De Tweede Kamer moet haar werk
ruim zes weken onderbreken
Mevrouw Bouman in stilte
uit Djakarta vertrokken
OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT
Critische opmerkingen van
voorzitter Kortenhorst
Koningin sprak met mr. Burger
HET WEER: Nog droog
Het woord is aan
De kabinetsformatie
„Mijn veiligheid hier
is niet gegarandeerd"
Stuurman CoSien
71e JAARGANG No 63
VRIJDAG 21 SEPTEMBER 1956
301e JAARGANG No 216
Britse atoomproef uitgesteld
Verwijt aan de Eerste Kamer
Bolsjoi-Ballet dreigt
optreden in Londen
af te zeggen
Djakarta beschuldigt
Von Brentano sprak met
Eden, Pineau en Dulles
Clandestiene zender in
Hilversum
Automatische Horloges
Opgebaggerde bom
ontplofte; een gewonde
Kroesjtsjev bij Tito
Trein ontspoord in Noord-
Sumatra; drie doden
Curasao bestelt zeewater
destillateur
Peking-China verwerpt
persoonsverering
Oostenrijkse dame gedood
bij autobotsing in
N.O.-polder
11
B
BI
0
Hoofdkantoor Qrote Houtstraat 93, Haarlem.
Telefoon 15295 (zes lijnen) Directie, Hoofd
redactie, Redactie en Administratie. Bijkantoor
in Haarlem-Noord, Soendaplein, Tel. 12230.
Drukkerij Groot Heiligland 10, Tel. 15295.
Wnd. Hoofdredacteur: Jos L. Lodewijks
Haarlems Dagblad
Uitgave- Grafische Bedrijven Damiate N.V.,
Verschijnt dagelijks beh. op zon- en feestdagen.
Abonnement p. week 50 ct., p. kwartaal 6,50,
franco p.p. ƒ7,- Losse nrs. 12 ct Postgiro 273107
Advertentietarieven op aanvraag verkrijgbaar.
Directie: P. W. Peereboom en A. D. Huijsman
Een Britse atoomproef, die hedenochtend
op het proefterrein van Maralinga in
Australië zou worden genomen, is uitge
steld wegens een te verwachten storm in
de wateren ten zuiden van Australië.
Dr. C. G. Kortenhorst, die opnieuw tot voorzitter van de Tweede Kamer is
benoemd, heeft in de donderdagmiddag gehouden vergadering van deze
Kamer enige critische opmerkingen gemaakt over de vertraging die het werk
van de Kamer ondervindt door de gang van zaken bij de kabinetsformatie en
over het feit dat de Eerste Kamer pas op 21 augustus het voorstel tot uit
breiding van de Eerste en Tweede Kamer heeft aangenomen.
Dr. Kortenhorst zei geen voorstel te kunnen doen over het houden van de
volgende vergadering der Tweede Kamer. Van de kabinetsformatie zal het
afhangen, zo zeide hij, wanneer de Kamer weer bijeen zal komen. Een nieuw
kabinet zal een regeringsverklaring willen afleggen en daarover van gedachten
willen wisselen. Het had daarom zijns inziens geen zin nu algemene be
schouwingen over de begroting te houden, maar deze te combineren met het
debat over de regeringsverklaring.
Dr. Kortenhorst verklaarde dat de be
zwaren tegen de te late inwerkingtreding
van de Grondwetbepalingen inzake de uit
breiding van het ledental der Kamers niet
even zwaar wegen voor de Eerste als voor
de Tweede Kamer. De Tweede Kamer
draagt de volle last van de ontstane ver
traging omdat zi.i, aldus de voorzitter,
steeds het eerste aan bod is.
„Reeds op 4 februari van dit jaar heb ik
de minister van Binnenlandse Zaken op
de noodzaak van voortvarendheid attent
gemaakt. Ik heb daarbij alle medewerking
verkregen.
De regering was ons opnieuw terwille
door reeds op 3 juli de wetsontwerpen bij
ons in te zenden. Onze Kamer bleef niet in
gebreke dit snelle tempo te volgen door
acht dagen later de voorstellen aan te ne
men. De Eerste Kamer bleek aanzienlijk
veel meer tijd nodig te hebben en nam pas
40 dagen later, op 21 augustus, het voorstel
aan. Wanneer de Eerste Kamer op 31 juli
de behandeling zou hebben voltooid en de
datum voor de uitbreiding der beide Ka
mers op een en dezelfde dag zou zijn vast
gesteld, dan zouden de beide Kamers op
13 oktober in vergrote formatie hebben
kunnen optreden".
Dr. Kortenhorst zei, nog getracht te heb
ben een dreigende impasse te vermijden
door voor te stellen het inwerkingtreden
van de uitbreidingen der Kamers op ver
schillende tijdstippen te doen plaats vin
den, zodat de Tweede Kamer niet zou be
hoeven te wachten totdat de Provinciale
Staten de leden der Eerste Kamer zouden
hebben gekozen. Het zou -weinig elegant
kunnen schijnen, wanneer gedurende enige
weken de Tweede Kamer uit 150 en de
Eerste Kamer uit 50 leden zou hebben be
staan. Praktische kanten waren aan deze
onevenwichtigheid echter niet verbonden.
Thans is de Tweede Kamer voor de keuze
gesteld hetzij haar zomerrèces tot 6 novem
ber te verlengen, hetzij als rompparlement
een aantal wetsontwerpen in afdelingen en
commissies te onderzoeken. In elk geval
is echter door de ontstane en in stand ge
houden vertraging een toestand ontstaan,
die volop onelegant moet worden genoemd,
aldus dr. Kortenhorst.
„Wij moeten nu onze werkzaamheden
met 100 leden beginnen en kunnen pas over
ruim zes weken met 150 leden daarmee
verder gaan. Een aantal leden, dat vóór de
Kamerontbinding deel uitmaakte van dit
college en die bij tijdige uitvoering van de
nieuwe bepalingen der Grondwet reeds nu
tot het lidmaatschap zouden zijn toege
laten, moeten thans wachten tot begin no
vember voordat zij hun onderbroken Ka-
merarbeid kunnen hervatten. Dit is niet
LONDEN (U.P.). - Het Bolsjoi Theater
in Moskou heeft een communiqué uitge
geven, waarin gedreigd wordt het voor
oktober aangekondigde optreden in Lon
den te zullen afzeggen als „het incident
met Nini Ponomareva niet wordt opgehel
derd". Volgens het Russische persbureau
Tass hebben leden van het ballet naar aan
leiding van „de onbegrijpelijke provocatie
tegen een Russische atlete" een open brief
gericht aan de Izwestia, waarin de vraag
wordt gesteld of het gezelschap in Enge
land zou kunnen optreden zonder „aan
enige vorm van vervolging te worden
blootgesteld". Deze brief is met grote kop
pen afgedrukt.
Het zou het eerste optreden van een der
beroemdste balletten ter wereld buiten
Rusland zijn. Op 3 oktober zouden de voor
stellingen in Covent Garden, het theater
van het Sadler's Wells Ballet, beginnen.
Ken totaal van ruim vijftigduizend plaat
sen is reeds verkocht, vier dagen voor de
opening der kassa's stonden de balleto
mane Londenaars in de rij, met dekens,
tenten en primussen.
Enige tonnen decors en bagage van het
ballet waren reeds in de haven van Lon
den gearriveerd, doch mochten niet ont
scheept worden voor daartoe uit Moskou
opdracht zou worden gegeven.
DJAKARTA (A.N.P.) De woordvoer
der van het Indonesische ministerie van
Voorlichting, Mononutu, heeft vandaag
Nederland beschuldigd van schending van
de in 1949 gesloten RTC-overeenkomsten,
toen het Westelijk Nieuw-Guinea „unila
teraal annexeerde" en dit gebied in de Ne
derlandse grondwet tot een deel van het
Koninkrijk der Nederlanden verklaarde.
De woordvoerder zeide dat het besluit
van Indonesië om alle RTC-overeenkom
sten op te zeggen en de schulden aan Ne
derland te annuleren werd genomen na
deze unilaterale Nederlandse annexatie
van Westelijk Nieuw-Guinea.
alleen onaangenaam voor hen, maar werkt
bovendien nadelig voor de continuïteit in
de bezetting van de talrijke commissies
der Kamer en voor de samenstelling van
de delegaties naar internationale en supra
nationale parlementaire lichamen.
Het zal bijvoorbeeld van Nederlandse
zijde niet mogelijk zijn reeds thans aan het
inwerkingtreden van de interparlementaire
raadgevende Beneluxraad medewerking te
verlenen".
De Kamer ging hierna voor onbepaalde
tijd uiteen, nadat een aantal wetsont
werpen naar de commissies was verwezen.
Prof. Van der Pot ontvangen
Het kabinet der Koningin deelde heden
morgen mede dat de Koningin heden
morgen in paleis Soestdijk prof. mr. C. W.
van der Pot heeft ontvangen.
LONDEN (United Press) De West-
duitse minister van Buitenlandse Zaken,
Von Brentano, heeft donderdag in Londen
met Engelse, Franse en Amerikaanse rege
ringsleiders geconfereerd over de een
making van Duitsland. Men veronderstelt
dat de besprekingen gebaseerd waren op de
recente nota van Adenauer aan Rusland en
d'e Westelijke landen.
ADVERTENTIE
BARTELJORISHR. HAARLEM TEl H439
FERD. B0LSTR. 48 A'DAM TEL..717162
Suède Damesgasjes in kleuren 98.50
Opsporingsambtenaren van de P.T.T.
hebben in samenwerking met de gemeente
politie in Hilversum een clandestiene
radiozender opgespoord en in beslag ge
nomen. Proces-verbaal is opgemaakt tegen
de 37-jarige procuratiehouder C. M. R.,
die met deze zender experimenteerde.
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ZESTIEN PAGINA'S
Anonymus:
Vlot spreken in het openbaar is
moeilijk, maar vlot luisteren nog
moeilijker.
Uit het feit, dat de Koningin donderdag
middag om vier uur de fractievoorzitter
van de P.v.d.A., mr. Burger, ten paleize
Soestdijk heeft ontvangen, kan worden
afgeleid, dat alle geruchten over het ver:
lenen van een geheime opdracht van elké
grond zijn ontbloot. Toch heeft de ont
bieding van de socialistische fractieleider
in parlementaire kringen enige verwonde
ring gewekt. Algemeen was men van oor
deel, dat na het bezoek van de vice-pre
sident van de Raad van State, in eerste
instantie de voorzitters der Kamers mr.
Jonkman en dr. Kortenhorst, voor een na
der overleg door de Koningin zouden wor
den ontboden.
Nu dat niet is gebeurd wint de gedach
te veld, dat alsnog langs informatieve weg
gepoogd wordt uit de impasse te geraken.
Het is niet bekend of mr. Burger een in
formatieve opdracht Heeft gekregen. Het
kan ook zijn, dat de Koningin de socialis
tische fractieleider een nadere precisering
heeft gevraagd over die punten, welke de
vorming van een kabinet op brede basis
onmogelijk hebben gemaakt.
Mr. Burger heeft na zijn onderhoud met
de Koningin op korte termijn de P.v.d.A.-
Tweede Kamerfractie in vergadering bij
eengeroepen.
Te verwachten is ook, dat de voorzit
ter van de K.V.P.-fractie, prof. Romme,
voor een onderhoud ten paleize Soestdijk
zal worden uitgenodigd. Dit werd als „zeer
wel mogelijk" van gezaghebbend- zijde
medegedeeld.
Het merkwaardige feit doet zich voor,
dat na een kabinetloze periode van hon
derd dagen de'bereidheid zich rond de con
ferentietafel te scharen in de grootste
partijen plotseling weer aanwezig blijkt
te zijn. Een en ander moet als resultaat
worden gezien van het overleg, dat in deze
dagen zich achter de schermen heeft afge
speeld. Maar het is misschien op dit mo
ment nog teveel gezegd, dat er enig licht
aan de horizon is verschenen, dat tot een
gematigd optimisme voor de toekomst aan
leiding geeft.
Het onderhoud, dat de Koningin met de
oud-hoogleraar heeft gehad, moet gezien
worden in hetzelfde vlak als de besprekin
gen, welke de Koningin maandag heeft
gehad met prof. Beel, prof. Donner, prof.
Kranenburg en prof. Oud. Deze hadden
eveneens tot doel het inwinnen van staats
rechtelijke adviezen.
DJAKARTA (A.N.P.) Mevrouw M.
Bouman, de verdedigster in de zaak-
Sclimidt, is vrijdagmorgen om half zeven
plaatselijke tijd op het vliegveld bij Dja
karta aan boord van het K.L.M.-lijntoestel
met bestemming Amsterdam gegaan. De
autoriteiten hadden haar vertrek geheim
gehouden. Slechts enkele Nederlandse
ambassade-functionarissen deden haar uit
geleide. Een aantal rechercheurs hield een
oogje in het zeil. Haar vertrek volgde vier
dagen na het incident in het gerechtsge
bouw te Djakarta, waar een woedende
menigte haar trachtte te grijpen. De Indo
nesische autoriteiten hadden voorzorgs
maatregelen getroffen om een vlot vertrek
te verzekeren.
In een onderhoud met de correspondent
van het A.N.P. in Djakarta even voor haar
vertrek, zei mevrouw Bouman, dat vrien
den en Nederlandse functionarissen haar
al maanden geleden hadden aangeraden om
de verdediging op te geven en naar Neder
land terug te gaan. „Maar ik wilde blijven
om mijn werk zolang mogelijk voort te
zetten", zei zij.
Mevrouw Bouman zei thans te vertrek
ken, omdat zij toch niets meer voor haar
cliënt kon doen, behalve de uitspraak van
de rechter af te wachten, en ook „omdat
het nu wel duidelijk is dat mijn veiligheid
niet langer gegarandeerd wordt". Zij ver
telde dat ze tot deze slotsom was gekomen
nadat de autoriteiten haar hadden aange
raden haar toevlucht te zoeken in de am
bassade. „Ik besefte dat als ik nog langer
zou blijven, ik slechts de politie en auto
riteiten tot last zou zijn."
Mevrouw Bouman zei, dat zij slechts min
achting had voor de menigte, die haar
maandag in het gerechtsgebouw had aan
gevallen. De menigte werd geleid door de
ADVERTENTIE
JUWELIERS - HORLOGERS
HOUTPLEIN 15 - HAARLEM
Bij de ingang van de nieuwe jachthaven
te Vlissingen is donderdagavond een zware
bom uit de oorlogsdagen ontploft, die was
opgebaggerd door een baggermolen. Er ont
stond een grote ravage. De machinist Ba-
kema uit Sappemeer werd licht gewond
door wegspringende scherven.
voornaamste getuige a charge Manoppo,
die in april ook de demonstraties tegen de
Nederlandse advocaat Van Empel had ge
leid, toen deze in Indonesië aankwam.
Mevrouw Bouman heeft donderdagoch
tend nog een bezoek gebracht aan Schmidt,
die in de Tjipinanggevangenis vertoeft. Zij
zei, dat Schmidt zich kennelijk zorgen
maakte over haar veiligheid, nadat hij ver
nomen had, hoe zij in het gerechtsgebouw
was aangevallen. Zij heeft de hele ochtend
met Schmidt gepraat. Ondanks de drie jaar,
die hij reeds in gevangenschap heeft door
gebracht, is zijn geest ongebroken, zo ver
klaarde zij.
Op de vraag waar zij het meest naar ver
langt in Nederland, antwoordde mevrouw
Bouman „Lang en rustig slapen".
Mevrouw Bouman had sedert maandag
gewoond in de ambtswoning van de laatste
Nederlandse hoge commissaris, graaf Van
Bylandt op het voormalige Koningsplein.
Haar eigen woning werd door de politie be
waakt ter voorkoming van verdere demon
straties.
Hedenmorgen vernamen wij, dat mevrouw
Bouman niet direct naar ons land zal
komen. Het ligt in haar bedoeling haar
reis ergens onderweg te onderbreken om
van een welverdiende rust te genieten. Pas
na de uitspraak in de zaak-Schmidt komt
mevrouw Bouman naar Nederland. Haar
echtgenoot is reeds onderweg om haar te
ontmoeten.
Wrijving tussen Joegoslavische en
Russische communisten?
BELGRADO (Reuter) In Belgrado ge
looft men, dat maarschalk Tito met de
Sovjet-partijsecretaris Kroesjtsjev, die op
het ogenblik een „particulier" bezoek aan
Joegoslavië brengt, besprekingen voert
over wrijving tussen de Joegoslavische en
de Sovjet-russische communistische partij.
De Joegoslavische communisten zouden
geprikkeld zijn over de langzame uitvoe
ring van de gemeenschappelijke verklaring
over samenwei'king tussen de beide par
tijen, die werd opgesteld toen Tito onlangs
Moskou bezocht. Ook zou het tempo van
de „de-Stalinisatie" in de Sovjet-Unie vol
gens de Joegoslaven te traag zijn.
DJAKARTA (ANP) Nabij Teluk
Mengkudu in Noord-Sumatra is een goe
derentrein ontspoord en gekanteld, doordat
opstandelingen de rails opgebroken had
den. De locomotief en alle 39 goederenwa
gons kantelden om en blokkeren thans de
spoorwegverbinding tussen Tebing Tinggi
en Medan. De machinist en twee andere
mannen kwamen om het leven. De trein
behoort aan de Deli Spoorweg Maatschap
pij.
Een firma in Glasgow heeft thans op
dracht ontvangen voor de bouw van een
installatie op Curacao die per dag 4.000 ton
zeewater in drinkwater zal omzetten. Het
contract omvat de bouw van krachtcentra
les, boilers, turbogeneratoren, pompen en
pijpleidingen. De waarde van het contract j
beloopt meer dan 1 miljoen pond sterling. I
Het project is, zoals wij reeds vorige maand
meldden, onderdeel van een groot plan om
de Antillen aantrekkelijker te maken voor
de vestiging van Nederlandse en buiten
landse industrieën.
Donderdag, op de zesde dag van het con
gres van de Chinese communistische partij
in Peking, heeft vice-minister-president
Teng Hsia Ping, die lid is van het politieke
bureau van de partij, gezegd dat de per
soonsverering ook in de Chinese volks
republiek een rol heeft gespeeld. Hij her
innerde eraan, dat president Mao Tse
Toeng in 1949 een besluit heeft doen aan
nemen, waarbij het partijleden verboden
werd „verjaardagen van partijleiders te
vieren, straten of fabrieken naar hen te
noemen of hun vleiende boodschappen te
zenden", zo meldt AFP.
Reuter voegt hieraan toe dat buiten
landse waarnemers op het congres hebben
verklaard, dat communistisch China tracht,
de rampzalige vergissingen van de andere
communistische landen te voorkomen door
in bepaalde opzichten het beleid te wijzi
gen en de partij-„grondwet" te herzien.
In het bijzonder is men er op uit, waar
borgen te scheppen tegen gedwongen „spe
cialisatie" en persoonsverheerlijking.
Donderdagmiddag heeft op het kruis
punt Tuinderweg-Oosterringweg in de
Noordoostpolder nabij Luttelgeest een
ernstige aanrijding plaats gehad, die aan
een 40-jarige dame uit Oostenrijk het le
ven heeft gekost.
Een personenauto, bestuurd door de heer
W. A. uit Bantega (Friesland) naderde
het kruispunt uit de richting Emmeloord,
terwijl op hetzelfde moment de auto van
de heer J. M. uit Leeuwarden van de
Oosterringweg naderde. Met grote snelheid
zijn de beide auto's op elkaar gereden. De
Oostenrijkse dame, die bij de heer W. A.
in de auto zat, werd op slag gedood. De vijf
overige inzittenden van de beide wagens
werden allen min of meer ernstig gewond.
De toestand van de beide bestuurders is
zeer ernstig. De gewonden werden naar
ziekenhuizen in Vollenhove, Heerenveen en
Sneek overgebracht.
„Wij moesten er toch nog maar even op uitgaan" schijnen alle bevoorrechte
dames gezegd te hebben, die op de hier geplaatste foto's zijn „vastgelegd".
En zij zochten de zonzijde. Op het Bloemendaalse strand, bleek het al even
aangenaam toeven als in de Haarlemmerhout. Niet zonder een zweempje
jaloezie bekijkt menige verregende vakantieganger het subtropische schouwspel.
Het zomert naarmate het winter wordt
atxxxx r» xx xyxxxxxxxxxrra-t «-toyjtocccccco
VERWACHTING, medegedeeld door
het K.N.M.I. in De Bilt, geldig van
vrijdagavond tot zaterdagavond, op
gemaakt om 11.15 uur:
Overwegend droog weer met veran
derlijke bewolking en in de nacht en
ochtend hier en daar mist. Weinig ver
andering in temperatuur. Aanvanke
lijk zwakke, later matige wind uit
zuidelijke richtingen.
22 september
Zon op 6.28 uur, onder 18.41 uur.
Maan op 19.12 uur. onder 9.12 uur.
Maanstanden
27 sept. 12.25 uur: laatste kwartier
Hoog en laag water in IJmuiden
Vrijdag 21 september
Hoog water: 4.19 en 16.37 uur.
Laag water: 0.07 en 12.24 uur.
Zaterdag 22 september
Hoog water: 4.48 en 17.08 uur.
Laag water: 0.42 en 12.52 uur.
peren. Overigens komt er in het tempera-
tuurverloop maar weinig ver;-dering.
WEERRAPPORTEN
(van hedenmorgen 7 uur)
REGENKANS NOG KLEIN
De beide depressies, die zich gisteren op
de oceaan bevonden, hebben zich verenigd
tot een omvangrijk lage drukgebied, dat
zich evenwel maar langzaam verplaatst.
De eerste regenzone van het depressie-
sy "n is tot Engeland en West-Frankrijk
doorgedrongen, maar nam snel in bete
kenis af.
Ook de activiteit van de tweede regen
zone, die vanmorgen Ierland naderde,
neem* f.
De kans op regen blijft dan ook in onze
streken gering. Wel zullen af en toe wol
kenvelden overdrijven, die overdag de
verwarmende invloed van de zon wat tem-
to
C
BB
■2 d
Weerstoestand buitenland
a c ui
O c
at
E25
ZS
Stockholm
zwaar bew.
w
17
0
Oslo
mist
windst. 16
Kopenhagen
zwaar bew.
z
16
0
Aberdeen
zwaar bew.
z
17
0
Londen
geheel bew
zzw
22
0
Amsterdam
mist
z
22
0
Luxemburg
licht bew.
ono
21
0
Parijs
nevel
O
25
0
Bordeaux
mist
z
25
2
Grenoble
nevel
windst. 25
0
Nice
zwaar bew.
nw
24
0
Berlijn
nevel
ozo
19
0
Frankfort
nevel
ono
20
0
Miinchen
mist
windst. 21
0
Zürich
mist
windst. 23
0,4
Genève
nevel
windst. 24
0
Locarno
geheel bew.
windst. 21
0
Wenen
nevel
windst. 22
0
Innsbruck
mist
windst. 24
0
Rome
nevel
windst. 26
0
Ajaccio
half bew.
ono
25
0
Mallorca
zwaar bew.
nnw
27
0
Weerstoestand binnenland
Den Helder half bew. z 12 0
Ypenburg dichte mist windst. 12 0
Vlissingen dichte mist windst. 13 0
Eelde licht bew. ozo 8 0
De Bilt mist zzo 11 0
Twente half bew. ozo 11 0
Eindhoven dichte mist windst. 11 0
Vlv. Z.-Limb mist z 13 0
(De temperatuur is van Hedenmorgen i uur.
de neerslag van de laatste Z4