3
Mr. P. J. Oud, parlementariër
in hart en nieren
Haarlemse Scheepsbouwmij. voer
veertig jaar op goed kompas
Haarlems bureau verspreidt reclame
naar alle windstreken
Vierhand breidt uit
rieven aan de redactie
Kapitein Brassbounds bekering
Aan Spaarne gebouwde schepen overal ter wereld
Hoge belastingopbrengst
in oktober
Ontsparing in november
Mr. Matthes geïnstalleerd
als rechter te Amsterdam
Interscholaire 1957
„Theater" en het Gelders
Orkest treden samen op
Onjuiste belastingaangiften
NIEUWE UITGAVEN
DINSDAG 4 DECEMBER 1956
In de grote fabriekshal van de Haarlem-
ge Scheepsbouwmaatschappij n.v. wordt
nu reeds veertig jaar hard gewerkt.
Vele malen hebben de woorden „Ik doop
u.op de werf geklonken. En dan gleed
weer een met vlaggetjes versierd schip
plechtstatig in het Spaarne als de bekro
ning van vakkundig werken, een teken
van de bloeitijd van de Nederlandse
scheepswerven in het algemeen en van de
Haarlemse scheepsbouw in het bijzonder.
Op 1 december 1916 werd het scheeps-
bouwbedrijfje van Brouwer en Van Dijk
overgenomen. Er waren toentertijd twee
kleine hellingen waar uitsluitend schepen
voor de binnenvaart werden gebouwd. In
de loop van de jaren is de naam „Haarlem
se Scheepsbouwmaatschappij n.v." in Ne
derland en geleidelijk aan ook in de we
reld een begrip geworden.
Het bedrijf legde zich niet slechts toe op
het bouwen van schepen voor de binnen
vaart, maar ook op de bouw van zeesche
pen. Deze mogen echter maximaal twaalf
meter breed zijn en niet meer diepgang
hebben dan 4,50 meter. Immers de pasge
bouwde schepen moeten op hun tocht naai
de Noordzee door de sluis in Spaarndam,
waar slechts schepen tot een breedte van
twaalf meter kunnen worden doorgelaten.
De Haarlemse scheepsbouwmaatschappij
zette behalve verscheidene vrachtschepen,
waaronder een aantal voor de K.P.M., ook
vele Rijnaken en Franse kanaalschepen op
stapel. Bovendien zagen enige bagger
schepen op de werf het eerste levenslicht.
In de dertiger jaren moest het bedrijf
van 1932 tot 1936 worden stilgelegd. Een
onwezenlijke stilte sluierde zich in die da
gen, tengevolge van de heersende malaise,
over de anders zo bedrijvige scheepswer
ven.
Na de bevrijding konden zwaardere sche
pen dan voorheen worden gebouwd op een
vierde helling. Sindsdien is de werf ook
verrijkt met een grote nieuwe loods. In de
loop van de na-oorlogse jaren is het bedrijf
zich in toenemende mate gjign toeleggen op
de bouw van bijzondere scneépstypen.
Rijnsleepboten voor Zwitserland, stouw-
sleepboten voor Polen, kustvaarders, een
pont voor Lissabon werden te water gela
ten. Een van de grootste schepen, die ooit
op de werf werden gebouwd, is het 1600
brt. metende „Ville de Saigon". Dit schip
werd gebouwd in opdracht van de Franse
scheepvaartmaatschappij Denis Frères en
werd bestemd voor de vaart op Indo-China.
Toen de toestand daar voor de Franse
Het ministerie van Financiën heeft een
overzicht gegeven van de opbrengst dei-
rijksmiddelen in oktober. Aan kohierbelas
tingen werd in oktober het bijzonder hoge
bedrag van f 705 miljoen ontvangen, voor
het grootste deel aan in augustus en sep
tember opgelegde voorlopige aanslagen
vennootschapsbelasting 1956. Ook de ont
vangsten van de inkomstenbelasting, f 196,5
miljoen, waren in oktober hoger dan in de
voorafgaande maanden van dit jaar, voor
namelijk door betaling van voorlopige aan
slagen 1956.
Door de hoge ontvangsten in oktober
daalde het nog in te vorderen bedrag van
f 1.600,2 miljoen op eind september tot
f 1.029 miljoen eind oktober.
Aan niet-kohierbelastingen werd in ok
tober f 427.8 miljoen ontvangen tegenover
f 425,6 miljoen in de eerste maand van het
voorgaande kwartaal. De loonbelasting en
de vereveningsheffing brachten in oktober
f 115,7 miljoen en f 44,2 miljoen op tegen
over f 124,7 miljoen en f 46,9 miljoen in
juli. In deze teruggang weerspiegelt zich
de seizoenbeweging.
De opbrengst van de omzetbelasting ad
f 113 miljoen was aanzienlijk hoger dan die
in juli ad f 97,6 miljoen. De hieruit blijken
de toeneming van de omzetten hangt mede
samen met de loonsverhogingen, welke de
consumptiemogelijkheden hebben ver
ruimd.
De opbrengst van de motorrijtuigenbelas
ting was in oktober met f 7,7 miljoen hoger
dan in oktober 1955 (f 6,2 miljoen). In deze
stijging weerspiegelt zich de toeneming van
het aantal motorrijtuigen in Nederland.
De opbrengsten van de accijns op gedis
tilleerd en tabak handhaafden zich met
f 10,3 miljoen en f 35,6 miljoen op het peil
van de voorgaande twee maanden.
De ontvangsten aan invoerrechten waren
met f 70 miljoen aanzienlijk hoger dan die
in de voorafgaande maanden van dit jaar.
Ook de ontvangsten aan registratierecht,
f 7,4 miljoen waren vrij hoog. De ontvang
sten aan successierechten, f 9,6 miljoen,
waren lager dan in de voorgaande drie
maanden.
De internationale spanning is niet zonder
invloed gebleven op de spaarcijfers in no
vember.
Bij de rijkspostspaarbank werd in no
vember ingelegd 42,9 miljoen en terug
betaald 62,4 miljoen.
In november 1955 werd 21,8 miljoen
meer ingelegd dan terugbetaald.
Bij de spaarbank voor de stad Amster
dam" is ingelegd 4.692.031 en terugbetaald
6.065.976, zodat hier een ontsparing is
opgetreden van 1.373.945. De spaarbank
meent echter dat wegens de Sint Nicolaas-
aankopen deze terugbetaling niet veront
rustend is. Het aantal nieuwe rekeningen
was hoger dan in november 1955.
maatschappij onaantrekkelijk werd, over
woog men het schip in te zetten voor de
dienst FrankrijkEgypte, welke overwe
ging inmiddels wel weer zal zijn gewijzigd.
De „Presidente Vargas" werd vorig jaar
door de werf afgeleverd. Dit is een passa
giersschip met een accommodatie voor 900
passagiers voor de vaart op de Amazone.
De grondige reorganisatie, die de directie,
bestaande uit ir. P. A. van I-Iecking Cole
brander en de heer B. M. Vlielander Hein,
na de oorlog invoerde, heeft met zich mee
gebracht, dat het bedrijf zich tevens ging
toeleggen op de vervaardiging van onder
delen voor andere werven en constructie
bedrijven. Zo werden in licentie stalen
scheepsluiken, waarvan de sluiting volgens
Overzicht van het jubilerende bedrijf.
het Mc. Gregor patent werkt en waardoor
geen water in de ruimen kan dringen, ge
maakt en scheepsschroeven voor Werkspoor
en de marine gedraaid.
Nieuwe bouivmethode
De bouw van de schepen geschiedt tegen
woordig zo veel mogelijk in een grote
overdekte fabriekshal, waar slechts weinig
ramen in zijn aangebracht in verband met
het feit, dat het zonlicht bij het lassen
storend kan werken.
Voor de bouw van de grotere schepen
is men nog wel op de hellingen aangewe
zen, maar de mijnenvegers, waarvan de
„Woerden" verleden week te water werd
gelaten, gleden van een scharnierend af-
loop-poniton, waarvoor een diepe inham
naar het Spaarne werd uitgegraven, in hun
element.
De ongeveer 270 arbeiders van de Haar
lemse Scheepsbouwmaatschappij n.v. heb
ben in de toekomst voldoende werk te
doen, want tot 1958 heeft men reeds op
drachten.
Als een inwoner van Wapserveen of Am
sterdam, van Munnekeburen of Maastricht
morgenochtend met een nog slaperig ge
zicht zijn brievenbus inkijkt, zal hij tien te
gen een tot de ontdekking komen, dat hij
in tel is. Ook al voert deze inwoner een
schaarse correspondentie, toch is er voor
hem „post" zij het dan meestal in de
vorm van reclamefolders. Al deze folders
geraken in die brievenbus dank zij een
landelijk verspreidings-spinneweb, dat van
Haarlem-als-centrum uit naar alle hoe
ken van ons land is geweven. De versprei
ding van alle soorten drukwerk is bijna ge
heel in handen van een Haarlemse onder
neming, die zich onder de naam „Vierhand
reclamediensten" aandient. In de vijf jaar,
dat deze onderneming bestaat, hebben haar
werkzaamheden zo'n grote vlucht geno
men, dat de kantoorruimte te klein is ge
worden. Het bedrijf,' dat thans aan de
Crayenesterlaan is gevestigd, zal binnen
enkele maanden zijn vleugels kunnen uit
slaan. Aan het Spaarne 55 wordt een ad
ministratiegebouw nagenoeg geheel nieuw
opgetrokken en vermoedelijk begin maart
zal het modern gebouwde en ingerichte
bedrijspand in gebruik worden genomen.
Het nieuwe gebouw dient ter aanvulling
van de huidige kantoorruimte en is ont
worpen door de Delftse architecten P. J.
van der Meer en F. J. E. Dekeukeleire.
Omdat het een diep pand is en daarom een
zo groot mogelijke lichtinval moet worden
gemaakt, is de gehele voorgevel van glas.
Het gebouw bevat vier étages en wordt
opgetrokken door het Haarlemse bouw
bedrijf F. Schmidt. De gevel bestaat uit
gedeeltelijk draadglas en gedeeltelijk spie
gelglas. Aan de voorzijde wordt nagenoeg
de gehele breedte ingenomen door deuren
in de kleuren rood en geel. Op een klein
gedeelte muur zal een Rotterdamse kunste
naar een plastiek aanbrengen. Het gebouw
wordt uitgerust met een lift. Alle vertrek
ken worden geschilderd in functionele
kleuren.
De administratie, die in dit gebouw
wordt ondergebracht, is voor het grootste
gedeelte automatisch. Er wordt bijvoor
beeld een van de modernste Amerikaanse
adresseermachin.es in geplaatst, waarbij
400.000 adresseerplaatjes van Nederlandse
bedrijven en personen-naar-beroep beho
ren. Deze adresseermachine is volledig
automatisch en in staat 6500 naamplaatjes
per uur te verwerken. Als deze machine
de couverts heeft geadresseerd, gaan de
enveloppen naar een andere machine, die
de voor die enveloppen bestemde stukken
er in stopt. Naast deze twee panden be
schikt het bedrijf over een expeditieruimte
in Amsterdam. Doordat de werkzaamhe
den en de personeelsbezetting zich snel uit-
In een openbare zitting, die door talloze
leden van de rechtbank, het openbaar mi
nisterie en de balie werd bijgewoond, is
mr. C. J. A. Matthes, tot dusverre substi
tuut-griffier, als rechter van de arrondisse
mentsrechtbank te Amsterdam geïnstal
leerd. Hij zal zitting krijgen in de zesde
kamer. Mr. U. W. H. Stheeman, president
van de rechtbank, heette hem welkom in
het college.
Landdag economisch onderwijs
De samenwerkende verenigingen voor
economisch onderwijs zullen op zaterdag
8 december in het groothandelsgebouw in
Rotterdam de vierentwintigste landdag
voor het Nederlands economisch onderwijs
houden.
Op de bijeenkomst zal dr. P. G. van de
Vliet, secretaris van de Nederlandse asso
ciatie voor praktijk-examens, spreken over
„De onmacht van de wetgever in onder
wijszaken", Des middags spreekt drs. E.
Stijkel, die werkzaam is bij de hoge auto
riteit van de kolen- en staalgemeenschap
over „Heden en toekomst van de Europese
gemeenschap voor kolen en staal."
Voorts staat op het programma de ver
toning van enige films van de E.G.K.S.
Mr. K. P. van der Mandele, voorzitter van
de Rotterdamse Kamer van Koophandel en
Fabrieken, zal de vergadering, direct na
de openingsrede van de voorzitter van de
samenwerkende verenigingen voor econo
misch onderwijs, mr. A. Bruch, toespreken.
breiden, zal de onderneming na de inge
bruikneming van het nieuwe pand in fe
bruari reeds weer kleinbehuisd zijn, zodat
men mag verwachten, dat het bij de hui
dige uitbreiding niet blijft.
Vijf jaar geleden, toen weer voldoende
papier voor reclame en drukwerk aanwe
zig was, richtte de heer J. J. H. de Wit, de
directeur van „Vierhand", zijn bedrijf op-
Reeds voor de oorlog was hij werkzaam
geweest op het gebied van ad.resse.nver-
spreiding. De heer De Wit houdt zich be
zig met wat men noemt de massa- en ge
richte reclame. Als een groot bedrijf in
ons land bijvoorbeeld een folder wil zen
den 'naar alle artsen of notarissen, dan
neemt dit bureau de verzorging daarvan op
zich. Voor dit doel beschikt het over een
grote hoeveelheid adressenmateriaal van
personen, die de meest uiteenlopende be
roepen uitoefenen. Voorts bezit het" bureau
de bevolkingsregisters van een groot aan
tal gemeenten in ons land. Het bureau is
aangesloten bij een internationale organi
satie op het gebied van de adressenver-
spreiding en kan dan ook beschikken over
buitenlandse adressen en levert ook adres
senmateriaal van ons land uit.
Voor de grote bedrijven in ons land, die
hun waren door middel van reclame-druk
werken bekendheid geven, verzorgt het
Haarlemse bureau de verspreiding. Eerst
was deze geheel in handen van de P.T.T.,
maar dit bedrijf stoot de verspreiding van
de reclamefolders af gezien de beperkin
gen, die reeds worden doorgevoerd.
Voor deze verspreiding zijn 4500
bezorgers in vaste en los-vaste dienst over
het gehele land werkzaam volgens een
uitgekiend bezorgsysteem. Door dit grote
aantal verspreiders is het bureau in staat
in vijf dagen tijds geheel Nederland van
een reclamefolder te voorzien, hetgeen
betekent, dat via 2.7 miljoen folders ons
volk in kennis wordt gebracht van de
voortreffelijke eigenschappen, die een was
middel-zus of een margarine-zo bezitten.
Uiteraard wordt bij zo'n massale versprei
ding wel eens iemand vergeten, en daar
om zijn controleurs en inspecteurs dag
aan dag op pad om steekproeven in de be
zorging te nemen. „Iedereen is bij ons in
tel", vertelde de heer De Wit. „Ook de ge
zinnen op moeilijk bereikbare plaatsen, zo
als bijvoorbeeld de éne bewoner, die het
eilandje Rottum telt. Deze moeilijk be
reikbare gezinnen worden echter via de
PTT „bewerkt". Vooral met de versprei
ding op het platteland gaan uiteraard vele
uren gemoeid en het komt dan ook voor,
dat zelfs in kleine gemeènten een bezor
ger in vast dienstverband werkzaam is. Zo
heeft de agent in Ferwerd (Fr.) twintig
buurtschappen tot zijn werkterrein, waar
van de ene naam nog boeiender is dan de
ander, zoals: Hogebeintumermieden.
In de weken voor Sint Nicolaas wordt
op topcapaciteit gewerkt. Eén cijfer maakt
dit duidelijk. Vorige week verspreidde het
Haarlemse bureau dertig miljoen reclame
folders huis-aan-huis. Over de resultaten
van deze snel groeiende vorm van reclame
zijn cijfers bekend: voor de opbouw van
een nieuwe kerk in Treebeek (L.) werden
1.2 miljoen rebuskaanten verspreid, waar
op 350.000 antwoorden binnenkwamen.
Als reactie op een prijsvraagkrant voor
een wasmiddel, welke krant in oplage van
2.650.000 exemplaren in steden, dorpen en
gehuchten werd bezorgd, kwam het aantal
antwoorden ver boven één miljoen uit.
Een andere activiteit was het huis-aan-
huis-afgeven van een pak waspoeder of de
landelijke bezorging van een verkiezings
pamflet in de nacht voor de verkiezingen.
Naast de uitbreiding van de adressen-
afdeling zal na het totstandkomen van de
uitbreiding ruimere aandacht worden ge
schonken aan de verzending van premies.
In de Verenigde Staten hebben de grote j
bedrijven de verzending van reclamepre
mies reeds lang uit handen gegeven en ook j
in ons land werkt men in deze richting.
Voor enige grote dagbladen bestudeert de
heer De Wit de centrale bezorging van dag
bladen, zoals dit in Kopenhagen gebeurt,
waar de twaalf dagbladen er enige week
bladen de bezorging en incasso uit handen
hebben gegeven. Wat dit betreft zullen
proeven worden genomen in de moeilijk
te bewerken gemeente Capelle aan de IJsel.
De directeur van „Vierhand", de heer De
Wit, houdt het echter niet bij deze activi
teiten. Het ligt in zijn bedoeling in Duits
land, België en Frankrijk eenzelfde onder
neming als hier op te bouwen. Plannen
hiervoor verkeren reeds in een vergevor
derd stadium.
Wanneer men enige tientallen jaren,
zowel binnen het parlement alsook daar
buiten, in het bijzonder op politiek en
levens op staatsrechtelijk gebied het den
ken en doen van mr. P. J. Oud van vrij
nabij heeft gevolgd, is het geen moeilijke
taak, ter gelegenheid van de zeventigste
verjaardag van deze parlementariër in hart
en nieren, bij het opmaken van de balans
tot een gunstig eindsaldo te komen.
Parlementariër in hart en nieren, dat
heeft Oud getoond te zijn van het ogenblik
af, waarop hij, nog geen 31 jaar oud, in de
Tweede Kamer zitting kreeg. Hij is daar
nu de enige afgevaardigde, die aanvanke
lijk zijn zetel nog onder het oude districten
stelsel verwierf. In het begin van zijn par
lementaire loopbaan hield hij zich in
hoofdzaak met belastingvraagstukken, vrij
spoedig ook met financiële kwesties in het
algemeen bezig. Hij bleek niet alleen een
scherpzinnig jurist te zijn, maar ook
iemand met een scherp inzicht in wat men
,de politiek" pleegt te noemen. Trouwens
in verkiezingsredevoeringen en bij andere
gelegenheden had hij daarvan duidelijk
blijk gegeven.
Meer en meer nam zijn gezag, ook ver
buiten zijn eigen partij, de toenmalige Vrij
zinnig-Democratische Bond toe. Het was
dan ook niet verwonderlijk, dat Colijn, toen
deze in 1933 een kabinet wilde samenstellen
waarin onder meer ook vrijzinnigen zitting
zouden krijgen, in Oud de aangewezen
figuur zag om de portefeuille van Finan
ciën te beheren. Welk een uitstekend minis
ter hij was, kon elkeen, die de gang van
zaken in het tijdperk 19331937 volgde,
duidelijk bespeuren. Trouwens, Colijn was
de eerste om hiervan te getuigen. Zouden
de politieke verhoudingen hem in 1937 niet
gedwongen hebben, het zonder een vrijzin
nig bestanddeel te moeten doen, dan had
hij zeer zeker opnieuw mr Oud een plaats
in het kabinet toegekend. Door Oud's be
noeming in 1938 tot burgemeester van Rot
terdam, waar hij zich een voortreffelijk
stadsbestuurder toonde, heeft hij enige
jaren op het Binnenhof ontbroken, maar
dat belette hem niet met hoofd en hart met
het Binnenhof te blijven meeleven. Hij
schreef een uitstekend, zes delen tellend
boek over de parlementaire geschiedenis
van „Het jongste verleden" (19181940).
Zijn gedwongen ambteloosheid in de jaren
van de Duitse bezetting gebruikte hij om
een werk over „Het constitutioneel recht
van het Koninkrijk der Nederlanden" het
licht te doen zien, dat grote bewondering
afdwingt. Daarin is op glasheldere wijze
zowel de theorie als de praktijk van ons
staatsrecht behandeld en zulks in belang
rijke mate aan de hand van de geschiedenis.
Oud is namelijk niet alleen een uitstekend
jurist, hij beheerst ook de parlementaire
en staatkundige geschiedenis als weinig
anderen.
Die geschiedenis is als het ware één met
hem geworden. In het Kamerdebat weet
hij zijn gehoor dan ook steeds te doen ge
nieten van de vruchten van zijn kennis,
van zijn inzicht tevens. Doen er zich staats- I
rechtelijke moeilijkheden voor, dan kan
men in negen van de tien gevallen het
beste bij mr. Oud ter schole gaan.
„Oud is ambitieus", zo heet het wel eens.
Zeker, dat hij ambities bezit valt geenszins
t£. pn.tkje^nep, doch ik zou hieraan onmid
dellijk willen toevoegen, dat hij, bij wijze
van spreken, op grond van zijn-kunnen en
kennen, daartoe ook alle recht heeft. Ja. ik
ga nog verder. Mensen, die over gaven be
schikken, welke Oud eigen zijn, en die
weten, dat zij met die gaven op het gebied
van de openbare zaak nuttige arbeid kun
nen verrichten, dienen ook inderdaad de
ijver te hebben en te tonen, om op dat ter
rein werkzaam te zijn. Daar kan de ge
meenschap alleen maar profijt trekken.
Herhaaldelijk is het voorgekomen, dat ik
het met hetgeen de politicus Oud voor
stond of nastreefde, oneens was. Dit neemt
echter niet weg, dat ik hem als politiek
strijder bijkans steeds bewonder en dat hij,
In februari en maart van het volgend
jaar zal opnieuw een door het Haarlems
Interscholair Comité georganiseerd jeugd-
toernooi worden gehouden voor leerlingen
van middelbare scholen en mulo-scholen in
Haarlem. Onder meer in verband met het
feit, dat de Unesco, waarmee het comité
vaak samenwerkte, thans tien jaar bestaat
en het door de leerlingen van de scholen
betoonde medeleven met het Hongaarse
volk zal het toernooi een „internationaal
tintje" krijgen. Er is weer gelegenheid zich
op te geven voor muziek, voordracht,
toneel, dans, fotografie, handenarbeid,
handwerken en tekenen. Er worden onder
de leerlingen van middelbare scholen en
mulo-scholen folders verspreid, waarin
plannen en richtlijnen precies staan ver
meld.
althans in mijn ogen, nimmer opzettelijk
minder oirbare wegen bewandeld zou heb
ben ter bereiking van het doel, dat hem
voor de geest stond. Het is waar, hij kan
soms vlijmscherp opmerkingen maken en
schuwt ook niet bepaalde taktische zetten
op het politieke schaakbord te ondernemen,
waardoor hij eventueel zijn tegenstander
hoopt te verslaan. Doch altijd pleegt hij
binnen de perken van de spelregels te
blijven. Met opzet maak ik deze opmerking,
omdat ik weet, dat er zo nu en dan wel
eens anders over hem is of wordt geoor
deeld. Naar het mij echter voorkomt, ten
onrechte. Tenslotte dient men niet te ver
geten, dat de politiek, zoals Oud het on
langs zelf nog uitdrukte, een hard beroep
is en dat het in de hitte van de strijd wel
eens moeilijk kan vallen aan de indruk te
ontkomen, dat een of ander wapen wel op
heel forse wijze gehanteerd is. Ongetwij
feld kan het dan hard aankomen en onge
twijfeld heeft Oud op die manier wel eens
extra pijn veroorzaakt, die beter achter
wege had kunnen blijven. Beter ook, wat
zijn eigen positie betreft. Want ik zou de
waarheid geweld aandoen, als ik verheelde,
dat hij zich bij andere, laat ik zeggen zach
tere strijdmethoden meer vrienden zou
hebben gemaakt. Dit neemt niet weg, dat ik
als nauwlettend toeschouwer op wat er zich
in de Nederlandse politieke arena sinds
1917 heeft afgespeeld, Oud steeds ben
blijven zien als een eerlijk strijder in die
arena, als een man tevens van grote gaven,
van toewijding aan de openbare zaak en
als iemand, wiens innerlijk misschien wel
de beste waarborg oplevert, dat hij slechts
„fair play" wenst te betrachten.
Dr. E. van Raalte
Aan de commissaris van de Koningin in
Gelderland jhr. dr. C. G. C. Quarles van
Ufford, die zijn ambt binnenkort zal neer
leggen, zullen de stichtingen het Gelders
Orkest en toneelgroep „Theater" op 20 de
cember een voorstelling aanbieden in de
Stadsschouwburg in Arnhem, uit erkente
lijkheid voor zijn grote verdienste voor de
bevordering van het culturele leven in dit
gewest.
De Alkmaarse rechtbank heeft de Alk-
maarse borstelfabrikant C. S. wegens on
juiste of onvolledige belastingaangifte, con
form de eis van de officier van Justitie
veroordeeld tot f 20.000 boete of zes
maanden.
De Alkmaarse zakenman Joh. Z. tegen
wie terzake eenzelfde feit f 2500 boete was
geëist, werd tot f 1500 of drie maanden
„Het huis der donkere kruiken" is bij De
Toorts te Haarlem uitgekomen. Getrud
Fussenegger schrijft daarin omstandig de
geschiedenis van een Boheemse brouwers
familie tegen het einde van de negentiende
eeuw. Het is een epos van kleine levens in
een gedegen, maar zelden overrompelende
stijl, zeer eenvoudig van compositie en
slechts bevredigend voor wie een heldere,
ongecompliceerde romanvorm verkiest bo
ven een scherpe karaktertekening.
„De donkere jaren" brengen ons in het
Duitsland van het begin der 20ste eeuw tot
na het einde der eerste wereldoorlog. Het
boek poogt een tijdsbeeld of) te roepen van
de desolate toestanden dier 'jaren. Het doet
dat niet zelden door een realistische schil
dering van mensen en omstandigheden in
het bijzonder van de tot rijpheid ontwaken
de jeugd. Bij het lezen van dit boek konden
wij niet het gevoel van ons afzetten, dat
eenzelfde soort documentaire, namelijk die
welke Kirst heeft geschreven over de twee
de wereldoorlog, tot voorbeeld heeft ge
diend. Temeer omdat ons nog twee delen
in het vooruitzicht worden gesteld. Een
begaafd schrijver is Felix Lützkendorff
zeker niet. Vele uiterlijke wederwaardig
heden moeten innerlijke aktie in zijn ver
haal vervangen. Op den duur is dat fnui
kend. Zijn roman is verschenen bij De
Boekerij te Baarn.
„God slaapt in de Masuren" door Hans
Helmut Kirst is een tijdsroman, waarmee
de auteur poogt de dorpsroman te ver
zoenen. Maar hoe goed bedoeld, Kirst komt
niet verder dan een oppervlakkige syn
these. De voornaamste kracht van Kirst
schuilt in de typering. Hij verstaat de kunst
onze nieuwsgierigheid naar het Duitsland
van na 1933 in te lossen met personen en
situaties, die met elkaar in een redelijk
verband worden gebracht. Hij verstaat ook
de vaardigheid van het schrijven. Hij weet
zijn figuren te plaatsen en een dramatisch
conflict uit te werken. In zoverre is het de
moeite waard kennis te nemen van zijn
jongste boek. Het succes van zijn „08.15"
dreigt Kirst echter over het hoofd te
groeien. Hij is een ongekunsteld romancier.
Hij is als romancier geen kunstenaar. (Uit
gave: De Boekerij te Baarn.)
„De toekomst is reeds begonnen" (Macht
en onmacht van Amerika) is geschreven
door de journalist-geleerde dr. Robert
Jungk en voor de vierde keer sinds 1953
uitgegeven door Lannoo Tielt in Den Haag.
Het is een aantal boeiende beschrijvingen
van ontdekkingsreizen in pas ontgonnen
technische en wetenschappelijke gebieden.
De schrijver onderscheidt zich van de mo
derne profeten Huxley, Wells en Orwell
door niet allereerst in de toekomst te
schouwen, maar door zich te baseren op de
verbijsterende resultaten, die reeds behaald
zijn en waaraan de mens opgeofferd dreigt
te worden. Hij besluit zijn boek met een
antwoordbrief aan een student, die meent
aan de toekomst te moeten wanhopen en
bezweert deze zijn verantwoordelijkheid te
aanvaarden, maar de stem van zijn geweten
bij zijn werk niet het zwijgen op te leggen.
(Verkort weergegeven)
Rust. Met veel-instemming heb ik .uw
stuk „Een Handgebaar" gelezen, waarin helft wordt verminderd, maar in datzelfde
U" vraagt orh eert1 rtiin-isteri cel handgebaar
ter oplossing van belangrijke problemen.
(Overgenomen door Zwolse Courant, d.d.
30-11 -'56, pag. 7).
Het zondagsrijverbod was een handge
baar van de minister (noodgedwongen
door omstandigheden), dat zonder meer
een daad van betekenis is geweest. Niet
alleen was het besparing van benzine,
maar ook het verkeer kwam eens een
keer op adem en vele mensen hebben hun
leven er aan te danken.
Het was alsof op deze zondag, de mens
van de onrustige wereld met zijn gejaagde
leven eindelijk tot rust kwam. Als voet
ganger kon men nu rustig zijn gang gaan.
Verder heeft dat rijverbod nog een voor
deel. De minister legt hierdoor ons land
ook een zelfbeperking op. Het is deze week
wel .aar voren gekomen, dat ons land de
riem wat strakker aan moet trekken. Door
dit rijverbod wordt ons land vrij makke
lijk geholpen om minder in te voeren. Ik
hoop, dat de minister het bedoeld rijver
bod altijd zal handhaven, om zodoende de
mens eens een rustige dag te geven en ver
der als middel (als invoerbeperking) om
Nederland te redden uit de huidige ver
warde economische situatie.
Een lezer van de Zwolse Courant,
K. MUIS
Geen geld. Met grote instemming las
ik uw „Van dag tot dag"-artikel met als
opschrift „Misdeelden". De bejaarden-
Dreestrekkers worden weer eens met een
kluitje in het riet gestuurd doordat onze
toelage voor extra kachel stoken met de
99
99
Zaterdagavond heeft de Nederlandse Comedie in Amsterdam de Nederlandse
première gegeven van „Kapitein Brassbounds bekering" van George Bernard
Shaw in "de vertaling van Willem Vogt en door Henk Rigters geregisseerd.
Houders van zogenaamde personeelsabonnementen in Haarlem konden deze
voorstelling al eerder zien. Gisteren had de eerste herhaling in de Spaarnestad
plaats en ook vanavond wordt het stuk voor personeelsleden van grote bedrijven
vertoond. De hoofdrollen worden door Mary Dresselhuys, Ko van Dijk, Paul
Hui, Philippe la Chapelle en Bert van der Linden vervuld. Laatstgenoemde
ziet men op bovenstaande foto in het midden in een scène uit het tweede bedrijf.
Het decor is ontworpen door Nicolaas Wijnberg.
nummer van uw krant staat een grote ad
vertentie van de directie van het gemeen
telijk Waterbedrijf aankondigend een ta-
riefverhoging van plm. 40 percent voor de
kleine verbruikers, zodat er van onze toe
lage niets over blijft.
„Er is geen geld", zegt de minister,
„maar er is wel geld om onze jonge man
nen meest huisvaders uit hun werk
te halen voor herhalingsoefeningen, aan
welk bevel zij slechts mopperend gehoor
zamen.
Er wordt nu weer gebedeld voor het
Hongaarse kind, ik kan er mee akkoord
gaan. en zeg ook „Goed zo" maar tegen de
bejaarde Nederlandse Dreestrekker wordt
steeds gezegd „Niet Zo".
EEN 87-JARIGE DREESTREKKER
Beschamend. Verleden week bezocht
ik in het Minerva Theater te Heemstede
een lezing behorende tot de serie „Wereld
reizigers". Het was een lezing met film en
lichtbeelden over een tocht welke twee
jonge mannen per jeep door Noord-Afrika
en Voor-Azië hebben gemaakt.
Het reisverslag week enigszins af van
de tegenwoordig graag beluisterde reis
verhalen, doordat de reizigers minder be
langstelling hebben gehad voor oude tem
pels, paleizen en andere kunstwerken, als
wel voor de bevolking van de landen waar
zij doorheen reisden. En aangezien het
grootste gedeelte van deze bevolking nu
niet in weelde baadt werden er vele wrange
en diep-zielige beelden getoond. De spreker
heeft daarbij getracht zijn ervaringen zo
objectief mogelijk weer te geven, wat in
hield dat hij niet altijd bewondering kon
hebben voor het beleid van de landen wel
ke over die ongelukkige bevolking kortere
of langere tijd de macht hebben uitge
oefend.
Of het de teleurstelling is geweest In-
plaats van de wellicht verwachtte fraaie
reis geconfronteerd te worden met zoveel
menselijke ellende, of dat men in het kader
j van de ziekelijke heksenjagerjj van deze
tijd getracht heeft het verhaal van deze
gelovige christen in het politieke vlak te
trekken weet ik niet. Wel weet ik dat de
wijze waarop een aantal aanwezigen luid
ruchtig de zaal verliet, meer dan ergerlijk
en in hoge mate onbehoorlijk was. Vele
bezoekers hebben dit optreden als pijnlijk
en beschamend jegens de spreker onder
gaan.
Gelukkig heeft de overgrote meerderheid
van de toehoorders door een warm applaus
hulde gebracht aan de flinke jongemannen
die erin zijn geslaagd om door het appèl
dat zij doen op ons geweten, hun reizen een
positieve inslag te geven.
H. K. CHOUFOUR
N.O.C. Mogen wij het Russische volk
aansprakelijk stellen voor de handelingen
van de Russische regering in Hongarije?
We weten hoe door allerlei suggesties de
volksgeest wordt bewerkt en we weten ook
dat zij die niet mee willen met de bajonet
in de rug worden gedwongen (deportatie,
de kogel. enz.).
Onze verachting moet dan ook uitgaan
naar de regeerders en niet naar het volk
of een deel daarvan, met name de Russi
sche athleten. En nu de Olympische Spelen
jonge mensen uit de gehele wereld samen
brengt past eerder genegenheid en mede
lijden met deze „slaven", en kan slechts
een welwillende omgang gunstig werken op
de kameraadschappelijke samenwerking
van alle mensen op aarde. En is dat niet
juist in de Olmnische gedachte begrepen?
Daarom is uit dat standpunt bezien de
houding van het N.O.C. te veroordelen.
T. G. V.
