Israëliërs trekken over een breed front Egyptisch gebied binnen Suezkanaaï tot op 20 kilometer genaderd OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT HET WEER: Iets kouder cfc'MORRIS Londen overweegt de Suezzone volgens verdrag te bezetten Weinig weerstand bij nachtelijke opmars LAATSTE NIEUWS Strijdende partijen zouden gescheiden worden en kanaal zou bereikt zijn Vonk en kruitvat Gevechten Amerikaans smaldeel verlaat Rotterdam 1 II Noordelijke aanvalspits Veiligheidsraad bijeen MoIIet vliegt naar Londen waar Pineau al is Het woord is aan 71e JAARGANG No 96 Grote Houtstraat 93, Haarlem. Tel. 15295 (6 lijnen) Directie, Redactie, Administratie. Drukkerij Gr. Heiligland 10. Tel. 15295. Bij kantoor Haarlem-N., Soendaplein, Tel. 12230. Hoofdredacteur: Simon Koster Adj. Hoofdredacteur: Jos L. Lodewijks DINSDAG 30 OKTOBER 1956 Haarlems Dagblad 301e JAARGANG No 249 Uitgave Grafische Bedrijven Damiate N.V. Verschijnt dagelijks beh. op zon- en feestdagen. Abonnement p. week 55 ct., p. kwartaal 7.15, fr. p.p. 7.65. Losse nrs. 12 ct. Postgiro 273107 Advertentietarieven op aanvraag verkrijgbaar. Directie: P. W. Peereboom en A. D. Huijsman JERUZALEM (Reuter/A.F.P./U.P.). Een Israëli sche actie, waarvan een woordvoerder van Ben Goerion moest toegeven, dat zij te groot is om nog als een ver geldingsactie te worden beschouwd, heeft het Midden- Oosten in oorlogstoestand gebracht. Kort nadat Ben Goerion op een ernstige Amerikaanse waarschuwing om de vrede niet in gevaar te brengen had geantwoord, dat Israel niets liever heeft dan vrede, is een Israëlische troepenmacht, waaronder pantserwagens en gemechani seerde afdelingen over een front van 30 km de Egypti sche grens overgetrokken en de woestijn Sinaï binnen gerukt op weg naar het Suezkanaaï. De eerste stoot voor de hoofdmacht 120 km Egyptisch gebied in geschiedde met Weinig meer weerstand dan een woestijn gewoonlijk oplevert. Wel werd aanvankelijk medege deeld dat „onderweg" verschillende centra van Egyp tische zelfmoordcommando's waren opgeruimd die volgens een Israëlisch bericht met name de laatste week weer actief zouden zijn geweest ten koste van 24 men senlevens maar pas hedenmorgen kwamen de eerste berichten over „contact" tussen Egyptische en Israëli sche troepen in de Sinaï-woestijn binnen. Toen zouden de Israëliërs echter nog maar op twintig kilometer van het Suezkanaaï staan. Het vertrekpunt van de Israëlische strijdmacht, die -waarschijnlijk geheel ge motoriseerd is en beschermd wordt door tanks en rijdende artillerie, lag nabij de Egyptische stad El Kuntilla. De Isra ëlische aanvalsmacht vestigde zich in de afgelopen nacht in Nakhl, een knoop punt van woestijnwegen en legde ver sterkingen aan ten westen daarvan dat wil zeggen: op de weg die uit Nakhl naar Suez leidt. De wegen erheen zijn voor de Israëlische aanvalsspitsen be trekkelijk gunstig geweest. Voorbij Nakhl moeten de tanks, rupsvoertuigen en ar tillerietrekkers echter moeilijker wegen gebruiken. Op de landkaarten zijn alleen enkele voor karren bruikbare wegen aangegeven. Zestig kilometer van Suez af wordt de weg echter weer goed. Maandagmorgen werd een Israëlisch artilleriebombardement uitgevoerd op het gebied van Gaza waarschijnlijk als een afleidingsmanoeuvre voor de la ter volgende aanval, maar Israëlische woordvoerders ontkennen dat. De beslissing om Egypte aan te vallen is waarschijnlijk omstreeks het middag uur genomen, toen Ben Goerion en zijn ministers hun gebruikelijke maandagse kabinetsvergadering hielden. Er werd echter niets bekend voor 8 uur in de avond plaatselijke tijd. „Israëlische strijdkrachten", aldus ver klaarde een militaire woordvoerder van Israel maandagnacht, „hebben Egyptische commando-eenheden te El Kuntilla en Ral El Akab aangevallen en namen posities in ten westen van het wegenknooppunt van Nakhla in de nabijheid van het Suezkanaaï. Dit punt ligt halverwege tussen de Israëli sche grens en Suez, in de Sinai-woestijn. De afstand NakhlaSuez is 110 km." Volgens onbevestigde berichten van he denmorgen uit Israëlische militaire bron staan de Israëlische troepen thans reeds op iets meer dan 19 kilometer van het Suez kanaaï. Uit Egyptische bron te Port Said wordt gemeld dat Egyptisch luchtdoelgeschut vanmorgen om half negen Nederlandse tijd een Israëlische verkenningsstraaljager heeft verjaagd, welke boven Port Said was ver schenen. De Egyptische en Israëlische strijdkrach ten hebben dinsdagochtend om zes uur op drie plaatsen contact met elkaar gemaakt. Dit is door een Egyptische woordvoerder meegedeeld. Deze verklaarde voorts, dat de „liquidatie" der Israëlische strijdkrach ten op deze drie plaatsen El Kuntilla, Timit en Nachal was begonnen. „De vijandelijke verliezen zijn nog niet be kend". „De vijandelijke strijdkrachten konden de Egyptische troepen, die de Israëlische plannen- wisten te verijdelen, niet vernie tigen", aldus de woordvoerder. Hij zei, dat de gevechten waren geleverd tussen Israëlische troepen en de voorhoede der Egyptische strijdkrachten. Radio-Caïro heeft dinsdagmorgen alle officieren en manschappen van de Egypti sche strijdkrachten opgeroepen zich on middellijk bij hun eenheden te voegen. Ook de leden van het leger van het oostelijke front" moeten zich zonder verwijl op hun bases melden. In regeringskringen te Tel Aviv was ge zegd, dat de omvang van de Israëlische ope- j ra tie groter was dan die van een vergel dingsactie, maar kleiner dan die van een oorlog. Het eerste doel is de liquidatie van de bases der Egyptische commando-een- heden in de woestijn van Sinaï. Een rege ringswoordvoerder antwoordde echter op een vraag, of het ook de bedoeling is de kanaalzone te bezetten: „Dat weet ik niet". De scheepvaart van Israel door het Suez kanaaï ondervindt reeds lang belemmerin gen van de zijde van Egypte. Het Israëlische leger heeft de Egypti sche regering ervan beschuldigd de com mando-eenheden te gebruiken voor terretir- daden in Israel, onder meer bestaande uit het vermoorden van Israëlische burgers, sabotage en het leggen van mijnen. Het leger zei voorts, dat president Nasser steeds heeft verklaard, dat zijn land in staat van oorlog met Israel was gebleven. Een correspondent van Reuter heeft hedenmorgen op een tocht langs het Suez kanaaï van Ismailia naar Port Said Egyp tische infanterie en pantserwagens het Suezkanaaï zien overtrekken en zich in oostelijke richtirvf bewegen. Aan weers zijden van het k anaal was licht luchtdoel- geschu t opgeste I. De correspondent heeft ook raketgeschu t van Russische makelijk waargenomen. De generale staf van het Israëlische le ger bewaart het stilzwijgen aangaande de vorderingen van de Israëlische kolonnes op Egyptisch gebied. In legerkringen wei gerde men geruchten tegen te spreken of te bevestigen, volgens welke de Israclische troepen al bij het Suezkanaaï waren aan gekomen. Officieel is in Tel Aviv bekendgemaakt, dat de Egyptische luchtmacht in actie is gekomen tegen de Israëlische troepen, die op het Suezkanaaï aanrukken. Een Piper Cub van het Israëlische leger werd neer geschoten. tegenover de Egyptische ambassadeur in Bagdad, Tewfik Qatamish. Aan de Iraakse verklaring ging een kabinetsvergadering vooraf die de gehele nacht had geduurd. Israel heeft zijn gehele gebied „verboden" verklaard voor alle vliegtuigen. Deze moe ten, volgens te Cyprus ontvangen mede delingen, wanneer zij over Israel willen vliegen zulks doen op aanwijzingen uit Tel Aviv. Vliegtuigen die Israel naderen, zo wordt in de mededelingen van de Israëlische autoriteiten gezegd, moeten Tel Aviv om instructies vragen voor het aandoen van vliegvelden in Israel. De gebruikelijke luchtcorridors voor toestellen van de bur gerluchtvaart zijn opgeheven. Ook van de Egyptische autoriteiten zijn door de Cyprische luchtvaartautoriteiten te Nicosia mededelingen ontvangen. Deze houden in, dat Caïro tot nader order geslo ten is voor de internationale burgerlucht vaart. De Britse ambassade in de Egyptische hoofdstad heeft alle Britten in Egypte aan- Naar het ANP verneemt worden op het ogenblik maatregelen genomen, opdat het Amerikaanse smaldeel, dat voor een be zoek tot en met donderdag in de haven van Rotterdam aankwam, nog vandaag Rotterdam kan verlaten. Dit naar aanlei ding van de recente internationale ontwik kelingen. Enige schepen zouden reeds on derweg zijn naar Hoek van Holland. Alle regelingen, die getroffen zijn voor recep ties en dergelijke zullen uiteraard nu niet doorgaan. geraden, indien mogelijk het land te ver laten en wel zo spoedig mogelijk, „want uw leven kan in gevaar komen. De Britse ambassade in Amman heeft alle Britten die in Jordanië gemist kunnen worden, geadviseerd dat land te verlaten Vandaag hebben 600 Amerikanen Egypte per boot verlaten. Maandag vertrokken met twee speciale vliegtuigen 75 Amerika nen uit Israel. Naar schatting bevinden zich 8000 Amerikanen in het Midden-Oos ten, waarvan 2000 in Egypte. De Syrische troepen zijn overal langs de grens met Israel in alarmtoestand gebracht en de Syrische minister van Defensie Ab- doel Hasib Raslan heeft verklaard dat zijn leger gereed staat om tezamen met de Egyptenaren tegen Israel op te treden, zo dra daartoe door het gemeenschappelijke Egyptisch-Syrische opperbevel het sein zal worden gegeven. ADVERTENTIE BARTELJORISSTR. HAARLEM" IEL 13439 FERC. B01STR. 48 ADAM - TEL/717162 DUFFEL MONTY COATS ƒ59.50 xxcoccoxcnoc VERWACHTING, medegedeeld door het K.N.M.I. in De Bilt, geldig van dinsdagavond tot woensdagavond, op gemaakt om 11.15 uur: Vrij veel bewolking met nu en dan enige regen of natte sneeuw. Noord oostelijke wind, overwegend matig, maar aan de kust aanvankelijk af en toe krachtig. Koud weer. 31 oktober Zon op 7.35 uur, onder 17.16 uur. Maan op 4.52 uur, onder 15.57 uur. Hoog en laag water in IJmuiden Dinsdag 30 oktober Hoog water: 0.27 en 13.00 uur. Laag water: 8.35 en 20.48 uur. Woensdag 31 oktober Hoog water: 1.27 en 13.53 uur. Laag water: 9.30 en 21.46 uur. HAGEL EN SNEEUWBUIEN Het hogedrukgebied boven Scandinavië heeft zich de afgelopen vierentwintig uur gehandhaafd. Een van de Azoren afkom stig hogedrukgebied, dat zich maandag bo ven de Golf van Biscaye bevond, ver plaatste zich inmiddels naar Schotland waar het in verbinding is gekomen met het eerder genoemde hogedrukgebied. Aan de zuidzijde van dit grote hogedruk- complex stroomt met ten dele stormachtige winden voor de tijd van het jaar zeer kou de lucht uit Rusland over Scandinavië en de Oostzee naar ons land. In de koude lucht ontstond maandag op de Noordzee in enkele uren tijds een af zonderlijk lagedrukgebied]e, dat in zui delijke richting langs onze kust trok, ver gezeld van hagelbuien en een kortstondige noordooster storm. Boven land gekomen, vulde dit storinkje weer langzaam op. In de komende vierentwintig uur blijft de DIT NUMMER BESTAAT UIT TWAALF PAGINA'S koude lucht aanstromen. Daarin zijn hagel en sneeuwbuien mogelijk, waarbij de tem peratuur tijdelijk, vooral des nachts tot om het vriespunt zal dalen. Het is niet waar schijnlijk, dat de depressieactiviteit van de oceaan ons de eerste paar dagen zal be- invloeden, zodat het weer beheerst zal worden door de druksystemen, die uit het oosten komen. WEERRAPPORTEN (van hedenmorgen 7 uur) Weerstoestand buitenland 68 s 2 5 A u X p 2 a c c/ï 08 "P 85 O c ÜS ZR Stockholm half bew. ono 3 2 Oslo half bew. nno -0 0,5 Kopenhagen geheel bew. no 5 3 Aberdeen onbewolkt nw 7 4 Londen motregen n 8 0,1 Amsterdam geheel bew. n 10 5 Luxemburg zwaar bew. no 7 9 Parijs lichte regen nno 10 3 Bordeaux onbewolkt nw 15 4 Grenoble zwaar bew. zw 6 7 Nice licht bew. wnw 14 0 Berlijn regen no 7 5 Frankfort mist zzw 9 4 München sneeuw nw 4 3 Zürich zwaar bew. ozo 5 6 Genève sneeuwbui zzw 6 2 Locarno onbewolkt windst. 15 0 Wenen nevel nw 6 18 Innsbruck sneeuw windst. 6 9 Rome regen z 14 4 Ajaccio geheel Lew. nw 16 3 Mallorca licht bew. wnw 18 0 Weerstoestand binnenland (De temperatuur is van hedenmorgen 7 uur, de neerslag van de laatste 24 uur.) Den Helder Ypenburg Vlissingen Eelde De Bilt Twente Eindhoven Vlv. Z.-Limb. zwaar bew. no zwaar bew. nno zwaar bew. nno geheel bew. no geheel bew. nno geheel bew. nno lichte regen nno lichte regen a 6 9 7 18 2 12 12 9 In een officiële Israëlische bekendmaking wordt gezegd, dat de Israëlische strijd krachten in het gebied van Sinaï en de Negeb nog vóór de middag door Egypti sche vliegtuigen waren gebombardeerd. Er waren verscheidene gewonden, aldus de bekendmaking. Een Israëlische militaire woordvoerder heeft hedenmiddag bekendgemaakt dat ook Israëlische luchtstrijdkrachten zijn inge schakeld voor de actie in de Sinaï-woestijn. Israëlische jachtvliegtuigen vielen volgens deze woordvoerder Egyptische militaire konvooien aan. Volgens geruchten, die in Tel Aviv de ronde doen, hebben Israëlische troepen de Egyptische plaats El Arish bezet, ongeveer 35 km ten westen van de Israëlische grens bij Gaza. Als dit zo is dan betekent het dat een derde Israëlische strijdmacht oprukt en wel langs de noordelijke kust van het schiereiland Sinaï. De Veiligheidsraad zou dinsdagmorgen te New York om 11 uur plaatselijke tjjd op verzoek van de Verenigde Staten by een komen. De Amerikaanse delegatie is van plan de Raad een resolutie aan te bieden waarin men Israel verzoekt zyn troepen van het Egyptische gebied terug te trek ken. De Amerikaanse resolutie voorziet in strenge sancties in geval Israel weigert. De Canadese generaal Burns, chef van de UNO-bestandscommissie, heeft hedenmor gen op Israel en Egypte een beroep gedaan, een eind te maken aan de strijd, die thans op het schiereiland Sinaï woedt. Lester Pearson, de Canadese ministei van Buitenlandse Zaken, heeft bekendge maakt dat de Canadese regering de leve ring van de 24 aan Israel beloofde Cana dese straaljagers (van het type Sabre F 86). ten gevolge van de nieuwste ontwikkeling in het Midden-Oosten nader zal bezien. Geen enkel toestel van de bestelling heeft tot nu toe Canada verlaten. De regering van Irak heeft er de Egyp tische regering hedenmorgen van op de hoogte gesteld dat zij bereid is, haar „vol ledige steun" te geven in verband met de Israëlische aanval. Bashayan, de Iraakse minister van Bui tenlandse Zaken, deed deze mededeling Van onze correspondent in Londen) Het is niet uitgesloten dat Groot-Brit- tannië de Suezkanaaï-zone opnieuw zal be zetten, indien blijkt dat de Israëlische aan val een invasie op grote schaal betekent. Deze mogelijkheid is gisteravond in een spoedvergadering van een aantal ministers in Downingstreet onder het oog gezien. Het voltallige Britse kabinet zal vanoch tend over de crisis in het Midden-Oosten beraadslagen. Vanmiddag zal de regering in het parlement een verklaring laten af leggen. Het belangrijkste motief voor een herbezetting van de basis van het Suez kanaaï Is, dat Engeland neutraal blijft, maar dat het als een buffer kan dienen. In Lagerhuiskringen neemt men aan, dat de andere mogelijkheid, een actie onder de driemogendhedenverklaring van 1950, op niets zal uitlopen. Het is ondenkbaar dat de Amerikanen een week voor de presi dentsverkiezingen aan de zijde van Egypte tegen Israel zullen vechten en niemand verwacht, dat Londen een beroep zal doen op de drie-mogendhedenovereenkomst zon der deelneming van de Amerikanen. Door de kanaalzone te bezetten, waartoe Engeland onder het verdrag met Egypte het recht bezit, zouden de Britten twee vliegen in een klap hebben: namelijk Egyp te en Israel beletten met elkaar slaags t.e raken en Nasser onder de duim houden. Volgens artikel 4 van het verdrag,, onder tekend door Groot-Brittannië en Egypte ln oktober 1954 bjj de evacuatie van de Britse troepen uit de kanaalzone, zal, in het geval van een gewapende aanval op enig land, dat op de datum van de ondertekening van het tegenwoordige verdrag een partij is in het verdrag voor gemeenschappelijke verdediging tussen de staten van de Ara bische Liga, ondertekend in Cairo op 13 april 1950 of op Turkije, Egypte het ver enigd koninkrijk alle faciliteiten toestaan, die nodig zijn om de kanaalbasis in staat van oorlog te brengen en doelmatig te la ten functioneren. De omvang van de Israëlische aanval is volgens Londen een aanwijzing, dat Israel op elke tegenactie van Egypte is voorbe reid. Men is van oordeel, dat Israel voor deel tracht te behalen uit de omstandig heden dat de Russen door hun verwikke lingen in Midden-Europa niet in staat zijn de Arabische landen hulp te zenden en dat ook de Verenigde Staten wegens de ver kiezingen geen beslissende actie kunnen ondernemen. De Britse strijdkrachten in de Middel landse Zee bevonden zich reeds tijdens de Suezcrisis in alarmtoestand. Een deel van de Britse Middellandse Zeevloot is zondag van Malta uitgevaren voor oefeningen op grote schaal met drie vliegdekschepen. De Britse vloot heeft een hoofdkwartier op Cyprus, waardoor met alle eventualiteiten is rekening gehouden. De Middellandse Zee- vloot is de afgelopen maand aanzienlijk versterkt, doordat onderdelen van de Britse thuisvloot, die tot taak heeft het Britse kanaal te beschermen, in het geheim naar de Middellandse Zee zijn gezonden. In Londen gelooft men dat er weinig hoop bestaat, dat de Israëlische opmars en kel als een nieuw grensincident kan wor den beschouwd. De Amerikaanse en Britse voorbereidingen zijn een duidelijke waar schuwing, dat een uitbreken van oorlog vrijwel zeker is. Hoewel er een grote sym pathie bestaat voor Israel's moeilijkheden wordt deze stap van de Israëlische rege ring in Londen diep betreurd. Sinds 1948 heeft Israel bij grensinci denten reeds 13.000 man verloren. De drup pel die de emmer deed overlopen, was on getwijfeld de unificatie van het opper commando van Israel's vijandige buren. Israel heeft voortdurend een beroep gedaan op Groot-Brittannië en de Verenigde Sta ten om zijn zijde te kiezen, maar de Britse wapenleveranties en andere steun aan de Arabische landen gingen door. Egypte kreeg zware Britse Centurion-tanks, die Israel werden onthouden. Volgens de Britse re gering zou er echter voor gezorgd zijn, dat de totale strijdkrachten van beide par tijen in evenwicht werden gehouden. Israel heeft nog deze week Groot-Brittannië luchtbases in de zuidelijke Negeb-woestijn aangeboden, omdat, zoals te voorzien valt, de Britten binnenkort gedwongen zullen worden Jordanië te verlaten. In Israe heerst ook het gevoel, dat de drie-mogend- hedenverklaring, waarbij Engeland, Frank rijk en de Verenigde Staten een slacht offer van agressie in het Midden-Oosten te hulp zullen snellen, een wassen neus is, omdat de westelijke mogendheden, zeker tot aan de Suez-crisis hebben nagelaten zich daadwerkelijk op steunverlening voor te bereiden. Israel wil het Westen dat met Nasser in conflict is, dwingen kleur te be kennen. PARIJS (United Press) Na een bij zondere kabinetsvergadering is de Franse premier, Guy Mollet, hedenmorgen naar Londen vertrokken om met zijn Britse ambtgenoot te beraadslagen over de nieu we ontwikkelingen in het Midden-Oosten. Pineau, de Franse minister van Buiten landse Zaken, was al vooruit gegaan. Mol let verliet de bijzondere vergadering van het Franse kabinet in de officiële woning van president Coty in grote haast. Op de vraag of hij naar Londen zou vertrekken gaf hij een bevestigend antwoord. Spaanse copla De vrouw is een verhaal dat veel papier beslaat, geschreven in een taal die niemand goed verstaat. Een vreemd beeld van de opstand in Boedapest. Terwijl Russische soldaten een in brand gestoken stuk geschut trachten te behouden, lopen Hongaarse burgers ongeïnteresseerd voorbij. De gebeurtenissen van de maand oktober 1956 zullen in de wereldgeschiedenis onge twijfeld met rode letters worden geboekt. De maand begon met de crisis in N'oord- Afrika, maar deze werd weldra geheel uit de publieke belangstelling verdrongen door de politieke omwenteling in Polen en de bloedige revolutie in Hongarije, die mis schien voorboden zullen blijken te zijn van geleidelijke desintegratie van het Sovjet imperium. En bij dit alles komt nu, vlak voor het einde van de maand, de Israëli sche inval in Egypte. Een Israëlische woordvoerder heeft die inval gisteravond „te groot voor een ver geldingsactie, maar te klein voor een oor log" genoemd. Die omschrijving moge tech nisch juist zijn, maar past moeilijk bij de huidige situatie in het Midden-Oosten, waarvan men eerder zou kunnen zeggen dat daarin „niets te klein voor een oorlog" is. Een vonk hoeft niet altijd gevaarlijk te zijn. Het komt er maar op aan, waar het dichtstbijzijnde kruitvat staat. En heel het gebied van Noord-Afrika en het Midden-Oosten is thans zo'n kruitvat. Dat hebben de laatste maanden ons met schokkende duidelijkheid getoond. Het is ook de laatste dagen weer gebleken uit de felle demonstraties van haat tegen Frank rijk, die in de hele Arabische wereld zijn gehouden naar aanleiding van de arrestatie der Algerijnse verzetsleiders. Franse scho len zijn in brand gestoken, Franse ambas sade- en consulaatsgebouwen beschadigd en beroofd. De Arabische nationalistische leiders hebben geen half werk gedaan bij het onverantwoordelijke ophitsen van poli tiek vrijwel ongeletterde, maar wel heel snel in opwinding rakende massa's. Bij dat ophitsen heeft Israel nu al laren als proefkonijn gediend, zonder dat de westelijke grote mogendheden, die in 1950 de grenzen maar blijkbaar niet de rust van de jonge joodse staat hebben ge garandeerd, ooit daadwerkelijk tussenbeide zijn gekomen. De „Grote Drie" hebben al leen in de Veiligheidsraad wat machteloos geprotesteer laten horen, toen Egypte de internationale overeenkomst inzake bet Suezkanaaï schond door 'een Israëlisch schip vast te houden en de doorvaart voor Israëlische schepen in 't algemeen onmoge lijk te maken. De Amerikaanse regering heeft, zelfs toen Egypte op grote schaal communistische wapens ging ontvangen, hardnekkig geweigerd Israel in staat te stellen, zijn verdediging daarbij aan te passen. Engeland financiert het gehele Jordaanse leger (dat hierdoor honderden Israëliërs van het leven heeft kunnen be roven), ondanks het feit dat Jordanië hoe langer hoe meer blijken van vijandschap en zelfs van minachting voor Engeland geeft. „De olie wordt duur betaald", zou men met een variant op Heyermans kun nen zeggen. Onder deze omstandigheden is het, wel iswaar niet te rechtvaardigen (want het is nooit te rechtvaardigen dat een mens of een staat het recht in eigen hand neemt) maar toch wel te begrijpen, dat Israel, aan het einde van zijn geduld gekomen, be sloten heeft met de Egyptenaren at te rekenen voor de 24 Israëlische slachtoffers van Egyptische aanvallen in de afgelopen week en voor de vele honderden slacht offers van vorige aanvallen. Het past mis schien in het kader van de ten-hemel schreiende diplomatie van John Foster Dulles, maar het maakt niettemin een won derlijke indruk, dat de Amerikaanse rege ring die bij vorige Israelisch-Arabische incidenten altijd de eer van zulk een initia tief aan het slachtoffer heeft gelaten deze keer zélf de eerste stap tot bijeen roeping van de Veiligheidsraad deed, nog vóór de brave Nasser van de eerste schrik bekomen was en het gebruikelijke telegram aan zijn vertegenwoordiger bij de UNO had kunnen zenden. Dulles beriep zich daarbij natuurlijk cp de drie-mogendheden-verklaring van 1950, waarbij de Amerikaanse, Britse en Franse regeringen de verplichting op zich hebben genomen, de status-quo in het Midden- Oosten te handhaven. Maar nadat Enge land en Frankrijk juist maandenlang publiekelijk met de gedachte van militaire actie tegen Egypte terwille van het Suez kanaaï hebben gespeeld, zullen zij er wei nig voor voelen en zich in het oog der wereld niet kunnen permitteren zich nu plotseling als verdedigers van Egypte tegen het kleine Israel op te werpen. Maar iets anders is, dat Israel door zijn „raid" op Egyptisch gebied de Britse rege ring de kans geeft, zich te beroepen op de Brits-Egyptische overeenkomst van 27 juli 1954, volgens welke de Britse militaire basis aan het Suezkanaaï onmiddellijk op nieuw door Britse troepen in gebruik mag worden genomen in geval van een gewa pende aanval op Egypte. Hierdoor zou Nasser wel in een bizonder lastig parket worden gebracht, want re-activering van de Britse basis van Suez zou zijn hele politiek in duigen laten vallen Maar dit te weigeren, en tóch te eisen dat de Grote Drie waaronder het gebate Engeland en het nog meer gehate Frankrijk hunner zijds wèl de verplichtingen van de drie- mogendheden-verklaring nakomen, lijkt toch wel helemaal onmogelijk. Zelfs van Nasser zou men zich een dergelijke onbe- schaamdheid moeilijk kunnen voorstellen. Ook Frankrijk, dat nog pas zijn ambas sadeur uit Caïro heeft teruggetrokken uit protest tegen Egyptische wapenleveringen aan de Algerijnse opstandelingen, kan on der deze omstandigheden door Nasser niet heel goed als bondgenoot te hulp worden geroepen. En mag hij, in gemoede, van Eisenhower verwachten dat deze hem Amerikaanse troepen stuurt waarbij die troepen dan wellicht aan dezelfde kant zouden moeten vechten als de Russische piloten van de door Moskou aan Egypte geleverde vliegtuigen? De internationale politieke complicaties, die door de Israëlische actie kunnen wor den veroorzaakt, zijn dus voorlopig in 't geheel niet te overzien. Simon Koster

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1956 | | pagina 1