Begroting geeft geen duidelijk
beeld van financiële toestand
onovertroffen!
Nederlands Operettegezelschap
trad op in Hillegom
In derde kwartaal nam
naar personeel weer
vraag
toe
Mozarts onvoltooide Mis in c
Oordeel van Tweede Kamerleden:
Compensatie van huurverhoging en
premie Ouderdomswet een
der vele vraagpunten
Zesde conferentie der
Nederlandse Letteren
In Bentveld zong de
Europese kanarie
Steeds meer buitenshuis
werkende gehuwde vrouwen
Bezoldiging kleuterleidsters
Weer een voetbalpool
in beslag genomen
Minister Cals sprak voor
de N.T.S.
9
Arbeidsvoorziening in Noordholland
Koningin bracht bezoek aan
expositie in Utrecht
Nu die in Leiden
De vogeltrek
Machinist viel voor trein
„Bram" stond achtenveertig
keer voor de rechter
HEEMSTEEDSE C.O.V.
VRIJDAG 19 OKTOBER 1956
De Financiële Commissie van de Tweede Kamer heeft het Voorlopig Verslag uit
gebracht over de rijksbegroting voor 1957.
Algemeen erkende men, dat de Algemene Ouderdomswet op 1 januari 1957 in
werking zal moeten treden. Het voorschot van 230 miljoen, dat op de begroting drukt,
doch dat naderhand uit de premie-opbrengst weer zal worden terugbetaald, moet
dus als een onvermijdelijke uitgaaf worden beschouwd.
De regering heeft rekening gehouden met de mogelijkheid van een huurverhoging
in 1957. De betekenis van deze verhoging voor de begroting, zo merkten vele leden
0p, kan men slechts beoordelen, indien men zich een voorstelling heeft gevormd van
de grootte van die verhoging en van het tijdstip, waarop ze zal ingaan. Deze leden
zouden gaarne vernemen, welke voornemens de regering op dit punt heeft.
De regering gaat ervan uit, dat de lonen
en salarissen verhoogd zullen worden.
Hiervoor is een bedrag van 200 miljoen
uitgetrokken. Men zou het algemeen op
prijs stellen, indien de regering enig in
zicht zou kunnen geven in de omvang van
deze loonsverhogingen. Ongetwijfeld zal
spoedig een beslissing genomen moeten
worden over de compensatie voor een
eventuele huurverhoging en over de com
pensatie voor de premies voor de Alge
mene Ouderdomswet. Er werd op gewe
zen, dat niet alleen de lonen van het rijks
personeel, doch alle lonen zullen moeten
worden verhoogd en dat een algemene
loonsverhoging ook weer invloed zal heb
ben op de belastingopbrengst.
Defensieplafond
Het defensieplafond is gesteld op 1450
miljoen. Dit is een afwijking, zo merkten
vele leden op, van het tot dusverre inge
nomen standpunt, dat in de periode tot en
met 1957 per jaar 1350 miljoen op de be
groting zou worden gebracht. Eist de uit
voering van het thans bestaande defensie
plan 19541957 deze verhoging en kunnen
hiermede de kosten van dit plan volledig
worden gedekt?, zo vroegen zij.
Verscheidene andere leden ve-wachtten,
gezien de hierover bij de kabinetsformatie
gebleken moeilijkheden, dat het bedrag
van 1450 miljoen inderdaad als een maxi
mum kan worden beschouwd en dat het
voldoende is ter voldoening aan onze ver
plichtingen in internationaal verband. Zij
zouden dit echter gaarne bevestigd zien.
Omzetbelasting
Vele leden vroegen of het nieuwe kabinet
zo spoedig mogelijk een beslissing wil ne
men over de omzetbelasting op textiel en
suiker, waarvan tot 1 januari 1957 vrij
stelling is verleend. Dat handel en indu
strie enkele maanden voor het aflopen
van de vrijstelling nog niet weten, wat er
op dit punt gaat gebeuren, veroorzaakt tal
van moeilijkheden.
Verscheidene leden merkten op dat deze
tijdelijke vrijstelling bedoeld was als een
compensatiemaatregel met het oog op de
huurverhoging van 1955. Komt deze com
pensatie thans geheel te vervallen?, vroe
gen zij.
Geen inflatoire financiering
Vele leden waren van mening, dat een
inflatoire financiering van het rijksbudget
moet worden vermeden, al ware het
slecht^, omdat inflatie in wezen ook een
vorm van belastingheffing is, maar dan
eeil ongecontroleerde en sluipende belas
tingheffing, die bovendien sociaal en eco
nomisch grote gevaren oplevert.
De vraag is of en in hoeverre de vermin
dering van onze deviezenreserve als een
symptoom van nationale overbesteding kan
worden beschouwd. De mogelijkheid be
staat ook, dat zij slechts het gevolg is van
een vergrote voorraadvorming of van een
toeneming van kortlopende handelsvorde
ringen op het buitenland, welke niet in de
zichtbare deviezenvoorraad zijn begrepen.
Deze leden vroegen of de regering over
cijfers dienaangaande beschikt. Zou uit
zulke cijfers moeten worden afgeleid, dat
de nationale bestedingen de middelen in
derdaad overtreffen, dan rijst voorts de
vraag, in welke sector van de nationale
economie deze overbesteding haar oor
sprong vindt.
„Verontrustend"
Vele leden verklaarden het peil der
rijksuitgaven verontrustend hoog te ach
ten. Vooral de stijging van de uitgaven van
de gewone dienst achtten zij zorgwekkend.
Terwijl in 1955 de ontwerp-begroting voor
1956 een bedrag van 5169 miljoen aangaf
belopen de vermoedelijke uitkomsten een
bedrag van 5917 miljoen, ondanks het
wegvallen van 300 miljoen uitgaven voor
de noodvoorziening ten behoeve van ouden
van dagen. In de Miljoenennota in 1955
verklaarde de minister van Financiën dat
bet uitgavenbeeld op lange termijn tot
ernstige bezinning noopte. Heeft deze er
kenning invloed gehad op de ingediende
begroting voor 1957? De meevallende be
lastingopbrengsten mogen de stijging van
de uitgaven grotendeels hebben opgevan
gen, het blijft naar de mening van deze le
den toch zaak, de in het verleden steeds
bepleite efficiency in de staathuishouding
te bevorderen.
Prijssubsidies
In de Miljoenennota schrijft de minister
van Financiën, dat moet worden gewaakt
tegen een beleid, waarbij in eèn beteke
nende omvang en op langere termijn prijs
stijgingen zouden worden verhinderd of
opgevangen, nl. door het afwentelen van
beze stijgingen op de schatkist door middel
van prijssubsidies. Is in de voorbijgegane
vier jaar, zo vroegen tal van leden, steeds
in overeenstemming met deze juiste op
vatting gehandeld? De minister geeft in
zijn nota te kennen, dat een tijd van hoog
conjunctuur het meest geschikt is om de
subsidies op algemeen gebruikte goederen
sf te schaffen. Dit is ongetwijfeld juist,
maar Nederland leeft thans reeds enige
jaren in een hoogconjunctuur. Welke sub
sidiebedragen zijn nu in de afgelopen ja
ren geschrapt? Heeft men hier te doen
met wijze raadgevingen, welke niet wer
den opgevolgd, wellicht omdat men de weg
van de minste weerstand koos, zo vroegen
deze leden.
Geen juist beeld
De aanzienlijke verschillen tussen de
vastgestelde begroting en de vermoedelijke
uitkomsten over 1956 tonen wederom aan,
2o werd van verschillende zijden opge
merkt, dat aan de oorspronkelijke begro
ting slechts een beperkte waarde kan wor
den toegekend. Hoewel niemand zich zal
kunnen beklagen over de veelheid en uit
voerigheid van de cijfers, medegedeeld in
de Miljoenennota en de bijlagen daarvan,
acht men de algemene begrotingspresen
tatie onbevredigend. Steeds weer worden
tekorten op de voorgrond gesteld en het is
moeilijk te begrijpen, hoe het mogelijk is,
dat bij al die tekorten de financiële posi
tie van het rijk toch steeds gunstiger
wordt. Met behulp van splitsingen, aange
past aan de methode van de nationale
boekhouding, zou een helderder beeld
kunnen worden gegeven van de werkelijke
positie van de staatsfinanciën dan door de
traditionele weergave, zoals die in de Mil
joenennota te vinden is, zo meende men.
Vele andere leden wezen op de enorme
verschillen tussen de oorspronkelijke ra
mingen voor een bepaald jaar en de wer
kelijke uitkomsten. Deze verschillen be
schouwden zij als een van de grootste
moeilijkheden, welke men ondervindt als
men zich een gefundeerd oordeel over de
financiële toestand tracht te vormen. Ook
voor 1956 moet een zeer grote afwijking
tusen de begrotingscijfers en de werkelijke
uitkomsten worden verwacht.
„Teleurstellend"
Tenslotte herinneren vele leden aan de
opmerking van de minister van Financiën
in de Miljoenennota, dat hij vooralsnog
niet met stelligheid in positieve zin een
antwoord kan geven op de vraag ten aan
zien van de financiering van het budge
ttaire kastekort. Bij de in de begroting
voorgestelde verhoging van de uitgaven en
bij het thans zo rijk vloeien van de be
lastingen achtten deze leden dit toch wel
teleurstellend. Met de zin, dat het demis
sionaire kabinet heeft gemeend, dat het
niet op zijn weg lag, reeds beleidsbeslis
singen te nemen van min of meer ingrij
pende aard, suggereerde de thans afgetre
den minister van Financiën, dat zulke
maatregelen nodig zijn. Met grote belang
stelling wachten deze en tal van andere le
den af, of de nieuwe minister zulke maat
regelen zal voorstellen, en zo ja, welke.
Gebrek aan zorg en liefde voor de
kinderen kan het gevolg zijn
„Er is in de geïndustrialiseerde landen
een duidelijke tendens merkbaar van toe
neming van het aantal buitenshuis werken
de gehuwde vrouwen", aldus mr. dr. A. A.
van Rhijn, voorzitter van de Centrale Bond
voor Inwendige Zending en Christelijk
Maatschappelijk Werk, in zijn openings
rede in de jaarvergadering van de bond,
vandaag in „Esplanade" te Utrecht ge
houden.
In Nederland is het cijfer lager dan in
Amerika, Zweden en Frankrijk, aldus de
spreker, die voor dit verschijnsel allerlei
oorzaken noemde, onder andere de wens
naar iets extra's (bromfiets, televisie, en
zovoorts), naar een bredere opvoeding der
kinderen, de betere technische hulpmid
delen, die het huishoudelijke werk verge
makkelijken. Voorts omdat er meer admi
nistratieve arbeid moet worden verricht en
de toenemende mechanisatie minder spier
kracht en meer precisie vereist.
De spreker maakte een onderscheid tus
sen de gehuwde vrouw met jeugdige kin
deren en de gehuwde vrouw zonder kinde
ren of met reeds opgroeiende kinderen.
Gebrek aan zorg en liefde voor de kinde
ren kan voor hun gehele latere ontwikke
ling zeer bedenkelijk worden.
Ook is er het gevaar van een te grote ver
moeidheid der vrouw.
Anders ligt de zaak natuurlijk bij ge
huwde vrouwen zonder kinderen (vijftien
percent) en gehuwde vrouwen met reeds
opgroeiende kinderen, zo vervolgde de heer
Van Rhijn.
De laatste tijd komt ook het „part-time"
werk voor gehuwde vrouwen naar voren,
waardoor zij slechts een deel van de dag
of de week in beslag worden genomen.
De bezoldiging van kleuterleidsters is
bij K.B. geregeld met terugwerkende kracht
tot 1 januari 1956, de datum van inwer-
king-treding der Kleuteronderwijswet.
De bepalingen van het bezoldigingsbe
sluit, die op de onderwijzers van toepassing
zijn, gelden eveneens voor de leidsters, bij
voorbeeld die betreffende klassenaftrek,
huwelijkstoelage, kindertoelage, enzovoort.
De bepalingen, die speciaal op de leidsters
van toepassing zijn, zijn ondergebracht in
een nieuw hoofdstuk.
BERNARD SCIIREGEL OVERLEDEN
In Den Haag is donderdag op zesentach
tig-jarige leeftijd overleden de kunstschil
der Bernard Schregel. Hij werd 17 mei 1870
in Den Haag geboren en heeft zijn hele
leven in Den Haag gewoond. In 1892 werd
hij lid van het schilderkundig genootschap
„Pulchri Studio" en hij was vermoedelijk
het oudste lid. De teraardebestelling zal
maandag 22 oktober om kwart voor elf
geschieden op de r.-k. begraafplaats aan de
Kerkhoflaan in Den Haag.
De minister van Onderwijs, Kunsten en
Wetenschappen heeft benoemd in de com
missie, welke zal optreden als Nederlandse
delegatie bij de zesde algemene conferentie
der Nederlandse Letteren, die op 25, 26 en
27 oktober 1956 in Den Haag zal worden
gehouden, tot algemeen voorzitter: prof. dr.
W. J. M. A. Asselbergs te Nijmegen; tot
algemeen secretaris: dr. J. Hulsker te
's Gravenhage; tot adjunct-secretaris: A. J.
Odijk te 's Gravenhage. Tot voorzitter van
de sectie letterkunde en toneel: prof. dr. G.
Stuiveling te Hilversum; tot leden van de
sectie letterkunde en toneel: prof. dr. N. A.
Donkersloot te Amsterdam, J. Engelman te
Utrecht, E. Hoornik te Amsterdam, G. P.
M. Knuvelder te Eindhoven, prof. dr. P.
Minderaa te Leiden, A. van der Veen te
's Gravenhage, tot secretaris van deze sec
tie: P. H. Dubois te 's Gravenhage. Tot
voorzitter van de sectie uitgeverij en boek
handel: E. Lefebvre te Haarlem; tot leden
van deze sectie: B. Bakker te 's Graven
hage, P. A. Dijkema te 's Gravenhage, J. R.
Meulenhoff te Amsterdam, H. A. J. M.
Teulings te 's Hertogenbosch, M. J. Visser
te 's Gravenhage; tot secretaris van deze
sectie: J. van der Kolk te Amsterdam. Tot
voorzitter van'de sectie bibliotheekwezen,
dr. L. Brummel te 's Gravenhage; tot leden
van deze sectie: dr. A. Kessen te Leiden, P.
J. v. Seigchem te 's Gravenhage; tot secre
taris van deze sectie: prof. mr. H. de la
Fontaine Verweij te Amsterdam. Tot voor
zitter van de sectie radio en televisie: J. B.
Broeksz te Hilversum; tot leden van deze
sectie: J. W. Acda te Naarden, J. A. Allon
te Hilversum, mevrouw J. C. van den
Bosch-Mulder te Blaricum (N.H.), J. van
Herpen te Hilversum, L. J. M. Lutz te
Amsterdam; tot secretaris van deze sectie:
A. van Nierop te Hilversum.
ADVERTENTIE
Ja, door de speciale „Trub-Flex" boorden overtreffen TERN-
shirts alles wat ooit op het gebied van „niet-strijken" over
hemden is gemaakt. Want bij het TERN-shirt blijft de boord
zelfs na een onnoemeJijk aantal malen wassen onberispelijk in
vorm - zonder „bobbelen", zonder verkleurenI Daarom koopt
iedere bezitter van een TERN-shirt óók 'n tweede, 'n derde...!
TERN-shirts zijn in Nederland
alléén verkrijgbaar bij:
De kunstkring „De Bloembollenstreek"
heeft donderdag het nieuwe seizoen met
een operette-avond in de toneelzaal van
„Treslong" te Hillegom ingezet. Keuze was
voor deze gelegenheid gevallen op de ope
rette „Bloemen van Hawaii" van Paul
Abraham, een werk, waarvoor de compo
nist enkele keren het beproefde gebied der
operette verliet om een kijkje te nemen op
het terrein van de „showbusiness". De mu
ziek werd daartoe op tal van plaatsen
veramerikaniseerd met „moderne" dans
ritmen en orkesteffecten. Op zijn best bleef
Abraham echter daar, waar hij de muziek
in de typische sfeer van de operette hield.
Er wordt in „Bloemen van Hawaii' weer
geducht omgesprongen met het begrip
liefde, waarbij allerlei edele reacties ons
weer laten geloven aan het bestaan van
nobele figuren ten aanzien van deze aan
gelegenheid. Maar er is in deze operette
ook veel grappigs te beleven.
„Bloemen van Hawaii" werd opgevoerd
ADVERTENTIE
A Friese beschuit
In de provincie Noordholland nam de
vraag naar arbeidskrachten in het afge
lopen kwartaal weer toe. Het aantal open
staande aanvragen steeg van 9.264 in begin
juli tot 10.584 per eind september. De stij
ging van de vraag vertoonde zich voor
namelijk in de metaal- en bouwnijverheid
en stond vrijwel geheel in verband met de
tijdelijke vergroting van het aanbod door
het aflopen van het schooljaar. Aldus het
rapport van het Districtenbureau voor de
arbeidsvoorziening in Noordholland.
In het lopende kwartaal zal het aantal
vragen om arbeidskrachten vermoedelijk
weer afnemen, doordat hieraan kon wor
den voldaan. De arbeidsmarkt werd in het
derde kwartaal voor een belangrijk deel
beheerst door de inschrijving en plaatsin
gen van jeugdige personen, die in juli de
school verlieten. Het aantal ingeschreven
personen beneden de negentien jaar steeg
in juli van 42 tot 688, daalde in augustus
tot 392 en eind september stonden nog
slechts 139 jeugdigen in geschreven.
Het aanbod van arbeiders nam toe van
2.512 tot 2.990 mannen. In september werd
de arbeidsreserve van oudere krachten
vergroot als gevolg van het aflopen van de
seizoenwerkzaamheden, met name in de
Horeca-bedrijven. Bov ndien belemmerde
het tijdelijke aanbod van jeugdig perso
neel de plaatsing van oudere en minder
geschikte krachten. In vergelijking met het
overeenkomstige kwartaal in 1955 is het
Hedenmorgen om ongeveer half twaalf
heeft Koningin Juliana een voorbezoek ge
bracht aan het Centraal Museum te
Utrecht, waar zij de tentoonstelling „Start"
bezichtigde. De tentoonstelling, die in 1952
op initiatief van Matthieu Wiegman, des
tijds voorzitter van de jury voor de Ko
ninklijke Subsidie, met steun van het mini
sterie van Onderwijs, Kunsten en Weten
schappen tot stand kwam, heeft tot doel
jonge kuntenaars in de gelegenheid te stel
len hun werk aan het publiek te tonen.
De Koningin was vergezeld van mevrouw
H. P. J. baronesse van Till-Tutein Nolthe—
nius, dame du palais. Zij werd begroet dooi
de heer J. L. Mulder, thans voorzitter
van de jury voor de Koninklijke Subsidie,
mevrouw Rutten-Broekman, die namens
het ministerie van Onderwijs, Kunsten en
Wetenschappen belast is met de organisa
tie, de heren Frans Nols en Nico Molen
kamp, voorzitter en vice-voorzitter van de
commissie van jonge kunstenaars belast
met de organisatie van de tentoonstelling,
en mejuffrouw dr. Houtzager, directrice
van het Centraal Museum. Voorts waren
een aantal jonge kunstenaars aanwezig, die
in de loop van het bezoek aan de Koningin
werden voorgesteld. Koningin Juliana ver
toefde geruime tijd op de tentoonstelling.
De ontvangst droeg een strikt intiem ka
rakter.
totale aanbod aanmerkelijk gedaald, het
geen moet worden toegeschreven aan de
aanhoudende hoogconjunctuur, waardoor
ook vele minder geschikte arbeiders een
kans op plaatsing kregen.
Het aanbod in het rayon Haarlem be
droeg eind september 282 mannen en te
IJmuiden 41. De vraag bedroeg voor beide
rayons respectievelijk 1.128 en 743.
Het grootst was het aantal aanvragen
in de metaalnijverheid: per eind september
4.688. De scheepswerven kampten met een
groot personeelstekort en ook in het auto
mobiel- en garagebedrijf bleef een be
langrijk tekort bestaan. De nieuwe wette
lijke bepalingen op het kopen op afbe
taling bleken een sterk remmende werking
te hebben op de verkoop van bromfietsen,
waardoor een fabriek van zogenaamde
snelbrommers een deel van het personeel
moest ontslaan wegens produktievermin-
dering.
Ook in de bouwnijverheid bestond grote
vraag naar personeel; eind september wa
ren 1.553 aanvragen genoteerd. Niet alleen
in de woningbouwsector bestond grote ac
tiviteit, doch ook andere objecten (uitbrei
ding fabrieken, scholen, bruggen- en we
genbouw) vroegen vele arbeidskrachten.
Ondanks net slechte weer bestond goede
werkgelegenheid voor het horeca-perso-
neel.
Het aanbod van vrouwelijke krachten
nam in de provincie toe van 582 tot 797.
Het aantal aanvragen liep terug van 9.804
in begin juli tot' 8.703 per eind september.
De belangrijkste stijging van het aanbod
deed zich voor in de groep kantoorperso
neel, veroorzaakt door het aflopen van het
schooljaar.
Op last van het Openbaar Ministerie te
Den Haag is de Leidse politie er, in samen
werking met de Rijkspolitie van Wassenaar,
Voorschoten, Sassenheim, Voorhout, Noord-
wijkerhout en Warmond, toe overgegaan
de voetbalpool van de supportersvereniging
U.V.S. („Vrienden van U.V.S.") in beslag
te nemen. Alle in omloop zijnde formulie
ren van de pools zeven en acht, alsmede
het uit te keren bedrag over de pool acht,
vielen onder deze inbeslagneming.
Het bestuur van de V.V.U. werd meege
deeld, dat het hier een principieel onder
zoek betreft, waarbij zal moeten worden
vastgesteld of de bij de Loterijwot bedoelde
besloten kring is gehandhaafd. In verband
hiermede zal het verschijnen van pool
negen worden uitgesteld.
De deelnemers aan de vorige pools zullen
door het bestuur van de V.V.U. op de hoog
te worden gesteld wat betreft een even
tuele schadeloosstelling, door de inbeslag
neming ontstaan.
'.•xx
1
Hoewel het in het binnenduin vrijwel
windstil was stond er aan de kust nog een
matige west-noordwesten wind. Behalve
van spreeuwen was er weinig trek. In de
tweede helft van oktober vormen de
spreeuwen wel het merendeel der langs
trekkende vogels. Van de vinken en gras
piepers is het grootste aantal wel gepas
seerd. Dit houdt echter niet in, dat met
gunstig weer geen
vinken meer ge-
zien zullen wor-
den. Vanmorgen
noteerde men aan
de post op de bou
levard aan de Zee
weg zeventienhon
derd spreeuwen.
De grootte van de
troepen varieerde
van veertig tot honderd vogels en er waren
twee troepen bij van driehonderd vogels.
Een troep van vijftig spreeuwen passeerde
op grote hoogte langs de kust. Voorts telde
men vijftig vinken, elf graspiepers, drieën
twintig bonte kraaien, twee kauwtjes en
een roek. De troep groenlingen bij de post
is nu geslonken tot vijfenvijftig exempla
ren, dus een gedeelte is weer doorgetrok
ken. Op 15, 16 en 17 oktober zijn er in
Bentveld zingende Europese kanaries ge
zien, ongetwijfeld doortrekkers. De broed-
vogels worden er sinds augustus niet meer
gehoord of gezien. In Holstein en bij
Fehmarn aan de Oostzee had men het af
gelopen weekeinde weinig trek door de
harde noordwesten wind. In de Kielerbocht
trokken voornamelijk bonte kraaien, in
grotere aantallen dan normaal is voor deze
tijd, en een aantal kruisbekken. Bij
Fehmarn werden begin oktober twintig
strandleeuweriken gezien. In het binnen
land van Holstein gaat de trek van kruis
bekken, zwarte mezen en grote bonte
spechten nog steeds door. Op 10 oktober
was er bij windstil weer sterke trek van
vinken, graspiepers en spreeuwen en op 12
oktober ook nog sterke trek van deze vo
gels. Na 14 oktober waren alle vogels ge
passeerd, toen was er zelfs met gunstig
weer zwakke trek. Het valt onze waarne
mers daar ook op, dat het percentage kepen
tussen de vinken laag is.
Bij het station Lichteiwoorde-Groenlo, in
de buurtschap Lievelde, onder de gemeente
Lichtenvoorde, heeft woensdagavond de
treinmachinist P. een val gemaakt, toen hij
na het omleggen van een wissel weer op
een rijdende trein wilde springen. Hij
kwam voor de wielen van de goederen
trein. waarbij de linkerarm werd afgere
den en zijn linkerbeen ernstig letsel kreeg.
J-Iij werd onmiddellijk overgebracht naar
het ziekenhuis in Lichtenvoorde, waar
operatieve hulp werd verleend.
Gift voor expeditie. De Stichting Expe
ditie Nederlands Nieuw Guinea heeft be
richt ontvangen dat een particulier, die
onbekend wenst te blijven ten behoeve van
de expeditie naar het Sterrengebergte een
bedrag van f 5000 beschikbaar heeft gesteld.
door een in onze omgeving nog vrij onbe
kend ensemble: het Nederlandse Operette
gezelschap. Het bestaat nog niet zo lang,
maar het was een verrassing te ontdekken,
dat de actrices en acteurs al een uitste
kend samenwerkend team- hadden ge
vormd, dat in vlotheid en geestigheid niet
behoefde onder te doen voor buitenlandse
ensembles en dat bovendien de goede
smaak had het komische element niet te
doen ontaarden in een goedkope kluch
tigheid.
De talrijke toehoorders hebben inderdaad
van de opvoering genoten en dat betrof
niet alleen het spel, maar ook de zang. In
zonderheid moet wat dit betrof Tiny Alma
als Laya en als Suzanne Provence ge
noemd worden met Simon van der Geest
als Prins Lilo en Han de Jong als kapitein
Stone, wier stemmen bijzonder fraai
klonken. Els Hillenius gaf een vlotte, char
mante typering van het oppervlakkige,
pleziertjes-minnende Amerikaanse nichtje
Bessie en aantrekkelijk was ook Pauline
Vedovitch als het Hawaiïsche meisje
Raka.
Rob Milton was vaak kostelijk in zijn
rol van de onbenullige secretaris, Johan
Sirag toonde zich een bewuste gouverneur
Harrison en ook over het spel van Louis
Englander als Kalima en van Anton van
der 'Veri' 'alé' .Tï'rrt ken men tevreden zijn.
Het ballet kwam goed voor de dag met
exotische dansen, het aardigst toch wel
met de „matrozen"-dansen. Henk Neef
leidde het doorgaans goed spelend orkest
en zorgde daarbij voor een sluitend geheel
van muziek en actie.
V. Zwaansiuijk
Voor de politierechter te Dordrecht heeft
voor de 48-ste maal terecht gestaan de 72-
jarige koopman Abraham van K.. Bram,
zoals de edelachtbare heren hem noemen,
staat bekend als de man met de langste
straflijst in het arrondissement Dordrecht,
Hij maakt zich voornamelijk schuldig aan
heling van metalen. Ook nu weer had hij
zich aan dit delict schuldig gemaakt.
De verdachte deelde de politierechter
mede, dat hij met ingang van 1 januari
waarschijnlijk wel niets meer met „het ge
recht" te maken zal hebben, omdat hij dan
staatspensioen zal krijgen.
De officier van Justitie vond „dat" hij
voor die tijd nog maar eens een tijdje op
een andere manier van de zorgen van de
staat moest genieten". Hij eiste twee maan
den hechtenis. De raadsman, mr. W. Beer-
nink, merkte op, dat verdachte wel niet
meer aan een jubileumveroordeling zal
toekomen. Hij verzocht daarom de politie
rechter Bram voor een keer na zoveel jaren
een voorwaardelijke straf op te leggen. De
politierechter streek de hand over het hart
en willigde het verzoek in
Het nieuwe bestuur van de Nederlandse
Televisiestichting, dat thans is samenge
steld volgens de bepalingen van het televi-
siebesluit 1956, heeft gisteren in Den Haag
zijn eerste vergadering gehouden. Op deze
vergadering is de minister van Onderwijs,
Kunsten en Wetenschappen, mr J. M. L.
Th. Cals, na uitvoerig een overzicht te heb
ben gegeven van de geschiedenis en de na
oorlogse ontwikkeling van de .televisie in
Nederland, nader ingegaan op het kosten-
vraagstuk.
„Voor het kostenvraagstuk had de rege
ring een althans voorlopig tweeledige
oplossing: de uitgaven voor de televisie
zullen gedragen moeten worden door de
kijkers, die daartoe een kijkgeld zullen
moeten betalen. Maar omdat de opbrengst
van het kijkgeld voorlopig niet toereikend
is, zal de regering de televisie voorlopig uit
's rijks kas financieren", aldus de minister.
„Bij de bepaling van de voorlopige bij
dragen van het rijk staat men voor een
dilemma: te geringe middelen beperken de
mogelijkheden van de televisie zodanig, dat
men niet voldoende kijkers aantrekt. Dit
zou tot gevolg hebben, dat de opbrengst
van het kijkgeld jarenlang te gering zou
blijken om daaruit de televisie volledig of
voor een groot deel te financieren. Daaren
tegen kost een tè groot opgezette dienst zo
veel geld, dat zelfs bij een snelle toeneming
van het aantal kijkers de opbrengst even
min toereikend zal zijn. De regering heeft
gezocht naar een middenweg, die de tele
visie zodanige armslag laat, zowel op pro
grammatisch als op studio- en zendertech-
nisch gebied, dat voldoende kijkers wor
den aangetrokken, maar die zeker ook be
perkingen oplegt, waarvan de belangrijkste
wellicht zijn de begrenzing van het aantal
zenduren, voorlopig op 12 uur per week,
en de limitering van de zogenaamde directe
programmakosten, thans op gemiddeld vijf
entwintighonderd gulden per uur. Het
resultaat van dit beleid is, dat in 1957, als
het grootste deel van Nederland de uitzen
dingen zal kunnen opvangen, de totale kos
ten van de televisie bijna negen miljoen
gulden zullen bedragen, terwijl het aantal
kijkers in dat jaar, het vierde jaar van de
geregelde uitzendingen, volgens betrouw
bare ramingen de honderdduizend zeer
zeker zal bereiken, hetgeen betekent dat
ruim drie miljoen gulden aan kijkgelden
zal binnenkomen. De televisieraad meende,
dat eerst in het achtste jaar dit aantal
kijkers mocht worden verwacht", aldus de
minister. In het vervolg van zijn rede stelde
minister Cals, dat op het punt van de pro
grammaverzorging een zeer nauwe samen
werking noodzakelijk zal zijn, gezien het
monopolistische karakter van de televisie.
Tenslotte schonk hij aandacht aan de taak
en de organisatie van de Nederlandse Tele
visiestichting volgens het nieuwe televisie-
besluit. Hij sprak de hoop uit, dat het be
stuur er in zal slagen, voor de algemene
secretaris, wiens benoeming is voorge
schreven, een bevredigende instructie op
te stellen
De Heemsteedse Christelijke Oratorium
vereniging zorgde $>or een welkome bij
drage inde algemene Mozartherdenking
van dit jaar door in de Haarlemse Concert
zaal de onvoltooide Mis in c van de Salz-
burger meester, in de aanvullende bewer
king van Aloys Schmitt, te komen uit
voeren. De nieuwe dirigent van het koor,
de heer Simon C. Jansen, heeft met het in
studie nemen van dit veeleisende werk een
buitengewoon zware taak op zich genomen.
De omstandigheid, dat het koor dit werk
acht jaar geleden, onder leiding van George
Robert, reeds gezongen heeft, kan het in
studeren enigszins verlicht hebben, maar
desondanks blijft het, met zijn instrumen
tale wendingen, zijn ongemakkelijke colo
raturen, zijn gedurfde polyfonie en zijn
ritmische plastiek, technisch een ongemeen
zware opgave, die op menig moment een
koor, al toont het dan over handigheid en
ervaring te beschikken, boven zijn kracht
doet opereren. Gelukkig is er dan altijd nog
het orkest, dat 't vocale ensemble op sleep
touw neemt en het over de gevaarlijke
klippen heenloodst. Met dat al dwong de
uitvoering toch respect af en was er reden
om vooral de klankkwaliteit van de dames
stemmen te prijzen.
Mozart, die te Wenen getrouwd was met
Constanze Weber, hoewel zijn vader zich
tegen dit huwelijk verzet had, begon aan
de compositie van deze mis met het inzicht
dat het een verzoeningsdaad zou worden.
Het jonge echtpaar zou naar Salzburg
komen en te dier gelegenheid moest de Mis
aldaar worden uitgevoerd, waarbij Con
stanze als soliste zou meewerken. Het
moest een groots werk worden, waaruit
kon blijken hoezeer de jonge componist
sinds zijn verwijdering uit Salzburg ge
groeid was. Zijn contact te Wenen met
composities van Bach en Handel had trou
wens zijn artistieke inzichten niet weinig
verruimd. De mis is niet voltooid. De
tweede helft van het Credo en het Agnus
Dei ontbraken nog, toen de voorgenomen
reis naar Salzburg ondernomen werd. Het
werk is uitgevoerd, aangevuld met frag
menten uit vroeger geschreven missen. Een
van Mozarts machtigste scheppingen zou in
het vergeetboek zijn gebleven, wanneer
niet nu ruim een halve eeuw geleden
iemand het gewaagd had de partituur aan
te vullen met stukken uit andere compo
sities van Mozart en verder het Kyrie te
gebruiken om er een Agnus Dei van te
maken. Behoudens enkele afwijkingen ge
bruikte Simon C. Jansen deze .gecomple
teerde lezing van de Mis in c.
Als solisten werkten de sopranen Erna
Spoorenberg en D. Hüsken-Reuderink, de
tenor Han le Fèvre en de bas Henk Kroes
mee. Vooral van de beide sopranen wordt
heel wat technische vaardigheid vereist. Op
dit punt en ook qua klankgehalte gaven
beiden de hoogste voldoening. Het stralend
toppunt van de uitvoering was de vertol
king van het verrukkelijke „Et incarnatus
est" door Erna Spoorenberg: dit innige
musiceren van een fraai getimbreerde
menselijke stem met een fluit, een hobo en
een fagot, bescheiden begeleid door het
strijkorkest, wekte indrukken van boven
aardse schoonheid. Hier konden wij ons de
zangzieke Mozart indenken bij de kribbe
van Bethlehem, ontroerend mooi als het
klonk in simpele eenvoud en gevoels
warmte.
Simon C. Jansen leidde het koor met
sterke spanning en voor het orkest (het
N.Ph.O.) was hij aldoor een veilige gids.
7o<-
"7
rk
AMSTERDAM HAARLEM DEN HAAG ROTTERDAM
