DE SAMENZWEERDERS
Vulkanen leveren kracht voor
elektrische centrales
MERLIJN EN DE WONDERBESSEN
Agenda voor
Haarlem
Egyptische christenen zoeken
aansluiting bij het Vatikaan
Joden vinden geleidelijk de
weg terug naar Duitsland
Kopten voelen zich bedreigd door het
Arabisch-Islamitisch nationalisme
Voor slechts
enkele guldens
per week
HAARLEMSE
KLEDING
CENTRALE
J
Minder kapitaalkrachtigen aangelokt
door schadevergoedingen
Witte tanden - frisse adem
met COLGATE!
5
Nasser vraagt hulp voor
de Egyptische armen
Nederlandse kamermusici
naar Londen
Nieuwe Kamerleden
Gepensioneerd spoor- en
trampersoneel vraagt
hogere uitkeringen
Moderne autoweg Wenen-
Salzburg in aanleg
CVERVOLGVERHAAL
door Friedrich Bruegel^,
61
Twee kunststichtingen
vierden eerste lustrum
DONDERDAG 25 OKTOBER 1956
(Van onze correspondent in Rome)
Hoge vertegenwoordigers van de zeer
oude Koptische (Egyptische) kerk zullen te
Rome ontvangen worden door de deken
van het heilig college, kardinaal Tisserant.
Het doel van hun reis is het terrein te
verkennen voor een mogelijke aansluiting
van de Koptische kerk in de rooms-katho-
lieke kerk. Dit verlangen van de christe
lijke Kopten hangt samen met het optre
den van president Nasser.
De Kopten ongeveer anderhalf mil
joen zielen in Egypte (men vindt ze in veel
groter getale in Ethiopië) beschouwen
zich als de eigenlijke Egyptenaren, de
rechtstreekse nakomelingen van de bevol
king, die in de oudheid het Nijldal heeft
bewoond. De grote meerderheid der hui
dige bevolking (negentig percent) is mo
hammedaans en zou volgens de Kopten
teruggaan op nomaden uit de woestijn en
Arabieren, die van gene zijde der Rode Zee
herkomstig zijn. Tot nu toe leefden de
christelijke Kopten schijnbaar in goede
nabuurschap met de mohammedanen, hoe
wel er in werkelijkheid steeds een gespan
nen verhouding bestond, omdat de Kopten
doorgaans werkzamer en ontwikkelder zijn
en veel vooraanstaande posities bekleden,
waardoor zij de naijver opwekken van het
islamitische deel der bevolking.
Nu Nasser, om zich te handhaven, steeds
meer de bijstand nodig heeft van de Ara
bische staten in Noord-Afrika en in Azië,
voelen de Kopten zich bedreigd. Wat eerst
het karakter droeg van Egyptisch nationa
lisme en dus ook voor de Kopten aan
trekkelijke kanten had ontaardt in een
gevoel van vijandigheid der Arabische vol
keren tegen het Westen en Arabisch natio
nalisme wil zeggen: islamitisch fanatisme,
gericht tegen de Joden en tegen de chris
tenen in eigen gemeenschap. Voordat het
gevaar dreigend wordt, zouden de Kopten
zich graag opgenomen zien in een zo mach
tig geheel als de kerk van Rome.
Overigens hebben ook de rooms-katho-
lieken in Egypte (veelal van Italiaanse en
Franse oorsprong) sedert kort moeilijk
heden. Om deze op te lossen heeft het
Vatikaan monseigneur Oddi, apostolisch
delegaat in Palestina, een man, die bekend
heid verwierf door de wijze waarop hij in
Joegoslavië monseigneur (thans kardinaal)
Stepinatsj heeft verdedigd, naar Egypte
gezonden. Men maakt zich in het Vatikaan
vooral zorgen over de rooms-katholieke
scholen in Egypte. De Egyptische regering,
die reeds lang eist dat ook op die scholen
ADVERTENTIE
Mantels
Mantelkostuums
üerseypakjes
Japonnen
Regenmantels
Damespantalons
Jacks
Kostuums
Demies
Sportcolberts
Pantalons
Regenjassen
DE SPECIAALZAAK voor
DAMES- en HERENKLEDING
op TERMIJN
Jansstraat 65
Haarlem
Vw
Kerkstraat - Beverwijk
onderricht wordt gegeven in de koran en
die toezicht houdt op de schoolboeken,
waarin bijvoorbeeld de kruistochten wor
den aangeduid als invasies door roverben
den, heeft onlangs verklaard, dat het on
derricht in die rooms-katholieke scholen
niet genoeg rekening houdt met de Mo
hammedaanse leerstellingen en levens
wijze. Zij wil hervormingen invoeren en
het Vatikaan is beducht dat het regime
van Nasser, dat zich aankondigde als mo
dern en vooruitstrevend, op den duur de
klok enige eeuwen terug zal zetten.
Een bepaalde groep Kopten, voorname
lijk in Ethiopië, erkent sedert eeuwen de
Paus van Rome als hoofd der algemene
kerk. Er is een Koptisch priestercollege in
Vatikaanstad, waarvan de rector sedert
ruim een jaar onze landgenoot pater Vitus
van de Capucijnerorde is. Rome heeft
steeds de wens gekoesterd, de Kopten,
evengoed als de Grieks- en Slavisch-ortho-
doxen, tot aansluiting te bewegen bij de
rooms-katholieke kerk.
Er is thans ovexeennsteanming bereikt
over het onderricht in de koran aan mo
hammedaanse leerlingen van rooms-katho
lieke scholen in Egypte. De Egyptische re
gering eiste aanvankelijk, dat dit onderwijs
in alle klaslokalen zou worden gegeven. De
rooms-katholieke autoriteiten waren wel
bereid dit onderricht buiten de school te
laten geven. Overeengekomen is nu, dat
het mohammedaanse godsdienstonderwijs
op alle scholen zal worden gegeven, maar
in een apart lokaal. Het zal zo worden ge
daan, dat het niet stotend is voor het chris
telijk geloof.
CAïRO (United Press). President Nasser
van Egypte heeft een beroep gedaan op de
Amerikaanse organisatie tot steun aan het
buitenland, een bedrag van 200 miljoen dol
lar uit te trekken voor de arme massa's van
zijn land, zo is bekend gemaakt door Richard
Reuter, de directeur van C.A.R.E., die met
Nasser heeft gesproken. Volgens het huidige
C.A.R.E.-programma, waaronder het afge
lopen jaar drie miljoen behoeftige Egyptena
ren zijn gevoed, wordt er veertig miljoen
dollar uilgetrokken voor Egypte. Reuter
voorspelt dat dit bedrag volgend jaar ver
moedelijk 125 miljoen dollar zal worden
het grootste bedrag dat ooit door een niet-
regeringsorganisatie is uitgegeven. Het geld
zal voornamelijk worden omgezet in melk,
kaa.s bloem en maïsmeel.
De economische blokkade tegen Egypte
is „mislukt" en westerse firma's drijven
handel met dit land ondanks de door bun
regeringen ingestelde verordeningen, zo
heeft de Egyptische minister van bevoor
rading, Kamal Ramzi Stino op een perscon
ferentie verklaard. Vele landen hebben aan
geboden Egypte te voorzien van alle goede
ren en materialen, vrij van alle restricties,
Stino deelde mede, dat in Egypte tarwemeel
wordt gemengd met aardappelmeel voor het
bakken van brood, waardoor 300.000 ton tar
we per jaar bezuinigd zal worden. De nieu
we broden zullen samengesteld zijn uit
tachtig percent tarwemeel en twintig percent
aardappelmeel. Het blad Al Shaab het
volk schreef dat de economische maat
regelen „bedoeld waren om het Egyptische
voïk aan de rand van verhongering te bren
gen, maar dat dagen, weken en maanden
zijn verlopen zonder dat iets van ernstige
aard is gebeurd".
Brand in veilingkisten. Even na het
middaguur is op een opslagterrein van de
gemeentelijke groenteveiling in Den Haag
een partij veilingkisten door brand verloren
gegaan. Bij aankomst van de brandweer
sloegen de vlammen hoog uit de stapels van
duizenden kisten, maar een goed uur later
had de brandweer de toestand al onder de
knie. De oorzaak van de brand is niet be
kend.
De drie tot vierhonderd werkende vulkanen ter
wereld betekenen niet. altijd een dreiging van vuur
en verderf. Onder bepaalde omstandigheden kunnen
de krachten van het inwendige der aarde dienst
baar worden gemaakt aan de techniek. In verschil
lende sti-eken in Italië heeft men de vulkanische
krachten getemperd waardoor de mogelijkheid ont
stond tot de bouw van „vulkanische-krachtcentra-
les". Deze „vulkanische-centrales" maken gebruik
van de aanwezigheid van onderaardse stoomvelden
die de vulkaan heeft opgewekt. De „schoorstenen"
van onze aarde dienen als aandrijving voor genera
toren waarmee elektriciteit wordt opgewekt. Met
uitzondering van de centrale in het noorden van
Italië zijn de vulkaan-centrales nog van een be
perkte omvang maar de Italianen houden rekening
met een toekomstige produktie van elf miljard kwu
stroom per jaar. Volgens berekeningen van de uni
versiteit van Napels „verkwist" de Vesuvius jaar
lijks een hoeveelheid energie gelijk aan een miljoen
ton steenkool!
De belangrijkste vulkaan-centrale ligt in de buurt
van Florence: de centrale van Larderello. In de
vulkanische rots zijn daar een serie „tunnels" ge
graven waardoor een kunstmatige geiser ontstond
waaruit een krachtige straal stoom kwam waarmede
men de generatoren kon aandrijven. Het aanbrengen
van deze „tunnelgaten" was moeilijk daar
de gloeiende stoom van de vulkaan een
kracht had gelijk aan een spuitende olie
bron. Thans verkrijgt - men per uur drie
miljoen liter stoom. De elektriciteit die
men door middel van de vulkaan wint gaat
voor een deel naar de bedrijven van Flo
rence en Livorno. Behalve energie wint
men in Larderello ook borium door het
water uit de rotsspleten te laten verdam
pen.
De andere vulkanische-centi-ales in Italië
zijn niet zo belangrijk als die van Larde
rello. Er bestaan echter plannen voor uit
breiding. Bij Napels en Ischia zijn centrales
aanwezig en er zijn proefboringen op het
eilandje Vulcano verricht.
Buiten Italië zijn nog verschillende vul
kaan-centrales. Een van de laatste centra
les, die werden gebouwd, is die van Wai-
rakei op Nieuw Zeeland. Ook bij Karapiti
op Nieuw-Zeeland maakt men gebruik van
vulkanische kracht. De stoom is daar zo
zuiver dat deze rechtstreeks naar de gene
rator kan worden geleid.
De Nederlanders hebben indertijd de
Kelutvulkaan op Java zijn verwoestende
kracht ontnomen door het graven van
„tunnels" waardoor de Kelut als het ware
een „veiligheidsklep" verkreeg. Toen de
Kelut in 1951 in werking kwam kon hij
slechts weinig schade aanrichten.
Van onze correspondent in Londen)
Ook dit seizoen zullen er weer een aan
tal Nederlandse musici in Londen kamer
muziek ten gehore-brengen. De concerten
reeks van onze landgenoten opent op 28
oktober in de Wigmore Hall met een
vioolrecital door Thomas Magyar met Wil
lem Hielkema aan de piano. Onder meer
zal de tweede sonate van Henk Badings
worden uitgevoerd. Op elk der in totaal
elf programma's komt minstens één werk
van een Nederlandse componist voor. Voor
het eerst zal in deze reeks in samenwer
king met de culturele afdeling der Neder
landse ambassade, de Nederlandse pianiste
mevrouw Lia Onnen-Palla, die in Parijs
woont, in de Britse hoofdstad optreden.
Voorts gaan naar Londen George van Re-
nesse, Tibor de Machula, Debora en Boukje
Land, Samuel Bril en Marinus Flipse, Nap
de Klijn en Alice Heksch, Johan Feitkamp
met Perry Hart, Joke Vermeulen en Piet
Lentz, Jeanette van Dijck en Peter Gell-
horn, Kees Otten en Jaap Spigt en Frans
Brüggen, Jaap Schroder en Janny van We
ring (Telemann Trio).
De voorzitter van het Centraal Stem
bureau heeft benoemd verklaard tot lid van
de Tweede Kamer: dr. M. A. M. van Hei
voort (K.V.P.) te Boxtel. Deze benoeming
was noodzakelijk geworden door het niet
aannemen der benoeming tot lid van de
Tweede Kamer door dr. C. J. M. Veldkamp,
die staatssecretaris is gebleven. De heren
J. G. Warringa te Vught, V. S. M. Marijnen
te 's Gravenhage en H. Festen te Oisterwijk
hadden verklaard niet in aanmerking te
willen komen voor een benoeming in deze
vacature.
Voorts is benoemd verklaard tot lid van
de Tweede Kamer: jhr. mr. G. A. M. J.
Ruys de Beerenbrouck (K.V.P.) te Holtum-
Born, in de vacature ontstaan door het
niet aanvaarden van zijn benoeming door
de heer H. W. C. Moorman te Voorburg,
die eveneens staatssecretaris is gebleven.
Voor de vacature, ontstaan door het niet
aanvaarden van zijn benoeming tot Kamer
lid door mr. J. M. L. Th. Cals, die minister
is gebleven, kwam in aanmerking mejuf
frouw dir. M. A. M. Klompé te Arnhem.
Door haar benoeming tot minister wenste
zij voor het Kamerlidmaatschap niet in
aanmerking te komen. Thans is in deze
vacature benoemd verklaard de heer M. P.
van Buijtenen (K.V.P.) te Leeuwarden.
Tenslotte is in de vacature, ontstaan door
het overlijden van mejuffrouw mr. N. S. C.
Tendeloo te Wassenaar, benoemd verklaard
mevrouw C. P. de RoosOudegeest
(P.v.d.A.) te Amsterdam. Minister J. G.
Suurhoff had doen weten, dat hij voor be
noeming in deze vacature niet in aanmer
king wenste te komen.
Minister prof. mr. I. Samkalden te Wa-
geningen, die benoemd was tot lid van de
Eerste Kamer, heeft deze benoeming niet
aanvaard. In de hierdoor ontstane vacature
is thans benoemd verklaard de heer T. A.
J. W. Schorer (P.v.d.A.) te Middelburg.
De Bond van Gepensioneerden bij de Ne
derlandse Spoor- en Tramwegen heeft te
Utrecht, onder voorzitterschap van de heer
J. Ph. van Castricum, zijn jaarvergadering
gehouden. De heer Van Castricum hoopt van
de nieuwe regering meer medewerking te
verkrijgen voor de gepensioneerden dan van
de vroegere regering. Hex-haaldelijk, zei hij,
hebben de bonden van gepensioneerden op
de bres gestaan om de voorstellen van de
regering te corrigeren.
Medegedeeld werd, dat de Algemene Ne
derlandse Bond van Gepensioneerden, de
Bond van Militaire Gepensioneerden en de
Bond van Gepensioneerden bij de Neder
landse Spoor- en Tramwegen, zich in een
gezamenlijk schrijven tot de ministerraad
hebben gewend, waarin ervoor gepleit wordt
de zes percent verhoging, die onlangs aan
het overheidspersoneel is toegekend, ook
voor de gepensioneerden te laten gelden.
Aan het slot van de bijeenkomst werd een
motie aangenomen, waarin onder meer
wordt opgemerkt dat de verhogingen voor
de gepensioneerden, die behoord hebben tot
de middelbare en hogere personeelsgroepen
in semi-overheidsdienst, aan redelijke ver
wachtingen tegemoetkomen. Met grote te
leurstelling constateert men evenwel dat
de pensioenen van de lagere en laatste
groepen niet zijn opgetrokken zoals rede
lijkerwijze had mogen worden verwacht.
In de motie wordt voorts gezegd dat het
wetsontwerp inzake beperking van de uit-
ling var} eenoverheidspensiogn bij ge-
ijktijdige aanspraak op een pensioen
krachtens de algemene ouderdomswet de
ambtelijke gepensioneerde weer in een uit
zonderingspositie plaatst en maakt dat zij als
tweederangs burgers worden beschouwd en
behandeld. Met klem protesteert de bond
tegen beperking van het eenmaal vast
gestelde wettelijke pensioen. Tenslotte wordt
aangedrongen op een spoedige uitkering van
drie percent over 1955 en zes percent over
1956. De motie zal ter kennis worden ge
bracht van de regering, de Eerste en Tweede
Kamer der Staten Genei-aal en de commissie
Van Poelje.
„Oeienou gaat het gebeuren!", mompelde Merlijn.
Hij bracht het wapen tevoorschijn, dat hij had meegebracht: een doodgewone kata
pult. Eigenlijk maar 'n kinderachtig wapen tegen dat reusachtige monsterMaar
Merlijn vertrouwde op de macht van zijn wonderbessen.
„Ik hoop, dat het lukt!", bibberde hij, want anders
De draak stond nu vlak voor Merlijn, reusachtig en dreigend; wolkjes kwamen uit
de neusgaten en de groene ogen fonkelden woedend.
Merlijn hield zijn katapult stevig vast en legde één van de rode bessen op heV\
leertje 39-40
(Van onze correspondent in Bonn)
Er wonen in West-Duitsland nog tussen
de 28.000 en de 30.000 Joden tegen onge
veer een half miljoen voor de Hitlertijd.
Deze Joden wonen zowel in de bondsrepu
bliek als in Oost-Duitsland verspreid, maar
het merendeel heeft zich in West-Duits
land gevestigd, waar de levensomstandig
heden het beste zijn. Dit vertelde ons dr.
H. G. van Dam, de algemene secretaris
van de „Zentralrat der Juden in Deutsch-
land" te Dusseldorp. Dr. Van Dam is de
leidende figuur van deze organisatie, die
geen voorzitter heeft. Hij is van Neder
landse afkomst. Zijn vader, die uit IJsel-
monde kwam, begon tegen het einde van
de vorige eeuw in Berlijn een kunsthandel.
Keizer Wilhelm II was een van zijn klan
ten. De zoon, die de voornamen Hendrik
George naar onze prins Hendrik en naar
de Britse koning kreeg, werd in 1906 te
Berlijn geboren. In 1933 vluchtte dr. Van
Dam, die jurist en advocaat geworden was,
naar Nederland. Hij woonde een paar jaar
in Den Haag en stak daarna naar Enge
land over. Hij spreekt Nederlands met een
sterk accent.
Duitsland is geen immigratieland zoals
bijvoorbeeld Canada en Australië en daar
om vestigen zich er niet zoveel buiten
landers voorgoed. Sedert ongeveer een jaar
zijn echter meer Joden, die daar vroeger
gewoond hebben, teruggekomen dan in de
jaren daarvoor, hetgeen verband houdt met
de verleende schadevergoedingen voor in de
nazi-tijd geleden onrecht. Met dat geld kan
men in West-Duitsland meer beginnen dan
in Amerika en dat is voor velen een reden
om naar hun vroegere vaderland terug te
keren. Overigens zijn dat merendeels men
sen, die niet bepaald kapitaalkrachtig zijn.
De „Zentralrat der Juden in Deutsch-
land", die voor de oorlog niet heeft be
staan, omvat de dertien regionale bonden
van Joodse gemeenten, die ongeveer 18.000
leden tellen. Berlijn, München, Frankfort
aan de Main en Hamburg zijn de enige
vier Duitse steden, waar meer dan duizend
Joden wonen. De Joden vormen in West-
Duitsland, met zijn vijftig miljoen inwo-
ADVERTENTTF.
Nieuwe heerlijke smaak!
Erg lekker ook voor kinderen
Nieuw actief schuim!
Houdt Uw mond fris en
gezond
Nieuwe lage prijs!
Nu kan iedereen zich Colgate veroorloven
Colgate de meest verkochte tandpasta ter wereld
(Van onze correspondent in Wenen)
Wat onder het Hitler-regime een plan op
papier was gebleven, zal door het vrij ge
worden Oostenrijk worden verwerkelijkt:
namelijk de aanleg van een moderne auto
weg tussen Salzburg en Wenen. In verge
lijking met andere landen vertoont Oosten
rijk in dit opzicht een grote achterstand,
maar er wordt met bewonderenswaardige
voortvarendheid aan een plan gewerkt,
waardoor dit land uit zijn provincialisme
wordt losgemaakt en onmiddellijk aanslui
ting krijgt op het grote Europese wegen
net.
Op het ogenblik wordt op vier verschil
lende trajecten gewerkt met een totaal van
4500 arbeiders. Daarbij gebruikt men reus
achtige machines, die per dag 200 meter
wegdek betonneren.
Bijzondere moeilijkheden worden ver
oorzaakt door het onregelmatige berg- en
heuvelland dat de bouw van een buitenge
woon groot aantal bruggen en viaducten
noodzakelijk maakt. Bovendien vereist de
langdurige en sterke vorst in Oostenrijk
dat het wegdek bijzonder zwaar wordt ge
construeerd:
De gezamenlijke lengte van de nieuwe
autoweg voor dubbel verkeer bedraagt 310
kilometer. Deze zal theoretisch reeds in
1961 klaar kunnen zijn.
De kosten (vier miljard Schilling) kun
nen echter niet zo snel worden opgebracht,
•odat de werkzaamheden pas in 1964 defi
nitief worden afgesloten.
Het traject tussen Salzburg en Mondsee
zal reeds in de loop van 1957 of in de zomer
van 1958 voor het verkeer worden openge
steld, wat niet weinig zal bijdragen'tot be
vordering van het internationale toerisme
m Oostenrijk.
Misschien kan ik iets voor hem doen, dat hij niet
aan een vreemde over kan laten. Uw gerechtshoven
kunnen mij zo'n verzoek toch niet weigeren.... Met
de politiek van uw land heb ik niets uitstaande.
Ik bedank u voor het vertrouwen, mijnheer
Aubrey. Heus, uw reis is nutteloos, vergeefse moeite
en zonde van het geld. Maar ik kan met u meevoelen
en ik begrijp, dat u tóch wilt gaan. Ik zou in uw
geval precies hetzelfde gedaan hebben.... Wij ver
trekken dus morgenochtend. Komt u om tien uur met
uw bagage op mijn kantoor? Uw paspoort ligt daar
dan klaar, evenals uw reisbiljet. Mocht ik u in Praag
op de één of andere manier kunnen helpen, dan zal ik
dat graag doen.
Jean belde even 'later Bad in op.
In orde. Ik zal de ambassade inlichten. U moet zo
gauw mogelijk opbellen.mijnheer Lenótre. Hoe vond
u mijn vriend overigens? Een interessant type, hè? Bon
voyage! En vergeet niet mij op te bellen, zodra u weer
in Parijs bent.
HOOFDSTUK XXI
„Moeilijk en gevaarlijk", had Kosek over de zaak
Horak-Jablonsky gezegd. Deze woorden bleven Heiena's
gedachten beheersen, 's Nachts, toen zij allen was, had
zij deze woorden tegen de telefoon gezegd, waaruit Jans
stem had moeten weerklinken; tegen de schrijftafel,
in w.elks laden oude foto'tjes van Jan lagen; tegen de
boekenkast, waarin hier en daar een boek stond, dat zij
van Jan had geleend.
Dit boek is van Jan, en ja, dat óók, mompelde zij,
toen zij haar blik langs de titels liet glijden. Maar kon
iemand in deze wereld wel iets bezitten? Kon de ene
mens aan de ander toebehoren? Maar ik.ik heb Jan
nooit toebehoord, omdat hij me niet wilde hebben! En nu
was het te laat.
Zij rommelde wat in haar twee kamers, omdat zij wist
dat zij pas zou kunnen slapen, als het refrein „moeilijk
en gevaarlijk" uit haar gedachten gebannen zou zijn.
Maar zij móést slapen, want zij zou anders geen belang
rijke beslissingen kunnen nemen. Zij had slaap nodig,
zo zei ze tot zichzelf, om te kunnen wachten. Er was
niets anders, dat zij zou kunnen doen, dan wachten
Zij ging achter haar bureautje zitten en keek het ma
teriaal door, dat haar ter vertaling was toegezonden. Zij
zette een vel papier in de schrijfmachine en begon te
werken, totdat zij werkelijk niet meer kon. Nu pas kan
ik gaan slapen, dacht zij. Maar haar slaap geleek eerder
op een coma, dan op een goede nachtrust
Toen zij wakker werd, was haar eerste gedachte: Ik
kan niets doen, alleen maar wachten. Zij besloot niet uit
te gaan, maar verder te werken totdat alles klaar zou
zijn. Als Prochazka zou zien, hoe ijverig zij was en hoe
betrouwbaar, zou hij misschien behoedzaam een goed
woordje voor haar vrienden willen doen.
Het was stil om haar heen; er heerste de stilte van
een sterfhuis. Zelfs niet het geratel van de schrijfmachine
en het geritsel van het papier kon de grauwe stilte
verstoren.
Nu en dan liep Helena naar de telefoon, alsof zij het
apparaat wilde smeken om te gaan bellen. Hoeveel be
woners had Praag? Ongeveer een miljoen. Ik ken veel
mensen. Iemand zou dus best kunnen opbellen om en
kele opbeurende woorden te zeggen, ook al was er geen
goed nieuws.
Plotseling overviel haar de gedachte, dat misschien
iemand langs was gekomen en dat de voordeurbel kapot
zou kunnen zijn. Zij liep naar buiten en drukte op de
bel
's Middags werkte zij stug door en liep niet naar de
telefoon of de bel. Tegen zes uur was zij met haar ver
taalwerk klaar.
Nog een paar uur, en de dag van de 14de april zou
voorbij zijn, de dag, die zij wachtende had doorgebracht.
Maar de 15de, 16de, 17de, 18de30ste zouden haar
komen kwellen. Welke van die dagen zou de minst
erge zijn?
Helena pakte haar vertaalwerk biieen. Morgen zou zij
naar het kantoor van de Federatie van Vakbonden gaan
om het in te leveren en nieuw werk te halen.
Helena sloot haar ogen en liep op de tast naar de
boekenkast. Blindelings koos zij een boek uit. De boeken-
loterij noemde zij dit en volgens de regels van het spel
moest zij tenminste een half uur in het zo uitgekozen
boek lezen. Zij stak een sigaret op, ging in een stoel
voor het raam zitten en keek toen pas naar de titel van
het boek, dat het lot haar gegeven had. Het was een
boek van Capek. Helena begon te lezen, maar al gauw
kwelde de tekst haar. Hij was in 1938 overleden, in
december. München had hem gedood, zei men. Hij mocht
echter blij zijn, in 1938 gestorven te zijn, zodat hij niet
meer heeft kunnen zien, hoeveel lafaards en verraders
er in Praag leefden.
Helena nam het boek weer op, las enkele pagina's,
bladerde wat, sloeg een vertelling, die ze bijkans kon
dromen, over en begon toen een verhaal te lezen, dat
ze nagenoeg vergeten was. Maar toen kon zij zich niet
meer beheersen. Zij stond op en zette het boek weer
in de kast.
Op dat moment begon de telefoon te bellen.
Zij had hier geen moment meer op gerekend, zodat
zij eerst op haar horloge keek om te zien, of zij zich
wel aan de spelregels van het lezen had gehouden.
Het zal Kosek zijn, dacht ze. Het bleek echter Pro
chazka te zijn.
Iets ongewoons was dat niet. Hij belde altijd op, als
hij dringend iets vertaald wilde hebben of als hij iets
moest vragen over het werk. Vaak had zij de indruk ge
kregen, dat hij vaker opbelde dan noodzakelijk was.
Zij verdacht hem er van, dat hij dat eerder uit persoon
lijke, dan uit zakelijke overwegingen deed. Wanneer zij
echter op zijn kantoor tegenover hem zat, liet hij noch
door zijn blik, noch door zijn woorden blijken, dat haar
vermoeden juist was.
Hij wilde weten, hoe ver zij gevorderd was met het
vertaalwerk. Op haar antwoord, dat zij het morgen zou
brengen en dan meteen nieuw werk wilde meenemen,
volgde een vloed van woorden, waaruit bleek hoe ver
wonderd hij was dat zij zo gauw klaar was gekomen.
Toen Helena hem vroeg, waarom hij zo verbaasd was
was ze niet altijd punctueel geweest? antwoordde hij
stotterend: Die zaakdie geschiedenis.... met
Josef
Helena antwoordde zonder ook maar één moment na
te denken.
Ja, natuurlijk, hij is mijn broer. Maar hij moet
zélf weten wat hij doet. Ik laat mij ook niet vertellen,
wat ik doen en laten mag. Wij zijn tenslotte volwassen.
Ieder van ons is verantwoordelijk voor zijn eigen daden.
Prochazka wist kennelijk niet wat hij moest antwoor
den. Gerst zei hij, dat hij werk voor haar had en toen
liet hij er snel op volgen, dat het hem genoegen deed,
dat zij zo zakelijk over de zaak van haar broer sprak.
(Wordt vervolgd).
ners, een uiterst kleine minderheid. Zij
vallen in het niet bij de tien miljoen vluch
telingen uit het oosten. Verschillende Joden
hebben zich, doorgaans met succes, als arts
of advocaat gevestigd. Hun patiënten en
clienten komen voor het grootste gedeelte
uit niet-Joodse kringen, die blijkbaar ver
trouwen in hun kennis en bekwaamheid
stellen.
De stichtingen „Kunst en Bedrijf" en de
„Nederlandse Kunststichting" hebben dins
dag het vijfjarig bestaan herdacht met een
samenkomst in Utrecht. Daarbij waren
aanwezig vertegenwoordigers van het
departement van Onderwijs, Kunsten en
Wetenschappen, van de Raad voor de
Kunst en van 'n tiental organisaties uit het
kunstenaarsleven. Nadat de voorzitter van
de Nederlandse Kunststichting, de heer H.
Reinoud, de gasten had verwelkomd, zei hij
in zijn openingswoord, dat zijn organisatie
er naar streeft de hedendaagse kunst te
brengen op plaatsen waar veel mensen bij
een komen, voorts de verkoop van kunst
werken te stimuleren en vooral ook streeft
naar smaakverbeteringen, naar opvoeding
tot estetisch inzicht en naar onderkenning
van het eigentijdse levensgevoel in kunst
werken. Het is naar zijn overtuiging ge
bleken, dat deze arbeid in een behoefte
voorziet. Zonder een „forse gift" van de
heer B. Wilton in Schiedam zou daarmee
echter niet begonnen kunnen zijn, aldus de
heer Reinoud. Hij noemde tevens met dank
baarheid de geldelijke en morele steun van
het departement van Onderwijs, Kunsten
en Wetenschappen. De samenwerking met
de stichting „Kunst en Bedrijf" is nuttig
gebleken en heeft zich gekenmerkt door
een aangename en hulpvaardige geest. De
voorzitter van „Kunst en Bedrijf", jhr. W.
van Andringa de Kempenaer, zei, dat door
deze handreiking tussen zakenman en kun
stenaar in de afgelopen vijf jaar belang
rijke vorderingen zijn gemaakt. De Neder
landse handel, nijverheid en industrie heeft
gezien dat er voor haar een taak lag, die
mogelijkheden opende om zowel enerzijds
het zakelijk gebeuren cultureel te verrijken
als anderzijds een dreigende culturele ver
arming tegen te gaan. Jhr. van Andringa
de Kempenaer getuigde van het vruchtbare
en prettige contact met een aantal organi
saties uit het kunstenaarsleven. „Het gaat
hier om het verlenen van opdrachten aan
een belangrijk deel van onze samenleving,-
een cultureel en maatschappelijk belang
van de eerste orde, waarvoor alle zeilen
moeten worden bijgezet." Een bestuurslid
van „Kunst en Bedrijf", ir. L. C. Kalff, gaf
een overzicht van de werkzaamheden in
de afgelopen vijf jaar en mr. ds. Joh.
Noordmans, bekend als conférencier van
het voormalig Utrechts Studentencabaret,
sprak op een komische manier over het
werk van de „Nederlandse Kunststichting."
Met toelichting van mejuffrouw C. J.
Gischler werd een aantal kleurendia's ver
toond van belangrijke opdrachten. Prof. dr.
H. Schulte Nordholt hield een lezing over
de betekenis van het kunstwerk in ons
dagelijks leven.
Mevrouw Bouman spreekt in
Amsterdam
Mevrouw M. Bouman zal het woord voe
ren op de openbare vergadering, georgani
seerd door het Jungschlager-fonds, welke
zondagavond 28 oktober in het Concert
gebouw te Amsterdam zal worden gehou
den ten behoeve van de Nederlander H. C.
Schmidt.
DONDERDAG 25 OKTOBER
Lido: „Het trottoir", 18 jaar, 7 en 9.15 iur.
Studio: „Als de kat van huis is", alle leeft.,
7 en 9.15 uur. Frans Hals: „Geboren in ge
vangenschap", 18 jaar, 7 en 9.15 uur.Cinema
Palace: „Frasquita, het pikante avontuur",
18 jaar, 7 en 9.15 uur» Rembrandt: „Losgeld",
14 jaar, 7 en 9.15 uur. Luxor: „Jedda", 18
jaar, 7 en 9.15 uur. Roxy: „Salome", 18 jaar,
7 en 9.15 uur. Minerva: „Johannes Hus", 14
jaar, 8.15 voor bijzonder kerkewerk gem.
Heemstede. Concertgebouw: Orgelconcert
Albert de Klerk, 8 uur. Kapel Sionskerk:
Lezing I.V.A.O. Dr. A. Melchior vertelt over
zijn laatste reis naar Afrika, 8 uur. Werk
inrichting Botermarkt, tentoonstelling Na-
zorgwerk 6.30 tot 8.30 uur. Zuiderkapel:
„Onze kruistocht in de Biem Vallei", 8 uur.
VRIJDAG 26 OKTOBER
Studio: „John en Julie", alle leeft., 2.15,
7 en 9.15 uur. Lido: „Het trottoir", 18 jaar.
2, 4.15, 7 en 9.15 uur. Luxor: „Johnny Con
cho", 14 j., 2, 7 en 9.15 u. Rembrandt: Anas-
tasia, de laatste dochter van de tsaar", 14 j.,
2, 4.15, 7 en 9.15 uur. Roxy: „De gemaskerde
ruiter", 14 jaar, 2.30, 7 en 9.15 uur. Cinema
Palace: „De terugkeer van Lemmy Cau
tion", 14 jaar, 2, 4.15, 7 en 9.15 uur. Frans
Hals: „Door het dolle heen", alle leeft., 2.30,
7 en 9.15 uur. Minerva: „Geen liefde duurt
eeuwig", 18 jaar. 8.15 uur. Stadsschouwburg:
Toneelgezelschap Puck voor geloof en we
tenschap met „Cycloon 3 antwoordt niet".
