Israëliërs trekken over een breed
front Egyptisch gebied binnen
Suezkanaaï tot op 20 kilometer genaderd
OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT
HET WEER: Iets kouder
cfc'MORRIS
Londen overweegt de Suezzone
volgens verdrag te bezetten
Weinig weerstand bij
nachtelijke opmars
LAATSTE NIEUWS
Strijdende partijen zouden gescheiden
worden en kanaal zou bereikt zijn
Vonk en kruitvat
Gevechten
Amerikaans smaldeel
verlaat Rotterdam
1
II
Noordelijke aanvalspits
Veiligheidsraad bijeen
MoIIet vliegt naar Londen
waar Pineau al is
Het woord is aan
71e JAARGANG No 96
Grote Houtstraat 93, Haarlem. Tel. 15295
(6 lijnen) Directie, Redactie, Administratie.
Drukkerij Gr. Heiligland 10. Tel. 15295. Bij
kantoor Haarlem-N., Soendaplein, Tel. 12230.
Hoofdredacteur: Simon Koster
Adj. Hoofdredacteur: Jos L. Lodewijks
DINSDAG 30 OKTOBER 1956
Haarlems Dagblad
301e JAARGANG No 249
Uitgave Grafische Bedrijven Damiate N.V.
Verschijnt dagelijks beh. op zon- en feestdagen.
Abonnement p. week 55 ct., p. kwartaal 7.15,
fr. p.p. 7.65. Losse nrs. 12 ct. Postgiro 273107
Advertentietarieven op aanvraag verkrijgbaar.
Directie: P. W. Peereboom en A. D. Huijsman
JERUZALEM (Reuter/A.F.P./U.P.). Een Israëli
sche actie, waarvan een woordvoerder van Ben Goerion
moest toegeven, dat zij te groot is om nog als een ver
geldingsactie te worden beschouwd, heeft het Midden-
Oosten in oorlogstoestand gebracht. Kort nadat Ben
Goerion op een ernstige Amerikaanse waarschuwing om
de vrede niet in gevaar te brengen had geantwoord, dat
Israel niets liever heeft dan vrede, is een Israëlische
troepenmacht, waaronder pantserwagens en gemechani
seerde afdelingen over een front van 30 km de Egypti
sche grens overgetrokken en de woestijn Sinaï binnen
gerukt op weg naar het Suezkanaaï. De eerste stoot
voor de hoofdmacht 120 km Egyptisch gebied in
geschiedde met Weinig meer weerstand dan een woestijn
gewoonlijk oplevert. Wel werd aanvankelijk medege
deeld dat „onderweg" verschillende centra van Egyp
tische zelfmoordcommando's waren opgeruimd die
volgens een Israëlisch bericht met name de laatste week
weer actief zouden zijn geweest ten koste van 24 men
senlevens maar pas hedenmorgen kwamen de eerste
berichten over „contact" tussen Egyptische en Israëli
sche troepen in de Sinaï-woestijn binnen. Toen zouden
de Israëliërs echter nog maar op twintig kilometer van
het Suezkanaaï staan.
Het vertrekpunt van de Israëlische
strijdmacht, die -waarschijnlijk geheel ge
motoriseerd is en beschermd wordt door
tanks en rijdende artillerie, lag nabij de
Egyptische stad El Kuntilla. De Isra
ëlische aanvalsmacht vestigde zich in de
afgelopen nacht in Nakhl, een knoop
punt van woestijnwegen en legde ver
sterkingen aan ten westen daarvan dat
wil zeggen: op de weg die uit Nakhl
naar Suez leidt. De wegen erheen zijn
voor de Israëlische aanvalsspitsen be
trekkelijk gunstig geweest. Voorbij Nakhl
moeten de tanks, rupsvoertuigen en ar
tillerietrekkers echter moeilijker wegen
gebruiken. Op de landkaarten zijn alleen
enkele voor karren bruikbare wegen
aangegeven. Zestig kilometer van Suez
af wordt de weg echter weer goed.
Maandagmorgen werd een Israëlisch
artilleriebombardement uitgevoerd op
het gebied van Gaza waarschijnlijk
als een afleidingsmanoeuvre voor de la
ter volgende aanval, maar Israëlische
woordvoerders ontkennen dat.
De beslissing om Egypte aan te vallen
is waarschijnlijk omstreeks het middag
uur genomen, toen Ben Goerion en zijn
ministers hun gebruikelijke maandagse
kabinetsvergadering hielden. Er werd
echter niets bekend voor 8 uur in de
avond plaatselijke tijd.
„Israëlische strijdkrachten", aldus ver
klaarde een militaire woordvoerder van
Israel maandagnacht, „hebben Egyptische
commando-eenheden te El Kuntilla en Ral
El Akab aangevallen en namen posities in
ten westen van het wegenknooppunt van
Nakhla in de nabijheid van het Suezkanaaï.
Dit punt ligt halverwege tussen de Israëli
sche grens en Suez, in de Sinai-woestijn.
De afstand NakhlaSuez is 110 km."
Volgens onbevestigde berichten van he
denmorgen uit Israëlische militaire bron
staan de Israëlische troepen thans reeds op
iets meer dan 19 kilometer van het Suez
kanaaï.
Uit Egyptische bron te Port Said wordt
gemeld dat Egyptisch luchtdoelgeschut
vanmorgen om half negen Nederlandse tijd
een Israëlische verkenningsstraaljager heeft
verjaagd, welke boven Port Said was ver
schenen.
De Egyptische en Israëlische strijdkrach
ten hebben dinsdagochtend om zes uur op
drie plaatsen contact met elkaar gemaakt.
Dit is door een Egyptische woordvoerder
meegedeeld. Deze verklaarde voorts, dat
de „liquidatie" der Israëlische strijdkrach
ten op deze drie plaatsen El Kuntilla,
Timit en Nachal was begonnen. „De
vijandelijke verliezen zijn nog niet be
kend".
„De vijandelijke strijdkrachten konden
de Egyptische troepen, die de Israëlische
plannen- wisten te verijdelen, niet vernie
tigen", aldus de woordvoerder.
Hij zei, dat de gevechten waren geleverd
tussen Israëlische troepen en de voorhoede
der Egyptische strijdkrachten.
Radio-Caïro heeft dinsdagmorgen alle
officieren en manschappen van de Egypti
sche strijdkrachten opgeroepen zich on
middellijk bij hun eenheden te voegen. Ook
de leden van het leger van het oostelijke
front" moeten zich zonder verwijl op hun
bases melden.
In regeringskringen te Tel Aviv was ge
zegd, dat de omvang van de Israëlische ope- j
ra tie groter was dan die van een vergel
dingsactie, maar kleiner dan die van een
oorlog. Het eerste doel is de liquidatie van
de bases der Egyptische commando-een-
heden in de woestijn van Sinaï. Een rege
ringswoordvoerder antwoordde echter op
een vraag, of het ook de bedoeling is de
kanaalzone te bezetten: „Dat weet ik niet".
De scheepvaart van Israel door het Suez
kanaaï ondervindt reeds lang belemmerin
gen van de zijde van Egypte.
Het Israëlische leger heeft de Egypti
sche regering ervan beschuldigd de com
mando-eenheden te gebruiken voor terretir-
daden in Israel, onder meer bestaande uit
het vermoorden van Israëlische burgers,
sabotage en het leggen van mijnen. Het
leger zei voorts, dat president Nasser steeds
heeft verklaard, dat zijn land in staat van
oorlog met Israel was gebleven.
Een correspondent van Reuter heeft
hedenmorgen op een tocht langs het Suez
kanaaï van Ismailia naar Port Said Egyp
tische infanterie en pantserwagens het
Suezkanaaï zien overtrekken en zich in
oostelijke richtirvf bewegen. Aan weers
zijden van het k anaal was licht luchtdoel-
geschu t opgeste I. De correspondent heeft
ook raketgeschu t van Russische makelijk
waargenomen.
De generale staf van het Israëlische le
ger bewaart het stilzwijgen aangaande de
vorderingen van de Israëlische kolonnes
op Egyptisch gebied. In legerkringen wei
gerde men geruchten tegen te spreken of
te bevestigen, volgens welke de Israclische
troepen al bij het Suezkanaaï waren aan
gekomen.
Officieel is in Tel Aviv bekendgemaakt,
dat de Egyptische luchtmacht in actie is
gekomen tegen de Israëlische troepen, die
op het Suezkanaaï aanrukken. Een Piper
Cub van het Israëlische leger werd neer
geschoten.
tegenover de Egyptische ambassadeur in
Bagdad, Tewfik Qatamish. Aan de Iraakse
verklaring ging een kabinetsvergadering
vooraf die de gehele nacht had geduurd.
Israel heeft zijn gehele gebied „verboden"
verklaard voor alle vliegtuigen. Deze moe
ten, volgens te Cyprus ontvangen mede
delingen, wanneer zij over Israel willen
vliegen zulks doen op aanwijzingen uit Tel
Aviv.
Vliegtuigen die Israel naderen, zo wordt
in de mededelingen van de Israëlische
autoriteiten gezegd, moeten Tel Aviv om
instructies vragen voor het aandoen van
vliegvelden in Israel. De gebruikelijke
luchtcorridors voor toestellen van de bur
gerluchtvaart zijn opgeheven.
Ook van de Egyptische autoriteiten zijn
door de Cyprische luchtvaartautoriteiten te
Nicosia mededelingen ontvangen. Deze
houden in, dat Caïro tot nader order geslo
ten is voor de internationale burgerlucht
vaart.
De Britse ambassade in de Egyptische
hoofdstad heeft alle Britten in Egypte aan-
Naar het ANP verneemt worden op het
ogenblik maatregelen genomen, opdat het
Amerikaanse smaldeel, dat voor een be
zoek tot en met donderdag in de haven
van Rotterdam aankwam, nog vandaag
Rotterdam kan verlaten. Dit naar aanlei
ding van de recente internationale ontwik
kelingen. Enige schepen zouden reeds on
derweg zijn naar Hoek van Holland. Alle
regelingen, die getroffen zijn voor recep
ties en dergelijke zullen uiteraard nu niet
doorgaan.
geraden, indien mogelijk het land te ver
laten en wel zo spoedig mogelijk, „want uw
leven kan in gevaar komen.
De Britse ambassade in Amman heeft
alle Britten die in Jordanië gemist kunnen
worden, geadviseerd dat land te verlaten
Vandaag hebben 600 Amerikanen Egypte
per boot verlaten. Maandag vertrokken
met twee speciale vliegtuigen 75 Amerika
nen uit Israel. Naar schatting bevinden
zich 8000 Amerikanen in het Midden-Oos
ten, waarvan 2000 in Egypte.
De Syrische troepen zijn overal langs de
grens met Israel in alarmtoestand gebracht
en de Syrische minister van Defensie Ab-
doel Hasib Raslan heeft verklaard dat zijn
leger gereed staat om tezamen met de
Egyptenaren tegen Israel op te treden, zo
dra daartoe door het gemeenschappelijke
Egyptisch-Syrische opperbevel het sein zal
worden gegeven.
ADVERTENTIE
BARTELJORISSTR. HAARLEM" IEL 13439
FERC. B01STR. 48 ADAM - TEL/717162
DUFFEL MONTY COATS ƒ59.50
xxcoccoxcnoc
VERWACHTING, medegedeeld door
het K.N.M.I. in De Bilt, geldig van
dinsdagavond tot woensdagavond, op
gemaakt om 11.15 uur:
Vrij veel bewolking met nu en dan
enige regen of natte sneeuw. Noord
oostelijke wind, overwegend matig,
maar aan de kust aanvankelijk af en
toe krachtig. Koud weer.
31 oktober
Zon op 7.35 uur, onder 17.16 uur.
Maan op 4.52 uur, onder 15.57 uur.
Hoog en laag water in IJmuiden
Dinsdag 30 oktober
Hoog water: 0.27 en 13.00 uur.
Laag water: 8.35 en 20.48 uur.
Woensdag 31 oktober
Hoog water: 1.27 en 13.53 uur.
Laag water: 9.30 en 21.46 uur.
HAGEL EN SNEEUWBUIEN
Het hogedrukgebied boven Scandinavië
heeft zich de afgelopen vierentwintig uur
gehandhaafd. Een van de Azoren afkom
stig hogedrukgebied, dat zich maandag bo
ven de Golf van Biscaye bevond, ver
plaatste zich inmiddels naar Schotland
waar het in verbinding is gekomen met
het eerder genoemde hogedrukgebied.
Aan de zuidzijde van dit grote hogedruk-
complex stroomt met ten dele stormachtige
winden voor de tijd van het jaar zeer kou
de lucht uit Rusland over Scandinavië en
de Oostzee naar ons land.
In de koude lucht ontstond maandag op
de Noordzee in enkele uren tijds een af
zonderlijk lagedrukgebied]e, dat in zui
delijke richting langs onze kust trok, ver
gezeld van hagelbuien en een kortstondige
noordooster storm. Boven land gekomen,
vulde dit storinkje weer langzaam op. In
de komende vierentwintig uur blijft de
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWAALF PAGINA'S
koude lucht aanstromen. Daarin zijn hagel
en sneeuwbuien mogelijk, waarbij de tem
peratuur tijdelijk, vooral des nachts tot om
het vriespunt zal dalen. Het is niet waar
schijnlijk, dat de depressieactiviteit van de
oceaan ons de eerste paar dagen zal be-
invloeden, zodat het weer beheerst zal
worden door de druksystemen, die uit het
oosten komen.
WEERRAPPORTEN
(van hedenmorgen 7 uur)
Weerstoestand
buitenland
68
s 2
5 A u
X p 2
a c c/ï
08
"P
85
O c
ÜS
ZR
Stockholm
half bew.
ono
3
2
Oslo
half bew.
nno
-0
0,5
Kopenhagen
geheel bew.
no
5
3
Aberdeen
onbewolkt
nw
7
4
Londen
motregen
n
8
0,1
Amsterdam
geheel bew.
n
10
5
Luxemburg
zwaar bew.
no
7
9
Parijs
lichte regen
nno
10
3
Bordeaux
onbewolkt
nw
15
4
Grenoble
zwaar bew.
zw
6
7
Nice
licht bew.
wnw
14
0
Berlijn
regen
no
7
5
Frankfort
mist
zzw
9
4
München
sneeuw
nw
4
3
Zürich
zwaar bew.
ozo
5
6
Genève
sneeuwbui
zzw
6
2
Locarno
onbewolkt
windst. 15
0
Wenen
nevel
nw
6
18
Innsbruck
sneeuw
windst. 6
9
Rome
regen
z
14
4
Ajaccio
geheel Lew.
nw
16
3
Mallorca
licht bew.
wnw
18
0
Weerstoestand binnenland
(De temperatuur is van hedenmorgen 7 uur,
de neerslag van de laatste 24 uur.)
Den Helder
Ypenburg
Vlissingen
Eelde
De Bilt
Twente
Eindhoven
Vlv. Z.-Limb.
zwaar bew. no
zwaar bew. nno
zwaar bew. nno
geheel bew. no
geheel bew. nno
geheel bew. nno
lichte regen nno
lichte regen a
6
9
7
18
2
12
12
9
In een officiële Israëlische bekendmaking
wordt gezegd, dat de Israëlische strijd
krachten in het gebied van Sinaï en de
Negeb nog vóór de middag door Egypti
sche vliegtuigen waren gebombardeerd.
Er waren verscheidene gewonden, aldus de
bekendmaking.
Een Israëlische militaire woordvoerder
heeft hedenmiddag bekendgemaakt dat ook
Israëlische luchtstrijdkrachten zijn inge
schakeld voor de actie in de Sinaï-woestijn.
Israëlische jachtvliegtuigen vielen volgens
deze woordvoerder Egyptische militaire
konvooien aan.
Volgens geruchten, die in Tel Aviv de
ronde doen, hebben Israëlische troepen de
Egyptische plaats El Arish bezet, ongeveer
35 km ten westen van de Israëlische grens
bij Gaza. Als dit zo is dan betekent het dat
een derde Israëlische strijdmacht oprukt
en wel langs de noordelijke kust van het
schiereiland Sinaï.
De Veiligheidsraad zou dinsdagmorgen te
New York om 11 uur plaatselijke tjjd op
verzoek van de Verenigde Staten by een
komen. De Amerikaanse delegatie is van
plan de Raad een resolutie aan te bieden
waarin men Israel verzoekt zyn troepen
van het Egyptische gebied terug te trek
ken. De Amerikaanse resolutie voorziet in
strenge sancties in geval Israel weigert.
De Canadese generaal Burns, chef van de
UNO-bestandscommissie, heeft hedenmor
gen op Israel en Egypte een beroep gedaan,
een eind te maken aan de strijd, die thans
op het schiereiland Sinaï woedt.
Lester Pearson, de Canadese ministei
van Buitenlandse Zaken, heeft bekendge
maakt dat de Canadese regering de leve
ring van de 24 aan Israel beloofde Cana
dese straaljagers (van het type Sabre F 86).
ten gevolge van de nieuwste ontwikkeling
in het Midden-Oosten nader zal bezien.
Geen enkel toestel van de bestelling heeft
tot nu toe Canada verlaten.
De regering van Irak heeft er de Egyp
tische regering hedenmorgen van op de
hoogte gesteld dat zij bereid is, haar „vol
ledige steun" te geven in verband met de
Israëlische aanval.
Bashayan, de Iraakse minister van Bui
tenlandse Zaken, deed deze mededeling
Van onze correspondent in Londen)
Het is niet uitgesloten dat Groot-Brit-
tannië de Suezkanaaï-zone opnieuw zal be
zetten, indien blijkt dat de Israëlische aan
val een invasie op grote schaal betekent.
Deze mogelijkheid is gisteravond in een
spoedvergadering van een aantal ministers
in Downingstreet onder het oog gezien.
Het voltallige Britse kabinet zal vanoch
tend over de crisis in het Midden-Oosten
beraadslagen. Vanmiddag zal de regering
in het parlement een verklaring laten af
leggen. Het belangrijkste motief voor een
herbezetting van de basis van het Suez
kanaaï Is, dat Engeland neutraal blijft,
maar dat het als een buffer kan dienen.
In Lagerhuiskringen neemt men aan, dat
de andere mogelijkheid, een actie onder de
driemogendhedenverklaring van 1950, op
niets zal uitlopen. Het is ondenkbaar dat
de Amerikanen een week voor de presi
dentsverkiezingen aan de zijde van Egypte
tegen Israel zullen vechten en niemand
verwacht, dat Londen een beroep zal doen
op de drie-mogendhedenovereenkomst zon
der deelneming van de Amerikanen.
Door de kanaalzone te bezetten, waartoe
Engeland onder het verdrag met Egypte
het recht bezit, zouden de Britten twee
vliegen in een klap hebben: namelijk Egyp
te en Israel beletten met elkaar slaags t.e
raken en Nasser onder de duim houden.
Volgens artikel 4 van het verdrag,, onder
tekend door Groot-Brittannië en Egypte ln
oktober 1954 bjj de evacuatie van de Britse
troepen uit de kanaalzone, zal, in het geval
van een gewapende aanval op enig land,
dat op de datum van de ondertekening van
het tegenwoordige verdrag een partij is
in het verdrag voor gemeenschappelijke
verdediging tussen de staten van de Ara
bische Liga, ondertekend in Cairo op 13
april 1950 of op Turkije, Egypte het ver
enigd koninkrijk alle faciliteiten toestaan,
die nodig zijn om de kanaalbasis in staat
van oorlog te brengen en doelmatig te la
ten functioneren.
De omvang van de Israëlische aanval is
volgens Londen een aanwijzing, dat Israel
op elke tegenactie van Egypte is voorbe
reid. Men is van oordeel, dat Israel voor
deel tracht te behalen uit de omstandig
heden dat de Russen door hun verwikke
lingen in Midden-Europa niet in staat zijn
de Arabische landen hulp te zenden en dat
ook de Verenigde Staten wegens de ver
kiezingen geen beslissende actie kunnen
ondernemen.
De Britse strijdkrachten in de Middel
landse Zee bevonden zich reeds tijdens de
Suezcrisis in alarmtoestand. Een deel van
de Britse Middellandse Zeevloot is zondag
van Malta uitgevaren voor oefeningen op
grote schaal met drie vliegdekschepen. De
Britse vloot heeft een hoofdkwartier op
Cyprus, waardoor met alle eventualiteiten
is rekening gehouden. De Middellandse Zee-
vloot is de afgelopen maand aanzienlijk
versterkt, doordat onderdelen van de Britse
thuisvloot, die tot taak heeft het Britse
kanaal te beschermen, in het geheim naar
de Middellandse Zee zijn gezonden.
In Londen gelooft men dat er weinig
hoop bestaat, dat de Israëlische opmars en
kel als een nieuw grensincident kan wor
den beschouwd. De Amerikaanse en Britse
voorbereidingen zijn een duidelijke waar
schuwing, dat een uitbreken van oorlog
vrijwel zeker is. Hoewel er een grote sym
pathie bestaat voor Israel's moeilijkheden
wordt deze stap van de Israëlische rege
ring in Londen diep betreurd.
Sinds 1948 heeft Israel bij grensinci
denten reeds 13.000 man verloren. De drup
pel die de emmer deed overlopen, was on
getwijfeld de unificatie van het opper
commando van Israel's vijandige buren.
Israel heeft voortdurend een beroep gedaan
op Groot-Brittannië en de Verenigde Sta
ten om zijn zijde te kiezen, maar de Britse
wapenleveranties en andere steun aan de
Arabische landen gingen door. Egypte kreeg
zware Britse Centurion-tanks, die Israel
werden onthouden. Volgens de Britse re
gering zou er echter voor gezorgd zijn, dat
de totale strijdkrachten van beide par
tijen in evenwicht werden gehouden. Israel
heeft nog deze week Groot-Brittannië
luchtbases in de zuidelijke Negeb-woestijn
aangeboden, omdat, zoals te voorzien valt,
de Britten binnenkort gedwongen zullen
worden Jordanië te verlaten. In Israe
heerst ook het gevoel, dat de drie-mogend-
hedenverklaring, waarbij Engeland, Frank
rijk en de Verenigde Staten een slacht
offer van agressie in het Midden-Oosten
te hulp zullen snellen, een wassen neus is,
omdat de westelijke mogendheden, zeker
tot aan de Suez-crisis hebben nagelaten
zich daadwerkelijk op steunverlening voor
te bereiden. Israel wil het Westen dat met
Nasser in conflict is, dwingen kleur te be
kennen.
PARIJS (United Press) Na een bij
zondere kabinetsvergadering is de Franse
premier, Guy Mollet, hedenmorgen naar
Londen vertrokken om met zijn Britse
ambtgenoot te beraadslagen over de nieu
we ontwikkelingen in het Midden-Oosten.
Pineau, de Franse minister van Buiten
landse Zaken, was al vooruit gegaan. Mol
let verliet de bijzondere vergadering van
het Franse kabinet in de officiële woning
van president Coty in grote haast. Op de
vraag of hij naar Londen zou vertrekken
gaf hij een bevestigend antwoord.
Spaanse copla
De vrouw is een verhaal
dat veel papier beslaat,
geschreven in een taal
die niemand goed verstaat.
Een vreemd beeld van de opstand in Boedapest. Terwijl Russische soldaten een
in brand gestoken stuk geschut trachten te behouden, lopen Hongaarse burgers
ongeïnteresseerd voorbij.
De gebeurtenissen van de maand oktober
1956 zullen in de wereldgeschiedenis onge
twijfeld met rode letters worden geboekt.
De maand begon met de crisis in N'oord-
Afrika, maar deze werd weldra geheel uit
de publieke belangstelling verdrongen door
de politieke omwenteling in Polen en de
bloedige revolutie in Hongarije, die mis
schien voorboden zullen blijken te zijn van
geleidelijke desintegratie van het Sovjet
imperium. En bij dit alles komt nu, vlak
voor het einde van de maand, de Israëli
sche inval in Egypte.
Een Israëlische woordvoerder heeft die
inval gisteravond „te groot voor een ver
geldingsactie, maar te klein voor een oor
log" genoemd. Die omschrijving moge tech
nisch juist zijn, maar past moeilijk bij de
huidige situatie in het Midden-Oosten,
waarvan men eerder zou kunnen zeggen
dat daarin „niets te klein voor een oorlog"
is. Een vonk hoeft niet altijd gevaarlijk te
zijn. Het komt er maar op aan, waar het
dichtstbijzijnde kruitvat staat.
En heel het gebied van Noord-Afrika en
het Midden-Oosten is thans zo'n kruitvat.
Dat hebben de laatste maanden ons met
schokkende duidelijkheid getoond. Het is
ook de laatste dagen weer gebleken uit de
felle demonstraties van haat tegen Frank
rijk, die in de hele Arabische wereld zijn
gehouden naar aanleiding van de arrestatie
der Algerijnse verzetsleiders. Franse scho
len zijn in brand gestoken, Franse ambas
sade- en consulaatsgebouwen beschadigd
en beroofd. De Arabische nationalistische
leiders hebben geen half werk gedaan bij
het onverantwoordelijke ophitsen van poli
tiek vrijwel ongeletterde, maar wel heel
snel in opwinding rakende massa's.
Bij dat ophitsen heeft Israel nu al laren
als proefkonijn gediend, zonder dat de
westelijke grote mogendheden, die in 1950
de grenzen maar blijkbaar niet de rust
van de jonge joodse staat hebben ge
garandeerd, ooit daadwerkelijk tussenbeide
zijn gekomen. De „Grote Drie" hebben al
leen in de Veiligheidsraad wat machteloos
geprotesteer laten horen, toen Egypte de
internationale overeenkomst inzake bet
Suezkanaaï schond door 'een Israëlisch
schip vast te houden en de doorvaart voor
Israëlische schepen in 't algemeen onmoge
lijk te maken. De Amerikaanse regering
heeft, zelfs toen Egypte op grote schaal
communistische wapens ging ontvangen,
hardnekkig geweigerd Israel in staat te
stellen, zijn verdediging daarbij aan te
passen. Engeland financiert het gehele
Jordaanse leger (dat hierdoor honderden
Israëliërs van het leven heeft kunnen be
roven), ondanks het feit dat Jordanië hoe
langer hoe meer blijken van vijandschap
en zelfs van minachting voor Engeland
geeft. „De olie wordt duur betaald", zou
men met een variant op Heyermans kun
nen zeggen.
Onder deze omstandigheden is het, wel
iswaar niet te rechtvaardigen (want het is
nooit te rechtvaardigen dat een mens of
een staat het recht in eigen hand neemt)
maar toch wel te begrijpen, dat Israel, aan
het einde van zijn geduld gekomen, be
sloten heeft met de Egyptenaren at te
rekenen voor de 24 Israëlische slachtoffers
van Egyptische aanvallen in de afgelopen
week en voor de vele honderden slacht
offers van vorige aanvallen. Het past mis
schien in het kader van de ten-hemel
schreiende diplomatie van John Foster
Dulles, maar het maakt niettemin een won
derlijke indruk, dat de Amerikaanse rege
ring die bij vorige Israelisch-Arabische
incidenten altijd de eer van zulk een initia
tief aan het slachtoffer heeft gelaten
deze keer zélf de eerste stap tot bijeen
roeping van de Veiligheidsraad deed, nog
vóór de brave Nasser van de eerste schrik
bekomen was en het gebruikelijke telegram
aan zijn vertegenwoordiger bij de UNO
had kunnen zenden.
Dulles beriep zich daarbij natuurlijk cp
de drie-mogendheden-verklaring van 1950,
waarbij de Amerikaanse, Britse en Franse
regeringen de verplichting op zich hebben
genomen, de status-quo in het Midden-
Oosten te handhaven. Maar nadat Enge
land en Frankrijk juist maandenlang
publiekelijk met de gedachte van militaire
actie tegen Egypte terwille van het Suez
kanaaï hebben gespeeld, zullen zij er wei
nig voor voelen en zich in het oog der
wereld niet kunnen permitteren zich nu
plotseling als verdedigers van Egypte tegen
het kleine Israel op te werpen.
Maar iets anders is, dat Israel door zijn
„raid" op Egyptisch gebied de Britse rege
ring de kans geeft, zich te beroepen op de
Brits-Egyptische overeenkomst van 27 juli
1954, volgens welke de Britse militaire
basis aan het Suezkanaaï onmiddellijk op
nieuw door Britse troepen in gebruik mag
worden genomen in geval van een gewa
pende aanval op Egypte. Hierdoor zou
Nasser wel in een bizonder lastig parket
worden gebracht, want re-activering van
de Britse basis van Suez zou zijn hele
politiek in duigen laten vallen Maar dit te
weigeren, en tóch te eisen dat de Grote
Drie waaronder het gebate Engeland en
het nog meer gehate Frankrijk hunner
zijds wèl de verplichtingen van de drie-
mogendheden-verklaring nakomen, lijkt
toch wel helemaal onmogelijk. Zelfs van
Nasser zou men zich een dergelijke onbe-
schaamdheid moeilijk kunnen voorstellen.
Ook Frankrijk, dat nog pas zijn ambas
sadeur uit Caïro heeft teruggetrokken uit
protest tegen Egyptische wapenleveringen
aan de Algerijnse opstandelingen, kan on
der deze omstandigheden door Nasser niet
heel goed als bondgenoot te hulp worden
geroepen. En mag hij, in gemoede, van
Eisenhower verwachten dat deze hem
Amerikaanse troepen stuurt waarbij die
troepen dan wellicht aan dezelfde kant
zouden moeten vechten als de Russische
piloten van de door Moskou aan Egypte
geleverde vliegtuigen?
De internationale politieke complicaties,
die door de Israëlische actie kunnen wor
den veroorzaakt, zijn dus voorlopig in 't
geheel niet te overzien.
Simon Koster