Litteraire aardrijkskunde
Internationale Filmfestivals
Noordelijkste volk van Europa
sluit zich aaneen
Scandium-46
Voor sneller verkeer in Amerika
^^Bneven aan
de redactie
Lappen leven verspreid over drie
Scandinavische landen
17
Twee doden in het verkeer
ER ZIJN VEEL TE VEEL
NQC-hoofdprijs viel in
Deventer
Spannende partii tussen
Keres en Golombek
Nieuwe stadscentra in
Stockholm en Gothenburg
Stalins drie kinderen in
de Sovjet-Unie verdwenen
Weer verder met speer
werpen „nieuwe stijl"
Bokser doodgeslagen
Ercole Baldini amateur
Rosier gaat iets vooruit
Sport in 't kort
ZATERDAG 13 OKTOBER 1956
HAARLEMS DAGBLAD
OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT
DE LITTERAIRE GEOGRAFIE is een in
de twintigste eeuw tamelijk druk beoefend
genre, dat waarschijnlijk is voortgekomen
uit de dichterlijke plaatsbeschrijvingen die
in de zeventiende eeuw opgeld deden. Toch
is de betekenis eiwan sterk veranderd.
Zong de poëet in de gouden eeuw de lof
van stand of gewest, zijn tegenwoordige
opvolgers zoeken de samenhang tussen
eigen stemming en karakter en de in dicht
of ondicht beschreven gebieden. De geval
len, dat de geest van een boek te vereen
zelvigen valt met die van een stad, zijn be
trekkelijk zeldzaam. Het frappantste voor
beeld daarvan vormt wellicht Eline Vere,
dat dan ook als ondertitel „Een Haagse
roman" wordt genoemd. En de plaats van
handeling van Van Schendels „Een Hol
lands drama" kan niet anders dan Haar
lem zijn: de geest van de stad spreekt er.
naar onze smaak, sterker dan bijvoorbeeld
in Van Looy's „Jaapje" of in Hildebranas
„Camera Obscura". Wanneer men de zoge
naamde „couleur locale" van sommige ro
mans gaat analyse
ren, blijkt het type
rende plaatselijke ele
ment vaak nogal een
zijdig van aard: de
schrijver heeft één enkel opvallend facet
als opdruk voor het geheel gehanteerd.
Wanneer dat bijzonder virtuoos geschiedt
zoals bijvoorbeeld door Bordewijk in
„Verbrande erven" (Schiedam) cn in „Het
Eiberschild" (Den Haag) behoeft dat
nog niet eens een bezwaar te zijn.
De jongste mode is nu om de geest en de
karakteristiek van sleden en landschappen
te gaan ontleden, waarbij men dan liefst
zijn toevlucht neemt tot de auteurs en an
dere kunstenaars, die uit het behandelde
gebied afkomstig zijn of er lang genoeg ge
woond hebben om als deskundigen" te
gelden. Het is wel duidelijk, dat deze me
thode verwant is aan de overal herlevende
zin voor het regionalisme. Toch is er een
verschil: het regionalisme wil vooral een
artistieke verantwoording afleggen jegens
destreek zelf. De huidige litteraire geogra
fie, zoals die onder meer tot uiting komt in
de bijzondere aflevering ..Ge°st van
Utrecht" van hef tijdsebrVf Mra-'''»' K°
doelt vooral een rechtvaardiging te zijn je
gens de buitenwereld.
Het gevaar van dergelijke bloemlezingen
is natuurlijk vooral, dat zij tot een parad
van plaatselijke beroemdheden verworden.
Daaraan is ook dit nummer van „Maat
staf" niet geheel ontkomen, want de kwali
teit rechtvaardigt zeker niet de opneming
van de bijdragen van Clara Lennart en dr.
P- H. Ritter jr. De ijdeltuiterige bisbilles
welke zich tussen Jacob Geel en. Nicolaas
Beets hebben afgespeeld, door de attentie
an dr. H. E. van Gelder ten onrechte aan
de vergetelheid ontrukt, werden blijkbaar
s'leen maar opgenomen omdat Beets zo
lang in Utrecht heeft gewoond. Gelukkig
dat daar nog wel iets substantieels tegen
over staat. Daarbij hebben we niet in de
eerste plaats het oog op de poëtische bij
dragen, die voor een deel vervaardigd zijn
op het na 1945 in zwang geraakte patroon
van in orakeltaal gevatte beelden en ver
gelijkingen, hetgeen nog niet wil zeggen
dat het allemaal slechte verzen zijn. Maar
Gabriel Smits inleidende verantwoording
„Geest van Utrecht" geeft inderdaad in
kort bestek een nauwgezette en trefzekere
omlijning van de eigenschappen van een
stad, welke in het algemeen niet „popu
lair" is geworden bij de overige Nederlan
ders, gelijk Rotterdam en Amsterdam dat
wel zijn.
En wanneer men de herinneringen na
gaat welke in dit deeltje zijn opgenomen
van en aan Marsman in een alleraax--
digst artikeltje van Wouter Paap dan
vond de Domstad ook in de ogen van haar
eigen inwoners niet veel genade. Men be
hoeft het daarbij nog niet zo bont te maken
als A. I. van Deinse in zijn stukje „Utrecht
se particulariteiten". Of eigenlijk maakt hij
het helemaal niet zo bont, want de ridicule
feilen, welke hij Utrecht aanwrijft, zijn niet
typerend voor die stad alleen, maar treft
men overal ter wereld aan. De herinnerin
gen die de journalist C. A. Schilp ophaalt
(onder meer aan W. Graadt van Roggen cn
Erich Wichman) en vooral die van dr. Ba
rend de Goede aan C.C.S. Crone (waarin
een ontroerend gedicht van Jan Engel
man) en van Annie Salomons aan profes
sor dr.-W. Vogelsang brengen de geest van
Utrecht een stuk dichter tot de lezer, even
als het belletristisch proza dat Jaap Ro-
mijn demonstreet in een fragment uit de
novelle „Mijn huizen". Ook het korte ver
haal van Sonja Witstein munt uit door
rake zeggingskracht en doeltreffend beel-
aend vermogen.
Doch als we helemaal eerlijk mogen zijn
en waarom zouden we niet? dan moe
ten we bekennen, dat de enige bijdrage
welke ons werkelijk verkwikt heeft door
zijn originaliteit, zijn speelse geestigheid,
zijn volslagen gebrek aan zwaarwichtig
heid, wordt gevormd door Simon Vest-
dijks topografische inventaris van Doorn,
het „bedonderde dorp" waar hij zelf woont.
Het is wel zijn sublieme grollerij welke
ons er van bewust maakte, dat de serieuze
„Geest van Utrecht" meer algemeen Ne
derlands is dan de samenstellers van dit
..Maatstaf'-nummer zich wellicht hebben
gerealiseerd en dat er in onze samenle
ving helaas een schreeuwend gebrek be
staat aan door hun eruditie tot luchthartig
heid in staat zijnde geesten als die van de
Doornse schrijver.
TON DE LEEUW SCHRIJFT MUZIEK
VOOR FILM OVER REMBRANDT
De Utrechtse componist Ton de Leeuw za
in opdracht van de regering de muziek voor
de film Rembrandt schrijven. Dit werd
medegedeeld op het huldigingsconcert, dat
hem vrijdagavond in het Gebouw voor Kun
sten en Wetenschappen te Utrecht is aange
boden naar aanleiding van de door hem ge
wonnen Prix d'Italia voor zijn radiofonisch
oratorium „Job". Zijn bekroond oratorium is
hier uitgevoerd.
Woningen. Het lijkt erop dat de ge
meente Haarlem op het ogenblik bezig is
woningen te verzamelen. Eerst kocht men
een mooi, duur huis, dat echter geruime
tijd leeg bleef staan en dat intussen gron
dig gesloopt is. Waarom heeft de gemeente
er nu weer een huis bij gekocht?
Een burger die huizen van zijn eigen
geld koopt mag daarentegen geen huizen
kopen en leeg laten staan. W.B.S.
In Alblasserdam is op de Rivierdijk
langs de Noord de 16-jarige C. M. B., leer
ling van de Christelijke Kweekschool, ter
wijl hij met een vriend op de dijk reed,
door een trailer met aanhangwagen aange
reden. De jongen viel en kreeg het achter
wiel over zijn rug. Hij was terstond dood.
Op de Amersfoortse weg onder Apel
doorn is de 26-jarige motorrijder T. Mijnen
uit Assendelft nabij de echoput met, volle
snelheid op een aan de kant van de weg
geparkeerde vrachtauto gereden. Hij was
op slag dood.
LONDEN/MOSKOU (United Press) --
Weinig Russen wisten dat Stalin drie kin
deren had, en nog minder Russen weten
wat er van hen geworden is. De bekendste
is of was zijn zoon Vassily die, voor
dat hij spoorloos verdween, commandant
was van de luchtstrijdkrachten in het dis
trict Moskou. Volgens geruchten is hij naar
Siberië verbannen, om het leven gebracht,
of opgesloten in een ondergrondse cel van
het Kremlin. Stalin's dochter Svetlana en
de zoon die Stalin van zijn eerste vrouw
had, Jakov Jasja Jakobe, zouden naar
Siberië gezonden zijn. Jasja trouwde en
ging ver van Moskou wonen, maar Stalin
verbande hem naar het eiland Salovetsky
in de Witte Zee. Gedurende de oorlog werd
Jasja, die majoor was bij de artillerie door
de Duitsers bij Smolensk gevangen geno
men, keerde na de oorlog naar Rusland
terug, en werd weer verbannen. Later zou
Kroesjtsjef hem en zijn vrouw naar Si
berië hebben gezonden.
Een westelijke waarnemer heeft meer
dan tien jaar dichtbij generaal Vassily
Stalin in Moskou gewoond, tien minuten
lopen van het Kremlin. Het huis werd be
waakt door soldaten en rechercheurs tot
de herfst van 1952, toen het gerucht ging
dat Vassily niet meer in Moskou verbleef.
Dat was de eerste aanwijzing dat Vassily,
reeds zes maanden voor Stalins dood in
moeilijkheden was geraakt. De tweede op
vallende aanwijzing was dat de censor in
november 1952 uit een bericht de vermel
ding „generaal Vassily Stalin" als hoofd
van de luchtstrijdkrachten in het district
Moskou doorschrapte.
Vassily en Svetlana werden het laatst
gezien bij de begrafenis van hun vader op
8 maart 1953.
ABIGONE" OP TOURNEE VOOR DE
BESTRIJDING KINDERVERLAMMING
Het Wagenings studententoneel „Abigone"
zal een voorstelling geven ten bate van het
nationaal fonds voor de bestrijding van de
kinderverlamming. Opgevoerd zal worden
de romance „Santa Cruz" van de Zwitserse
auteur Max Frisch. De opvoering wordt ge
geven op vrijdag 26 oktober in de schouw
burg „Junushoff" in Wageningen en staat
onder regie van Jaap Engelberts. Prinses
Beatrix, beschermvrouwe van het nationaal
fonds, heeft blijk doen geven van haar in
stemming met het genomen initiatief en
haar beste wensen voor de opvoering ge
zonden. De grote medewerking, die aller
wegen werd ondervonden, en de belangstel
ling die ook in andere plaatsen werd be
toond, hebben de senaat van de Wageningse
studentenvereniging doen besluiten, in sa
menwerking met „Abigone" en haar regis
seur, een toernee te organiseren. De voorbe
reidingen voor deze toernee zullen nog enige
tijd in beslag nemen.
NICOLE LOUVIER IN DEN HAAG
Aan het Franse cabaretprogramma, dat
maandag in Den Haag zal worden gegeven
door „Les trois Baudets", zal ook de Franse
chansonnière Nicole Louvier uit Parijs deel
nemen.
VERGADERING VAN FEDERATIE
BEELDENDE KUNSTENAARS
Op de in Amsterdam gehouden algemene
vergadering der Nederlandse federatie van
beeldende kunstenaarsverenigingen is vrij
dag tot voorzitter gekozen de heer E. Warf-
femius in Rotterdam. In het bestuur werden
voort gekozen: Is. Naarden, Bussum, tweede
voorz., mejuffrouw Antoinette Brouwer, Den
Haag secretaresse. J. Hubertus, Geertruiden-
berg, tweede secretaris, E. van Es, Rotter
dam, penningmeester, en tot leden C. Prins,
Bussum, F. Souwer, Haarlem, G. A. A. de
Voogd, De Bilt en G. P. de Vries, Amsterdam.
HET internationaal filmfestivalseizoen
is, na de Venetiaanse Mostra Internazio-
nale d'Arte Cinematografica, gesloten eu
dus kan men thans de balans opmaken.
Als men dat doet, moet men in de eerste
plaats constateren, dat er tegenwoordig
veel te veel internationale flimfestivals
zijn. Niettemin zijn deze instellingen van
grote artistieke en eveneens van grote
zakelijke betekenis.
Voor de oorlog was er één internatio
naal filmfestival, namelijk dat te Venetië,
dat aanvankelijk om de twee jaar werd
gehouden (het maakt deel uit van de
„Biënnale" en dat betekent „tweejaar
lijkse"). Later ging men dat elk jaar or
ganiseren. Na de oorlog kwam er ook te
Cannes jaarlijks een festival en daarop
volgde nog een reeks andere plaatsen. Dit
jaar voor het eerst heeft de internationale
organisatie van de filmproducenten naast
de festivals te Cannes en Venetië ook die
te (West-)Berlijn en te Karlovy Vary
(Karlsbad) erkend als zogenaamde A-fes
tivals, die prijzen mogen toekennen aan
de beste der vertoonde films. Buiten die
A-groep bestaan er echter ook nog ver
scheidene internationale filmfestivals, die
géén erkenning verwierven, maar die niet
temin telkens opnieuw worden georgani
seerd en dikwijls met zeer grote deel
neming. Zo organiseert men, meestal jaar
lijks, dergelijke evenementen te Edinburgh,
Cork, Locarno, Punta de l'Este en St. Se
bastian. Als u dan nog weet, dat Holly
wood plannen heeft voor een jaarlijks fes
tival, dat men er te Brussel voor 1957
ernstig over prakkiseert, dat bij het voor
gaande nog geen rekening is gehouden met
„filmweken" als die te Arnhem, Vichy,
Knokke enzovoorts, dan zult u met mij
eens zijn, dat de markt wat overvoerd
raakt.
HET FESTIVAL te Cannes, van de vier
grote het eerste in het seizoen, gaf dit jaar
een toeneming te zien in het aantal deel
nemende landen. Artistiek gesproken hand
haaft het zich vrijwel op hetzelfde peil en
in commercieel opzicht neemt het steeds
in betekenis toe. Men heeft ditmaal voor
miljoenen zaken gedaan, dat wil zeggen
films verhandeld. De festivals, waar pro
ducenten en importeurs elkaar ontmoeten,
zijn namelijk prachtige gelegenheden om
zaken te doen.
Het festival te Berlijn krijgt steeds meer
betekenis m zakelijk en in artistiek op
zicht vermoedelijk zal het op den duur
het eerste festival van West-Europa wor
den. Hoewel de landen van het oostelijk
blok er (nog?) niet aan deelnemen ze
worden er nadrukkelijk niet uitgenodigd
was het aantal deelnemende filmprodu-
cerende landen er nu reeds even hoog als
te Cannes: Vierendertig! Berlijn is nog al
tijd een wereldstad, ondanks de door de
oorlog geslagen wonden en ondanks de
tweedeling. Het filmbedrijf groeit er snel
en de internationale filmwereld trekt e*"
graag naar toe.
Karlovy Vary heeft evenals West-Berlin
een speciaal karakter. Te Berlijn legt men
in het festival de nadruk op de verbonden
heid die men in deze stad voelt met het
westelijk democratisch werelddeel, te Kar
lovy Vary staat het festival in het teken
van de strijd *roor de vrede en tegen
woordig ooV in dat van de co-existentie
Er nemen aan het festival te Karlovy Vary
meer landen uit oost en west (zelfs de
Verenigde Staten zijn er steeds vertegen
woordigd) deel rlsn aan enig ander festival
Voor het westelijk cinematografisch ge
bied is het van zeer groot belang, dat hier
vooral de oosteliike markt wordt ontslo
ten. Dit iaar hebben vele westelijke flinv
producenten verscheidene hunner films
verkocht aan het oostelijk blok. dat bi*
deze aankopen veelal als een eenheid op
treedt.
VENETIë tenslotte heeft een speciaal
karakter: een ,,society"-gebeurtenis voor
Italië van de eerste orde. Het is bijvoor
beeld kenmerkend voor het verschil met
Berlijn drt, terwijl de gemiddelde levens
standaard in Italië stellig niet hoger ligt
dan in Duitsland, de bioscoopplaatsen voor
een festivalvoorstelling te Berlijn slechts
In het hoge noorden van ons werelddeel leeft,
verdeeld over drie landen, het merkwaardige
volk der Lappen. Hun uiterlijk wijst er op dat
zij van Mongoolse stam zijn. Ongeveer driedui
zend jaar geleden kwamen zij via de schier
eilanden Kanin en Kola naar Finland en ves
tigden zich in het zuiden en midden van dat land.
Zij slaagden er in, het rendier tot „huisdier" te
maken, nadat zij ongeveer duizend jaar in Fin
land hadden gewoond.
Ongeveer te zelfrier tijd, dus bij het begin onzer
jaartelling, kwamen over zee uit Estland de Fin
nen naar Finland. Zij waren sterker dan de Lap
pen en dwongen dezen zich terug te trekken
naar het noorden. Dit gebeurde niet in snel
tempo, want nog in de zestiende eeuw woonden
er veel Lappen in midden-Finland en tot in de
zeventiende eeuw handhaafden zij zich in de
wildernissen van Savo. De strijd tussen de Fin
nen en Lappen om de jachtgronden en viswateren
duurde vele eeuwen. Thans treft men in Finland
nog slechts in het hoge noorden Lappen aan, en
wel in de districten Enontekiö, Inari cn Utsjoki.
Onder de druk der Finnen vestigde zich
voorts een aantal Lappen in gebieden, d-ie thans
tot (het noorden van) Noorwegen en Zweden be
horen. Tegenwoordig belijden vrijwel alle Scan
dinavische Lappen de christelijke godsdienst. De
eerste bekeringen dateren uit de veertiende eeuw,
maar pas omstreeks 1650 gingen zij en mass? tot
het Christendom over.
Het zielental der Lappen is niet groot. Meer
dan enige duizenden bedraagt het niet.
Niettemin zijn zij trots op hun nationali
teit. Zij houden vast aan hun oeroude ge
bruiken. Gemengde huwelijken zien zij on
gaarne. Ook thans nog weigert een Lap in
de regel een Finse vrouw te trouwen. Zij
leven van de jacht, de visvangst en (voor
het grootste deel) van de rendierteelt. Er
zijn onder hen „rendier-vorsten", die kud
den van 2500 stuks bezitten.
"'oewel er nog een aantal Lappen is, dat
als echte nomaden leeft, zoals hun voor
ouders duizenden jaren geleden, zijn de
meesten honkvaster dan vroeger. Wel hou
den zij vast aan hun kleurige kledij, al ziet
men hen hier en daar reeds Europese kle
ren dragen. Voi 1 na de laatste oorlog is
er een nationale opleving onder de Lappen
gaande. Hun belangstelling voor de eigen
cultuur neemt toe. Zij bezinnen zich op de
economische en sociale belangen van hun
volk. De Noorse Lappen kregen vorig jaar
een eigen krant!
De nationale opleving heeft dezer dagen
tijdens een conferentie van Lappen uit
Finland, Noorwegen en Zweden (in het
Noorse Lappencentrum Karasjok) geleid
tot de oprichting van een „Raad der Scan
dinavische Lappen", die tot taak heeft de
gezamenlijke sociale, economische en cul
turele problemen te bestuderen en de be
langen van alle Scandinavische Lappen te
behartigen.
er culturele, economische en sociale
aaneensluiting wordt door sommige ken
ners van Noord-Europa gezien als een eer
ste stap op de weg naar de vestiging van
een Lappengemeenschap, misschien zelfs
van een zelfstandige staat.
enkele marken kosten, maar die in het
Venetiaanse Palazzo del Cinema achttien
guldenDe nieuwe leiding te Venetië
intussen heeft ernaar gestreefd deze mani
festatie te reorganiseren in de richting van
een festival voor de werkelijk artistiek vol
komen verantwoorde film door een strenge
voorselectie en zich daardoor te onder
scheiden van de andere festivals, die vrij
wel alles accepteren.
Het is duidelijk, dat vier „erkende" cn
een nog groter aantal niet-erkende festi
vals van het goede te veel is. Jarenlang
hebben de filmproducenten gepoogd het
aantal terug te dringen, vermoedelijk uit
vrees, dat het artistieke aanzien van de
film geschaad zou worden door het feit
dat er voor zoveel festivals niet voldoende
grote filmwerken zijn. Het producenten-
verbond heeft deze strijd echter verloren.
Regeringen, gemeentebesturen, toeristische
organisaties hechten teveel aan het festi
val in eigen streek, dat immers van grote
tooristisch-propagandistische betekenis is.
geen der filmfeesten wilde dus verdwijnen
Inmiddels waren al die festivals uitge
groeid tot grote internationale filmmark-
ten. hetgeen de producenten natuurlijk niet
onwelkom zal zijn geweest, zodat ze hun
verzet opgaven. Nu poogt men nog slechts
te coördineren, te zorgen dat geen festi
vals wat de tijd betreft samenvallen. Men
streeft er voorts naar, elk festival een
eigen karakter te geven. Er is reeds over
gesproken, dat het ene bijvoorbeeld uitslui
tend kleurenfilms zou vertonen, het an
dere uitsluitend komische films, een derde
alleen detectivefilms, maar dit is natuur
lijk grauwe theorie, waarin geen der festi
valorganisatoren zelf werkelijk gelooft. De
festivalleiders zijn dit iaar allen te Venetië
bijeengeweest, er is uitvoerig gesproken
en gezellig vergaderd, doch het enige po
sitieve besluit was. dat men binnenkort te
Parijs onnieuw bijeen zal komen.
U ZULT nu misschien vragen, of dat
festivalgedoe bij een dergelijke ontwikke
ling nog wel zin heeft. Dat is stellig weJ
het geval. Dankzij de internationale film
festivals bijvoorbeeld kent men in West-
Europa de cinematografie van Japan en
India, die voor het oosten van zulk een
grote 'betekenis zijn (deze landen behoren
tot de grootste filmproducenten ter we
reld!) en die het voor het westen vermoe
delijk kunnen en zullen worden. Door de
filmfestivals heeft zich de Italiaanse film
in de gehele wereld een plaats veroverd
„Fietsendieven" bijvoorbeeld deed het in
Italië zelf helemaal niet, doch vond zijn
weg naar het westen dankzij het festival ce
Knokke en kon na die successen opnieuw
en toen met succes in eigen land in ver
toning komen. Om dichter bij huis te blij
ven: zonder internationale filmfestivals zou
de Nederlandse documentaire filmkunst
over onze -renzen nauwelijks bekend zijn
geweest, nu heeft zij een wereldnaam.
Daarom vervullen de festivals, hoewel ei
teveel van zijn. toch een heel belangrijke
functie in de regionen der cinematografie
een functie die ze ook van grote artistieke
betekenis doet ziin. zelfs als niet alle ver
toonde films van hoge kwaliteit blijken.
JAN KOOMEN
De winnaar van de extra-premie van de
NOC-loterij (een reis naar Melbourne voor
twee personen tot een waarde van f 12.500)
is thans bekend. Het is de heer H. J. Hus-
selman uit Deventer, die woensdag om drie
uur bezoek zal krijgen van het hoofd van
de afdeling fondsverwerving van het
NOC, de heer P. W. Tavenier. die hem de
prijs zal thuisbezorgen. De winnaar zal
geen gebruik maken van de reis naar Mel
bourne. Hem zal f 12.500 in goederen wor
den uitgereikt.
Wereldrecord in gevaar
De Spaanse atleet Felix Erausquin heeft
te Zalla in Spanje in zijn „nieuwe stijl"
speerwerpen een worp gedaan van*83.40 me
ter. en daarmee het Spaanse record officieus
verbeterd. Het officiële wereldrecord staat
met 83,56 meter op naam van de Fin Nik-
kinen. De Pool Sidlo heeft evenwel al een
afstand van 83.66 meter gehaald. Deze laat
ste prestatie is echter nog niet als wereld
record erkend.
De worp van Erausquin ligt tevens boven
het officiële Europese record van Sidlo
(80.15 meter). Nikkinen kwam tot 83,56 n
Sidlo tot 83,66 meter. Ook deze prestaties
wachten nog op officiële erkening als Euro
pese records.
Een andere Spaanse atleet, Jose Luis
Celaya heeft, eveneens in de „nieuwe stijl",
in Zalla een afstand van 74,38 bereikt.
Aljechin-schaaktoernooi
In Moskou zijn vrydagavond de partijen
van de derde ronde van het Aljechin-her-
denkingstoernooi gespeeld. Keres won na
snannende strijd met wit van Golombek. die
de Caro-Kann-verdediging toenasfe. Botwin-
nik koos een oude variant van de Puv Lopez-
ooeninc tegen CiocaRea, brak door op de
vleugel en won in 36 zetten. Do nnrfii Gli-
coricPachmann werd remise In zetten.
Padevsky won met zwart van Sliwa.
De partij Taimanov—Nojdorf, waarin de
Rus de Engelse opening koos. bracht een
strijd vol opwindende verwikkelingen bij
een konings-Indische verdediging. Taima
nov won twee pionnen, waarna de Argentijn
het opgaf. Smyslov won met zwart in 19
zetten van Uhlamann en Unzicker (wit)
dwong Szabo een remise af door een toren
offer toen hij in grote moeilijkheden ver
keerde. De partij Stahlberg—Bronstein
werd in ongeveer gelijke stelling afge
broken.
Na drie ronden leidt Taimanov met 3 pun
ten; tweede is Botwinnik met 2Vi pnt. daar
na volger Gligoric, Smyslov, Pachmann en
Szabo met 2 pnt.
Clifton Thompson, een 24-jarige bokser
uit fort Carson (Colorado) is gisteren in het
ziekenhuis overleden nadat hij donderdag
avond in de tweede ronde van een wedstrijd
voor amateurs door Oris Tenorio bewuste
loos was geslagen.
Thompson, die niet bij kennis was geko
men, werd volgens de scheidsrechter Don
Perko in de maag getroffen. Perko verklaart
dat Thompson toen hij viel nog een slag te
incasseren kreeg.
In Californië is onlangs atoomenergie
gebruikt in de strijd tegen de vervuiling
van de kust van de Stille Oceaan. De nieu
we methode werd ontwikkeld door inge
nieurs van de stad Los Angeles, die aan
uitbreidingsplannen werken van de bestaan
de stedelijke, riolering. De afvoer van het
water uit een nieuwe rioolwater-zuiverings
installatie zal plaats vinden door middel
van een buisleiding, die niet ver van het
mooie, veel bezochte strand van Santa
Monica in de Oceaan uitmondt. De inge
nieurs stonden nu voor de moeilijkheid te
bepalen hoe lang de onder het zeewater
lopende pijpleiding moest zijn, teneinde er
zeker van te kunnen zijn dat er geen bac
teriën weer naar het strand teruggespoctd
zullen worden. Daartoe werd gebruik ge
maakt van het radio-actieve scandium-46.
waarvan de aanwezigheid kan worden
vastgesteld en dat onschadelijk is voor
mensen en vissen. Het werd gemengd met
water uit de zuiveringsinstallatie en in zee
uitgestort in een gebied van ongeveer vijf
enzeventig vierkante kilometer oppervlak
in een hoeveelheid, die ongeveer in over
eenstemming is met de te verwachten af
voer uit de installatie. Met een speciaal
daartoe uitgerust schip werd gedurende
zesendertig uur dit gebied doorkruist ten
einde de verspreiding van het radio-actieve
afvalwater te kunnen opmeten. Hierdoor
kwamen de ingenieurs te weten waar ze
het best de afvoerleiding kunnen doen uit
monden. Dank zij dit uiterst moderne ex
periment kon niet alleen een groot stuk
pijpleiding en de kosten om deze aan te
brengen worden gespaard, maar werd tege
lijk de zekerheid verkregen dat het zes
water dat het strand van Santa Monica oe-
spoelt even zuiver blijft als nu het geval is.
In Zweden gelooft men er niet aan, dat
de vette jaren voorbij zijn. Zweden had
in 1950 één auto op de 25 inwoners, thans
één op de tien en in 1965 zal dat één op
de vijf zijn. Dit feit houdt de stedebouwers
en plannenmakers bezig. En men heeft
derhalve een commissie aan het werk ge
zet, die zich met het auto-probleem voor
1965 heeft beziggehouden. Zij is tot zeer
interessante conclusies gekomen.
Om te beginnen mogen wij wel vaststel
len dat men zich in Stockholm en ook in
Gothenburg niets in de geest van hoofd
commissaris Kaasjagervoorneemt. Het tijd
perk dat kanalen en meren werden droog
gelegd om in de city meer plaats te krijgen
is daar al lang voorbij. Daarentegen houdt
men meer van het Rotterdamse voorbeeld
en zegt men: maak een geheel nieuw cen
trum. Rotterdam werd door het bombar
dement van 1940 daartoe genoodzaakt,
maar Stockholm voelt echt behoefte aan
een nieuw hart, breekt af en bouwt op
en zorgt meteen voor een nieuwe slagader,
de ondergrondse, die over een jaar of tien
geheel klaar zal zijn.
Bij al dit werk is nu slechts „op het
gevoel af" rekening gehouden met het
automobilisme. De commissie meent ech
ter dat het aantal parkeerplaatsen moet
worden berekend volgens de volgende for
mule: één P-plaats voor iedere villa of
huis van één verdieping. Bij flatgebouwen
één P-plaats op iedere 150 vierkante me
ter. Bij kantoorruimte en zaken reeds één
P-plaats per 100 vierkante meter. Indus
trieën moeten met één P-plaats per 200
vierkante meter of per acht werkkrachten
rekenen. Hotels dienen één P-plaats per 4
tot 8 kamers te hebben, terwijl restaurants
8 tot 12 zitplaatsen als norm kunnen ne
men. Ziekenhuizen tenslotte behoren voor
een P-plaats per vijf bedden te zorgen ter
wijl scholen met een P-plaats per klas
kunnen volstaan.
De bedoeling is deze studie als basis
voor de gehele nieuwbouw in Zweden te
laten gelden.
Het bestuur van het Internationaal
Olympisch Comité heeft nota genomen van
een verklaring van het Italiaans Olympisch
Comité, dat de Italiaanse wielrenner Ercole
Baldini. die onlangs het werelduurrecord
verbeterde, als amateur beschouwt.
Deze verklaring werd afgelegd naar aan
leiding van persberichten, volgens welke
Baldini een geldelijke beloning in het voor
uitzicht was gesteld, wanneer zijn record
poging zou slagen en verder dat hij van
plan was, na de Spelen in Melbourne, be
roepsrenner te worden.
Omtrent het overgaan van het Saarland-
se Olympisch Comité in het Duitse, heeft
het I.O.C.-bestuur er de aandacht op ge
vestigd, dat de aansluiting van Saarland bij
VVest-Duitsland pas op 1 januari 1957 in
gaat. Het bestuur waarschuwde er voor,
dat in Melbourne alleen deelnemers uit
Saarland zullen worden toegelaten, die
Duitser van geboefte zijn.
De toestand van de Franse coureur Louis
Rosier, die jl. zondag een schedelbasisbles-
sure opliep op het circuit van Montlhery,
gaat iets vooruit. Rosier is nog steeds bui
ten kennis, maar er zijn tekenen die er op
wijzen dat hij langzaam het bewustzijn kan
terug krijgen. De artsen bewaren overigens
nog de grootste reserve.
DISTRICTS WEDSTRIJDEN K.N.G.V.
Zondag 14 oktober worden in Groningen,
Enschedé. Den Haag en Amsf rdam de dis
trictswedstrijden gehouden van het Ko
ninklijk Nederlands Gymnastiek Verbond.
Dit zijn niet alleen districtskampioenschap
pen, doch ook selectiewedstrijden voor de
persoonlijke kampioenschappen van Ne
derland.
AFGELAST. Door onverwachte organi
satorische moeilijkheden is de zaaluitvoe
ring van de Kennemer Turnkring, die was
vastgesteld op zaterdag 13 oktober, afgelast.
SPANJE VERSLOEG SAARLAND. Een
hockeywedstrijd tussen de herenteams van
Spanje en Saarland, in Bilbao gespeeld, is
geëindigd in een 21 zege voor de Spanjaar
den, die bij de rust met 1—0 leidden.
LOUIS ROSIER. De Franse coureur
Louis Rosier, die j.l. zondag op het circuit
van Montlhery een schedelblessure opliep, is
pas vrijdag weer tot bewustzijn gekomen.
Zijn toestand gaat langzaam vooruit, maar
de patiënt is nog bijzonder zwak.
nnooooooooooa
WEEKABONNEMENTEN
IN het hart van de zakenwijk, van Houston
in de Verenigde Staten is een parkeer-
garage gebouwd van gewapend beton
waarvan het dak als platform is ingericht.
Helikopters kunnen er landen en stijgen.
Bijzonder aan deze garage zijn de wanden.
Deze zijn samengesteld uit lange stroken
glanzend en donker aluminiumdie elkaar
gedeeltelijk bedekken. Dankzij deze con
structie dringt gedempt licht naar binnen
en kan lucht vrij in en uit stromenmaar
worden regendirect zonlicht en hitte
buiten gehouden. Het gebouw bestaat uit
zeven verdiepingener kunnen drieduizend
auto's in worden opgeborgen. Deze zouden
anders een rij van vijftien kilometer lengte
vormen. De verdiepingen worden bereikt
over spiraalvormige opritten.
SEDERT enige maanden rijden op het
traject Chicago-Los Angeles in de Vere
nigde Staten - een traject van vijfendertig
honderd kilometer - treinenwaarvan de
wagens twee verdiepingen hebben. Deze
treinstellen - een vervolmaking van een
reeds bekendveel lager type van lichter
gewicht - werden speciaal ontworpen voor
het vervoer op lange afstanden. In een
luie stoel kan men rustig het landschap
bekijken en men heeft geen hinder van
het lawaaidat de wielen veroorzaken.
H. Badman
(VvrKort weergegeven)
NOORDELIJKE^
IJSZEE
KOLA
LAPLAND
Zweden
Trekrichting
ESTLAND %^/an dc Lappen
SOWJET-UN/E
(Van onze correspondent in Stockholm)
dienen uiterlijk op Woensdag te worden
betaald, daar de bezorgers op Donder
dag moeten afrekenen.
DE ADMINISTRATIE
COOGCXXXXXXXXXXXJOUUUCUUlJWJUUUUUUUUUOU
