Alphenaar LEXINGTON Panda en de olie^maËnaat GRAMOFOONPLATEN MUZIEK EN MUZIEKINSTRUMENTEN Er komt weer wat regen Schiphol vergt in de toekomst nog f 200 a f 300 miljoen De radio geeft zaterdag NAAIMACHINES Wereldnieuws r J Voor de door de K.L.M. besteIdeDC-8-vliegtuigen is een startbaan van bijna 31 kilometer nodig Van Gogh-collectie in KröllerMüller terug Boekhandelaren over de hogere posttarieven Hongarije eist kinderen uit Noorwegen terug Lexi wenst U het beste met Kerstmis en Nieuwjaar Spoedige beslissing over landbouweisen gevraagd Laatste Hongaren uit de Julianahal vertrokken Het prijsstabilisatiebeleid Mr. Delprat commissaris Stoomvaartmij Nederland IWederom bleek in het afgelopen jaar, WW TccU ió het zo GROOTSTE GETAL VRIJDAG 21 DECEMBER 1956 2 In weerwil van de steeds toenemende verkeersintensiteit en van het stijgende aantal betalende bezoekers, heeft de ex ploitatie van de nationale luchthaven Schiphol in 1955 op een jaarbudget van 8,5 miljoen gulden een verlies van 2,5 mil joen gulden opgeleverd. Bij het bepalen van dit bedrag is met een kleine 2 miljoen aan afschrijvingen en eenzelfde bedrag aan rente rekening gehouden. De directeur van Schiphol, de heer U. F. M. Dellaert, deelde dit mede in een lezing, die hij hield voor leden van het Neder lands Verkeersinstituut in Den Haag. De heer Dellaert behandelde in zijn lezing het dezer dagen door de Amster damse gemeenteraal goedgekeurde uitbrei dingsplan voor Schiphol. Uitvoerig ging hij na hoe Schiphol van een klein militair vliegkamp in de eerste wereldoorlog, 76 hectare groot, is uitgegroeid tot een lucht haven van wereldformaat, die thans 700 hectare beslaat. In 1920 was de maximale capaciteit van de gehele ICLM-vloot twee passagiers per dag. In 1956 waren er top dagen met bijna 4000 passagiers. Op de ranglijst der grote Europese luchthavens bezet Schiphol wat het aantal passagiers betreft de zevende plaats, wat passagiers en luchtvracht samen betreft de zesde. Een goede vierde plaats wordt ingenomen voor wat de luchtvracht alleen betreft. Er ko men per jaar meer dan een miljoen be talende bezoekers (afhalers en wegbrengers van passagiers Inbegrepen) door de hoofd ingang. De heer Dellaert meent dat dit aantal binnen luttele jaren zal worden overtrof fen door het aantal der passagiers, want Schiphol is in de eerste plaats een ver- keersinrichting. Het is tevens aan het uit groeien tot een gedifferentieerd lucht havencomplex naar anologie van een zee haven en haar nevenbedrijven. Er zijn reeds over de honderd verschillende vesti gingen op de luchthaven, waaronder die van de KLM en dertien buitenlandse lucht vaartmaatschappijen, achttien luchtbe- vrachtingsfirma's en expediteurs, over heidsdiensten, benzinemaatschappijen, maar ook souvenirs-, ijs- en patates-frites- winkels, kapsalons en zelfs een modern veehouderijbedrijf. Na de oorlog voteerde de Amsterdamse gemeenteraad voor wederopbouw en uit breiding 94 miljoen gulden, waarvan 60 miljoen gulden werd terugontvangen van het rijk. De KLM, de Rijksluchtvaart dienst, benzinemaatschappijen en andere instanties hebben samen ongeveer 20 mil joen gulden aan gebouwen op Schiphol ge- investeerd. Voldoende is dit echter nog lang niet. Een complete wereldluchthaven kost 200 a 300 miljoen gulden. Hij verge leek deze bedragen met de prijs van 25 miljoen gulden van een groot straal- verkeersvliegtuig met reservemotoren en -onderdelen en met de bestelling van 500 miljoen gulden aan nieuwe verkeersvlieg tuigen, die de KLM op het ogenblik heeft lopen. Met de 100 a 200 miljoen gulden die in de toekomst aan Schiphol ten koste moe ten worden gelegd, zullen de startbanen moeten worden uitgebreid en zal het zo genaamde verkeersareaal moeten worden vergroot. Een der startbanen, waarop de DC-8 vliegtuigen der KLM na 1960 hun aanloop zullen nemen met honderd passa giers aan boord voor eeri non-stopvlucht over de oceaan naar New York in minder dan acht uren, zal 3300 meter lang dienen te worden. Een aanloopkrediet van zes miljoen voor de aanleg van deze baan werd reeds verstrekt, maar zij zal een veelvoud hiervan kosten. Tot de andere toekomstplannen die de heer Dellaert ont vouwde behoren twee viaducten, elk der tig meter breed, die een rijbaan voor vlieg tuigen over de autoweg AmsterdamDen Haag zullen vormen. Van groot belang wordt ook geacht dat Schiphol een onder grondse spoorwegaansluiting krijgt, zodat vliegtuigpassagiers op de snelste wijze per spoor naar hun uiteindelijke bestemming kunnen reizen. ADVERTENTIE De Van Gogh-collectie uit het Kröller- Müller Museum, die in het Haus der Kunst in München door ruim honderddertigdui zend mensen werd bezocht, is weer in Ot- terlo teruggekeerd. De tentoonstelling van „tekeningen uit eigen collectie" blijft intact tot 2 januari. De nu teruggekomen Van Gogh-collectie is van Kerstmis af weer in het museum te zien. ADVERTENTIE VOOR DE GROOTSTE SORTERING ADVERTENTIE KRUISWEG 49 HAARLEM TELEFOON 11532 HILVERSUM I, 402 M. 7.00 Nieuws. 7.10 Platen. 7.15 Gewijde mu ziek. 7.45 Morgengebed en liturgische kalen der. 8.00 Nieuws en weerbericht. 8.15 Platen. 8.50 Voor de vrouw. 10.00 Voor de kleuters. 10.15 Platen. 10.30 Ben je zestig?. 11.00 Voor de zieken. 11.45 Platen. 12.00 Angelus. 12.03 Platen. 12.30 Land- en tuinbouwmededelin- gen. 12.33 Platen. 12.55 Zonnewijzer. 13.00 Nieuws en katholiek nieuws. 13.20 Amuse- mensmuziek. 13.50 Lichte muziek. 14.00 Voor de jeugd. 14.20 Platen. 14.40 Boekbespreking. 14.50 Amateursprogramma. 15.10 Kroniek van Letteren en Kunsten. 15.45 Amateurspro gramma. 16.00 De schoonheid van het Gre goriaans. 16.30 Voor de jeugd. 17.10 Ball- roomorkest. 17.35 Viool, bas en piano. 17.55 Lichte muziek. 18.15 Journalistiek week overzicht. 18.25 Platen. 18.30 -Parlementair overzicht. 18.40 Platen. 18.45 Regeringsuit zending: Atlantisch Allerlei: Een en ander over de 15 landen, aangesloten bij het At lantisch Pact. 19.00 Nieuws. 19.10 Radio Filharmonisch orkest en soliste. 20.10 Licht baken, causerie. 20.30 Actualiteiten. 20.45 De gewone man. 20.50 Gevarieerd program ma. 22.10 Cabaret. 22.35 Wij luiden de zondag in. Aansluitend: Avondgebed en liturgische kalender. 23.00 Nieuws. 23.15 Nieuws in Esperanto. 23.2224.00 Platen. HILVERSUM II, 298 M. 7.00 Nieuws. 7.10 Gymnastiek. 7.20 Platen. 8.00 Nieuws. 8.18 De Ontbijtclub. 9.00 Voor de vrouw. 10.00 Tijdelijk uitgeschakeld, cau serie. 10.05 Morgenwijding. 10.20 Zigeuner orkest. 10.50 Buitenlands overzicht. 11.05 De familie Doorsnee. 11.35 Oude muziek. 12.00 Platen. 12.30 Land- en tuinbouwmededelin- gen. 12.33 Platen. 13.00 Nieuws. 13.20 Ham mondorgel. 13.45 Sportpraatje. 14.00 Voor de jeugd. 14.35 Koorzang. 14.50 Boekbespreking. 15.05 Platen. 15.35 Van de wieg tot het graf. 15.50 Kamerorkest en solist. 16.30 Praatje over consumentenbelangen. 16.45 Lichte mu ziek. 17.10 Weekjournaal. 17.50 Platen. 18.00 Nieuws en commentaar. 18.20 Dansmuziek. 18.45 Platen. 19.00 Artistieke staalkaart. 19.30 Passepartout, causerie. 19.40 Het Nieuwe Testament: een levend boek, causerie. 19.55 Deze week, causerie. 20.00 Nieuws. 20.05 Ge varieerd programma. 22.00 Socialistisch commentaar. 22.15 Uitgeweken Hongaarse musici spelen voor hun gevluchte landgeno ten. 23.00 Nieuws. 23.1524.00 Platen. TELEVISIE (K.R.O., N.T.S., A.V.R.O.) 17.00 Voor de kinderen. 20.00 Journaal en weeroverzicht. 20.15 Weekend rendez-vous. 20.50 Weekendshow. BRUSSEL, 324 M. 12.00 Orkest-concert. 12.30 Weerbericht. 12.35 Gesproken aperitief. 12.45 Platen. 13.00 Nieuws. 13.11 Radio-Almanak. 14.30 Radio journaal. 15.00 Platen. 15.15 Cabaretliedjes. 15.30 en 15.45 Platen. 16.15 Orkestconcert. 16.45 Engelse les. 17.00 Nieuws. 17.10 Dag klapper. 17.20 Ad te levavi, liturgische zan gen. 17.30 Gevarieerde muziek. 18.00 Kerst programma. 18.30 Voor de soldaten. 19.00 Nieuws. 19.40 Platen. 19.45 Idem. 20.00 Caba ret. 21.00 Platen. 21.30 Amusementsmuziek. 22.00 Nieuws. 22.11 Verzoekprogramma. 22.55 Nieuws. 23.05—24.00 Gevarieerde muziek. Alle merken, dns ruime keuze ENGEL, Gr. Houtstr.181, Tel. 14444 „Ernstig nadelig voor handel en verspreiding cultuurb exit" De besturen van de Vereniging ter Be vordering van de Belangen des Boekhan dels, de Koninklijke Nederlandse Uitgevers bond, de Nederlandse boekverkopersbond en de Nederlandse Organisatie van Tijd schriftuitgevers hebben hun ongerustheid uitgesproken over de voorgenomen verho ging van de posttarieven voor nieuws bladen. In een telegram hebben zij onder de aan dacht van de ministers van Verkeer en Waterstaat, van Economische Zaken en van Onderwijs, Kunsten en Wetenschappen gebracht, dat een verhoging der postta rieven voor zover van toepassing op de verzending van boekwerken, tijdschriften en andere culturele publikaties, de eco- mische belangen van hun leden ernstig zal benadelen en een ongunstige invloed zal hebben op de verspreiding van het Nederlands cultureel bezit, zulks mede als gevolg van de prijsverhogende werking van een dergelijke tariefverhoging. De besturen vestigen in het telegram voorts de aandacht op met succes bekroon de initiatieven van de UNESCO om de posttarieven voor de verspreiding van hei in druk verschenen woord te verlagen. Zij zijn van mening, dat een verhoging van de posttarieven voor nieuwsbladen lijn recht in strijd met het internationaal ge waardeerd streven van de UNESCO zou zijn. OSLO (Un. Press) De Hongaarse re gering heeft Noorwegen woensdag ver zocht 130 Hongaarse vluchtelingenkinde ren, tussen de 12 en 17 jaar, terug te zen den, aldus deelde de Noorse regering woensdagavond mede. In een nota, die door de Hongaarse zaak gelastigde in Oslo, Hackler, op het mi nisterie werd bezorgd, werd de Noorse autoriteiten verzocht stappen te doen voor de terugzending dezer kinderen naar Hon garije, „waar de ouders in wanhopige on wetendheid verkeren omtrent de verblijf plaats en conditie van hun kinderen." Vluchtelingenhulp Het aantal Hongaarse vluchtelingen, dat door de liga van Rode Kruisverenigingen in Oostenrijk wordt verzorgd, zal tegen het einde van dit jaar dan 35.000 bedragen, al dus een mededeling van het Rode Kruis. In een communiqué werd medegedeeld dat de liga de zorg heeft over 24 grote kampen. Volgens het communiqué hebben de vol gende 18 landen Hongaarse vluchtelingen opgenomen: Groot-Brittannië 11.882, West- Duitsland 10.570, Zwitserland 10.300, Ver enigde Staten 8663, Frankrijk 8184, Zweden 3987, Italië 3451, België 3008, Nederland 2918, Canada 2510, Denemarken 1000, Australië 738, Ierland 525, Noorwegen 316, Luxemburg 187, Zuid-Afrika 75, Nieuw- Zeeland 66, Chili 20. ADVERTENTIE rn from America's Best Tobaccos Het Landbouwschap zal zich in een schrijven tot de regering wenden, waarin het zegt te betreuren, „dat de S.E.R. bij het opstellen van het advies inzake de be stedingen uiteraard niet voldoende rekening heeft kunnen houden met de fi nanciële consequenties van het in het jaar 1957 te voeren loon- en prijsbeleid in de landbouw, mede omdat de regering nog steeds geen standpunt heeft ingenomen met betrekking tot de voorstellen van het Land bouwschap inzake de uitgangspunten van de kostprijsberekening en de beloning van de landarbeid (de landbouw is 350 mil joen gulden tekort gekomen, welk tekort onder meer dient te worden gecompenseerd door verhoging van de produktenprijzen). In verband met het belang, dat in het algemeen aan genoemde SER-advies wordt gehecht, dringt het Landbouwschap dan ook nogmaals bij de regering aan op een spoedige beslissing betreffende de onder havige voorstellen. Het concipiëren van deze brief had heel wat voeten in de aarde, omdat de afvaar diging vande Algemene Nederlandse Land- arbeidersbond, bij monde van de heer Ti chelaar aandrong op een zinsnede, waarin realisering van een loonsverbetering van slag per 1 januari aanstaande werd ge- drie percent en twee percent vakantietoe- vraagd. Dit amendement werd echter verworpen. Regering dankt medewerkers De laatste Hongaren hebben donderdag de jaarbeurshallen verlaten en zijn ver trokken naar de woonoorden. Voordat de hallen weer voor hun oorspronkelijke be stemming worden ingericht is er een dooi de regering en het hoofdbestuur van het Rode Kruis belegde afscheidsbijeenkomst gehouden in de Julianahal. De minister van Maatschappelijk Werk mej. mr. M. Klompé dankte hier namens de regering allen, die aan het vluchtelin genwerk hebben deelgenomen, voor de liefdevolle wijze waarop zij hun werk heb ben gedaan. Mej. Klompé dankte het Rode Kruis, de Federatie Vluchtelingenhulp, de jaarbeursleiding, het Utrechtse gemeente bestuur en zijn sociale en andere diensten, evenals de particuliere instanties, die met geschenken en voedsel hebben geholpen. Dr. A. Vrijlandt van de afdeling Utrecht van het Rode Kruis gaf de verzekering dat bij een onverhoopte volgende gelegenheid zijn medewerkers weer met alle bereidwil ligheid achter de regering zouden staan. WEERRAPPORTEN Boven centraal Europa bevindt zich een temperatuurverloop het komende gebied van hoge barometerstanden, dat weinig verandering komen, tekenen van verzwakking vertoont. Daar entegen begint de luchtdruk boven Scan dinavië te stijgen, waardoor het zwaarte punt van een hogedrukgebied morgen waarschijnlijk boven Noorwegen komt te liggen. Een kleine storing, waarvan het (De temperatuur ls van hedenmorgen 7 uur, de neerslag van de laatste 24 uur.) -o - S"3 etmaal M 5 C a «2 g 8 2.5 Stockholm middelpunt zich vrijdagochtend boven zuid- Kopenhagen Zweden bevond, komt uit het noordoosten Aberdeen naderbij. Het bijbehorende front, dat de voorste begrenzing van drogere lucht vormt, zal bij ons tijdelijk wat regen ver oorzaken. De wind draait daarbij naar de noord'hoek. Omdat de aanvoer van de' lucht van de Noordzee plaats heeft zal in het 22 december Zon op 8.48 uur, onder 16.33 uur. Maan op 23.10 uur, onder 11.21 uur. Maanstanden 24 dec. 1 jan. 11.10 uur 2.13 uur laatste kwartier nieuwe maan. Hoog en laag water in IJmuiden Vrijdag 21 december Hoog water: 6.03 en 18.20 uur. Laag water: 1.39 en 14.06 uur. Zaterdag 22 december Hoog water: 6.50 en 19.12 uur. Laag water: 2.26 en 14.52 uur. Dublin Londen Brussel Parijs Bordeaux Grenoble Nice Berlijn Frankfort München Zürich Genève Locarno Wenen Innsbruck Rome Mallorca Amsterdam Den Helder Ypenburg Vlissingen Eelde De Bilt Twente Eindhoven nevel o licht bew. zw motregen zw onbewolkt windst. zwaar bew. zo mist windst. nevel ono nevel nno nevel ono nevel windst. zwaar bew. nnw geheel bew. ono regen no mist zzo nevel windst. mist wnw zwaar bew. windst. nevel zw 1 -3 3 2 7 1 5 6 5 2 6 3 2 -1 1 3 -5 -0 nevel mist regen windst. -3 ono 0 nno 9 geheel bew. nno geheel bew. o geheel bew. ono geheel bew. no geheel bew. windst. geheel bew. no geheel bew. nno geheel bew. nno Vlv. Z.-Limb. geheel bew. nno 0 0 0,1 0 0 0 5 0 1 0 0 0 3 0,3 7 0 0 0,8 0 0,4 0,1 0 0,1 0,1 0,1 0 0 0,1 5 3. De woeste Graaf Isen Grim had de arme Panda ruw opzij gedrongen om als eerste binnen te kunnen rennen bij de fir ma Webberag en Muizenis, die een nette allerjongste bediende vroeg. Panda bleef geheel beteuterd op de stoep achter maar toen hij eenmaal over de eerste schrik heen was, troostte hij zichzelf met de gedachte, dat de graaf tóch niet veel kans maakte om die betrekking te krijgen. „Dit lijkt me een heel rustige firma", dacht hij. „De heren Webberag en Muizenis zul len wel erg keurige personen zijn en ik kan me niet voorstellen, dat die zó'n woeste ling als allerjongste bediende wilde heb benMaar reeds enkele ogenblikken later ontving hij een nieuwe schok; door het open venster klonken namelijk stem men en in één daarvan was die van Graaf Isen Grim te herkennen, roepende: „Dat is dus afgesproken! Ik treed hier onmiddel lijk in dienst!" „Jaja, natuurlijk.... onmiddellijkwerd er gedienstig ge antwoord door een andere stem (en dat was dan de stem van de directeur, de heer Muizenis). Het was voor Panda wel heel treurig om dit te vernemen. Hij begreep trouwens helemaal niet, hoe de ruwe graaf het klaarspeelde, om zich zo snel de aan stelling tot allerjongste bediende te ver zekeren. Dat zou hem pas duidelijk ge worden zijn, wanneer hij een onbescheiden blik in de directiekamer had kunnen slaan; de directeur Muizenis was bereid zijn bezoeker alles te beloven, zolang deze een vlijmscherp rapier dreigend op zijn keel gericht hield.... De minister van Economische Zaken, prof. J. Zijlstra, heeft met de vertegen woordigers der werkgeversorganisaties be sprekingen gevoerd over de uitvoering van het prijsstabilisatiebeleid. Naar aanleiding van berichten over ernstige meningsver schillen tussen de Protestants-Christelijke en de Algemene Werkgeversorganisatie enerzijds en het Katholieke Werkgevers verbond anderzijds over de prijsstabilisatie verneemt het ANP van bevoegde zijde, dat het overleg tussen de regering en de cen trale industriële verbonden inzake het prijsbeleid nog gaande is. Daarbij werd verzekerd, dat er ten aanzien van beginsel en doel van prijsstabilisatie geen enkel verschil van mening bestaat. Mr. D. A. Delprat is benoemd tot com missaris van de n.v. Stoomvaartmaat schappij Nederland. De benoeming gaat in per 1 januari 1957. Op die datum legt de heer Delprat zijn directeursfunctie, welke hij bijna dertig jaar heeft vervuld, neer. ADVERTENTIE dai U aan onze zaak nog steeds het grootste vertrouwen '••V schenkt. Wij danken U daarvoor en wensen U Lezing. Radio Moskou heeft de Franse politie ervan beschuldigd met machine geweren te hebben geschoten op Hon gaarse vluchtelingen, die naar hun land wensten terug te keren, toen ze hoorden dat de regering Kadar een amnestie had afgekondigd. Sommige begaven zich door een kogelregen door het cordon en zochten een goed heenkomen naar Zwit serland, aldus radio Moskou. Groepsmoord. De Australische raad van vakverenigingen heeft de Sovjet-Unie beschuldigd van „groepsmoord" in Hon garije. De raad dringt er bij alle Aus tralische vakbonden op aan kracht bij te zetten aan de oproep waarin om gel delijke steun voor de verdrukte Hon gaarse arbeiders wordt gevraagd. Uitnodiging. Premier Fagerholm van Fin land zal op 30 januari op uitnodiging van de Russische regering naar Moskou gaan. In politieke kringen te Helsinki kent men aan het bezoek weinig poli tieke waarde of betekenis toe. Voorsprong. West-Duitsland en Groot- Brittannië strijden om de voorrang in de auto-export. De Westduitse auto-uit voer bedraagt dit jaar ongeveer 470.000 stuks en wordt alleen overtroffen door de Britse, die dit jaar ongeveer 480.000 stuks groot is. Overigens heeft de West- Duitse auto-uitvoer de Britse voorsprong voor het grootste gedeelte ingehaald. Na de bondsrepubliek zijn dit jaar de groot ste auto-exporteurs de Verenigde Sta ten (400.000 stuks), Frankrijk (180.000 stuks) en Italië (90.000 stuks). Teruggezonden. Het voorstel van de Zwit serse regering om honderd Britse cen turion tanks en veertig Franse Mystère- straaljagers te kopen, heeft in de natio nale raad niet het vereiste aantal stem men gekregen. Het extra defensiepro gram van de regering, waarvan de tanks en de straaljagers de hoofdschotel uit maakten, wordt naar de raad van staten, die het al had goedgekeurd, terugge zonden. Het ziet er naar uit, dat er voor lopig van de aanschaffingen niets zal komen. Afgelast. De 22.000 politieagenten van Parijs hebben de grote protestdemon stratie tegen hun pensioenregeling, die donderdag zou worden gehouden, afge last. De leiders van de bond hebben een toezegging van de regering, dat de pen sioenregeling zal worden herzien, aan vaard. Profeten. In Djakarta is grote onrust ont staan door de uitspraken van „profeten" die een nieuw geloof verkondigen, vol gens hetwelk de wereld binnen negen dagen zal vergaan. De profeten spoorden hun gehoor aan van hun bezittingen af stand te doen, indien ze tot de „ware god" willen terugkeren. Tal van mensen haastten zich naar huis en gaven hun bezittingen weg. De politie heeft zeven „predikers" aangehouden. Burgerzin. De Franse oud-premier Robert Schuman heeft er op aangedrongen, dat de Raad van Europa ana de Hongaarse vluchtelingen „het Europese burger schap" zou geven. Verzachting. De Britse regering heeft be sloten de beperking van het afbetalings krediet voor de aankoop van personen auto's, lichte bestelauto's en motorvoer tuigen te-verzachten. Voortaan zal voor uitbetaling van twintig percent van de koopsom vereist zijn, vergeleken met tot dusverre vijftig percent. De maximale afbetalingstermijn blijft twee jaar. Persvrijheid. Een gerechtshof te Ankara heeft Kasim Gillek, de eigenaar van het oppositieblad Ulus, die tevens secretaris generaal van de republikeinse volks partij is, veroordeeld tot een jaar gevan genisstraf, omdat hij een van zijn eigen redevoeringen gepubliceerd had, waarin hij critiek leverde op de toepassing van bepaalde wetten. Gulek kreeg ook een geldboete en zijn blad werd voor de tijd van een maand verboden. Opgeheven. De negerbevolking van Mont gomery in de Amerikaanse staat Alaba ma heetf besloten de boycot van de auto bussen in de stad, die op 5 december 1955 begon, te staken, aangezien het op perste gerechtshof bevel gegeven heeft de rassenscheiding in de autobussen op te heffen. Duizenden negers trokken donderdagavond door de straten van de negerwijk religieuze liederen zingend om hun vreugde te uiten. Kinderen. De Neurenbergse fabrikanten van tinnen soldaatjes beklagen zich over de geslonken belangstelling voor hun speelgoed. Men wijt dit aan het feit dat de kinderen in Duitsland geen unifor men meer zien op straatAlleen cowboys, Indianen, en boeren doen op geld. Men exporteert nog naar Spanje, Verenigde Staten, Zuid-Afrika en Aust- tralië. Oostduitse tinnen soldaten giete rijen brengen daarentegen grote collec ties in de handel. VOLGENS schattingen bedraagl het aantal atomen in het ons bekende heelal 3.101* stuks. Dat is dus een 3, gevolgd door 75 nullen. Hel kunnen er natuurlijk wat meer of minder zijn, en eventueel kunnen ive rekening houden met het feit, dat het heelal nog vele, vele malen groter is dan onze grootste teleskopen ons doen ver moeden (en dat zal ook wel zo zijn) maar dat alles doet weinig terzake ten opzichte van het „grootste getal" dat we vandaag voor u willen op diepen. Het is ter sprake ge bracht door de filosoof Niet- sche, die tijdens een voetreis door het dal van de Engadin in het Zwitserse kanton Grau- bünden op het denkbeeld kwam, dat de atomen van de wereld in de verre toekomst weer eens dezelfde schikking zouden moeten vertonen als in de tegenwoordige tijd. Of dit denkbeeld op zichzelf juist is, kan op goede gronden bestreden worden, maar ook dat is onbelangrijk. Het gaat ons slechts om het vraagstuk zelf, dat bekend slaat als „de terugkeer van het gelijke" en alleen al in wiskundig opzicht boeiend ge noeg is om onze aandacht voor een mo ment vast te houden. We kunnen ons uiteraard onmogelijk voorstellen, dat de voortdurende aan- en afstoting van de atomen in het heelal uit eindelijk weer tot eenzelfde groepering zouden leiden als in het verre verleden ééns is voorgekomen. Daarvoor is het heel al en zijn ook de aantallen atomen te groot. Maar we zouden ons het vraagstuk over de terugkeer van het gelijke wél kun nen indenken met 10 eenheden, inplaats van met 3.10'i. Het is immers zeer goed denkbaar, dat in vroeger tijden een aan tal van 10 personen gezellig om de dis was. geschaard met het doel regelmatig bij el kaar te komen, en dat één van de aanzit- tenden het denkbeeld had geopperd, dat de rangschikking iedere keer moest ver anderen tot alle 10 weer op dezelfde wijze waren gegroepeerd als de eerste keer. Dat lijkt een hoogst eenvoudige geschie denis, maar het gevaar van vergissen is niet helemaal uitgesloten. Want als de 10 aanzittenden iedere avond bij elkaar ko men en een andere rang schikking zoeken dan te voren werd ingenomen, zouden zij ruim 0940 jaar nodig hebben om alle mogelijke rangschik kingen te gebruiken en op precies dezelfde plaatsen te recht te komen als de eerste keer. Het bewijs hiervoor is gemakkelijk te leveren, want het aantal mogelijkheden bedraagt 1x2x3x4x5x6x7x8 x9xl0. Het produkt van deze 10 factoren is ruim 3,6 miljoen. Deelt u dit aantal dagen door 365, dan krijgt u het geweldig grote aantal jaren, dat we u noemden. De 10 aanzittenden zouden dus reeds in de Steen tijd met de verwisselingen begonnen moe ten zijn om thans tot dezelfde schikking te geraken. De oplossing van dit vraagstuk geeft u tevens de mogelijkheid te berekenen wan neer we de terugkeer van het gelijke in het heelal mogen verwachten. Immers, u vermenigvuldigt alle factoren van 1 tot 3.107i met elkaar en deelt deze uitkomst door het aantal trillingen van de atomen per seconde. Dan heeft u het grootst denk bare getal, dat inzicht zal moeten geven over de terugkeer van het gelijke! Over het gelijke gesproken, weet u dat een merkwaardig teken is? Daarover morgen. (Nadruk verboden). H. PéTILLON

Krantenviewer Noord-Hollands Archief

Haarlem's Dagblad | 1956 | | pagina 2