedenmiddag zes uur. Deze brief
heeft de basisformule van zijn onderhande
lingen tot onderwerp.
De werkgevers hebben toegezegd een
toeslag over 1955 en/of 1956 tot voorstel
voor hun ledenvergadering te maken, ech
ter pas nadat de staking, die nu reeds ruim
drie maanden duurt, is opgeheven. De
stakingsleiding schijnt voor deze oplossing
te voelen, maar bedong dat mr. Van Namen
een gesprek zou voeren met hun vertrou
wensman, de heer Spierenburg. Nu deze
zich heeft teruggetrokken, is niet met
zekerheid te zeggen hoe de stakers zullen
reageren op de toezeggingen van de werk-
geves, die zij in eerste aanleg als „te vaag"
hebben gekenschetst.
Mr. Van Namen acht het niet uitgesloten
dat de werkgevers de sollicitanten, die op
hun advertentie zijn binnengekomen, aan
het werk zullen zetten, wanneer de loon-
chauffeurs beslissen de staking niet op te
heffen.
Een handelsvertegenwoordiger uit De
venter is voor de officier van Justitie te
Zutphen geleid wegens oplichting van
f 5500 ten nadele van een verpleegster.
De man had de verpleegster leren ken
nen, toen hij haar in zijn auto liet mee
rijden. Het kwam tot trouwplannen, maar
aleer deze verwezenlijkt konden worden
moest de vertegenwoordiger van zijn
vrouw scheiden. Bovendien wilde hij zijn
kinderen op een kostschool doen. Dit kostte
geld, en de verpleegster leende haar vriend
haar spaargeld.
De vertegenwoordiger heeft bij de politie
te Deventer een volledige bekentenis af
gelegd.
Naar pas thans bekend wordt, is zondag
morgen de 16-jarige D. J. C. B. uit Shaftes-
bux-y-(Engeland) op een zeiltocht in het
IJselmeer verdronken. Het stoffelijk over
schot was maandagavond nog niet gevon
den. De jongeman was met drie kame
raden, allen leden van een Engelse zeilver
eniging, met een zeilboot van Enkhuizen
naar Lelystad vertrokken. Toen de jonge
man net roer zou overgeven aan een kame
raad, schoof hij achter deze om over de
kuiprand. Daarbij is hij te water geraakt.
Zijn kameraden stelden direct pogingen in
het werk het jacht te doen keren, maar
toen zij na enige tijd waren teruggekeerd
op de plaats waar hij was verdwenen, von
den zij hem niet.
Schout-bij-nacht L. J. Goslings, die bin
nenkort de dienst met pensioen gaat ver
laten, heeft aan boord van H. M. kruiser
„De Zeven Provinciën," op de rede van
Den Helder, het commando over het oefen
smaldeel V der Koninklijke Marine over
gedragen aan commandeur L. Brouwer, die
op 22 augustus als plaatsvervangend chef
van de marinestaf werd opgevolgd door
kapitein-ter-zee A. H. J. van der Schatte
Olivier.
Ned. Herv. Kerk
Aangenomen naar Birdaard P. H. Bor-
ges, kand. te Apeldoorn, die bedankte voor
Dorkwerd, Leimuiden en voor Roswinkel.
Geref. Kerken
Beroepen te Lemmer B. v. Oeveren te
Vries, die bedankte voor Zuidhorn.
Geref. Kerken art. 31 K.O.
Beroepen te Drogeham en te Noordber-
gum P. Kingma, kand. te Eohtenerburg
(Fr)..
Chr. Geref. Kerken
Beroepen te St. Jansklooster D. v. Wil-
sum te Dedemsvaart.
De heer N. van Gelder, die in Het Parool
de wekelijkse rubriek over kerkelijke aan
gelegenheden „Ook dit" verzorgt, schreef
zaterdag onder meer het volgende:
Voor mij ligt het rapport van de Syno
dale Commissie van de Nederlands Her
vormde of Gereformeerde Kerk van Zuid-
Afrika de grootste kerk van de Unie
van Zuid-Afrika. Het is gedateerd 25 mei
1956 en het handelt over de rassenverhou
dingen in Zuid-Afrika. Het is drie maanden
geleden verschenen, maar tot op heden
heeft geen onzer dagbladen er nog melding
van gemaakt.
En toch is het een uiterst belangrijk rap
port, dat de spanning in Zuid-Afrika diep-
'géand zal beïnvlöédèn. "Waardin? En hoe?
Dit rapport, synodaal goedgekeurd, legt de
grootste kerk van Zuid-Afrika (waartoe
Malan, Strydom, Verwoerd en al hun
vrienden behoren) vast op het punt, dat er
géén Bijbelse gronden zijn voor het apart-
heidsbeleid. Er zijn voor zulk beleid wel
opportune redenen te noemen, bij over
vloed, maar een geloofskwestie mag het
niet zijn. De bijbel kent geen grond voor
apartheid.
Deze uitspraak is de eerste, van deze
grootste en nationale kerk van Zuid-
Afrika, welke deze overtuiging zo duide
lijk en wei-gefundeerd uitspreekt. Dit is
niet anders dan een „bekering" te noemen.
Het is een revolutionair-insnijdende ge
beurtenis en naar mijn oordeel het onmis
kenbaar werk van de Heilige Geest. Dit
rapport met deze inhoud en leidraad voor
nieuwe bezinning is een oneindig grootser
avontuur in de Zuidafrikaanse wereld dan
het synodale rapport van de Nederlands-
Hervormde kerk te onzent over Nieuw-
Guinea! Met dit Afrikaanse rapport is het
apartheidsdebat met één slag uitgepeld uit
al zijn ideologisch-vertekende verwarring.
Apartheid is eidelijk een nuchter, hard
feit geworden, waarover redelijk gespi'oken
moet worden.
De nuchtere feiten hiervan liggen in een
ander (twintigdelig) rapport allang op
tafel. Hierin staat precies uitgerekend hoe
veel strikte apartheid gaat kosten, finan
cieel, economisch en sociaal. De regering
heeft de consequenties hiervan afgewezen.
(Dit is het rapport-Tomlinson. Red.).
Kunstmatig. De eerste experimentele ont
ploffing voor het geofysisch jaar heeft
de Franse Alpen doen trillen: op de
bodem van het Lac Rond, tussen het
meer van Genève en de Middellandse
Zee, is een ton dynamiet tot ontploffing
gebracht. In de loop van de week volgen
nog meer (en krachtiger) explosies.
Voorbij. Harold Stassen heeft zijn werk als
ontwapeningsadviseur van president
Eisenhower hervat. Op 30 juli had hij
vier weken verlof genomen om te trach
ten vice-president Nixon te wippen als
republikeins kandidaat voor het vice-
presidentschap. Hij slaagde echter niet
en tenslotte steunde hij de nominatie
van Nixon. Toen hem gnvraagd werd
of hij nog eens opnieuw zou beginnen,
antwoordde Stassen glimlachend: „Ik
spreek nooit over dingen die voorbij
zijn".
Bevredigend. De "Franse minister met
standplaats Algiers, Robert Lacoste, is
maandag geopereerd voor het verwijde
ren van een nier. Volgens een officiële
bekendmaking is de operatie goed ge
slaagd. De toestand van de minister is
bevredigend.
Bezit. Zuidvietnamese marinetroepen heb
ben onlangs bezit genomen van de
Spratley-eilanden een gx-oep van elf
eilandjes in de Zuidchinese zee waar
op ook communistisch-China, nationa-
listisch-China, Frankrijk en de Filip
pijnse ontdekker Tomas Cloma, aan
spraak maken. Op de eilanden zijn rijke
fosfaatlagen aangetroffen.
Acht jaar. De Hongaarse premier Andras
Hegedues heeft medegedeeld dat Hon
gaarse burgers van Joegoslavische af
komst naar hun dorpen aan de Hon-
gaars-Joegoslavische grens mogen
terugkeren, vanwaar ze in 1948 werden
geëvacueerd. Nadat het Kremlin met
Tito had gebroken werden de grensge
bieden van Hongarije „ontruimd". Meer
dan 20.000 personen werden gedwongen
zich in Midden-Hongarije te vestigen.
Partijdig. De Oostduitse eenheidsvakbe
weging, de FDGB (Freier Deutscher Ge-
wei'kschaftsbund) heeft zich de ver
wijten, dat zij altijd de partij van de
regering kiest, ter harte genómen. Het
bestuur heeft een resolutie aangenomen,
waarin 't die vakbondsbestuux-ders ver
oordeelt „die zich slechts interesseren
voor de vervulling van het produktie-
plan maar niet voor verbetering van de
arbeidsvoorwaarden en die maar al te
vaak de wetten schenden, die bedoeld
zijn ten bate van de werknemers".
Toekomst. Herbert Warnke, leider van de
Oostduitse federatie van vakvereni
gingen, heeft in een toespraak tot Oost-
Berlijnse arbeiders gezegd dat de direc
teuren van staatsbedrijven die de rech
ten van de werknemers negeren, zwaar
gestraft zullen worden. „Het vakver
bond zal uw rechten in de toekomst
krachtig verdedigen en het zal u werke
lijk vertegenwoordigen", aldus Warnke.
Mogelijkheden. De Italiaanse bergingsdes-
kundige Alfredo Viola heeft in Genua
verklaard, dat het wrak van het Itali
aanse passagiersschip „Andrea Doria",
dat bij de kust van Nantucket in 72 me
ter diep water gezonken is, geborgen
kan worden. Hij raamt dé kosten van de
berging op meer dan zes miljoen gul
den. De Fransman Louis Malle die de
diepzeefilm „De wereld der stilte" ge
maakt heeft, is van plan begin septem
ber een poging te wagen om met zijn
camera het wrak van de „Andrea Doria"
te filmen.
Venus. Een radio-astronoom van de staats
universiteit van Ohio, dr. Kraus, heeft
radioseinen van Venus opgevangen, die
kunnen bijdragen tot de kennis van de
toestanden onder de blijvende wolken
banken, die de geheimzinnige planeet
omgeven. De geluidstoten die men in
een luidspreker weergeeft, hebben de
toonhoogte van de „eengestreepte bes".
Minder. De algemene secretaris van de
UNO, Dag Hammarskjoeld, heeft de be
groting van de UNO voor 1957 bekend
gemaakt. De totale uitgaven zijn ge
raamd op 48.250.700 dollars, ongeveer
300.000 dollars minder dan dit jaar.
Kleinzielig. De Russische minister voor de
kolenindustrie, Zadetnidko, heeft te
Moskou in een toespraak voor mijn
werkers verlangd dat er een „ingrijpen
de verbetering" zal komen in het beheer
van de Russische mijnen, en dat de di
recties niet langer zullen worden gehin
derd door „kleinzielige inmenging". Hij
verklaarde dat de Sovjet-Unie nog
steeds met een kolentekort kampt. Hij
weet dit aan gebrekkige organisatie,
slecht ondergronds vervoer en veelvul
dige stilstand door mechanische defec
ten.
60. Toen de arbeiders bij zichzelf hadden
vastgesteld, dat de apparaatjes aankwamen
om hun het werk af te nemen, besloten zij
zich hier krachtig tegen te verzetten. Zij
grepen zware hamers en andere slagwa
pens en even later stormden allen naar
buiten, borden met zich meevoerend waar
op opschriften stonden als: „MET AUTO
MATEN VALT NIET TE PRATEN!" en
GEEN MECHANIEKJES IN ONZE FA
BRIEKJES". Zo stormden zij de appa
raatjes van Knutseleer tegemoet en be
gonnen er wild op los te slaan. En ze had
den succes! De automaten, die sabels en
kogels hadden weerstaan, bleken niet be
stand te zijn tegen een simpele mokerslag.
In een minimum van tijd waren ze weer
herschapen in het oudroest, waaruit Knut
seleer ze gemaakt had. „Eindelijk lui, die
toeten, hoe zij met die apparaatjes van jou
moeten omgaan!", riep Panda Knutseleer
toe. „Deden ze nu ook nog maar iets tegen
deze robot!" Maar geen der arbeiders lette
op de automatische bediende, die zij blijk
baar, wegens zijn stramme bewegingen,
voor een der militairen aanzagen. En zo
snelde de robot ongehinderd de fabriek van
geheime wapens binnen, Panda in een
ijzeren greep meedragend
P. J. HARREBOMéE, die in de vorige
eeuw leefde, moet een volijverig man zijn
geweest, want hij bracht niet minder dan
42500 spreekwoorden, spreuken en zegs
wijzen bijeen, waarvan hij het eerste vol
ledige woordenboek van die strekking ver
vaardigde. Misschien was Harrebomée zelfs
wel wat al te volledig, want het meren
deel van zijn verzameling heeft niet be
trekking op spreekwoorden,
maar op figuurlijk gebruikte
uitdrukkingen. Dat doet echter
weinig ter zake, want zijn ver
zameling, waaraan hij een lijst
van ongeveer 200 geraadpleeg
de werken toevoegde, blijft
desondanks een stuk pioniers
werk waarvoor we dankbaar
moeten zijn, ook al stamt ze dan uit 1874,
zodat de gemiddelde lezer haar weinig
onder ogen zal krijgen. Maar iedere onder
zoeker kan er naar hartelust in grasduinen.
Harrebomée heeft zich echter niet alleen
verdienstelijk gemaakt op het wel zéér
uitgestrekte terrein van spreekwoorden en
gezegden, maar ook op enkele afgebakende
gebieden. Iemand kan Nederlandse postze
gels sparen en legt dan natuurlijk de hand
op elk exemplaar dat hij kan bemachtigen.
Maar een ander zal alleen de postzegels
willen hebben die staatslieden, of beroem
de schilders, of sportgebeurtenissen afbeel
den. Dat zijn de specialisten.
Welnu, Harrebomée deed het één, èn het
andere. Niet op het gebied van postzegels,
maar op dat van de spreekwoorden en ge
zegden. En zo kwam hij er toe zich te spe
cialiseren op de spreekwoorden en gezeg
den die betrekking hadden op het drinken,
op de drinkers zelf en op de drinkgewoon
ten. Hij schreef dit werk onder het pseu
doniem A. E. B. Herroem en bracht er 972
spreekwoorden, gezegden en vergelijkin-
gen in onder, alle betrekking hebbende op
de drank en wat daarmee annex is.
Dat was vooral in de vorige eeuw geen
gek idee, want er werd gedronken op een
schaal, zoals nooit eerder was voorgeko-
men. En dat wilde wat zeggen in ons land.
Bier was in de 19de eeuw weliswaar bij
lange na niet meer zo populair als in vroe
gere tijden, maar hiervoor was sterke
drank in de plaats gekomen,
waarvan het overmatige ge
bruik, speciaal door de ar
beidersklasse, rampzalige ge
volgen had. Het werd in
hun bittere armoede als een
prikkel beschouwd tegenover
de smakeloze meelspijzen die
bijkans hun enige voedsel
vormden, en als verdovingsmiddel tegen
hun uitzichtloze ellende. Nieuwenhuys gaf
voor het gemiddelde jeneververbruik van
volwassenen in Amsterdam in 1815 47,5
mengelen per jaar. En aangezien een men
gel als brandewijnmaat ruim 1,5 liter be
vatte, kwam dit neer op een gemiddeld
jaarlijks verbruik van 70 liter! Coronel
schatte het verbruik aan jenever omstreeks
1860 te Hilversum op 24 kannen per hoofd
en dr. A. van der Boon schatte het verbruik
te Zaandam op 30 liter de man. Lang niet
altijd strekte het verbruik zich uitsluitend
tot de volwassen mannelijke bevolking
uit, want ook jongens van 14 tot 15 jaar
deden hieraan mee, zoals bijvoorbeeld de
zoons van veenarbeiders in Drenthe, die
soms driemaal per dag een glas jenever
namen.
Maar nu iets anders. Is het waar dat bij
ongezonde mensen het schuim van hun
bier tijdens het drinken direct neerslaat?
Daarover morgen.
H. PéTILLON.
(Nadruk verboden
