Krupp geeft plannen bij
IJmuiden nu toe
Bantengdivisie neemt de macht
over op Midden-Sumatra
HET WEER
KAN
Centraal Comité
in Moskou bijeen
Aanhangers van kolonel Lubis
in actie tegen corruptie
Handel en industrie zouden er om
gevraagd hebben
Onbloedige revolte tegen Djakarta
Djakarta overrompeld
I.KAN Juwelier - Horloger
Estafette-
p uzzelzv edstrijd
Stuurman Cohen
Zuilengalerij
Voor de Stille Armen
Polen wenst lening van
Washington
Rustig weer
Het woord is aan
Geen animo op Cyprus voor
delegatie naar Makarios
Turkije niet afkerig van
Britse voorstellen
Wollweber verafschuwt
vrije besprekingen
Satioekov wordt hoofdredacteur
van „Pravda"
Vijf doden in het verkeer
H.D.Z. Verlovingsringen
71e JAARGANG No 141 VRIJDAG 21 DECEMBER 1956 301e JAARGANG No 293
Grote Houtstraat 93, Haarlem. Tel. 15295 TT 1 U "l "H Uitgave Grafische Bedrijven Damiate N.V.
(6 lijnen) Directie, Redactie, Administratie. B 1 I H I B Verschijnt dagelijks beh. op zon- en feestdagen.
Drukkerij Gr. Heiligland 10. Tel. 15295. Bij- J—ff V 1 A TV^ C 8 I f*f I ^4 Abonnement p. week 55 ct., p. kwartaal f 7.15,
kantoor Haarlem-N., Soendaplein, Tel. 12230. I tB f B 1 1 III J IJ IJ IJ 1 II fr. p.p. 7.65. Losse nrs. 12 ct Postgiro 273107
TlL*TIi Advertentietarieven op aanvraag verkrijgbaar.
Hoofdredacteur: Simon Koster
Adj. Hoofdredacteur: Jos L. Lodewijks OPRECHTE HAARLEMSCHE COURANT Directie: P. W. Peereboom en A. D. Huijsman
FRIEDRICH KRUPP, de directeur van het Krupp-concern in West-Duitsland,
die ons vorige week elk commentaar weigerde op de mededeling onzerzijds, dat
wij gegevens in handen hadden over de vestiging van een nieuwe staalindustrie
in de duinen van IJmuiden door zijn firma, heeft gisteren aan een speciale
medewerker van het „Algemeen Handelsblad" toegegeven, dat het bericht in
ons blad van zaterdag 15 december volkomen juist is. Daar het genoemde dag
blad nog enige feiten publiceert, nemen we hieronder dit bericht over.
ESSEN, 20 december. De berichten
over de eventuele mogelijkheid van vesti
ging van een bedrijf van de firma Frie-
drich Krupp in het westen van Nederland
hebben ons aanleiding gegeven bij de di
rectie van deze firma te Essen nadere in
lichtingen te vragen.
Men deelde ons mede, dat inderdaad uit
kringen van handel en industrie in Neder
land een verzoek was binnengekomen om
nader te worden ingelicht over de moge
lijkheden van stichting van een nieuwe
staalfabriek, waarbij als plaats van vesti
ging de omgeving van IJmuiden werd ge
noemd.
De firma Krupp heeft daarop aan deze
Nederlandse groep een voorlopig project
voorgelegd, dat de instemming van de
initiatiefnemers verwierf.
Inmiddels worden over dit plan zeer uit
voerige besprekingen gevoerd en daarom
kon men ons in dit stadium geen verdere
bijzonderheden meedelen.
Wij menen echter te weten, dat het hier
gaat om de oprichting van een Thomas
staalfabriek met een jaarlijkse capaciteit
van 150.000 ton staal.
Naar wij vernemen heeft nog onlangs
een groep Westduitse industriëlen bezoeken
gebracht aan de streek bezuiden IJmuiden
teneinde zich te oriënteren omtrent de fei
telijke situatie in het eventueel voor een
tweede basis-industrie geschikte gebied.
De omvang en de capaciteit van de staal
industrie, die Krupp in het IJmondgebied
denkt te vestigen, is aanzienlijk kleiner
dan die van Hoogovens op de noordelijke
oever van het Noordzeekanaal.
Alfried Krupp denkt aan een capaciteit
van 150.000 ton staal per jaar.
Hoogovens hoopt de jaarlijkse capaciteit
in 1958 met 300.000 ton staal in blokken
op te voeren, naast de 800.000 ton staal vol
gens het Siemens Martin-principe van
thans.
De capaciteit van Hoogovens bedraagt
derhalve in 1958 1.100.000 ton staal. Alfried
Krupp denkt thans aan een zevende deei
hiervan.
(Op pagina vijf hebben wij enige
commentaren verzameld op dit bericht.
Tevens wordt daar de kwestie belicht uit
een andere hoek die van de technische
en economische mogelijkheden. Red.)
21e verantwoording
W. J. te H. 5,M. Z. 1,van Carla en
Rudie 4,50; W. E. H. ƒ10,—; M. H. ƒ10,—;
F. A. de B. ƒ2,50; T. S. ƒ2,50; N. N. ƒ2,50;
R. BI.—K. 25,—; M. M. L. 2,50; J. N. 2,50;
S. B. ƒ2,—; C. v. 't W. ƒ3,50; N. N. ƒ1,—;
N. B. ƒ5,—; X. ƒ1,—; Opbrengst oude kran
ten van Eddy J. f2,50; N. N. ƒ2,50; T. en H.
ƒ5,—; J. A. K. ƒ5,—; C. F. S. ƒ2,50; A. B.
ƒ5,Greetje ƒ5,—; J. D. H. ƒ5,—; Dames
van S. ƒ2,50; Fam. K. ƒ5,—; N. N. ƒ2,60; B.
D. 5,—; N. N. ƒ2, 0; N. N. ƒ2,50; B. B.
f 2,50; J. G. M. en Zn. 25,—; Mevr. B. ƒ2,50;
T. en G. ƒ5,—; C. de L. ƒ2,50; Mevr. W.
f 2,50; Kapittel V. V. V. 50,—; B. M. 2,50;
C. v. Th. 2,50; Pop 2,50; H. T. ƒ2,—; Ge-
pens. ƒ1,—; C. L. ƒ2,50; Mej. E. H. ƒ2,50; C.
P. D. ƒ100,—; A. P. ƒ100,—; C. J. E.—J.
10,F. V. ƒ10,—; Mevr. H. W. A.—M.
10,—; A. P. N. A. de G. 10,—; Mevr. Sj. D.
P. 10,—; J. C. S. de O. 10,—; M. W.
10,—; Dr. W. B. 10,—; Mevr. J. E. v. d. W.
ƒ5,—; N. N. ƒ5,—; Cd. v. H. ƒ5,—; N. N.
ƒ5,—; J. L. ƒ5,—; W. L. ƒ3,50; L. v. S.—B.
f3,—; Mej. M. E. C. M. S. ƒ2,50; E. D. M.
f2.50; C. Z. f2,50: Mevr. M. C. F.—v. d. W.
f2,50; G v. ƒ2,50; E. R. ƒ2,50; Mevr. M.
B. 2,50.
Dagtotaal ƒ567,60. In het geheel is thans
bij ons blad binnengekomen een bedrag van
11,532,73.
Giften kunnen worden afgegeven aan onze
kantoren Grote Houtstraat 93 en Rijksstraat
weg 2 te Haarlem of worden overgeschreven
op onze postgiro 273107 onder vermelding
„Voor de Stille Armen".
Dit zesenveertig bij negenendertig cen
timeter metende paneel „De tevreden
drinker" van Adriaen van Ostade is
door de gemeente Haarlem aange
kocht. Daar deze belangrijke Haar
lemse meester tot nu onvoldoende
in het Frans Halsmuseum was
vertegenwoordigd, kan deze aan
winst worden beschouwd als een ge
lukkige aanvulling van een hinderlijke
lacune in,het gemeentelijk kunstbezit.
Het paneel is tentoongesteld in het
kabinet voor dat met de „Regentessen"
van Frans Hals.
WARSCHAU/BERLIJN (United Press)
Betrouwbare en welingelichte kringen
in de Poolse hoofdstad delen mede, dat een
leidende Poolse econoom naar Washington
is vertrokken om de mogelijkheid van een
Amerikaanse lening aan Polen te bespre
ken. Men noemt met het oog hierop de
naam van professor Julian Hochfeldt. Het
was reeds bekend, aldus deze kringen, dat
de V.S. tot het verstrekken van een lening
bereid waren, voorshands werd echter een
klein bedrag genoemd.
Een groep groot-industriëlen was bereid
om Polen voorschotten te verstrekken met
medeweten en medewerking van de rege
ring. Hochfeldt zou met de Amerikaanse
ministeries van Financiën en Buitenlandse
Zaken, en met deze particulieren bespre
kingen hierover voeren.
Polen heeft naar schatting 300 miljoen
dollar nodig, en men voorziet nog deze
winter een crisis tenzij de hulp wordt ge
geven.
De Poolse minister van Defensie, gene
raal Bordzilowski, heeft in een interview
met het Poolse blad „Kurier Szczeczinski"
gezegd dat de Poolse regering zo spoedig
mogelijk de diensttijd voor het leger op
18' maanden zal brengen (in plaats van 24
maanden).
Het Westberlijnse blad „Der Tag" meld
de donderdag, dat de politie in Estland en
Litouwen anti-Russische demonstranten
heeft uiteengejaagd. De actie der politie
kwam toen studenten en arbeiders te Tal
lin (Estland) en Vilna (Litouwen) het ver
trek der Russische troepen eisten, alsmede
de vrijlating dergenen, die waren gevan
gengezet wegens hun strijd voor onafhan
kelijkheid.
De marionetten
Intussen beloofden Oostduitse en Tsje
chische communisten in een gezamenlijk
uitgegeven verklaring trouw aan de Sovjet-
Unie, aan het Pact van Warschau en zij
spraken hun afkeuring uit over iedere vorm
van „nationaal communisme".
Op 1 januari 1957 wordt in Tsjecho-Slo-
wakije een wet van kracht waarbij de le
venslange gevangenisstraf wordt afgeschaft.
De doodstraf blijft gehandhaafd, in het
bijzonder voor hoogverraad, spionage ol'
terrorisme.
ccccccooccccccccocco
VERWACHTING, medegedeeld door
het K.N.M.I. in De Bilt, geldig van
vrijdagavond tot zaterdagavond, op
gemaakt om 11.15 uur:
Veranderlijke bewolking met
in het uiterste noorden tijdelijk
wat regen. Elders hier en daar
mist en overwegend droog
weer. Zwakke of matige wind,
in hoofdzaak uit richtingen
tussen west en noord. Weinig
verandering in temperatuur.
Volledige weerrapporten op pagina twee.
^O2ccoooooccccocxxxxcocoxcooocooooo0oc»ooooooccocooo
DIT NUMMER BESTAAT UIT
ZESTIEN PAGINA'S
Hedenmorgen vroeg zijn zowel van het ANP als United Press berichten
uit Indonesië binnengekomen, waaruit blijkt, dat op inidden-Sumatra
een geslaagde staatsgreep is gepleegd, die de regering van Ali Sastroamid-
jojo in ernstige moeilijkheden heeft gebracht. De staatsgreep is blijkbaar
donderdag uitgevoerd want donderdagavond zei de gouverneur van mid-
den-Sumatra, Ruslan Muljahardjo, in een radio-uitzending voor de be
volking uit Bukit Tinggi, het voormalig Fort de Koek dat „een militaire
raad onder leiding van luitenant-kolonel Ahmad Plussein het burgerlijk
bestuur in handen heeft genomen". Ook deze zelf hield een toespraak,
waarin hij een beroep op het volk deed om kalm te blijven. Achter luite
nant-kolonel Hussein staat de bekende Banteng-divisie, waarvan zeer veel
veteranen uit de tijd van de onafhankelijkheidsstrijd deel uitmaken.
Een woord voerder van het leger te Dja
karta wilde vrijdagmorgen deze berichten
noch bevestigen noch ontkennen en zeide,
dat het hoofdkwartier van het leger nog
bezig is, „de feiten te verzamelen".
Volgens een A.N.P.-bericht heeft het be
richt over de staatsgreep in Midden-Suma
tra de Indonesische regering geheel over
vallen. De woordvoerder van de regering
deelde aan de correspondent van het
A.N.P. slechts mede, dat tot dusverre nog
geen berichten zijn ontvangen van het gou
verneurskantoor. Hij gaf te kennen, dat de
berichten over de radiorede van de gou
verneur, die in twee Djakartaanse dagbla
den waren opgenomen, moesten worden
betwijfeld. Hij onthield zich evenwel in elk
geval van commentaar. Een door United
Press benaderde regeringsfunctionaris te
Djakarta verklaarde „zeer geschokt" te
zijn. In de radio-uitzending van Bukit
Tinggi was voorts verklaard waarom deze
staatsgreep was ondernomen. „Om de hui
dige crisis in Midden-Sumatra, die is ver
oorzaakt door ontevredenheid onder alle
lagen der bevolking, te boven te komen",
aldus de mededeling.
De commandant van de politie in de pro
vincie, Suarno, deelde eveneens over de
radio mede, dat hij zijn ambt heeft over
gedragen aan de commissaris van politie,
Sutan Suis, die inmiddels lid is geworden
van de „militaire raad".
Geen gevechten
Vierduizend man van de Banteng-divisie
zouden de machtsoverneming kracht bij
gezet hebben. Er is volgens United Press
een burgerraad opgericht. Arrestaties of ge
vechten zijn niet gemeld. Een delegatie
veteranen van de Banteng-divisie was een
week geleden nog naar Djakarta gereisd
om ervoor te waarschuwen, dat er hande
lend zou worden opgetreden als de cor
ruptie niet werd bestreden. De delegatie
eiste tevens dat Sumatra een eerlijk deel
van de inkomsten uit de oliewinning moest
hebben, voor de ontwikkeling van het ge
bied.
Alhoewel de staatsgreep tegen de huidige
regering te Djakarta gericht is, werd het
volk gerustgesteld met de mededeling dat
de opstandelingen de Indonesische natie
niet wensten te ontbinden.
Welingelichte kringen verklaarden, dat
deze opstand de eerste stap zou kunnen zijn
naar een federaal bestuur in plaats van een
gecentraliseerde regering. In deze kringen
werd ook voorspeld, dat deze open greep
naar de macht elders dergelijke revoltes zou
kunnen veroorzaken en het leger ertoe zou
kunnen aanzetten om alsnog in Djakarta
naar de macht te grijpen. Dit was op 16
november reeds bijna gebeurd.
Het kabinet van Sastroamidjojo, dat
toch reeds een zeer omstreden positie in
neemt, zou vallen en de plannen van Su
karno om „cu „geleide democratie" te
scheppen zouden worden doorkruist, want
het volk steunt hem niet meer, aldus deze
kringen.
De provincie Midden-Sumatra, een van
de rustigste delen van de Indonesische
archipel, is de geboortestreek van vele In
donesische leiders. Dr. Mohammed Hatta,
die drie weken terug als vice-president is
afgetreden, is uit deze provincie afkomstig,
evenals Sutan Sjahrir, eertijds minister
president en thans voorzitter van de Indo
nesische socialistische partij.
Sumatra is ook het geboorteland van
kolonel Zulkifli Lubis, de vroegere waar
nemend chef-staf, die kortgeleden plannen
had beraamd om de Indonesische regering
omver te werpen. Lubis, die zes weken ge
leden zijn woning in Djakarta verliet, nadat
hij was opgeroepen om voor zijn chef,
generaal-majoor Nasution te verschijnen
(die ook al van Sumatra afkomstig is) be
vindt zich nog steeds op vrije voeten.
ADVERTENTIE
Geluk eerst dan
met een ring van
Meer dan 50 modellen
trouw- en
verlovingsringen
Barteljorisstr. 2 - Tel. 15004 Haarlem
»OOCOCOOOCCC<XOCOOOOC0020000COOCCOCCOCC rr ODCOCCCOCOOC>C'~<
Gisteren kondigden wij een esta
fette voor onze lezers aan, waar
over wij vandaag wat meer willen
vertellen. De start vindt plaats
morgen, zaterdag, en de bizonder-
heden zullen in ons blad van mor
gen worden vermeld, alsmede de
prijzen. We kunnen alvast het
woord „Estafette-zitwedstrijd" ver
klaren: rustig thuiszittend kunt u
„in de geest" meerennen van halte
tot halte, door de puzzels op te los
sen, die u op diverse dagen te
beginnen met morgen Worden
voorgezet. Tot morgen, aan de
start.
Confucius
Wat praat gij lichtvaardig over geluk en
ongeluk; zij zijn van één stam en gij
zijt het, die hen naar believen onderling
verwisselt.
NICOSIA (Reuter/AFP) Het Britse
bestuur op Cyprus heeft zes vooraanstaan
de Cyprische Grieken aangewezen, die de
Britse gouverneur naar de Seychellen zou
willen laten gaan voor overleg met aarts
bisschop Makarios. Het zijn twee burge
meesters, twee vroegere leden van de uit
voerende raad en Krandidiotis, de alge
mene secretaris van de etnarchische raad.
Vier van de aangezochten zeiden dat zij
via de radio voor het eerst van het plan
vernomen hadden en weigerden uitsluitsel
te geven of weigerden.
Britse veiligheidsstrijdkrachten hebben
donderdag te Famagusta een betoging van
scholieren tegen de voorgestelde grondwet
en voor aansluiting van Cyprus bij Grie
kenland verspreid. Drieëntwintig betogers
werden gearresteerd en een jongen, die
geen gehoor gaf aan een bevel om te blij
ven staan werd gewond door een kogel.
In pamfletten, in Famagusta in omloop
gebracht door de verboden organisatie
Peka, is opgeroepen tot een algemene sta
king van 24 uur „als eerste teken van het
verzet der Cyprioten tegen de constitutio
nele „val"." Woensdag zijn in Nicosia, in
gevolge de aangekondigde verwachting der
noodmaatregelen, 26 arrestanten op vrije
voeten gesteld. Een Grieks-Cyprische
priester, Antonio Mavromatis, verdacht
van terroristische activiteit, is gearres
teerd. Hij zou een actief lid van de EOKA
zijn.
Premier Menderes van Turkije heeft
verklaard, dat de Britse voorstellen voor
de toekomst van Cyprus een redelijke basis
voor onderhandelingen kunnen vormen.
ADVERTENTIE
BERLIJN (Reuter) De Oostduitse mi
nister van Staatsveiligheid Wollweber,
heeft in een vrijdag opgenomen artikel in
het blad „Neues Deutschland" verklaard,
dat in Oost-Duitsland „zogenaamde vrije
besprekingen niet mogen en niet kunnen
worden toegestaan".
„Dergelijke besprekingen zouden er
slechts toe bijdragen, dat „buitenlandse
anti-democratische en aniti-socialistische
ideologieën worden binnengesmokkeld".
Volgens Wollweber hadden „Westelijke
vijandelijke cen'ra" een staatsgreep in
Oost-Duitsland beraamd.
»0OXX>000000aD0000X000C00C0a>DC<X»C000000a0CO300000000<
MOSKOU (Reuter en AFP). Het Cen
trale Comité van de Russische communis
tische partij is donderdag in voltallige zitting
bijeengekomen. Men weet dat het drie of
vier dagen zal vergaderen.
Op de agenda staat de behandeling van
binnenlandse economische vraagstukken
(zoals uitbreiding van het bouwprogram
ma en de verhoging van de produklie van
consumptiegoederen), ideologische proble
men, een analyse van de internationale si
tuatie, en de verhouding tot de volksdemo
cratieën en eventuele veranderingen in de
kaders. Alle Russische ambassadeurs uit de
„volksdemocratieën" en ook die uit Belgra
do wonen de zitting bij.
Paval A. Satioekov is benoemd tot
hoofdredacteur van de Pravda, het orgaan
van de Russische communistische partij.
Hij volgt Sjepilov op, die thans minister
van Buitenlandse Zaken is. Satioekov is
de naaste medewerker geweest van de vo
rige hoofdredacteur Sjepilov en reeds acht
jaar aan de „Pravda" verbonden. Hij is een
deskundige op het gebied van de binnen
landse politiek.
Uit bevoegde kringen is evenwel verno
men, dat Sjepilov in feite het oppertoezicht
blijft behouden op de Pravda, vooral wat
betreft kwesties van buitenlandse politiek.
Pospelov, de leider van de afdeling agita
tie en propaganda („Agitprop") van het
presidium van het centrale comité, zou het
oppertoezicht bij de „Pravda" over de za
ken van binnenlands beleid hebben.
Ook in de leiding van andere propagan-
da-organen van de partij blijken wijzigin
gen te zijn aangebracht.
Het blad van het rode leger „Rode Ster",
meldde onlangs dat prof. Dorosjev de lei
ding heeft van de academie van sociale
wetenschappen. In februari, toen het 20ste
partijcongres gehouden werd, had Konstan-
tinov de leiding van deze academie.
Dorosjev en Konstantinov maken nu sa
men beiden deel uit van de redactie van
de „De Communist", het voornaamste or
gaan van het centraal partijcomité. Voorts
blijkt ook Ponomarev, een belangrijke fi
guur op ideologisch gebied die belast is met
de betrekkingen met buitenlandse partijen,
lid van de redactiecommissie te zijn.
BARTELJORISSTR. HAARLEM TEL 3439
FERD B01STR. 48 A DAM - TEL 717162
Heren Loden Winterjassen ƒ98.50
De 25-jarige student D. Mulder is met
een auto, die hij van een garagehouder in
zijn woonplaats had geleend, in het Star-
kenborghkanaal te Groningen gereden
en verdronken. Vermoedelijk heeft de mist
hem misleid. Een kraanwagen van de
brandweer haalde de auto, waarvan een
portier geopend bleek te zijn, uit het ka
naal. Na enig dreggen in de omgeving
werd het stoffelijk overschot van de heer
Mulder gevonden.
Het driejarig meisje M. de Gier te
's-H e r t o g e n b o s c h is donderdagmid
dag op de Graafse Weg, toen het plotseling
de rijweg overstak, door een personenauto
aangereden. Het kind werd naar het Groot-
ziekengasthuis vervoerd, waar het in de
loop van de avond is overleden.
Óp de hoek van de Eerste IJzerstraat en
de Coolhavenstraat te Rotterdam is de
7-jarige Robbie Westerduin van een rijden
de truck met oplegger gesprongen. Hij
kwam onder de wielen van de oplegger. Hij
is naar het ziekenhuis Coolsingel gebracht,
waar bleek dat hij was overleden.
De 66-jarige M. Beute uit de Aegidius-
straat in R o 11 e rd a m is bij de Binnen-
havenbrug overleden nadat hij was aange
reden door een motorrijder. Hij had op de
brug staan praten en was opeens van het
trottoir afgelopen met het noodlottig ge
volg. Het stoffelijk overschot is naar het
ziekenhuis Coolsingel gebracht.
Op de Zutphensestraat te Apeldoorn
is de 73-jarige wielrijder F. G. W. B. door
een personenauto aangereden, toen hij plot
seling van het fietspad de rijbaan opzwenk
te om een zijweg in te slaan. Hij is in het
Julianaziekenhuis overleden.
Jeugd in de Sovjet-Unie
In de Sovjet-Unie zal met kracht worden
opgetreden tegen straatschenderij. Volgens
het orgaan van de communistische jeugd
bond is een jeugdleider onlangs in "een
mijnstad in de Oekraine door een troep
jeugdige bandieten aangevallen en van zijn
horloge beroofd.
ADVERTENTIE
JUWELIERS - HORLOGERS
HOUTPLEIN 15 - HAARLEM
De radio heeft gisteren een belangrijk
onderwerp van bespreking uitgemaakt bij
het debat in de Tweede Kamer over de
begroting van O., K. en W.
Daarbij zijn vele - en ons inziens ge
rechtvaardigde - bezwaren geopperd tegen
de voorgestelde verhoging van de luister
bijdrage. Het is niet meer dan redelijk, dat
de luisterbijdrage uitsluitend gebruikt
wordt ter bestrijding van kosten voor de
uitzending van die programma's, waarnaar
de betaler van de bijdrage inderdaad kan
luisteren. De programma's van de Wereld
omroep kunnen door de betalers van de
luisterbijdrage niet worden opgevangen en
dus hoe belangrijk de functie van die
omroep ook moge zijn - dienen de kosten
ervan uit andere fondsen te worden be
streden.
Het is echter niet dit punt, dat ons ln
het debat het meest heeft getroffen. Veel
opvallender vonden wij het, dat daarbij
zoveel gesproken is over de politieke en
levensbeschouwelijke kant van de radio
programma's, maar nauwelijks een woord
over het kulturele peil ervan. Dit was des
te merkwaardiger omdat kunst en kuituur
in ander verband tijdens hetzelfde debat
herhaaldelijk ter sprake zijn gekomen. De
Kamerleden hebben het over muziek en
toneel, over opera en ballet gehad, maar
niet zodra viel het woord „radio" of men
belandde onmiddellijk in de politiek.
En toch zou er zoveel anders over te
zeggen zijn geweest. De vrijzinnige en
protestantse sprekers hadden het radio-
beheer veel ernstiger - door veel meer
luisteraars volledig onderschreven - ver
wijten kunnen maken dan dat twee
omroepverenigingen de politiek in de
ether „monopoliseren". Zij hadden er na
melijk op kunnen wijzen, dat heel het hui
dige radio-bestel in zijn taak te kort schiet
omdat het in onvoldoende mate kultureel-
opvoedend en kunstzin kwekend werkt en
te gemakkelijk toegeeft aan de neiging om
door een zo laag-bij-de-gronds mogelijk
niveau van talrijke uitzendingen een zo
groot mogelijk deel van het publiek aan
te trekken. Zij hadden kunnen verklaren,
dat het uitzenden van sommige voortref
felijke en hoogstaande programma's - want
ook die zijn er, hoewel in veel te klein
aantal - de omroepverenigingen nog geen
vrijbrief geeft om een ander deel van hun
zendtijd te besteden aan programma's die
hun enige rechtvaardiging vinden in het
feit, dat zij de omroepverenigingen niets
kosten. En tenslotte hadden zij kunnen
wijzen op dat andere euvel, dat voortvloeit
uit het systeem van elkaar beconcurreren
de groepen: het steeds toenemend gebruik
van reizende gezelschapjes van artiesten,
die om aanhangers voor de betrokken ver
enigingen te winnen, overal in den lande
voorstellingen tegen absurd lage prijzen
geven en daarmee de bona-fide maar on
gesubsidieerde toneel- en cabaretgezel
schappen het brood uit de mond stoten.
Over de noodzaak om door „sanering"
(hier zou dat woord werkelijk op zijn
plaats zijn) een einde te maken aan deze
wantoestanden, die in het radio-bestel van
geen enkel ander land voorkomen, is gis
teren in de Tweede Kamer niets gezegd.
Maar des te meer is er gesproken van de
wenselijkheid om nog meer politieke par
tijen te laten méédelen in de zendtijd en
dus de toch al verwarde luisteraar nog
meer „zuilen" voor te zetten.
Als het werkelijk zo is, dat onder het
huidige systeem de ether te vol is van
zogenaamde „Rooms-rode" politiek, dan
bestaat daarvoor maar één goede en
voor-de-hand-liggende oplossing: minder
„Rooms-rode" politiek. De methode, waar
voor gisteren verschillende Kamerleden
hebben gepleit, namelijk méér politiek van
ander dan „Rooms-rood" karakter, zou
geen verbetering maar een verslechtering
zijn.
Gisteren is in ons blad, in heel ander
verband, gezegd dat verdeling geen oplos
sing is voor verdeeldheid. Dat geldt ook
voor de radio. Met een nog verder gaande
verdeling van de zendtijd, volgens welke
formule ook, kan men geen einde maken
aan de politieke verdeeldheid, die Den
Haag op deze manier juist in toenemende
mate op Hilversum zou overplanten. Al
leen een systeem van radio-beheer, waar
bij er een eind zou komen aan het stelsel
van omroepverenigingen, maar waarbij aan
politieke partijen op rechtvaardige wijze
gelegenheid zou worden gegeven tot het -
mondjes-maat! - verkondigen van hun
denkbeelden, zou een werkelijke sanering
betekenen.
Het luisterende publiek heeft waarlijk
geen behoefte aan nóg meer zuilen, die van
de Nederlandse radio langzamerhand een
tweede Parthenon zouden maken. Alleen:
het Parthenon had meer kulturele beteke
nis.
Simon Koster
