Spaak zal Atlantische eenheid
moeten verwezenlijken
Kentering in Amerikaans
beleid te bespeuren
KRUPP OVERWEEGT STICHTING
STAALFABRIEKEN IN IJMUIDEN
Taktische kernwapens voor
Europese NAVO-landen
cfm
Onlangs voorspelde dreiging
voor Velsen zou nabij zijn
HET WEER
Geschillen in slotcommuniqué gecamoufleerd
U nuKKP vefoteyoutu%
Groei naar eenheid
Loonbijslag van 5,6 pet.
na 1 januari
Gedeeltelijke compensatie
premie Ouderdomswet
,Zeer gevaarlijk'
Neutrale zone in Europa is
weer actueel in Londen
Voor de Stille Armen
Het woord is aan
Onbestendig
Straaljager neergestort
bij Breugel
Eden weer aan het werk in
Downingstreet
Hij zegt van zijn gelijk
overtuigd te zijn
71e JAARGANG No 136 ZATERDAG 15 DECEMBER 1956 30 1 e JAARGANG No 288
Grote Houtstraat 93, Haarlem. Tel. 15295 TT T| T"^. "II 1 Uitgave Grafische Bedrijven Damiate N.V.
(6 lijnen) Directie, Redactie, Administratie. I n 1 B Verschijnt dagelijks beh. op zon- en feestdagen.
Drukkerij Gr. Heiligland 10. Tel. 15295. Bij- H ll I li M i Abonnement p. week 55 ct, p. kwartaal 7.15,
kantoor Haarlem-N., Soendaplein, Tel. 12230. I J| 1 I I J B I BI Jj I Jj BI fr. p.p. 7.65. Losse nrs. 12 ct Postgiro 273107
mlmiir dh Advertentietarieven op aanvraag verkrijgbaar.
Hoofdredacteur: Simon Koster W Y1 T in H iff tT n SH TT Tl W TLT m
Adj. Hoofdredacteur: Jos L. Lodewijks Q P Xv C H T H A A R L M S C H C O U R A 1M T Directie: P. W. Peereboom en A. D. Huijsman
(Van onze correspondent in Parijs)
De conferentie der vijftien NAVO-landen die dinsdag in het Palais de Chaillot
te Parijs was begonnen, is gisteren beëindigd met een slotcommuniqué, waarin
de voornaamste resultaten van de samenkomst worden opgesomd. Een belangrijke
gebeurtenis is de benoeming tot secretaris-generaal van de Belgische minister van
Buitenlandse Zaken, Paul-Henri Spaak, die op 1 april de huidige secretaris
generaal Lord Ismay zal vervangen. Van zijn uitzonderlijk krachtige persoonlijk
heid zal het in de eerste plaats afhangen, of de nieuwe richtlijnen, die in het
rapport der drie wijze mannen zijn neergelegd, ook werkelijk een ingrijpende
wijziging in de Atlantische samenwerking tengevolge zullen hebben. Spaak heeft
op zijn eerste persconferentie, in zijn toekomstige kwaliteit van NAVO-arbiter
gezegd, dat hij ook op zijn nieuwe post voor de Europese eenheid zal blijven
ijveren.
De nieuwe richtlijnen van de drie wijzen
zijn omschreven en aanvaard, maar som
mige ministers, Dulles van Amerika in het
bijzonder, hebben bij voorbaat zoveel re
serves geuit omtrent een werkelijke poli
tieke samenwerking op Atlantische basis,
dat men op dit punt voorlopig sceptisch
moet blijven. Tot dusver hebben de rege
ringen, zoals Lord Ismay in het -begin van
de.week heeft gezegd, hun nationale gevoe
lens altijd boven de Atlantische principes
gesteld en er zal veel overtuigingskracht
en veel doorzettingswil van de nieuwe
secretaris-generaal worden vereist om dit
radicaal te doen veranderen. Men mag zich
evenmin verhelen, dat de herinnering aan
het Suez-drama en zijn noodlottige gevol
gen nog niet zijn vervaagd. Dulles is blij
ven weigeren zijn collega's Pineau en
Lloyd tezamen te ontmoeten.
De Amerikaanse minister moet hun wel
hebben beloofd alles te zullen doen om de
ontruiming van het Suezkanaal, die zo
hoogst belangrijk voor Europa is, te be
spoedigen. Dulles heeft Pineau ook zijn
critiek niet gespaard met betrekking tot de
Franse politiek in Algerije. Die menings
verschillen, die nog niet zijn bijgelegd,
worden in het slotcommuniqué zoveel mo
gelijk gecamoufleerd en ten aanzien van
het Midden-Oosten wordt vooral de onge
rustheid der vijftien landen over Sovjet
infiltratie tot uitdrukking gebracht. Over
Midden-Europa, het tweede belangrijke
probleem dat ter sprake is gekomen, wor
den in het communique opmerkingen ge
maakt, die op een hoogst belangrijke ont
wikkeling kunnen wijzen. De NAVO-mi-
ADVERTENTIE
BARTEUORISSTR. HAARLEM - TEL 13439
FERO. BOLSTR. 48 A DAM TEL 717162
BROMFIETS - REGENKLEDING
In de Staatscourant van vrijdag is een
beschikking van het College van Rijksbe
middelaars opgenomen, waarbij toestem
ming wordt gegeven voor een loonsverho
ging ter gedeeltelijke compensatie van de
premiebetaling voor de algemene ouder
domswet.
Aan werknemers van 15 jaar en ouder,
doch niet ouder dan 65 jaar, wordt door de
werkgever boven de rechtens geldende
Ionen een bijdrage uitgekeerd. Deze bijslag
bedraagt 5,6 pet. van het rechtens geldende
loon en wordt afgerekend bij de loon
uitbetaling in de gebruikelijke betalings
periode. Hierbij dient er rekening mede te
worden gehouden, dat de hijslag niet meer
zal bedragen dan 386,40 per jaar.
Deze beschikking treedt in werking met
ingang van het eerste loontijdvak, dat na
31 december 1956 eindigt.
Voor bedrijfstakken of groepen van
werknemers, wier bijzondere loonstructuur
daartoe aanleiding geeft, kan door het
College van Rijksbemiddelaars, na Overleg
met de Stichting van de Arbeid, een afwij
kende regeling worden getroffen.
nisters slaan de gebeurtenissen in de satel-
lietlanden met de grootste opmerkzaamheid
en niet zonder even grote ongerustheid
gade. De rechten van de volken hun eigen
regeringen te mogen kiezen worden in het
NAVO-document nog eens bezegeld, zonder
dat de satelliet-landen worden opgewekt
zich van het Russische juk te bevrijden.
Een revolutie in Oost-Duitsland, zoals zich
in Hongarije heeft voorgedaan, zou tot een
derde wereldoorlog kunnen leiden en de
verantwoordelijkheid om zo'n ontwikkeling
te verhaasten hebben de ministers niet
aangedurfd. Vermoedelijk zal men eerder
pogen in Midden-Europa de weg te effenen
voor de oprichting van regeringen van het
genre Gomoelka, om langs banen van ge
leidelijkheid de satellietstaten in een onaf
hankelijke richting te kunnen stuwen.
Na de conferentie heeft ook de Neder
landse minister van Oorlog, ir. Staf, ons
deelgenoot gemaakt van zijn bevindingen.
Het bleek, dat hij evenals mr. Luns, met
bemoedigender gedachten huiswaarts keert
dan hij naar Parijs was gekomen. In Neder
landse diplomatieke en militaire kringen is
men zich terdege van de gevaren bewust,
die de komende ontwikkeling in het Bal
kan-gebied kan oproepen. De klachten, dat
de Westeuropese landen geen eigen kern
wapens zouden bezitten, neemt men niet
zo bijzonder tragisch op. In de eerste plaats
hoorden we zeggen, dat Nederland wel
kernartillerie bezit, ofschoon de sleutel van
de arsenalen in Amerikaanse handen blijft.
In de tweede plaats acht men het de vraag,
of de nieuwe ontwikkeling in Midden-
Europa, althans in de eerste fase, het ge
bruik van conventionale wapens veel waar
schijnlijker en noodzakelijker zal maken,
dan van verschillende soorten kemgeschut.
Een Westduitse regeringswoordvoerder
heeft in Bonn gezegd, dat de Duitse bonds
republiek in dezelfde mate als de andere
NAVO-landen van taktische kernwapens
zal worden voorzien, zodra deze wapens
over twee of drie jaar ter beschikking van
de NAVO-strijdkrachten worden gesteld.
(Reuter). De Amerikaanse Democra
tische senator Fulbright, lid van commis
sie voor buitenlandse zaken van de senaat
heeft gezegd, dat een Amerikaans plan om
de NAVO-bondgenoten van wapens te
voorzien die kernladingen kunnen hebben,
hem „zeer gevaarlijk" toeschijnt. De Ver
enigde Staten hadden gepoogd een kern
oorlog te voorkomen, maar het „ronddelen"
van kernwapens lijkt in strijd met deze po
litiek. De senator is van mening, dat de
Sovjet-Unie thans hetzelfde zal doen ten
aanzien van haar bondgenoten.
(Van onze correspondent in Londen)
Voordat het Britse Lagerhuis op Kerst
reces gaat, zal het woensdag een debat wij
den aan Hongarije als blijk van morele
steun voor het verzet. De opvatting dat de
vrije wereld machteloos zou staan tegen
over de gebeurtenissen in Hongarije wordt
door de Britten niet gedeeld. Militaire in
terventie wordt wel uitgesloten geacht, om
dat niemand bereid is eeri wereldoorlog te
riskeren om Oost-Europa te redden. Ook
economische sancties zijn niet mogelijk
omdat ze enkel de satellieten zullen scha
den. Alleen politieke maatregelen blijven
over, die van eensgezindheid moeten ge
tuigen, willen zij hun doel bereiken.
Hier ligt, zo voelt men het vrij algemeen,
het zwakke punt van het Suez-avontuur,
dat niet, zoals beweerd wordt, het Russi
sche optreden in Hongarije zou hebben ver
oorzaakt de troepen waren reeds in be
weging maar een eendrachtige reactie
van het Westen onmogelijk maakten.
In Groot-Brittannië doet het denkbeeld
weer opgeld de Russen een neutraal ver
enigd Duitsland aan te bieden in ruil voor
de neutralisatie van Polen en Hongarije of
van alle satellieten.
Degenen die menen dat de crisis op deze
wijze kan worden opgelost, speculeren
voornamelijk op het element van vrees
voor Duitsland en het Westen, dat in de
Russische politiek nog altijd een grote rol
speelt.
16e verantwoording
J. H. S. ƒ5,—; Ver. v. Huisvrouwen afd.
Haarlem ƒ66,—; S. M. H. ƒ2,50; Uit dank
baarheid ƒ10,N. N. ƒ1,Mevr. v. Br.
ƒ2,50; Mevr. S. H. ƒ2,50; P. J. de V. ƒ10,—;
Mevr. v. d. K. ƒ2,50; J. W. G. A. 5N. N.
10,—; P. F. 10,—; Dames R. 5,—; P. T. T.
ƒ2.50; Haarl. Cour. Bez. Ver. „Onder Ons"
ƒ25,—; H. v. d. V. ƒ2,50; H. F. ƒ5,—; A. D.
Lij 5,—; J. en F. 2,—; N. N. 5,—; A. de
K. ƒ5,—; N. N. ƒ5,—; v. d. H. ƒ3,—; H. B.
f2,50; A. F. ƒ2,50; M. K. ƒ2,50; J. D. ƒ2,50;
S. v. O. ƒ2,50; A. Z. ƒ10,—; N. ƒ1,50; S.
f3,—; K. R. K. ƒ10,—; B. v. d. B. ƒ2,—; V.
H. 10,—; A. G. v. S. 25,—; W. J. de B.
ƒ25,—; Dr. J. S. B. ƒ25,—; Mej. N. C. v. V.
25,—; Uit collectebus „Voor liefdadige doel
einden" ƒ20,Mevr. Wed. J. A. M.R.
10,—; H. J. V. 10,—; Mej. E. de G. 10,—;
Ir. J. J. F. ƒ10,—; J. de J. ƒ10,—; L. v. Z.
10.—; Ir. M. A. C. 10,—; J. B.—V. 10,—;
S. de N. 10,—; L. S.—K. 10,—; Dr. H. H.
Z. ƒ10,—; Mr. Joha M. IC. ƒ5,—; Mr. F. H.
C. L. V. ƒ5,—; S. K. ƒ5,—; J. H. ƒ5,- F.
N. v. W. ƒ5,—; J. B.—H. ƒ5,—; R. ƒ5,—; A.
C. H. K. ƒ5,—; J. H. B. ƒ4,—; J. M. ten B.
ƒ2.50; A. C. M. D. ƒ2,50.
Dagtotaal ƒ520,—. In het geheel is thans
bij ons blad 'binnengekomen een bedrag van
9408,53.
Giften kunnen worden afgegeven aan onze
kantoren Grote Houtstraat 93 en Rijksstraat
weg 2, Haarlem of worden overgeschreven
op onze postgiro 273107 onder vermelding
„Voor de Stille Armen".
Bij Let Comité binnengekomen: via D. G.
H. 10,—; de S., N.V. ƒ15,—; G. B. ƒ2,50; I.
C. H. 10.—; J. J. v. K. ƒ5,—; wed. G. O. Pz.
Co., N.V. ƒ50,—; E„ N.V. ƒ25,—Apoth. K.
10.—; V. D„ N.V. 100,—; H„ N.V. 10,—;
J. T. ƒ10,—; N. N. ƒ2,50; M. H. F. ƒ500,—;
S. C. ƒ2,—.
Albert Schweitzer:
Geweld is de zwakte van de sterke.
(Van onze correspondent in Washington)
Plannen voor een eventuele terugtrek
king van de Amerikaanse troepen uit
Duitsland worden niet slechts naar voren
gebracht door de Amerikaanse pers en
radio, doch ook ernstig overwogen door de
hoogste Amerikaanse autoriteiten. Harold
Stassen, de ontwapeningsspecialist van de
huidige regering, heeft dit kenbaar ge-
DE NOODLOTTIGE DREIGING voor de bebouwde kom van IJmui-
den van de vestiging van een tweede basisindustrie in de IJmond wordt
acuut. Er zijn concrete aanwijzingen, waaruit blijkt dat het machtige Duitse
Krupp-concern een vestiging van een nieuwe grote staalindustrie in het
IJmond-gebied op de zuidelijke oever van het Noordzeekanaal in de ge
meente Velsen overweegt. De vestiging van een dergelijke tweede basis
industrie behoorde in het Interim rapport IJmond 1951 tot de mogelijk
heden en ondanks felle protesten, vooral van de gemeente Velsen, die de
komst van een basisindustrie in het duingebied ten zuiden van Haring- en
Vissershaven welhaast dodelijk achtte voor de harmonische groei van de
gemeente, werd deze mogelijkheid van vestiging ook opengehouden in het
ontwerp streekplan voor Zuid-Kennemerland, dat enige weken geleden
verscheen. Een door de gemeente Velsen in een bezwaarschrift tegen dit
streekplan geuite veronderstelde overspoeling van Zuid-Kennemerland
door een tweede basis-industrie dreigt met deze plannen van het Krupp-
concern bewaarheid te worden. De aanvankelijk bij dit concern bestaande
plannen om een nieuwe industrie op het eiland Roozenburg aan de Nieuwe
Waterweg te stichten schijnen met de overweging van een in de toekomst
betere outillage te IJ muiden geheel van de baan te zijn.
«xcoccccosccoc<x»oococ»ccccccococcooc<xxxxcocooccoccco
Q
8
VERWACHTING, medegedeeld door h
het IC.N.M.I. in De Bilt, geldig van c
zaterdagavond tot zondagavond, op- g
gemaakt om 11.15 uur:
Veel bewolking met tijdelijk
regen. Krachtige en in de kust- jjj
provincies af en toe stormach- p
tige zuidwestelijke wind. Weinig 8
verandering in temperatuur.
Volledige weerrapporten op pagina twee. jj
ioocc<x:o3cooc>oo=ooxoooc»oocoDococeoocooooooocccoooooooo<
DIT NUMMER BESTAAT UIT
TWINTIG PAGINA'S, WAARIN
OPGENOMEN ERBIJ
De plannen tot vestiging van deze enorme
industrie in het duingebied ten zuiden van
de IJmuidense Haring- en Vissershaven
werpen uiteraard een schaduw over de ont
wikkeling van het IJmuidense visserijbe
drijf. Het zou in de toekomst wel eens kun
nen betekenen, dat bij uitvoering van
Krupp's plannen in de IJmond de vissers
bevolking van Katwijk haar zin krijgt.
Teneinde deze tweede basisindustrie vol
doende armslag te geven is zelfs het stout
moedige plan geopperd om de gehele IJmui
dense visserij naar Katwijk over te plaatsen
en aldaar een grote nieuwe vissershaven
te graven. Een gevolg van de vestiging van
de tweede basisindustrie in ongetwijfeld
een remmende invloed op de verdere ont
wikkeling van het IJmuidense visserijbe
drijf.
Olie naar Roozenburg?
Op de vestiging van deze staalindustrie
iu het Nederlandse kustgebied is ook al
enige malen gezinspeeld door de burge
meester van Rotterdam. In tegenstelling tot
onze informaties van dit moment onder
meer in Duitsland heeft Rotterdams
burgemeester verklaard dat het eiland Roo
zenburg nog wel eens voor de vestiging van
een staalindustrie in aanmerking zou ko
men.
Voor deze gedachte pleit het feit, dat er
een nieuwe haven voor grote tankers en
een buitenhaven bij Hoek van Holland wor
den aangelegd. Tevens bestaan er plannen
om in het Botlekgebied een groot overslag
bedrijf voor kolen en waarschijnlijk ook
erts uit Amerika te stichten. Deze combi
natie van havens en bedrijven sluit de ves
tiging van een hoogovenbedrijf op Roozen
burg, volgens de burgemeester van Rot-
tredam, nog steeds niet uit.
Zijn wij goed ingelicht, dan gaat thans
de voorkeur uit naar de vestiging van een
olieraffinaderij op Roozenburg.
Outillage beter
Het Krupp-concern moet de outillage te
IJmuiden in de toekomst toch echter guns
tiger achten. De aanleg van een betere ha
ventoegang, een nieuw havencomplex spe
ciaal voor deze basisindustrie en een dieper
vaarwater wordt al bestudeerd. Een terrein,
dat idealer is dan het ten zuiden van IJmui
den gelegen duingebied, is bijkans in Neder
land niet te vinden.
Een eventuele stichting van een basis
industrie in Den Helder, die als derde mo
gelijkheid is overwogen, moet uitgesloten
worden geacht in verband met de aan
wezigheid van de marine-basis aldaar.
Rekening gehouden met
vestiging
In het Interim rapport IJmond 1951 werd
al opgemerkt, dat de vestiging van een
tweede basisindustrie op de zuid-oever van
het Noordzeekanaal ondanks de dan te
duchten ernstige bezwaren niet bij voorbaat
mocht worden uitgesloten voor het geval
deze vestiging bij uiterste noodzaak door
zeer grote nationale belangen zou worden
geëist. De hiertoe nodige verbinding ten
zuiden van de Haringhaven diende, volgens
dit rapport, te worden opengehouden.
In het ontwerp streekplan Kennemer-
land-Zuid wordt ook opgemerkt, dat de
vestiging van deze tweede basisindustrie
zeer ernstige en in hoge mate ongewenste
stedebouwkundige gevolgen met zich zal
meebrengen. Er wordt op het verlies ge
wezen van een groot areaal recreatie-, na
tuur- en waterwingebied en een onvermij
delijk aaneengroeien van Haarlem en
IJmuiden. Zolang echter in het land geen
andere vestigingsplaats te vinden zal zijn
moet echter met de mogelijkheid van de
vestiging van deze tweede basisindustrie
rekening worden gehouden, aldus het ont
werp streekplan. Immers mocht te eniger
lijd blijken, dat het inderdaad als een groot
nationaal economisch belang is te beschou
wen hier plaats voor een dergelijke be
langrijke industrie te verschaffen, dan kun
nen op dat ogenblik alle belangen tegen
elkaar worden afgewogen. Het streekplan
heeft het thans door Krupp begeerde duin
gebied dan ook een niet spoedig te ver
wezenlijken bestemming gegeven.
Commentaar
De burgemeester van Rotterdam, mr. G.
E. van Walsum verklaarde naar aanleiding
van bovenstaande berichten niet te weten
van de hier gemelde plannen van Krupp.
Ook is hem niets bekend van de mogelijk
heid van weer een nieuwe raffinaderij, dit
maal op Roozenburg. (Op de welplaat is
een terrein gereserveerd voor de nieuwe
Esso-raffinaderij).
Onze Rotterdamse correspondent voegt
hieraan nog het volgende toe: het bericht
suggereert, dat alleen Krupp interesse voor
vestiging van een hoogovenbedrijf in het
Nederlandse kustgebied zou hebben. Dit nu
is onjuist. Zijn wij wel ingelicht, dan heeft
met name een Duits-Amerikaanse onder
neming reeds maanden geleden informele
besprekingen te Rotterdam gevoerd over
de mogelijkheid van een hoogovenbedrijf
in het Waterweg-gebied.
Vrijdagmiddag is een Thunderstreak-
straaljager van de vliegbasis Volkel, tijde
lijk gestationeerd op de basis Eindhoven,
neergestort in Breugel in Noord-Brabant.
De piloot heeft zich met de schietstoel ge
red. De neergestorte straaljager heeft brand
veroorzaakt in twee boerderijen, die verlo
ren gingen.
Naar de Luchtmachtvoorlichtingsdienst
mededeelt, waren er vier Thunderstreak-
straaljagers van de vliegbasis Volkel in de
lucht. Toen een van de vliegers motormoei
lijkheden kreeg besloot hij een landing te
maken op de basis Eindhoven. Hij kreeg
toestemming om te landen, maar bij de na
dering van de basis werd hij door zijn
volgvlieger door de radio gewaarschuwd,
dat zijn vliegtuig in brand stond. Hij ver
liet toen onmiddellijk door middel van de
schietstoel het toestel, dat van ongeveer
500 meter hoogte neerstortte en zich vlak
bij enkele boerderijen tussen Son en Breu
gel in de grond boorde. Het werd geheel
vernield. De piloot kwam op ongeveer een
kilometer afstand van de straaljager op
de grond en was ongedeerd. Hij is de 26-
jarige eerste luitenant-vlieger F. Hoppe-
ner uit Uden.
Vermoedelijk door wegvliegende stukken
van het vliegtuig ontstond brand in twee
boerderijen, die geheel afbrandden. Een
derde boerderij liep schade op. De brand
weren van Son en Eindhoven en van het
vliegveld Welschap bij Eindhoven hebben
de brand geblust.
Ravage van een der totaal uitgebrande
boerderijen.
maakt aan enkele vooraanstaande Ameri
kaanse journalisten. De Amerikaanse re
gering treft ernstige voorbereidingen voor
een koersverandering in de nieuwe situatie
die gevaren, doch ook mogelijkheden biedt.
Blijft Duitsland gespleten, dan west Ame
rika West-Duitsland beslist in de NAVO te
houden Is het evenwel mogelijk Duitsland
te verenigen, dan zou men wellicht genoe
gen nemen met een neutrale status. Pas in
het begin van het volgend jaar wanneer
de ontwapeningscommissie van de UNO
opnieuw bijeenkomt worden bijzonder
heden over dit plan verwacht.
De Amerikaanse regering heeft echter
reeds duidelijk gemaakt, niet star te zul
len vasthouden aan haar vroegere stel
lingen, doch open te staan voor nieuwe
initiatieven, zoals het Russische voorstel
tot een wederzijdse luchtinspectie boven
een groot gedeelte van een min of meer
geneutraliseerd Europa. Men gelooft in
Washington dat de Russen kampend met
moeilijkheden in Midden-Europa wel
licht bereid zijn tot een regeling die hen,
zonder te veel hun gezicht te verliezen, uit
een pijnlijke positie zou kunnen redden
In ieder geval wil men van Amerikaanse
kant met de nodige soepelheid de moge
lijkheden onderzoeken, welke de huidige,
losser geworden, situatie wellicht biedt.
Voldoening?
Premier Nehroe, die zondag in Washing
ton wordt verwacht, zal stellig met vol
doening van deze Amerikaanse bereidheid
kennis nemen. Amerika's NAVO-bondge
noten zullen echter vóór alles zeker willen
zijn van de Amerikaanse bijstand, indien
de nood aan de man mocht komen. De
legering van Amerikaanse troepen in deze
landen is hun sterkste garantie voor Ame
rikaanse bijstand in geval van een aanval.
Enkele voorbeelden van de veranderde
Amerikaanse opvatting zijn dat Washing
ton vermindering overweegt van het aan
tal manschappen nog vóórdat een volledige
wederzijdse inspectie in werking is getre
den, dat Washington bereid is een voor
lopige luchtinspectie in een beperkt ge
bied te aanvaarden, gekoppeld aan een
grondinspectie zoals de Russen hebben voor
gesteld en dat Washington plannen voor
bereidt om te komen tot een beperkte con
trole inzake de geleide projectielen. Di*"
lijkt alleen bereikbaar, indien een werke
lijk hecht controlesysteem kan worden in
gesteld en zulks is niet eenvoudig. Een sta
king van de proeven met waterstofbommen
door de Amerikaanse regering wordt niet
meer tot de omogelijkheden gerekend.
De Amerikaanse autoriteiten zijn niet
afkerig van vrij revolutionaire wijzigingen
in hun traditionele standpunt. De leiders
van Amerika hebben in deze periode een
bijzonder grote verantwoordelijkheid. Mo
reel staat Amerika sterk tegenover Azië
en Afrika. Militair heeft het land nog al
tijd een voosprong on de Sovjet Unie °n
economisch is Amerika dominerend ten
aanzien van Europa. Overleg tussen Eisen
hower en Nehroe kan in deze periode extra
nuttig zijn.
Als de deze week in Parijs genomen be
sluiten volledig verwezenlijkt worden, zal
de Noordatlantische Verdragsorganisatie
aanmerkelijk van karakter veranderen.
Naast de militaire banden, die er sedert
het ontstaan van de NAVO zijn geweest,
zullen er politieke banden tussen de bond
genoten komen en de secretaris-generaal
heeft behalve zijn dienende ook een lei
dinggevende en bemiddelende functie ge
kregen, waarvan de nieuw benoemde man
op deze post, Paul-Henri Spaak, ongetwij
feld alle mogelijkheden zal gebruiken. Door
deze fundamentele wijzigingen in opzet en
taak van de alliantie zal de NAVO veel
meer dan tot dusverre een aaneengesloten
geheel vormen. Weliswaar heeft Amerika
zich in zaken, die buiten het eigenlijke
werkterrein van de NAVO vallen, ruimer
armslag voor onafhankelijke beslissingen
voorbehouden dan de andere leden-staten
zullen hebben, maar dit is nu eenmaal de
onvermijdelijke consequentie van het feit,
dat Amerika thans in het westelijke kamp
de enige werkelijke wereldmacht is, hoe
moeilijk het Engeland en Frankrijk ook
valt dit toe te geven. Het moet trouwens
worden erkend, dat Dulles binnen de gren
zen van het praktisch mogelijke vrij ver is
gegaan door te zeggen, dat de Amerikaanse
regering bereid is elke situatie op inter
nationaal gebied, die kan worden voorzien,
tijdig met de andere NAVO-leden te be
spreken. Al houdt dit natuurlijk voor
Washington niet de verplichting in, altijd
rekening te houden met de adviezen of
wensen van de bondgenoten, het geeft deze
bondgenoten wel volop gelegenheid tot het
uitspreken van hun mening over de ver
schillende aspecten van Amerika's buiten
landse politiek. Als dit op tactvolle wijze
gebeurt, zal het zeker van invloed kunnen
zijn op de uiteindelijke Amerikaanse be
slissingen.
Door de bijzonder openhartige gedach-
tenwisseling, die deze week in de Noord
atlantische raad heeft plaats gehad, zullen
overigens, in het algemeen, verschillende
Westeuropese regeringen meer begrip heb
ben gekregen voor de opvatting, dat het
beter is, de feitelijke leiding van de Ver
enigde Staten in het bondgenootschap te
erkennen dan haar te betwisten, maar tege
lijkertijd alles te doen, om die leidende
mogendheid te overtuigen van de ziens
wijze der andere landen.
Een voor de hand liggende methode om
dit te bereiken - en ook hiervoor schijnt
onder de deelnemers aan de Parijse bij
eenkomsten meer begrip te zijn gewekt - is
versterking van de politieke en economi
sche positie van West-Europa zelf door
nauwere onderlinge aaneensluiting.
Er valt weinig in te brengen tegen de
logica van de bewering, dat één krachtige
Europese stem in Washington beter zal
worden gehoord dan een koor van zwakke
Europese stemmen. Hoe zeer dit standpunt
nu ook in Engeland veld begint te winnen,
is gebleken uit het betoog, dat de Britse
minister van Buitenlandse Zaken in de
Noordatlantische raad heeft gehouden. Sel-
wyn Lloyd pleitte voor de vorming van een
Atlantische gemeenschap als kader van een
sterke Europese gemeenschap, waarbij alle
bestaande en geprojecteerde organisaties
voor Europese samenwerking dienen te
worden ingeschakeld.
De politieke en militaire zaken zouden
worden behartigd door de NAVO, met de
Westeuropese Unie als adviserend lichaam.
De E.G.K.S., de O.E.E.S., de Europese
Betalingsunie en de nieuwe organisaties
van Brussel zouden, in nauwer structureel
verband, economische instellingen van de
gemeenschap worden. Uit dit alles zou een
bestel groeien, dat een zeer grote Europese
invloed binnen de omvangrijke omlijsting
van het Atlantische bondgenootschap zou
waarborgen. Het spreekt boekdelen, dat een
dergelijke gedachte, zij het dan ook voor
alsnog slechts als een mogelijkheid, naar
voren is gebracht door de minister van
Buitenlandse Zaken van een land, waar
men nog maar heel kort geleden niet
anders dan in termen van het Gemenebest
wilde denken.
Het is wel uiterst merkwaardig, dat de
Parijse besprekingen, hoewel zij vrijwel
onmiddellijk zijn gevolgd op de periode van
de grootst mogelijke spanningen en on
enigheid in het Atlantische bondgenoot
schap. de weg hebben geëffend voor een
nauwere en meer vruchtbare samenwer
king, op Europees zowel als op Atlantisch
gebied, dan menigeen had durven verwach
ten. Men mag gerust aannemen, dat dit
resultaat nooit zou zijn bereikt als de
westelijke wereld niet juist zo verdeeld zou
zijn geweest op een ogenblik, dat zij werd
geconfronteerd met nieuwe uitdagingen
van de Sovjet-politiek, niet alleen in
Europa zelf, maar ook in het voor Europa
zo belangrijke Midden-Oosten, dat nu ook
officieel tot gebied van voortdurende
NAVO-waakzaamheid is gemaakt. Het is
jammer, maar waar, dat er nog altijd een
dreiging van buitenaf nodig is om het
Westen tot samenwerking te bewegen.
Simon Koster
(Van onze correspondent in Londen
Sir Anthony Eden is gisteravond van zijn
drieweekse rustkuur in Jamaica gebruind
en in, opgewekte stemming teruggekeerd
Eden zei er meer dan ooit van overtuigd
te zijn, dat de regeringsbeslissingen juist
waren, en dat de historie dit zou uitwijzen.
In de toekomst zijn twee dingen noodzake
lijk: het kanaal moet opgeruimd worden
met alle beschikbare middelen en zonder
uitstel, en de toekomst ervan moet blij
vend geregeld worden.