Haarlem's Dagblad | 1956 | 28 augustus 1956 | pagina 6

\v

DE SAMENZWEERDER

5edanZï/ze

Oe school begint weer!

DE ROOIJ

<*Brieven aan de redactie

Agenda voor
Haarlem

Bijna honderd meisjes maken
pyjama's, lingerie en blouses

Bunno op zoek naar Luilekkerland

Kunstenaars klagen Alkmaarse
courant aan wegens smaad

Behalve veel plezier in het werk is
goede opleiding noodzakelijk

ELSARO vulpen

Nasleep van Bergense expositie

EEN MODERN CONFECTIE-A TELIER

helpt speciaal tegen

PERIODIEKE PIJNEN

Burgerlijke Stand
van Haarlem

Een maand gevangenisstraf
wegens mishandeling

Critiek in jaarvergadering
van „De Kondor"

Duopassaéier brak been
bij botsing

Elf gewonden bij twee
auto-ongelukken

Geen akkoord bij loonover-
leg in het grafisch bedrijf

©p

nj

f VERVOLGVERHAAL^,
'^door Friedrich Bruegelj

Kinderverlamming

DINSDAG 28 AUGUSTUS 1956

HAARLEMS DAGBLAD OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT

TOEN ONLANGS IN DE huishoudschool aan de Voorhelmstraat te Haarlem de
diploma's van de vakopleiding confectie-industrie werden uitgereikt aan een aantal
„modinettes" dat praktisch werkzaam was geweest bij twee te Haarlem gevestigde
confectiebedrijven, ontstond het plan in één van deze bedrijven eens een kijkje
te gaan nemen. Wij kozen hiervoor het bedrijf van de N.V. „Nobelt", aan de
Leidsevaart in Haarlem, waar dagelijks in de ateliers op grote schaal de schaar
gehanteerd wordt, de naaimachines ratelen en de strijksters voortdurend in actie
zijn. Onder leiding van de adjunct-directeur, de heer J. F. van Leer hebben wij deze
ateliers, waar de gehele dag in goede harmonie en samenwerking intens gewerkt
wordt, bezichtigd. Lingerie, pyjama's (ook voor heren), nachthemden en sport-
blouses komen daar iedere dag in grote getale heet van de naald. Op de stof, de
coupe en bovenal op degelijk handwerk komt het hier aan, zodat geschoold
personeel een eerste vereiste is.

Het werk, dat hier verricht moet wor
den, is specifiek vrouwelijk. Er werken
hier thans honderd mensen in totaal,
waarvan het merendeel uit vrouwen be
staat. Alleen op de expeditie en in het
magazijn, waar het lichamelijk zwaardere
arbeid betreft, zijn ook mannen werk
zaam. De gestadige groei en dientengevolge
de voortdurende toename van personeel
van dit jonge en springlevende bedrijf
stellen de directie echter voor ernstige
problemen wat de uitbreiding betreft.

De ateliers zijn geheel aan de moderne
tijd aangepast, ook hier ontbreekt de „ar
beidsvitamine" via de radio niet. Elk kle
dingstuk gaat van hand tot hand en pas
seert achtereenvolgens de knipperij, de
naaierij, de controle en de strijkerij, al
vorens het de ateliers verlaat. Een goede
samenwerking is daarom absoluut nood
zakelijk en op onze wandeling door dit
bedrijf hebben wij inderdaad de indruk
gekregen, dat die samenwerking in hoge
mate aanwezig is.

Opleiding

Ook voor ontspanning van het personeel
wordt gezorgd. Handbal behoort tot de
sporten, die door vele meisjes die er wer
ken, beoefend wordt. Voorts is er een
keurig ingerichte kantine. Dit alles ver
levendigt de onderlinge band in het atelier.
Veel meisjes, die hier werken, komen uit
de bollenstreek. Naast de praktische er
varing die de meisjes overdag opdoen,
worden zij in de gelegenheid gesteld
avondonderwijs te genieten, zodat zij ook
theoretisch tot naaister geschoold kunnen
worden. Buiten werktijd krijgen zij dan
les in vakken als patroontekenen en
knippen.

Opleiding

.Vooral de laatste jaren komt het steeds
meer voor dat het bedrijfsleven en de
overheid samenwerken om voor de leer
lingen een verantwoorde opleiding in het
door hen gekozen vak te verzorgen. De
opleiding volgens een dergelijk leerling
stelsel is in ons land een vorm van nijver
heidsonderwijs. Naast de opleiding in het
bedrijf wordt er tegelijkertijd een theo
retische aanvullende opleiding gegeven
aan de scholen voor nijverheidsonderwijs.
En zo is er ook een leerlingenstelsel voor
meisjes, uitgaande van de Stichting Vak
opleiding Confectie-industrie, kortweg de
VOC genoemd, in het leven geroepen. Dit
leerlingstelsel is nog jong, want pas in
september 1954 werd met een dergelijk
stelsel in vier Nederlandse confectie-cen-
tra, namelijk Amsterdam, Rotterdam,
Almelo en Groningen, gestart. In dat eer
ste jaar namen reeds dertig bedrijven met
ongeveer driehonderd leerlingen aan de
opleiding deel. In het tweede jaar, dat in
september 1955 begon, onderging het leer
lingstelsel een aanzienlijke uitbreiding,
want toen waren er in vijftig deelnemen
de bedrijven in achttien plaatsen in ons
land reeds bijna zeshonderd leerlingen. De
overheid subsidieert een door de werkne
mers- en werkgeversorganisaties in de be
trokken bedrijfstak bestuurde stichting of
vereniging, die zich met de vakopleiding,
in dit geval voor de confectie-industrie,
bezig houdt. Ten overstaan van de stich
ting sluiten de werkgever en de ouders
of voogd van de leerling een leerling
contract af, waarin van weerszijden ver
plichtingen worden vastgelegd. De stich
ting houdt tevens toezicht op de opleiding,
waarvoor zij controleurs in dienst heeft.

De meisjes genieten dus een tweeledige
opleiding, want zij krijgen een bedrijfs-

ADVERTENTIE

HAARLEM, 27 augustus 1956

ONDERTROUWD: 27 aug., A. H. Koning
en M. H. J. van Wetering; J. J. Voorham en
G. Weijland; J. Tijman en J. C. Biemans; J.
Koster en A. Jansen.

GEHUWD: 27 aug., H. Francl en E. de
Wit.

BEVALLEN van een zoon: 24 aug., W. de
Boervan Abs; 25 aug., J. Beende Graaf;
26 aug., J. Schuurmans—Koelman; C. H. van
BoheemenWempe; E. J. M. Kinneging
Tempelaars; J. M. van Dijk—den Blanken;
W. J. van Zeist—van der Stelt; 27 aug., J.
Hesselsvan den Bosch; J. A. Ph. Weltevre
denvan Iersel; J. C. den Hartog—van den
Heuvel.

BEVALLEN van een dochter: 24 aug., A.
VeenhovenFeldhusen; 25 aug., F. A. E. M.
KlarenVooges; J. Kastelein—Stam; A. C.
de Vries—van Duivenbode; J. Martin—Blok
ker; 26 aug., E. M. H. VinkSteffen; W. C.
BlomBolheem; A. M. de ClercqArnold;
G. P. van DeursenCaspers; L. Roggeveen
Suijk.

OVERLEDEN: 24 aug., J. Keuzenkamp, 70
j., Kenaupark; P. Maarssenvan der Maas,
63 j., Gasthuisvest; H. Th. van den Berg
Goemans, 51 j., Kamperlaan; 25 aug., A. H.
Reinhart, 81 j., Schneevoogtstraat; G. A. J.
C. Michaël, 23 j., Veenburgplein; 26 aug., J.
S. Oldenhove, 65 j., Van Nesstraat.

opleiding in een bepaald bedrijf en daar
naast ontvangen zij algemeen vormend
onderwijs aan de nijverheidsscholen. De
instructrice maakt, de leerlinge niet alleen
wegwijs, doch helpt haar, indien nodig
ook met al haar moeilijkheden. Het is een
éénjarige opleiding, waarin de meisjes be
halve naai-onderricht ook enige machine
kennis, warenkennis en kennis van de
stofsoorten wordt bijgebracht. De leer
lingen houden zelf een werkboekje bij,
waarin de controleur de vorderingen kan
nagaan. Het algemeen vormend onderwijs
aan een nijverheidsschool is niet in de
eerste plaats gericht op het vak, doch
heeft veeleer ten doel het meisje op haar
taak als huisvrouw en moeder voor te be
reiden. Acht uur per week in bedrijfs
tijd krijgen zij les aan huishoudscholen
in algemeen vormende vakken, maar daar
naast ook in koken, hygiëne en kleuter
verzorging.

Na beëindiging van het cursusjaar doen
zij een examen, door de VOC afgenomen
in samenwerking met de huishoudscholen.
Slagen de leerlingen voor beide gedeelten,
dan ontvangen zij tenslotte het zo be
geerde diploma van confectie-naaister.

Zo worden er sinds korte tijd jaarlijks
door de Stichting Vakopleiding Confectie-
industrie voor haar taak berekende „modi
nettes" afgeleverd.

Conform de eis veroordeelde de Haar
lemse politierechter maandagmorgen een
jeugdige los-werkman te Haarlem tot een
maand gevangenisstraf. De jongeman was
mishandeling ten laste gelegd. Toen hij na
afloop van een voetbalwedstrijd op zijn
fiets naar huis reed, ontstond er een bot
sing tussen hem en een andere fietser.
Volgens de jongeman „sneed" de ander hem.
Hij werd driftig en uitte zijn woede door de
andere fietser te lijf te gaan. Deze ontving
enige rake klappen, waardoor een zware
hoofdpijn opkwam, en moest zich onder
medische behandeling stellen.

ADVERTENTIE

Na het grote succes dat wij vorig schooljaar
boekten met de

hebben wij deze opnieuw in de verkoop
genomen.

Deze solide Schoolvulpen met gouden pen en
zichtbare inktvoorraad is op enkele punten
nog verbeterd, maar de prijs is gelijk ge
bleven, n.l. 6.25. U heeft een vol jaar
garantie.

Alleenverkoop voor Haarlem e.o.

Anegang 14 naast C. en A.

Tel. 11963

In de algemene vergadering van de
Aannemingmaatschappij „De Kondor" te
Amsterdam werden de jaarstukken over
1955 met algemene stemmen goedgekeurd.
Zoals bekend, wordt het dividend dit jaar
gepasseerd.

De voorzitter deelde bij de aanvang van
de vergadering als toelichting op het ver
slag mede, dat het teleurstellende resul
taat van 1955 een gevolg is van een opeen
hoping van tegenvallers. Toen de maat
schappij zich niet meer overeenkomstig
de wettelijke voorschriften kon gedragen,
moest men ook zwarte lonen gaan betalen,
hetgeen ernstige gevolgen had. Daarbij
speelde de kwestie van de „opzetten" ook
een rol, evenals ziekten van bedrijfsleiders
en uitvoerders. Het bestuur hoopte echter,
dat men met de thans genomen verliezen
het dieptepunt had bereikt.

Van de zijde van aandeelhouders werd
hierna ernstige critiek geuit op het be
stuur. „Hoe is het mogelijk", zo vroeg
men zich af, „dat in een gouden tijd voor
de aannemingsbedrijven „De Kondor" een
groot verlies leed?" Eén der aanwezigen
meende, dat de fout bij de directie moest
worden gezocht en wel doordat een goede
calculator zou ontbreken. Ook de commis
sarissen hadden beter toezicht moeten
houden en aandeelhouders eerder op de
grote verliezen moeten attenderen, aldus
een andere aandeelhouder.

De directie antwoordde, dat „er al veel
is en nog veel wordt veranderd" en gaf
een uiteenzetting omtrent de kostprijs
berekening van nu, in vergelijking met de
methode van vroeger. Gebleken is, dat in
dit opzicht in het verleden grote fouten
zijn gemaakt, onder meer bij werken van
lange duur. De verliezen kwamen daar
door niet eerder dan in 1955 aan het licht.
Wat bekwame calculatoren betreft, werd
medegedeeld, dat het erg moeilijk was om
goede krachten aan te trekken. Er wordt
alles aan gedaan hierin te voorzien.

Het verwijt, dat commissarissen niet vol
doende toezicht zouden hebben gehouden,
moest de voorzitter afwijzen. Commissaris
sen, die overigens geen bouwdeskundigen
zijn, kunnen niets meer doen dan advi
seren, zo werd opgemerkt, de directie moet
het werk doen. De voorzitter gaf de ver
zekering, dat, bij eventueel aannemen van
nieuwe werken, de directie voldoende op
haar tellen zal passen, zodat onaange
naamheden als in het verleden niet meer
voor zullen komen.

In de vaste activa van de maatschappij
schuilen nog belangrijke stille reserves. De
directie heeft de indruk, dat de debiteuren
volledig volwaardig zijn. De voorzitter
zegde voorts toe een suggestie uit de ver
gadering, om een deskundige in het col
lege van commissarissen op te nemen, wel
willend te zullen overwegen. Het beschik
bare bankcrediet beloopt één miljoen gul
den, waarvan f 650.000 opgenomen is. De
heer H. W. A. van den Wall Bake werd
bij acclamatie tot commissaris benoemd in
de plaats van de aftredende heer M. Tau-
din Chabot.

Maandagmiddag om twee uur kwam op
de Leidsevaartweg te Heemstede een motor
in botsing met een bestelauto. De duopassa-
gièr. mevrouw A. J. P.Van D. uit Haarlem,
werd van de motor afeeslingerd, waardoor
zij een rechterbeenbreuk opliep en naar het
Elisabethsgasthuis te Haarlem moest worden
overgebracht.

Aan het einde van de dubbele rijbaan ter
plaatse wilde de bestuurder van de bestel
auto weer terugrijden, waarvoor hij zijn
wagen keerde. De bestuurder wachtte eerst
af tot een andere auto was gepasseerd, maar
bemerkte niet, dat onmiddellijk daarachter
de motor naderde. De motorrijder kon de
bestelauto niet meer ontwijken, maar bij de
botsing liep de man geen letsel op. De
bestelauto werd aan de linkerzijde licht
beschadigd.

De collecte, die „Draagt elkanders las
ten" te Heemstede ten behoeve van de t.b.c.-
bestrijding heeft gehouden, heeft niet min
der dan f 1527,40 opgebracht. Het bestuur
dankt alle gevers en collectanten voor de
goede steun.

De heer J. uit Naarden werd maandag
avond, toen hij uit Amsterdam komend in
zijn auto de rijksweg nr. 1 bij Naarden
overstak, aan de verkeerde kant gepas
seerd door een in dezelfde richting rijden
de autobus. Zijn auto raakte daardoor een
uit Amersfoort naderende bestelwagen.
Door de botsing liep de familie R., die in
de wagen van de heer J. zat, verwondingen
op. De heer en mevrouw R. en een dochter
kregen een hersenschudding, een tweede
dochter verwondingen aan de rug, terwijl
een dochter van de heer J. een gat in het
achterhoofd opliep. De heer J. en de be
stuurder van de bestelwagen kwamen met
de schrik vrij. De vijf gewonden zijn naar
het diaconessenhuis in Naarden vervoerd.

Een auto met werklieden en materieel
van de waterleidingmaatschappij „Gelder
land" te Doetinchem is maandag op de
hoofdweg tussen Ernst en Epe in volle
vaart tegen een boom gereden. Zes inzit
tenden werden daarbij gewond. Het voor-
gedeelte van de wagen werd vernield.

De gewonden, twee leden van het per
soneel der waterleidingmaatschappij en
vier arbeiders van de Nederlandse Heide
maatschappij, zijn naar een ziekenhuis in
Apeldoorn overgebracht. Vier hunner zijn
zwaar, hoewel niet levensgevaarlijk, ge
wond. Twee minder ernstig. De chauffeur
passeerde een andere auto en moest voor
een tegenligger zijn wagen snel op de
rechter weghelft brengen. Daarbij is de
auto op de teerweg, die door de regen
glad was, geslipt.

Het Centraal Bureau voor de Grafische
Bedrijven heeft meegedeeld, dat op 21 en 27
augustus besprekingen tussen de we-k-
gevers- en werknemersorganisaties in het
grafisch belrijf zijn gehouden over de toe
passing van de regeringsverklaring van 19
maart 1956 met betrekking tot een per 1 sep
tember mogelijke verhoging der lonen. Par
tijen hebben echter geen overeenstemming
kunnen bei-eiken. Zij hebben zich thans tot
het College van Rijksbemiddelaars gewend,
met het verzoek in deze een beslissing te
willen nemen.

4-5

Bunno wreef verbaasd zijn ogen uit... Droomde hij? Maar neen.duidelijk hoorde
hij een stem, die tegen hem praatte; en die stem kwamvan de houten vogel op
de paal! Ja, werkelijk, de vogel sprak tegen hem!

„Bunno, je moet een put graven in de grond!", zei de vogel. „Kijk achter de steen,
waarop je zit; daar zul je een schop vinden om te graven!"

Bunno keek met open mond omhoog. Hij snapte niet, hoe een houten vogel praten
kon

De Haarlemse advocaat bij de Haarlemse
Arrondissementsrechtbank, mr, M. D. Pro
per, heeft op verzoek van de heren L. J.
Swaanswijk (Lucebert), David H. C. Kou-
wenaar, Jacob Mooy en Reinier A. Reemer
de Officier van Justitie bij de Arrondis
sementsrechtbank te Alkmaar verzocht een
vervolging in te stellen wegens laster, c.q.
smaadschrift, c.q. belediging tegen de
hoofdredacteur van de Verenigde Noord
hollandse Dagbladen n.v. gevestigd te Alk
maar en wegens smaadschrift, c.q. beledi
ging tegen twee journalisten verbonden aan
de Alkmaarsche Courant.

Van de vier bovengenoemde kunstenaars,
die het verzoek tot het instellen van een

Verkort weergegeven)

Emigratie Australië. Palmyra: Mijne
Heren, Betreffende het bericht „Nieuw
Emigratie-akkoord met Australië," waarin
medegedeeld wordt, dat de tegenwoordige
werkloosheid slechts te wijten is aan om
schakeling en uitbreiding van de economie,
vraag ik me af, of dat dan zolang moet
duren, aangezien deze toestand nu al ruim
7 maanden duurt. Hoe komt het dat er in
Perth (W.A.) en omgevende dorpen thans
zh 3000 mensen werkloos zijn, terwijl de
Australische minister van Handel, John
Mc. Ewen, verkondigt: „Wij hebben drin
gend behoefte aan mensen"? Noemt de
minister dat een goed bestaan: 2XA Austra
lisch pond voor een vrijgezel, wat de helft
van het kostgeld is, als hij werkloos is, wat
•luer heel-'normaal is. Ik lees ook: „Niet
.ieder mens vindt zijn toekomst pasklaar,"
Momenteel kan men niet eens werk krij
gen in de Asbestmijnen. Wat zou u er van
denken, als u óp een zaagmolen werkte en
ze stuurden u 3_ dagen naar huis met de
woorden „sorry '3 days no work," met als
gevolg 3 dagen geen geld? Hoe kan men
dan bepalen dat degene die onder een over
eenkomst emigreren zich verbinden 2 jaar
te blijven werken in het vak of beroep, dat
zij ook in Nederland uitoefenden? Zeker
doen de Australiërs alles wat in hun ver
mogen ligt om de Nieuw Australiër te hel
pen, maar hoe komt het dan dat als er een
of andere baan in de courant staat, 6 van
de 10 keer gevraagd wordt „Australian
Experience." En hoe wordt het dan ver
klaard, dat er hier in Australië bedrij
ven zijn, die als stelregel hebben, dat als
er mensen ontslagen worden, eerst de Nieuw
Australiërs eruit gaan en dan Australiërs,
of het goede vaklui zijn of niet? Wat zou
onze geachte minister zeggen, als hij zelf

fabriek en bedrijven afmoest om een baan
tje onverschillig wat en overal ten ant
woord kreeg: „sorry, full up." En dan als
zijn laatste troost: 2.10 van de steun?'
Mijne heren, gaarne zag ik ook dit stukje
gepubliceerd. Plet moest me van het hart.

A. Nikken,

Palmyra, West-Australië.

De onbewaakte overweg. Is het ter voor
koming van ongelukken op onbewaakte
overwegen niet mogelijk een indirecte be
veiliging in de trein aan te brengen? De
meeste ongelukken ontstaan doordat de be
stuurder geen details heeft van de rails op
verre afstand en daardoor het onraad te
laat opmerkt om nog tijdig te kunnen stop
pen. Mijn gedachte ging uit naar een op
tische installatie, een verrekijker (althans
in- principe) welke'1 het ontvangen beeld
op een matglas in de kabine werpt. Kijkt
de treinbestuurder op het matglas dan ziet
hij het overzicht van de rails op verre af
stand in details! Het apparaat heeft ook
nut bij werkzaamheden aan de spoorrails;
de arbeiders zijn bijtijds voor de treinbe
stuurder zichtbaar.

C. J. BOOS

(Het zou onzes inziens nog eenvoudiger
zijn iedere treinbestuurder een verrekijker
te geven; hij kan dan althans overdag
bij goed weer niet alleen de spoorbaan
tot op grotere afstand overzien, maar ook
de wegen die de spoorbaan kruisen. Want
daar rijden de mensen, die ongelukken op
de onbewaakte overwegen veroorzaken als
zij niet goed opletten en uitkijken. Maar
zelfs een met een verrekijker gewapende
treinbestuurder moet maar afwachten wat
iemand, die een onbewaakte overweg na
dert, zal gaan doen :stoppen of doorrijden.
Red. H.D.).

21 De ervaringen, opgedaan tijdens de Duitse tijd, had
den hem geleerd, dat drukke straten en pleinen en
volkomen verlaten straten het meest gevaarlijk waren.
Hij herinnerde zich een vriend, die inmiddels geëxecu
teerd was, die hem eens had gezegd: In de onder
grondse beweging kan alles waar zijn maar ook vals; er
zijn geen vaste regels, behalve één: je moet geluk hebben.
Hij zou eigenlijk best naar het museum kunnen lopen,
dacht hij, maar hij deed het tenslotte toch maar liever
niet. Hij keek slechts even naar het museum, luisterde
naar de stemmen van de voorbijgangers en liep toen door.
Tegenover de Panka Straat stak hij de tramrails over.
Er was daar een klein cafeetje, waar hij even kon uit
rusten.

Toen hij vlak voor dit cafeetje in de Panka- Straat
stond, begreep hij dat hij op het punt stond één der
grondregels van het ondergronds verzet te breken. Jaren
lang toch was hij hier een goede bekende bezoeker ge
weest. Verscheidene keren had hij hier zijn vrienden uit
de organisatie ontmoet en hij had hier verder ontmoe
tingen met Antonin, Jablonsky en Jablonsky's zuster ge
had. Tóch ging hij naar binnen.

Al mocht hij dan met niemand praten en al mocht hij
geen contact zoeken, hij kon tenminste luisteren naar
wat de mensen elkaar vertelden. Hij ging aan een tafeltje,
dat dicht stond bij dat, waaraan twee heren zaten, zitten.
Beiden droegen het partij-insigne, maar dat zei tegen
woordig niet veel meer. Ambtenaren, dacht Jan, en hij
scherpte zijn oren om hun gesprek te kunnen volgen. Dit
kostte hem echter niet vel moeite, omdat men in dil
smalle cafeetje wel heel zacht moest fluisteren om niet
verstaan te worden.

Hij bestelde een glaasje cognac en luisterde naar de
twee heren. Ze voerden het gebruikelijke gesprek. Ze
klaagden over de kleine rantsoenen en de hoge prijzen
in de regeringswinkels op de vrije markt. Ze spraken
over de opening van nieuwe winkels, waar alles, letterlijk
alles te krijgen was tegen betaling in vreemd geld en
wisselden tips uit waar je op de zwarte markt vreemd
geld kon kopen en ze bespraken de laatste noteringen vai
de zwarte beurs. Tenslotte werden hun stemmen zo zacht,
dat Jan niets meer kon verstaan, maar hij wist dat ze
nu toegekomen waren aan het vertellen van mopjes over
de vrouw van de president. Lagere middenstand, dachi
Jan: zo leefden ze ook tijdens de Duitse bezetting, mop
perend over alles en nog wat en tenslotte moppen ver
tellend over Hitler of Emmy Goering.

Het deed hem echter goed naar hun stemmen te luis
teren, waardoor hij de impressie kreeg, dat hij niet al
leen op de wereld was. Hij draaide het glas langzaam
tussen zijn handen en verwarmde zo de goud-bruine
cognac, waarin de lichten zich weerkaatsten. Hij nam
een slokje en begon weer met het glas te spelen. Jan
luisterde niet meer naar zijn huurlieden; zijn gedachten
zweefden weg naar het verleden.

Toen de oorlog was uitgebroken, was hij begonnen

met het tikken van anonieme brieven, die hij zelf ver
zorgde, waarbij hij er echter op lette, dat ze niet te-
feeht kwamen bij mensen, die hij kende. Opdat het
schrift van de machine niet nagegaan zou kunnen wor
den verstuurde hij slechts doorslagen. Ja, in die tijd
waren zijn ideeën over ondergronds werk nog zó naïef
geweest! De inhoud van de brieven was al even naïef:
„U dient zich niet in te laten met acties, hoe onbelang
rijk en hoe beperkt van opzet ook, die de Duitsers zou
den kunnen helpen. Ze zullen verslagen worden en wij
zullen onze vrijheid herwinnen. De Fransen en Engelsen
zullen winnen en wij zullen onze republiek weer terug
krijgen".

Hij was toen, in die rumoerige dagen nog in staat ge
weest om zo iets te schrijven, al wist hij ook héél goed,
wat er in München was gebeurd.

Toen kwam oktober 1939, met de opstandjes, van de
studenten, waarbij velen gevallen waren of gearres
teerd. In die periode was hij aangesloten bij een groep,
welke „oktober" heette. Ze drukten vlugschriften en
verspreidden deze. Maar dat was slechts een begin, want
ze wilden oorlog voeren. De vijand was met wapenge
weld hun land binnengedrongen en moest dus weer met
wapengeweld het land uitgedreven worden. Zij begon
nen dus een strijd van kleine schermutselingen, met als
wapen revolvers en handgranaten, een strijd van koppig
nagejaagde doeleinden, een strijd echter ook, waarin
geen sprake was van een beschermend uniform, een
burgerstrijd in werkkleding, waarin de man op zichzelf
was aangewezen, waarin de glans van medailles en
lecoraties ontbrak, een strijd in het duister.

De oorlogsjaren waren voor hem samengevloeid in
'en enkele, vrij vage herinnering, in een onpersoonlijk
ets, dat onpersoonlijk gevoerd was.

Hij had Antonin pas later leren kennen, in 1943, toen
lij al vier jaar lang gestreden had. Antonin had nooit
/erteld wanneer hij met het vechten was begonnen. Hij
vertelde nooit iets over zichzelf en hij toonde nooit
iroefenis of smart wanneer iemand in de strijd bleef
Mij was het prototype van de ondergrondse strijder en
had overal in Europa gestreden kunnen hebben. Jan
had het gevoel dat Antonin niet falen kon. Hij zou hem
itraks ontmoeten, zodat hij niet door deze zaak als
lachtoffer zou vallen in de felle strijd.

Hij glimlachte en bestelde een tweede glas cognac,
•.vat Antonin overigens nooit goedgekeurd zou hebben.
Men dronk niet als men in actie was! Door de alcoho:
kon men moeilijke situaties al te licht beoordelen en
zelfs foutief: dit had Antonin er altijd bij zijn mensen
ingehamerd. Met het gevoel van een verboden vreugde
te genieten, savoureerde Jan de cognac. Hij vond de
drank goed en deed zo lang mogelijk over zijn glas.

Toen het glas leeg was, overlegde hij bij zichzelf oï
hij nu een derde zou bestellen of niet. De conversatie
naast hem kabbelde rustig voort. Een derde man had
zich bij hen gevoegd en vertelde iets op een fluisterende

toon. Eén hunner vroeg iets, wat Jan echter niet kon
verstaan. De derde man antwoordde daarop: Je doet
alsof ik er zelf bij geweest ben, maar alles wat ik ge
zegd heb, heb ik via de radio gehoord. Ik weet niets
meer, dan wat door de radio verteld werd. Drie nationa
listische Trotskyisten of drie Trotskyistische nationa
listen ik kan die fijne onderscheiding maar niet be
grijpen hebben Robert Semal vermoord. Hij was
hoofd van een afdeling van het Ministerie van Binnen
landse Zaken. Twee andere mannen hebben buiten op
de uitkijk gestaan. Alle vijf waren betaalde agenten van
een vreemde mogendheid. Het publiek is verplicht om
alle verdachte voorvallen te rapporteren. Ze hebben
een telefoonnummer opgegeven, maar dat ben ik ver
geten.

Is hij dood?, vroeg één van de mannen.

De man, die het nieuws verteld had, citeerde uit
„Hascheks Schwejk" Natuurlijk hebben ze geen ge
wone revolver voor zulk een belangrijk man gebruikt,
ze gebruikten iets superieurs.

Het was volkomen in tegenstelling met wat steeds
gedaan was. Nog nóóit was zulk nieuws zo snel bekend
gemaakt. Dit precedent kon alleen maar betekenen, dat
men de zaak stevig in handen had en dat de jacht ge
opend was. Ze zouden op 't ogenblik fanatiek links en
rechts arrestaties verrichten. In dit opzicht waren zij
precies hetzelfde als de Gestapo. Precies zoals de Gesta
po had gedaan, arresteerden ze maar in het wilde weg
als er iets ernstigs was .voorgevallen. Hierdoor waren
ze er nagenoeg zeker van dat ze wel iemand te pakken
kregen, die in hun ogen geen blanco strafblad meer had.
De politie bereikte met deze methode steeds wel een
resultaat.

HOOFDSTUK IX

Jablonsky lag op zijn brits, ineengerold in een deken.
Mij zei niets. Er bestaat namelijk een groot verschil tus
sen het luisteren naar verhalen over wat er in de ge
vangenissen gebeurt en het aan de lijve meemaken. Hij
voelde echter dat hij de kracht had de pijn te verdragen.
Hij kon de naweeën van de kwelling zelfs beschouwen
als iets onbelangrijks, als iets, wat hem eigenlijk nauwe
lijks betrof. Het leek hem belangrijker toe een ferme
houding aan te nemen in zijn nieuwe positie. Hij ver
bleef al bijna vier uren in de gevangenis, maar hij was
met zichzelf nog steeds niet in het reine gekomen over
de situatie, waarin hij zich bevond, en hij had nog niet
besloten wat zijn taktiek zou moeten zijn. Als alles maar
niet zo vlug was gebeurd, vond hij, dat zou het veel ge
makkelijker zijn geweest. Ondanks alles moest hij even
glimlachen. Zou het ingrijpen van de politie wel ooit
anders dan plotseling kunnen zijn?

Franta Vymetal liep de cel op en neer. De stilte, die
Jablonsky bewaarde, vergrootte zijn gevoel voor hulpe
loosheid.

(Wordt vervolgd).

vervolging deden, werd op 18 augustus van
dit jaar in de kunstzaal van de Stichting
het Kunstenaarscentrum Bergen een ten
toonstelling geopend. In de zogenaamde
„experimentele" vorm bevatten de geëx
poseerde werken onder meer protesten te
gen „massavernietiging, ontmenselijking
door mechanisatie, satires op valse roman
tiek. schijn-religie, wansmaak door reclame
en televisie. Over deze expositie werden
door de hoofdredacteur van de Verenigde
Noordhollandse Dagbladen n.v. publicaties
gedaan, die het karakter van smaadschrift
hebben en die kwetsend 'zijn voor de eer
en goede naam van de betrokken expo
santen", aldus vermeldt in de dagvaarding
mr. Proper.

Van de hand van genoemde medewer
kers aan de Alkmaarsche Courant versche
nen artikelen, die respectievelijk de vol
gende passages bevatten: „Indien dit werk
een spiegel is van hetgeen leeft in degenen,
die het tot stand brachten, kan de geest van
deze lieden slechts worden vergeleken met
een giftig, rokend moeras, dat men moet
mijden als een verraderlijke besmettings
bron. In plaats van zich het etiket kunste
naar op de borst te spelden, zich ook in hun
doen en laten het air van de kunstenaar
aan te meten, als zodanig nog grotendeels
te durven leven op uitkeringen der over
heid, dienden deze heren zich met spoed
naar een psychiater te begeven om zich
eens aan een flinke kuur te onderwerpen."

Aldus worden de betrokken kunstenaars
voorgesteld als geesteszieke, verderf-ver-
spreidende parasieten, zegt mr. Proper in
zijn toelichting.

„De betrokkenengedroegen zich in

hun produkten bewust grofHier tart
ten vlegels hun medemensen. Zij spuwden
de bezoekers hun hoon en verachting voor
het allergewoonste maatschappelijk gedrag
-in het gelaat, louter en alleen om te laten
zien hoe goed zij wel durfden.De for
mulering (..van hun protest) was bewust
vlegelachtig, opzettelijk „rot".

Ook deze tenlaste-leggingen maken
smaadschrift uit en het beledigend karak
ter van de kenschetsing „vlegels" behoeft
geen nadere toelichting, aldus de toelich
ting van mr. Proper.

Zoals wij reeds eerder meldden werd de
genoemde expositie enkele dagen na de
opening gesloten door de burgemeester van
Bergen aangezien van verschillende zijden
klachten waren ingediend volgens welke
een aantal van de werken aanstootgevend
werden geacht op religieuze en aesthetische
gronden.

In de week van 12 tot en met 18 augus
tus zijn in ons land aangegeven negenen
negentig nieuwe gevallen van kinderver
lamming met verlammingsverschijnselen,
namelijk in de provincie Groningen één;
in Friesland tien; in Overijsel vijf; in
Gelderland acht; in de provincie Utrecht
drie; in Noordholland negen (twee in Am
sterdam en Beverwijk en één in Beemster,
Bussum, Castricum, Egmond-Binnen en
Heiloo); in Zuid-Holland twintig; in Zee
land vier; in Noord-Brabant achttien; in
Limburg eenentwintig.

Voorts werden eenentwintig gevallen
van kinderverlamming zonder verlam
mingsverschijnselen aangegeven, namelijk
in Gelderland één; in Zuid-Holland één;
in Noord-Brabant vier; in Limburg vijf
tien.

Geen gevallen van kinderverlamming
werden in de genoemde periode aange
geven in de Noordoostpolder en Drente.

DINSDAG 28 AUGUSTUS

Minerva: „Ich tanze mit dir in den Himmel
hinein", 8.15 uur. Rembrandt: „Sissi", alle
leeft., 7 en 915 uur. Luxor: „Twintigdui
zend mijlen onder zee", 14 jaar, 7 en 9.15
uur. Frans Hals: „De parei van de Stille
Zuidzee", 14 jaar, 8 uur. Roxy: „Helden zon
der glorie", 14 jaar, 7 en 9.15 uur. Palace:
„Vrouwenbungalow". 18 jaar, 7 en 9.15 uur.
Studio: „Picnic", alle leeft., 7 en 9.15 uur.
Lido: „Heb je 'm door?", alle leeft., 7 en 9.15
uur. Openluchttheater, Bfoemendaal: 8 uur,
Hoofdstad operette met „Hör' mein Lied
Violetta". Grote Kerk: 8 uur, Orgelconcert
door Albert de Klerk, Concertgebouw: 8.15
uur, Zomeravondconcert door het Noord
hollands P ilharmonisch Orkest o.l.v. Ma-
rinus Adam m.m.v. Corrie Daniskas—Van
Zwieten, sopraan.

WOENSDAG 29 AUGUSTUS

Minerva: „Doctor at sea", alle leeft., 2.30
en 8.15 uur. Rembrandt: „Sissi", alle leeft..
2, 4.15, 7 en 9.15 uur. Luxor: „Twintigdui
zend mijlen onder zee", 14 jaar, 2, 7 en 9.15
uur. Frans Hals: „De parel van de Stille
Zuidzee", 14 jaar, 2.30, 7 en 9.15 uur. Roxy:
„Helden zonder glorie", 14 jaar, 2.30, 7 en
9.15 uur. Palace: „Vrouwenbungalow", 18
jaar, 2, 4.15, 7 en 9.15 uur. Studio: „10.30 uur,
Vakantieprogramma „Picnic", alle leeft.,
2.15, 7 en 9.15 uur. Lido: „Heb je 'm door?",
alle leeft., 2, 4J5, 7 en 9.15 uur. Concert
gebouw: 1.15 uur, Opera Italiana. Fragmen
ten uit bekende Italiaanse opera's. Theater
Pieter Langendijk: 8 en 9.30 uur, Toneel
kronkels door Simon Carmiggelt.