Geen export van bloembollen
naar Duitsland
v
DE SAMENZWEERDERS
Agenda voor
Haarlem
MERUJN EN DE WONDERBESSEN
Luitenant-generaal H. Schaper
chef van de Luchtmachtstaf
Nieuwe kunstmestindustie
voor „complete meststoffen"
SANOSTOL
HOOGTEZON
Produktschap trekt besluit in
fo
Os
■A
\v
NAAIMACHINES
Vlaardingen als basis voor
hypermodern bedrijf
r
4
Vice-admiraal b.d.
J. B. Berck overleden
Kerkelijk Nieuws
Examens
De salariëring van hoofden
van lagere scholen
J ongerendemonstratie
naar aanleiding van
onlusten in Hongarije
Variététheater van Peking
naar Nederland
Nieuwe Kamerleden
Kort nieuws
Tijdens de bezetting haalde hij met een
watervliegtuig verzetsstrijders uit Friesland
Mjjn dsAkebftg. van* Se/rfetn/>et Mei
VERVOLGVERHAAL
door Friedrich Bruegel
W aterkrachtcentr ale
aan de Lek
Koninklijke onderscheiding
Bankbiljetten weer boven
de vier miljard gulden
H. 1. M AERTENS NV
DONDERDAG 1 NOVEMBER 1956
(Van onze correspondent in de
bloembollenstreek)
Het Produktschap voor Siergewassen heeft
in zjjn vergadering van dinsdagmiddag het
besluit van 28 augustus om een export van
bolbloemen naar Duitsland ter waarde van
DM 500.000 toe te staan, teruggenomen. Ech
ter niet zonder principieel te hebben vast
gesteld. dat de export van bolbloemen waar
nodig en mogelijk zal worden bevorderd.
Tevens zal de verhouding van het Produkt
schap tot de verscheidene stichtingen, die
voor siergewassen reclame maken, worden
bezien, evenals de vertegenwoordiging van
het Produktschap in de groeperingen, die
handelsovereenkomsten met buitenlandse
organisaties bespreken.
De voorzitter, dr A. J. Verhage, heeft de
geschiedenis van de onderhandelingen met
de Duitse organisaties over de export van
bolbloemen gememoreerd. Er was een zeer
sterke oppositie in Duitsland tegen deze im
port, omdat de Duitsers vreesden dat hun
uit bloembollen getrokken bloemen concur
rentie zouden ondervinden van de in Neder
land goedkoper te trekken produkten. Een
Duitse regeringsgevolmachtigde, Fraulein
Steiger, heeft in bedekte termen gedreigd
dat, als Nederland dit besluit inderdaad zou
uitvoeren, de nog niet geliberaliseerde sier
gewassen, waaronder bloembollen, hiervan
schade zouden ondervinden.
Met deze onprettige mededeling kwam dr.
Verhage uit Duitsland terug. De Commissie
voor Bijstand van de Bloemkwekerij heeft
hierna vergaderd en het bestuur van het
Produktschap geadviseerd het besluit terug
te nemen, maar in principe vast te stellen,
dat ook de bolbloemenexporteurs het recht
op export hebben. De heer Buisman vond
het nogal vanzelfsprekend, dat het Produkt
schap in de toekomst deze export zal trach
ten te bevorderen.
De heer Sterringa, werknemersvertegen
woordiger, meende dat de Duitsers een ge
forceerde oppositie hebben gevoerd en de
invoer van bolbloemen botweg hebben ge
weigerd. Hij noemde dit, gezien hun streven
naar een geïntegreerde Europese markt, on
aanvaardbaar. Hij wenste, dat de regering
dit probleem zou bespreken bij de onder
handelingen over de totale im- en export.
Te meer. omdat men in het Bedrijfschap
voor de Bloembollenhandel tijdens een ver
gadering zelf had toegegeven, dat de argu
menten tegen de export van bolbloemen
weinig steekhoudend zijn.
De bloembollenvertegenwoordigers, met
de heren De Vroomen en Van Dam als
woordvoerders, hebben op het algemeen be
lang gewezen, dat door de export van bol
bloemen zou kunnen worden geschaad. De
heer S. Sterringa repliceerde echter, dat
andere Duitse organisaties met het voor
beeld van dit snel terugtredende Produkt
schap voor ogen tot dergelijke, voor het al
gemeen belang schadelijke, pogingen zouden
kunnen beginnen.
Met algemene stemmen besloot men het
advies van de Commissie van Bijstand te
aanvaarden, nadat de heer Kralt er "nog eens
nadrukkelijk op had gewezen, dat de voor
stemmers hiermede vastlegden, dat de bol
bloemenexporteurs evenveel rechten hebben
als iedere andere exporteur. Er zal een dien
overeenkomstige brief aan de Duitse orga
nisaties worden geschreven.
De heer Sterringa informeerde naar de
ADVERTENTIE
MODERNE OPNAMEN
Tel. 11178
<2/
L. Veerstr. 11-13
OOK VOOR MODEWERK
Op 59-jarige leeftijd is overleden vice-
admiraal titulair van de technische dienst
(b.d.) J. B. Berck, oud-vlagofficier techni
sche dienst en oud-hoofd van het bureau
nieuwbouw schepen van het bureau werk
tuigbouw van de hoofdafdeling van het mi
nisterie van Marine.
In mei 1940 voer de heer Berck als hoofd
machinekamer met de nog niet geheel vol
tooide stoomkruiser „Jacob van Heems-
kerck", die nog nimmer had gevaren, naar
Engeland. De kruiser had toen slechts een
kernbemanning van zestig man. De heer
Berck deed tot september 1944 dienst als
hoofd machinekamer van Hr. Ms. „Jacob
van Heemskerck" en werd daarna te Lon
den geplaatst in de rang van hoofdofficier
marine stoomvaartdienst tweede klasse.
Direct na de bevrijding kreeg overste
Berck de leiding over- de opruimingswerk
zaamheden van de wrakken in de havens te
Amsterdam en van de rehabilitatie van de
Amsterdamse haven en industrieën. In
januari 1946 werd hij geplaatst bij de
hoofdafdeling materieel van het ministerie
van Marine, waar hij in mei 1947 in de rang
van hoofdofficier marine stoomvaartdienst
eerste klasse de functie van hoofd van het
bureau werktuigbouw kreeg. Het daarop
volgende jaar kreeg kolonel Berck tevens
de functie van vlagofficier technische
dienst in de rang van schout-bij-nacht
technische dienst. Op 24 september 1953
werd hij bovendien hoofd van het bureau
nieuwbouw schepen.
Na zijn pensionering in 1956 werd hij
wegens zijn bijzondere grote verdiensten
bevorderd tot vice-admiraal titulair van de
technische dienst. Vice-admiraal Berck
was ridder fn de orde van de Nederlandse
Leeuw en officier in de orde van Oranje
Nassau.
Ned. Ilerv. Kerk
Beroepen te 's-Gravenmoer Iz. Kok,
kand. te Veenendaal.
Aangenomen naar Wormer A. Verstraa-
ten te Mantgum.
Geref. Kerken
Tweetal te Leeuwarden (7e pred.pl.) H.
Sweepe te Leiderdorp en J. van der Zan
den te Murmerwoude.
Beroepen te Rotterdam-Kralingen (voor
bijzondere werkzaamheden) dir. Geref.
maatschappelijk werk) C. van Nes te Me-
liskerke.
Geref. Kerken onderh. art. 31 K.O.
Beroepen te Goes P. Plaatsman te Drie
bergen.
Doopsgez. Broederschap
Bedankt voor AalsmeerHoofddorp F.
R. van der Meulen te Temaard.
vertegenwoordiging bij de onderhandelingen.
De Nederlanders kwamen met slechts een
man van het Produktschap, dr. Verhage. en
een aantal van vrije organisaties. Dit was
volgens hem onjuist. Bovendien was de
Duitse delegatie versterkt door een vertegen
woordiger van d e regering. Hij wenste de
vertegenwoordiging en dus uitvoering van
de besluiten van het Produktschap eerst be
sproken te zien. Dr. Verhage zegde dit toe,
maar wees op de gevaren hiervan en de uit
stekende manier, waarop de besprekingen in
het verleden zijn gevoerd. Eveneens wilde
de heer Sterringa een betere vertegenwoor
diging van het Produktschap in de commis
sies voor de Onpersoonlijke Reclame. Ver
anderde omstandigheden verlangen ook een
aanpassing hieraan. Ook hieraan kleefden
volgens dr. Verhage gevaren, die de heer
Sterringa echter niet van zijn standpunt
deden wijken. Er zal over deze zaak nog
worden gesproken.
De vergadering keurde de begroting 1957
met een eindbedrag van 8.878.500.goed.
Het beginsaldo is 1.037.500,en het eind-
saldo werd geraamd op 1.233.100.—. Aan
heffingen verwacht men bijna 6,5 miljoen te
ontvangen. Aan subsidies zal een bedrag van
211.000,worden uitgekeerd, waarvan
150.000,voor onpersoonlijke reclame
bloemisterij. Het financieringsfonds „alge
mene vakdoeleinden bloembollen" ontvangt
4.630.900,waaruit het Centraal Bloem
bollencomité 3.386.000— voor wetenschap
pelijk onderzoek en reclame in het buiten
land zal ontvangen.
Voor de uitvoerbevordering van bloem- en
boomkwekerij produkten zal resp. 725.000,
en 110.000,— worden uitgegeven.
ADVERTENTIE
Alle merken, dus ruime keuze
ENGEL, Gr. Houtstr. 181, Tel. 14444
Delft. Kandidaatsexamen elektrotechnisch
ingenieur: B. A. N. C. Apell, Delft: M. Arens,
J. Boere, beiden Oegstgeest; H. J. Brinker,
Groningen: G. Groters, Twello; K. P. Havik.
Koog aan de Zaan: M. Hermsen, 's-Graven-
hage; P J. Hogendijk, Franeker; C. T. Hoog
straten, Lekkerkerk; J. W. M. Höppener,
Gulpen: J. de Klerck (met lof), Winschoten;
Liem Tiang Ling, Delft; J. P. J. Nabben,
Hilversum; Nondon Gandjar, Delft; Oewen
Arif, 's-Gravenhage: Sie Tjoe Houw. Delft;
Ti Tjoe Sim, Delft: S. J. Valkenburg, Delft;
A. Walraven. Heemstede; M. Weeda (met
lof), Westmaas; H. H. Wegkamp, Almelo.
Ingenieursexamen geodetisch ingenieur: W.
F. van Beek. Hoorn; C. B. Bos, Middelburg;
J. H. Dykhout, Deventer: W. J. F. Kirete-
meijer, Breda; S. M. Meelker, 's-Graven
hage; I. P. Toussaint, Arnhem; P. J. Tous-
saint, Eindhoven; J. J. H. Wijnands, Heer
len. Ingenieursexamen elektrotechnisch in
genieur: E. W. Arends, 's-Gravenhage; L. B.
Beijer, 's-Gravenhage; C. Caderius van
Veen, Koog aan de Zaan; M. F. L. T. Close,
Heerlen; J. A. B. Dechering, Wageningen;
G. Dekker, Ede; J. D. van Dokkum, Haar
lem; C. W. Elenga (met lof), Groningen: P.
Eijkhoff (met lof), 's-Gravenhage; D. Fen-
nema, Rijswijk (Z.H.); F. Gerzon, Amster
dam; A. C. Kelder. Rijswijk (Z.H.); H. van
den Kerckhoff, 's-Gravenhage: S. H. de Ko
ning. Woerden; G: Kool- Eindh'oveAf Hl
Krijl, 's-Gravenhage; P. .T, Kuijpers, Haar
steeg; E. R. Lammens,. Hilversum:, H. Lank-
horst. Rijswijk (Z.H.); P. P. Loesberg, Sas-
senheim; J. F. J. C. Mulder, Weert;. Njoo Tik
Poen. Delft: F. Renbach. Niime^en: R. D.
Poelijoe, 's-Gravenhage; J. M. W. Rooden-
burg, 's-Gravenhage; A. van Roon. Botter
dam; J. L. A. van Run, Vught; R. E. Sohell,
Voorburg; G. S. M. Schriinemakers, Maas
tricht; T. M. Schuringa, Eindhoven; J. H.
Staring, 's-Gravenhage; Tan Sing Liong,
Rotterdam: Tan Tjhing Thian (met lof),
Delft; H. G. Tempelaar. Arnhem; C. J. H.
J. Timmers, Rotterdam; P. den Toonder,
Rotterdam: W. van Tussenbroek, 's-Graven
hage; A. Vermeer, Haarlem; G. G. Waas
dorp, 's-Gravenhage; H. H. Westenberg,
Scheveningen.
Amsterdam. Gemeente Universiteit: Kan
didaatsexamen rechten: mej. M. v. d. Ze.yde,
mej. A. v. d. Heyde en de heren D. Werner
en J. Eusman, allen te Amsterdam. Kandi
daatsexamen Engels: mej. J. Veldstra, Am
sterdam. Doctoraalexamen Engels: R. H.
Schley, Utrecht. Doctoraalexamen kunstge
schiedenis: H. Miedema, Amsterdam. Docto
raalexamen Nederlands: mevr. E. Oey-De
Vita en mej. E. A. Fruin, beiden Amster
dam.
Bevorderd tot arts mevr. I. Bosma-Stants
en de heren C. van der Kroef, Oey Eng
Jauw en D. C. Bom, allen Amsterdam. Arts
examen le gedeelte: mej. J. M. V. Burgers,
mevr. L. A. Nanninga-Galestein en de heren
D. D. Vodegel, F. G. L. du Mee, F. Th. Wol-
koff en A. G. M. Hoek, allen Amsterdam.
In een open brief aan alle hoofden van
scholen die nog geen lid zijn van de vereni
ging, vraagt de vereniging van hoofden van
scholen aandacht voor het feit, dat volgens
haar de hoofden van scholen zeer onvol
doende bezoldigd worden.
Nu de regering heeft besloten een be
langrijke .salarisverhoging aan de hogere
ambtenaren toe te kennen, acht de vereni
ging de tijd gekomen, dat ook de positie
der hoofden van scholen verbeterd wordt.
Zij vestigt er de aandacht op, dat een
onderwijzer met twee bij-akten aan een
ULO-school f 1170 per jaar meer verdient
dan een schoolhoofd, die ook vaak in het
bezit van twee of meer akten is.
In de brief wordt voorts gezegd, dat
thans ook de hoofden van de protestants-
christelijke scholen tot oprichting van een
vereniging van hoofden van christelijke
scholen willen komen, om de behartiging
van hun belangen in eigen hand te nemen.
Het hoofdbestuur der vereniging zegt zich
daarover te verheugen omdat de positie
van de hoofden van scholen daardoor
slechts kan worden verstei-kt.
Op een te Leiden gehouden vergadering
heeft de Politieke Jongeren Contactraad
(waarin zijn vertegenwoordigd de Anti-
Revolutionaire jongeren studieclub, de
Christelijk Historische jongerenorganisa
tie, de jongerenorganisatie van de K.V.P.
en de jongeren organisatie van Vrijheid en
Democratie en de Nieuwe Koers) met ver
tegenwoordigers van studentenorganisa
ties en met middelbare scholieren het ini
tiatief genomen tot het houden van een
demonstratieve bijeenkomst vrijdagavond
in Den Haag. De demonstratie zal gericht
zijn tegen het Russische optreden in Hon
garije.
Met het in ontvangstnemen van bereid
verklaringen van organisaties, die aan deze
demonstratie willen deelnemen, heeft zich
belast de secretaris van het actie-comité,
de heer J. Moes, Tesselschadestraat 31,
Amsterdam-West (telefoon K 20 - 87731).
Van 17 tot en met 28 november zal het
„Variététheater van Peking" optreden in
theater Carré in Amsterdam en in het ge
bouw voor Kunsten en Wetenschappen in
Den Haag. Het is de eerste maal, dat een
compleet Chinees theater een reis door
West-Eurpa maakt. Het ensemble bestaat
uit vijftig personen, onder wie twaalf mu
sici, die authentieke Chinese instrumen
ten bespelen.
De voorzitter van het Centraal Stembu
reau heeft in de vacature, ontstaan door
het niet aannemen door jhr. G. A. M. J.
Ruijs de Beerenbrouck te Holtum-Born van
zijn benoeming tot lid van de Tweede Ka
mer de heer A. Visch te Hilversum be
noemd verklaard.
Voorts is in de vacature die is ontstaan
doordat de heer M. P. van Buijtenen te
Leeuwarden zijn benoeming niet aanneemt,
de heer H. J. A. Verberk te Didam be
noemd verklaard tot lid van de Tweede
Kamer.
Diefstal engros. De Amsterdamse po
litie heeft vijf mannen, die deel uitmaakten
van het zeven leden tellende personeel van
een grossierderij in kruidenierswaren, aan
gehouden omdat zij langer dan een jaar ten
nadele van hun werkgever voortdurend
goederen hebben gestolen. Grote partijen
blikgroenten, koffie, thee, schoensmeer en
suiker, ter gezamenlijke waarde van on
geveer f 600, werden bij huiszoekingen in
beslag genomen. Een groot gedeelte van het
gestolene kon echter niet meer worden
achterhaald.
De hele stad werd versierd; overal hing men de vlaggen uit. De bevolking was naar
buiten gekomen en vierde feest, niemand werkte die dag en de schoolkinderen kre
gen ook een vrije dag.
Wat was dat 'n gezellige drukte daar, en wat vierde men vrolijk feest! Alle kinderen
werden getrakteerd op koek en honinglimonade en ook vo<Tr de grote mensen was
er van alles.
Toen de avond viel was men nog altijd aan 't feestvieren; met het mooie weer was
het tussen de huizen nog altijd rumoerig en druk. 51-52
Op de vliegbasis Soesterberg heeft lui
tenant-generaal A. Baretta, chef lucht
machtstaf, het commando overgedragen
aan luitenant-generaal H. Schaper, totnu-
toe plaatsvervangend chef-luchtmachtstaf.
Tevoren had de minister van Defensie, ir.
C. Staf, de scheidende luchtmacht chef toe
gesproken en hem medegedeeld, dat de
Koningin hem benoemd had tot groot-offi
cier in de Oi'de van Oranje Nassau met de
Zwaarden. Verder deelde de minister mee,
dat zijn opvolger, generaal-majoor Schaper,
benoemd was tot luitenant-generaal. De
nieuwe plaatsvervangende chefluchtmacht
staf commodore H. P. Zijlstra, was be
vorderd tot generaal-majoor.
Na de commando-overdracht volgde een
défilé van grondtroepen en een luchtparade
van Harvards, helicopters en straaljagers.
De nieuwe chef-luchtmachtstaf, luite
nant-generaal H. Schaper werd op 8 sep
tember 1906 te Joure in Friesland geboren.
In 1926 begon hij zijn zeevaartkundige stu
die aan de Kweekschool voor Zeevaart te
Amsterdam, waar hij in 1929 zijn diploma
behaalde voor derde stuurman ter koop
vaardij. Na zijn benoeming tot luitenant ter
zee van de Koninklijke Marine-reserve op
1 april 1930 vroeg hij overplaatsing naar
Contact tussen het Centraal Bureau G.A.
te Rotterdam en de Eerste Nederlandsche
Coöperatieve Kunstmestfabriek te Vlaar
dingen heeft geleid tot het besluit geza
menlijk een nieuwe fabriek te stichten voor
de vervaardiging van complete meststof
fen.
De E.N.C.K. hield zich reeds bezig met
de vervaardiging van deze meststoffen. Zij
is een van de grootste Westeuropese fabri
kanten van superfosfaat en mengmeststof-
fen en daarnaast producente van vele an
dere chemische stoffen. De omzet over
schreed het afgelopen boekjaar de f 75 mil
joen. Het Centraal Bureau bereikte als im
porteur en groothandelaar een omzet van
circa 800.000 ton kunstmeststoffen tot een
waarde van bijna f 100 miljoen.
Dat beide ondernemingen elkaar op het
gebied van de mengmeststoffen de hand
hebben gereikt is dus niet zo verwonder
lijk als men weet, dat de E.N.C.K. beschikt
over een groot chemisch bedrijf en het C.B.
over een uitgebreid distributie-apparaat.
Beide organisaties hebbèn hun wijze van
samenwerking gevonden in de vorm van
een nieuw te stichten maatschappij, die als
volkomen zelfstandige eenheid gaat optre
den in binnen- en buitenland.
De nieuwe mengmestfabriek zal op Ame
rikaanse leest geschoeid en opgebouwd
worden te Vlaardingen op hel terrein van
de E.N.C.K aan de Westzijde van de be
staande haven. Het bedrijf zal hierdoor
over een kadeiengte van 400 meter kunnen
beschikken. Met het project zijn vele mil
joenen gemoeid. Het produktie-programma
wordt aangepast aan de nieuwste eisen,
door de moderne bemestingsleer gesteld.
de Marineluchtvaartdienst. Een jaar later
werd hij als officier-vlieger derde klasse
beroepsofficier. Zijn eerste reis als marine
officier maakte hij in de onderzeeboot K14
naar het toenmalige Nederlands-Indië, waar
hij de catapultvliegtuigen van de kruisers
„Sumatra" en „De Ruyter" vloog. Tevens
werd hij instructeur op het marinevlieg
kamp Morokrembangan.
Na zijn terugkeer in Nederland in 1938
werd hij instructeur bij het marinevlieg
kamp De Kooi en tevens invlieger voor de
Koninklijke Marine bij Aviolanda te Pa-
pendrecht voor de Dornier-vliegboten,
welke waren bestemd voor de Marinelucht
vaartdienst. Bij de Duitse invasie in 1940
ging hij naar Engeland, waar hij geplaatst
werd bij het 320ste squadron van de Royal
Air Force. Hij nam aan vele operaties deel
en voerde enige speciale opdrachten uit.
In oktober 1940 landde hij met een water
vliegtuig op het Tjeukemeer in Friesland
om leden van verzetsgroepen aan boord te
nemen. Het toestel bleek bij terugkeer in
Engeland door veertig kogels getroffen te
zijn. In de tanks bevonden zich nog enkele
liters brandstof. Voor deze daad ontving
generaal-majoor Schaper het ridderkruis
vierde klasse der Militaire Willemsorde. In
begin 1942 kreeg hij als officier-vlieger
eerste klas het bevel over het operatieve
gedeelte van het 320ste squadron, maar
tijdens een bomaanval op een Duits con-
vooi werd zijn toestel neergeschoten, waar
door hij in Duitse krijgsgevangenschap ge
raakte.
In 1945 ging hij terug naar het toen
malige Nederlands-Indië als commandant
van de Marineluchtvaartdienst in de rang
van hoofdofficier-vlieger tweede klasse. In
1946 keerde hij naar Nederland terug, waar
hij waarnemend-vlagofficier werd van de
Marineluchtvaartdienst in de rang van
hoofdofficiervlieger eerste klasse. In janu
ari 19'49 werd hij als schout-bij-nacht-vlie
ger benoemd tot vlagofficier van de Mari
neluchtvaartdienst. Hij was toen in leeftijd
de jongste vlagofficier van de Koninklijke
Marine. Op 1 Augustus 1954 ging hij over
naar de Koninklijke Luchtmacht in de rang
van generaal-majoor.
Luitenant-generaal Schaper is behalve
ridder der vierde klasse der Militaire Wil
lemsorde ook ridder in de Orde van de
Nederlandse Leeuw en drager van het
„Distinguished Flying Cross".
Eervol ontslag. Met ingang van 1 no
vember 1956 is op zijn verzoek eervol ont
slag uit de militaire dienst verleend "an de
luitenant-kolonel H. J. van der Molen, van
het wapen der Koninklijke Maréchaussée,
die benoemd is tot hoofdcommissaris van
politie te Amsterdam.
ADVERTENTIE
Ook deze maand - elke dag -
Geef Uw kind méér weerstand na deze zon-arme Zomer
het héérlijke levertraanproduct,
(met vitamines A, B, C en D) bereid
uit heilbot- en kabeljauwlevers
Z7 U weet, kameraad Tuma, dat ik niet, zoals u,
een gestudeerd man ben. Ik ben maar portier, maar
ik heb toevallig de gelegenheid gehad om Kubka vóór
de oorlog aan het werk te zien, toen hij bezig was met
een spionagekwestie. In één van de processen was ik ge
tuige. Hij heeft nooit een succes geboekt. De tijd is nu
gelukkig gekomen, dat ook de knoeiers, die op hoge pos
ten zitten, ontslagen worden. Ja, de nieuwe regering mag
wel streng zijn, maar zij is tenminste rechtvaardig.
Tuma had het tweede plakje cake op en keek mevrouw
Maló vragend aan. Zij begreep het direct en legde een
derde plakje op zijn schoteltje neer.
Kubka's opvolger, dr. Formanek, zou graag nog
even over enkele details van uw getuigenis met u pra
ten, mevrouw Mala. Tussen ons gezegd en gezwegen:
uw getuigenis is van groot belang. U heeft de Staat
een grote dienst bewezen.
Dat doet mij genoegen, zei Maly, die al wist wat zijn
vrouw straks bij haar terugkeer zou zeggen.
Plotseling kreeg hij een goede gedachte.
Pas gisteren heeft mijn vrouw mij een uitvoerig
verslag gegeven van het verhoor, en toen schoot het mij
te binnen, dat ik die moordenaars óók gezien moet heb
ben. Ik kan haar getuigenis dus bevestigen. Mijn collega,
die hiernaast portier is, wil ik even vragen, of hij een
oogje in het zeil wil houden, zodat ik mee kan gaan om
een verklaring af te leggen.
Prachtig, zei Tuma. Als u het goed vindt, bel ik
meteen even dr. Formanek op.
Toen Tuma aan het telefoneren was, gebaarde me
vrouw Mala wild achter zijn rug om. Haar man begreep
maar al te goed, wat zij wilde zeggen: Nu, wie had
gelijk? Ik! Ik! Ik! Ik!.
Formanek ontving Tuma en de Maly's ogenblikkelijk.
Eerst liet hij Maly verklaren, wat deze te zeggen had,
daarna mevrouw Mala. Toen wendde hij zich tot Tuma.
Als u nu zo vriendelijk zoudt willen zijn, mijn
waarde collega Tuma, om twee verklaringen op te stel
len, één voor mevrouw Mala, en één voor mijnheer
Maly, en die daarna laat ondertekenen, dan zal ik dat
prettig vinden. Niets moet u weglaten, begrijpt u? Alle
bijzonderheden moeten er in vermeld worden. In een
zo ernstige zaak als deze is iedere aanwijzing van groot
belang. Ach, u heeft ervaring genoeg; ik hoef eigenlijk
niets meer te zeggen. Voor het geval het noodzakelijk
is, om de getuigen met Horak te confronteren, kunt u dat
natuurlijk doen, maar ook inderdaad alléén, als het
strikt nodig is.
Formanek stond op. Het onderhoud was geëindigd.
Maly schudde hem de hand.
Snel werk, commissaris. Dat is de nieuwe geest,
die over onze bureaus gevaren is!
Tuma maakte een diepe buiging en zei kruiperig:
Alles zal zorgvuldig gedaan worden, daar kunt u ver
zekerd van zijn.
Zijn ogen glansden onderdanig. De woorden „mijn
v/aarde collega Tuma", die Formanek gebruikt had
tegenover een gewone klerk, hadden hem overweldigd.
Formanek voelde zich eveneens tevreden. Als zij van
middag even snel zouden opschieten met Jablonsky als
nu met de Maly's, dan zou de zaak inderdaad nog, zoals
Svec wilde, in korte tijd afgehandeld kunnen zijn. Tuma
moest maar eens discreet informeren, hoe men het beste
de Maly's dank kon betuigen.
Het gesprek 's middags met Kubrna en Kratochvil
vlotte geenszins. In den beginne was het zelfs onmo
gelijk om ook maar één woord uit Kratochvil te krij
gen. Hij gedroeg zich als een regerende vorst, die tot
zijn onderdanen was afgedaald, maar hij bleef zwijgen.
Kubrna was kennelijk zó geïmponeerd door de aanwezig
heid van Kratochvil, dat ook hij nagenoeg niets zei. For
manek, die één en ander over het onderzoek vertelde,
voelde zich dan ook alsof hij een monoloog hield op het
toneel van een lege zaal. Hij raffelde zijn verhaal dus
af en verklaarde, dat men bewijsmateriaal in handen
had, maar dat het toch wenselijk was, om iedere twijfel
uit te sluiten, zodat er bekentenissen zouden moeten wor
den afgelegd.
Met een eerbiedige buiging naar prof. Kratochvil voeg
de hij er nog aan toe: Wij hebben u uitgenodigd om
hier te komen, Spectabilis, opdat de Alma Mater Caro
lina, wier hooggeachte vertegenwoordiger u bent, er
van overtuigd moge zijn, dat wij een medelid, ook al
heeft hij ernstig gedwaald, met de grootste toegevend
heid tegemoet treden. Ik kan u toezeggen, dat Jablonsky,
als hij door te bekennen een bewijs van wroeging heeft,
er af zal komen met gevangenisstraf, waarbij hem bo
vendien gelegenheid zal worden geboden om zijn studies
te vervolgen. Na een zekere periode komt hij dan voor
amnestie in aanmerking.
Kratochvil trok een onaandoenlijk gezicht, schraapte
zijn keel, maar zei niets. Hij was de afgelopen nacht pas
heel laat in slaap gevallen en hij had gedroomd, dat hij,
in aanwezigheid van de voltallige Senaat en de Rector
Magnificus, de kandidaten voor de graad van doctor in
de filosofie de eed afnam. Hij, die al duizenden malen die
eed had gehoord, kon zich echter niet meer de juiste
woorden herinneren. Er werd in gesproken over men
selijkheid en het licht der waarheid, maar wat hij nu
deed, kon onmogelijk in overeenstemming zijn met die
woorden. Hij had daarom gezworen, dat hij alles zou
doen om zo min mogelijk in het onderhoud met Forma
nek betrokken te worden, en dat hij een zp groot moge
lijke afstand tussen hem en Kubrna zou bewaren.
Hij luisterde dus zwijgend hoe Kubrna, die een stoom
cursus voor ambtenaren leidde, de justitiële autoriteiten
bedankte voor hun takt in deze zaak met betrekking tot
de universiteit.
Eerst daarna merkte Kratochvil op, dat het beter
ware geweest, als één zijner collega's van de juridische
faculteit was opgeroepen, omdat hij filoloog was en
geen rechtsgeleerde, waarop Kubrna, nog voordat For
manek iets had kunnen zeggen, opmerkte, dat beklaagde
voor de zuiver juridische kanten van zijn zaak over een
raadgever kon beschikken.
Kratochvils ogen vernauwden zich en hij nam zich
voor om de opschepperige Kubrna eens goed in de
wielen te rijden. Hij kende de leden van de Juridische
faculteit goed genoeg en hij zou zonder enige twijfel
wel weten te bereiken, dat zijn zin zou worden gedaan.
Formanek onderbrak Kratochvils woedende gedach-
tengang. Binnen enkele dagen zal Jablonsky juri
dische bijstand ontvangen van een befaamde oude
advocaat, dr. Kosek. Vertrouwelijk kan ik u verder
nog wel zeggen, dat het Ministerie van Binnenlandse
Zaken Kosek eveneens zal toestaan voor de Franse
ambassade op te treden.
Hij glimlachte vaagjes.
U ziet het, wij schuwen geen controle. Ons enig
verlangen is om correct op te treden, ook tegenover
notoire misdadigers.
Kratochvil ergerde zich aan Formaneks glimlach.
(Wordt vervolgd).
In de betonnen pijler van de stuw in de
Lek, die bij Hagestein in aanbouw is, zal
een waterturbine met generator worden
geplaatst voor de opwekking van elektrici
teit. Met. de turbine zal ook de hoeveel
heid water, die men wil laten doorstromen,
geregeld kunnen worden.
De elektriciteit zal gedeeltelijk gebruikt
worden voor de motoren van de stuw en
voor de verlichting. Het overschot zal wor
den geleverd aan het provinciale net.
Het zal de eerste keer zijn, dat in Ne
derland op grote schaal elektrische ener
gie door middel van waterkracht wordt
opgewekt. De jaarlijkse energieproduktie
zal ongeveer zes miljoen kilowatt-uur zijn.
Daar het verval in de Lek niet groot is,
wordt de turbine voorzien van verstelbare
leidschoepen en verstelbare schoepen van
het loopwiel. De turbine heeft een maxi
mum vermogen van 2950 pk bij een val
hoogte van het water van 3,43 meter.
Ter gelegenheid van het tienjarige be
staan van het Nederlands-Belgisch Cultu
reel Akkoord heeft koning Boudewijn van
België behalve de reeds vermelde onder
scheidingen de volgende onderscheidingen
toegekend: Grootofficier in de Kroonorde,
dr. J. H. Wesselings, secretaris-generaal
van het ministerie van Onderwijs, Kunsten
en Wetenschappen; Commandeur in de
Kroonorde: prof. dr. P. Geijl; Commandeur
in de Orde van Leopold de Tweede J. En
gelman en prof. dr. J. van Gelder. Deze
onderscheidingen zijn hun verleend in hun
hoedanigheid van leden der Nederlandse
afdeling van de gemengde technische com
missie ter uitvoering van het Nederlands-
Belgisch Cultureel Akkoord.
Weekstaat Nederlandsche Bank
Blijkens de verkorte balans van de Ne
derlandsche Bank per 29 oktober is de
grootste mutatie te vinden onder de reke
ning-courant saldo's en wel bij het tegoed
van 's rijks schatkist, dat met 242 miljoen
is verminderd tot 318 miljoen. Het rijk
stond namelijk voor zijn driemaandelijkse
betaling aan de gemeenten, waarmede dit
maal naar schatting meer dan 250 miljoen
was gemoeid.
De ultimobehoeften zijn voorts vrij zwaar
geweest, mede in verband met de pachtbe-
talingen. De chartale geldhoeveelheid is
dan ook met 125 miljoen toegenomen tot
4.007 miljoen. Men mag aannemen dat
de handelsbanken in deze behoeften hebben
voorzien.
De netto deviezenreserve blijkt in
de afgelopen week een kleine verbetering
te hebben ondergaan en wel met 13 mil
joen tot 998 miljoen. De goudvoorraad
bleef wederom onveranderd op 3.230 mil
joen. Goud en deviezen tezamen dekken
thans voor 67,64 percent de liquide ver
plichtingen van de centrale bank.
ADVERTENTIE
VERKOOP en VERHUUR
Nassaustraat 5
Haarlem
Tel. 15220
DONDERDAG 1 NOVEMBER
Minerva: „East of Eden", 14 jaar, 8.15 uur.
Studio: „The ladykillers", 14 jaar, 7 en 9.15
uur. Rembrandt: „Anastasia", 14 jaar, 7 en
9.15 uur. Lido: „Het trottoir", 18 jaar, 7 en
9.15 uur. Cinema Palace: „De terugkeer van
Lemmy Caution, 14 jaar, 7 en 9.15 uur.
Roxy: „Doorbraak", 18 jaar. 7 en 9.15 uur.
Luxor: „Johnny Concho", 14 jaar, 7 en 9.15
uur. Frans Hals: „Onder de zen van Rome",
18 jaar, 7 en 9.15 uur. Frans Halsmuseum:
Kamermuziek met medewerking van Greta
Vermolen. Anneke Boelens en Herman Uhl-
horn, 8 uur. Zuiderkapel: J. Klein Hane-
veld, 8 uur.
VRIJDAG 2 NOVEMBER
Minerva: „Simba", 18 jaar, 8.15 uur. Stu
dio: „De zeven hoofdzonden", 18 jaar, 2.15,
7 en 9.15 uur. Rembrandt: „Ja, die liefde in
Tirol", alle leeftijden, 2, 4.15, 7 en 9.15 uur.
Cinema Palace: „Artisto and models", alle
leeftijden, 2, 4.15, 7 en 9.15 uur. Lido: „Mars
door de hel", 18 jaar, 2, 4.15, 7 en 9.15 uur.
Roxy: „Menselijke torpedo's, 14 jaar, 2.30,
7 en 9.15 uur. Luxor: „Schurken gaan naar
de hel", 18 jaar, 2, 7 en 9.15 uur. Frans Hals:
„Achter de schermen van Scotland Yard",
14 jaar, 2.30, 7 en 9.15 uur. Gebouw Cultura:
Nederlandse vereniging van spiritisten
„Harmonia": „Allerzielenherdenking". 8 uur.
Wilhelminastraat 22: Spiritistenvereniging
„Het Licht": allerzielenherdenking. 8 uur.
Concertgebouw: Noordhollands Filharmo
nisch Orkest onder leiding van Marinus
Adam met werken van Andriesscn, Bach en
Monteverdi, 8.15 uur. Stadsschouwburg:
Nieuw Nederlands Toneelgezelschap met
„Detective Story", 8 uur.
